LISTOPAD 2020 |NR • 10 • (193) |ISSN 1642-9869
AGNIESZKA MORYS ANTONI WOJCIECHOWSKI
BYTOM MIASTEM RZEMIOSŁA
wystawa
14.11.2020
8.01.2021
Rynek 26, Bytom | kronika.org.pl | fb.com/cswkronika
partnerzy
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
2 | RYNEK 7 | LISTOPAD 2020
patronat
W TYM N U M E R Z E . . . 03
WSTĘP/ #BO_BYTOM – BYTOMIANIE WYBRALI
04 ROZMOWA RYNKU/ BYTOM MIASTEM RZEMIOSŁA 11
ZIELONY BYTOM/ 5 PYTAŃ O T(ULI) DOMKI DLA JEŻY
12
HISTORYCZNY BYTOM/ SZYB „BOLKO”. ŚLAD GÓRNICTWA RUD CYNKU I OŁOWIU
14
POZARZĄDOWY BYTOM/ SANITARIUSZE KULTURALNI Z NAGRODĄ
16
WYJĄTKOWE MIEJSCE/ NA STACJI 785 MM
17
DZIEJE SIĘ W BYTOMIU/ REPERTUAR
#BO_BYTOM – BYTOMIANIE WYBRALI 30 tys. głosów oddanych przez 18 tys. osób na 27 projektów, z czego 15 trafi do realizacji – to wyniki Bytomskiego Budżetu Obywatelskiego. Wśród dużych projektów najwięcej głosów zyskała budowa zewnętrznego boiska wielofunkcyjnego z nawierzchnią tartanową, monitoringiem i oświetleniem przy Branżowej Szkole I Stopnia nr 8 przy ul. Józefczaka (760 tys. zł). Dzięki sukcesowi projektu „Piękna Szkoła” elewacja secesyjnego budynku Szkoły Podstawowej nr 4 przy ul. Chrobrego znów nabierze blasku (1 mln 210 tys. zł). Wśród mniejszych projektów królowały te zakładające powstanie lub modernizację placów zabaw. Kilkanaście takich miejsc znów będzie cieszyć dzieci. Najmłodsi skorzystają też z efektów projektu „Dwujęzyczność dla małych i dużych”. Sporą liczbę głosów uzyskały ponadto trzy projekty remontu dróg i chodników oraz dwa dotyczące poprawy infrastruktury stadionów w Suchej Górze i Stolarzowicach. Na tym ostatnim dzięki 157 głosom odbędzie się w maju rodzinny festyn.
Drodzy Czytelnicy, Bytom rzemiosłem stoi. To tutaj działa 1,5 tys. pracowników zakładów rzemieślniczych: fryzjerów, cukierników, piekarzy, mechaników pojazdów samochodowych. W naszym mieście funkcjonują także przedstawiciele zanikających zawodów: tapicerze, krawcy, kuśnierz, szewcy, zegarmistrze czy zakład kaletniczy. To z myślą o ich potrzebach – miasto przygotowało rozwiązanie pozwalające ubiegać się o obniżkę czynszu za lokal użytkowy. Przedstawiciele zanikających zawodów wynajmujący lub dzierżawiący gminne lokale użytkowe mogą ubiegać się o obniżkę stawki czynszu nawet o 30%. Oferta czasowej obniżki czynszu najmu lub czynszu dzierżawnego dotyczy 34 branż. Jak radzą sobie przedstawiciele rzemiosła w Bytomiu? O sile rzemiosła rozmawiamy na łamach listopadowego Rynku 7 z cechmistrzem Antonim Wojciechowskim i dyrektor Agnieszką Morys z Cechu Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorczości. Zapraszam do lektury i odwiedzenia Rynku 7 Małgorzata Węgiel-Wnuk Redaktor Naczelna
Nakład: 6000 szt. |Wydawca: Urząd Miejski w Bytomiu, ul. Parkowa 2, 41-902 Bytom |Redakcja: Biuro Promocji Bytomia, Rynek 7, 41-902 Bytom, promo@um.bytom.pl |Redaktor naczelna: Małgorzata Węgiel-Wnuk |Redaktor prowadząca: Katarzyna Mołdawa |Skład: Krzysztof Więckowski |Zespół redakcyjny: Tomasz Sanecki, Hubert Klimek, Grzegorz Goik, Leszek Błażyński |Druk: Mikopol, ul. Nałkowskiej 51, 41-922 Radzionków | Zdjęcie na okładce: Grzegorz Goik. Numer zamknięto: 02.11.2020 r. Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo do ich redagowania i skracania.
|3
ROZMOWA RYNKU
Antoni Wojciechowski – cechmistrz w bytomskim Cechu Rzemiosł Różnych od 2009 roku. Otrzymał Medal Miasta Bytom w dziedzinie gospodarczej, uhonorowany szablą im. Jana Kilińskiego za szczególne zasługi dla rzemiosła polskiego, właściciel warsztatu samochodowego. Agnieszka Morys – dyrektor w bytomskim Cechu Rzemiosł Różnych od 2009 roku, wcześniej sekretarz szkoły w Centrum Kształcenia Praktycznego i Ustawicznego w Zabrzu.
