PrimaOnderwijs Juni 2020 by EDG Media

Nummer 3 - Juni 2020

k c Ba hool! c s to KENNIS

Wat nemen we mee uit de crisis?

LUISTEREN

Het onderwijs ontdekt langzaam de podcasts

INVESTEREN

Achterstanden wegwerken met de zomer in het vooruitzicht

www.primaonderwijs.nl - Verschijnt 5x per jaar

Mag ik werk WEIGEREN?

CNV.NL/NU CNV, de vakbond van iedereen. JUIST NU! De coronacrisis heeft ook gevolgen voor het onderwijs. Als onderwijsondersteuner, leraar, docent of schoolleider wordt er steeds meer een beroep op je flexibiliteit gedaan. Je leerlingen begeleiden via online onderwijs/thuisonderwijs, leerachterstanden voorkomen en contact onderhouden met kwetsbare leerlingen op afstand. En hoe zit het als straks de scholen weer opengaan? Moet je dan bijvoorbeeld tijdens je vakantie doorwerken? De nieuwe situatie brengt veel zorgen en twijfels met zich mee. Juist Nu moeten we solidair zijn. Daarom heeft CNV de voorwaarden om lid te worden versoepeld. Wie nu lid wordt, heeft direct recht op juridische hulp als het gaat om corona-gerelateerde vragen over werk en inkomen.

Je hebt dus niet te maken met de wachttijd voor hulp en bijstand die in normale omstandigheden geldt. Onze medewerkers zitten klaar om je direct van dienst te zijn.

Alles even kort op een rij:

• De eerste 6 maanden ontvang je 50% korting op je lidmaatschap

• Direct recht op ondersteuning en advies van het CNV • Direct recht op juridische hulp als het gaat om corona-gerelateerde zaken over werk en inkomen heb je los van werk ook privé rechtsbijstand HOE ZITbijDIT nodig? Dan is dat voor jou en je gezinsleden het lidmaatschap inbegrepen.

• En

BIJ JOU?

SLUIT JE AAN

@primaonderwijs @primaonderwijs @primaonderwijs

5 Een jaar met een randje Column Esther 6 Burgerschapsonderwijs 9 'Een camera is geen vervanging, wel een toevoeging' 10 Achterstanden wegwerken 14 Voor de klas in een bizarre tijd 18 Juf vanuit huis Column Maike

k c a B hool! c s o t 19 Los echte problemen op met de

First Lego League Challenge 30 De leerkracht als interieur designer 41 Young Impact - Gratis scholenprogramma

Wetenschap & Technologie in de klas!

Ontdek podcasts voor het onderwĳs

Met 150.000 lezers het grootste blad voor alle onderwĳsprofessionals. PrimaOnderwĳs is een uitgave van

42 Tips van de Onderwĳsdesk 46 Jelle Jolles - Leer je kind kennen 49 Afstand op afstand Column

Investeer in de Gouden Weken

Inhoud 34

Leer programmeren met Hedy via Online Masters

Het onderwĳs nog een stukje mooier maken Z doen zĳ het!

COLOFON: Hoofdredactie Marloes Smit Vormgeving Martin Hollander Medewerkers Brigitte Bloem, Marleen Kuĳsters en Malini Witlox Foto’s iStock, Shutterstock Redactie 030-241 70 44, redactie@primaonderwĳs.nl, postbus 40266, 3504 AB Utrecht Sales 030-241 70 21, account@edg.nl Klantenservice 030-241 70 20 klantenservice@edg.nl Verschĳ ning en verspreiding PrimaOnderwĳs verschĳnt 5 keer per jaar. Verspreiding via gecontroleerde distributie door EDG Media bĳ alle basisscholen en scholen in het voortgezet onderwĳs in Nederland. Naast het magazine biedt PrimaOnderwĳs een wekelĳkse nieuwsbrief en de website primaonderwĳs.nl ©Copyright 2020 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar gemaakt zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De uitgever is niet aansprakelĳk voor enig handelen op grond van de in dit blad gegeven adviezen of gedane mededelingen.

”Ik heb echt ervaren dat je als leraar ”Ik ”Ik ”Ikheb heb hebecht echt echtervaren ervaren ervarendat dat datje je jeals als alsleraar leraar leraar invloed kunt hebben op de fasen van invloed invloed invloedkunt kunt kunthebben hebben hebbenop op opde de defasen fasen fasenvan van van groepsvorming in je klas.” groepsvorming groepsvorming groepsvormingin in inje je jeklas.” klas.” klas.” Bespreekininklassenvergaderingen klassenvergaderingenwat watvoor voorgroep groep Bespreek Bespreek Bespreek ininklassenvergaderingen klassenvergaderingen wat watvoor voorgelden groep groep jullie willen zijn, welke regels & afspraken jullie zijn, welke regels & afspraken gelden jullie julliewillen willen willen zijn, zijn, welke welke regels regels & & afspraken afspraken gelden gelden enhoe hoejullie jullie goed goedgedrag gedragbelonen. belonen. en en enhoe hoejullie jullie goed goedgedrag gedragbelonen. belonen.

Metjejeleerlingen leerlingenactief actiefwerken werken Met Met Metjejeaan leerlingen leerlingen actief actief werken werken groepsvorming. aan groepsvorming. aan aangroepsvorming. groepsvorming.

Fijnegroep groep&& Fijne Fijne Fijne groep groep && iedereenbetrokken. betrokken. iedereen iedereen iedereenbetrokken. betrokken.

Enormeimpact impactals alsjeje Enorme Enorme Enorme impact impact als alsjeje jeleerlingen leerlingenbetrekt betrekt je jebij jeleerlingen leerlingen betrekt betrekt hetopstellen opstellen van bij van bij bijhet het hetopstellen opstellen van van regels. regels. regels. regels.

Investeringwaar waarjejede de Investering Investering Investering waar waar jeje de de rest van het jaar veel rest van het jaar veel rest rest van van het het jaar jaar veel veel pleziervan vanhebt! hebt! plezier plezier pleziervan vanhebt! hebt!

Praktisch&& Praktisch Praktisch Praktisch && theoretisch onderbouwd. theoretisch onderbouwd. theoretisch theoretischonderbouwd. onderbouwd.

shop.bazalt.nl/goed-van-start shop.bazalt.nl/goed-van-start shop.bazalt.nl/goed-van-start shop.bazalt.nl/goed-van-start

Leerlingenvoelen voelenzich zich Leerlingen Leerlingen Leerlingen voelen voelenzich zich verantwoordelijk voor verantwoordelijk voor verantwoordelijk verantwoordelijk voor voor degang gangvan vanzaken zakeninin de de degang gang van van zaken zakeninin de klas. de de deklas. klas. klas.

MetGoed Goedvan vanStart Startwerk werkjejesamen samenaan aandeze dezedoelen: doelen: Met Met MetGoed Goedvan vanStart Startwerk werkjejesamen samenaan aandeze dezedoelen: doelen: Eenveilig veiligen enpositief positiefklassenklimaat klassenklimaat •• Een •• Een Eenveilig veiligen enpositief positiefklassenklimaat klassenklimaat Stimulerenvan vansociale socialeverbondenheid verbondenheid •• Stimuleren •• Stimuleren Stimulerenvan vansociale socialeverbondenheid verbondenheid Versterkenrelatie relatieleraar-leerlingen leraar-leerlingen •• Versterken •• Versterken Versterkenrelatie relatieleraar-leerlingen leraar-leerlingen Versterkensociale socialevaardigheden vaardigheden •• Versterken •• Versterken Versterkensociale socialevaardigheden vaardigheden Ontwikkelenzelfdiscipline zelfdisciplineen enverantwoordelijkheidsgevoel verantwoordelijkheidsgevoel •• Ontwikkelen •• Ontwikkelen Ontwikkelenzelfdiscipline zelfdisciplineen enverantwoordelijkheidsgevoel verantwoordelijkheidsgevoel Lieveriemand iemanddie diejejeteam teamaan aande dehand handneemt neemtom omGoed Goedvan vanStart Starttetegaan? gaan? Liever Liever Lieveriemand iemanddie diejejeteam teamaan aande dehand handneemt neemtom omGoed Goedvan vanStart Starttetegaan? gaan? Mailnaar naarinfo@bazalt.nl info@bazalt.nlofofbel bel088 088- -55 5570 70570 570voor vooreen eentraining trainingop opmaat maatop opjouw jouwschool schoolofofop opafstand. afstand. Mail Mail Mailnaar naarinfo@bazalt.nl info@bazalt.nlofofbel bel088 088- -55 5570 70570 570voor vooreen eentraining trainingop opmaat maatop opjouw jouwschool schoolofofop opafstand. afstand.

Column

De onderwĳswereld van

Esther van der Knaap

Een jaar met een randje In augustus bereidde ik de eerste column van dit schooljaar voor. Deze eindigde met ‘Het einde van een groep en van een schooljaar kan een emotionele lading met zich meebrengen. Het is een bepaalde vorm van afscheid, en afscheid nemen is lastig.’ En met: ‘Voor nu wens ik jullie allemaal een mooie start van schooljaar 2019-2020, dat het er een met een gouden randje mag worden!’ Tsja, over dat gouden randje zullen de meningen verschillen. Want wanneer je mensen om je heen verliest aan een ziekte waar je tot voor kort nog nooit van gehoord had, kun je dan wel spreken van een gouden randje? Die twee laatste alinea’s lĳken elkaar ook wel een beetje tegen te spreken: ‘afscheid nemen is lastig’ , en ‘ik wens je een jaar met een gouden randje’. Toch is dit in een paar woorden hoe het leven in elkaar zit. Het is een aaneenschakeling van emoties en belevenissen. Het ene moment ups, het andere moment downs.

Een van de mooiere quotes die ik ken is ‘In the midst of winter, I found there was, within me, an invincible summer.’ Deze is van Albert Camus, een Franse filosoof. Ik heb vanaf de start van de coronacrisis deze quote vaak in m’n hoofd gehad. Het was namelĳk echt wel the midst of winter: - de eerste week van de sluiting van de scholen en ziekenhuizen, moest ik geopereerd worden; - mĳn man had net zĳn baan opgezegd, en zou met ingang van 1 april voor zichzelf beginnen (no kidding!); - bekenden overleden aan corona; - collega’s hadden het zwaar. En toch: er zit een enorme kracht in ons allen! Leraren organiseerden binnen no-time thuisonderwĳs, ziekenhuizen zetten alles op alles om patiënten op te kunnen vangen, en de meesten van ons vonden een nieuw soort modus-normaal. Ik herstelde sneller dan verwacht, en het bedrĳf van mĳn man had door heel hard (thuis)werken toch een goede start. Die wetenschap, dat we flexibel zĳn, dat we van iedere situatie weer het beste proberen te maken, die invincible summer, die heeft ook aan dit schooljaar een gouden randje gegeven.

Esther onderwĳswereld-po.nl

PrimaOnderwĳs 5

Burgerschapsonderwijs in coronatijd en daarna Burgerschapsonderwijs krijgt de komende tijd een flinke impuls als het aan minister Slob ligt. Een wetsvoorstel hierover wacht al enige tijd op goedkeuring en in het traject Curriculum.nu zijn er bouwstenen in een doorlopende leerlijn voor burgerschapsonderwijs in het primair en voortgezet onderwijs uitgewerkt. Maar toen kwam Covid-19. Wat betekent deze periode van wereldwijde pandemie, met alle gevolgen van dien, voor burgerschapsonderwijs? We bespraken het met directeur Jeannette Broer van der Ham en stamgroepleider Marije Stolker van Jenaplanschool de Zevensprong in Boskoop. DOOR JEROEN BRON EN ANNETTE VAN DER LAAN

Het is niet te voorspellen welke blĳvende invloed de coronatĳd op Nederland en de wereld heeft. Wel is duidelĳk dat de impact op dit moment groot is en dat de huidige generatie leerlingen deze periode niet snel zal vergeten. Inmiddels zĳn de basisscholen weer voorzichtig opgestart, na een lange periode van louter afstandsonderwĳs. Een intensieve periode voor zowel leraren als leerlingen én alle huisgenoten die er, gewild of ongewild, bĳ werden betrokken. Afstandsonderwĳs vraagt om nieuwe afspraken en omgangsregels om de communicatie te reguleren, zodat leerlingen ook daadwerkelĳk verder komen in hun ontwikkeling. Jeannette: ‘Het is fĳn om te beseffen dat we het met elkaar moeten doen. We hebben dat veel met de kinderen besproken en doen dat nog. Zo kunnen we elkaar steun bieden.’ Gelukkig kon ook de Zevensprong gebruikmaken van digitale communicatiemogelĳkheden, maar het échte sociale contact ontbreekt. Digitaal onderwĳs aan grote groepen is toch veel zenden, merkten Marĳe en Jeannette. ‘Individueel contact met leerlingen is noodzakelĳk, maar vraagt een strakke planning bĳ afstandsonderwĳs’, aldus Marĳe. ‘De kinderen spraken veel over hun welbevinden. Ze misten elkaar enorm en vonden het fĳn om elkaar online te zien en te spreken. Via Google Classroom reageerden ze op elkaars berichtjes en hielpen elkaar bĳ thuiswerkopdrachten. Zelfs leeftĳd doet er binnen de drie leerjaren omvattende stamgroep dan niet meer toe.’

Gemeenschapsgevoel en solidariteit Het gemeenschapsgevoel en de solidariteit beperkten zich niet tot de school zelf. Marĳe: ‘Onze leerlingen bakten koekjes voor de mensen in de buurt en maakten 6

kaarten voor bewoners van een zorgcentrum.’ Een dergelĳke crisisperiode blĳkt ruimte te bieden voor sociaal burgerschap en doet een beroep op solidariteit. Maar hoe zit dat met het ontwikkelen van democratisch en kritisch burgerschap, dat andere belangrĳke fundament van burgerschapsonderwĳs? Is er gelegenheid om in te gaan op de vrĳheidsbeperkingen? Is een kritische reflectie op het gevolgde beleid en de elkaar tegensprekende bronnen over het nut van maatregelen, zoals het gebruik van mondkapjes, aanleiding om verder te praten met je leerlingen? En wat te denken van de toegenomen ongelĳkheid tussen kinderen als gevolg van verschillen in thuissituaties? ’Op dit moment besteden we geen aandacht aan democratisch burgerschap’, antwoordt Jeannette. ‘Wel hebben we het over iets kunnen betekenen voor een ander, een boodschap doen, een kaartje sturen. Kleine gebaren waarin we laten zien dat we het samen doen. De relaties tussen mensen staan nu centraal. Samen voor elkaar zorgen, naar elkaar omkĳken en zorgen dat we hier zo gezond mogelĳk doorheen komen. Aspecten van democratie komen wel weer na deze aanpassingsfase, als we weer gewend zĳn om naar school te gaan.’

Terug naar school ‘Als we onze draai gevonden hebben in de volgende fase – een combi van weer naar school en onderwĳs op afstand – en ieders rol daarin, ontstaat er weer ruimte voor het reflecteren op en het ontwikkelen van opvattingen over democratisch burgerschap’, vult Marĳe aan. Ondertussen kĳkt de Zevensprong vooruit. Jeannette: ‘We zĳn van plan burgerschap en filosoferen te combineren. Samen kĳken naar de maatschappĳ waarin

we nu leven, welke rol de kinderen daarin hebben en hoe we om kunnen gaan met de nieuwe maatschappĳ waarin we terecht zĳn gekomen.’ De coronatĳd zal nog lang dienstdoen als een referentiepunt voor het onderwĳs en voor burgerschapsonderwĳs. Een referentiepunt in het nadenken over de kernwaarden vrĳheid, gelĳkheid en solidariteit en de verhoudingen daartussen. Over de relatie tussen burgers en overheid en hoe snel die verhouding kan veranderen. Over de gevolgen van globalisering op onze gezondheid en onze afhankelĳkheid van de in- en export. Over de betrouwbaarheid van informatiebronnen, ‘alternatieve waarheden’ over de oorsprong van het virus en de bestrĳding ervan en over het belang van wetenschappelĳke instituties en de traditionele media.

