Fokus KMO by Smart Media Agency

D I T D OSS I E R WO R DT G E P U B L I C E E R D D O O R S M A RT M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T WO O R D E L I J K H E I D VA N D E R E DACT I E VA N K N AC K

AUG ‘21

KMO Robin Beens #SamenVoorbijCorona

Geld gezocht Alle financieringsvormen op een rijtje

Lydia Peeters De mobiliteit van morgen

OMAR MOHOUT

”De digitalisering is als de zwaartekracht: het is overal en altijd rondom ons.”

Procurement & supply chain recruitment Permanent & temporary Ontdek ons op www.InQuest.be stuur je vacature of CV naar dereys@InQuest.be Maak vrijblijvend kennis 0477/068.691

Lees meer op Fokus-online.be

2 VOORWOORD

FOKUS-ONLINE.BE

Robin Beens

#SamenVoorbijCorona Als kmo-ondernemer sta je dicht bij je mensen: die band is een springplank om de digitale versnelling te combineren met een personeelsaanpak die past bij de noden van je mensen. Hoe buig je deze crisis voor jouw kmo om tot een ‘sprong vooruit’?

u het verplichte telewerk is gestopt en de reisbeperkingen afnemen, evolueren we naar een nieuw evenwicht. Corona was voor ieder van ons anders; sommige ondernemers draaiden overuren, andere kmo’s moesten sluiten, tijdelijk minder personeel inzetten of verplicht telewerken. Zelfs de koffiemachine heeft aan belang gewonnen. De werkvloer is de broodnodige ontmoetingsplaats, met thuiswerk voor wie het kan en nodig acht, bijvoorbeeld voor specifieke taken en jobs. Een op de drie Belgen wil minimum één keer per week thuiswerken – bij vrouwen ligt dit hoger. Hoe ga je hiermee om als kmo en hoe maak je door de crisis een positieve sprong vooruit? Bedrijven zoeken eenvoud in hun terugnaar-kantoorbeleid, maar ze willen wel rekening houden met de voorkeuren en bezorgdheden van hun medewerkers. Wie het thuiswerkbeleid duidelijk uitwerkt, kan dat benutten in het aantrekken van nieuw talent: bij minstens een op de drie Belgen staat het in de top drie om te kiezen voor een nieuwe werkgever. Salaris, jobinhoud en werkzekerheid scoren nog iets hoger. Als kmo heb je verschillende troeven op zak om personeel aan te trekken en te behouden. Maar omdat je nu eenmaal niet alles kunt geven, sta je best even stil bij alles om weloverwogen keuzes te verkrijgen. Dankzij een loonsimulatie krijg je een marktconform én realistische verloning. Als het loon te laag ligt, vergroot je het risico dat mensen vertrekken (nét als je ze hebt

opgeleid), terwijl een te hoog loon je business kan vertragen. Ook de kmo-verloning wint aan innovatiekracht: er is een heel arsenaal aan instrumenten. Dat zijn niet noodzakelijk een bedrijfswagen of maaltijdcheques, wel bijvoorbeeld een gunstige winstpremie of loonbonus bij het behalen van resultaten die ertoe doen. Ook een (elektrische) fiets of meer vakantiedagen behoren tot de mogelijkheden, zonder de kost te verhogen.

Als kmo heb je verschillende troeven op zak om personeel aan te trekken en te behouden.

Als kmo-ondernemer zal je als geen ander je kosten moeten beheersen. Je schakelt een versnelling hoger als je kosten combineert met een personeelsbeleid dat beter past bij de wensen en noden van je mensen. Door de kortere lijnen en contacten met je medewerkers kun je sterke keuzes maken en net die instrumenten inzetten die het verschil zullen maken voor jouw mensen. De economische indicatoren lijken terug op groen te staan. Dat staat gelijk aan kansen om je bedrijf te laten groeien en mensen aan te werven. Dat is fantastisch en tegelijk een hele uitdaging. Misschien wil je met je personeel actief worden in de buurlanden of daarbuiten… Of je nu net met personeel start of al een internationale kmo bent met 250 mensen personeel: laat je zeker nú omringen door specialisten. Zeg hen wat je wilt bereiken: #durftevragen #SamenVoorbijCorona, en je maakt een sprong vooruit. Door Robin Beens, directeur kmo België SD Worx

LEES MEER. 4

Gezocht (en gevonden): geld voor je onderneming

Nergens beter dan… op kantoor?

Interview: Omar Mohout, Sirris

Zo begin je als kmo aan MVO

16 Hoe de crisis haar sporen achterlaat in de bedrijfswereld 18 Lydia Peeters: De mobiliteit van morgen is duurzaam, veilig en slim

COLOFON. COUNTRY MANAGER

CHRISTIAN NIKUNA PEMBA HOOFDREDACTIE

ELLEN VAN HOEGAERDEN CREATIVE DIRECTOR

BAÏDY LY TEKST

FREDERIC PETITJEAN VICTOR PEETERS LAYOUT

DEE BERNAERS COVERBEELD

IAN HERMANS DRUKKERIJ

ROULARTA

SMART MEDIA AGENCY. LEYSSTRAAT 27 2000 ANTWERPEN +32 (0)3 289 19 40 REDACTIE@SMARTMEDIAAGENCY.BE FOKUS-ONLINE.BE

Veel leesplezier!

Inessa Tselichsheva Project Manager

#FOKUSKMO

NANAGEMENT • BRAND REPORT 3

Communicatie en empathie als essentiële tools op de werkvloer In businesskringen krijg je vaak te horen dat werknemers het belangrijkste kapitaal van de onderneming zijn. Bijgevolg komt het erop neer dat kapitaal zo goed mogelijk te benutten. Alleen weten die werknemers vaak niet over welk potentieel ze beschikken, en gebruiken werkgevers niet de juiste communicatietools om tot optimale resultaten te komen.

aar wil onder andere Nana Bouyaghroumni met haar adviesbureau Nanagement iets aan doen. “Ik zat zelf jarenlang in het operationele management van bedrijven en ik zag dezelfde twee problemen altijd terugkomen”, begint ze. “Enerzijds was er een probleem aan de kant van de werknemers. Zij werden zelden of nooit structureel en duurzaam gemotiveerd, maar kregen af en toe een training die daar wel voor moest zorgen. Zo werkt het niet, natuurlijk. Als iemand van zichzelf niet weet waar zijn of haar potentieel ligt en hoe die persoon in een functie mag zijn, dan zal het er met een willekeurige, generieke training zeker niet uitkomen. Meer nog, de situatie zal op die manier hoogstens status-quo blijven. Daarbij werd er nog al te vaak van uitgegaan dat werknemers als een onbeschreven blad naar het werk komen en frustraties of problemen aan het thuisfront niet met zich meenemen – en omgekeerd. Onzin, er is thuis altijd wel iets gaande. Het is niet omdat een werknemer elke dag stipt op het werk verschijnt en alle taken uitvoert dat die persoon niet doodongelukkig kan zijn in diens functie.” Het andere grote probleem situeert zich aan de kant van het management, gaat Bouyaghroumni verder. “Dat management is vaak veel te hiërarchisch en neemt top-down-

Naast jonge bedrijven lijken ook steeds meer gevestigde bedrijven bereid zich de vraag te stellen: oké, deze benadering werkt niet meer, wat kunnen we ervoor in de plaats stellen? beslissingen, met veel controle en weinig plaats voor empathie en open communicatie. De communicatie zit dus met andere woorden niet goed, en al zeker niet naar die werknemer toe die zo graag wil weten wie hij mag en kan zijn in zijn functie. Die hiërarchie werkte misschien drieduizend jaar geleden, toen je als farao een gigantische piramide wilde laten bouwen en over duizenden slaven beschikte die niet konden tegenspreken. En hoewel dat model voor een lange tijd is overgenomen door de maatschappij en bedrijven, is dat vandaag niet meer werkbaar: empathie en communicatie zijn essentieel geworden.” Beide grote problemen konden herleid worden tot twee essentiële vragen: ‘wie is mijn werknemer?’ en ‘wie is mijn werkgever?’. “Op basis daarvan heb ik de methodiek van RES ofte Rationeel Eensgezind Schakelen uitgewerkt, dat mensen in een werkomge-

ving dichter bij elkaar kan brengen”, aldus Bouyaghroumni. “Dat is nodig, want de laatste tien jaar hebben we als mens heel sterk onder spanning gestaan: aanslagen, financiële crisis, corona. Er leeft dus heel wat angst, onzekerheid en weerstand, waarmee een werkgever niet altijd goed kan omgaan. Daar wil ik als mentor in die bedrijven mee aan de slag gaan. Een externe partij helpt om dat noodzakelijke veranderingstraject meer aanvaardbaar te maken, omdat bedrijfsleiders op die manier niet het gevoel hebben dat ze de controle uit handen geven. Dat is niet gemakkelijk, want verandering roept altijd weerstand op. Het is dus een proces, vooral omdat heel wat ideeën zoals gezegd nogal vastgeroest zijn. Toch lijken naast jonge ook steeds meer gevestigde bedrijven bereid zich de vraag te stellen: oké, deze benadering werkt niet meer, wat kunnen we ervoor in de plaats stellen?” Wat die spanning van de laatste tien jaar

Nana Bouyaghroumni besliste in 2020 om haar job in loondienst – in verschillende managementfuncties – op te geven en voor zichzelf te beginnen als ondernemer. Met adviesbureau Nanagement wil ze organisaties helpen bij de overstap van hiërarchische bedrijfsvoering naar een beter managementbeleid, met een eigentijdse invulling van leiderschap. Daarvoor hanteert ze haar unieke RES-concept, geïnspireerd op de Rationeel-Emotieve Therapie (RET) van de Amerikaanse gedragstherapeut Albert Ellis. RES staat voor Rationeel Eensgezind Schakelen en streeft vooral naar meer verbinding op de werkvloer.

betreft, stelt Nana Bouyaghroumni vast dat het lijkt alsof we als samenleving het vermogen zijn kwijtgeraakt om met tegenslagen om te gaan. Is er een manier om dat te verhelpen en het tij te keren, concreet wat de werkvloer betreft? “Het probleem is dat we al te vaak naar de problemen kijken, en niet naar de manieren om ermee om te gaan – laat staan dat we ze durven benoemen. Om een voorbeeld uit mijn eigen jeugd aan te halen: ik ben als kind vaak gepest geweest, maar ik heb snel de keuze gemaakt om niet te aanvaarden dat het aan mij lag, maar aan de manier waarop anderen mij zagen. Ik kon dus kiezen: laat ik die negatieve gevoelens toe en geraak ik verbitterd, zodat het pesten echt een probleem wordt, of ga ik onderzoeken waarom die anderen mij zo zien? Door voor die laatste optie te kiezen, heb ik mezelf de opportuniteit gegeven om mijn weerstand op te bouwen.”

Nana Bouyaghroumni Bedrijfsleider

4 FINANCIERING

FOKUS-ONLINE.BE

Gezocht (en gevonden): geld voor je onderneming Ondernemen kost geld, dat is nu eenmaal de aard van het beestje. Machines, gebouwen, voorraden, rollend materiaal en personeel: het moet allemaal betaald worden. Waar vind je dat kapitaal? Welke rol spelen private investeerders? En wat kan de overheid voor de ondernemer doen?

en klassieker is uiteraard geld lenen bij de drie f ’en: family, friends en fools. Het grote voordeel is dat je ze vaak geen of weinig rente moet betalen en dat ze makkelijk benaderbaar zijn. Het nadeel is dat je meestal niet op echt grote bedragen moet rekenen. Banken kunnen die bedragen wel geven, maar zij eisen uiteraard rente en zullen hun lening ook graag geruggesteund zien door een degelijk businessplan en financieel plan. Bovendien kan gevraagd worden een waardevol bezit (je handelspand, een huis…) in onderpand te geven. Wat kmo-ondernemers soms vergeten is dat een van de grootste geldschieters van het land… de overheid is. De investeringsmaatschappij PMV, met de Vlaamse overheid als aandeelhouder, kan ondernemingen op verschillende manieren en tijdstippen doorheen hun traject helpen financieren. “We doen dat onder meer door kapitaal (via aandelen) te voorzien, via achtergestelde leningen en via waarborgen”, legt hoofd bedrijfsleningen Emmanuel Damman uit. “We mikken breed qua doelgroep: we helpen zowel innovatieve starters, onder meer uit de ICT- en biotechwereld, als de grotere groeibedrijven en ondernemingen die zich opmaken voor internationalisering. Ook voor de financiering van overnames kunnen ondernemers bij PMV terecht.” PMV heeft verschillende standaardproducten. “De bekendste en meest generalistische zijn waarschijnlijk de Startlening, de Cofinanciering en de Winwinlening”, zegt Damman. “Ze helpen ondernemers zonder veel poespas aan een gepaste financieringsoplossing. De Startlening is bijvoorbeeld een lening van maximaal 100.000 euro voor wie minder dan vier jaar bezig is. De vaste rentevoet is 3 procent. Via de Winwinlening, die onlangs werd

PMV helpt zowel innovatieve starters als grotere groeibedrijven en ondernemingen die zich opmaken voor internationalisatie . — Emmanuel Damman, PMV

uitgebreid, kunnen ondernemers tot 300.000 euro ophalen bij particulieren. In ruil daarvoor krijgen zij een jaarlijks belastingkrediet van 2,5 procent. Kan de kredietnemer de lening niet terugbetalen? Dan kan de ontlener tot 30 procent van het geleende bedrag via een éénmalig belastingkrediet recupereren.”

