Áhyggjur ungs fólks á Norðurslóðum

töku í Gullegginu án hugmyndar, en þá er þeim sem senda inn hugmynd í Gulleggið fenginn listi yfir skráða einstaklinga án hugmyndar, og eiga teymin því kost á því að tengjast saman í fyrstu vinnusmiðju keppninnar. Árlega skipar verkefnastjórn Gulleggsins um tólf háskólanemendur í hóp eitt ár í senn. Nemendurnir sem skipaðir eru í hópinn eru meðlimir nýsköpunar- og frumkvöðlanefnda Háskóla Íslands, Háskólans í Reykjavík, Háskólans á Akureyri og Listaháskóla Íslands. Hópurinn tekur þátt í fjölbreyttum verkefnum Icelandic Startups út skólaárið og sér að miklu leyti um framkvæmd keppninnar undir handleiðslu verkefnastjóra Icelandic Startups. Margar hugmyndir hafa þróast mikið síðan þær tóku þátt í Gullegginu og má þar nefna Meniga, Controlant, Videntifier og GeoSilica sem nokkur dæmi um slíkt. Vinningshafar Gulleggsins árið 2020 var HEIMA app. HEIMA er skipulagsforrit heimilisins sem sér um verkaskiptingu og hugræna byrði heimilisins þar sem að notendur appsins geta skipt með sér heimilis- og húsverkum á auðveldan hátt. HEIMA smáforritið er enn í vinnslu og er væntanlegt bráðlega. Í öðru sæti var Hemp Pack sem er sprotafyrirtæki sem framleiðir niðurbrjótanlega trjákvoðu (resin) sem kemur í stað plasts. Í þriðja sæti var Frosti Skyr sem er frostþurrkað og laktósafrítt skyr. Þá er skyrflögum blandað út í vatn og hrært saman. Þannig fæst sama áferð og áður en Frosti Skyr geymist mun lengur en hefðbundið skyr og er að auki án nokkurra rotvarnarefna. Öll þessi verkefni hafa haldið þróun sinni áfram á einn eða annan hátt, HEIMA app tók þátt í Pinc Capital í Malmö í október en Pinc Capital er norrænn fjárfestingafundur kvenna. Hemp Pack kynnti sitt verkefni á fjárfestadegi Hringiðu fyrr á árinu, þar sem 7 sprotafyrirtæki á sviði hringrásarhagkerfisins kynntu verkefni sín. Frosti Skyr fer á markað í Evrópu á næsta ári og hófu stofnendur Frosta Skyr nýlega samstarf við Nestlé við vöruþróun skyrsins. 3.000 business ideas since then. Out of those, 140 have made the top 10 and competed in the finals. Gulleggið assists entrepreneurs in evolving their ideas, and the objective of the competition is to get the ideas into production. It is also possible to apply without having an idea ready, as those who applied with ideas receive a list of the names who did not, so the teams have the option to network during the first workshop.

Every year, the project management at Gulleggið chooses twelve students from the University of Iceland, Reykjavík University, University of Akureyri and Iceland University of the Arts to join the Innovation and Entrepreneurship committee for the coming year. The students participate in various projects with Icelandic Startup throughout the school year and are involved in setting up the competition with guidance from Icelandic Startup's project manager.

Many ideas have been developed a great deal since competing in Gulleggið, including Meniga, Controlant, Videntifier and GeoSilica, to name a few.

The winning idea of 2020 was the HEIMA app. HEIMA is a management app for the family that aims to manage the household’s day-to-day responsibilities, as it gives its users an easy way to delegate chores. The HEIMA app is still in development and will soon be available to the public. In second place was the startup company Hemp Pack that produces biodegradable tree resin, which can be used as a substitute for plastic. A freeze-dried and lactosefree skyr called Frosti Skyr, made by mixing flakes of skyr with water, took third places . It has the same consistency as regular skyr but lasts longer, even though it includes no preservatives. All these projects have developed further in one way or another; in October, the HEIMA app participated in the Nordic Female Investor Meetup pitching event, Pinc Capital in Malmö, Sweden. Hemp Pack introduced its idea at Hringiða's Investor Day, where seven startups in the field of the circular economy introduced their projects. Frosti Skyr will be available in stores in Europe next year, and recently the founders of the company started a partnership with Nestlé to develop the product further.

Grein / Article Victoria Bakshina Þýðing / Translation

Victoria Bakshina Áhyggjur ungs fólks á Norðurslóðum

What Concerns the Arctic Youth?

Fyrsta Hringborð Norðurslóða síðan 2019 fór fram í Hörpu dagana 14.-16. október. Um 2000 fulltrúar frá öllum heimshornum sóttu samkomuna. Umræðuefni og tiltökumál voru fjölbreytt og altæk en það var sérstaklega áhugavert að sjá hversu margir fulltrúar ungs fólks voru og hlusta á hvað þeir hafa að segja. Þessi grein er samantekt af erindum sem flutt voru af ungum fulltrúum á nokkrum pallborðum.

ALMENN MÁLEFNI

Sýnileiki og þátttaka Á Hringborði Norðurslóða og annarra þinga innan þess svæðis hafa unglingar ætíð verið mjög virkir, bæði í sínum heimalöndum og alþjóðlega. Hins vegar eru þeir alltaf aðskildir frá „fullorðins“ pallborðum, eins og Daria Makhotina, núverandi formaður Barents Regional Youth Council (BRYC), benti á. Skipuleggjendur virðast alltaf finna pláss fyrir unga fulltrúa til að ræða mál sem eru þeim hugleikin, en þeir sömu skipuleggjendur gleyma að fella ungt fólk inn í stærri samræður og samvinnu. Vinna ungs fólks er skapandi The first Arctic Circle since 2019 took place in Harpa Concert Hall on October 14-16. Around 2000 delegates from all over the world have attended the assembly. The topics and issues discussed were diverse and all-embracing, but it was specifically interesting to see a great representation of young people and listen to what they have to say. The current article is a summary of the points brought forward by youth representatives at several panels.

GENERAL ISSUES

Representation and Involvement The Arctic Youth has always been diversely represented at the Arctic Circle and other assemblies and panels within the Arctic region, on a local and an international level. However, the youth is always separated from the “adult” panels as Daria Makhotina, current chairperson of the Barents Regional Youth Council (BRYC), pointed out. It seems that the organizers always have a place for the youth delegates to discuss the issues that they have their hearts set on but forget to include them into a bigger dialogue and cooperation. The

en þau eru fámennt, frekar hvatvíst og óskipulagt afl sem þarfnast ógagnrýninnar leiðarlýsingu, kennslu og viðurkenningu frá sérfræðingum viðkomandi faggreina. Stjórnvöld ættu að styðja við núverandi unglingasamtök og hvetja til betri þátttöku.

Fólksfækkun, einangrun, og atgervisflótti Ungt fólk myndar stærsta hóp innflytjenda á norðurslóðum. Ungmenni eru líka stærsti hópurinn til að líða fyrir einangrun og skort á rými til að sinna margs konar starfsemi. Þetta veldur því að þau hefjist handa við áfengis- og fíkniefnaneyslu og sjálfsmorðstíðni fer að aukast. Ungt fólk flytur heldur til aðlaðandi svæða sem veita betri menntunar- og starfstækifæri. Samfélög missa því mikinn fjölda ungra sérfræðinga og menningarsamskiptamiðla, síðasta þráðinn sem tengir gamla heiminn við hinn nýja. Þess vegna er mikilvægt að byggja upp sjálfbæra Norðurslóðainnviði sem eru nauðsynlegir fyrir heilbrigt samfélag og unglingaþátttöku. Það þarf að styðja við verkefni sem varða byggingu viðbragðsmeðferðarstöðva, frekari þróun landsbyggðar með áherslu á samsköpun og sambúð frekar en tæmingu á núverandi mannauðs- og náttúruauðlinda.

SÉRSTÖK MÁLEFNI SEM VARÐA FRUMBYGGJAUNGLINGA NORÐURSLÓÐA

Mataröryggi Loftslagsbreytingar hafa töluverð áhrif á mataröryggi og hefðbundna hætti matarvarðveislu á Norðurslóðum. Á hverju ári verða veturnir kaldari og frumbyggjar safna minni uppskeru. Önnur hætta stafar af stórfyrirtækjum sem kaupa lönd eða auka við þeirra framkvæmdir á frumbyggjalöndum og stofna þeim í mengunarhættu. Málið hefur einnig menningarlegt samhengi: Matarsöfnun er óaðskiljanlegur hluti af mörgum frumbyggjamenningum verandi samskiptakostur milli hinna öldruðu og ungu og mikilvægt form dægradvalar. Þegar frumbyggjar eru sviptir venjum sínum um matarsöfnun og varðveislu er verið að þvinga þessar þjóðir til að svelta í hel, og um leið er mikilvægur menningarþáttur afmáður. Það stuðlar oft að einangrun, geðrænum vandamálum og áfengis- og fíkniefnaneyslu því fólk, sérstaklega unglingar, hefur engan stað til að koma saman og gera eitthvað. Þess vegna er markmið fyrir framtíðar frumbyggja Norðurslóða að vinna að viðhaldi á hefðbundnum formum af matarvarðveislu og tryggja stöðu frumbyggjasvæða sem bannsvæði fyrir stóriðju.

Frjálst og fyrirfram upplýst samþykki Samkvæmt Matvæla- og landbúnaðarstofnun Sameinuðu þjóðanna, er frjálst og fyrirfram upplýst samþykki „sérstakur réttur sem varðar frumbyggja og er viðurkenndur í yfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna um réttindi frumbyggja. Þessi réttur gerir þeim kleift að veita eða neita samþykki fyrir verkefni sem geta haft áhrif á þá eða þeirra svæði. Þegar þeir hafa veitt samþykki, geta þeir afturkallað það á hvaða stigi sem er. Enn fremur, FFUS gerir þeim kleift að semja um við hvaða aðstæður verkefnið mun vera hannað og framkvæmt, fylgjast með og meta niðurstöður. Þetta er líka greypt í alhliðarétt til sjálfsákvörðunar.“ Nú bera frumbyggjar minnstu ábyrgð á breytingum á Norðurslóðum en eru að þjást mest. Svæði sem hafa áratugum saman verið veiðilendur og smalahagar, umhverfi fyrir matarsöfnun eru keypt af stórfyrirtækjum til auka við framleiðslu sína. Þetta reynir á frumbyggja sem tapa núþegar lífsháttum sínum vegna loftslagsbreytinga. Þess vegna hefur hugtakið Frjálst og Fyrirfram Upplýst Samþykki verið kynnt til leiks. Það veitir frumbyggjum þann rétt að segja nei við verkefnum á eigin svæðum til að vernda eigin lífshætti og varðveita youth work is creative, but low in numbers and it is rather an impulsive and chaotic force that needs indiscriminate direction, mentoring, and acknowledgment from the professionals of the respective fields. The government should support existing youth organizations and encourage better participation.

Depopulation, Isolation, and Brain Drain Young people in the Arctic region form the biggest group of immigrants. The youth is also the biggest group to suffer from isolation and lack of space for practicing a wide range of activities. This causes them to turn to alcohol and substance abuse, the suicide rates are increasing as well. The young are migrating to more attractive regions that provide better educational and vocational opportunities. The communities lose a huge number of young professionals and cultural communicators, the last thread connecting the old and the modern world. That’s why it is important to work on building up a sustainable Arctic infrastructure, necessary for healthy community and youth engagement, including initiatives on creating mental and crisis support centers, developing the rural areas more, focusing on co-creation and cohabitation rather than exhausting existing available human and natural resources.

ISSUES SPECIFIC FOR THE

INDIGENOUS ARCTIC YOUTH

Food Security Climate change is greatly affecting the food security and traditional ways of food conservation in the Arctic regions. Every year the winters are colder, and the Indigenous Peoples collect less harvest. Another danger is big industries buying the lands or expanding their business close to indigenous lands, putting them at risk of pollution. The issue also has a cultural context: food gathering is an integral part of many indigenous cultures, a way of communication between the elderly and young, and an important form of pastime. If one deprives Indigenous Peoples of their practices in food gathering and conservation, it potentially puts these peoples at risk of starvation and erases an important element of their culture. It often contributes to isolation, mental health problems, and alcohol and substance abuse, as the people, specifically the young, have no place to gather and nothing to do. That’s why a goal for the future Indigenous Arctic is to work towards preserving traditional forms of food conservation and securing the position of indigenous lands as no-go territories for big industries.

Free, Prior, and Informed Consent (FPIC) According to the Food and Agriculture Organization of the United Nations, Free, Prior, and Informed Consent (FPIC) is “a specific right that pertains to indigenous peoples and is recognized in the United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples (UNDRIP). It allows them to give or withhold consent to a project that may affect them or their territories. Once they have given their consent, they can withdraw it at any stage. Furthermore, FPIC enables them to negotiate the conditions under which the project will be designed, implemented, monitored, and evaluated. This is also embedded within the universal right to self-determination.”

Currently, the Indigenous Peoples are the least responsible for the Arctic change but are suffering the most. The lands that have traditionally been hunting grounds, deer-herding pastures or fields for gathering food, are bought by huge industries to expand their manufacturing. It takes a toll on the Indigenous Peoples who are already losing their way of life due to climate change. That’s why the concept of FPIC has been introduced. It gives Indigenous Peoples the right to say no to projects on their lands, thus protecting their ways of life and preserving it for the next generations. The