4 | RYNEK 7 | LISTOPAD 2020
BYTOM MIASTEM RZEMIOSŁA Ponad 1,5 tys. pracowników z zakładów rzemieślniczych: fryzjerów, cukierników, piekarzy czy mechaników pojazdów samochodowych jest zatrudnionych w zakładach zrzeszonych w bytomskim Cechu Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorczości. O tym, w czym tkwi siła rzemiosła w XXI wieku, rozmawiamy z cechmistrzem Antonim Wojciechowskim i dyrektor Agnieszką Morys. Tekst: Leszek Błażyński/Zdjęcia: Grzegorz Goik
W Bytomiu działa mnóstwo zakładów rzemieślniczych. Mamy pracownie krawieckie, kapelusznicze, zakłady fryzjerskie i barberskie, doskonałych piekarzy, cukierników, mechaników. Czy można zaryzykować stwierdzenie, że Bytom jest miastem rzemieślników? AGNIESZKA MORYS: To nie jest tylko dobrze brzmiący slogan, ale niezbity fakt. Cech Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorczości w Bytomiu zrzesza aż 188 zakładów. Mamy jedną z najliczniejszych grup rzemieślników w województwie śląskim, ale należą do nas również zakłady, mające swoje siedziby poza Bytomiem, m.in. w Radzionkowie, Tarnowskich Górach, Rogoźniku a nawet... Bielsku-Białej!
ANTONI WOJCIECHOWSKI: Liczba zrzeszonych rzemieślników w bytomskim cechu ciągle się powiększa. W ostatnich latach zwiększyło się również grono uczniów, którzy chcą mieć fach w ręku. Mamy podpisane porozumienia z dwudziestoma sześcioma szkołami – także spoza Bytomia. W sumie w szkołach branżowych uczy się aż 617 uczniów w tym 240 uczniów w pierwszej klasie. Jeśli zsumujemy liczbę osób zatrudnionych w zakładach rzemieślniczych zrzeszonych w Cechu, czyli rzemieślników, pracowników oraz uczniów uczęszczających do branżowych szkół, okaże się, że liczba ludzi rzemiosła w Bytomiu to ponad 2 tys. osób i jest porównywalna do liczby osób zatrudnionych w kopalni!
|5
Jakich zakładów rzemieślniczych w Bytomiu jest najwięcej? AGNIESZKA MORYS: Przodują fryzjerzy. W cechu zrzeszamy 74 zakłady fryzjerskie, z czego 56 jest z Bytomia. Ten zawód cieszy się dużą popularnością. Mamy podpisane porozumienia z dwudziestoma sześcioma szkołami branżowymi i aż 197 uczniów uczy się tej profesji. Zapotrzebowanie na usługi fryzjerskie wciąż jest bardzo duże. Na dodatek coraz bardziej popularni są barberzy. W niektórych zakładach fryzjerskich prowadzone są również takie usługi. Na podium są jeszcze piekarze i cukiernicy oraz mechanicy samochodowi. Z czego wynika popularność rzemiosła wśród uczniów? ANTONI WOJCIECHOWSKI: Hasło: „skończ studia będziesz kimś” przestało być aktualne. Często kończąc kierunki humanistyczne, absolwenci mają problem ze znalezieniem odpowiedniej pracy. Dlatego młodzi bytomianie zaczynają doceniać, że liczy się fach w ręku. Jeśli ktoś jest fachowcem w swoim zawodzie, zawsze znajdzie dobrze płatną pracę w kraju i za granicą. AGNIESZKA MORYS: Uczeń, który decyduje się na szkołę branżową, ma lepszą ścieżkę kariery, niż osoba, która wybiera technikum. Nauka w szkole branżowej pierwszego stopnia, czyli w dawnej szkole zawodowej, trwa trzy lata, a po jej zakończeniu
6 | RYNEK 7 | LISTOPAD 2020