Ook met de Cofinanciering en Cofinanciering+, voor zowel starters als bestaande bedrijven, helpt PMV ondernemingen geld te vinden. Dat zijn achtergestelde leningen van maximaal 350.000 euro of 700.000 euro die als aanvulling dienen bij andere

financieringsbronnen, zoals een banklening of de investering van een business angel. Een andere vorm van steun is garantiestelling door de overheid, ook die bevoegdheid zit bij PMV. “Soms vinden banken een project wel interessant, maar is er voor hen te weinig zekerheid”, zegt Sabine De Maere, coördinator Governmental Incentives bij BNP Paribas Fortis. “In dat geval kunnen we aankloppen bij PMV voor een borgstelling. Voordossiers tot 750.000 euro volgt PMV de facto de beslissing van de bank.” Daarnaast zijn er nog twee mogelijke bronnen van subsidiëring: VLAIO, het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen, en de kmo-portefeuille. De Maere: “VLAIO geeft subsidies aan innovatieve en groeigerichte dossiers, maar biedt ondernemers daarnaast heel wat expertise en steun aan. De overheidsinstelling heeft tientallen bedrijfsadviseurs in dienst die de dossiers in hun sector (biotech, chemie…) heel nauw opvolgen. Via de kmo-portefeuille kunnen ondernemers dan weer opleiding en advies bekomen van erkende dienstverleners.” Tot slot stipt Kristel De Bleser, communitymanager starters & IHUB, nog crowdfunding aan, een financieringsvorm die vaak als aanvulling op de traditionele financiering dient en aan populariteit wint. “Elk type bedrijf dat op zoek is naar start- of groeikapitaal – en daarvoor niet alleen beroep wil of kan doen op bancaire oplossingen of eigen middelen – kan via een groot publiek extra geld ophalen voor een ondernemersidee. Bovendien stem je je idee hiermee rechtstreeks af met het grote publiek. Hetzelfde publiek dat mogelijks op zoek is naar alternatieven om hun spaargeld te diversifiëren.” Door Frederic Petitjean

DECUPERE & PARTNERS: VAN CIJFERGOOCHELAARS TOT STRATEGISCH ADVISEURS

Het takenpakket van een modern accountancykantoor is in weinig nog te vergelijken met dat van tien of vijftien jaar geleden. Klanten willen immers meer dan een piekfijne boekhouding, zij verwachten van hun accountant tegenwoordig ook strategisch advies op heel wat verschillende domeinen. Bij Decupere & Partners zijn ze al een tijd klaar voor deze nieuwe realiteit.

Zoals veel andere sectoren heeft ook de accountancywereld de laatste jaren een stevige disruptie meegemaakt. Niet alleen rolt er een consolidatiegolf door de branche, ook het belang van IT en digitalisering neemt hand over hand toe én bovendien verandert ook het takenpakket voortdurend. Lees: het wordt almaar groter. “Waar gingen ondernemers vroeger voor naar hun accountant? Voor de BTW en de belastingen”, zegt Hendrik Decupere, die in 1985 de fundamenten legde voor Decupere & Partners. “Dat zijn natuurlijk nog altijd fundamentele taken, maar doordat we vandaag steeds betere digitale hulpmiddelen hebben, komt er ook steeds meer tijd en middelen vrij voor andere zaken. Denk aan juridisch advies, strategisch advies, hulp bij successieplanning, het opstellen van subsidiedossiers, hulp bij overnames en acquisities en ga zo maar door. Wat vroeger bijna een bijzaak was, is nu de hoofdzaak geworden.” Bij Decupere & Partners werken momenteel zo’n 120 mensen in acht verschillende vestigingen. Elk kantoor kan op die manier specifiek voeling houden met de lokale noden van de lokale ondernemers. Het evoluerende takenpakket heeft ook een verandering in de profielen meegebracht, zegt Decupere. “In een boekhoudkantoor werkten vroeger boekhouders. Die zijn er natuurlijk nog altijd, maar ze hebben er wel een boel andere collega’s bijgekregen. Wij hebben nu acht juristen rondlopen, zes mensen die zich enkel met IT bezighouden, een

complete HR-afdeling… dat zijn vaak zeer gespecialiseerde én zeer gegeerde mensen op de arbeidsmarkt, wat ervoor zorgt dat ook wij volop aan de war for talent moeten meedoen. En vergeet niet: accountant is op zich ook al een knelpuntberoep.” Het hoeft niet te verwonderen dat de klanten van Decupere & Partners zelf vragende partij waren voor een bredere dienstverlening. Dat betekent immers dat hun leven er een stukje gemakkelijker op wordt. “Ondernemers willen niet meer met allemaal verschillende partijen spreken als ze met een bedrijfsoverdracht, een acquisitie of, pakweg, de aanvraag voor een milieuvergunning zitten”, zegt Decupere. “Ze willen een one stop shop, waar ze perfect en zonder tijdverlies geholpen worden. De deregularisering van de sector speelde daar ook een grote rol in. Vroeger mochten wij niet eens advies geven over die milieuvergunning. Tegenwoordig vragen bankdirecteurs zelf aan ons of wij hun klanten bij zulke vragen kunnen helpen. Tegen de tijd dat zij hun medewerkers in dat soort dossiers wegwijs hebben gemaakt, hebben wij het advies al lang klaar.” Zoals gezegd speelde ook de IT en de digitalisering een grote rol in deze evolutie. “IT maakt niet alleen de verwerking van de boekhouding sneller, ze brengt ook veel andere mogelijkheden mee”, legt Decupere uit. “Wij zitten in de ordegrootte van een 3.000 dossiers per jaar. Als daar bijvoorbeeld tien of vijftien aannemers bij zitten, kan je uit al die boek-

De fundamenten voor Decupere & Partners werden in 1985 gelegd door Hendrik Decupere, toen hij het Ieperse accountancykantoor Prof-Fisc stichtte. Sinds het begin van deze eeuw gaat het bedrijf door een groeispurt, door het openen van nieuwe vestigingen en verschillende overnames. Momenteel heeft Decupere & Partners acht kantoren: Diksmuide, Menen, Gent, Roeselare, Ieper, Nieuwpoort, Antwerpen en Aalst. Bijkomende vestigingen richting Limburg en Brabant staan op de roadmap. denp.be

info@denp.be

houdingen heel interessante zaken halen. Je kunt bedrijven bijvoorbeeld relatief gemakkelijk gaan vergelijken en benchmarken. Dat vormt op zich weer de basis voor nieuwe diensten, op voorwaarde natuurlijk dat je daar de nodige kennis voor in huis hebt. En die is er bij ons. Wij ontwikkelen bijvoorbeeld grotendeels onze eigen software en hebben daarvoor een eigen software-ingenieur in dienst.” Het belang van digitale technologie is al enorm, maar zal de komende jaren alleen maar toenemen, meent Decupere. “Wie niet kan meestappen in die digitalisering zal het de komende jaren heel moeilijk krijgen. Of je moet beroep gaan doen op de derde partijen en dan kost het handenvol geld. Het is voor kantoren ook een wapen om om te gaan met zaken die vaak veel tijd in beslag nemen, maar weinig toegevoegde waarde meebrengen. Ik denk bijvoorbeeld aan anti-witwasreglementeringen, UBO-registers, volmachten en dergelijke… Voor kleine kantoren is dat vaak telkens weer een gevecht.” Al wil dit alles niet zeggen dat de rol van de mens in het boekhoudkantoor binnenkort zal vervagen, geeft Decupere nog mee. “Oh nee, ik geloof nog altijd rotsvast in persoonlijk contact. Maar ook daartoe geven digitale tools ons net méér ruimte. Bepaalde routinezaken kan je gemakkelijk via een videocall afhandelen, maar voor meer diepgaande vragen komen klanten nog heel graag naar een kantoor voor een persoonlijk gesprek, hoor. En ik geef hun daarin geen ongelijk.”

de rode draad voor ondernemers

6 INRICHTING WERKPLEK

FOKUS-ONLINE.BE

Nergens beter dan… op kantoor? Terug naar kantoor voor Apple Tim Cook (CEO Apple) laat zijn medewerkers vanaf september drie dagen per week op kantoor werken. In een wereld waar er steeds meer op online werken wordt gefocust, is de beslissing opmerkelijk. Veel digitale bedrijven, waaronder Facebook, nemen steeds meer afstand van het kantoor. Cook volgt een andere route: “Ondanks alles wat we hebben kunnen bereiken terwijl velen van ons zijn ontslagen, ontbrak er het afgelopen jaar één fundamenteel ding: elkaar.”

Willen we wel terug naar kantoor? Adviesbureau BDO deed in 2020 onderzoek naar de werkgewoontes van de Belg. Daaruit viel er af te leiden dat telewerken steeds meer ingeburgerd raakt en dat het niet meer als nadelig wordt beschouwd. 84 procent van de Belgen zou ook na de coronacrisis geen probleem hebben met minstens twee dagen thuiswerken. De grootste motivatie om terug naar kantoor te gaan is niet het werken zelf, maar de sociale interactie met de collega’s.

Drie dagen per week op kantoor en de overige twee van thuis uit: dat is de gemiddelde respons wanneer men bedrijven vraagt hoe het kantoorleven er in een postcoronatijdperk uitziet. Die shift zorgt ervoor dat ook de indeling en de functionaliteiten van het kmo-kantoor zullen veranderen.

e kans is klein dat we nog met zijn allen van maandag tot vrijdag samen op kantoor zullen doorbrengen. Daardoor zal ook de functie van het kantoor veranderen. “De hoofdfunctie van het kantoor is om het bedrijf, het merk zelf, en het individu met elkaar te verbinden”, zegt Ruud Belmans, creative director bij WeWantMore. “Zoals we dat al zien in de retail, zal het kantoor dienen als ‘flagshipstore’ dat het merk vertegenwoordigt in de fysieke wereld, ter ondersteuning van hun online aanwezigheid. De tweede functie van het kantoor is sociale cohesie, want een goede sfeer op het werk bevordert de prestaties.” Deze evolutie heeft een impact op de kantooroppervlakte. Die zal doorgaans krimpen en een grotere focus leggen op ontspanning, meent Reginald Schellen, architect en oprichter van Schellen Architecten. “Het kantoor wordt vooral een ontmoetingsruimte. De inkom en de cafetaria winnen erg aan belang. Het zijn plaatsen die de sfeer kunnen bepalen. Een goede en warme, bijna huiselijke sfeer is vandaag de norm geworden. Vooral jonge mensen hechten hier veel belang aan.” De informele ruimtes zullen een groter deel van het kantoor innemen, en de werkruimtes zelf zullen ook wat aanpassingen ondervinden. “Flexibiliteit is het kernwoord voor het kantoor van morgen”, zegt Belmans. “Om efficiënt te kunnen werken moet het mogelijk zijn de