Burgerschapsonderwijs gebaat bij sociale omgeving Op verschillende scholen ging gedurende de periode van afstandsonderwĳs wel een vorm van burgerschapsonderwĳs door. Er is zeker ook online aanbod. Op Openbaaronderwĳs.nu werken diverse organisaties samen bĳ de realisatie van een online lesaanbod over levensbeschouwing en burgerschap. Voor Vreedzame scholen is een serie online lessen beschikbaar over

aspecten van burgerschap. In het aanbod zĳn lessen opgenomen over verantwoordelĳkheid, over leerlingenparticipatie en manieren om gevoelens te benoemen in de thuisonderwĳs situatie. De lessen worden ontwikkeld door de leraren Elske Westland en Marjolein Silvania. Elske werkt voor de OB Overvecht in Utrecht en nam als leraar deel aan het ontwikkelteam burgerschap van Curriculum.nu. Marjolein is verbonden aan de Petrus Dondersschool in Den Haag en publiceert online lessen. Desondanks blĳken de doelen voor burgerschapsonderwĳs maar beperkt realiseerbaar via afstandsonderwĳs. Burgerschapsonderwĳs is maar voor een deel ‘leren over’ burgerschap en voor een groot deel leren door en leren van ervaringen. Burgerschapsonderwĳs is gebaat bĳ een sociale omgeving waarin leerlingen, leraren en niet-onderwĳzend personeel elkaar ontmoeten. Ervaringen en opvattingen uitwisselen, grenzen verkennen en rekening houden met elkaar. Doelen voor burgerschap (zie curriculum.nu/voorstellen/burgerschap) beperken zich niet tot een vak, maar komen terug in meerdere vakken, projecten, schoolactiviteiten, het schoolklimaat en simpelweg in het ontmoeten van elkaar in de school.

SLO heeft leerplankundige informatie over burgerschapsonderwĳs bĳeengebracht op slo.nl/vakportalen/vakportaal-burgerschap PrimaOnderwĳs 7

www.cps.nl

Studiedag Formatief Toetsen 25 juni 2020

Op 25 juni bieden we de Studiedag Formatief Toetsen online aan. Formatieve toetsen geven zowel de leerlingen zelf als hun leraren inzicht in de voortgang van hun ontwikkeling. Met de uitkomsten kunnen leerlingen beter hun stappen in kaart brengen om hun einddoelen te bereiken. Het congres is een praktische dag waarop je vanuit verschillende invalshoeken in de lessen en op school aan de slag kunt gaan met formatief toetsen.

De thema’s op deze dag zijn: ✓ Formatief toetsen in de les – hoe doe ik dat? ✓ Werken met leerdoelen in de les ✓ Feedback geven bij formatief toetsen ✓ Formatief toetsen met ICT ✓ Gevolg van een formatieve toets: differentiatie

Meld je aan! Datum 25 juni 2020 Ga voor meer informatie en aanmelden naar:

INCLUSIEF het nieuwe boek Formatief toetsen in de les. Zie www.cps.nl/uitgeverij

www.cps.nl/studiedagformatieftoetsen

Bekijk alle trainingen, studiedagen en opleidingen op www.cps.nl/academie

‘De camera is geen vervanging, wel een toevoeging’

Dat leraren snel kunnen schakelen heeft de coronacrisis opnieuw bewezen. Van de een op de andere dag zag het onderwijslandschap er totaal anders uit. We zaten thuis. Zochten naar lesmogelijkheden op afstand en vonden daar – ieder op zijn eigen manier – een weg in. Maar wat hebben leraren geleerd van deze bizarre periode? DOOR MARLOES SMIT ‘Natuurlĳk zaten wĳ in het begin wel even met onze handen in het haar’, aldus Mandy de Vries, leerkracht van groep 4 op de Nutsschool Morgenstond in Den Haag. ‘Maar al snel merkte ik hoe flexibel en veerkrachtig ons team is. We zĳn de expertises van de verschillende leerkrachten volledig gaan benutten. Ik heb deze periode echt talenten van leerkrachten ontdekt, talenten die ik nog niet kende.’ De school van Mandy staat in een gemengde wĳk. ‘Door het videobellen konden we ook zien hoe leerlingen er thuis bĳ zaten. Ik merkte na videogesprekken met ouders meer wederzĳds begrip. Dat wil ik er zeker inhouden. Misschien dat ik september standaard start met videogesprekken.’ Ook voor Karen Marseille van Lieshout, leerkracht in het speciaal onderwĳs op de Antoon van Dĳkschool in Helmond, was het videobellen met ouders een uitkomst. ‘Het leek wel of er minder afstand tussen de school en de ouders was. Vroeger deden we nog huisbezoeken, ontzettend leerzaam. Maar dat werd te tĳdrovend. Onze leerlingen komen met bussen naar school en wonen dus veelal niet in de buurt. Het videobellen met ouders ga ik veel vaker inzetten’, zo vertelt ze. ‘De camera is absoluut geen vervanging van het lesgeven, wel een toevoeging aan het onderwĳs.’

Eigen inbreng Voor Sarah Leker, docent Engels op het Gerrit Rietveld College in Utrecht, heeft de crisis veel gebracht. ‘Je bent op afstand verplicht om helder te communiceren, daardoor ga je veel efficiënter samenwerken met collega’s. Ik heb alle videolessen van collega’s bekeken en ik heb daar echt van geleerd. Het kĳken bĳ reguliere lessen ga ik in de toekomst veel vaker doen.’ Sarah vertelt ook over de drang om altĳd controle te willen hebben. ‘We konden niet toetsen, er gingen dingen fout, we moesten andere tools gebruiken… dat heeft ervoor gezorgd dat we ons onderwĳs onder de loep hebben genomen. Waarom doen we de dingen zoals we ze doen? Ik denk dat dit een heel belangrĳk inzicht is geweest waar we nog lang op kunnen voortborduren.’

Over Leraar24 Leraar24 geeft jou, als leraar in het basis-, voortgezet, speciaal of middelbaar onderwĳs praktische ondersteuning bĳ de uitvoering van je vak. Op leraar24.nl vind je naast honderden praktĳk- en onderzoeksartikelen over diverse thema’s ook veel artikelen over onderwĳs op afstand. De artikelen bieden handvatten voor de praktĳk én inspiratie, en zĳn vaak geïllustreerd met video’s. leraar24.nl

PrimaOnderwĳs 9

Achterstanden wegwerken

Bĳspĳkeren? Alléén als het nodig is! De schoolgebouwen waren dicht, maar leraren en leerlingen zaten niet stil. Integendeel. Er is keihard gewerkt tijdens de corona-lockdown. Door leraren en – vooruit – de meeste leerlingen. Maar zijn er ook leerlingen voor wie een tijdje niet naar school schadelijk is? Hoe repareer je mogelijk opgelopen achterstand? En liever nog, hoe voorkom je dat kwetsbare leerlingen in dit soort situaties achterop raken? DOOR BRIGITTE BLOEM

Inge de Wolf is hoogleraar aan Maastricht University en strategisch inspecteur bĳ de Onderwĳsinspectie. Al jaren doet ze onderzoek naar groeiende kansenongelĳkheid in het Nederlandse onderwĳs. Voordat we het over leerlingen met een mogelĳk opgelopen achterstand gaan hebben, wil De Wolf alle onderwĳsprofessionals, leerlingen en ouders eerst een groot compliment maken. ‘Als je me begin 2020 had verteld dat alle scholen overnight digitaal zouden gaan, dan had ik geantwoord: ‘Dat kan helemaal niet, je maakt een grote grap’. En toch is dat het geval geweest. Leraren en schoolleiders hebben alles op alles gezet om in extreem korte tĳd onderwĳs op afstand vorm en inhoud te geven.’ De Wolf is dan ook vol bewondering. ‘De veerkracht, flexibiliteit en energie die het onderwĳs, mét al een erg hoge werkdruk, laat zien is heel bĳzonder. Door goed teamwerk zĳn taken efficiënt verdeeld. Vaksecties werken intensiever samen dan ooit tevoren en scholen hebben volop kennis gedeeld.’

Transitie Maar als hoogleraar Education Systems weet De Wolf uit eigen onderzoek en studies dat onderwĳs op 10

‘Kinderen die niet opgroeien in een stimulerende omgeving gaan er relatief meer op achteruit dan kinderen in gezinnen waar wel meer positieve prikkels zijn.’ afstand alléén minder effectief is dan blended learning. ‘Je mist de directe interactie als er een schermpje tussen zit. En bĳ een snelle overgang, zoals we die nu door de coronacrisis noodgedwongen meemaken, varieert de kwaliteit natuurlĳk ook. Zo’n transitie gaat niet bĳ iedereen even soepel, zeker niet als er urgentie is.’ Bovendien schakelt de ene leerling gemakkelĳker over dan de andere leerling, legt De Wolf uit. Dat komt mede doordat niet alle leerlingen over de juiste faciliteiten en voldoende begeleiding beschikken in hun thuissituatie. ‘Leerlingen die volledig uit beeld verdwĳnen bĳ een dergelĳke crisis zĳn vooral de dupe. Dat is het échte probleem. Een deel van deze leerlingen zit in een onveilige thuissituatie. Het zĳn leerlingen waarvoor school het hardst nodig is. Afstandsonderwĳs is een goed middel om de achterstand bĳ schoolsluitingen zo klein mogelĳk te houden. Maar juist bĳ kinderen en jongeren in een instabiele of onveilige thuissituatie, waar misschien geen laptop of internetverbinding is of waar ouders zich minder in staat voelen om schoolwerk te begeleiden en structuur te bieden, werkt afstandsonderwĳs veel minder goed.’

Gap Volgens De Wolf blĳkt uit buitenlands onderzoek dat deze groep kinderen bĳ schoolsluitingen vaak een extra achterstand oplopen. Ze komen terug op school met onder meer een slechtere woordenschat, dan aan het begin van de schoolsluiting. In de VS is bĳvoorbeeld veel onderzoek gedaan naar schoolsluitingen tĳdens het orkaanseizoen en in aardbevingsgebieden. Scholen gingen voor langere tĳd dicht en tĳdens die periode werd ter vervanging onderwĳs op afstand aangeboden. ‘Kinderen die niet opgroeien in een stimulerende omgeving gaan er relatief meer op achteruit dan kinderen in gezinnen waar wel meer positieve prikkels zĳn. Daardoor wordt de ‘gap’ alleen maar groter’, vat De Wolf de lessen uit deze onderzoeken samen.

Achterstand door vakantie En hoe zit het dan met lange zomervakanties? De Wolf: ‘In de VS is ook veel onderzoek gedaan naar de ‘summerslide’. De zomervakantie duurt daar zo’n drie maanden. Juist bĳ leerlingen in kansarme gezinnen zie je dan achteruitgang. De zomervakantie in Nederland is, vooral voor basisschoolleerlingen, >>> PrimaOnderwĳs 11

>>> natuurlĳk een stuk korter dan in de VS en landen in Zuid-Europa. Een zomerdip bĳ Nederlandse leerlingen is daardoor geringer, maar de teruggang in kennis, juist bĳ kinderen die het thuis moeilĳk hebben, of waar minder impulsen zĳn, is ook in ons land aanwezig.’

Eén op één begeleiding Ook zĳn er leerlingen die het de afgelopen periode thuis juist beter hebben gedaan dan op school, constateert De Wolf. ‘Met name door de een-op-een begeleiding en de rust die dat met zich meebrengt. Er zĳn bĳvoorbeeld heel wat kleuters die ‘ineens’ hebben leren lezen.’ Zĳn er ook dingen ‘fout’ aangeleerd? ‘Dat is een typisch Nederlandse vraag’, lacht De Wolf. ‘Een leerling kan iets of kan iets niet. Fout aanleren, dat bestaat eigenlĳk niet. Wel kan een leerling iets nu op manier A aangeleerd hebben, terwĳl er ook een manier B is. Het is de taak van de leraar om - zo nodig - ook die tweede manier te laten zien.’

Zomerscholen Wat adviseert De Wolf leraren, nu de scholen voorzichtig weer begonnen zĳn? ‘Focus de komende tĳd op wat écht nodig is in het curriculum. Maar onderschat ook de psychosociale impact van de afgelopen tĳd niet, dus besteed daar aandacht aan. Wat mogelĳk opgelopen achterstanden betreft, richt het bĳspĳkeren alléén op leerlingen die het nodig hebben. Voor leerlingen die gemiddeld of goed presteren moet je geen reparatieprogramma’s optuigen. Dat kan zelfs averechts werken, mede omdat het hun zelfvertrouwen kan schaden. Voor basisschoolleerlingen bĳ wie het ontwikkelingsniveau aanwĳsbaar is gedaald, maak je een ontwikkelingsplan, gericht op het extra aanbieden 12

van taal- en rekenonderwĳs volgens de lesmethoden die je al hanteert. Aanwĳsbaar betekent dat je dat goed in het vizier moet hebben, zodat je de stof heel gericht kunt aanbieden. Ook moeten we nadenken over hoe we de betrokkenheid van ouders in kwetsbare gezinnen kunnen vergroten. Bovendien zie ik veel heil in de vrĳwillige zomerscholen, zoals diverse grote steden bĳvoorbeeld willen gaan organiseren.’ De Wolf wil wel benadrukken deze zomerscholen inhoudelĳk in nauwe samenwerking en goede afstemming met de reguliere scholen te organiseren. ‘Het is verstandig als de reguliere scholen de regie houden, zodat elke leerling maatwerk krĳgt en het ook écht effectief is.’

Afstromen De Wolf waarschuwt ervoor de leerlingen uit het voortgezet onderwĳs niet te vergeten. ‘Ook op middelbare scholen zĳn leerlingen uit met name kwetsbare gezinnen achteruitgegaan. Daar kun je van uitgaan. Scholen zullen alle zeilen bĳ moeten zetten. Het mag niet zo zĳn dat bepaalde groepen afstromen als gevolg van de coronacrisis, terwĳl deze leerlingen met intensievere begeleiding wél het niveau af kunnen maken, dat ze bĳ aanvang van de crisis volgden. Het onderwĳsniveau is immers behoorlĳk bepalend voor de kansen in je latere leven. Ook kunnen leerlingen elkaar helpen. Klasgenoten die stof aan elkaar uitleggen werkt vaak heel verhelderend en effectief.’ De grote zorg van De Wolf is of leraren dit alles nog aankunnen. ‘We hebben al zoveel van deze beroepsgroep gevraagd de afgelopen maanden en de werkdruk was al erg hoog. Ik hoop dat er nog energie en rek over is. Blĳf in teams werken en blĳf gebruik maken van de kennisinfrastructuur en tools die je de afgelopen periode in hebt gezet.’

Democratie en politiek voor groep 7 en 8 De Derde Kamer der Staten-Generaal

Derde Kamer

Bestellen? Bestel het gratis lespakket via: www.prodemos.nl/derdekamer

Ieder jaar op de derde dinsdag in september is het

Ieder leskoffertje heeft 4 lessen. Een les bestaat uit een filmpje,

Prinsjesdag; een goede aanleiding om in de klas

opdrachten en eindigt met een debatspel waarin de leerlingen met

aandacht te besteden aan politiek en democratie.

elkaar in debat gaan als echte Kamerleden. Op www.derdekamer.nl

Wie is de baas in Nederland, hoe worden wetten

vindt u de filmpjes en informatie over hoe de Nederlandse

gemaakt, wat zijn verkiezingen en nog veel meer

democratie werkt.

informatie. Bestel een gratis leskoffertje met

De Derde Kamer is een gratis interactief lesprogramma over

lesboekjes voor 30 leerlingen en ga aan de slag.

democratie voor leerlingen van groep 7 en 8 gemaakt op initiatief van de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal i.s.m. ProDemos.

Voor de klas in een bizarre tĳd Lokalen uitgerust met pompjes vol desinfecterende handgel of schermen van plexiglas om de bureaus: lesgeven in deze bijzondere tijd is anders en vraagt flexibiliteit van leerkrachten in het basisonderwijs. Hoe ervaren zij deze tijd? DOOR MARLEEN KUĲSTERS

Annemijn Rooze Leerkracht groep 1 en 2 en intern begeleidster op een school in Rotterdam ‘In mĳn klas staan minder tafels. Dan hoef ik tussendoor wat minder te desinfecteren. We hebben op school andere looproutes en andere schooltĳden. Als collega’s houden we afstand van elkaar. Dat levert ook wel grappige taferelen op: de één moet terug zĳn of haar lokaal induiken, zodat een ander door de gang kan lopen, net een dansje.’ Risicogroep ‘Eigenlĳk werk ik als intern begeleidster. Maar de juf van de kleuters kan niet voor de klas staan. Ze valt in de risicogroep. Dus neem ik de klas tĳdelĳk van haar over. Ook een aantal kinderen blĳft nog thuis, omdat ouders in de risicogroep vallen.’

