Meldplicht bij incidenten Door mr. Mare Swelsen en mr. Rosanne Kuiper, beiden advocaat bij Dirkzwager
Inleiding
Wkkgz en toepassingsbereik
De afgelopen jaren is er relatief veel nieuwe wet- en regelgeving tot stand gekomen die van toepassing is op de zorgsector. Zo is op 1 januari 2016 de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (‘de Wkkgz’) in werking getreden, met als doel het versterken van de positie van de cliënt en het bevorderen van de kwaliteit van de zorgverlening. Recentere voorbeelden zijn de nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (1 juli 2020) en de Wet toetreding zorgaanbieders (1 januari 2022). Ook is op 1 januari 2022 de nieuwe Governancecode Zorg 2022 gepubliceerd. Veel van deze nieuwe wetten en regels hebben als belangrijk doel het verbeteren van de kwaliteit van de zorgverlening of het verbeteren van de mogelijkheden tot het houden van (intern en extern) toezicht op deze kwaliteit. In Nederland zijn in beginsel de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd (‘IGJ’) en de Nederlandse Zorgautoriteit (‘NZa’) belast met het externe toezicht op de zorgsector.
Indien de op 1 januari 2016 in werking getreden Wkkgz van toepassing is op zorgaanbieders brengt dat met zich dat zorgaanbieders een aantal verplichtingen hebben. Onderdeel daarvan is de verplichting om goede zorg aan te bieden en in het verlengde hiervan de zorgverlening zo te organiseren, dat goede zorg ook wordt geleverd (artikelen 2 en 3 Wkkgz). Verder moet de zorgaanbieder op grond van de Wkkgz een klachtenregeling treffen (artikel 13 lid 1 Wkkgz) en zich aansluiten bij een geschilleninstantie (artikel 18 lid 1 Wkkgz). Daarnaast is de genoemde meldplicht als bedoeld in artikel 11 van de Wkkgz van toepassing.
De IGJ en NZa houden zowel proactief als reactief toezicht. Eén van de aanleidingen voor reactief toezicht door de IGJ kan het ontvangen van een melding door een zorginstelling, zorgverlener of derde zijn. In sommige gevallen is er sprake van een wettelijke meldplicht. Zo vallen zorgaanbieders in de zin van de Wkkgz onder het toezicht van de IGJ en zijn zij op grond van artikel 11 Wkkgz verplicht om in bepaalde situaties een melding te doen bij de IGJ. In dit artikel gaan wij nader in op de vraag wanneer deze meldplicht geldt en wat deze meldplicht precies inhoudt. Meldplichten zijn echter niet alleen terug te vinden binnen de Wkkgz. In het tweede gedeelte van dit artikel bespreken wij daarom een voorbeeld van een andere meldplicht die naar verwachting op korte termijn in werking treedt: de meldplicht voor individuele zorgverleners bij (ernstige) incidenten met medische hulpmiddelen.
De verplichtingen die voortvloeien uit de Wkkgz rusten op de zorgaanbieder die beroeps- of bedrijfsmatig zorg verleent. Een zorgaanbieder kan een instelling, maar ook een solistisch werkende zorgverlener zijn (een zogenaamde ‘eenpitter’). Daarnaast kwalificeert een rechtspersoon, natuurlijke persoon of organisatorisch verband van natuurlijke personen die bedrijfsmatig zorg doet verlenen, ook als ‘zorgaanbieder’ in de zin van de Wkkgz. Een zorgaanbieder ‘doet zorg verlenen’ wanneer de zorgverlening plaats vindt op basis van een overeenkomst, zoals bijvoorbeeld een arbeidsovereenkomst of een overeenkomst van opdracht tussen de zorgaanbieder en een of meer derden. Voorbeelden hiervan zijn de ondernemer die een huisartsenpraktijk heeft ingericht en voor de bezetting daarvan een huisarts in dienst heeft genomen en de apotheker die cliënten laat bedienen door apothekersassistenten die bij hem in dienst zijn.1 In laatstgenoemde gevallen rusten de wettelijke verplichtingen die uit de Wkkgz voortvloeien op de rechtspersoon, de natuurlijke persoon of het organisatorisch verband van natuurlijke personen die de zorg doet verlenen. Zo rusten de wettelijke verplichtingen in het voorbeeld van de ondernemer die een 1
22
Kamerstukken II 2009/10, 32402, 3, p. 90.