zodat er geen bacteriehaard gecreëerd wordt. Daarnaast kan het handig zijn als bedrijf om aan de hand van een app te observeren hoeveel mensen er op de werkvloer zijn. Er kan dan op voorhand gereserveerd worden wie wanneer op kantoor aanwezig zal zijn, zodat er nooit een te grote bezetting aanwezig is.” Belmans vult aan: “Een goed ventilatiesysteem en CO2-meters zijn de nieuwe norm, het zijn essentiële zaken die van in het begin moeten worden opgenomen in het ontwerp van het kantoor.” bureaus per project of opdracht aan te passen zodat er aparte eilanden gecreëerd kunnen worden om de juiste mensen samen te krijgen. Het is belangrijk om deze veranderlijkheid van in het begin te incorporeren in het design van het kantoor. Een voorbeeld hiervan is het beperken van tussenmuren, want die kunnen zorgen voor een beperking van de mogelijkheden tijdens het aanpassen van het kantoorlandschap”, haalt hij aan. Bedrijven zoals Google staan ervoor bekend in te zetten op relaxruimtes en sportfaciliteiten, maar is dit ook uitvoerbaar voor de kmo? Belmans: “Voor een kmo zou het onhaalbaar zijn om een groot deel van de kantooroppervlakte kwijt te spelen ten voordele van een fitnessruimte bijvoorbeeld. Toch wil dit niet zeggen dat kleinere bedrijven hier geen mouw aan kunnen passen. Ze

kunnen bijvoorbeeld samenwerken met een fitnesscentrum, waarvoor de werknemers dan een voordelig abonnement kunnen krijgen.” “Er mag geen druk ontstaan om zoveel mogelijk oppervlakte te reserveren voor ontspanning op kantoor”, vult Schellen aan. “Toch zijn kleine aanpassingen mogelijk. Werknemers komen bijvoorbeeld vaker met de fiets naar het werk, en dan is de aanwezigheid van een douche geen overdreven luxe.” Wat naadloos aansluit bij een ander focuspunt van de pandemie: onze hygiëne. Ook dat leidt tot veranderingen op kantoor. “Sanitair gezien zal er bijvoorbeeld voorzien worden dat lavabo’s verder uit elkaar staan zodat mensen niet te dicht op elkaar gepropt staan”, geeft Schellen als voorbeeld. “Of denk aan een lift waarbij het niet nodig is om de druktoetsen handmatig in te voeren

Flexibiliteit van zowel de werknemers als de werkomgeving is ook essentieel om zo functioneel mogelijk aan het werk te kunnen. Vaste structuren op kantoor zullen verdwijnen omdat elke ruimte voor zo veel mogelijk doeleinden ingezet moet kunnen worden. Schellen: “De jonge generatie is minder materialistisch, ‘delen’ krijgt voorrang op ‘hebben’. Dit is een goede attitude, omdat we overgaan naar een kantoor waar niet iedereen een vaste plaats heeft.” Ruud Belmans concludeert: “De pandemie versnelde de evolutie van het kantoor. Daarbij is het belangrijk dat we ons blijven inzetten om tijdens de constructie van kantoren zo milieuvriendelijk mogelijk te werk gaan, zodat niet enkel onze manier van werken menselijker wordt, maar ook onze algemene attitude.” Door Victor Peeters

Zeg niet zo maar kantoren tegen Panisol kantoorwanden en inrichting Universal Music kantoren, Tour & Taxis Op zoek naar een modern kantoor met alle faciliteiten en een professionele ontvangst- en werkomgeving, vond Universal Music een schitterende locatie in Tour & Taxis in Brussel. Tour & Taxis is Europees omvangrijkste kantooromgeving met hout als centrale concept, met winkels, showrooms, horeca en kantoren, in het voormalige goederenstation Gare Maritime en de opslagplaats Koninklijk Pakhuis. Dit werd recent grondig gerestaureerd en vormgegeven in strakke eikenhouten opbouw. Universal Music is het grootste Belgische muziekbedrijf, thuisbasis van Drake, Sam Smith, U2, Taylor Swift, Hooverphonic, Post Malone, Imagine Dragons en veel meer! Uiteraard hoort daar een professionele werkomgeving bij. Sfeer Bohémien chique, Scandinavische invloeden en industrieel, met maximaal behoud van de historische elementen en maximale transparantie. Er werd gekozen voor subtiele verwijzingen naar muziek en planten in licht en lucht. Hun kantoor moet plaats geven aan een 50 tal werkplaatsen met kantoren en vergaderzalen, ontvangstruimtes om de artiesten te ontvangen, met podium, opname studio en foto shooting ruimte. Samen met ontwerper Schevenels werkte Panisol Partitions dit plan concreet uit. Als creative space planners, werkt Panisol Partitions aan visueel mooie systemen. Panisol bouwt met overtuiging aan nieuwe, moderne en kwalitia-

www.panisol.be LinkedIn: panisol partitions

tieve werkomgevingen, met een brede waaier van kantoor- en systeemwanden en dat voor een schier eindeloze lijst tevreden klanten. Onze architecten bekijken samen met de klanten een betere beleving van uw kantoren, vergaderzalen, boardrooms, ed. Met veel glas en fraaie toetsen wordt er steeds zorg gedragen voor een maximale transparantie.

wensen van de klant. Onze moderne systeemwanden zijn eenvoudig te plaatsen, hoogkwalitatief en duurzaam. Panisol gaat er prat op om te focussen op duurzame installaties, welke in de tijd herbruikbaar en verplaatsbaar zijn, en met oog voor detail en ergonomisch materaalgebruik van leverancier en voor de klant.

Panisol Partitions, fabrikant en plaatser van kantoren en inrichting

Moderne hedendaagse kantoren

Panisol Partitions wil voor zakelijke klanten functionele en moderne oplossingen bieden voor een betere indeling en optimaliseren van hun ruimte. Klanten zijn in grote mate zakelijke bedrijven, dienstverleners, grootindustrie en overheid. Panisol beschikt over een breed gamma verplaatsbare systeemwanden, volledig in functie van de kantoorinrichting. Deze worden gemonteerd in onze eigen profielstructuur in hoogwaardig aluminium, in elke mogelijke kleur. Typisch wordt er gewerkt in transparante of ondoorzichtige glaspanelen, deels of volledig gesloten wanden en aangepaste deuren. Een fijne werkomgeving voor meer werkplezier Hiervoor worden aanbiedingen op maat van de klant gemaakt en is een uitstekende samenwerking met klant, partner en architect van het grootste belang. Panisol heeft uitgebreide ervaring met gedreven eigen teams en een snelle dienstverlening. Typisch resulteert dit in snel te realiseren oplossingen met een creatieve invulling van de

info@panisol.be

Zegt Peter Baccarne, interieurarchitect en operationeel verantwoordelijke van Panisol: “Het ontwerp en de opbouw van heldere open kantoren en boxen, resulteerde voor Universal Music in een open en duidelijke structuur. Het ontwerp afgestemd op het werken met creatieve muzikale topmensen. De toegang werd zo ontworpen dat iedereen de indruk krijgt dat hij naar een concertpodium loopt. Indrukwekkend en speels. Binnenin zijn er verschillende hedendaagse kantoren, afzonderlijke .BOXen met aangebouwde keuken en koffiehoek. Panisol zorgde voor de kantoren, de integratie in de totaalruimte met schitterend maatwerk. De losstaande .BOX structuur, een box in box oplossing van Panisol, geeft een unieke identiteit en in de boxen zijn de wanden bekleed met unieke beelden en zijn er ingebouwde toestellen. Midden in de ruimte is er een open tuin met tropische planten. Dit is een rustruimte met een open dak, 7 meter hoogte, om zich af te zonderen en rustig te mijmeren. De opbouw en inrichting gebeurde in samenspraak met de klant. Frederik van Steenbergen, Panisol CEO: “Dit is een mooi voorbeeld van een creatieve inpassing van creatieve structuurwanden en moderne inrichting.”

03 231 20 01 Facebook & Instagram: panisolpartitions

8 BRAND REPORT • SYNTEGRO

FOKUS-ONLINE.BE

Wat workforce managementsoftware moet zijn Werknemers willen zelf beslissen waar, wanneer en hoe ze aan de slag gaan. Bedrijven willen hun personeel zo efficiënt en doeltreffend mogelijk inzetten. Een workforce managementoplossing helpt bij het verzoenen van die twee verzuchtingen.

owel werknemers als werkgevers willen meer vrijheid bij het opstellen van de arbeidsschema’s. Werkgevers kunnen zo de werktijden beter laten overeenstemmen met de drukte. Werknemers willen hun werksituatie dan weer vlotter laten aansluiten op hun privésituatie.

biliteit zijn prima, maar er zijn wettelijke verplichtingen en interne bedrijfsafspraken”, zegt De Weser. “Bovendien moet ook de dienstverlening naar klanten toe gegarandeerd zijn.”

“Thuiswerk is alomtegenwoordig, maar er wordt ook veel meer geswitcht tussen afdelingen en filialen, en de werkomgeving wordt ingedeeld naargelang de projecten waarop men werkt”, zegt Frank De Weser van Syntegro. “Een andere trend is de verandering in hoe de arbeidsprestaties worden bijgehouden. Dat verschuift van uren naar prestaties: medewerkers registreren wat ze doen veel meer dan wanneer ze aanwezig zijn.”

De software van Syntegro biedt een totaaloplossing. “De werkgever kan voor alle teams bepalen wat de minimumbezetting moet zijn. Werknemers kunnen dan zelf aangeven wat hun voorkeuren zijn qua werkplanning, rekening houdend met collega’s. De software neemt de contractbepalingen en andere bedrijfsafspraken in acht. Via de tijdsregistratie weet je bijvoorbeeld welke mensen er vrijdag om 13 uur kunnen komen werken. Maar het systeem kijkt ook na hoeveel uur ze al gewerkt hebben deze maand. Zo plan je niemand onnodig in met overuren aan 150 procent loon.”

Hierbij is workforce management cruciaal: tijdsregistratie en personeels- en projectplanning groeien naar elkaar toe. “Vrijheid en flexi-

Met het cloudplatform van Syntegro kunnen medewerkers alles zelf regelen via hun eigen pc of smartphone. “Werknemers raadplegen

online hun werkschema en hebben altijd een realtime overzicht van hun prestaties, vakantiedagen… Ook zaken zoals verlof of fietsvergoeding kunnen ze eenvoudig zelf aanvragen. Die aanvragen komen dan automatisch bij de juiste persoon terecht. Op die manier delegeert men de opvolging van de workforce en komt alle workload niet langer bij hr terecht.” De allergrootste troef van Syntegro is dat de standaardsoftware volledig op maat van de klant geïmplementeerd kan worden. “Tijdsregistratie, planning en projectregistratie zijn onze corebusiness”, vertelt De Weser. “Onze standaardoplossing heeft zodanig veel rekenregels en mogelijkheden om workflows op te zetten, dat we daardoor de meest complexe arbeidsreglementen en andere afspraken 100 procent kunnen automatiseren door configuratie. Er is geen softwareontwikkeling nodig en de doorlooptijd van het project is korter.”

Syntegro, een Belgische producent van tijds- en toegangsmanagement, werd in 2007 opgericht door vier ingenieurs. Vanuit Beringen bedienen een veertigtal personeelsleden kmo’s en grote ondernemingen in België en onze buurlanden, waaronder Beaulieu, Van Marcke en Brink’s, maar evengoed een zestigtal steden en gemeentes.

