HukukuM SAYI 1
Yargının Zihinsel Aktiviteleri Socrates, gerçekliğin öğretilebilirliğine dair Meno’nun kölelerinden biri aracılığıyla mutlak önsel bilginin var olduğunu ispatlamak ister. Köleye bir dikdörtgenin uzunluğunu belirlemek için sorular sorar, cevabı kölenin kendisi bulsun diye onu dolaylı olarak yönlendirir ve cevabı bulmasını sağlar. Filozofun bu önemli prosedürü önsel bilginin ilüstrasyonuydu ve aynı şekilde gerçekle herhangi bir ilişkisi olan bir tanıkla ne yapmamız gerektiğini düşündüğümüzde, Sokrat’ın metodunda işimizin en basit halini görürüz. Bildiğine inanan ve bunu tekrarlayan çoğunluk, şüpheyle “inanıyorum” veya “bana öyle geliyor ki” dediğinde,
bu belirsizlik içinde mutlaka kulağın duyduğundan daha fazlası vardır. Birisi “inanıyorum ki ” dediğinde, daha iyi bilgilendirilmiş insanlara karşı kendini sağlama almak istediğini hatırlamamız gerekir. Bunu şöyle açıklayabiliriz; alınan ifadelerde “saat 9.00 du”, “yağmur yağıyordu” dendiğinde anlatıcı için ne olduğu fark etmiyor ve peşinden bir ”inanıyorum ki ” geldiğinde burada emin değil. Konu yalnızca gizli gözlemler, çıkarımlar ve yargı içerdiğinde önemli hale geliyor. Kriminologların en zorlu işlerinden biri; ifadeyi körü körüne, eleştirmeden kabul etmemek ve doğruyu söylemediği durumlar hariç,
sanığı tereddütlü ve şüpheli hale düşürmemektir. Yine de, gerçeği açıklamak üzere, Sokrates’in köleyi yönlendirdiği gibi, gerçekleri kasıtlı olarak çarpıtmayan ama yanlış gözlem veya çıkarımlar yapan sanığı yönlendirmek daha zordur. Takip edilecek metotları belirlemeye çalıştığımızda, bilimsel olarak disiplinimizin ilkelerini hazırlamanın yeterli olmadığını görürüz. İlerleme kaydedebilmek için günlük rutin, bilimsel anlamda yönetilmelidir. Her cümle, her araştırma, resmi olan her türlü eylem hukuki bilimin gerçekleştirilmesi talebini karşılayabilmelidir.
Uzun süre yasal kaidelerle çalışılmıştır. Artık materyallerin eksiksiz bir değerlendirmesini yapmak ve uygun şekilde harekete geçme vakti gelmiştir. Bunun için başlangıç noktasına geri dönmek gereklidir. Model aldığımız doğal bilimler de bununla birlikte açıkça ve dürüstçe aynısını yapmalıdır.
5