można kontynuować edukację w szkole branżowej drugiego stopnia. Po pięciu latach uczeń ma średnie wykształcenie oraz fach w ręku a osoba kończąca technikum nie ma wyuczonego zawodu. Co również ważne, po szkole branżowej drugiego stopnia można przystąpić do matury, a później iść na studia. Jaka profesja gwarantuje dziś najlepsze zarobki? ANTONI WOJCIECHOWSKI: Trzeba zaznaczyć, że uczniowie odbywają praktyki w zakładach pracy i od początku także zarabiają – jako pracownicy młodociani. Aż 75 procent z nich podejmuje później pracę w swoim wyuczonym zawodzie. Jeśli ktoś przykłada się do nauki, ma dobry fach w ręku, nie musi się martwić o zarobki. Na dobre stawki mogą liczyć kucharze pracujący w dobrej restauracji, fryzjerzy i mechanicy samochodowi. Jakie zawody są poszukiwane na rynku? AGNIESZKA MORYS: Wspominaliśmy o fryzjerach. Mimo że mamy sporą grupę fryzjerów, zapotrzebowanie na ich usługi jest bardzo duże. Od dwóch lat brakuje też stolarzy i tapicerów. ANTONI WOJCIECHOWSKI: Ubolewam nad tym, że jest coraz mniej stolarzy. Rzeźbienie w drewnie jest trudne, trzeba mieć
|7
do tego zdolności. Współcześnie stawia się na łatwą masową produkcję z płyt, stąd coraz mniejsze zainteresowanie profesją stolarza. Z powodu pandemii ucierpiało wielu bytomskich przedsiębiorców. Czy COVID-19 spowodował, że niektórzy rzemieślnicy musieli zakończyć działalność? AGNIESZKA MORYS: Na szczęście żaden z zakładów, które są u nas zrzeszone, nie splajtował. Pomagaliśmy rzemieślnikom w różny sposób, między innymi przy załatwianiu spraw formalnych, związanych ze wsparciem dla przedsiębiorców. W trakcie pandemii zostały zamknięte dwa bytomskie zakłady fryzjerskie, ale pandemia nie przyczyniła się do tego bezpośrednio. Jedna z właścicielek zakładu szykowała się do emerytury i obostrzenia związane z pandemią przyspieszyły jej decyzję. Drugi z zakładów zakończył działalność, ponieważ osoba prowadząca biznes wyjechała na stałe za granicę. ANTONI WOJCIECHOWSKI: Błyskawicznie zareagowała za to pani Mariola Fischer, która prowadzi zakład krawiecki przy ul. Strażackiej 8. Przetrwała ten trudny czas, szyjąc tysiące maseczek. To zresztą jedyny zakład krawiecki zrzeszony u nas. Co bardzo smutne, na ponad 600 osób tylko jedna uczennica uczy się w tym zawodzie. W ostatnich latach było podobnie – mie-
8 | RYNEK 7 | LISTOPAD 2020
liśmy maksymalnie 3-4 uczniów na tym kierunku. Dlaczego krawiec to obecnie wymierający zawód? ANTONI WOJCIECHOWSKI: Główną przyczyną jest tania produkcja, rynek został zalany odzieżą z Azji. Nie opłaca się krawcom pracować za przysłowiowe 5 złotych za godzinę. Są również inne zawody, które zanikają, takie, jak: kuśnierz, szewc, kaletnik, rymarz, zdun, czy kapelusznik-czapnik. Niektórzy z nich próbują się przebranżowić, przykładowo kapelusznik-czapnik zaczyna wykonywać między innymi muszki. AGNIESZKA MORYS: Nie mamy w cechu zrzeszonego ani jednego szewca. Szkoda, bo czasami lepiej naprawić buty, niż kupować nową parę. Brakuje też introligatorów, czyli osób, które oprawiają oraz zdobią książki, albumy. Przez lata korzystaliśmy z usług zakładu introligatorskiego Wacława Tomaszewskiego. Pod koniec drugiej wojny światowej pan Wacław przyjechał do Bytomia ze Lwowa, w czasie zawieruchy wojennej udało mu się przewieźć maszyny introligatorskie! Przez lata prowadził działalność razem z żoną, zawsze korzystaliśmy z ich usług. Niestety siedem lat temu zmarł. Od tamtej pory zamawiamy oprawy poza Bytomiem.
