Leren lezen doe je met je lijf

‘Gaan we het spelletje weer doen met de ballon?’ vroeg Boy toen hij de praktijk binnenkwam. Het spelletje met de ballon hadden we vorige week voor het eerst gedaan. Toen vond Boy het lastig, maar nu liet hij zien dat hij er geen moeite mee had. Maar nog leuker vond ik: Boy had plezier!

Plezier staat bij mij bovenaan als we een zelfs wel omvallen. Zo is het met leren lezen kind iets willen laten leren. Een voor- ook. Maar hoe bereiken we zo’n stevige basis? waarde om tot leren te komen is een gevoel van veiligheid. Een gevoel van Veel spelen en bewegen! gezien en erkend worden. ‘Je mag er zijn’ en ‘je bent goed zoals je bent’. Door te spelen en te bewegen leert een kind zijn We willen allemaal dat onze kinderen goed leren zakelijk. Hoe ver kan ik die bal gooien? Hoe hoog lezen. ‘Veel oefenen maar’ hoort een kind als het kan ik klimmen? Maar ook: kan ik ergens onderlezen niet wil lukken. Maar oefenen met lezen door of misschien eroverheen? Al deze beweheeft geen zin als we de oorzaak van een achter- gingen zijn ‘concrete handelingen’. Deze constand niet weten. We zouden onszelf vragen crete handelingen zijn een belangrijke schakel moeten stellen als: is een kind in zijn ontwikke- in de overgang naar het abstract leren denken. ling wel toe aan leren lezen? Hoe is de samenwerking van de ogen? Kunnen zij een rustig Van concreet handelen naar abstract denken beeld creëren zodat de letters stilstaan? En zijn lichaam kennen. Een goed lichaamsbesef is noodde verbindingen in de hersenen die nodig zijn Letters en cijfers zijn abstracte symbolen. Het om te leren lezen wel voldoende ontwikkeld? leren hanteren van abstracte symbolen en begrippen is nodig om goed te kunnen leren lezen. Wanneer een kind voor het eerst bij mij komt, Bekend zijn met begrippen als ervoor, erachter gaan we die eerste weken niet lezen. Wat we wel en middenin is nodig als je woorden wilt lezen. doen is ervoor zorgen dat een kind in staat is om Als we willen dat kinderen deze abstracte symtot lezen te kunnen komen. We werken aan een bolen en begrippen leren begrijpen en hanteren, stevige basis van waaruit een kind kan leren. Een zullen ze dit eerst zoals hiervoor beschreven ‘aan huis wordt ook gebouwd op een stevig fundament, den lijve’ moeten ondervinden. Naast lichaamsanders gaat het huis wankelen en misschien kennis zijn belangrijke pijlers: motorische ont20-PURECHILD 10 | 2020

wikkeling, zintuigontwikkeling, balans en ritme.

Ontwikkeling motoriek en zintuigen

Door veel te bewegen ontwikkelt zich de motoriek. Gelijktijdig met de motorische ontwikkeling verloopt de ontwikkeling van de zintuigen. Een kind ziet, hoort, voelt of ruikt iets en reageert hierop. En waar is veel te horen, te zien en te ruiken? In de natuur! Dus voor een goede zintuigontwikkeling geldt: veel naar buiten. De wind horen en voelen, de bloemen ruiken, de merel horen zingen en bessen plukken (en proeven!). Dat is zintuigontwikkeling.

Balans

Wanneer een kind een gezonde motorische ontwikkeling doormaakt, ontwikkelt het evenwichtsgevoel zich op een goede manier. Wanneer er in deze ontwikkeling iets niet goed gaat, kunnen kinderen zowel letterlijk als figuurlijk ‘uit balans’ zijn. Veel van mijn leerlingen hebben te kampen gehad met middenoorontstekingen. Het evenwichtsorgaan zit in het middenoor en is een zeer gevoelig orgaan. Door een middenoorontsteking kan een lichte beschadiging aan it orgaan ontstaan. Het middenoor speelt een belangrijke rol in het opnemen van visuele informatie. Het evenwichtsorgaan coördineert namelijk de spieren van de ogen om ervoor te orgen dat er een rustig beeld binnenkomt. Visuele informatie die niet op de juiste manier binnenkomt, kan er dus ook voor zorgen dat een kind uit balans raakt. En dat een kind soms de letters ziet bewegen of dubbel ziet. Met alle kinderen doe ik veel balansoefeningen en visuele oefeningen!

Het belang van ritme

In vrijwel alle oefeningen die ik doe met mijn leerlingen, speelt ritme een belangrijke rol. Waarom is ritme zo belangrijk in een proces van leren lezen? Hier zijn twee redenen voor. De eerste is dat de gebieden in de hersenen die te maken hebben met lezen, vlak bij de gebieden liggen die verantwoordelijk zijn voor het waarnemen en produceren van ritme. Uit onderzoek blijkt dat de verbindingen tussen deze gebieden zijn verstoord bij kinderen met leesproblemen. De tweede reden waarom ritme zo belangrijk is bij het lezen, is dat ritme rust, regelmaat, structuur en veiligheid betekent. En dit zijn belangrijke voorwaarden om leerstof op te kunnen nemen. oefeningen vormen samen met het kleien van de letters en het automatiseren van woordkernen voor het stevige fundament waar ik het in het begin van dit verhaal over had.

Enige tijd geleden ben ik verhuisd en heb ik mijn praktijkruimte geïnstalleerd achterin mijn tuin. De ruimte is iets kleiner dan ik gewend was. Ik maakte me zorgen of ik nog wel genoeg kon bewegen met de kinderen. Maar al snel ontdekte ik dat mijn ruimte niet kleiner was maar veel groter dan voorheen. Ik had de hele tuin erbij! We konden naar buiten! Touwtjespringen op het terras, klimmen in die ene boom die er staat en balansoefeningen op de oude bielzen. Wat een ontdekking! Ik heb een heerlijke werkplek gevonden. En mijn leerlingen? Die zijn nog blijer dan voorheen. En zie, na een paar maanden is er geen achterstand meer met lezen! 

Marijke Van Vuure

www.ozolezen.nl

Zij gaf ruim vijftien jaar les in het basisonderwijs. Ze besloot zich te specialiseren in dyslexie. Ze volgde meerdere opleidingen, cursussen en onderzocht veel verschillende methodes om een zo breed mogelijke visie te ontwikkelen hierover. Zo ontstond haar eigen succesvolle manier van werken. Zij geeft al ruim veertig jaar leesonderwijs aan kinderen en voert meer dan vijfentwintig jaar haar eigen zelfstandige praktijk. Ze is de oprichtster van Instituut O,zo. Een instituut dat in het leven geroepen is om hulp te bieden aan ouders en kinderen die te maken hebben met dyslexie en andere leesproblemen.

Marijke van Vuure is de auteur van:

Dyslexie en touwtjespringen

ISBN: 9789460150388

Leren lezen doe je met je lijf

ISBN: 978 94 6015 168 2