Inclusie op de werkvloer? Het werkt! Emino heeft 30 jaar ervaring als het aankomt op inclusie van werkzoekenden en werknemers met gezondheidsproblemen en arbeidsbeperking. Jolien is één van de 230 emino-coaches. Onbekend is onbemind, bevestigt ze. Daarom is een verkennend gesprek belangrijk. Kandidaat-werknemer en werkgever leren elkaar op een laagdrempelige manier kennen. Als jobcoach is ze daarbij aanwezig. “Soms pik ik in als de klant wat vast zit. Ik creëer verbinding tussen werknemer en werkgever. Je kan het zien als een tolk tussen de twee partijen. Zo kan ik het bijvoorbeeld kaderen wanneer een kandidaat onzeker overkomt. Ik benoem mogelijke drempels wat een open communicatie ten goede komt. Coaching op de werkplek is onontbeerlijk. De kandidaat-werknemer laat zijn/haar vaardigheden zien en kan specifieke skills aanleren. Ik zoek mee naar oplossingen waar alle partijen zich in kunnen vinden. Voor Robin werd omwille van zijn kunstbeen de heftruck aangepast. Joost heeft fysieke klachten. Een ergotherapeut van emino ging langs om zijn werkpost ergonomisch aan te passen. De werkgever schafte een ergonomische testbureaustoel voor hem aan. Ik ondersteun de werknemer en werkgever van begin tot eind. Ook tijdens de

EMINO.BE

Als je het een kans geeft, zoals Hans Van Den Broucke, zaakvoerder van Flow Technics & Security. “Een bewuste keuze maar ook een manier om, mits wat creativiteit, onze vacatures ingevuld te krijgen. Wat mij opvalt is dat het gewone werknemers zijn met een voorgeschiedenis. Ik merk dat het werkgevers soms afschrikt maar dat is onterecht. Emino kent haar klanten goed!”

tewerkstelling kunnen ze bij mij terecht. Ik ontlast de werkgever zodat hij zich kan focussen op het werk.” Lode Godderis (IDEWE) pleit ervoor dat werkgever en werknemer zich laten ondersteunen door de arbeidsarts en gespecialiseerde coaches. “De arbeidsarts vertaalt de medische problemen in functionele mogelijkheden, ondersteunt en faciliteert samen met de coach het proces dat werkgever en werknemer lopen om een succesvolle tewerkstelling in de onderneming realiseren.” “Een tewerkstelling is een nieuwe start.” concludeert Hans Van Den Broucke. Robin werkt er 5 jaar, Wendy 3. Na een burnout en fysieke klachten maakte ze de switch van zelfstandig verpleegster naar administratief medewerker. Opvallend is dat na verloop van tijd de pijnklachten afnamen. Robin vreesde niet meer te kunnen werken of voldoening halen uit een job. Stilstaan is achteruitgaan is zijn motto. Elke werknemer en werkgever in Vlaanderen kan beroep doen op deze expertise. Een unieke kans om inclusie op de werkvloer te realiseren.

Door de complexe Belgische wetgeving is voor een performante hr-dienst veel mankracht nodig, sluit De Weser af. “Zij doen dan ook nog eens veel tijdrovend, manueel werk: ingeven van de personeelscontracten, verwerken van maaltijdcheques, premies berekenen en toekennen, overwerk compenseren, allerlei aanvragen behandelen, documenten aanmaken voor het sociaal secretariaat... Dankzij een goede, futureproof workforce managementsoftware wordt dit allemaal volledig geautomatiseerd. De kostenbesparingen en efficiëntiewinsten zijn enorm.”

Frank De Weser Managing director

Een bedrijf overlaten of overnemen? Overnamemarkt.be!

Met de expertise van

Op 14 jaar tijd is Overnamemarkt.be uitgegroeid tot hét Vlaamse internetplatform waar overlaters en overnemers van een bedrijf elkaar kunnen vinden. Wat zijn de troeven van deze site die onder de paraplu van UNIZO werkt? En welke meerwaarde biedt ze voor koper en verkoper? Manager Guido Seghers legt uit. Op elk moment staan er gemiddeld zo’n 500 bedrijven te koop op Overnamemarkt.be Daarmee is de site allicht de grootste in zijn soort in België. “We focussen ons vooral op kmo’s met een waarde tot 1 à 2 miljoen euro”, zegt Guido. “Er zitten soms ook wel echt grote bedrijven tussen, maar dat is niet onze corebusiness. Bij de oprichting was het eerst de bedoeling om kopers en verkopers van ondernemingen rechtstreeks met elkaar in contact te brengen, zegt Guido. Maar ondertussen wordt al meer dan de helft van het aantal bedrijven aangebracht door overnamebemiddelaars, tussenpersonen, brokers en financiële dienstverleners. Die werken immers veelal lokaal en kunnen via Overnamemarkt.be een breder publiek aanspreken.” Overnamemarkt.be bereikt ongeveer 30.000 unieke bezoekers per maand. Allemaal mensen die dus heel gericht op zoek zijn naar een overname. “We hebben gemiddeld een 500 bedrijven online staan en ontvangen zowat 1.000 contactformulieren per maand”, zegt Guido. “Gemiddeld zien we dus minstens twee geïnteresseerden per bedrijf, per maand. Dat is zelfs nog een onderschatting, want de bedrijven die

via professionals werden aangebracht kunnen ook telefonisch gecontacteerd worden via die tussenpersonen. Grosso modo wordt uiteindelijk ongeveer 1 op de 3 bedrijven daadwerkelijk verkocht. We streven om dat getal naar 1 op 2 te krijgen.” Gewoon een advertentie op Overnamemarkt. be plaatsen, kost 99 euro per drie maanden (75 euro voor UNIZO-leden). Daarnaast biedt de site ook een intensief begeleidingstraject UNIZO Bedrijfsoverdracht aan, voor 1.495 euro. “In dat geval gaan we samen met onze partner KBC Bank een basisanalyse van het bedrijf doen om te kijken wat het overnamepotentieel is. Daarna maken we een waardebepaling en ten slotte zetten we het bedrijf op de site. We bieden bezoekers van de site trouwens ook heel veel informatie en dossiers die hen kunnen helpen bij een overdracht of aankoop van een onderneming. Een klassieke vraag die we zo beantwoorden is bijvoorbeeld: Verkoop ik de handelszaak of de aandelen?” Tot slot: wie zijn nu eigenlijk de typische kopers die op Overnamemarkt.be komen zoeken? “We zien twee profielen regelmatig voorbijkomen”, zegt Guido. “Starters die niet van nul willen beginnen, maar op zoek zijn naar een bedrijf dat al actief is en bijvoorbeeld al personeel in dienst heeft. En daarnaast ook ‘snelle groeiers’: bedrijven die op zoek zijn naar interessante overnames om hun werkgebied uit te breiden, zowel geografisch als in termen van nieuwe markten.”

Is een webshop een absolute must anno 2021? In tegenstelling tot wat je zou denken, worstelen vele handelaars met deze vraag. Uiteraard zien de meesten het voordeel in van e-commerce maar dit vergt veel tijd, energie en geld. Enkel een webshop opzetten leidt vaak tot niet veel, het is het actief beheren ervan dat het tot een succes maakt. Zorgen dat je gezien wordt op het wereldwijde web door een goede marketingstrategie is een kunst op zich. Het is niet iets dat je even snel op poten zet. Ieder moet dus voor zichzelf de afweging maken in hoeverre dit kan bijdragen tot meer omzet, en beter nog: tot meer winst. Binnen ons klantenbestand zien we een groot verschil in aanpak en wij ondersteunen of begeleiden onze klanten hierbij zo goed mogelijk. ShopPlus is als kassasoftwareleverancier zeer organisch gegroeid de afgelopen 20 jaar. Hierdoor hebben we een grote verscheidenheid aan klanten. Zo zijn we actief bij verschillende ziekenfondsen, werken we samen met enkele

belangrijke automerken en hebben we de nodige aanpassingen gedaan om onze software te laten aansluiten bij de activiteiten van De Kringwinkel en Oxfam wereldwinkels. Maar tegelijkertijd ondersteunen we ook tal van ambitieuze detailhandelaars die in de grote retailwereld heel goed hun mannetje weten te staan. Het spreekt voor zich dat elk van hen een andere visie heeft over e-commerce, wat dit voor hen betekent en hoe zij dit willen invullen. Een aantal van onze klanten, zoals de ziekenfondsen en automerken, hebben in-house webshop developers die hun e-commercetraject volledig op maat uitwerken. Hier ondersteunt ShopPlus hen door een koppeling te voorzien tussen onze kassasoftware en de webshop waardoor data van klanten, aankopen en voorraden gesynchroniseerd worden en in real-time worden geüpdatet. Deze strategie passen we ook toe bij winkeliers die reeds in het verleden een webshop hebben laten bouwen.

Daarnaast hebben we natuurlijk heel wat klanten die net wel op zoek zijn naar één aanspreekpunt voor zowel hun fysieke winkel als voor de webshop. Ook daar kan ShopPlus verschillende oplossingen aanreiken. Tot slot hebben we ook veel winkels die net inspelen op dat lokale gegeven en het veel moeilijker vinden om actief te zijn in de wereld van de e-commerce. Zij kiezen er bewust voor om zich voornamelijk te profileren via social media omdat dit toegankelijker, sneller en budgetvriendelijker is dan het opzetten van een webshop. Kortom, het is niet een alles-of-niets-verhaal bij ShopPlus maar we zoeken samen met onze klanten naar de beste oplossingen binnen hun organisatie en eveneens binnen het beschikbare budget.

ShopPlus BV – Noorderlaan 79 – 2030 Antwerpen – info@shopplus.be – www.shopplus.be - 03/766 88 28

10 INTERVIEW

FOKUS-ONLINE.BE

Omar Mohout

‘Ik heb liever tien pony’s dan één unicorn’

Nu een gigantische digitaliseringsgolf over onze bedrijfswereld trekt, moeten ondernemers alle zeilen bijzetten om het tempo te kunnen volgen. Tegelijk woedde er ook nog een coronapandemie die heel die omwenteling extra kracht gaf. Hoe moet je je daar als bedrijfsleider doorheen slaan? Omar Mohout zette, samen met Laurence Jacobs, de bakens uit in een nieuw boek: Nooit Nog Normaal. Door Frederic Petitjean Beeld Ian Hermans

#FOKUSKMO

INTERVIEW 11

Technologie is een drijvende kracht en een enabler, maar de grootste verandering zit in ons eigen menselijk gedrag.

n Nooit Nog Normaal zoomen de auteurs in op hoe het onderwijs, de arbeidsmarkt en de bedrijfswereld door de digitalisering door elkaar zijn geschud. En ook op hoe de snelheid van verandering almaar groter wordt. Het glas blijf wel halfvol: de digitalisering is ook een opportuniteit en een mogelijke hefboom naar een betere wereld. “We hebben sinds de jaren negentig al een paar digitaliseringsgolven over ons heen gekregen, maar het verschil is dat er door corona geen keuze meer was voor bedrijven. Scholen móésten meedoen of er was geen onderwijs. Een klassieke retailer als Delvaux móést in zeven haasten een e-commercewebsite bouwen, want zijn winkels gingen dicht. De digitalisering is als de zwaartekracht: we zien het niet, maar het is overal en altijd rondom ons. Meer zelfs: door de coronacrisis zijn we in één klap van de aarde naar Jupiter verhuisd, waar de zwaartekracht vele malen sterker is.” Wat hebben jullie tijdens het schrijven van het boek geleerd? “Dat technologie absoluut een drijvende kracht en een enabler is, maar dat de grootste verandering eigenlijk in ons eigen menselijk gedrag zit. Wie had achttien maanden geleden durven dromen dat een maaltijdbox online bestellen doodnormaal zou worden? En dat die zo’n hoge vlucht zou nemen? Door het veranderende gedrag zijn ook onze verwachtingen compleet anders geworden. In Berlijn, Londen en Parijs zijn er onlinebedrijven die binnen de tien minuten jouw boodschappen komen leveren. Stel dat je voor de tv zit en je hebt zin in chips en een biertje: je pakt je smartphone, je bestelt en tien minuten later staat er iemand voor je deur. Dat is sneller dan wanneer je het zelf zou gaan halen. Voor bestaande ondernemingen vormt die nieuwe wereld zowel een uitdaging als een opportuniteit.” Hoezo? “Vroeger richtte je een bedrijf op en je concurreerde met andere lokale bedrijven uit je eigen stad. Daarna probeerde je in de rest van het land voet aan wal te krijgen, en met wat geluk kon je later internationaal uitbreiden. In de digitale wereld ben je vanaf de eerste seconde al globaal bezig. Of je

nu in Australië of in België zit, de wereld is je markt geworden. Zestig procent van de wereldbevolking kan vandaag online en de rest volgt binnen vijf jaar. Dat is een waanzinnige kans.” Anderzijds: je hebt ook meteen concurrentie uit heel de wereld. “Dat ook (lacht). Dat is de prijs die je betaalt. Bovendien is concurreren in die nieuwe, digitale wereld erg lastig. The winner takes it all. Probeer eens tien automerken of supermarkten op te noemen, dat zal wel lukken. Maar geef eens tien concurrenten van Uber of Airbnb.” Euh… “Precies, dat is stukken lastiger. Omdat in het digitale domein de nummer één meestal extreem veel marktaandeel heeft. Idem bij de zoekmotoren. Google heeft bij ons een marktaandeel van 95 procent. Alle andere bedrijven, inclusief Microsoft, moeten voor die resterende 5 procent vechten.” Hoe doen wij het in België? “We hebben in ons land één ‘unicorn’: een softwarebedrijf dat meer dan een miljard dollar waard is. Dat is het Brusselse Collibra. Dat is niet veel, Nederland heeft er bijvoorbeeld zeven. Gelukkig hebben we wel redelijk wat ‘pony’s’, technologiebedrijven die honderd miljoen waard zijn, zoals Efficy, Showpad, Robovision of Deliverect. En dat is niet slecht, want ik heb liever tien pony’s dan een unicorn. Want als er met die unicorn iets gebeurt, heb je niks meer. Denk bijvoorbeeld aan de neergang van Nokia in Finland, wat het land een nationaal trauma heeft bezorgd. Dus wat België betreft mag het altijd meer zijn, maar we doen het al bij al zo slecht nog niet.” Opvallend is dat veel van onze digitale bedrijven in de b2b-markt zitten. Ze richten zich dus niet meteen op consumenten. Hoe komt dat? “Klopt, die grote b2c-kleppers zitten meestal in Silicon Valley. Daar zijn een paar redenen voor. Ten eerste is Amerika één markt, één taal, één cultuur. Europa is een lappendeken van 26 verschillende talen, culturen, wetten, belastingsystemen… Om al die consumenten te bereiken moet je je telkens lokaliseren, en dat is een titanenwerk. Daar heb je als Amerikaans bedrijf geen last van, je kunt rustig