|9
10 | RYNEK 7 | LISTOPAD 2020
ZIELONY BYTOM
PYTAŃ O T(ULI) DOMKI DLA JEŻY Życie jeża w mieście to nie raj. Piękna Strona Miasta postanowiła pomóc przetrwać tym kolczastym zwierzętom w czasie zimy, przygotowując specjalne domki. Z autorką i realizatorką pomysłu ‒ Urszulą Mazurowską rozmawiamy o projekcie dofinansowanym z miejskiego regrantingu. Gdzie powstaną t(Uli) domki? Będą to zielone miejsca w Śródmieściu i najbliższych okolicach, skwery, a nawet niektóre place ‒ tam też jeże są widywane. Dzika przyroda jest w centrum Bytomia, warto to docenić, mówić o tym i pomóc jej przetrwać. Ile będzie domków i czy będą oznaczone? Będą ogrodzone drewnianą palisadą i oznaczone tabliczkami. Głównie po to, by osoby dbające o porządek i rośliny pozostawiły ten kawałek ziemi w spokoju. Tu mamy nadzieję na współpracę z miejską zielenią. Domków projektowych będzie 15. Liczymy na to, że dzięki warsztatom i edukacji powstanie ich więcej i projekt będzie się rozwijał. Do współpracy już włączył się kolejny sponsor – firma Tauron. Co jest w programie warsztatów? Każdy uczestnik zrobi domek, głównie z materiałów drewnianych i otrzy-
ma wskazówki, jak go zainstalować, by znalazł lokatora. Chodzi o miejsce w pobliżu krzewów, nie w zagłębieniu terenu, bo zaszkodzą mu wiosenne roztopy, i nie w bezpośrednim nasłonecznieniu, bo jeż wybudzi się za wcześnie. Czy jeże trzeba dokarmiać? Nie trzeba. Ogrodnicy wiedzą, że jeże to pogromcy ślimaków i owadów, i coraz częściej tworzą dla nich dzikie zakątki w ogrodzie: zostawiają stertę gałęzi, kopiec liści, nie koszą tam trawy i cieszą się obecnością zwierząt, których tuptanie można obserwować wieczorami. Są zresztą dobrze słyszalne. Czy w listopadzie jeże pójdą spać? To zależy bardziej od temperatury niż konkretnego okresu. Poniżej 7°C ich metabolizm zwalnia, wtedy hibernują w upatrzonym miejscu.
| 11
HISTORYCZNY BYTOM
SZYB „BOLKO”. ŚLAD GÓRNICTWA RUD CYNKU I OŁOWIU Tekst: Tomasz Sanecki / Zdjęcia: Grzegorz Goik
Centralna pompownia „Bolko” przy ul. Kruszcowej 4 od wielu lat odwadnia wyrobiska górnicze po zlikwidowanych w latach 1978-1991 kopalniach rud cynku i ołowiu w niecce bytomskiej. Dzisiaj budynek maszynowni i nadszybia dawnego Szybu „Bolko” KWK „Orzeł Biały” to jedna z ostatnich pozostałości po górnictwie rud cynku i ołowiu w naszym regionie.
Wydobycie rud cynku i ołowiu w Bytomiu oraz okolicach prowadzone było przez kilkaset lat. W tym czasie Bytom był jednym z głównych ośrodków wydobycia tego cennego kruszcu. Wielowiekowa eksploatacja rud cynku i ołowiu, a następnie pokładów węgla
12 | RYNEK 7 | LISTOPAD 2020
kamiennego sprawiła, że miasto przez wieki było ośrodkiem przemysłu wydobywczego. W XIX i XX wieku – Bytom był jednym z głównych zagłębi węglowych – najpierw w Niemczech, a po II wojnie światowej – w Polsce.
Warto dodać, że jeszcze w latach 70. XX wieku w tym rejonie działało aż 5 kopalń rud cynku i ołowiu – „Waryński”, „Nowy Dwór”, „Dąbrówka”, „Marchlewski” oraz „Orzeł Biały”. Z biegiem lat ruda cynku i ołowiu wyczerpywała się, aż w końcu na przełomie lat 80. /90. XX wieku podjęto decyzję o zakończeniu eksploatacji. Po zlikwidowanych kopalniach pozostały jednak wyrobiska górnicze, które należało odwadniać, dlatego też przy szybie „Bolko” w latach 1985-1989 powstała pompownia centralna, odpowiedzialna za odwadnianie wyrobisk rudnych oraz niżej położonych obszarów na terenie Bytomia. Pompownia ruszyła w 1988 roku, zaś w 1989 roku rozpoczęto proces wyłączania pompowni znajdujących się przy nieistniejących kopalniach rud cynku i ołowiu, tak aby centralna pompownia „Bolko” mogła przejąć odwadnianie wszystkich wód z wyrobisk porudnych (30 kwietnia 1990 roku wyłączono ostatnią pompownię lokalną). Średnio pompownia jest w stanie usunąć z wyrobisk górniczych około 30 mszesc. wody na minutę. Pompowana bez przerwy woda jest transportowana ogromnymi rurociągami i po oczyszczeniu trafia do rzeki Brynicy w Piekarach Śląskich.
