Brabant – Nicole Ex

NICOLE EX

Want daar brandt nog licht *

Warmte en zelfspot. Maar ook de traditie die als een rivier door het Brabantse land stroomt. ‘Hier is Maria geliefd en knijpt God een oogje toe,’ meent hoofdredacteur Nicole Ex.

ZE IS GROOTGEBRACHT in een witte meisjeswereld, zegt Nicole Ex, oprichter van het online platform en het magazine dat voor je ligt. Ze woonde in Oosterhout, in de buurt van Breda in een door haar ouders gebouwd huis. ‘Oosterhout, daar kun je niet aan voorbij’, stond vroeger op de borden langs de snelweg, maar Ex maant de weggebruiker vooral gas te geven en door te rijden. Hoewel. De Heilige Driehoek, drie kloosterordes in een adembenedemd oud Brabants landschap, dat is iets kostbaars – ze krijgt het spaans benauwd in de uitgestrekte Friese polders. Ze heeft beschutting nodig, een omarming en dus houdt ze van zonovergoten graanakkers omzoomd door geheimzinnige en lomrijke coulissen, zoals in het bos van Oosterheide waar ze als kind vaak kwam. Het gezin bestaat uit vijf zussen, waarvan twee tweelingen. Ook Ex is er een van twee. Ze delen de kortste achternaam van Nederland maar die wordt ruim gecompenseerd door vier voornamen, waarvan Maria bij allemaal terugkeert. Nicole Gemma Elisabeth Maria. En over die laatste moeten we het hebben, want Brabant mag inmiddels in het nieuws zijn om de welig tierende drugshandel, het staat ook nog altijd bekend als het katholieke zuiden. ‘Ze liggen in elkaars verlengde,’ zegt ze lachend, ‘beide zijn “geestbewegend”, om met een van haar inspiratiebronnen, de kunstenaar herman de vries te spreken.

Geen andere religie dan het katholicisme, meent ze, doet aan Mariadevotie, vrouwenverering, en aanbidt het wezenlijke dat haar kenmerkt. Maria als moeder van God staat symbool voor de oorsprong. ‘Ze is de bron van alles wat leeft.’ En het is in het leven zelf dat Ex een ondoorgrondelijke orde ziet, een intelligentie, een oertoon die ze God noemt, omdat ze het in zwang geraakte ‘iets’ werkelijk te knullig vindt en afbreuk doet aan een eeuwenoude traditie waarin over het mystieke is nagedacht. Tegelijkertijd: ‘Traditie is als een rivier. Ze moet stromen want in stilstaand water leeft niets.’

Nu we het er toch over hebben. Nog liever dan God noemt ze het mysterie Maria – en dus steekt ze, als ze op reis een kerk tegenkomt, een kaars op aan Maria’s voeten, en laat ze haar tranen de vrije loop om dat wat het leven geeft en neemt.

Ouderlijk huis Een paar jaar geleden hebben de zussen met elkaar het ouderlijk huis opgeruimd en na vijftig jaar verkocht, en daarmee Brabant definitief verlaten. ‘Die laatste grote schoonmaak was een tijdreis,’ vertelt ze, ‘een archeologisch afgraving tot aan de laag uit onze kindertijd.’ Want met het verwijderen van de spullen die komen met de ouderdom, in dit geval die van haar vader – badmatten, pillen en rollators – kwamen langzaam het huis en de prachtige tuin uit haar jeugd tevoorschijn, waarover haar moeder vroeger met een groot gevoel voor schoonheid de scepter zwaaide. Ze had de kunstacademie willen doen, dus drukte ze haar scheppingskracht uit in alles om haar heen, van de inrichting van het huis en de bloementuin tot de zomerjurkjes van haar dochters en de potten jam in de kast. Maar het was er zo mooi en opgeruimd, dat Ex haar jas wel vlak voor het haakje van de kapstok móest laten vallen. Met haar moeder ging ze voor het eerst mee naar een atelier, ‘een heerlijke chaos’. Van elke tentoonstelling die haar moeder bezocht, nam ze catalogi of kaarten mee terug, die eindigden op een grote stapel. ‘Via haar kaarten leerde ik kunstenaars kennen: Giacometti, Kandinsky en Paul Klee.’ Dat was allemaal mooi, die kunst en dat vrouwenhuis (waar ‘s avonds laat nog chocoladecake gebakken werd), maar kwam er een jongen over de vloer, dan werd-ie aan het werk gezet. De garage opruimen, peertjes vervangen of het gras maaien. Dacht maar niet dat hij de tijd had om met je naar boven te gaan.

Haar vader was meer van de natuur. ‘Hij was arts en jager, en elke keer zaterdag van het jachtseizoen vroeg ik of hij een levend konijn voor me mee wilde nemen. Maar hij kwam altijd met een dode terug, die moest besterven in de kelder. Des te opmerkelijker was wat hij vlak voor zijn dood tegen me zei: “Je hebt het mooiste vak van ons allemaal.” Daar keek ik van op. Hij zei: “Mijn vak ging altijd over ziekte en sterven, maar dat van jou gaat over dingen die je optillen. Jij mag altijd bezig zijn met het fijne, en wat scheppingskracht voorbrengt, schoonheid en troost.”’