In de kring: ‘Ik vind het fĳn om fysiek voor de klas te kunnen staan, ik fiets opgewekt naar school. In de kring praten we wel eens over deze tĳd. Dan vraag ik bĳvoorbeeld wat ze al die tĳd thuis hebben gedaan. Dan krĳg ik ontwapenende antwoorden. Een meisje zei: ‘Ik heb gegeten.’ Ze gaan eigenlĳk best relaxed om met de situatie en ze spelen fĳn.’ Buiten les: ‘Ik neem de kinderen af en toe mee naar buiten voor een rekenles. Laatst kwam een meisje terug van de wc. Met een walm om zich heen. Was ze zelf aan de slag gegaan met een desinfecterende spray om haar handen schoon te maken. Toen heb ik nog een keer uitgelegd dat alleen ik dat doe. Maar mooi om te zien dat zĳ precies doorhad waarvoor die spray dient.’ Flexibiliteit: ‘In deze tĳd moet je als leerkracht flexibel zĳn en kunnen reageren op allerlei vragen. Is het bĳvoorbeeld beter om jassen in de klas op te

hangen, zodat je minder loopbewegingen hebt in de gangen?’ Video’s: ‘We bekĳken hoe de leerlingen - ook van hogere klassen - de online lessen oppakken. Sommige ouders kunnen hun kinderen begeleiden, anderen niet. In de thuiswerkperiode verzorgde ik voor o.a. de kleutergroepen mede het afstandsonderwĳs. Ik maakte video’s (jouwjuf.nl). Ook voor hogere klassen, bĳvoorbeeld over werkwoordspelling. Die video’s blĳf ik opnemen. Dat is aan de ene kant heerlĳk: ik word tĳdens het geven van de instructie niet afgeleid door een kind dat een gummetje heeft laten vallen. Aan de andere kant: ik krĳg ook geen feedback. Ik kan niet aan de oogjes zien of de kinderen begrĳpen wat ik bedoel. Ook kunnen ouders nog steeds kĳken naar video’s waarin ik bĳvoorbeeld uitleg hoe kinderen leren of wat het belang is van spelen en bewegen. Online is een mooie aanvulling.’

Giny Pronk Leerkracht groep 6/7/8, Mariaschool Eelde Giny heeft de tafels in haar klas in een u-vorm gezet. Op een tafeltje staat een pompje met desinfecterende handgel en er liggen vochtige doekjes waarmee de kinderen de wc-bril kunnen afvegen. Ook maken de kinderen zelf de tafels schoon met hygiënische reinigingsdoekjes. Als zĳ binnenkomen en nog een keer als ze weggaan. Giny: ‘Het is wat anders lesgeven in deze tĳd. Het liefste geef ik de kinderen een knuffel of een hand als zĳ binnenkomen. Dat gaat nu niet. Ik houd zoveel mogelĳk afstand. Wel ben ik enorm blĳ om ze allemaal te zien. En de leerlingen vinden het fĳn om naar school te gaan.’ School missen: ‘We praten af en toe over deze tĳd. Wat zĳn de leuke momenten, wat vinden ze spannend? In het begin vonden de leerlingen het thuisonderwĳs wel fĳn. Het lekker thuis zĳn. Maar na een week of twee begonnen ze school te missen: hun vriendjes, de structuur, de activiteiten. En wat indruk maakte: één van mĳn leerlingen heeft het coronavirus gehad. Hĳ lag negen dagen lang met hoge koorts op bed. Een andere leerling mag nog niet naar school, omdat zĳn moeder in >>>

PrimaOnderwĳs 15

Voor de klas in een bizarre tĳd >>> de risicogroep valt. Na zo’n kringgesprek gaan de kinderen weer lekker aan de slag. De sfeer in de klas is opgewekt.’ Online thuisonderwĳs: ‘Deze corona-tĳd vraagt flexibiliteit van een leerkracht. Zo heb ik geleerd hoe ik online lessen kan geven: live instructies en met filmpjes. Ook via chatmomenten, zodat ik vragen kan beantwoorden. Dat vond ik in het begin wel pittig. Ik had daar nog nooit mee gewerkt. En ik werkte toen thuis: mĳn eigen kinderen - een zoon van 7 en een

dochter van 4 - vroegen ook aandacht. Maar ik zie er zeker de voordelen van. Via Gynzy kan ik achter de schermen meekĳken: hoe hebben de kinderen de opdrachten gemaakt. Met dit leerplatform gaan we in ieder geval tot aan de zomervakantie door.’ Mooiste reactie: ‘Het allerbelangrĳkste is het welbevinden van de leerlingen, daar ga ik voor. Zo zei één van mĳn leerlingen laatst: ‘Ik vind het fĳn om op school te zĳn.’ Dat vond ik zo mooi.’

Hannah Schouwenaar Leerkracht groep 7, Erasmusschool Alkmaar Hannah begint haar dag met een kopje thee. Haar collega’s staan netjes in een rĳ te wachten voor het koffiezetapparaat. Hannah: ‘We duikelen niet meer over elkaar heen of onder elkaar door om een kopje te pakken. We houden afstand van elkaar. We volgen de looprichtingen en overal staan pompjes met desinfecterende zeep. We hebben zelfs plastic schermen om onze bureaus heen. Dat vind ik eigenlĳk niks: als de kinderen fluisteren, zie ik dat. Maar ik hoor niet wat ze zeggen.’

thuis. De kinderen maken zich zorgen over hun opa’s en oma’s. Maar na zo’n gesprek gaan ze weer lekker aan de slag en kunnen ze hun zorgen weer loslaten.’

Zorgen ‘Kinderen vinden het fĳn om naar school te gaan. Ze willen steeds van me weten of ik nou al een filmpje heb gemaakt voor TikTok. We praten soms over de coronatĳd. Dan vraag ik: ‘Wat vind je juist fĳn aan deze tĳd of ken je mensen die ziek zĳn?’ Best veel kinderen zĳn echt met corona in aanraking gekomen. Zo is de oma van één van mĳn leerlingen er aan overleden. En zĳn vader heeft op de IC gelegen. Gelukkig is hĳ weer

Flexibiliteit ‘Deze tĳd vraagt wel wat flexibiliteit van leerkrachten. Ik ben erg van het leerlingencontact en vind het prettig om fysiek voor de klas te staan. Dan kan ik beter ‘inchecken’ bĳ leerlingen en zien hoe het met ze gaat. Wel merk ik dat leerlingen onlinelessen ook fĳn vinden. Dan kunnen ze nog gemakkelĳker op hun eigen tempo werken. We werken met de methode Snappet. Op school voor rekenen en spelling. Voor thuis ook taal en begrĳpend lezen. Dat blĳven we in de klas doen, zodat we niet steeds boeken hoeven uit te delen. Daarnaast starten we met Zuluconnect. We verwachten dat we hiermee de leerlingen nog beter kunnen bĳstaan in een soortgelĳke nieuwe situatie.’

Echte Z-helden werken zelfstandig met de Z-oefenboekjes van ThiemeMeulenhoďŹ&#x20AC; ! Taal

Info

Rekenen

Spelling

Z-helden zijn leerlingen die zelfstandig met de Z-oefenboekjes van ThiemeMeulenhoďŹ&#x20AC; aan de slag gaan. Thuis of op school. Om extra te oefenen, om bij te spijkeren of voor meer uitdaging. De Z-oefenboekjes zijn speels en eenvoudig van opzet en glashelder gestructureerd. Maak ook van jouw leerlingen in de groepen 3-8 echte Z-helden en ondersteun hen hierbij!

Bestel nu alle oefenboekjes van de methode Zelfstandig werken op

/z-helden

column

Juf

Angstvallig houd ik mĳn mail in de gaten. Komt er een vraag van een ouder vandaag? Het blĳft stil in mĳn mailbox. Oké, dan heb ik tĳd om filmpjes te maken. Wat zal ik er vandaag eens voor aantrekken? Aha! Onze kleuter thuis heeft nog een boerenpak waar ik met wat wurmen - en mĳn buik inhouden - nog best in pas. Boer Gerda komt eraan! Ik ga klaarzitten en begin met een licht boerenaccentje.

Tĳdens het filmen zakt het kapje steeds van mĳn hoofd. Had ik nou maar professionele grime, een kapper, een cameraman en een editor in dienst. Maar dat heb ik niet, ik ben juf en ik probeer zo goed als het gaat filmpjes op te nemen voor de kleuters bĳ ons op school. Videobeelden met instructie, een voorleesboek (vooral voor de NT2-ers bĳ ons op school) en even in beeld zodat ze hun juf weer kunnen zien. Boer Gerda vindt het leuk om te rĳmen op vieze woorden van de boerderĳ, zoals POEP en DROL. Ik moet al gniffelen bĳ het idee van lachende kleuters achter de laptop. Ik neem nog wat filmpjes ‘gewoon’ als juf Maike op.

vanuit huis Dan kĳk ik naar de Yurls pagina waar steeds meer werk van kinderen op staat. Er verschĳnt een traan in mĳn ooghoek. Wat zĳn de kinderen goed bezig! Ik mis ze in de klas, maar ik ben trots dat ze zoveel aan het werk zĳn thuis. En niet alleen op de kinderen, ook juist op de ouders, want die doen enorm hun best. Ik weet uit ervaring dat het niet makkelĳk is, je kind thuisonderwĳs geven. Luisteren naar de juf of meester op school lĳkt toch een stuk makkelĳker te gaan dan naar juf mama of meester papa thuis. Ik houd van de reuring in mĳn vak, van elke dag anders. Dat is nu zeker het geval en ik bloei op van alle ideeën die ik online lees. Wat zĳn we hard aan het werk. Vermoeiend is het wel, onderwĳs geven op een totaal andere manier. We kunnen dit! Maar stiekem ben ik blĳ dat we weer ‘gewoon’ naar school gaan. Juf Maike (jufmaike.nl)

Geef jouw klas of school op en ga de uitdaging aan!

Los échte problemen op met de FIRST® LEGO® League Challenge In de FIRST® LEGO® League Challenge gaan leerlingen een écht probleem onderzoeken en bedenken daarvoor een creatieve oplossing. Tijdens deze challenge kiezen de teams, op basis van het seizoensthema, een probleem uit de praktijk dat moet worden opgelost door middel van onderzoek en samenwerking. Daarbij leren ze een eigen LEGO® robot ontwerpen, bouwen en programmeren. Om deze robot en het innovatieproject uiteindelijk spectaculair te presenteren tijdens de school-, regio-, of Benelux finale. en sluit aan bĳ allerlei kerndoelen, van onder meer: rekenen, Nederlands, Engels, oriëntatie op jezelf en de wereld en kunst-zinnige oriëntatie. En er staan verschillende kernwaarden centraal zoals ontdekken, innoveren, respect en samenwerken.

Spannende finale

De jaarlĳkse uitdaging van FIRST LEGO League is ontwikkeld voor leerlingen van 9 t/m 15 jaar (PO groep 6/7/8 en VO 1e en 2e jaar) en richt zich op de hele klas. ‘Iedereen moet mee kunnen doen’, zo stelt de organisatie. ‘FIRST LEGO League is toegankelĳk voor zowel leerlingen als leraren, ook zonder technische kennis.’

Online begeleiding Met de FIRST LEGO League Challenge krĳgt ieder kind de gelegenheid te experimenteren met onderzoek doen, innovatie, teamwork en programmeren. Stuk voor stuk elementen die voor ieder kind van groot belang zĳn in zĳn of haar ontwikkeling. In de klas ga je aan de slag met maximaal vĳf teams. Elk team werkt aan zĳn eigen autonome robot. ‘Doordat de kinderen als team deelnemen aan de vriendschappelĳke competitie hebben ze vooral plezier. Als coach ben je elke keer weer getuige van de enorme metamorfose die elk individu ondergaat en van de teamdynamiek die daardoor ontstaat, echt geweldig!’, aldus voormalig coach van de FIRST LEGO League Challenge, Angela Wellink. Er wordt van leerkrachten niet verwacht kennis over robots en programmeren in huis te hebben. Leerlingen worden namelĳk begeleid met lesmateriaal en tips & tricks op de website. De FIRST LEGO League Challenge is goed in je eigen onderwĳsprogramma te integreren

Tĳdens de klas- of schoolfinale bepaal je welk team de klas (of school) – eventueel – gaat vertegenwoordigen op de spannende regiofinale. De schoolfinale is een spannend en gezellig feest, waarbĳ je ook ouders, bedrĳven en organisaties uit de omgeving kunt uitnodigen.

Meedoen? Schrĳf je in! Inschrĳven kan elk schooljaar vanaf mei tot en met september. Kĳk voor meer details op firstlegoleague.nl en start komend schooljaar met de FIRST LEGO League Challenge!

FIRST LEGO League - doorlopende leerlĳn Wist je dat het programma van de FIRST LEGO League opgebouwd is uit verschillende divisies? En kinderen vanaf 4 jaar al laat kennismaken met techniek? Het programma bouwt als een doorlopende leerlĳn elk jaar voort op dezelfde bouwstenen als de jaren ervoor, maar je kunt ook zonder moeite in ieder leerjaar van start gaan. Voor iedere leeftĳd (4 t/m 15 jaar) is er een andere uitdaging.

PrimaOnderwĳs 19

Wetenschap Technologie in de klas! ‘Een inspirerende workshop voor het hele team’

Investeren in technisch en technologisch onderwijs loont. Door lessen Wetenschap & Technologie (W&T) ontwikkelen kinderen onmisbare vaardigheden voor de toekomst. Maar hoe breng je onderzoekend en ontwerpend leren de klas in? Mascha Kramer en Irma van Eijk van basisschool de KlimOp in Purmerend nodigden de techniekcoaches Ko en Siem van Jet-Net & TechNet uit voor een workshop aan maar liefst 22 leerkrachten. ‘Deze middag was voor ons allemaal ontzettend inspirerend’, vertelt Mascha enthousiast. De collega’s Mascha en Irma volgden samen de posthbo opleiding Toekomstgericht Onderwĳs. ‘Toen wĳ met de opleiding begonnen stond W&T-onderwĳs bĳ ons op school nog echt in de kinderschoenen. Wat we leerden op de opleiding probeerden we in kleine workshops over te dragen aan onze collega’s’, legt Irma, zelf leerkracht van groep 6, uit.

Kartrekkers met een veranderplan Irma en Mascha lieten zien hoe laagdrempelig je Wetenschap & Technologie kunt inzetten in de klas. ‘Dit zorgde ervoor dat we collega’s konden enthousiasmeren. We schaften Ozobots (programmeerbare robots, geschikt voor educatief gebruik) aan en vulden kleine studiedagen - met allerlei inspiratie voor in de klas - in. We hebben het schooljaar opge20

deeld in sprints, waarbĳ we bĳ iedere sprint naar een nieuwe frisse impuls op het gebied van W&T zoeken’, aldus Mascha, leerkracht van groep 8. Zo ontdekten de twee ook, tĳdens de uitreiking van de TechniekTrofee 2020, de organisatie Jet-Net & TechNet. ‘De mensen van deze organisatie hebben écht een passie voor techniek en het onderwĳs’, stelt Irma.

Workshop ‘Vastmaken en verbinden’ Enkele maanden later stonden de techniekcoaches van Jet-Net & TechNet, Siem Dĳkman en Ko Meulbroek, op enthousiaste en humoristische wĳze een workshop ‘Vastmaken en Verbinden’ in Purmerend, te geven. Beide heren hebben jarenlang in de tech-

niek gewerkt. ‘We weten alles van druk, temperaturen en stroomkringen’, zegt Siem. ‘Techniek maakt je toekomst. En met onderzoekend en ontwerpend leren leg je de talenten van leerlingen bloot. Essentiële talenten voor de samenleving. Het is daarom belangrĳk deze lessen op de juiste manier aan te bieden in het onderwĳs’, vult Ko zĳn collega aan. Vooraf wordt er, samen met de organisatie van de school, besloten wat de beginsituatie van de groep is. Hoeveel wordt er op de school al aan het onderwerp W&T besteed? ‘We gaan niet herhalen wat er al aan kennis in huis is’, zegt Ko stellig. De techniekcoaches worden zelf ook geschoold en krĳgen goede begeleiding. ‘We hebben regelmatig bĳeenkomsten met collega’s. En leren daar onze kennis op de juiste manier over te brengen op de leerkracht’, legt Siem uit, die inmiddels al meer dan dertien jaar techniekcoach is.

Huis-tuin-en-keuken Een veel gehoord probleem is, dat het geven van Wetenschap ‘ingewikkeld’ is. Ko: Schrijf& je Technologie, in voor de workshop Bèta&TechMentality ‘En dat is leerkrachten deje leerlingen kennis niet Wilpuur je meeromdat weten over de drijfveren van en hoe je inspeelt? Tijdens workshop krijg je hebben.hierop Je hebt echt nietdevoor allesBèta&TechMentality een volle leskist een toelichting op heteen model, de verschillende typen leerlingen en nodig. Met zout, water, lege fles en bakpoeder je je techniekonderwijs zo inricht dat het een de brede groep aankun je alhoe ontzettend veel bereiken.’ Tĳdens workspreekt. Meld jezelf en/of je team aan via www.betatechmentality. shops van de techniekcoaches worden de zeven nl Deelname aan de workshop is kosteloos.

stappen van onderzoekend en ontwerpend leren uitgelegd. ‘We laten de leerkrachten het zelf ervaren. We laten ze verwonderen, zoals bĳ de kinderen ook zal gebeuren. Dat doet iets met een mens. Je hoeft als leerkracht echt niet alles zelf te weten. Het aanrommelen is ook een stap in het onderzoekproces. Laat de leerling het vooral zelf ontdekken of ontdek het samen’, zegt Ko.

Extra impuls Veel scholen hebben een extra impuls nodig om aan de slag te gaan met Wetenschap & Technologie. Mascha: ‘Dat je een knutselwerkje kunt vervangen door een W&T-les wordt vaak vergeten. Daarom is het belangrĳk dat het bestuur van de school ruimte geeft voor de verdieping in W&T-onderwĳs, zodat het eindelĳk echt kan integreren in je school. En het niet voelt als een moetje, maar als een onwĳs leuke en leerzame toevoeging van je onderwĳs.’ Na afloop van de workshops horen Siem en Ko vaak dezelfde geluiden. ‘We wisten niet dat het zo makkelĳk kon zĳn?’, ‘dit ga ik morgen meteen in de les inzetten’ en ‘waarom hebben we dit niet eerder gedaan’. Siem: ‘Dat geeft een goed gevoel. Dat enthousiasme bĳ leerkrachten kan ervoor zorgen dat er weer heel wat kinderen hun technische talenten gaan ontdekken!’

Inspiratieworkshop W&T Ontdekkers zijn nog zoekende naar een richting die bij hen past. Hun – soms nogal conservatieve - beeld van techniek ligt nog niet vast. Maar leg je verrassende hightech voorbeelden aan ze voor, dan worden ze vaak snel enthousiast. Nu nog zorgen dat ze zicht krijgen op hun eigen technische talent, bijvoorbeeld via ontwerpopdrachten. Creatieve makers hebben een sterke intrinsieke motivatie voor techniek. Ze puzzelen graag op de beste oplossing voor een uitdagend probleem. Ze

Wil je met je hele team een goede start maken met Wetenschap en Technologie, op basis van onderzoekend en ontwerpend leren? Meld je team dan aan voor een Inspiratieworkshop onder leiding van een van de ervaren techniekcoaches van Jet-Net & TechNet. De workshop kan goed dienen als invulling voor een studiedag volgend schooljaar!

zien techniek ook als middel om maatschappelijke kwesties te lijf te gaan. Waardering van anderen of status vinden ze niet belangrijk. Geef deze jonge-

Kĳk voor meer informatie op

jet-net.nl/inspiratieworkshop

ren de ruimte om daarmee zelf aan de slag te gaan en hun enthousiasme neemt alleen maar toe.

Bedrĳven en scholen werken samen met Jet-Net & TechNet Jet-Net & TechNet is een groot landelĳk netwerk waarbinnen bedrĳven en scholen Breng samen met Jet-Net & TechNet regionaal samenwerken. Het geeft kinderen en jongeren een reëel en positief beeld technologie tot leven! van technische beroepen en helpt ze bĳ het maken van een bewuste keuze voor hun Bekijk al onze activiteiten opcarrière. www.jet-net.nl toekomstige studie en Jet-Net & TechNet doet dit door het bedrĳfsleven en het funderend onderwĳs te inspireren, adviseren en faciliteren in hoe zĳ de samenwerking op een structurele en duurzame manier vorm kunnen geven. Kĳk voor meer informatie op www.jet-net.nl 14-10-2019 16:00

PrimaOnderwĳs 21

Zet ze in het zonnetje! Een hart onder de riem, dat kunnen we allemaal wel gebruiken in deze gekke periode. Zeker als je zo’n topper bent die vanuit huis les heeft gegeven, voor een halve klas staat of opvang op school verzorgt. Verras je collega’s. Voor wat extra inspiratie en bemoediging in deze tijd, als bedankje aan het einde van het schooljaar, of misschien straks voor de Dag van de Leraar? Bekijk onze cadeauboekjes vol inspirerende teksten en vrolijke illustraties.

Dag van de Leraar

2020

E b t z

N ie u w ! Woorden om te delen Een vlugge krabbel, kort bericht. In dit boekje combineer je ze met een inspirerende tekst en een vrolijke illustratie. Gemaakt om uit te delen. De blaadjes kun je er eenvoudig uitscheuren. De gedichten en gedachten kun je ook voor jezelf houden: ze staan er een aantal keren in.

H k a g h m E w

Formaat: 17 x 12,5 cm Prijs: € 4,45

F P

Meer info en bestellen? www.kwintessens.nl/cadeauboeken spread advertentie.indd 2

11-05-2020 12:21

spread

20 12:21

Deel je complimenten uit Spelen met woorden

Jij bent jij

Een boekje met 24 poëziekaarten. Om te bekijken, te lezen, ervan te genieten en… te versturen! Leuk om cadeau te geven, of zelf te bewaren.

Wat zeg je als je vrolijk van iemand wordt? En wat als je ergens van baalt? Soms helpt het als een ander de woorden voor je bedenkt. Daarom staan in dit boekje 23 teksten over de ander en jezelf. Een boekje dat past bij de christelijke identiteit.

Formaat: A6 Prijs: € 4,45

Tip: stuur de kinderen en hun ouders een kaartje om ze te bedanken voor de afgelopen periode.

Formaat: A6 Prijs: € 4,45

Mooier met jou

Je glimlach is een brug

Het leven wordt mooier met jou. Je begeleidt kinderen, leeft met ze mee en moedigt ze aan. Dat schept een band. Je gaat met ze in gesprek en daagt ze uit. Zo draag je bij aan hun groei. Dat maakt jouw leven als leraar mooi en betekenisvol. Een boekje vol inspirerende teksten uit de wereld van de basisschool.

Wie met kinderen werkt, weet wat je kunt bereiken met een glimlach, een knipoog, een opgestoken duim. Ze kunnen een brug slaan en bijdragen aan een positieve sfeer. Een boekje met 23 inspirerende teksten en kleurrijke illustraties. Vijf hiervan hebben een christelijke boodschap.

Formaat: A6 Prijs: € 4,45

spread advertentie.indd 3

Formaat: A6 Prijs: € 4,45

11-05-2020 12:21

Klaar voor de start?

Investeer in de Gouden Weken! Ze worden de belangrijkste weken van het jaar genoemd. De eerste vier tot zes weken na de zomervakantie: de Gouden Weken. De periode waarin je vooral moet investeren in jouw klas en groep. Wordt het een positieve, gezellige, hardwerkende groep waarin kinderen voor elkaar opkomen? Of een negatieve groep waarin lang niet iedereen zich veilig voelt? DOOR MARLOES SMIT

Leerlingen tasten elkaar, de regels en jou als leerkracht tĳdens de Gouden Weken af. Ze hebben klasgenoten al een tĳd niet gezien (of kennen elkaar nog helemaal niet) en dus is dit het moment om een goed pedagogisch klimaat te creëren, een band op te bouwen en te zorgen dat er een fĳne sfeer in de klas ontstaat. Je kunt er volgens Boaz Bĳleveld, schrĳver van het boek De Gouden Weken (2010) en De Gouden Weken 2.0 (2019) in deze weken namelĳk voor een 24

groot deel zelf voor zorgen hoe de rest van het jaar eruit gaat zien en hoe de groep zich zal ontwikkelen. ‘Elke groepsvorming doorloopt een aantal fases, iedere keer opnieuw. Na een grote zomervakantie, een kerstvakantie of de coronacrisis’, legt Bĳleveld uit.

De fases van groepsdynamiek Forming, Storming, Norming, Performing en Reforming. Ze komen je misschien nog bekend voor

Activiteiten tijdens de Gouden Weken Bĳleveld heeft het in zĳn boek over vĳf belangrĳke activiteiten tĳdens de Gouden Weken die groepsvorming stimuleren.

van de lerarenopleiding, het zĳn de fases van groepsvorming. ‘Ze worden bĳna allemaal doorlopen tĳdens de Gouden Weken. Waarbĳ de laatste als evaluatie dient, later in het jaar.’ Forming: ‘Kinderen kĳken de kat uit de boom en zullen conflicten vermĳden. De groep moet gaan vormen en moet elkaar leren kennen. In deze fase staat acceptatie centraal.’ Storming: ‘De leerlingen staan open voor elkaar. Ze durven elkaars gedrag te bekritiseren en er zal een voorkeur voor een leider ontstaan. In deze fase staat het bepalen van je plek centraal. Er is geen veiligheid en vertrouwen.’ Norming: ‘De fase Norming wordt getypeerd door het bepalen van een doel. De leerlingen moeten zich in deze fase gaan aanpassen. Er zullen regels bepaald worden, er komt acceptatie, begrip en duidelĳkheid in verwachting naar elkaar en de leerkracht. In deze fase komt de groep bĳ elkaar.’ Performing: ‘Vanaf deze fase kunnen buitensluiten en pesten voorkomen worden. In deze fase hebben de leerlingen een gezamenlĳk doel en voelen zĳ zich veilig bĳ elkaar.’ Reforming: ‘Deze fase volgt pas later in het jaar. Het doel is volbracht en er wordt afscheid genomen. De leerlingen hebben elk een nieuw eigen doel, waar zĳ zich individueel op zullen gaan richten. In deze fase is de band onder de leerlingen zeer sterk, maar zal de groep uiteengaan.’ Doordat deze fases allemaal doorlopen worden in een korte periode is het belangrĳk te investeren in groepsvormende activiteiten, stelt Bĳleveld. ‘Je investeert eerst in de groep, pas dan kan leren ontstaan’, zo zegt hĳ. Het maakt volgens de schrĳver niet uit of je al jaren voor de klas staat, of net van de opleiding afkomt. ‘Die eerste weken moet je jaar in jaar uit blĳven investeren.’

1. Zelf geformuleerde, positieve groepsregels ‘Klassen zonder regels en routines zĳn niet goed te managen. Zelf geformuleerde regels werken positief op de groepsverantwoordelĳkheid, het wederzĳds respect, de samenwerking, de besluitvorming en het aanpakken van problemen binnen de groep.’ 2. Energizers ‘Energizers zĳn vaak ludieke activiteiten met een speels karakter waarbĳ je energie in de groep losmaakt. Tĳdens de Gouden Weken vindt de inzet van Energizers bewust plaats en niet alleen om nieuwe energie te creëren na lang stilzitten. Wil een Energizer zinvol zĳn, dan wordt het leerdoel vooraf of achteraf benoemd en wordt er met de klas op gereflecteerd.’ 3. Coöperatieve werkvormen ‘Je hoort het inmiddels overal en dat is niet voor niets. Leervormen waarbĳ samenwerking centraal staat. Het leuke is dat coöperatieve werkvormen voor een didactisch doel ingezet kunnen worden en tegelĳkertĳd kunnen bĳdragen aan de groepsvorming, een pedagogisch doel.’ 4. Voorbeeldgedrag leraar ‘Een heel belangrĳk ingrediënt. Het blĳkt dat de leraar echt het verschil maakt en veel meer invloed heeft dan de lesmethode of de achtergrond van de school.’ 5. Omgekeerde oudergesprekken ‘Het creëren van ouderbetrokkenheid is even belangrĳk als de inzet op leerlingactiviteiten. Daarom is het belangrĳk om ouders aan het begin van het schooljaar uit te nodigen voor een gesprek. Naast het creëren van ouderbetrokkenheid krĳg je op deze manier informatie over je leerlingen die goed van pas kan komen in de pedagogische benadering.’

Vliegende start met goede overdracht Natuurlĳk is een goede overdracht, voor de eerste dag van het nieuwe schooljaar, ook van essentieel belang. Alleen met voldoende basiskennis van individuele leerlingen kun je een vliegende start maken met je groep. Een goede overdracht zorgt hiervoor. Doe dit zo mogelĳk nog vóór de zomervakantie met je collega’s. Zo heeft je collega nog alle kennis paraat.

Sla de pagina om voor Energizer inspiratie.

>>>

PrimaOnderwĳs 25

>>>

Energizer inspiratie Maak je vaak gebruik van dezelfde Energizers? En wil je eens wat anders uitproberen in de klas? We geven je graag wat inspiratie!

Balletje rond laten gaan

Ik hou van…

Locatie: buiten of in de gymzaal Wat moet je doen? De leerlingen gaan in een kring staan. Er gaat een bal rond. De leerlingen onthouden van wie ze de bal krĳgen en aan wie ze hem doorgeven. Als de bal rond is geweest gaan de kinderen uit de kring en moeten ze de bal zo vaak mogelĳk overgooien. Je kunt hier tĳden en een eventueel ‘record’ aan verbinden.

Locatie: in de klas Wat moet je doen? Een leraar doet een uitspraak. ‘Ik hou van… chocolade’ Als leerlingen het eens zĳn met deze uitspraak gaan ze staan. Zĳn ze het half eens, dan gaan ze half staan en zĳn ze het niet eens met de uitspraak dan blĳven ze zitten. Wissel af door de kinderen zelf een uitspraak te laten doen.

Psychiatertje Locatie: in de klas Wat moet je doen? Twee kinderen zĳn de psychiaters en gaan de klas uit. De rest van de klas spreekt af dat ze een bepaalde ‘kwaal’ hebben. Dat kan lichamelĳk of geestelĳk zĳn. Een lichamelĳke kwaal is bĳvoorbeeld, dat iedereen een hand in zĳn zak stopt als hem of haar iets gevraagd wordt. Een geestelĳke kwaal is bĳvoorbeeld, dat je in al je antwoorden een kleur noemt. Dan komen de psychiaters terug en die mogen de kinderen vragen stellen, bĳvoorbeeld: ‘Wat is het voor weer vandaag?’ En in het antwoord moeten dan de kwalen verwerkt zĳn. Dus het kind stopt zĳn of haar hand in de broekzak en zegt: ‘Het is vandaag een warme gele dag.’ De psychiaters moeten raden wat de kwaal is.

Lingo Locatie: in de klas Wat moet je doen? Geef elke leerling een potlood en papier (of een wisbordje). Laat de leerlingen binnen een bepaalde tĳd (bĳvoorbeeld twee minuten) zoveel mogelĳk woorden opschrĳven met 5 letters. Bekĳk na deze twee minuten welke leerlingen de meeste woorden heeft gevonden. Je kunt dit spel uitbreiden door de leerlingen woorden te laten maken met een ander aantal letters. Of je schrĳft op het boord een aantal letters en laat ze daar binnen twee minuten zoveel mogelĳk woorden mee maken.

Hoe was je weekend (non-verbale communicatie) Locatie: in de klas Wat moet je doen? Laat leerlingen in tweetallen tegenover elkaar zitten, zodat er een lĳn ontstaat. Geef ze opdrachten mee om elkaar te vertellen wat ze in het weekend (of in de vakantie) hebben gedaan. Na deze opdracht moet iemand van het tweetal zĳn ogen sluiten. Nu vraagt de leerkracht: ‘Welke kleur schoenen heeft jouw overbuurman aan?’ Hierna kun je, ondanks dat het idee achter de opdracht al bekend is, opnieuw tweetallen maken. Laat de leerlingen nu vertellen over hun hobby’s. Achteraf vraagt de leerkracht: ‘Welke kleur ogen heeft je overbuurman?’ Leerlingen leren door deze Energizer dat je óók communiceert zonder taal. Kĳk op PrimaOnderwĳs.nl voor nog meer inspirerende Energizers voor in de klas.

Zou jĳ het boek De Gouden Weken 2.0 willen winnen? Schrĳf je dan in voor de nieuwsbrief van PrimaOnderwĳs, op primaonderwĳs.nl/nieuwsbrief De nieuwsbrief staat boordevol inspiratie voor in de klas en binnenkort worden er exemplaren van het boek via deze nieuwsbrief verloot.

ADVERTORIAL

Jouw onderwĳs is hun toekomst Leraar zijn is een passie. Je bent gedreven en hebt hart voor je leerlingen. Je wilt dat ze zichzelf leren kennen, je wilt ze vooruit helpen en brengen naar een niveau dat past bij hun ambities en talent. Je wilt verrast worden door hun kunnen en verbaasd zijn over hun mogelijkheden. Als professional weet jij als geen ander hoe je een kind de ontwikkeling kan bieden die past bij zijn capaciteiten, karakter en drijfveren. Het startpunt? De juiste verwachtingen hebben, je leerlingen kunnen volgen, en kunnen inzoomen als je uitval, achterstand of voorsprong signaleert. Dat doe je met goede, kindvriendelĳke toetsen. Met het Boom leerlingvolgsysteem (Boom LVS) beschik je over een compleet aanbod toetsen, waarmee je leerlingen de hele basisschoolperiode kunt volgen. Met de verwachtingstoetsen meet je bovendien de potentie van jouw leerlingen en kom je erachter wat hun mogelĳkheden zĳn. Zo zorg je ervoor dat je de verwachting goed in beeld hebt en heb je een extra middel om de resultaten van de volgtoetsen nog beter te interpreteren. Met de verdiepende toetsen van het Boom LVS zoom je in op specifieke leerproblemen en zie je waar de schoen precies wringt.