O tym, jak ważne jest odwadnianie wyrobisk górniczych po dawnych kopalniach rud cynku i ołowiu, niech świadczy fakt, że zatrzymanie tego procesu nie tylko spowodowałoby zalanie wyrobisk porudnych, ale również wyrobisk powstałych wskutek wydobycia węgla kamiennego oraz niżej położonych terenów w Bytomiu. Warto podkreślić, że szyb „Bolko” wydrążono i oddano do użytku już w 1906 roku. Pierwotnie miał on głębokość 100 metrów, jednak kiedy zdecydowano
się wybudować tutaj centralną pompownię, szyb pogłębiono do głębokości około 130 metrów, wykonano dwa chodniki wodne o łącznej długości ponad 2300 metrów, a w wyrobiskach zainstalowano 13 pomp odwadniających, dzięki którym możliwe jest całodobowe pompownie wody z wyrobisk.
| 13
POZARZĄDOWY BYTOM
SANITARIUSZE KULTURALNI Z NAGRODĄ Tekst: Leszek Błażyński / Zdjęcie: Witalis Szołtys / Muzeum Górnośląskie
Pogotowie kulturalne upowszechniające kulturę wśród osób dorosłych z chorobą nowotworową zostało wyróżnione w konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2019. Projekt jest realizowany przez Muzeum Górnośląskie we współpracy ze Śląskim Towarzystwem Muzycznym i Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Katowicach. – To najbardziej prestiżowa nagroda muzealna w Polsce, odpowiednik filmowego Oscara – mówi Iwona Mohl, dyrektor Muzeum Górnośląskiego. Projekt okazał się jednym z trzech najlepszych programów edukacyjnych w Polsce w ubiegłym roku. To program pilotażowy, który miał na celu znalezienie metody upowszechniania kultury wśród tych, którzy z przyczyn zdrowotnych, z powodu niskiej odporności i wielogodzinnych sesji w szpitalu nie mogą uczestniczyć w życiu kulturalnym. W realizacji projektu pomagało Śląskie Towarzystwo Muzyczne, które od 20 lat dźwiękami skrzypiec, harfy, fletu czy klawesynu przekonuje publiczność do arcydzieł światowej kameralistyki. – Dziękuję naszemu partnerowi. Artyści w ramach wolontariatu dali chorym w klinice szereg koncertów muzyki klasycznej – odpowiada dyrektor placówki, która była inicjatorką projektu. – Sama byłam pacjentką onkologiczną i zobaczyłam sy-
14 | RYNEK 7 | LISTOPAD 2020
tuację chorych „od środka”. W trakcie leczenia mogłam pracować, ale wiele osób, które przechodzą chemioterapię, ma słabszą odporność. Pacjenci, którzy chorują na nowotwory, muszą unikać skupisk ludzkich, nie chodzą do kin, teatrów, muzeów, a często są spragnieni kontaktu ze sztuką. Doszłam do wniosku, że trzeba zrobić, co w naszej mocy, aby to kultura przyszła do nich – tłumaczy Mohl. Pracownicy muzeum odwiedzali pacjentów w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym imienia prof. K. Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. – Jeździliśmy do kliniki z obrazami, rzemiosłem artystycznym, eksponatami archeologicznymi, przyrodniczymi, etnograficznymi, ciekawymi odznaczeniami czy cennymi księgami. Zorganizowaliśmy także wizyty pacjentów u nas w muzeum, wystawy były wtedy otwarte wyłącznie dla nich, aby ograniczyć ryzyko infekcji – dodaje dyrektor placówki.
NOWY SEZON ARTYSTYCZNY 2020/2021 W TEATRZE ROZBARK pt.: BIEG NA ORIENTACJÊ Doœwiadczeni izolacj¹, g³odni przestrzeni i kontaktu z drugim cz³owiekiem powoli, ale z obawami wchodzimy do normalnoœci obarczonej lêkiem. Czy sztuka jest potrzebna? Czy spotkamy siê w Teatrze? Czujemy siê nieco jak wypuszczeni z klatki, wyp³oszeni. Niecodzienny bieg na orientacjê pomiêdzy punktami kontrolnymi od A do B. Zapraszamy do stworzenia w³asnej mapy w punkcie Teatru Rozbark, gdzie czeka nas ró¿norodnoœæ, pytanie o to¿samoœæ, kontrowersje, pamiêæ miejsca i potrzebê tworzenia sztuki,jak równie¿ najprostsze bycie i odczuwanie z nadziej¹ na swobodny oddech.