Zelfspot ‘Ik houd van Brabant om de warmte en de zelfspot, jezelf niet zo serieus nemen, fouten mogen maken – God knijpt heus wel een oogje toe.’ Wat ze van Brabant aan haar zonen heeft meegegeven? ‘Het was even wennen toen ik zonen kreeg en mezelf terugvond aan de rand van bouwputten en op vliegbases. In dat opzicht hebben ze mij opgevoed. Maar waar ik altijd op heb gestaan, is dat ze tweetalig moesten worden, Nederlands én Brabants. ‘En weet je wat het enige is dat ze naar jaren oefenen kunnen zeggen? Houdoe!’<

69

71

69

HEILIGE DRIEHOEK De Heilige Driehoek is een aangesloten gebied met drie kloosters, van de (voormalige) benedictijnen, benedictinessen en norbertinessen, een unicum in Nederland. In de Sint-Catharinadal, van de norbertinessen, worden boeken gerestaureerd en in leer gebonden, maar sinds kort maken de nonnen ook wijn die je kunt proeven in hun café. Je kunt je er ook een paar dagen terugrekken. Vergeet geen noveenkaars op te steken. Een klassieker die negen dagen en nachten onafgebroken brandt. 70 BIESBOSCH De Biesbosch is een rivierdelta met getij. Een land van wilgenbossen, eilanden en kreken dat ontstond na de Sint Elisabethsvloed van 1421. De meest beroemde bewoner is de bever, de trots van de Biesbosch, maar ook de vos, de bunzing en de hermelijn scharrelen er rond. Huur een bootje in Drimmelen, koop een zak kersen, laat de zon op je gezicht spelen en ga varen.

‘We maken een diepe buiging voor De Pontdirecteur Hendrik Driessen’

71 LUC TUYMANS Deze zomer is het meesterlijke werk van Luc Tuymans niet alleen in Palazzo Grassi in Venetië te zien, maar ook in De Pont in Tilburg. Luc Tuymans - The Return is de laatste tentoonstelling van directeur Hendrik Driessen, die na een kwart eeuw afzwaait. See All This maakt een diepe buiging voor zijn programmering en alle indrukwekkende kunstenaars die hij naar Brabant bracht. The Return is te zien van 29 juni t/m 17 november.

74

72

72

TEXTIELMUSEUM Het textielmuseum is gevestigd in een oude textielfabriek. Het museum verzorgt tentoonstellingen maar heeft ook een prachtige collectie gebruikstextiel van 1880 tot heden, waaronder de prachtige Ploegstoffen en scheerwollen Aabe-dekens. Maar vooral bijzonder is de samenwerking van het TextielMuseum met hedendaagse kunstenaars als Scholten & Baijings, Studio Job en Viktor&Rolf. In hun TextielLab worden de nieuwe, innovatieve ontwerpen geweven. Je koopt ze in de museumshop en online. 73

‘Hij maakt de meest geliefde soes van heel Brabant’

74

BOSSCHE BOL

Hij haalt dagelijks zo’n 1.500 Bossche bollen door de chocolade, want banketbakker Jan de Groot in Den Bosch is de maker van de meest geliefde soes van Brabant. Zijn geheime recept wil hij uiteraard niet prijsgeven, wel laat hij weten Belgische Callebaut-chocolade te gebruiken, en de allervetste slagroom die er bestaat. Suiker en vet: een gegarandeerd succesduo.

73

STRIJP-S Eindhoven stond bekend als lichtstad omdat de gloeilampenfabriek van Philips er gevestigd was. Dat is niet meer zo, maar gelukkig is het uitgestrekte en voor de binnenstad van Eindhoven zo karakteristieke fabriekspark in de wijk Strijp niet tegen de vlakte gegooid. Het enorme pand bleef behouden en vormt nu het creatieve en culturele hart van Eindhoven. Jaarlijks wordt in Eindhoven ook de Dutch Design Week gehouden, het grootste design evenement van Noord-Europa. Dit jaar van 19 tot 27 oktober op meer dan honderd locaties in de stad, waarvan Strijp-S er uiteraard een is.

78

77

76

WESTSIDE Wat begon als een winkeltje van minder dan vijftig vierkante meter, is uitgegroeid tot een concept store met een oppervlakte van twintig keer zo groot. Westside in Den Bosch heeft het allemaal, van mode tot boeken, design en kunst. En sla vooral de vintage meubels niet over. 77

DESIGNPRIJS Elke twee jaar wordt de Designprijs uitgereikt, beurtelings aan een gearriveerd ontwerper en aan een aankomend talent. Dit jaar werd de prijs toegekend aan textiel- en productdesigner Simone Post, bekend van haar ronde tapijten gemaakt van restmateriaal uit de fantastische Vlisco-fabriek in Helmond. Haar werk en dat van vier andere genomineerden is tot en met 18 augustus te zien in Design Museum Den Bosch. Het museum is sowieso een bezoek meer dan waard, als je wil genieten van bijzonder, curieus of vernuftig design. Zo is op dit moment de tentoonstelling Geert Lap – Specific Objects te zien, met een adembenemend overzicht van zijn keramische werk. Te zien t/m 18 augustus

‘Dit jaar werd de prijs toegekend aan textiel- en productdesigner Simone Post’

78

VISCH Denk niet dat je alleen maar lekkere vis aan de kust kunt krijgen. Viswinkel Visch, behoorlijk landinwaarts, is de plek in Den Bosch voor verse vis, sushi & sashimi en kaviaar. Ze hebben ook een Seafoodbar voor een halve kreeft met witte wijn of voor vis met friet. Kortom: alles voor de lekkerbek.