Praktijk Op Basisschool de Librĳe in Gorredĳk worden de toetsen van het Boom LVS al jarenlang ingezet. Directeur Tseard Kuperus noemt de verschillende scores waarop de toetsen rapporteren krachtig. ‘De brede interpretatie van scores geeft ons de mogelĳkheid te kĳken naar welke ruimte een kind heeft om zich verder te ontwikkelen.’ Heb je het idee dat een kind over- of onderpresteert? De verwachtingstoetsen helpen je die vraag te beantwoorden. Heb je aanwĳzingen voor bĳvoorbeeld rekenstoornissen? Maak een analyse met

de verdiepende toetsen van het Boom LVS. Deze bieden je handvatten om je lesaanbod verder af te stemmen op wat de leerling nodig heeft. Dat het Boom LVS continu genormeerd is, en alle toetsen dus in elke maand van het leerjaar zĳn af te nemen, is voor Tseard en zĳn collega’s een van de belangrĳkste argumenten om het te gebruiken. ‘We willen kinderen niet frustreren met toetsen, dus ze alleen toetsen aanbieden die passen bĳ hun ontwikkeling. Daarom is het fĳn dat de leerlingvolgtoetsen van het Boom LVS continu genormeerd zĳn. We kunnen zelf kiezen in welke maand we willen toetsen en doen dat dus wanneer wĳ vinden dat het past.’ De toetsen van het Boom LVS laten je zien wie je leerlingen zĳn, waar ze staan in hun ontwikkeling en waar je extra aandacht aan kunt geven. Hierdoor kan jouw volle aandacht gaan naar het lesgeven en het helpen ontwikkelen van je leerlingen. Jouw onderwĳs is tenslotte hun toekomst.

Meer weten over het Boom LVS? Kĳk op www.boomlvs.nl PrimaOnderwĳs 27

Motivatie is de motor van leren! Nummer 1 in motivatieen beloningsmaterialen. NIEUW!

MINDSET STICKERS

dragen bĳ aan een positieve mindset en geven complimenten over het doorzettingsvermogen van leerlingen, hoe zĳ zich hebben ingezet en de gebruikte strategie.

NIEUW!

MINIPOSTERS NIEUW!

NIEUW!

BELONINGSKAARTEN

EDUCATIEVE POSTERS & COACHINGSKAARTEN NIEUW!

NIEUW!

Het inzichtelĳk maken van het leerproces werkt motiverend en laat zien wat je al kan. AVI certiﬁcaten, stickerverzamelkaarten, tafelpaspoorten, leeslogboeken.

De nieuwe catalogus 2020 staat nu op www.destulp.com 070 - 320 34 00 | verkoop@destulp.nl

2020_05_Adv_PrimaOnderwijs.indd 1

14-05-20 11:29

CONTACT EN SAMENWERKING GEZOCHT Sterk Beroepsonderwijs staat voor toekomstbestendig, gevarieerd en aantrekkelijk beroepsonderwijs in de regio. Dat is belangrijk voor jongeren, voor scholen en voor een goed functionerende arbeidsmarkt. Met als doel die goed voorbereide en goed opgeleide jongeren, waar de arbeidsmarkt om staat te springen. Door samen te werken kunnen de partĳen in de regio elkaars kennis, expertise en faciliteiten beter benutten. Bĳvoorbeeld bĳ het maken van doorlopende leerroutes, het vormgeven van doorlopende LOB (loopbaanoriëntatie en begeleiding), voor het slim organiseren van onderwĳs, het toegankelĳk maken van moderne apparatuur en om het onderwĳs voor leerlingen praktĳkgerichter te maken. Kennismaken met de beroepscontext in de beroepspraktĳk helpt jongeren om zich goed te oriënteren op een vervolgstap. Maar hoe pak je samenwerking met bedrĳven en organisaties aan en hoe leg je contacten? Een aantal tips uit bedrĳven en instellingen. > Verplaats je in de ander: wat maakt de samenwerking voor beide partĳen interessant en de moeite waard? > Begin klein en breidt de samenwerking en de activiteiten gaandeweg uit. Houd goed de vinger aan de pols en blĳf evalueren. > Zoek bedrĳven in de buurt en start simpel, bĳvoorbeeld is er een rondleiding mogelĳk?

> Maak afspraken en houd je daaraan. > Schroom niet om te vragen en laat duidelĳk weten wat je zoekt, wees concreet. > Benut de al bestaande ‘warme’ contacten bĳvoorbeeld van andere profielen, het (net)werk en de contacten van ouders of van het mbo. > Kĳk of er gemeentelĳke of regionale initiatieven, netwerken of bĳeenkomsten zĳn om bĳ aan te haken en laat docenten netwerkbĳeenkomsten bezoeken. > Vorm teams in de school, van docenten met meer en minder ervaring met het benaderen van bedrĳven en instellingen, zodat zĳ kunnen leren van elkaar. > Benoem in de school een vast contactpersoon/ aanspreekpunt voor bedrĳven. > Stem af met andere scholen in je omgeving, bundel je vragen om de belasting voor bedrĳven te beperken. > Nodig bedrĳven uit op school, zodat ze kunnen zien hoe het er op school aan toegaat, bĳvoorbeeld tĳdens een bedrĳvencontact-avond. > Laat zien wat je samen doet en geef ruchtbaarheid aan de samenwerking, bĳvoorbeeld in lokale of regionale media en tĳdens open dagen.

Veel scholen kennen een ‘Stichting vrienden van het xxx-college’ een organisatie waarin regionale bedrĳven zich verenigd hebben, de school adviseren over het onderwĳsaanbod (zodat het past bĳ wat de regio vraagt) en afstemmen over het gebruik van materialen, middelen en apparatuur. Kĳk voor inspiratie op sterkberoepsonderwĳs.nl/inspiratie

PrimaOnderwĳs 29

n e t h c i r n i l a a k o l s a l je k

De leerkracht als

interieur designer Wanneer leerlingen zomervakantie hebben, gaan leerkrachten aan de slag als interieur designers: de klaslokalen worden weer ingericht. Lisa en Maaike geven hun tips… DOOR MARLEEN KUĲSTERS

Fris kleurtje Maaike, leerkracht groep 3: ‘Met een nieuw schooljaar in het vooruitzicht ga ik - elk jaar - weer aan de slag met het opdoen van ideeën over de inrichting en uitstraling van mĳn klas. Om een klein voorbeeld te noemen: mĳn donkergrĳze prikborden. Ik ben van plan ze in een andere, frissere kleur te schilderen, met de focus op meer rust. Ik bedenk van te voren hoe ik mĳn klas het beste kan inrichten. Door bĳvoorbeeld de meeste kasten tegen de muren te plaatsen, probeer ik meer ruimte te creëren. Daarnaast wil ik de gang gebruiken om de speelhoeken vorm te geven. Maar het belangrĳkste aspect vind ik een opgeruimde klas. Geen stapels met spullen waarvan je niet weet waar ze horen, maar duidelĳke vaste plekken voor alle spullen in het klaslokaal. Hiervoor maak ik gebruik van labels, teksten en pictogrammen.’ Een opgeruimd lokaal: ‘Opruimen, opruimen, opruimen. Dat zorgt ervoor dat de leerkracht en leerlingen zich prettig 30

voelen. Het biedt overzicht. En dat kan werkdruk verlagend zĳn. Want is het niet zo: rust om je heen is rust in je hoofd? Daarnaast merk ik dat een opgeruimde omgeving een positief effect heeft op het leerproces, kinderen zĳn minder snel afgeleid. Er is een duidelĳke structuur en er heerst rust in de klas. Een opgeruimd klaslokaal heeft ook raakvlakken met het klassenmanagement. Door duidelĳke regels weten de kinderen wat er van hen wordt verwacht. Overgangen verlopen soepeler en vlotter, omdat het opruimen van spullen weinig tĳd kost. Je leert kinderen opruimen en zorgvuldig om te gaan met spullen.’ Opruimcoach: ‘Naast leerkracht ben ik opruimcoach. Ik begeleid mensen naar een opgeruimd leven. Daarnaast help ik ook leerkrachten een opgeruimde omgeving te creëren.’

Maaike

Lisa

Opruimtips van Maaike ‘Ruim op per categorie. Het nieuwe schooljaar is bĳ uitstek een mooi moment om eens goed te kĳken wat je in je klaslokaal hebt liggen. De eerste categorie is je bureau (en lades). Haal alles van je bureau af en bedenk welke spullen een vaste plek krĳgen op jouw bureau. Denk aan de groepsmap en/of methodehandleidingen die je iedere dag nodig hebt of een pennenbak. Wees selectief in de dingen die je bewaart: wat moet er op papier worden bewaard en wat kan er digitaal? En wat kan in het magazĳn? Daarnaast adviseer ik om vaste plekken te creëren voor alle spullen in het klaslokaal. (Neem de kinderen hierin mee!). Maar mĳn gouden tip blĳft toch wel: neem de tĳd om jouw lokaal in één keer goed op te ruimen, dan is het daarna een kwestie van bĳhouden.’ Inrichtingstips: ‘Begin met het visualiseren van jouw ideale klaslokaal. Wat zou jĳ graag willen? Noteer dat in steekwoorden, zoek plaatjes op Pinterest... Zo krĳg je een duidelĳk beeld van hoe jĳ het graag zou willen. Maak vervolgens een plattegrond en probeer optimaal gebruik te maken van de ruimte in jouw klaslokaal. Wat heb je vervolgens nodig om dit te bereiken?’

Klassenmanagement Lisa Jansen-Scheepers leerkracht groep 5-6, beschrĳft alles wat ze leert of tegenkomt in het onderwĳs op haar website lessen van Lisa. Ze geeft ook tips voor klassenmanagement. ‘Als leerkracht >>>

Feitjes

•

De klasseninrichting heeft invloed op het gedrag van leerlingen en op de prestaties voor rekenen, leesvaardigheid en schrĳfvaardigheid.

•

De inrichting kan creativiteit bevorderen.

•

Een flexibele klasinrichting (opstellingen voor: klassikale instructie, zelfstandig werken in groepjes en individueel, presentaties en discussies) bevordert verschillende vormen van leren.

•

Het is goed om bĳ de inrichting te letten op de looproutes: kunnen de kinderen overal bĳ? En hebben ze voldoende bewegingsvrĳheid?

PrimaOnderwĳs 31

>>> besteed je veel aandacht aan klassenmanagement. Hoe je je lokaal inricht, is een onderdeel daarvan. Je klaslokaal is gedurende een schooljaar een soort ‘thuis’ voor jou en je leerlingen. Hoe praktischer het is ingericht, hoe meer het bĳdraagt aan het leren van jouw leerlingen.’ Lisa’s tips: ‘Bedenk hoeveel tafels, stoelen en kasten je nodig hebt. Mĳn tip: houd het zo rustig mogelĳk. Heb je genoeg aan twee kasten, dan kan die derde eruit. Werk je met instructiegroepen en mobiele werkplekken, dan heb je misschien niet voor elke leerling een eigen tafel nodig. De inrichting van je lokaal moet een middel zĳn om jouw manier van werken te ondersteunen. Vind jĳ het aanleren van de leesrichting heel belangrĳk bĳ het aanvankelĳk lezen in groep 3, dan zet je de leerlingen in rĳen recht voor het bord. Werk je graag coöperatief, dan zĳn groepjes van vier het meest geschikt. Wil je dat de groep met elkaar in gesprek gaat, zorg er dan middels een carré opstelling voor dat iedereen elkaar kan zien.’ Hoe houd je het netjes?: ‘Zelf weet ik dat het bĳ mĳ in de klas niet werkt als ik iets op kasten plaats. Bĳ mĳ staat alles dus in de kast. Bedenk bĳ het inrichten al hoe je alles schoon en netjes gaat houden. Dat kan door een geschikte plek te kiezen of door meteen duidelĳke afspraken met je leerlingen te maken.’ Posters: ‘Ga na of het bĳdraagt aan het leerproces: Denk aan een landkaart of een poster waarop een spellingregel uit de doeken wordt gedaan. Een inspirerende poster kan, wanneer jouw doel is je groep ergens voor te enthousiasmeren. Je hoeft je klas ook niet altĳd te versieren met tekeningen. Dit kan ook super goed 32

met het werk van leerlingen. Zo stel ik mindmaps of stelopdrachten graag tentoon, zodat ouders en anderen ook dit soort werk in de klas kunnen bekĳken.’

Wie kan helpen? ‘Het inrichten van een klaslokaal kost veel werk en tĳd. Aangezien het in de vakantietĳd gebeurt, is er vast wel iemand uit je omgeving die je wilt helpen. Laat iemand anders eens een rondje door jouw lokaal maken. Gegarandeerd vallen hem of haar hele andere dingen op. Op de school van een collega gingen ze met het hele team een keer alle klaslokalen langs om feedback te geven over de inrichting en organisatie onder het mom van: ‘Ik zie, ik zie, wat jĳ niet ziet…’ Leerlingen: ‘Hoewel het lokaal er uitnodigend uit moet zien voor de eerste schooldag, hoeft het nog niet helemaal af te zĳn. Hoe leuk is het namelĳk voor de groepsbinding wanneer de leerlingen er zelf nog iets aan mogen bĳdragen: de naamkaartjes op hun plaatsen bĳvoorbeeld. Die kunnen ze gemakkelĳk zelf maken. Of laat ze aangeven wat ze nog moeilĳk vinden en beslis op basis daarvan welke hulpposters je ophangt.’

Adv GR ies AT op IS ma at!

Praktisch en duurzaam meubilair voor kinderopvang en scholen Duurzame Flexeo kasten De klassieker onder de schoolkasten! De gehele Flexeo-kastenserie is van stevige Duitse kwaliteit en afgewerkt met robuuste melaminehars coating. Hierdoor zijn de kasten goed bestendig tegen jarenlang intensief gebruik op school. Je kunt zelf de diepte en de afwerking van de kast bepalen alsmede of de kast is af te sluiten of niet.

Zitgroepje â&#x20AC;&#x201C; houten tafel met stoelen en bank Handig voor thuis en in de klas! Deze rubberhouten meubelset bestaat uit 1 tafel, 1 bank en 2 krukjes. Om ruimte te besparen, kun je ze in elkaar schuiven. De meubels zijn eenvoudig schoon te maken. Mede door de afgeronde hoeken kunnen kinderen zich tijdens het spelen niet snel bezeren aan de meubels.

Mobiele kinderkeuken Deze grote speelgoedkeuken is ideaal voor het kinderdagverblijf of de BSO. Hij bestaat uit 5 losse modules: een magnetron, een wasmachine, een wastafel, een fornuis (met oven) en een koelkast. De onderdelen zijn gemaakt van MDF en beukenhout. De keuken is geschikt voor kinderen vanaf 2 jaar

Tassenwagen De verrijdbare tassenwagen biedt de perfecte oplossing voor alle tassen, rugzakjes en jacks. De stevige tassenwagen is in twee maten en 3 kleuren beschikbaar. De kleine wagen heeft 10 dubbele haken en 2 opbergvakken, de grote wagen heeft 16 dubbele haken en 2 opbergvakken. De moderne eikenhouten look wordt ondersteund met de kleuren wit, limoen of petrol.

EduCasa Speelhuis In dit gezellig speelhuis kunnen alle kleine bewoners heerlijk spelen en leren. Een bouwhoek, een poppenhuis of een muziekkamer: mogelijkheden genoeg om dit speelhuis leuk en educatief in te zetten. Geleverd met een duurzaam tapijt en verkrijgbaar in drie verschillende kleuren: wit, limoen en eiken.

Persoonlijk advies op maat Heb je vragen of behoefte aan advies op maat? Wij helpen en adviseren je graag bij het inrichten van je lokaal, school of kinderdagverblijf voor het nieuwe schooljaar. De mogelijkheden zijn eindeloos. Neem geheel vrijblijvend contact op met onze Adviseur Inrichting Sabine Smolders via info@educatheek.nl of bel tijdens kantooruren: 030 â&#x20AC;&#x201C; 711 03 17. We staan je graag te woord.

Sabine Smolders Adviseur inrichting

/schoolmeubilair

‘Hedy is een simpele programmeertaal voor beginners’

Leer programmeren met Hedy via Online Masters In het gratis online lesprogramma Online Masters nemen verschillende ‘Masters’ je mee in hun digitale wereld. ‘Onderdeel van Online Masters is de nieuwe programmeertaal ‘Hedy’. Hierbij leren leerlingen op een speelse (en simpele) manier zelf programmeren’, zo stelt de enthousiaste Felienne Hermans, Creative Master en Universitair Hoofddocent aan de Universiteit Leiden. Hedy is een uitbreiding op het huidige programmeeraanbod dat Online Masters (geschikt voor de bovenbouw van het primair onderwĳs en de onderbouw van het voortgezet onderwĳs) te bieden heeft. Felienne is een van de ontwikkelaars van Hedy, het bĳbehorende lesmateriaal en een ster in programmeren. ‘Programmeren is eigenlĳk de computer laten doen wat jĳ wilt. Met leren programmeren, leer je de taal van de computer spreken. Omdat die taal in het begin best lastig kan zĳn, hebben we Hedy ontwikkeld. Een simpele beginnersprogrammeertaal’, zo vertelt ze. 34

Uit onderzoek Felienne doet onderzoek naar ‘Hoe leren mensen programmeren?’. Op basis van dit onderzoek is Hedy ontwikkeld. ‘Je kunt het vergelĳken met leren schrĳven. Dan begin je ook met losse woordjes en niet met hele zinnen. Dat doen we met Hedy ook.’ Hedy sluit aan op de gevorderde programmeertaal Python. Felienne streeft ernaar om kinderen al jong kennis te laten maken met digitale vaardigheden. ‘Zo ontdekken ze al vroeg de oneindige mogelĳkheden die deze wereld te bieden heeft, ontstaat er digitale gelĳkheid en zullen

er op de technische studies in de toekomst net zoveel jongens als meisjes zitten. Dat is ook de reden dat ik mĳ inzet voor Online Masters.’

Voorbereiding op de toekomst Het lesprogramma Online Masters behandelt in totaal vier thema’s: de digitale wereld, creatief en vaardig online, veilig online en bewust online. De leerlingen gaan met diverse skills (denk aan vloggen, robotica, VR, ontwerpen en dus programmeren) aan de slag om zo hun talent te ontdekken, ontwikkelen en te versterken. Ze krĳgen gedurende de lessen allerlei tips en tricks van de ‘Masters’, onder wie Felienne. De modules zĳn het hele jaar gemakkelĳk in te zetten in de klas. En de thema’s zĳn ook los en in tĳden van thuisonderwĳs met hulp van ouders te behandelen. ‘Het totale programma is ontwikkeld vanuit maatschappelĳke betrokkenheid. We vinden, en zien, hoe belangrĳk digitale vaardigheden zĳn. We constateerden in de praktĳk dat er een tekort aan IT’ers en technisch personeel is. En hebben om die reden Online Masters ontwikkeld’, aldus Louise Meĳer, Director Corporate Social Responsibility en voorzitter van de Vodafone Foundation NL. ‘We zĳn blĳ dat digitale vaardigheden eindelĳk een plek lĳken te krĳgen in het curriculum. Helaas duurt de route daar naartoe nog jaren. We blĳven de urgentie benadrukken, ook in Den Haag. Tot die tĳd bieden wĳ scholen gratis Online Masters aan. Het is ontzettend belangrĳk voor de toekomst voor al die kinderen die nu onderwĳs krĳgen. Daarbĳ constateren we in de praktĳk dat er een tekort aan IT’ers en technisch personeel is.’

Creëren met programmeren Met de nieuwe Hedy-programmeerlessen van Online Masters kunnen leerlingen onder andere een interactief ‘Steen, papier, schaar-spel’ maken. Waarbĳ ze, door te programmeren, daarna met een simpele druk op de knop zien wie er gewonnen heeft: zĳzelf of de computer. ‘Door het leren programmeren in kleine stapjes aan

‘De modules zijn het hele jaar gemakkelijk in te zetten in de klas.’ Felienne Hermans te bieden, leren kinderen dat een computer niet alleen iets is om op te zoeken, maar dat je er ook zelf iets voor kunt maken. Je kunt echt iets creëren en creatief zĳn. En zo leer je direct dat alles op de computer óók weer door iemand gemaakt is. Een stukje mediawĳsheid’, vertelt Felienne.

Drempels wegnemen ‘Ook als je zelf geen digitaal wonder bent, kun je als leerkracht jouw leerlingen ontzettend veel leren van Online Masters’, zo vertelt Louise. ‘De experts in het programma de ‘Masters’ genoemd - die aan het lesprogramma zĳn toegevoegd nemen leerkrachten en leerlingen stap voor stap mee. We hopen dat we hiermee leerkrachten voor wie dit nog nieuw is, inspireren aandacht te besteden aan digitale vaardigheden. Zodat álle leerlingen de kans krĳgen deze vaardigheden aan te leren en er geen achterstand ontstaat.’ Felienne benadrukt dat je deze vaardigheden niet per se in aparte lessen hoeft op te doen. ‘Ze zĳn ook goed te combineren met je huidige programma. Heb je een themaweek over de vakantie, dan kun je de leerlingen met programmeren bĳvoorbeeld een online quiz over vakantielanden laten maken. Zo combineer je jouw huidige lesstof met het ontwikkelen van digitale vaardigheden.’ Als laatst wil Felienne graag nog een misconceptie over programmeren wegnemen. ‘Er wordt vaak gedacht dat programmeren alleen voor ‘nerds’ is. Maar programmeren is creëren, en dat vinden we allemaal leuk. Iedereen vindt het leuk om iets te maken. Je hoeft ook geen Van Gogh te zĳn om een schilderĳ te maken. Dus je hoeft ook geen onwĳze techneut te zĳn om te programmeren. Ook al gaat een leerling later niets met programmeren doen, is het nog steeds goed om te weten hoe de digitale wereld in elkaar zit. Het is de toekomst.’

‘We zijn blij dat digitale vaardigheden eindelijk een plek lijken te krijgen in het curriculum.’ Louise Meijer

Ontdek het GRATIS lesprogramma Online Masters op

primaonderwĳs.nl/onlinemasters Het lesprogramma is ontwikkeld door VodafoneZiggo met medewerking van ECP/veiliginternetten.nl en Mediawĳzer.net.

PrimaOnderwĳs 35

podcasts

Ontdek voor het onderwĳs DOOR MALINI WITLOX BEELD TJEERD VAN DEN ELSEN

‘Een kinderpodcast stimuleert de verbeeldingskracht en leerlingen zijn actiever bezig’ 36

Ze zijn leuk, educatief en kinderen zijn veel actiever met hun hersenen bezig dan bij een filmpje. Onderwijzend Nederland ontdekt langzaam – op verschillende manieren – de podcast. ‘Zouden aliens bestaan en hoe weet je dat je zelf geen alien bent?’ Vĳf kinderen gaan met een volwassene over deze vraag in gesprek. Maar het is niet te zien op YouTube, zoals we gewend zĳn, maar te luisteren op Filosoofje, de podcastwebsite van Lisa Roozen.

eigen leerlingen opnemen, zodat ze de stem van hun meester nog konden horen. Toen dacht ik ‘waarom zet ik het niet voor iedereen online’, aldus Bertus Meĳer, leerkracht in groep 7/8 van basisschool Het Krĳt in Assen.

Beter leren luisteren

Extra opdracht

Al sinds 2019 zet ze regelmatig een nieuwe podcast op haar website, waarin kinderen met een filosoof in gesprek gaan. De podcast zĳn niet alleen interessant, in de klas kun je nog uren doorpraten over de besproken onderwerpen. Met haar website wilde Roozen de ‘luistervaardigheid van kinderen stimuleren (in dit tĳdperk van visualisatie), kinderfilosofie laagdrempelig maken en Nederland kennis laten maken met podcasts voor en door kinderen’, zo zegt ze.

De keuze voor het vertellen van fabels is simpel te verklaren. Bertus mag zonder goedkeuring van de schrĳver geen podcasts op internet plaatsen waarin hĳ voorleest. ‘Ik heb nu wel wat schrĳvers benaderd die goedkeuring hebben gegeven. Maar lang niet ieder boek is echter geschikt. Het moet een afgerond verhaal zĳn, geen hoofdstuk. Je moet op ieder moment in kunnen stappen. Ik lees de verhalen door en beoordeel of ze geschikt zĳn voor kinderen van de basisschool en of ik ze in minder dan tien minuten tĳd kan voorlezen. Verder kies ik verhalen waar ik een teken- of schrĳfopdracht aan kan hangen.’ In drie weken tĳd werden zĳn podcasts bĳna 17.000 keer beluisterd. ‘Ik krĳg veel reacties. Ouders luisteren thuis met hun kinderen, maar leerkrachten luisteren ook.’ Meĳer heeft geen tips voor andere docenten die met een podcast willen starten, maar zegt wel dat je in ieder geval wat lef nodig hebt. ‘Vĳf jaar geleden had ik dit misschien niet gedurfd, je geeft toch een deel van jezelf weg. Voor de techniek hoef je niet bang te zĳn. Ik gebruik een Macbook, maar ook op een Windows-pc is het eenvoudig. Ik neem alles in één keer op, maar als ik een foutje maak kan ik dat eruit knippen.’ >>>

Verschillende makers Haar podcasts zĳn inmiddels ook opgenomen op de website kinderpodcasts.nl, waar verdeeld over drie leeftĳdsklassen (3-6 jaar, 7-10 jaar en 11-14 jaar) honderden podcasts te beluisteren zĳn van ongeveer veertig verschillende makers. Zo leest Meester Bertus verschillende verhalen voor, soms oude fabels en soms moderne verhalen. Op 30 maart zette hĳ de eerste online, zodat alle thuiszittende leerlingen (vanwege het coronavirus) mee kunnen luisteren. ‘Ik ben bezig met een opleiding voor voice-over/stemacteur en lees al jarenlang in de klas voor. Nu de school in maart gesloten werd, wilde ik mĳn verhalen eigenlĳk voor mĳn

PrimaOnderwĳs 37

>>>

Kinderen maken eigen podcast Tjeerd van den Elsen, de persoon achter de website Kinderpodcasts.nl en in 2017 uitgeroepen tot leraar van het jaar, wil binnenkort ook een wedstrĳd organiseren waarmee hĳ kinderen aan het maken van een podcast krĳgt. Hĳ ziet verschillende voordelen van audio boven video: ‘Zeker in de periode dat kinderen online les krĳgen, zitten ze veel achter een scherm. Er is niks mis met video. Maar een podcast prikkelt de verbeeldingskracht. Je hersenen worden uitgedaagd om er beelden bĳ te maken. Je bent veel actiever bezig. Dat ben je ook als je een boek leest, maar uit onderzoek blĳkt dat kinderen die een podcast luisteren twee of drie niveaus hoger aankunnen dan hun leesniveau zou toestaan. Bovendien kun je met audio dingen benadrukken. Pak bĳvoorbeeld de zin ‘ik wil dat je naast me staat’. Leg je de klemtoon op ik of op je? Met audio kun je emotie in de stem leggen.’

Effecten podcasts In Amerika is al meer onderzoek gedaan naar het effect van podcasts in het onderwĳs. Tachtig procent van de kinderen luistert meer dan één keer naar een podcastaflevering, blĳkt uit onderzoek (Kids Listen Inaugural Survey) van Kidslisten.org. De meeste kinderen luisteren zelfs vier tot negen keer. 75 procent van de luisteraars gaat in discussie over wat ze gehoord hebben, 56 procent vertelt aan anderen wat ze geleerd hebben en 52 procent wil meer informatie. Een derde van de kinderen luistert iedere dag naar een podcast. Van den Elsen: ‘Het Nederlandse onderwĳs is heel erg op lezen en schrĳven gericht. Het idee is dat we de hele dag al luisteren, maar naar een podcast luisteren is anders. Je kan het on demand herhalen. Als kinderen naar de leraar luisteren, schrĳven ze mee en dan missen ze een deel van het verhaal. Je zou in de klas

meer met audio moeten doen. Neem bĳvoorbeeld een spreekbeurt op en draai het nog een keer af.’

Stel de juiste vragen In de Amerikaanse klassen luisteren leerlingen veel naar Wow in the World, de best beluisterde podcast voor kinderen ter wereld. Die makers ontwikkelen complete lesprogramma’s rondom hun podcast. ‘Maar ook zonder lesprogramma kun je met een podcast aan de gang. Het is aan de leraar om er de juiste vragen omheen te stellen.’ Rob van de Sande werkt als leraar op verschillende Zeeuwse basisscholen. Hĳ laat zĳn leerlingen onder meer naar Filosoofje en Op Houten Banden luisteren, een podcast die over de bevrĳding van Nederland in 1945 gaat. ‘Ik geef de kinderen schrĳfopdrachten bĳ de podcasts. Kies bĳvoorbeeld een aflevering die je interessant vindt. Wat viel je op, hoe vond je het?’ Volgens Van de Sande vinden zĳn leerlingen de podcasts heel leuk. ‘Ze worden niet afgeleid door beeld, dus ze gaan geconcentreerder luisteren. Ze vinden het ook interessant om te horen hoe andere kinderen bĳvoorbeeld over filosofische zaken denken.’ De podcasts worden in klas van Rob soms klassikaal beluisterd, maar vaak ook individueel. ‘Bĳ Op Houten Banden heb ik eerst een klassikale uitleg gegeven, waarin ik vertel dat het verhaal over een jongen gaat die in oorlogstĳd dwars door Nederland rĳdt. Dat zet ik goed neer en de rest mogen ze zelf luisteren.’

Aan de slag Van de Sande laat de leerlingen ook zelf teksten voor podcasts maken. ‘Dan laat ik ze bĳvoorbeeld een boek van Guus Kuĳer lezen en vraag of ze het om kunnen schrĳven in dialogen. Kinderen moeten zelf in de creatiemodus gaan. Een podcast maken is het logische gevolg van een podcast luisteren. En wat de leerlingen maken kun je ook weer in een andere klas gebruiken.’

Kaartspel Startgesprek Ouderbetrokkenheid 3.0

Waar ben je goed in op school?

Haal alles uit het startgesprek met ouder(s) en kind Steeds meer scholen organiseren aan het begin van het schooljaar startgesprekken waarbij zowel ouders als leerlingen aanwezig zijn. Het is dé manier om ouderbetrokkenheid te stimuleren. Maar hóe doe je dat? Hoe voer je een open en effectief gesprek waarin je ook het kind betrekt?

Het spel bevat 45 kaartjes met verschillende vragen en is geschikt voor alle betrokkenen in het primair onderwijs: leerkrachten, ouders én kinderen. Elke kaart is voorzien van tekst en illustratie waardoor het ook te gebruiken is wanneer een kind nog niet kan lezen.

Het Kaartspel Startgesprek Ouderbetrokkenheid 3.0 is vorig jaar door CPS geïntroduceerd en wordt al op veel scholen gebruikt. Op de kaarten staan gesprekssuggesties die eraan bijdragen dat alle belangrijke onderwerpen aan bod komen, zonder dat het gesprek vooraf door de school in beton is gegoten.

re Kent u de ande p? oe gr de n va rs oude

Word je wel eens

gepest?

Bestelnummer: 32427 Auteur: Peter de Vries ISBN: 9789065081643 Bestel de set van 3 kaartspellen met 27% korting!

Bestel deze en meer CPS-uitgaven op www.cps.nl/uitgeverij

NT2

Praat mee!

de sleutel tot een goede start NT2, praat mee! helpt elke nieuwkomer! Nederlands leren mét auditieve ondersteuning. De Voorlezer, een ‘sprekende pen’, leest de woorden en zinnen hardop voor. Zo werken nieuwkomers ook zelfstandig aan hun basiswoordenschat binnen thema’s uit hun directe omgeving.

NT2, praat mee! biedt betekenisvolle taalverwerving voor kleuters, voor 6- tot 9-jarigen, voor 10- tot 14-jarigen én ook rondom ‘rekentaal’.

Daarom NT2, praat mee!: • Auditieve ondersteuning én zelfstandig te gebruiken: leerboeken, werkbladen en woordenboekje; • Een dekkende leerlijn: in te zetten voor kleuters, midden- én bovenbouw; • Passende en betekenisvolle taalverwerving; • Maakt ook rekentaal inzichtelijk in een speciale Rekentaal-uitgave; • Direct in te zetten voor een goede start.

De Voorlezer + NT2, praat mee! zijn uit voorraad leverbaar. Alles over de Voorlezer lees je op devoorlezer.eu. Of bestel op www.schoolsupport.nl/nt2praatmee.

2020-05 NT2 - adv PO Magazine.indd 1

7/05/2020 15:54

TART

Al meer dan 40.000 jongeren in actie!

Gratis scholenprogramma voor sociale activatie in het onderwijs

71% van de jongeren vindt het belangrĳk om iets te kunnen betekenen voor anderen

SOMETHING

START

SOMETHING

START

SOMETHING

START

SOMETHING

START

SOMETHING

START

SOMETHING

Jongeren voelen zich tijdens de coronacrisis enorm betrokken bij onze maatschappij. 31% heeft zich al actief ingezet de afgelopen weken, bijvoorbeeld door boodschappen te doen voor een ander. Dit blijkt uit onderzoek onder ruim duizend 12-19 jarigen, uitgevoerd door Young Impact. Jongeren willen graag iets doen, maar weten vaak niet waar te beginnen. Scholen willen zich graag meer maatschappelĳk inzetten en talentontwikkeling bevorderen. Young Impact helpt scholen hierbĳ.

Succesvolle methodiek Young Impact gelooft dat jongeren de wereld positief kunnen veranderen. Allemaal. Dat zĳ de energie en het talent hebben om impact te maken. Impact op anderen, op de wereld én op henzelf. Door het programma van Young Impact ervaren jongeren hoe leuk het is om iets voor iemand anders te doen.

Leerlingen denken vaak dat ze iets niet kunnen en vinden het spannend. Maar als ze aan de slag gaan met hun challenge, dan zie ik ze groeien. Groeien door het gewoon te doen.’ Anna – docent VO Jongeren gaan aan de slag met: wat vind jĳ belangrĳk, wat zĳn jouw sterke punten en wat gebeurt er in jouw omgeving? Hoe kun je middels een challenge echt in actie komen? Met hun actie verdienen zĳ een ticket voor de landelĳke actiedag met spectaculaire eindshow: Young Impact Day. ‘

Inspiratie en activatie Young Impact doet dit niet alleen. Onze energieke, jonge peer trainers verzorgen een interactieve start van het programma met een kick-off en een workshop. Zĳ spreken de taal van de jongeren en vertellen hun eigen impactverhaal. Zĳ krĳgen de jongeren echt in beweging. Wil je als docent liever zelf aan de slag? Dat kan met onze interactieve digilessen.

Dat we dit als groep hebben kunnen bereiken, dat had ik nooit gedacht.’ Johnny (19), student MBO

Praktisch

⇒ Geschikt voor VO, MBO, praktĳkonderwĳs en VSO ⇒ Flexibel in te zetten, hoe en wanneer jou dat uitkomt ⇒ Je doet het niet alleen: jouw Young Impactcoördinator staat voor je klaar ⇒ Het programma is makkelĳk in te zetten tĳdens bĳvoorbeeld een projectweek, Burgerschap, Maatschappĳleer, Loopbaanoriëntatie etc. Heb je vragen? Lees meer op de website of neem contact op met Young Impact via 088-8000604.

Geloof jĳ ook dat jongeren een positieve impact kunnen maken? Schrĳf jouw school dan gratis in voor schooljaar 2020-2021. Er is plek voor 200 scholen. Inschrĳven kan vóór 1 juli 2020 via youngimpact.nl/scholen.

STAR

‘Wat doet de crisis met ouders en leerlingen?’ Als leerkracht ga je voor kwaliteit in je vak en het optimaal gedĳen van je klas. De Onderwĳsdesk helpt je met advies en cursussen.

Deze editie advies over leren en motiveren op afstand. Deskundige van de Onderwijsdesk, Gezondheidspsycholoog én auteur van het recent verschenen boek WIN-WIN Werk en Gezin Emmeliek Boost geeft advies! Emmeliek Boost

We staan onder druk! De coronatĳd zet het gezinsleven en het onderwĳs onder druk. Wat doet het met ouders en leerlingen? Samira (groep 7) uit Rotterdam De gedwongen, abrupte overgang naar afstandsonderwĳs stelt leerlingen bloot aan nieuwe uitdagingen. Ze missen de dynamiek van hun klas, hun vrienden, het schoolplein en het vertrouwde contact met hun leerkracht. Bĳ die schooldynamiek en het met zĳn allen onderdeel zĳn van de klas zĳn, hoorde ook de motivatie, het ervoor willen gaan. Jezelf thuis aansturen in een ruimte waar broers of zusjes je concentratie verstoren, is in deze gezinslockdown echt een lastige opgave gebleken. Ook al zĳn de scholen (gedeeltelĳk) open dan nog steeds staan ouders onder hoge druk. Met zorgen over het plotselinge angstige, teruggetrokken of juist brutale gedrag van hun kinderen, moeten zĳ nu hun werk hervatten voor zover dat lukt en blĳven zĳ op de uitgeroosterde schooldagen toch de ‘tĳdelĳke leerkracht’ van hun kinderen. TIP 1 Monitor de beker energie van kinderen en ouders. Vraag hen hun beker per dagdeel een cĳfer 42

te geven op de schaal van 1 t/m 10. Zit iemand onder het cĳfer 5, stimuleer dan diegene om een top 3 lĳstje van energizers te maken. Denk aan 5 minuten een lachfilmpje, even muziek luisteren, het doen van een ademoefening, of het halen van een kop koffie. TIP 2 Zelfsturing van leerlingen is cruciaal vooral om nu eventuele leerachterstanden te voorkomen. Help leerlingen met voorbeelden van een dagplanning, het creëren van een goede werkplek en aanspreken van verschillende hulpbronnen. Meer weten? Volg de ééndaagse online cursus Executieve functies begeleid door Liesbeth Knol-Urbach MSc op dinsdag 23 juni a.s. of op zaterdag 19 september begeleid door dr. Diana Smidts. TIP 3 Heeft de leerling moeite met het schakelen, last van prikkels en geen zin om thuis schoolwerk te maken? Esther Bergsma, gespecialiseerd in hoogsensitiviteit geeft op haar website hoogsensitief.nl tips over het aanhouden van routines en

heeft een dagschema gemaakt die een leerling samen met de ouders in kan vullen.

Digitaal onderwĳs Wat is belangrĳk bĳ digitaal leren? Victor (docent VMBO) uit Wageningen Je rol als docent krĳgt bĳ digitaal onderwĳs een andere vorm. Je ziet nu niet wat de leerling doet en hoe hĳ of zĳ de taak aanpakt en leert. Fouten en misverstanden sluipen zonder een toeziend oog er gemakkelĳk in. Goede didactiek is bĳ digitaal onderwĳs nog belangrĳker dan in contactonderwĳs. Onderzoek wĳst uit dat het verbeteren van de instructiekwaliteit betere schoolresultaten geeft dan het inzetten van technische hulpmiddelen. TIP Maak je lesdoelen en succescriteria helder aan de leerlingen. Dit is juist bĳ digitaal leren van groot belang, omdat je de leerlingen duidelĳk wil maken wat ze leren in de les. Dit vergroot de motivatie en de leerstof wordt beter onthouden. Succescriteria zĳn de stappen die de leerling moet zetten om het uiteindelĳke doel te bereiken. Hier een voorbeeld. Het lesdoel is: ‘Ik kan ongelĳknamige breuken bĳ elkaar optellen’. De succescriteria kunnen zĳn: ‘Ik weet wat een teller en noemer van de breuk zĳn’, ‘Ik kan breuken gelĳknamig maken’ en ‘Ik kan breuken vereenvoudigen’. Meer weten? Marcel Schmeier geeft op donderdag 27 augustus a.s. de online cursus EDI Opfrisdag.

Oplossingsgerichte gespreksvoering Hoe kan ik als leerkracht in deze coronatĳd denken in oplossingen? Machteld (groep 8) uit Eindhoven Heel het onderwĳs wordt geconfronteerd met een situatie die zich nog nooit eerder heeft voorgedaan. Wat betekent deze sociale afstand voor het leren, voor het welbevinden en het komende afscheid in groep 8? Maar ook meer praktisch. Wat betekent dit voor zorgleerlingen, het differentiëren, monitoren en toetsen? Er komen nu meer emoties vrĳ, zoals angst of frustratie en zorgen over de ontwikkeling en het welbevinden van leerlingen omdat we steeds maar niet weten wanneer deze corona-maatregelen eindig zĳn. Kortom vragen die je wellicht niet meteen op een oplossingsgerichte manier weet te beantwoorden… TIP De 6-daagse cursus Oplossingsgericht werken start vrĳdag 2 oktober aanstaande. Juist in coronatĳd biedt deze cursus een krachtig support aan iedere onderwĳsprofessional. Esther de Wolf, GZ-psycholoog, docent en auteur, bekend om haar expertise rond oplossingsgerichte gespreksvoering staat garant voor een inspirerende, uitdagende en oplossingsgerichte cursus.

Cursusagenda 2020-2021 Online EDI Opfrisdag groep 3 t/m 8 Vanwege de enorme belangstelling vorig jaar... Schrĳf je snel in! Donderdag 27 augustus Maandag 14 september Maandag 28 september Marcel Schmeier, Onderwĳsadviseur Expertis Online EDI kleuters Instructie en lesdoelen in de kleuterklas Dinsdag 8 september Woensdag 30 september Sherrill Woldberg, Onderwĳsdeskundige Train het brein in PO, VO & MBO Leer in één dag het geheugen van leerlingen en van jezelf efficiënter te gebruiken! Maandag 21 september 2020 Dr. Boris Konrad, Neurowetenschapper en docent Rekenspecialist Afname rekenonderzoek, screening dyscalculie & meer! start vrĳdag 25 september (VO & MBO-editie) start maandag 5 oktober (PO-editie) en start donderdag 5 november (PO-editie) drs. Marĳe van Oostendorp, Rekenspecialist Oplossingsgericht werken met leerlingen en ouders Onmisbare tips & tools voor (moeilĳke of lastige) gesprekken. start vrĳdag 2 oktober (PO) dr. Esther de Wolf, GZ-psycholoog en docent Lees- en taalspecialist Lees- en spellingsproblemen, TOS, meertaligheid & meer! start vrĳdag 6 november (PO-editie) drs. Marĳe van Oostendorp, dr. Madelon van den Boer, dr. Elise de Bree Kĳk voor meer cursussen en cursusdata op

onderwĳsdesk.nl

voor hulp bij leer- en gedragsproblemen in de klas!

Speciaal voor PrimaOnderwĳs beantwoorden de deskundigen van de Onderwĳsdesk echte vragen van leerkrachten uit het hele land. Deze tips (en cursussen) zorgen ervoor dat je klas (nog) beter floreert. Heb jĳ een vraag voor de Onderwĳsdesk? Mail dan naar info@onderwĳsdesk.nl PrimaOnderwĳs 43

Nieuw! Breingeheimen Hersenonderzoek, maar ook psychologisch en onderwijskundig onderzoek, speelt een belangrijke rol in alle lesmethoden van Breingeheimen. Onderzoek verklaart bijvoorbeeld hoe en waarom we ons op een bepaalde manier gedragen, waardoor het makkelijker wordt om onszelf en anderen te begrijpen. Maar ook wat effectieve manieren van leren zijn.

Zelf uw boek samenstellen! Breingeheimen Modulair men.nl

www.breingehei

Themaboek Seksualitei

Seksuele voorlicht ing en relationele vormin g, lessen over sextin g, diversiteit, asserti viteit en meer

Je brein, zelfkennis en beter omgaan Tijdens de lessen Sociale vaardigheden krijgen leerlingen meer inzicht in hun eigen emoties en gedrag. Goed kunnen omgaan met je eigen emoties en die van anderen, zorgt voor goede relaties. Niet alleen met klasgenoten en vrienden, maar ook op stages en in een toekomstige baan. Goede relaties zijn bovendien niet alleen prettig, maar ook goed voor je gezondheid en prestaties, blijkt uit onderzoek.

Leuker, slimmer, makkelijker en sneller leren Leuker, slimmer, makkelijker en sneller leren, dat is het doel van Breingeheimen Studievaardigheden. Hoe leer je, plan je, onthoud je en word je slimmer? De reeks Studievaardigheden bestaat uit materiaal voor groep 7 en 8 van de basisschool, het voortgezet onderwijs en het MBO. Voor mavo, havo en vwo is er een doorlopende leerlijn van de brugklas tot en met het examenjaar.

Advertentie EDG versie 2.indd 1

Ook digitaal - een stukje zekerheid Komend schooljaar zijn alle materialen van Breingeheimen ook digitaal beschikbaar. De maatschappelijke situatie is bijzonder. We bieden daarom zekerheid dat u van onze materialen gebruik kunt maken. Bestelt u nu gedrukte boeken en blijkt komend schooljaar onderwijs op afstand nodig te zijn vanwege coronamaatregelen, dan kunt u gratis gebruik maken van Breingeheimen Digitaal. Voor meer informatie, acties en inschrijving voor de gratis nieuwsbrief kijkt u op: www.breingeheimen.nl Of scan meteen de QR-code hierboven.

27-04-2020 19:05

Actief aan de slag met taal en rekenen in groep 1, 2 en 3 Werkmap Fonemisch bewustzijn Fonemisch bewustzijn staat voor ‘het bewustzijn van klanken in woorden’ en bestaat onder meer uit analyseren (hakken), synthetiseren (plakken) en vaardigheden rondom letters. Fonemisch bewustzijn is een belangrijk onderdeel van beginnende geletterdheid, dat bijdraagt aan een goede leesstart in groep 3. Met deze werkmap kun je gestructureerd en didactisch verantwoord werken aan het fonemisch bewustzijn van kinderen in groep 1 en 2. Met de komst van de SLO aanbodsdoelen en recente wetenschappelijke ontwikkelingen is de werkmap in 2019 grondig herzien. De herziene werkmap bevat nieuwe, geactualiseerde en geheel herziene activiteiten.

Bestelnummer: 32426 | ISBN: 9789065081636 | Sector: po

Werkmap Begrijpend luisteren en woordenschat Hoe zorgt u er voor dat jonge kinderen (nog) beter worden in begrijpend luisteren? Het format in deze werkmap helpt u daarbij. Naast een theoretisch deel bevat de map ook aanwijzingen en tips voor de praktijk én 38 uitgewerkte activiteiten. Zo kunt u zonder al te veel voorbereiding direct in de praktijk oefenen. Bestemd voor pedagogisch medewerkers van peutercentra en leerkrachten van groep 1, 2 en 3.

Bestelnummer: 32388 | ISBN: 9789065086600 | Sector: vve/po

Werkmap Gecijferd bewustzijn Deze werkmap biedt leerkrachten in groep 1 en 2 naast achtergrondinformatie veel activiteiten om gecijferdheid van kleuters te ontwikkelen en eventuele achterstand tijdig te signaleren. Onderzoek heeft uitgewezen dat vroegtijdig signaleren en interveniëren rekenproblemen kan voorkomen. Uitgangspunt voor deze geheel herziene vierde druk zijn de tussendoelen voor beginnende gecijferdheid van SLO. Deze zijn onderdeel van het Referentiekader taal en rekenen.

Bestelnummer: 32417 | ISBN: 9789065081360 | Sector: po Deze drie werkmappen zijn ook verkrijgbaar als voordelige set.

Bestel deze en meer CPS-uitgaven op www.cps.nl/uitgeverij

Jelle Jolles:

‘Schenk in onderwĳs meer aandacht aan sociale en emotionele vaardigheden’ Jelle Jolles is expert op het gebied van de ontwikkeling van kinderen en tieners: hun vaardigheden, hun presteren en hun brein. Met zijn kennis adviseert hij overheid, scholen en andere organisaties over onderwijsinnovatie. Hoe kijkt de emeritus hoogleraar naar de bijzondere tijd waarin we nu leven? Welke effecten heeft ‘het nieuwe normaal’ op de steun, sturing en inspiratie die we onze opgroeiende jeugd zouden moeten bieden? DOOR BRIGITTE BLOEM

Wat doet deze periode van pandemie en lockdown met de ontwikkeling van kinderen en jongeren? ‘Veel kinderen en jongeren die je vraagt of ze weer naar school willen, antwoorden ‘Graag!’. Als je doorvraagt blĳkt voor de meerderheid het sociale aspect - vrienden en vriendinnen zien - het zwaarst te wegen. Sociaal gedrag, het opdoen van ervaringen in het omgaan met anderen, met emoties en bedoelingen, is belangrĳk. Het geeft volop aanknopingspunten om met de gebeurtenissen en abstracties waar we nu mee te maken hebben om te gaan. Maar niet alleen voelt het heel prettig met leeftĳdgenoten, sociale en emotionele vaardigheden bevorderen ook de cognitieve ontwikkeling. Kinderen en jongeren die opgroeien in een omgeving die duiding geeft wat er gebeurt, zodat daarover wordt gepraat en waardoor er een oordeel aan kan worden verbonden in termen als ‘wat vind ik hiervan?’ en ‘wat wordt er eigenlĳk bedoeld?’ kunnen zich gemakkelĳker redden in de uitzonderlĳke situatie waarmee we te maken hebben. Helaas zĳn er ook behoorlĳk wat gezinnen waar het de afgelopen periode moeizaam verliep. Waar de gezinsleden elkaar op de lip zaten en er grote kans was op irritaties en ruzies. Bezorgd ben ik vooral over kinderen van ouders in het domein van kansenarm,