Zapraszam do Teatru Rozbark Anna Piotrowska
W paŸdzierniku 2020 r. otworzyliœmy oficjalnie teatralny sezon artystyczny premier¹ spektaklu “Kanarki” w chor. Szymona Michlewicza-Sowy i w re¿. Gabriela Gietzkiego. Spektakl powsta³ w ramach szerszego projektu zatytu³owanego “Rozbark_Nowa Perspektywa”, który ma zachêcaæ artystów do inspirowania siê tradycjami, historiami Œl¹ska. Ide¹ by³o zderzenie starego z nowym i dziêki temu pomys³owi goœciliœmy równie¿ na scenie Teatru Rozbark Pana Mariana Makulê z jego sentymentalnym programem artystycznym. Ju¿ teraz przy okazji zapowiadamy grudniow¹ premierê pt.: “PROPAGANDA.ucieleœnienie”, której punktem wyjœcia by³y powstania œl¹skie (re¿. i chor. A. Piotrowska).
6 listopada (pi¹tek), godz. 19:00 Polowanie na sarnê, re¿ . Anna Piotrowska | premiera 7 listopada (sobota), godz. 19:00 Polowanie na sarnê, re¿ . Anna Piotrowska 10 listopada (wtorek), godz. 19:00 BILDERZERSTÖRER, chor. Yoshiko Waki | polska premiera 11 listopada (œroda), godz. 19:00 BILDERZERSTÖRER, chor. Yoshiko Waki
16 listopada (poniedzia³ek), godz. 17:00 Pan Kejk | Olsztyñski Teatr Tañca spektakl familijny w ramach Sceny dla Tañca 21 listopada (sobota), godz. 16:00-21:00 Caterini Barbieri, pokaz w ramach festiwalu Ars Cameralis 22 listopada (niedziela), godz. 12:00-18:00 warsztaty z oœwietlenia scenicznego, w ramach festiwalu Ars Cameralis 28 listopada (sobota), intenC/Se Dance godz. 12:00-16:00 | warsztaty, godz. 18:00-21:00 | spektakle 29 listopada (niedziela), intenC/Se Dance godz. 18:00-21:00 | spektakle
fot. A. Piotrowska, na zdjêciu: A.Torgunakov
14 listopada (sobota), godz. 19:00 Oberschlesien kontra Covid | koncert
www.teatrrozbark.pl
| 15
WYJĄTKOWE MIEJSCE
NA STACJI 785 MM Tekst: Katarzyna Mołdawa / Zdjęcie: Hubert Klimek
Stacja Bytom Karb Wąskotorowy to największa i najstarsza stacja kolei wąskotorowych w Polsce. Obsługuje naszą Rosbankę od prawie 170 lat i wciąż jest czynna dzięki pasjonatom ze Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. Zachowały się na niej unikatowe i sprawne do dziś urządzenia i maszyny, tworzące wraz z coraz bogatszym taborem GKW fascynujący świat kolei spod znaku głośnego gwizdu lokomotywy i obłoków pary. Duża liczba torów, które biegną przez stację, uświadamia, jak wielki był tu kiedyś ruch pociągów przewożących każdego dnia surowce z kopalń do elektrociepłowni i hut. Gdyby dodać do siebie wszystkie odcinki żelaznych dróg na stacji, uzyskalibyśmy co najmniej 4 km. Najokazalszym budynkiem jest hala lokomotywowni z lat 20. XX. Pod jej drewnianym dachem może „garażować” nawet dziesięć maszyn. W niej są naprawiane i konserwowane. Wśród taboru są budzące największy zachwyt lokomotywy parowe i spalinowe ‒ nie tylko polskiej szkoły konstruktorskiej ‒ a także wagony motorowe z własnym napędem, luksusowa salonka z 1912 roku czy ręczne drezyny. – Sercem stacji jest nastawnia, a trzeba dodać, że jest to jedyna nastawnia
16 | RYNEK 7 | LISTOPAD 2020