groeien vanuit de States. Bovendien hebben we hier in Europa nog altijd een rijk industrieel weefsel, wat op zich een interessante markt is. In de VS is dat bijna allemaal weg, want het is geoutsourcet naar China. En ook: we hebben in ons land geen traditie van multinationals; naast AB InBev moet je al goed zoeken. Wij zijn een typisch kmo-land. Al hoeft dat ook geen ramp te zijn. Alweer: ik heb liever honderd kmo’s dan één multinational.” En het verschil in financiering tussen de VS en België, speelt dat mee? “Dat verschil is nog altijd gigantisch. In België is op veertig jaar tijd ongeveer zes miljard euro investeringskapitaal uitgedeeld. Uber heeft op zijn eentje bijna dertig miljard opgehaald. Dat zegt alles. Nu goed, vorig jaar hebben we in België voor het eerst de kaap van een miljard per jaar gehaald, dus er is wel vooruitgang.” Als jij met een start-up spreekt, weet je dan al: die gaat het maken? Of is dat nooit te voorspellen? “Mensen maken het verschil. Vaak nog meer dan het product of de dienst. Ik zag ongeveer 1000 starters per jaar in precoronatijden en vaak voel je wel dat iemand aanleg heeft om het te maken. Daarom niet meteen met een eerste bedrijf of eerste idee, maar wel dat het hen ooit zal lukken. Het zijn meestal mensen met visie, die verder durven kijken dan de kerktoren en die ook heel overtuigend kunnen zijn. Dat moet ook: als starter ben je voortdurend bezig om jezelf en je bedrijf te verkopen, bijvoorbeeld als je kapitaal, klanten, partners of talent zoekt. Dat is echt wel de basisvereiste.”

Smart Fact. Als je nu niet bij Sirris zou zitten als Entrepreneurship Fellow, wat zou je dan doen van beroep? “Ik heb als kind tijdens mijn jaren op de lagere school de jeugd afdeling van de Mechelse bibliotheek helemaal uitgelezen. Het lag dan ook voor de hand dat ik schrijver wou worden. Ik heb woord gehouden, weliswaar met 40 jaar vertraging. Maar ik schrijf nu wel twee boeken per jaar om dat te compenseren (lacht).”

Aziatische investeerders richten vizier op Europa Het aantal Aziatische investeringen in Europese technologiebedrijven heeft in het eerste kwartaal van dit jaar een record bereikt: 43. Dat blijkt uit een rapport van consultant GP Bullhound. Europese tech kreeg na een reeks succesverhalen zoals Spotify langzaamaan een betere reputatie. Investeerders zijn bereid om het continent serieus te nemen. Voor Europese bedrijven wordt zo de deur naar de Aziatische markt geopend, wat een groot voordeel is.

Vlaanderen lanceert digitaal relanceplan De Vlaamse regering gaat de komende drie jaar ruim een miljard euro in digitalisering investeren. Daarmee moet onze regio van plaats 14 naar de digitale EU top 5 gekatapulteerd worden. De overheid zelf gaat alle digitale competenties onderbrengen in een agentschap ‘Digitaal Vlaanderen’, wat projecten van verschillende diensten moet versnellen. Er komt ook een ‘datanutsbedrijf’ om de ontwikkeling van datatechnologie te stimuleren.

12 BRAND REPORT • FCR MEDIA

FOKUS-ONLINE.BE

De do’s en don’ts van de digitale marketing Natuurlijk moet je ook als kmo tegenwoordig je online marketing verzorgen. Maar de tijd dat je dit met een gerust hart kon overlaten aan je technologisch vaardige neefje ligt al lang achter ons. Maar hoe begin je er dan wel aan?

en van de belangrijkste uitdagingen in het aanpakken van je digitale communicatie is alvast een keuze maken uit alle mogelijkheden, zegt Maja Van der Borst, communicatieverantwoordelijke bij het onlinemarketingagentschap FCR Media. “Digitale communicatie is zo overweldigend en er zijn zoveel keuzes dat bedrijven niet meer weten van welk hout pijlen te maken. Kmo’s hebben vaak geen tijd of zin om zich bezig te houden met de groeiende en almaar complexere mogelijkheden om digitaal hun stempel te drukken. Daarom zoeken ze een professionele partij die hen adviseert en betaalbaar kan ontzorgen.” Zulke professionals kunnen alvast helpen bij het voorkomen van de meest courante fouten: “Websites die niet voor smartphones zijn geoptimaliseerd, een stijl die alle richtingen uitgaat, knoppen die niet werken, foto’s van slechte kwaliteit… dat zijn zaken die we veel tegenkomen”, zegt Van der Borst. “Ook de copywriting is dikwijls slordig en er ontbreekt vaak een concrete call to action. Op sociale media vind je ook enkele klassieke misstappen terug: het ontbreken van hashtags en emoji’s, beeldmateriaal van slechte kwaliteit en ook hier een niet-uniforme stijl. Veel kmo’s posten ook zeer onregelmatig en ad hoc, zonder enige voorbereiding of planning.” Heel wat ondernemers kampen daarnaast met een gebrek aan online zichtbaarheid en willen meer en beter in the picture komen. Scoren in de Google-ranglijsten en makkelijk gevon-

Het onderhouden en goed neerzetten van de kmo op sociale media is een hele uitdaging, waarbij ondersteuning vaak onmisbaar is. den worden is dan ook een andere prioriteit. “Ook webshops zitten in de lift, veel bedrijven kloppen aan bij ons om een professionele en makkelijk aanpasbare webshop te laten ontwikkelen”, weet Van der Borst. “Vergeet ook niet dat het onderhouden en goed neerzetten van de kmo op sociale media een hele uitdaging is, waarbij ondersteuning vaak onmisbaar is. Verder blijft het voor kleinere bedrijven ontzettend belangrijk om leads te genereren en zo orders te blijven ontvangen. Ze weten dat online gaan hiervoor kan zorgen, maar ze hebben geen idee hoe ze leads kunnen genereren.” De laatste jaren is er een ware stortvloed aan online kanalen bijgekomen. Hoe kies je daar de juiste uit? “Veel zal afhangen van de manier waarop je wilt communiceren en wie je doelgroep is”, legt Van der Borst uit. “Bij jongere doelgroepen en in een sector die vooral met beelden communiceert – mode bijvoorbeeld –, mik je best op Instagram of Pinterest. Facebook is een evergreen waar eigenlijk alle bedrijven aanwezig moeten zijn. Het belangrijkste is om de boodschap aan te passen aan het specifieke kanaal. Zo zijn goede beelden met de juiste hashtags nog belangrijker op Instagram dan op

Facebook. YouTube kun je dan weer beschouwen als je eigen televisiekanaal. Het is intensiever om content voor te maken, maar deze kun je dan weer makkelijk delen op je andere sociale kanalen, zodat het een investering is die loont. Kies wel voor een gepast aantal kanalen, zodat je ze allemaal op een professionele manier kunt blijven onderhouden. Posten op sociale media is niet iets dat je eenmalig doet of maar om de zes maanden.” De onlinekanalen bieden heel wat fantastische mogelijkheden om je bedrijf in het zonnetje te zetten, maar tegelijkertijd stel je je natuurlijk ook bloot aan negatieve commentaren. Voor ontevreden klanten is het een koud kunstje om slechte ervaringen met de rest van de wereld te delen. Van der Borst: “Ik zou zulke commentaren zeker niet verwijderen, want dan lijkt het alsof je zaken onder de mat wilt moffelen en zo verlies je betrouwbaarheid. Reageer op elke review, positief of negatief. Laat de emotie los en veer mee met de persoon die de negatieve review heeft gegeven. Accepteer het en tracht naar een oplossing te zoeken, zo kun je een negatieve recensie alsnog ombuigen in iets positiefs. Antwoord online, reik een oplossing

FCR Media is het grootste onlinemarketingbureau van België dat zich richt op kmo’s en zelfstandigen en is Premium Partner van Google, Bing en Facebook. De 250 medewerkers bedienen zowat 25.000 klanten in ongeveer 1700 sectoren en maken elke dag websites, webshops en online advertenties en nog veel meer. Met goudengids.be heeft FCR Media ook nog steeds de grootste bedrijvengids van België in handen.

aan, maar trek het gesprek daarna offline. En probeer in dat persoonlijk gesprek die oplossing te concretiseren.” België had tot voor kort de reputatie om op gebied van online marketing stevig achter te lopen op onze buurlanden. Die achterstand zijn we echter snel aan het inhalen, vindt Van der Borst. “Nederland loopt nog altijd voorop, maar Belgische bedrijven zijn zich steeds meer bewust van het belang van online communicatie en laten zich ook steeds beter ondersteunen door professionals. Ten opzichte van bijvoorbeeld Duitsland en Frankrijk moeten we ons niet schamen. Corona heeft heel die trend ook een extra duw gegeven. Ondernemers zijn zich zeker meer bewust geworden van het belang van online communicatie, dat ze mee moeten zijn en dat het een extra verkoopkanaal is. De vraag naar webshops boomt en bedrijfsleiders beseffen dat ze via hun online communicatie klanten connected kunnen houden. De focus van ondernemers komt meer te liggen op online.”

Maja Van der Borst Head of Communication FCR MEDIA

GODIVA ZOEKT: CHOCOLADE LIEFHEBBERS ÉN ONDERNEMERS

De Belgische pralinemaker Godiva is een naam als een klok in de chocoladewereld. Het bedrijf is momenteel op zoek naar franchisenemers die het merk verder mee willen uitbouwen. Zowel mensen met een passie voor chocolade als doorwinterde ondernemers die graag een straffe professionele uitdaging aangaan, komen in aanmerking.

Momenteel heeft Godiva zelf twee winkels (in Brussel en Koekelberg) en laat het elf Europese retailvestigingen uitbaten door franchisehouders, in ons land, Spanje en Portugal. “We zijn echter al een tijdje aan het bekijken hoe we onze aanwezigheid snel kunnen uitbreiden en we willen daarbij het aantal franchisehouders gevoelig uitbreiden”, zegt hoofd van Europa Leen Baeten. “We zijn momenteel vooral aan het kijken naar ons land, maar ook naar Frankrijk en Duitsland. Dat zijn belangrijke chocolademarkten, dus daar willen we een prioriteit van maken.” Voor zijn huidige franchisenetwerk werkt Godiva samen met een zevental partners, het zijn ondernemers waar het bedrijf al tien of twintig jaar mee samenwerkt en waar dus hechte relaties mee opgebouwd zijn. “Godiva is echt een fantastisch merk”, zegt Leen. “Het is een bedrijf met heel veel geschiedenis, wij zijn al 95 jaar Belgische culinair erfgoed. Het is ook een bedrijf met enorm veel passie en vakmanschap en waar kwaliteit en klantentevredenheid altijd een prioriteit is. Hier lopen veel mensen rond die echt gék zijn van chocolade (lacht). En hoewel wij best een groot bedrijf zijn - onze producten liggen tot in China, de V.S. en Japan in de winkels - heerst hier de familiale sfeer van een KMO.” Wat de franchisenemers zelf betreft, is Godiva eigenlijk op zoek naar twee soorten profielen, vertelt Leen. “Aan de ene kant willen graag in zee gaan met échte chocoholics. Mensen die betrokken zijn bij het product, daar veel

liefde voor voelen en die die liefde kunnen overbrengen naar hun klanten. Dat zijn typisch de mensen die graag één of twee winkels van ons willen uitbaten. Anderzijds zijn we ook op zoek naar bewezen ondernemers die samen met ons een nieuw avontuur willen aangaan en die hun zakelijke ambities nog hoger leggen. Het is absoluut onze bedoeling om snel onze stempel te gaan drukken op de Europese markt. Dat is geen gemakkelijke, maar wel een heel boeiende uitdaging. Je komt terecht in een mature markt, waar je je mannetje moet kunnen staan. Mensen die ons kunnen helpen bij die business-transformatie zijn absoluut welkom om eens te komen praten.” De franchisenemers kunnen daarbij uiteraard op de volledige ondersteuning van Godiva rekenen, maar uiteindelijk zullen zij de ambities moeten waarmaken, onderstreept Leen. “Natuurlijk hanteren we voorschriften over bijvoorbeeld assortiment, marketing en inrichting, maar we zien onze franchisehouders ook als partners. Zij kennen het beste de lokale markt, de lokale smaak en hun klanten. Eigen accenten leggen kan dus absoluut, je zit niet in een keurslijf en er is ruimte voor eigen initiatief. Ik zal een voorbeeld geven: onze franchisenemer in Barcelona is een tijdje geleden zelf begonnen met een telefonische besteldienst. Je belt naar de winkel en binnen het half uur wordt je bestelling persoonlijk afgeleverd, volledig in Godiva-stijl. Dat is een enorm succes, maar dat was helemaal zijn eigen idee en hij heeft het ook op poten gezet. Laat het me zo stellen: wij zullen er voor zor-

Wenst u meer informatie over het franchiseconcept van Godiva? Surf naar www.franchise.be/godiva-chocolatier en misschien wordt u wel onze nieuwe franchisehouder.

gen dat we uitstekende pralines en chocoladeproducten leveren, maar om ze te verkopen, rekenen we op het talent en de kunde van de franchisehouder.” Nog een troef die Godiva kan uitspelen, is dat de markt voor chocolade dan wel matuur is, maar ook behoorlijk crisisbestendig. “De chocolademarkt groeit nog altijd”, zegt Leen. “OK, misschien niet meer met dubbele cijfers, maar nog ruim voldoende om er solide zakelijke opportuniteiten in te vinden. Het is ook een veerkrachtige markt. Natuurlijk voelen wij de economische schommelingen, maar we merken ook dat we na een crisis snel weer op onze pootjes terechtkomen. Chocolade is nu eenmaal een kleine verwennerij die mensen zichzelf graag gunnen. Ook als het wat minder goed gaat.” Om af te sluiten: over welk soort financiële inspanning praten we als een franchisenemer een Godiva-winkel wil starten? “We zoeken mensen die toch zeker een deel van het benodigde kapitaal zelf aanbrengen”, zegt Leen eerlijk. “Dat toont ook aan dat de ondernemer zelf gelooft in het concept en bereid is om het risico voor een goed stuk zelf te dragen. Reken op een totale investering van zo’n 150.000 euro per winkel en we gaan uit van zo’n 50.000 euro eigen vermogen. Let wel: die cijfers zijn ook afhankelijk van het concept, hoe risicoavers de franchisehouder is en wat zijn ambities zijn. Het is ook perfect mogelijk om klein te starten en daarna op te schalen. Er is dus niet één bepaalde formule.”

14 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN

FOKUS-ONLINE.BE

Zo begin je als kmo aan MVO Is het nog verantwoord om te ondernemen zonder aandacht te hebben voor mens, milieu en maatschappij? Diezelfde maatschappij schrééuwt van niet. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is het antwoord, en het is niet enkel weggelegd voor de grote bedrijven. Hilde Hanselaer, MVO-consulent, legt uit hoe je als kmo een degelijk MVO-beleid kunt uitwerken.

1) Optimaliseren van het afvalbeleid.

“Het sorteren van afval is een kleine moeite met een grote impact op het milieu. Sorteer papier, plastic en restafval steeds afzonderlijk en breng gebruikte batterijen naar een inzamelpunt. Probeer ook vaker te werken met materialen die langer gebruikt kunnen worden zodat de afvalberg kleiner wordt. Investeren in kwalitatief betere producten zal ervoor zorgen dat de afvalkosten dalen. Daarnaast is het interessant om te kijken of de afvalstoffen van het bedrijf misschien gebruikt kunnen worden als grondstof voor een ander bedrijf. Op deze manier is het zelfs mogelijk om winst te maken door slim om te gaan met afval.”

4) Inclusie op de werkvloer.

“Maatschappelijk verantwoord ondernemen houdt ook in dat alle verschillende doelgroepen in de samenleving positief gestimuleerd worden. Daarom is het noodzakelijk om met een open blik mensen aan te werven en niet te vervallen in vooroordelen. Verbreek de genderongelijkheid, sta open voor andere culturen en geloofsovertuigingen en geef ook mensen met een mentale of fysieke beperking een kans. Het is niet enkel de juiste weg, er zijn ook voordelen voor het bedrijf zelf. Wanneer de medewerkers een goede weerspiegeling van de samenleving zijn, zullen zij ertoe bijdragen dat het bedrijf de juiste kennis bezit om een divers publiek aan te spreken.”

2) Vaststellen van het energieverbruik.

“Meten is weten, daarom is het zeker de moeite om het energieverbruik van het bedrijf te laten vaststellen door een energiespecialist. Aan de hand van deze analyse wordt meteen duidelijk welke plaatsen te veel onnodige energie verbruiken en hoe dit kan worden aangepakt. Vervang bijvoorbeeld hallogeenlampen door ledverlichting, want dit verbruikt veel minder. Wil je vervolgens beter isoleren en tegelijkertijd goed doen voor de natuur, dan is de aanleg van een groendak de ideale oplossing. Daarbovenop zorgt het groendak voor een mooie aankleding, met eindeloze mogelijkheden. Het is zelfs mogelijk om er een moestuin van te maken.”

5) Doe een BIODIVA-scan.

“Via de online BIODIVA-scan, opgesteld door de provincie Antwerpen in samenwerking met Strategische Projectenorganisatie Kempen, LV Consult en KBC, krijg je een beter inzicht in hoe je je als mens en als bedrijf beter kunt inzetten om een gezonde biodiversiteit te verkrijgen. Je hoeft niet per se bomen beginnen planten in het regenwoud om een positieve impact te creëren op het milieu, het kan ook binnen je eigen leefwereld. Aan de hand van een vragenlijst zal meteen duidelijk worden waar het bedrijf nog tekortschiet en hoe dit kan aangepakt worden.”

3) Ecodriving.

“Voor vrachtwagenchauffeurs is een cursus ecodriving reeds verplicht, maar de voordelen zijn talrijk voor alle voertuigen. Om ecologisch te rijden, kijk je eerst welke route het kortste is zodat je geen onnodige brandstof verbruikt. Controleer tijdig de bandenluchtdruk, want banden met een te lage luchtdruk verouderen sneller en verbruiken meer brandstof. Een mobiliteitsplan opstellen is ook nooit een slecht idee. Neem hierin op hoe het transport door dorpskernen en tijdens de drukste piekmomenten vermeden kan worden. Bekijk tot slot wat de carpoolmogelijkheden in het bedrijf zijn zodat niet alle werknemers afzonderlijk met de auto naar het werk moeten komen. Voordelig voor het milieu en de sfeer.”

6) Check de 17 SDG’s.

“Toch nog te weinig inspiratie? Zoek dan eens de 17 duurzaamheidsdoelstellingen (SDG’s) van de Verenigde Naties op. Zij vormen een gids over hoe je duurzaam kunt ondernemen. Het actieplan moet de aanzet geven om bewuster om te gaan met de aarde en haar bewoners en bevat 17 doelstellingen en 169 subdoelstellingen. Aan informatie dus geen gebrek. Voorbeelden van onderwerpen die behandeld worden: betaalbare en zuivere energie, proper waterbeleid, vechten tegen ongelijkheid… Aan de hand van deze doelstellingen is het mogelijk om een eigen actieplan voor het bedrijf op te stellen.” Door Victor Peeters

#FOKUSKMO

ETAP • BRAND REPORT 15

De verlichting van morgen is circulair Verlichting heeft nog heel wat marge om milieuvriendelijker te worden. Niet alleen in het energieverbruik, maar ook in de gebruikte materialen van de armaturen en de recycleerbaarheid en herstelbaarheid daarvan.

oe maak je verlichting circulair? Hoe zorg je ervoor dat de voetafdruk van je verlichtingsproducten zo laag mogelijk is, zonder te besparen op comfort en kwaliteit? Bij de Belgische verlichtingsproducent ETAP Lighting International wordt er elke dag over die vraag nagedacht, zegt CEO Dominiek Plancke. En er is geen eenduidig antwoord, want het is een kwestie van verschillende factoren. “Als je verlichting circulair wilt maken, moet je in de eerste plaats een product met een lange levensduur maken”, zegt hij. “Natuurlijk gebruiken we ledverlichting, maar de ene led is de andere niet. In de verlichtingswereld spreken we van een behoudfactor, die het lichtbehoud van een lichtbron aangeeft. De gemiddelde waarde bij 50.000 branduren is 70%, wat dus betekent dat je 30% van je licht kwijt bent. Sommige producenten proberen dat op te vangen door de leds op te drijven en er meer energie in te steken om dat verlies te compenseren. Maar dat gaat dan ten koste van het energieverbruik en dus ook de CO2-uitstoot. Een ETAP-armatuur is meestal wat duurder in aankoop, maar heeft een behoudfactor van 97%, wat betekent dat je maar 3% van het licht kwijt bent.” “Wat circulaire verlichting betreft, begint alles in de designfase van een armatuur”, zegt Plancke. “Circulariteit zit ingebouwd

Als we de doelstellingen van de Green Deal willen halen, mogen we ons niet enkel focussen op nieuwbouw. Renovatie van wat we hebben is minstens zo belangrijk. in je ontwerp. Daar leg je al het fundament voor een maximaal nuttige levensduur van je armatuur. Daarnaast zoeken we steeds naar opportuniteiten om het gebruik van natuurlijke grondstoffen te beperken. Zo zijn we recent voor één reeks overgeschakeld naar het gebruik van 100% gerecycleerd polycarbonaat. Producten kun je ook zo ontwerpen dat ze heel gemakkelijk onderhouden en hersteld kunnen worden. Wij zijn zelfs begonnen met het verkopen van ‘refurbished’ producten: die herstellen we volledig en kijken we na om dan terug op de markt te brengen, een beetje zoals dat ook met tweedehands iPhones gebeurt. Uit bijvoorbeeld een oude ‘fluo armatuur’ halen we de tl-lamp en de optiek eruit en vervangen we dat door een ledmodule. Op die manier krijgt dat armatuur een tweede leven en moet het niet volledig weggegooid worden. Ik geloof absoluut dat we op die manier een zeer grote impact kunnen maken. Als we de doelstellingen van de Green Deal willen halen, mogen we ons niet enkel focussen op

nieuwbouw. Renovatie van wat we hebben is minstens zo belangrijk.” ETAP kwam recent ook met een nieuw concept op de proppen: ‘Circular Light as a Service’ (C-LaaS). Daarbij wordt het eenmalig verkopen van armaturen vervangen door een abonnement. Voor een bepaalde vergoeding zorgen zij ervoor dat gebouwen verlicht worden. Ook in deze aanpak heeft circulariteit en het groene denken een prominente plaats, aldus Plancke. “Wij ontwerpen, financieren, installeren en regelen heel de verlichting en zorgen ook voor het onderhoud. Dat zorgt er al voor dat alle motivatie om een goed product af te leveren bij de fabrikant zit, omdat de armatuur ons eigendom blijft. Wij ‘verhuren’ als het ware. De circulariteit zit op het eind van het contract, want dan heeft de klant namelijk verschillende opties. Ofwel verlengt die het contract en gaan we gewoon verder, ofwel koopt de klant de installatie, met of zonder onderhoud. Trekt de klant uit het gebouw,

ETAP Lighting International werd in 1949 opgericht en is vandaag een belangrijke speler in de Europese markt voor energiezuinige en comfortabele verlichtingsoplossingen. ETAP ontwikkelt, produceert, installeert, financiert en onderhoudt armaturen en systemen voor verlichting en noodverlichting voor elke professionele omgeving: kantoren, industriële gebouwen, zorginstellingen, onderwijsinstellingen, enz… Alle producten worden lokaal ontwikkeld en geproduceerd in Malle. Dit maakt het mogelijk snel in te spelen op specifieke wensen en omstandigheden. ETAP heeft een sterke reputatie in maatwerk en het upgraden van bestaande verlichtingsinstallaties.

kunnen we ofwel alles on site refurbishen of we halen de installatie weg en refurbishen die in de fabriek, voor een nieuwe of bestaande klant. Ten slotte kan de installatie ook gerecycleerd worden. Dat doen we dan volgens de strenge WEEE-normen, voor Waste Electric and Electronic Equipment.” “C-LaaS is een work in progress”, zegt Plancke. “Nog niet elk van de 6500 referenties in de ETAP-catalogus is er al klaar voor. Maar zo kunnen we de levensduur van onze armaturen enorm opschroeven en voor een tweede en zelfs derde levenscyclus gaan. Dat zijn markten die zelfs nog niet bestaan.” ETAP was betrokken bij de vernieuwing van de verlichting in een Brusselse Steinerschool. De school is volledig gebouwd met materiaal dat gerecycleerd werd uit de afgebroken WTC-torens aan het Noordstation. Zowel de deuren als het sanitair en de verlichting hing ooit in die torens. De school deed dit uit zorg voor het milieu, alleen was de kwaliteit van die oude verlichting niet bepaald om over naar huis te schrijven. De armaturen werden daarop door ETAP ‘gerefurbished’ met de nieuwste materialen en volgens de nieuwste technieken. Het resultaat: een dubbel zo hoge lichtopbrengst aan 67% meer energie-efficiëntie. Meer licht voor minder energie. Bovendien werd zo 61% staal en 80% verf bij de productie bespaard. “Zo’n aanpak is perfect voor renovatieprojecten”, zegt Plancke.

16 EXPERTPANEL • DIGITALISERING

FOKUS-ONLINE.BE

Hoe de crisis haar sporen achterlaat in de bedrijfswereld Tijdens deze lange pandemieperiode zijn ondernemingen door één gigantisch ‘changeproject’ gegaan. Hoe heeft de coronacrisis invloed gehad op cybersecurity, digitale connectiviteit en e-commerce? Zitten de Belgische bedrijfsleiders op het juiste spoor? En welke evoluties zullen we te zien krijgen wanneer COVID-19 niet meer dan een vage herinnering is?

Eddy Willems

Arnaud Bacros

G Data CYBERSECURITY

Sofie Geeroms

Dell Technologies Belux CYBERCONNECTIVITEIT

BeCommerce E-COMMERCE

Wat heeft de coronacrisis ons geleerd over digitalisering, specifiek binnen jouw veld? “Phishing maakt nog steeds zo’n 80 procent van alle besmettingen met malware uit. Het feit dat we nu allemaal thuiswerken heeft dat cijfer zeker niet doen dalen, integendeel. Ook als we thuiswerken laten we ons graag afleiden door verdachte links en schimmige websites. Bovendien moesten veel bedrijven improviseren wat betreft security en thuiswerken. Velen waren totaal niet voorbereid. We zien ook dat klassieke, technische beveiligingen alleen niet meer volstaan. Natuurlijk moet je nog een firewall hebben, maar als mensen blijven klikken op verdachte links halen die eigenlijk niet zo veel meer uit. Educatie en sensibilisering zijn net zo belangrijk geworden.”

“Connectiviteit is cruciaal gebleken tijdens de pandemie. Gezinnen zaten thuis te werken of lessen te volgen, waardoor de nood aan snelle en stabiele netwerken erg groot was. Vroeger deed ik ook wel eens een videovergadering, maar nu is dat de norm geworden. Bij Dell Technologies hebben we sinds 2009 een plan rond thuiswerk, maar het aantal mensen dat eraan deelneemt is enorm toegenomen. We begonnen met ongeveer 40 procent van ons personeelsbestand, nu zitten we aan zeker 95 procent. En van 1 à 2 dagen thuiswerk per week zijn we nu doorgaans naar 3 à 5 dagen gegaan. Het is ook gebleken dat die netwerken al bij al zeer goed standgehouden hebben. Ik weet niet of dat tien jaar geleden mogelijk was.”

“Corona bevestigde en versnelde alle bestaande trends, en bracht nieuwe zaken mee. Een groeiend besef rond duurzaamheid bij de consument bijvoorbeeld. Welke verpakking wordt er gebruikt? Hoe wordt de ‘last mile’ afgelegd? Hoe handelt men retourzendingen af ? Dat bepaalt mee de keuze voor een e-winkel. Bedrijven beseffen nu ook dat e-commerce een wezenlijk onderdeel van hun businessmodel vormt. Er zijn genoeg consumenten die online schoenen willen kopen van een lokale winkel, maar dat niet konden omdat het aanbod er niet was. E-commerce zal ook almaar breder gaan, bijvoorbeeld richting gezondheidsdiensten. In de toekomst zullen we steeds vaker online bij de dokter, diëtist en psycholoog langsgaan.”

Beseffen Belgische ondernemingen/bedrijfsleiders het belang hiervan? “Het besef is er ondertussen wel gekomen, denk ik. De media spelen daar een grote rol in; op televisie, radio en in kranten wordt tegenwoordig regelmatig gehamerd op het belang van cyberveiligheid. Maar dat het besef er is, wil niet zeggen dat alles in orde is. Zeker kmo’s beschouwen IT-beveiliging nog te vaak als een pure kostenpost. Het probleem is dat security pas ‘opbrengt’ als het eigenlijk al te laat is, na een aanval. Veel bedrijven gaan ervan uit dat het werk gedaan is als ze een security-oplossing hebben geïnstalleerd. Dat klopt niet. Je moet je beveiliging constant monitoren, testen, updaten en finetunen. Die zaken worden al te vaak vergeten. Met alle gevolgen van dien.”

“De meeste bedrijven zijn ondertussen wel mee. De versnelling die we dit jaar hebben gezien in de manier waarop we IT consumeren is fenomenaal. We zitten nu op een niveau dat we anders allicht pas binnen vier of vijf jaar gehaald zouden hebben. Thuiswerk is doodnormaal nu, online schoollessen volgen ook. Veel bedrijven vinden het ook belangrijk dat elke werknemer dezelfde goede ervaring heeft. Toch zagen we dat niet iedereen er even goed op voorbereid was. De publieke sector bijvoorbeeld heeft een enorme inspanning gedaan om de kloof te dichten. Er zijn dus zeker zeer grote investeringen gedaan, maar er was ook geen andere keuze. Voor de meeste ondernemingen was het alles of niets.”

“Het besef is er wel, maar er zijn zeker ook nog pijnpunten. Zoals de distributie die vaak nog niet optimaal verloopt, bijvoorbeeld. Ook de magazijnen zijn in veel gevallen nog onvoldoende geautomatiseerd. Een tweede punt is hrgerelateerd. We moeten meer mensen inzetten die een ‘digital first’-mentaliteit hebben, of men moet mensen sneller omschakelen. Soms is er ook te veel aarzeling bij de bedrijfsleiding om e-commerce volledig te omarmen. Maar als zij het niet doen, volgt de vloer ook niet. Dat gezegd zijnde: er zijn ook open bedrijven die het zeer goed gedaan hebben, ondanks het feit dat corona zo plots de kop opstak en men dus zonder al te veel voorbereiding in het diepe werd gegooid.”

Welke evoluties zie jij ontstaan in de postcoronawereld? “Volledig terugkeren naar kantoor zie ik niet meteen gebeuren. Criminelen zullen zich aan die nieuwe situatie aanpassen. Hoe meer tijd we online en op het internet doorbrengen, hoe meer cyberboeven zich daarop zullen richten. Ik merk het nu al als ik met politiemensen praat: de ‘gewone criminaliteit’ – pakweg woninginbraken – daalt, terwijl de cybercriminaliteit stevig stijgt. Security zal dus anders ingevuld moeten worden. Een antivirusprogramma kan niet verhinderen dat je op een verdachte link klikt, de mens is vaak de zwakste schakel in security. Zaken als zero trust, tweefactorbeveiliging en VPN’s zullen dus almaar belangrijker worden. En vooral ook bewustzijn en sensibilisering.”

“Ik denk niet dat we teruggaan naar hoe het vroeger was. We zullen wel moeten terugkijken en nadenken: wat werkte er goed? En wat kunnen we beter anders aanpakken? Daarbij zullen we ook onze kantoren moeten transformeren, met minder klassieke bureaus. Dat wil niet zeggen dat we kantoren gaan sluiten. Ik denk dat het kantoor vooral een soort plek zal worden voor zaken waarbij persoonlijk contact absoluut noodzakelijk is, denk aan coaching, training of brainstorms. Al zullen we ook vergaderingen blijven doen waarbij het belangrijk is dat mensen elkaar zien. Dat zal ook gelden voor zakenreizen naar het buitenland. Het is een kwestie van een goede balans vinden.”

“We staan nog maar aan het begin van het e-commercetijdperk. Maar dan moeten zowel de overheid als de beroepsfederaties zich er echt achter scharen. Nog te vaak zien we dat bedrijven de opdeling maken tussen retail en e-commerce. Daar is geen verschil tussen, dat is nu één geworden. Voor de overheid is het dan weer typisch dat er nog altijd geen aparte NACE-code bestaat voor e-commerce. Daardoor kunnen we bijvoorbeeld het aantal webshops dat erbij komt heel lastig opvolgen. Nog iets: de wetten op nachtarbeid zijn in alle stilte afgelopen eind vorig jaar. Bedrijven die er nu aan willen beginnen, zitten in een juridisch vacuüm. Dat zijn spijtige zaken.” Door Frederic Petitjean

Sophos Managed Threat Response (MTR): Met een toegewijd team van Response-experts actie ondernemen tegen bedreigingen MDR-services fungeren als een verlengstuk van het beveiligingsteam van de klant en combineren door mensen geleide onderzoeken, threat hunting, realtime monitoring en incidentrespons. MDR-providers gebruiken vaak een combinatie van host- en netwerklaagtechnologieën, evenals geavanceerde analyses, bedreigingsinformatie, forensische gegevens en menselijke expertise om bedreigingen snel te identificeren en te neutraliseren. Het doel van MDR is het detecteren van en reageren op bedreigingen in de IT omgeving van de klant die preventieve beveiligingsmaatregelen hebben omzeild. Deze preventieve controles, zoals firewalls, antivirus en content filtering, zijn effectief in het stoppen van bekende standaardbedreigingen, maar kunnen zich niet met succes verdedigen tegen nieuwe en geavanceerde cyberaanvallen. Het Sophos MTR-team gaat verder dan alleen u op de hoogte stellen van aanvallen of verdacht gedrag, maar onderneemt namens u gerichte acties om zelfs de meest geavanceerde en complexe bedreigingen te neutraliseren. Het Sophos MTR-team van threat hunters en responsexperts jaagt proactief op potentiële bedreigingen en incidenten en valideert deze. Ze gebruiken alle beschikbare informatie om de omvang en ernst van bedreigingen te bepalen en de juiste tools voor geldige bedreigingen toe te

passen. Het Sophos MTR-team initieert acties om bedreigingen op afstand te verstoren, in te dammen en te neutraliseren en geeft advies om de hoofdoorzaak van terugkerende incidenten aan te pakken. De bevestigde activiteiten (strong signals) worden automatisch geblokkeerd of beëindigd, waardoor threat hunters vrijkomen om lead-driven threat hunts uit te voeren. Dit type jacht op bedreigingen omvat de aggregatie en het onderzoek van alle gebeurtenissen (weak signals) om nieuwe Indicators of Attack (IoA) en Indicators of Compromise (IoC) te ontdekken die voorheen niet konden worden gedetecteerd. Sophos onderneemt namens u actie. In tegenstelling tot Sophos MTR, monitoren en melden andere diensten alleen wanneer verdachte activiteit wordt gedetecteerd. Het Sophos MTR-team initieert op afstand acties om zelfs de meest geavanceerde bedreigingen te verstoren, in te dammen en te neutraliseren. Met meer dan 2.000 klanten heeft Sophos veel bedreigingen opgesport en gestopt. Het hoogopgeleide team van bedreigingsjagers, ingenieurs en ethische hackers onderzoekt 24/7 afwijkend gedrag en onderneemt actie tegen bedreigingen. Sophos voert lead-driven en leadless dreigingsjachten uit om nieuwe Indicators of Attack (IoA) en Indicators of Compromise (IoC) te ontdekken die voorheen niet konden worden gedetecteerd.

Kom meer te weten over Sophos MTR-aanbod en neem contact op met onze expert: www.sophos.com/en-us/products/managed-threat-response.aspx

Door verder te gaan dan traditionele detecties, combineert Sophos verschillende learning-modellen om verdacht gedrag en de tactieken, technieken en procedures te herkennen. De Sophos MTR-service omvat Intercept X Advanced met EDR - ‘s werelds beste eindpuntbescherming. Onze service stopt automatisch bedreigingen die anderen doorlaten. Omdat MTR proactieve preventie omvat, kan het team zich concentreren op het detecteren, reageren op en actie ondernemen tegen de meest uitdagende incidenten. Met Sophos bent u de eigenaar van de beslissingen en bepaalt u hoe en wanneer potentiële incidenten worden geëscaleerd, welke reactieacties u (indien van toepassing) wilt ondernemen en wie er bij de communicatie moet worden betrokken. Organisaties kunnen profiteren van elk van de drie reactiemodi - Notify, Collaborate, of Authorize - om aan hun unieke behoeften te voldoen. De meeste succesvolle aanvallen zijn gebaseerd op de uitvoering van een proces dat legitiem kan lijken voor monitoringtools. Met behulp van eigen onderzoekstechnieken bepaalt het Sophos MTR-team het verschil tussen legitiem gedrag en de tactieken, technieken en procedures (TTP’s) die door aanvallers worden gebruikt om organisaties beter te beschermen.

18 NAWOORD

FOKUS-ONLINE.BE

Lydia Peeters

De mobiliteit van morgen is duurzaam, veilig en slim Onze wereld is constant in verandering en we staan voor belangrijke maatschappelijke, economische en technologische uitdagingen met een enorme impact op onze mobiliteit. Om de Amerikaanse term te gebruiken: onze wereld is VUCA – volatile, uncertain, complex en ambiguous.

Onze mobiliteitstoekomst is onherroepelijk gekoppeld aan de uitdagingen én de technologieën van morgen. Jo Caudron beschrijft het in zijn boek De wereld is rond aan de hand van drie pijlers: werken, plaats en mobiliteit. Volgens de auteur zullen wonen, werk, productie en consumptie dichter bij elkaar komen te liggen en zal onze mobiliteit mee evolueren. De coronacrisis heeft met onder meer het verhoogde aandeel thuiswerken en e-lessen die evolutie in een stroomversnelling gebracht. En dat heeft niet enkel impact op grote bedrijven maar ook op onze kmo’s. De Vlaamse regering keurde op mijn initiatief recent nog de Mobiliteitsvisie goed. De tekst stelt tegen 2040 een aantal doelstellingen voorop. Ten eerste zouden er tegen dan geen verkeersdoden meer mogen vallen, een dagdagelijkse ambitie. Het vervoer mag ook geen emissies meer veroorzaken, mobiliteit moet “vlot en naadloos” zijn en de ecologische voetafdruk van het materiaal dat voor mobiliteit wordt gebruikt moet met 60 procent naar beneden. Ambitieus? Heel zeker. Haalbaar? Heel zeker. Samenwerking is hierbij cruciaal, niet enkel met de 15 vervoerregio’s en de andere beleidsniveaus maar ook met burgers en bedrijven – waaronder uiteraard onze kmo’s. De auto zal niet uit het straatbeeld verdwijnen. Ik ben er wel van overtuigd dat combimobiliteit opgang zal maken, net als autodelen. We zien dat nu al in onze grote steden. En dan is er uiteraard nog de opmars van de elektrische wagen. Volgens het Belgische statistiekbureau Statbel stonden er op 1

augustus 2020 in totaal 23.983 volledig elektrische personenwagens ingeschreven. Op een totaal wagenpark van 5.888.589 betekent dit een aandeel van 0,41 procent. Ontegensprekelijk zal dit aandeel de komende jaren fors toenemen. En wij als beleidsmakers moeten hier de nodige ondersteuning bieden, aan burgers en bedrijven. Enkel door samen te werken kunnen we ons wagenpark vergroenen en elektrische wagens aantrekkelijker maken.

Samenwerken wordt de sleutel voor de mobiliteit van morgen.

Dan komen we uiteraard al snel bij voldoende laadinfrastructuur uit. Ik heb alvast de ambitie om tegen het einde van deze legislatuur 30.000 extra laadequivalenten uit te rollen en om elke 25 km langs de grote verkeersassen oplaadpunten te voorzien. Het gaat hier zowel om snelle als ultrasnelle laders op carpoolparkings, langs snelwegen, op drukke gewestwegen… Maar ook bedrijven kunnen hun steentje bijdragen en zelf laadinfrastructuur voorzien. Het is dankzij innovatieve ondernemers die investeren in de toekomst dat we onze doelstellingen kunnen halen. De fiscale voordelen zijn er, bedrijven besparen op brandstof en elektrische wagens hebben een langere levensduur. De uitdagingen zijn groot maar onze ambities zijn dat ook. Samenwerken wordt de sleutel voor de mobiliteit van morgen waarbij duurzaam, veilig en slim kernwoorden zijn. Door Lydia Peeters, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken

Scania richt focus vol op elektrische trucks Scania zet vol in op batterij-elektrische voertuigen om de Europese CO2-doelstellingen voor 2025 en 2030 te kunnen halen. Managing Director Scania Benelux Janko van der Baan ziet deze ontwikkeling met veel vertrouwen tegemoet; en niet onterecht. “Scania is nú hard aan het voorsorteren richting elektrificatie om aan haar eigen CO2-doelstellingen en aan die van de EU te kunnen voldoen. Daarin spelen het komende decennium elektrische oplossingen een belangrijke rol,” zegt Janko van der Baan. De Europese Unie heeft voor 2025 en 2030 scherpe doelen vastgesteld voor de CO2-uitstoot van het Europese vrachtwagenpark. Volgens Scania zijn deze doelen haalbaar. Een belangrijke voorwaarde is wel dat er haast wordt gemaakt met het faciliteren van elektrische trucks. “Het is belangrijk dat alle stakeholders hiervoor nauw met elkaar samenwerken. Dus niet alleen de transporteur en de truckleverancier, maar ook de energieleverancier en de verschillende overheden. Iedereen heeft hierbij zijn eigen verantwoordelijkheid.” Op dit ogenblik komen in Benelux de eerste in serie gebouwde batterij-elektrische Scania trucks af-fabriek en gaan direct door naar de carrosseriebouwers voor de opbouw van de gewenste carrosserie. Scania Benelux meldt een grote interesse bij haar klanten in de elektrische voertuigen. Het nieuwe programma elektrische voertuigen bij Scania omvat naast batterij-elektrische trucks, met een maximale range tot 250 km, ook de plug-in hybride truck. Deze heeft een maximaal volledig elektrisch bereik tot 60 km. Volledig over naar elektrisch In het Zweedse Södertälje, waar het hoofdkantoor van Scania is gevestigd, wordt

momenteel hard gewerkt aan een compleet nieuwe inrichting van de productiefaciliteiten die van groot belang gaat zijn voor het toekomstige succes van Scania. Deze staat in het teken van het Scania’s programma elektrische voertuigen. In 2023 moeten de nieuwe productiefaciliteiten full swing in bedrijf zijn. In dat jaar wil Scania een jaarproductie van 10 á 15 duizend elektrische trucks op de weg zetten. Daarvoor ligt er een masterplan waarin de Zweedse fabrieken volledig overschakelen naar de productie van elektrische voertuigen. De productie van voertuigen met verbrandingsmotoren vindt dan helemaal plaats in de overige fabrieken in Europa en Latijns-Amerika. In 2030 wil Scania dat minimaal 50% van haar jaarproductie uit elektrische voertuigen bestaat. Nieuwe batterijfabriek Scania bouwt in Södertälje een volledig nieuwe CO2-neutrale fabriek, met een totale investering van ca. 100 miljoen Euro, voor de assemblage van de nieuwste generatie batterijen. Deze fabriek moet in 2023 volledig operationeel zijn. Samen met batterijbouwer en strategisch partner Northvolt wordt een batterijpakket ontwikkeld waarmee een 40tons lange-afstandtruck tot 4,5 uur volledig elektrisch kan rijden. Daarna kunnen deze batterijen in 45 minuten weer tot 80% worden opgeladen, wat goed is voor zo’n zelfde range. Met deze nieuwe generatie batterijen is elektrische aandrijving ook mogelijk voor de zwaardere toepassingen dan alleen stedelijke toepassingen als bijv. huisvuilinzameling of winkeldistributie. Minister: opschalen laadinfrastructuur De Belgische overheden zetten voor de nabije toekomst in op zero-emissie transport en roept de EU op hiertoe concrete stappen te

zetten. De Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters wil op korte termijn de laadinfrastructuur opschalen. Janko van der Baan: “Dat is een doelstelling die wij van harte ondersteunen. Er moet dan wel rekening gehouden met het grote verschil tussen het opladen van een personenauto en een truck. Voor een vrachtwagen is behoorlijk wat meer capaciteit nodig en dat moet het elektriciteitsnet wel aankunnen.” Impact op milieu onderzocht Dat Scania elektrificatie voor de toekomst zeer serieus neemt blijkt ook uit het volledige commitment dat de producent uitspreekt. Als eerste fabrikant van zware trucks liet het bedrijf een Levencyclusanalyse (LCA) uitvoeren voor haar distributievoertuigen. Een LCA is een ISO 14040/44-methode om de totale milieu-impact van producten te berekenen die de gehele levenscyclus in ogenschouw neemt, beginnend bij de winning en raffinage van grondstoffen en eindigend bij de terugwinning van producten, in dit geval voertuigen. Deze methode meet dus aanzienlijk meer dan alleen wat er uit de uitlaat komt. De productie van een elektrisch voertuig met accu's heeft een grotere impact op het milieu, voornamelijk vanwege de energie-intensieve productie van accucellen. Ondanks de grotere impact van productie, is de totale impact van de levenscyclus op klimaatverandering aanzienlijk beter voor elektrische voertuigen met accu's, dankzij de veel lagere CO2-impact in de gebruiksfase. Een elektrisch voertuig met accu's heeft de potentie om al binnen een of twee jaar gebruik minder klimaatimpact te hebben dan een voertuig met een verbrandingsmotor. Dit omvat alle onderzochte elektriciteitsmixen in het rapport.

Over Scania Scania is een toonaangevende producent van zware bedrijfsauto’s, bussen, industrie- en scheepsmotoren. De onderneming telt wereldwijd bijna 50.000 medewerkers, heeft meerdere fabrieken in Europa en Latijns Amerika en is vertegenwoordigd in meer dan 100 landen In 2020 bedroeg de totale gefactureerde omzet SEK 125,1 miljard en was de nettowinst ruim SEK 8,8 miljard Scania Belgium n.v. verzorgt in België en het groothertogdom Luxemburg de distributie en de service van Scania trucks en bussen. Een breed servicepakket van o.a. verhuur, leasing, onderhouden herstellingscontracten is geïntegreerd in het commerciële aanbod. Met 22 verdeel- en servicepunten, waarvan 14 in eigen beheer, gespecialiseerd in trekkers en zware vrachtwagens (>= 16 ton MTM), is Scania één van de belangrijkste spelers in de markt. Scania Belgium en zijn eigen verdelers, Scania Finance en Scania Parts Logistics te Oudsbergen stellen samen zo’n 1.400 personeelsleden tewerk in België. Voor meer informatie zie: www.scania.be

Turn yawns into roars Haalt u het volledige potentieel uit uw organisatie? Bij NXT geloven wij dat elke persoon van nature gemotiveerd is om het beste van zichzelf te geven. Met evidence-based coaching halen wij die drive naar boven bij leidinggevenden en medewerkers. Tijd om de leeuw in uw team wakker te schudden.

Business & Executive coaching - Teamcoaching - Training

www.nxtcoaching.com contact@nxtcoaching.com 09 225 73 65 NXT is een gespecialiseerde divisie van

Fokus KMO

Articles inside

Interview: Omar Mohout, Sirris

Zo begin je als kmo aan MVO

Gezocht (en gevonden): geld voor je onderneming

Lydia Peeters: De mobiliteit van morgen is duurzaam, veilig en slim

Nergens beter dan… op kantoor?