‘Ik hoop dat het volwassenen helpt om kinderen en jongeren beter te begrijpen.’ 46

lagere sociaal-economische status, minder opleiding, waar mogelĳk stagnaties zĳn opgetreden. Ook daarom vind ik dat we in het onderwĳs meer oog moeten hebben voor de ontwikkeling van vaardigheden van leerlingen. Het gaat dan met name om executieve functies als zelfinzicht, het reguleren van het eigen gedrag en het inschatten van de bedoelingen van anderen, het overzien van consequenties en daar het eigen gedrag, maar ook de eigen gevoelens en verwachtingen op aan kunnen passen.’ In zĳn boek ‘Leer je kind kennen. Over ontplooiing, leren, denken en het brein’ pleit Jolles er ook voor om meer aandacht te geven aan de ontwikkeling van sociale en emotionele vaardigheden in het onderwĳs. Ze zĳn belangrĳk voor het leren en cognitief presteren en voor de ontplooiing van de jongere. De periode van intelligente lockdown gebruikte u zelf om de laatste hand te leggen aan uw boek. Wat hoopt u teweeg te brengen bĳ iedereen die betrokken is bĳ de ontwikkeling van de jeugd? ‘Ik hoop dat het volwassenen helpt om kinderen en jongeren beter te begrĳpen. Zowel ouders als leraren groeien mee met een kind en kunnen gericht sturen, steunen of inspireren, al naar gelang de ontwikkelingsfase van het kind. Ik heb dit boek willen schrĳven, omdat de wetenschap inmiddels beschikt over zoveel kennis op het gebied van de ontwikkeling van kind en jongere over die lange periode van preadolescentie, vanaf ongeveer 8 jaar, tot ongeveer het 25e jaar. Vanuit de neuropsychologische kennis over de

‘Door nieuwsgierigheid en interesse ontwikkelt het gehele brein zich.’ ontwikkeling van vaardigheden en over de samenhang van cognitie, sociaal gedrag, emoties én motoriek laat ik zien hoe we op school, thuis, maar ook op de sportclub voorwaarden kunnen scheppen voor de ontwikkeling van het leren, denken en handelen.’ ‘Mĳn belangrĳkste doel is een attitudeverandering te bewerkstelligen. In mĳn vorige boek, ‘Tienerbrein’, heb ik een aanzet gegeven, ook door te formuleren dat de adolescentie een periode van kansen en mogelĳkheden is, en niet van kommer en kwel. Onze attitudeverandering moet zĳn dat we anders naar jongeren kĳken. De adolescent is ‘werk in uitvoering’. We mogen ze wel vrĳheid geven, maar het moet ‘vrĳheid in geborgenheid’ zĳn. Ik hoop dat leraren en schoolleiders steeds meer zullen inzien dat goed onderwĳs vereist dat de leerling veel gerichte aandacht krĳgt, dat de leraar routes wĳst, het kind inspireert. En dat er veel aandacht is voor persoonlĳke groei, omdat dat direct van invloed is op studieaanpak en leerprestaties. Juist door een combinatie van cognitieve stimulans en gedrag in een sociale context, het begrĳpen van de eigen emoties en het herkennen van de bedoelingen van anderen. Door nieuwsgierigheid en interesse ontwikkelt het gehele brein zich, omdat

het open blĳft staan voor relevante nieuwe kennis en ervaringen. En die hebben betekenis voor de leermotivatie. Daarom zĳn ook culturele vorming en sport van groot belang. Letterlĳk vormen die het brein, waardoor het meer ervaringen opslaat en die ook later weer kan gebruiken. Ik ben ervan overtuigd dat leraren met deze kennis, meer dan nu gebeurt, het lerende kind centraal zullen stellen, en niet de leerdoelen en kennisoverdracht. Die leerdoelen en kennisoverdracht liften immers gewoon mee met de betere ontplooiing van het kind.’ Hoe bereikt deze wetenschappelĳke kennis het onderwĳs? ‘Ik hoop dat steeds meer specialisten zullen helpen om de brug te bouwen naar de praktĳk van het onderwĳs. En dat nog meer leraren geïnteresseerd raken en dat er boeken, cursussen en films komen voor de broodnodige bĳscholing. Bovendien hoop ik dat de lerarenopleidingen zich, naast didactiek, ook meer zullen toeleggen op het aanleren van kennis over het zich ontwikkelende kind en tiener en diens vaardigheden en gedrag. De executieve functies zĳn essentieel voor leervaardigheden. Leraren kunnen meer rollen spelen dan die van kennis-overdrager en daardoor het brein van de leerling stimuleren, enthousiasmeren, motiveren en inspireren. Dit boek is geschreven om daar een bĳdrage aan te leveren.’

PrimaOnderwĳs 47

NIEUW! DE ZUSJES VAN

DRAAITAAL! DRAAIEN

matchen

Draaitaal 3.0 voor groep 4,5,6 en 7 verschenen! Oefent woorden en tekstbegrip in contextzinnen of met betekenissen Sluit aan op de bekende taalmethoden Staal en Taal Actief Bevat woorden uit de cito woordenschattoetsen 3.0 4 taalspellen Per leerjaar een doos met 2 spellen Draaien in 1 doos! en 2 spellen Matchen Zelfcontrolerend, dus makkelijk en leerzaam om te doen! Inzetbaar tussendoor, tijdens taalcircuits of ondersteunend bij woordenschatlessen, en in de remediĂŤring Bestel nu op schoolsupport.nl/draaitaal3

draaitaal_advertentie_prima_mei.indd 2

8-5-2020 12:05:12

<< COLUMN >>

Meester Stefan

Afstand op Afstand Ik had mĳ er enorm op verheugd, de dagstart met de klas. Donderdag om 10:00 uur in Hangouts Meet. Het zou een kickstart van de dag moeten worden. Mĳn leerlingen weer zien en vervolgens vol goede moed nieuwe lessen bedenken. Het zou anders lopen. Natuurlĳk is een online les bĳ ons in het praktĳkonderwĳs iets anders dan waar je waarschĳnlĳk in eerste instantie aan denkt. Geen muisstille leerlingen en een docent die minutenlang ongestoord een sommetje uitlegt. Nee, interactie. Hoofddoel: contact maken en het aanbrengen van structuur in de dag van de leerlingen. Alle leerlingen zĳn online, op een enkeling na. Het is een mooi beeld. Kayleigh heeft zichzelf echt geïnstalleerd en heeft een petje op om te camoufleren dat het bezoeken van een kapper er al enige tĳd niet inzit. Alina is wat nerveuzig en kĳkt om zich heen, terwĳl ze aan haar gezicht frunnikt. Amara loopt opeens weg en doet een verwoede poging om de

gordĳnen wat beter dicht te doen. Het mislukt. Britt zit er rustig bĳ. Twee leerlingen hebben hun camera uitstaan. Ik vraag de klas of iemand nog iets heeft meegemaakt wat het vertellen waard is. Dewi vertelt dat ze gaat verhuizen, ze kĳkt er gelukkig vrolĳk bĳ. Elif vertelt dat bĳ haar buren de kat is aangereden. De rest blĳft wat stil. Het is toch best spannend voor ze om het woord te nemen realiseer ik mĳ. Twee meiden hebben nog steeds hun camera uitstaan. Ik merk dat ik dat jammer vind. Maar om ze nou

te dwingen, dat is ook zo wat. Een dilemma dat je ineens tegenkomt in deze rare tĳden van thuisonderwĳs. In de chat maken ze ondertussen duidelĳk dat ze weinig zin hebben in deze online sessie: Meryem: Rachel, wdj (wat doe je) Rachel: niks Meryem: ow haha. Ik baal een beetje. Krĳgen ze het verdorie voor elkaar om binnen ons afstandsonderwĳs, waar al afstand genoeg is zou je zeggen, nóg meer afstand te creëren. Zo werd mĳ pĳnlĳk duidelĳk dat echte nabĳheid, elkaar aankĳken, contact maken om leren mogelĳk te maken, misschien via de computer te benaderen is…maar het niet haalt bĳ leren binnen ons mooie schoolgebouw.

Meester Stefan Meester Stefan is een vaste (online) columnist van PrimaOnderwĳs. Hĳ geeft les in het praktĳkonderwĳs en deelt geregeld zĳn kĳk op en ervaringen binnen het onderwĳs met ons.

PrimaOnderwĳs 49

... aan de hele klas!

â&#x201A;Ź 2, 50 Vanaf 12 juni in de boekhandel Samen zorgen we ervoor dat alle kinderen opgroeien tussen de boeken www.geefeenprentenboekcadeau.nl

geefeenboekcadeau

@geefnboekcadeau

geefeenprentenboekcadeau

Het onderwĳs nog een stukje mooier maken

Zdoen zĳ het! We zijn dagelijks bezig ons onderwijs zo goed mogelijk vorm te geven. Ieder op zijn eigen manier. Zo ook deze vijf leraren. Ze vertellen over hun ‘ideale school’ en hun keuzes binnen het onderwijs. Laat je inspireren!



Femke Zeegers, leerkracht De Bolster in Gilze

Op mĳn ideale school...: ‘Ik werk op een geweldige ontwikkelingsgerichte school, waar we ons uiterste best doen om de echte wereld de klas in te halen. Ik zou nog verder willen gaan: op mĳn ideale school zĳn geen methodes, maar kennen de leerkrachten de leerlĳnen en passen zĳ die toe wanneer de omgeving hierom vraagt. Op mĳn ideale school komt de wereld naar binnen en gaan de kinderen naar buiten. Is er tĳd voor ontspanning door meditatie en is er een

connectie met de oudere/zorgbehoevende medemens. Op mĳn ideale school wordt de 21ste eeuw niet vergeten. Hoe red je jezelf bĳvoorbeeld in de wereld van de sociale media? Op mĳn ideale school...Maar misschien is deze school er eigenlĳk al. De wereld is één grote bak aan lessen om kinderen een nieuwsgierige houding mee te geven en hen te leren hoe je met beide benen op de grond kunt staan.’ Reis: ‘Dat heb ik gemerkt toen we als gezin (twee schoolgaande kinderen) in 2018 naar Thailand, Nieuw Zeeland, Fĳi en de USA reisden. We voelden de vrĳheid van geen agenda, we beleefden avonturen. Het was een kunst om daarna terug te keren en te landen in Nederland. Een kunst en één grote levensles.’

 >>> PrimaOnderwĳs 51



Pascalle Dorren, kookdocent praktĳkonderwĳs Keuze: ‘Al jaren geleden vond ik dat kinderen te veel moeten in grote groepen en volgens protocollen. Wie daar niet in mee kan valt er buiten. Daarom heb ik gekozen voor het praktĳkonderwĳs. Al snel werd ik daar kookdocent en dat vak geef ik al heel wat jaren met veel plezier. Leren koken en het onder de knie krĳgen van andere



Esther Ruël Engelman, leekracht groep 2

Mĳn missie voor het onderwĳs: ‘Mĳn missie is rouw bespreekbaar maken in de klas. Ieder kind rouwt anders en ik bied ondersteuning aan kinderen en leerkrachten. Het is zo belangrĳk dat deze kinderen

eenvoudige technische vaardigheden zĳn voor iedereen handig en goed om te leren. Gewoon lekker praktisch bezig zĳn, zodat je weet hoe het moet als je op eigen benen moet staan. Zodat je kunt ontdekken waar je goed in bent en je ziet dat je veel andere gebieden ook kunt ontwikkelen.’ Kinder- en jongerencoach: ‘Gaandeweg heb ik ook besloten om me bĳ te scholen naar kinderen jongerencoach. Ik zie namelĳk zoveel kinderen die te horen hebben gekregen dat ze het niet kunnen. Een heel aantal van deze kinderen haalt best wel niveau 2 of hoger: als ze maar ontdekken wie ze zĳn en wat ze kunnen.’

gezien worden met hun ‘gouden traan’. Deze tranen geven niet alleen het verdriet weer, maar ook de kracht van het kind. Mĳn missie is om deze gouden tranen te laten glinsteren. Ik wil zorgen voor erkenning van het verdriet. We willen altĳd maar doorgaan maar verdriet mag gezien worden. Ik wil iets geven, wat ik zelf heb gemist. We willen in onze maatschappĳ altĳd graag dingen oplossen, maar pĳn en verdriet verdwĳnen niet met een SMART doelstelling. Ik help leerkrachten de steun te bieden aan kinderen en maak het bespreekbaar. Leren over de dood, geeft het leven zoveel meer betekenis.’

Zdoen zĳ het!



Jasmĳn van Ipkens, leerkracht Groeiklas (en twee dagen invalkracht) Ontdekken: ‘Persoonsontwikkeling is waar het onderwĳs om draait: vanuit spel de wereld en jezelf steeds meer gaan ontdekken. In de Groeiklas, gestart in januari 2019, kan ik dat doen met een groep kinderen die het vertrouwen in zichzelf en het plezier in leren is kwĳtgeraakt. Het is een initiatief van intern begeleiders in Alkmaar Noord voor kinderen uit groep 6,7 en 8 die moeite hebben met leren. Eén keer per week zĳn de kinderen een ochtend bĳ mĳ en zĳn we bezig met mindset, executieve functies,



Mario van Wetten, docent Dienstverlening & Producten, Merletcollege in Mill Plezier: ‘Uitgaan van de belevingswereld van de leerlingen: op die manier probeer

cognitieve functies en zelfvertrouwen. Dit leer ik de kinderen door bĳvoorbeeld te koken, sporten, programmeren en toneel te spelen.’ Freerunning: ‘Soms volgen de kinderen een clinic van een instructeur. Zĳ werken vanuit hun eigen vakgebied aan emotieregulatie. Kun je tĳdens freerunning niet over het hoogste punt springen? Zoek dan naar mogelĳkheden waarop dat wel kan. Tĳdens het koken besteed ik veel aandacht aan het leren plannen. Na de workshop ga ik met de kinderen aan de slag met het vertalen naar hun dagelĳks leven en het werken op school. Systematisch werken heb je nodig tĳdens het koken, maar ook tĳdens het maken van een staartdeling.’ Prachtige kans: ‘Zelf ben ik ouder van een kind met een lager IQ. Het onderwĳs sloot niet aan op wat zĳn behoefte is om te leren. Kinderen krĳgen via de Groeiklas - betaald door het samenwerkingsverband - meer zelfvertrouwen. Zo wordt het onderwĳs een stukje mooier.’

ik het onderwĳs mooier te maken. De leerlingen moeten het leuk vinden om naar mĳn les te komen. Pas dan kan ik hen iets leren.’ Praktĳk: ‘Als leerlingen vanuit de methode een opdracht moeten doen, breng ik deze altĳd in de praktische situatie. Stel: ze moeten een film monteren, dan staan de filmpjes en foto’s meestal al klaar. Maar het is toch veel mooier als ze zelf een filmpje maken dat hun interesse wekt? Daarom mogen ze van mĳ altĳd buiten of binnen de school filmen, foto’s maken en opdrachten uitvoeren.’ Groene pen: ‘En als ik nakĳk, gebruik ik al 15 jaar een groene, gele of bruine pen. Alles behalve een rode!’

PrimaOnderwĳs 53

Exclusief verkrijgbaar bij Educatheek.nl

Inspirerende Schooltv-lespakketten Schooltv biedt kant-en-klare lespakketten waarin een enthousiasmerende en activerende combinatie van beeld met lesstof is gemaakt. In prijs verlaagd!

Groep 1-2

Koekeloere • Twee lespakketen beschikbaar met elk 40 lessen • Per lespakket 20 thema’s over uiteenlopende onderwerpen zoals Winter, Beroepen en Je lijf

In prijs verlaagd!

Denk doo-rNatuur en doe

Denk door en doe - Natuur • Twee lespakketten met afwisselende thema’s bestelbaar • 30 lessen per lespakket • Aansluitend op de kerndoelen

Groep 5-6

In prijs verlaagd!

Groep 3-4

Studio Snugger • 34 lessen aansluitend bij de Studio Snugger-video’s • Hoort bij leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld

Dokter Corrie • Zes digilessen aansluitend op de kerndoelen • Moeilijke onderwerpen zoals liefde, puberteit en seks worden bespreekbaar • Ontwikkeld in samenwerking met Rutgers

Groep 7-8

Bestel Schooltv-lespakketten exclusief op:

/schooltv

Van Dale Onesie - past altijd!

GASTLES

BOEKEN NAAR KEUZE

Het nieuwe schoolpakket

Wil je zelf passen? www.vandale.nl/onderwijs

VAN DALE APP

HET MAGAZINE VOOR IEDERE ONDERWIJSPROFESSIONAL! Nummer 3 - Juni 2020

Backchool! to s KENNIS

Wat nemen we mee uit de crisis?

LUISTEREN

Het onderwijs ontdekt langzaam de podcasts

INVESTEREN

Achterstanden wegwerken met de zomer in het vooruitzicht

www.primaonderwijs.nl - Verschijnt

5x per jaar

LEES HET MAGAZINE IN PRINT & ONLINE VOLG ONS

ONTDEK DE WEBSITE

SCHRIJF JE IN VOOR ONZE NIEUWSBRIEF

@PRIMAONDERWIJS

Dé webshop voor het onderwijs!

Vanaf 10 juni

R E M M SU

E L SA

Proﬁteer van ZOMERSE KORTINGEN op een brede selectie lesmaterialen, leermiddelen, (lees)boeken en klasmaterialen!

/summersale

PrimaOnderwijs Juni 2020

Articles inside

Los echte problemen op met de

Tips van de Onderwĳ sdesk

First Lego League Challenge De leerkracht als interieur designer