wąskotorowa tego typu w Polsce. W budynku z lat 50. XX w. zachowały się mechaniczne i elektryczne urządzenia, dzięki którym pociągi przejeżdżające przez stację podążają we właściwym kierunku. Tu można przekonać się, jak zmieniała się technika sterowania ruchem na przestrzeni wieków. Uzupełnieniem żywej lekcji historii kolejnictwa jest ekspozycja w Izbie Tradycji, gdzie zobaczymy m.in. archiwalną dokumentację, stare bilety i unikatowe urządzenia – mówi Mariusz Senderowski ze SGKW. Zwiedzanie tego miejsca z przewodnikiem to fascynująca opowieść o tym, jak działała znajdująca się tu wieża wodna i żuraw wodny, semafory czy piaskownia dostarczająca piasku hamulcowego. Okazji do wyjątkowego spotkania z techniką będzie kilka w najbliższe weekendy. Na stacji zatrzymuje się bowiem Srebrny Pociąg kursujący z Katowic do Zabytkowej Kopalni Srebra. W Bytomiu podróżnicy przesiadają się na wąskie tory. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie www.sgkw.eu oraz www.facebook.com/GKWBytom
| 17
DZIEJE SIĘ W BYTOMIU Bytomskie Centrum Kultury pl. Karin Stanek 1, tel. 32 389 31 09 8.11, g. 19.30 „Queen symfonicznie” ‒ koncert. Muzyka zespołu Queen w symfonicznych aranżacjach chóru i orkiestry Alla Vienna i udziałem solistów. Miejsce: sala ToTu. Bilety: 109 – 129 zł 14.11, g. 11.00 „Kroki, skoki” ‒ zajęcia umuzykalniające i taneczno-teatralne dla dzieci do 4 lat w Klubie Zielonej Żyrafy. Bilety: 20 zł 18.11, g. 19.00 „Kobieta idealna” ‒ spektakl. Obsada: Magdalena Wójcik, Michał Milowicz, Darek Kordek, Piotr Dąbrowski. Miejsce: sala ToTu. Bilety: 70 zł 23.11, g. 17.00 Kabaret Moralnego Niepokoju z najnowszym programem „Tego jeszcze nie grali”. Miejsce: sala ToTu. Bilety: 80 – 90 zł 28.11, g. 14.00 Becekowy Pokój Gier. Miejsce: sala Ambasada. Bilety: 5 zł Centrum Sztuki Współczesnej Kronika Rynek 26, tel. 32 281 81 33 14.11 ‒ 8.01 „Życie ludzi” ‒ wystawa. Kuratorki: Agata Cukierska, Katarzyna Kalina. Bilety: 1 – 2 zł
Galeria Motoryzacji i Techniki ul. Strzelców Bytomskich 98, tel. 661 811 440 Na wystawie stałej zgromadzono 60 samochodów i jednośladów, w tym takie perełki motoryzacyjne, jak Renault NN, Buick 28/27, Nash 660 czy kolekcji „brytyjczyków”. Eksponaty wystawiają członkowie Bytomskiego Klubu Pojazdów Zabytkowych oraz kolekcjonerzy indywidualni. Bilety: 3 – 7 zł Miejska Biblioteka Publiczna pl. Sobieskiego 3, tel. 32 787 06 01 od 29.10 do 26.11 „Krajobraz Polski” ‒ wystawa wychowanków MDK nr 2 pod kierunkiem Aliny Muschalik. 27.11 – 31.12 „Bytom uśmiecha się do Ciebie” ‒ wystawa fotograficzna prezentująca zdjęcia Bytomia wykonane podczas całorocznych warsztatów fotograficznych prowadzonych pod okiem Arkadiusza Ławrywiańca. Wstęp wolny Muzeum Górnośląskie w Bytomiu pl. Jana III Sobieskiego 2 – gmach główny ul. W. Korfantego 34 tel. 32 281 82 94 10.11, g. 17.00 „Pomiędzy magią a religią” ‒ otwarcie wystawy (tylko online). Miejsce: gmach przy ul. W. Korfantego 34.
18 | RYNEK 7 | LISTOPAD 2020
12.11, g. 17.00 „Śmierć oswojona” ‒ wykład. Prowadzenie: Anna Jurczyk. Miejsce: Sala Gorczyckiego, gmach przy ul. W. Korfantego 34. Bilety: 1 zł 15.11, g. 12.30 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Przewrót... do źródeł”. Prowadzenie: Helena Kisielewska. Miejsce: gmach główny. Wstęp: w cenie biletu na wystawę czasową 22.11, g. 12.30 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie »Stanisław Szukalski i Szczep Szukalszczyków herbu „Rogate serce”. Prowadzenie: Agnieszka Bartków. Miejsce: gmach główny. Wstęp: w cenie biletu na wystawę specjalną 22.11, g. 15.00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie »Yvonne Goulbier. Instalacja „bivocus mutantur”« w ramach projektu „Więcej światła” Festiwalu Ars Cameralis. Miejsce: gmach główny. Wstęp: w cenie biletu na wystawę czasową 26.11, g. 17.00 „Historia plakatem pisana. W 110-lecie Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu” ‒ otwarcie trzeciej odsłony wystawy (tylko online). Miejsce: gmach przy ul. W. Korfantego 34 29.11, g. 14.00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Pomiędzy
magią a religią”. Prowadzenie: Anna Jurczyk. Miejsce: gmach przy ul. W. Korfantego 34. Wstęp: w cenie biletu na wystawę czasową 29.11, g. 15.00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Historia plakatem pisana. W 110-lecie Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu”. Prowadzenie: dr Agata Bryłka-Jesionek. Miejsce: gmach przy ul. W. Korfantego 34. Wstęp w cenie biletu na wystawę czasową Wystawy stałe Z życia ludu śląskiego XIX ‒ XX wieku, Przyroda Górnego Śląska, Galeria Malarstwa Polskiego Wystawy czasowe „Przewrót... do źródeł” – wystawa poświęcona twórczości Andrzeja Biernackiego – do 22 listopada »Yvonne Goulbier. Instalacja „bivocus mutantur”« – do 22 listopada „Historia plakatem pisana. W 110-lecie Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu” – do 24 stycznia „Pomiędzy magią a religią” – do 30 marca Opera Śląska ul. Moniuszki 21-23 tel. 32 396 68 00 7.11, g. 18.00 „Szeherezada/Medea” – balet N. Rimskiego-Korsakowa/S. Barbera. Miejsce: Duża Scena.
Dymnej. Miejsce: Sala Koncertowa 8.11, g. 18.00 „Halka” – opera. S. Moniuszki. Miejsce: Duża Scena 11.11, g. 18.00 „Halka” – opera. S. Moniuszki. Miejsce: Duża Scena 14.11, g. 18.00 „Zemsta nietoperza” – operetka. J. Straussa. Miejsce: Duża Scena 15.11, g. 18.00 „Czekając na Chopina” – spektakl teatralno-muzyczny M. Znanieckiego. Miejsce: Sala Koncertowa 20.11, g. 18.00 Śląska Izba Budownictwa – XXIII Gala Budownictwa 21.11, g. 18.00 „Requiem d-moll Balet” – spektakl baletowy W. A. Mozarta. Miejsce: Duża Scena 22.11, g. 16.00 „Opera blisko Ciebie: Porozmawiajmy o Operze”. Miejsce: Sala Koncertowa 22.11, g. 18.00 „Callas. Master Class” – spektakl teatralno-muzyczny T. McNally’ego. Miejsce: Duża Scena 28.11, g. 18.00 „Łucja z Lammermoor” – opera. G. Donizettiego, wznowienie sceniczne. Miejsce: Duża Scena
29.11, g. 18.00 „Łucja z Lammermoor” – opera. G. Donizettiego. Miejsce: Duża Scena Towarzystwo Miłośników Bytomia ul. Mariacka 5, tel. 281 26 64 Do 31.01.2021 Towarzystwo Miłośników Bytomia zaprasza do udziału w kolejnej edycji przedsięwzięcia promującego prace naukowe dotyczące Bytomia z zakresu historii, politologii, socjologii, pedagogiki, kultury i sztuki, architektury i zabytków oraz oświaty. Pod uwagę będą brane prace doktorów, magistrów i licencjatów z lat akademickich: 2017/2018, 2018/2019 i 2019/2020. Prace należy dostarczyć do Biura Towarzystwa Miłośników Bytomia przy ul. Mariackiej 5. Towarzystwo zastrzega sobie możliwość wyboru prac do promocji. Galeria Sztuki Współczesnej ArtBlautGallery ul. Dworcowa 36 tel. 506 073 500 Zapraszamy na wystawę malarstwa i grafiki Daryi Hancharovej, białoruskiej artystki. Motywem przewodnim prac artystki jest człowiek i przemiany, którym się poddaje przez całe życie. Wystawę można oglądać od 30 października w godzinach 9.30-17.00.
8.11, g.11.00 Salon Poezji i Muzyki Anny * Repertuar może ulec zmianom ze względu na rozwój sytuacji epidemicznej.
| 19
spektakl baletowy
WKRÓTCE
WKRÓTC
E
Mecenas:
Partner:
