Vaca Pinta 34. Edición en galego

Revista técnica do vacún leiteiro | N.°34 | Edición en galego

• CRÓNICA DO WORLD BUIATRICS CONGRESS DE MADRID • FALAMOS CON JOAQUÍN RANZ, JAN POL, EMILIO GALLEGO, BERNARD VALLAT E ANTONIO ESCRIBANO • ESPECIAL: RECRÍA • A PÉ DE PISTA: NACIONAL DA RAZA FRISONA, NACIONAL DA RAZA PARDA E OPEN AGROSEMANA • NA GRANXA: CASA CASTRO (A CORUÑA)

SUMARIO

DIRECTOR EXECUTIVO José Manuel Gegúndez DIRECTOR DE ARTE Marcos Sánchez DESEÑO E MAQUETACIÓN Sabela Díaz, Silvia Gayoso, Marcos Sánchez, Martín Sánchez EDICIÓN E REDACCIÓN Alexandra Cabaleiro, Noelia Cortizo, Gemma Martínez, María Melle FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN VACA TV Raquel Anido COLABORAN NESTE NÚMERO José María García, Asociación Profesional de Podología Bovina (APPB), Ángel Abuelo, Cynthia López-Novo, Pablo Díaz, José Manuel Díaz-Cao, Gonzalo López-Lorenzo, Susana Remesar, David García-Dios, Néstor Martínez-Calabuig, Ana Saldaña, Rosario Panadero, Ceferino López, Patrocinio Morrondo, Pablo Díez-Baños, Gonzalo Fernández, Alberto Prieto, Guillermo Lorenzo, David Otero, Elisa Cáceres, Antonio Jiménez, Juan Cainzos, Rafael Arlegui, Israel Flamenbaum, Ibán Vázquez, Carlos Rojo, Xan Pouliquen, Maria do Mar Pérez ENDEREZO Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO Teléfonos: +34 982 221 278, +34 636 952 893 e-mail: transmedia@ctransmedia.com Web: www.transmedia.es Depósito Legal: LU 28-2018 ISSN: 2603-8080 ISNI: 0000 0004 7662 5947 ISBN: 978-84-09-43161-8 Tiraxe do número actual: 15.800 exemplares Transmedia Comunicaciones y Prensa SL non se responsabiliza do contido dos artigos asinados

Conversamos co relator máis mediático do 31.° World Buiatrics Congress: Jan Pol, protagonista do programa de televisión The Incredible Dr. Pol

OPINIÓN

ACTUALIDADE

A nova extensión da norma da INLAC ou de cando o inimigo xoga na casa.

Adoración Martín .............................................. 8

Profesionalidade, internacionalidade e acollemento volveron ser os piares fundamentais de Space 2022 ........................... 74

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

NA GRANXA

O World Buiatrics Congress de Madrid, edición de récord ............................................. 12

Casa Castro. Sobrado (A Coruña) ..................... 78

Joaquín Ranz, presidente do comité organizador do WBC ......................................... 36 Jan Pol, protagonista de The Incredible Dr. Pol.......................................... 42 Emilio Gallego, secretario xeral da Confederación Empresarial de Hostelería de España ................................... 46 Bernard Vallat, director honorario da Organización Mundial de Sanidade Animal ...... 50 Antonio Escribano, médico especialista en endocrinoloxía e nutrición ......................................................... 54

SAÚDE PODAL

Transmedia pertence a:

O papel utilizado nesta publicación foi elaborado de maneira sostible:

Anembe ofreceu en Madrid durante a primeira semana de setembro a edición do congreso mundial de veterinarios expertos en buiatría máis multitudinaria ata a data

Certificado PEFC

Este producto procede de bosques gestionados de forma sostenible y fuentes controladas

PEFC/14-38-00071

www.pefc.es

Auditada por: Distribución media durante o ano 2021: 17.204 exemplares

ESPECIAL: RECRÍA O primeiro día da xata, o máis importante............................................. 92 Diarrea neonatal e uso de antibióticos: é hora de cambiar vellos costumes .................. 104 Estudo de campo do impacto do crecemento no período predesteta na idade á primeira inseminación e na probabilidade de supervivencia a 500 e 1.000 días en xovencas de leite ........... 114

MUXIDO Hixiene do muxido: biocidas, alquimia, mitos e lendas. Non todo vale ........................ 124

O flegmón dixital ................................................ 60

ESTRÉS POR CALOR

A PÉ DE PISTA

Protección contra a radiación solar directa e indirecta: un factor importante para as vacas leiteiras en verán .............................. 130

Concurso Open AgroSemana da Raza Holstein-Frisia ......................................... 62 Concurso Nacional da Raza Parda ................ 63

ECONOMÍA

Escola Iniciación de Futuros Gandeiros ......... 64

Estrutura produtiva das ganderías de vacún en ecolóxico en Galicia .............................................. 136

Concurso Nacional da Raza Frisona ................. 68

www.vacapinta.com

Sequieres queres recibir alarevista Si revista na tu túacasa casaoou negocio, ponte en negocio, ponte enen contacto contacto con nós a través con nosotros a través de: de:

transmedia@ctransmedia.com

transmedia@ctransmedia.com

+34 675 974 194

675 974 194

@revistavacapinta

@revistavacapinta

@VacaPinta_

@VacaPinta_

@transmedia.vacatv

@transmedia.vacatv Revista Vaca Pinta 10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 3

s e l a c i t r e v res o d a l c z e m Carros rados

t s a r r a y s do a s l u p o r p Auto

Nuevo modelo Sprint         2BM

Capacidad de 16, 18 y 20 m³ con 2 sinfines Sinfines de velocidad variable de 0-42 rpm Velocidad 40 km/h Suspensión y freno en ambos ejes Motor VOLVO de 218cv Panel de control táctil Contracuchillas “TOP-CUT” de control electrónico Cabina con asiento neumático, mandos ergonómicos y visibilidad 360º Premier Maxi

a í r e d a ía r n e a d g a a n r a a g p EEqquuipipooss para

Síguenosen: en: Síguenos

Tel. +34 982 227 165 www.duranmaquinaria.com

EDITORIAL

OS VETERINARIOS E O FUTURO DO SECTOR

S

e hai un número de Vaca Pinta que estea especialmente orientado cara ao futuro do sector produtor, ese é o de outubro. Despois de todo, o noso especial sobre recría vai, en definitiva, de achegar solucións que axuden a velar polo benestar dos exemplares máis novos das granxas a fin de conseguir unhas futuras produtoras sas, eficientes e rendibles.

Este ano non é a excepción e, nesta ocasión, xunto cos habituais artigos técnicos centrados nesta temática, gustaríanos aludir tamén, aínda que sexa de maneira indirecta, a outra rama na que é necesario traballar a fin de garantir un sector cunha traxectoria firme nas próximas décadas.

Referímonos, por suposto, ó traspaso xeracional e, aínda que o habitual é que nos enfoquemos máis na continuidade nas granxas, esta vez queremos poñer o foco na necesidade que ten o gremio dos veterinarios especialistas en buiatría de incorporar a mozos profesionais que continúen a súa senda.

A falta de novos veterinarios expertos en ruminantes é algo que nos quedou patente o pasado mes de setembro, durante a nosa asistencia ao World Buiatrics Congress de Madrid, evento no que boa parte do noso equipo tivo a fortuna de poder participar moi activamente, como membros do gabinete de comunicación da reunión. Esta cita, que detallamos en profundidade nesta edición da revista, logrou bater todos os rexistros de asistencia previos, con máis de 3.100 buiatras de todo o mundo inscritos, pero, no entanto, tamén serviu como reflexo da media de idade notablemente alta destes profesionais.

A problemática desta falta de continuidade apuntárona distintas personalidades coas que falamos en anteriores números desta cabeceira. Referiuse a iso José Luis Benedito en Vaca Pinta 20, tamén o tratou Joaquim Baucells en Vaca Pinta 29, Susana Astiz sinalouno en Vaca Pinta 32, Gumersindo de la Riera fíxoo en Vaca Pinta 33 e nesta última edición destácano distintos membros da directiva de Anembe.

En liñas xerais, todos eles aluden á mesma causa: o feito de que a sociedade viva cada vez máis de costas ao sector (incluídos os estudantes de veterinaria) e as complicadas condicións de traballo do veterinario de campo.

Xornadas maratonianas, desgaste físico, longos desprazamentos... Nun mundo que tende, en todas as súas vertentes, cara á tecnificación e á simplificación de tarefas, o labor do veterinario segue sendo arduo e, por desgraza, non todo o considerado que se merece. Traballar a prol de facer, senón máis cómoda, si máis compatible coa vida persoal, a súa función será imperativo para garantir o mantemento, en cantidade e en calidade, deste gremio que, está clarísimo, é imprescindible para asegurar un sector produtor con futuro.

INNOVACIÓN, COMPROMISO Y GARANTÍA

CARGADORAS MUY VERSÁTILES GRAN CAPACIDAD DE GIRO ELEVACIÓN DESDE 600 KG A 2600 KG

IDORES DISTRIBU O PARA LUG AS Y ASTURI

¡CONSÚLTANOS SIN COMPROMISO!

NOVEDAD

RODILLOS AGRÍCOLAS ARRASTRADOS AUTONIVELANTES DESDE 8-9-10M GRADILLAS DE CAMAS DE PÚAS

CUIDAMOS EL BIENESTAR ANIMAL EXTENDEDOR DE SILO TAMBOR Ø 80, 90 Y 100.

SIEMPRE GALVANIZADOS.

ARRIMADOR DE RACIÓN CON CEPILLO BARREDOR

NIVELADORA AVÍCOLA APTA PARA SERRIN, CASCARILLA, VIRUTA, PALLETS Y CUALQUIER TIPO DE PAJA. PARA ANCLAJE A 3º PUNTO Y PARA PALAS AGRÍCOLAS O TELESCÓPICAS

ENCAMADORA DE CUBÍCULOS DE 1.7 M3 Y 2.1M3

WWW.CORBARSLL.COM

MAQUINARIA AGRÍCOLA CORBAR, S.L. Poligono Industrial O Morelle, nave 4 27614 Sarria, Lugo // E-mail: Corbar@corbarsll.com Telf. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

OPINIÓN

A nova extensión de norma da INLAC ou de cando o inimigo xoga na casa

Adoración Martín Responsable do sector lácteo Unión de Uniones de Agricultores y Ganaderos

C

reo que xa ninguén dubida de que o sector lácteo está en crise dende hai tempo, quizais dende a fin das cotas lácteas, que produciu unha desorde importante no mercado e un desequilibrio que parece ser sine die.

Durante a desorde, baixaron o consumo e tamén os prezos percibidos polos agricultores −que non percibidos polos consumidores, ollo−, o que lastrou as producións desde entón; todo isto, obviamente, aderezado por unha lei de cadea alimentaria que pouco entende de xustiza e por un ministro que debe rezar cada mañá aquilo de “oxalá quede como estou”.

Iso mesmo tamén lle pasa á Organización Interprofesional Láctea (INLAC), que debería estar animando ao consumo e poñendo en valor o leite que producimos con tanto esforzo, tanto tempo de dedicación e tanto arraigamento á nosa terra.

En cambio, a INLAC, desde o noso punto de vista, frega as mans, cal mosca cojonera pensando no que levará para a saca coa súa extensión de norma.

Para deixar as cousas claras, convén entender que é a extensión de norma e que supón para os gandeiros. A propia INLAC defínea como “un acordo tomado no seo da Interprofesional que se fai

8 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

extensible e obrigatorio para todos os produtores e operadores do sector en cuestión, formen ou non parte da Interprofesional”. A través deste acordo, todos os produtores e operadores dan unha achega económica para que a Interprofesional leve a cabo actividades de promoción que axuden a fomentar o consumo e a posta en valor do leite made in Spain.

A cifra que temos que pagar, na mesma proporción que a industria, non é pequena: é de 0,175 €/1.000 litros ou, o que é o mesmo, 175 € por millón de litros e é obrigatoria para vacún, ovino e caprino de leite, coa que está a caer e o pouco que nos representa a Interprofesional a moitos.

A actual extensión de norma está en vigor ata o 31 de decembro de 2022 e dá medo pensar no futuro, porque a isto hai que sacarlle moitos peros, polo lado económico e polo lado da organización de lexitimidade.

Neste sentido, Unión de Uniones de Agricultores y Ganaderos presentou as súas alegacións ante a extensión de norma proposta pola INLAC, por considerar que vulnera o regulamento europeo da organización de mercado e non cumpre cos criterios de representatividade esixidos para poñela en marcha.

Fixemos chegar as nosas alegacións á proposta de extensión de norma e de achega económica obrigatoria, solicitada pola INLAC para os próximos catro anos, poñendo de manifesto que esta non acredita a súa representatividade en todas e cada unha das circunscricións económicas que forman o mercado español, tal e como esixe o Regulamento (UE) 1308/2013 de organización común de mercados dos produtos agrarios.

Neste trámite, o Ministerio de Agricultura está obrigado a verificar que se dan as condicións impostas pola norma europea mediante controis periódicos. Sendo a representatividade da Interprofesional un requisito fundamental da extensión de norma,

o Ministerio non debería aprobala ata que non comprobase que esta cumpre.

Iso, polo que respecta á súa lexitimidade; polo que respecta ao eido económico, a INLAC pretende seguir dispoñendo dun volume importante de recursos recadados do sector que, en exercicios pasados, se pode estimar nuns 1,2 millóns de euros anuais.

A metade destes fondos detraéronse do prezo pago aos produtores. Na proposta actual preténdese aumentar as achegas do sector, tamén as dos produtores, de maneira que a cotización obrigatoria suporía para a INLAC un montante de 11,8 millóns de euros no período 2023-2026.

Desde Unión de Uniones parécenos un descaro absoluto pretender que os gandeiros aumenten a súa achega coa crise que levamos arrastrando e máis agora, co incrible aumento dos custos de produción, con gandeiros sacrificando vacas ou pechando granxas.

Ademais, a Interprofesional está a facer os deberes a tombos, porque tampouco se ve que aumente o consumo como para que se xustifique a súa actividade que, ao contrario, fai augas por todas as partes, polo menos pola parte dos gandeiros.

De feito, cremos que son o resto dos operadores da cadea, e entre eles a rama industrial, os que obteñen un beneficio claro das accións emprendidas pola INLAC. Nós opoñémonos categoricamente a participar nisto, porque aos gandeiros non nos sobra o diñeiro e como organización estamos dispostos a chegar ata onde sexa necesario pola vía xurídica para defender os produtores.

Se o Ministerio non nos fai caso nas nosas alegacións, que ten toda a pinta, recorreremos aos tribunais, como xa fixemos coa extensión de norma de Provacuno. Dende logo, non nos imos quedar de brazos cruzados mentres nos remata quen, para máis inri, debería axudar a salvarnos.

XIX XORNADAS TÉCNICAS DE VACÚN DE LEITE XOVES 10 DE NOVEMBRO 10:30 h

Inauguración

11:00 h

A resistencia aos antibióticos: a outra pandemia Rosa del Campo Moreno Investigadora. Servizo de Microbioloxía do Hospital Ramón y Cajal Instituto Ramón y Cajal de Investigacións Sanitarias (Madrid)

VENRES 11 DE NOVEMBRO 11:00-11:30 h

Patrocina:

11:30-12:00 h

Patrocina:

11:45 h

Inflúe a mastite na fertilidade?

Martín López López e Almudena Tato Mosquera Veterinarios Seragro S. Coop. Galega Patrocina:

Avaliación da locomoción bovina: método ROMS Miguel Ángel García Rodríguez Veterinario Servet Ledesma (Salamanca)

Dermatite: control e prevención Manuel Vidal Barrera Podólogo Seragro S. Coop. Galega Patrocina:

12:00-12:30 h Pausa do café, por xentileza de 12:30-13:15 h

12:15-12:30 h Pausa do café, por xentileza de

Diferentes estratexias de alimentación e manexo na etapa de leite na recría Rogelio Grille Barbeira Veterinario Recría Castro SL (Castro de Rei, Lugo) Patrocina:

12.30 h

Avances na relación de saúde metabólica e produtividade do gando bovino leiteiro Ignacio Ipharraguerre Enxeñeiro agrónomo. Universidade de Kiel (Alemaña)

13:15-14:00 h

Patrocina:

13.15 h

Balance de minerais en vacas lactantes: onde estamos e cara a onde imos Alejandro Castillo Enxeñeiro agrónomo.

Universidade de California (EE. UU.)

Vantaxes do uso das biotecnoloxías xenómicoreprodutivas en bovino de leite Sebastián Demyda Peyrás Enxeñeiro zootecnista.

Universidade de la Plata (Arxentina) Patrocina:

14:00-15:30 h

Xantar, por xentileza de Xesga

Patrocina:

15:30-16:15 h 14:00-15:30 h Xantar, por xentileza de 15:30-16:30 h PAC 2023-2027: implicacións para o sector lácteo galego Edelmiro López Iglesias Profesor de Economía Aplicada. Universidade de Santiago de Compostela (USC)

Patrocina:

16:15-17:00 h

Patrocina:

16:30-17:15 h Que é a pegada de carbono? Para que serve e para que non Fernando Estellés Barber Instituto de Ciencia e Tecnoloxía Animal.

Universidade Politécnica de Valencia Patrocinan:

17.00 h

María Pardo Otero Veterinaria Seragro S. Coop. Galega

18:00 h

Patrocinan:

Propiedades do leite sobre a nosa saúde Carlos Spuch Calvar Investigador. Grupo de Neurociencia Traslacional do Instituto de Investigación Sanitaria-Galicia Sur Patrocina:

La Referencia en Prevención para Salud Animal

Encontro gandeiro

Iniciativa de recuperación e ordenación de terras agrarias: a experiencia do polígono agroforestal de Curtis Javier Caínzos Vázquez Alcalde de Curtis (A Coruña) Patrocina:

17:15-18:00 h Cando as vacas nos falan de benestar…

Patrocina:

Utilización dos instrumentos de recuperación de terras para a mellora da base territorial das explotacións de vacún de leite Inés Santé Riveira Directora da Axencia Galega de Desenvolvemento Rural (Agader) Consellería do Medio Rural (Xunta de Galicia)

18:00 h

Acto de clausura con brinde do leite Patrocinan: Briks do leite por xentileza de:

Gomas e camas para vacas Limpezas automáticas distribución material gandeiro

Estabulacións libres AS

MELLORES GANDERÍAS

ELIXEN OS NOSOS PRODUTOS

BEBEDOIRO INOX CON VOLTEO E VÁLVULA DE ENCHIDO

MÁIS DA M ETADE DAS VACA S GALEGA S COMEN O U DORME N E CORNADIZ N AS, CUBÍC ULOS OU CAMA S VENDID AS POR NÓS

CORNADIZAS

Soportes fabricados en inox con 4mm, tubo de protección inox 60 mm e válvula de 200 litros/minuto de caudal

LIMPEZAS AUTOMÁTICAS DE CABLE

ARROBADEIRAS ESPECIAIS PARA CANAIS

A AUTÉNTICA LIMPEZA ALEMÁ. NON COMPRE IMITACIÓNS

Gomas e Camas para Vacas

MÁIS DE 2.000 LIMPEZAS INSTALADAS EN ESPAÑA

Limpezas Automáticas

Tubular Bovino

ALMACÉN PR EN ESPAÑ OPIO A GARANTÍA E OFRECIDA S SP DISMAGÁ OR N

CUBÍCULOS FLEXIBLES

Todas as fotografías proceden de instalacións vendidas polo noso equipo en Galicia, Asturias e Cantabria.

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo) Teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servicio Técnico) E-mail: toni@dismagan.es // Web: www.dismagan.es distribución material gandeiro

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

O World Buiatrics Congress de Madrid, unha edición de récord Anembe, por delegación da Asociación Mundial de Buiatría, foi a encargada da posta en marcha deste congreso, o cal reuniu do 4 ao 8 de setembro na capital española a máis de 3.000 dos mellores veterinarios buiatras do mundo.

A

Asociación Nacional de Especialistas en Medicina Bovina de España (Anembe), que reúne a 1.400 veterinarios expertos en gando bovino, foi a encargada de organizar o 31.° Congreso Mundial de Buiatría [World Buiatrics Congress (WBC)] por delegación da Asociación Mundial de Buiatría (WAB), composta por 53 asociacións profesionais de todo o mundo, con máis de 50.000 asociados que desenvolven a súa actividade no ámbito da veterinaria especializada en ruminantes de produción.

Esta edición, que tomaba a testemuña da celebrada en Sapporo (Xapón) en 2018, conseguiu bater todos os récords de asistencia, con 3.113 congresistas inscritos de 74 países,

12 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

un 26 % máis que a cifra rexistrada na anterior máis concorrida: a celebrada en Dublín en 2016, cuns 2.300 participantes. Durante os seus cinco días de duración interviñeron case un cento de relatores repartidos entre os 24 bloques temáticos do evento, defendéronse un total de 527 comunicacións orais e foron expostos 767 pósteres.

UN CONGRESO MOI AGARDADO O domingo 4 de setembro celebrouse no auditorio do Palacio Municipal de Ifema Madrid o acto de inauguración. No evento tomaron a palabra Joaquín Ranz, presidente do comité organizador; Émile Bouchard, presidente da WAB; Gumersindo de la Riera, presidente do comité cientí-

fico, e Esperanza Orellana, directora xeral de Producións e Mercados Agrarios.

Na súa intervención, o presidente de Anembe, Joaquín Ranz, subliñou que, a pesar da situación de pandemia que obrigou a atrasar ata en dúas ocasións a súa celebración, o comité organizador “nunca perdeu o rumbo” e que trataron de imbuírlle a esta reunión “o espírito dos congresos anuais que celebramos en Anembe”. Ensinar o nivel da buiatría española e lograr un congreso que pasase á historia foron os dous obxectivos clave sinalados por Ranz.

Pola súa banda, o presidente da Asociación Mundial de Buiatría encomiou na súa quenda o esforzo da organización durante estes anos de preparación: “Fixeron fronte a moitos imprevistos e tivérono máis difícil que comités anteriores debido á situación sanitaria. Este é un congreso moi esperado, era un reencontro moi desexado tras a última edición en 2018”, sinalou Buchard.

A continuación, De la Riera presentou o labor que realiza Anembe, asociación que busca ser o nexo entre o ámbito académico e a práctica clínica diaria, e aludiu ao alto nivel técnico do congreso, cun programa

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

ESTA EDICIÓN CONSEGUIU BATER TODOS OS REXISTROS PREVIOS DE ASISTENCIA, CON 3.113 CONGRESISTAS DE 74 PAÍSES INSCRITOS

cheo de contido e no que se apostou por reforzar o número de relatores por bloque: “Mentres que en congresos anteriores cada área tiña un orador, nesta edición decidimos traballar con dous presentadores estrela por temática”.

Finalmente, a directora xeral de Producións e Mercados Agrarios, Esperanza Orellana, destacou na súa intervención que “a celebración deste congreso é unha evidencia de que o sector produtor ten neste país un gran presente e un indubidable futuro”.

Ademais, fixo fincapé na función que realizan os profesionais buiatras para o seu avance: “Sodes vós os que facedes que esta sexa unha actividade económica e social de primeira orde”.

ENTREGA DOS PREMIOS DA WAB Durante a xornada de inauguración entregáronse os galardóns Premio do Presidente de WAB, Premio ao Logro do Benestar de Ruminantes, Fondo Conmemorativo Gustav Rosenberger e Programa de Bolsas BVDzero.

Premio do Presidente da WAB. Dotado con 3.000 euros, recoñece a participación dun mozo veterinario (37 anos ou menos) que realice unha presentación no World Buriatrics Congress (oral ou póster). O galardoado deste ano foi Diego Nobrega (Brasil), quen recibiu o premio de mans de Émile Bouchard, presidente da WAB. Fondo Conmemorativo Gustav Rosenberger.

Patrocinado nesta última edición por Boehringer Ingelheim, outorga unha bolsa anual de 10.000 euros a un mozo veterinario, preferiblemente dun país ou área con posibilidades subóptimas, para financiar a súa formación. Theo Lamb (Universidade de Utrecht) anunciou na cerimonia o nome do premiado: o veterinario canadense-nepalí Susan Pyakurel.

Premio ao Logro do Benestar de Ruminantes.

Promovido pola WAB e Boehringer Ingelheim, este galardón ten como obxectivo aumentar a conciencia pública sobre o papel dos veterinarios na supervisión e mellora do benestar dos ruminantes.

Laurent Goby (Boehringer Ingelheim) entregou os galardóns aos dous premiados: Antoni Dalmau (España) e Louise Kremer (Francia).

Programa de Bolsas BVDzero. Boehringer Ingelheim tamén patrocinou a Bolsa BVDzero, a cal consta de 1.000 euros para cada un dos estudantes seleccionados en todo mundo. Con esta iniciativa, que se pon en marcha en colaboración coa WAB, a empresa busca incrementar o coñecemento sobre a diarrea viral bovina (BVD) entre os estudantes de Veterinaria. Os cinco estudantes bolseiros que estiveron presentes para recibir o galardón foron Amy Birch (Australia), Bruna Mendes (Brasil), Jessie Hesseling (Países Baixos), Samuell Kalis (Estados Unidos) e William Philips (Reino Unido).

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 13

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

A SAÚDE ANIMAL, A INMUNOLOXÍA E A REPRODUCIÓN, TEMAS CENTRAIS DA PRIMEIRA XORNADA O luns, tras a rolda de relatorios curtos, deron comezo os seis primeiros bloques centrais de exposicións, os cales se desenvolveron en paralelo durante toda a mañá e abordaron a saúde animal, a medicina interna e a toxicoloxía, a inmunoloxía e as vacinas, a reprodución de gando vacún de carne e distintos aspectos relativos a búfalos, camélidos e pequenos ruminantes.

A primeira intervención relacionada coa saúde dos animais correu a cargo do profesor da Universidade Estatal de Dakota do Sur Christopher Chase, que ofreceu unha exposición centrada en como conseguir o equilibrio adecuado para xestionar e manter a saúde en granxa. Seguiuno o profesor asociado da Universidade de Florida Klibs Galvâo, quen empezou enunciando unha batería de estratexias de manexo para previr enfermidades uterinas en vacas leiteiras e, seguidamente, volveu tomar a palabra para abordar as opcións terapéuticas para este tipo de afeccións. O último interveniente deste bloque, Dave Renaud, profesor na Universidade de Guelph, falou de como implementar con éxito a tecnoloxía de precisión en xatas leiteiras e de como utilizala para predicir enfermidades.

A síndrome hemorráxica xexunal, os avances máis recentes no relativo ao tratamento da diarrea de xatos, o uso do tanque de flotación para vacas caídas e os distintos enfoques para o tratamento en xatas leiteiras foron os topics do bloque sobre medicina interna e toxicoloxía. Interviñeron os profesores Geof Smith (Universidade Estatal de Carolina do Norte) e Simon Peek (Universidade de Winsconsin), este último de maneira telemática.

OS ORGANIZADORES DECIDIRON REFORZAR O NÚMERO DE RELATORES POR BLOQUE, DE MANEIRA QUE ESTA EDICIÓN OFRECEU DOUS PRESENTADORES ESTRELA POR TEMÁTICA

14 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Na sala reservada á inmunoloxía e as vacinas, o primeiro experto da xornada en presentar foi Ángel Abuelo (Universidade de Michigan), quen se centrou no sistema inmune bovino e nas súas implicacións para a resistencia a enfermidades. Abuelo tamén impartiu, dentro da mesma temática, outra conferencia na que falou do impacto

do estrés oxidativo na inflamación e a inmunidade. A transcriptómica para definir os mecanismos de resistencia á BRD, así como a terapia de ARNm para inducir a inmunidade pasiva, foron os dous temas desenvolvidos dentro deste bloque nas exposicións da profesora Amelia R. Woolums, da Universidade Estatal de Mississippi.

✓ ✓ ✓

as JAGUAR 800/900.

Las JAGUAR 800/900.

otros en CLAAS sabemos lo que hace que los operarios y los empresarios estén sfechos: Cuando la cosecha se realiza sin problemas y las cuentas salen. Por eso, lo damos o para mejorar aún más nuestros conceptos de maquinaría ya extraordinariamente buenos.

ue usted esté satisfecho lo que nossabemos motiva a buscar siempre nuevas Más Nosotros enesCLAAS lo que hace quesoluciones. los operarios ductividad, más variedad, más confort, más producción:

y los empresarios satisfechos: Cuando la cosecha se realiza sin problemas y las cuentas salen. P para confiar mejorar aún más de nuestros conceptos ya extraordinari a JAGUARtodo 900 puede en un concepto transmisión líder gracias de a sumaquinaría eficiencia y

, gracias a CEMOS AUTO PERFORMANCE, ahorra hasta un 15% de diésel.

s.es

El que usted esté satisfecho es lo que nos motiva a buscar siempre nuevas so productividad, más variedad, más confort, más producción:

En la JAGUAR 900 puede confiar en un concepto de transmisión líder gracias que, gracias a CEMOS AUTO PERFORMANCE, ahorra hasta un 15% de diése claas.es

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

No bloque centrado na reprodución en gando vacún de carne, o doutor Gabriel Bo, presidente do Instituto de Reprodución Animal de Córdoba (Arxentina), ofreceu dúas conferencias. A primeira delas versou sobre o efecto da expresión do estro e a exposición ao estradiol sobre as taxas de preñez no gando vacún, mentres que a segunda se centrou no uso de eCG para aumentar as taxas de preñez no gando vacún.

As estratexias de presincronización en vacún de carne para optimizar a resposta hormonal, a fertilidade na IATF e a ultrasonografía Doppler para o diagnóstico de preñez foron as temáticas enunciadas polo profesor da Universidade Estatal de Ohio Álvaro García-Guerra.

O espazo dedicado a búfalos e camélidos contou con tres relatores.

Juan Pablo Gutiérrez, profesor na

Universidade Complutense de Madrid, presentou ante a audiencia os resultados do desenvolvemento dun programa de alpacas en Perú. Seguidamente, o investigador Pietro Baruselli (Universidade de São Paulo) disertou sobre as tecnoloxías de reprodución asistida en búfalos.

O doutor Antonio Natale, da clínica venezolana Canabal, estivo a cargo da segunda parte da sesión, na que se apuntaron enfoques diagnósticos e cirúrxicos en búfalos no campo.

As expertas Delia Lacasta (Universidade de Zaragoza) e Fiona Lovatt (Universidade de Nottingham) dirixiron o espazo centrado en pequenos ruminantes. Mentres que Lacasta impartiu unha conferencia sobre a anaplasmose ovina e outra sobre o diagnóstico diferencial das principais patoloxías de vías baixas, Lovatt abordou o uso responsable de me-

dicamentos en rabaños de ovellas e na importancia do compromiso entre o veterinario e o gandeiro de ovino para maximizar o valor mutuo.

CANCÚN FOI A CIDADE ESCOLLIDA PARA A CELEBRACIÓN, EN MAIO DE 2024, DO 32.° WBC

16 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

A SEGUNDA PARTE PUXO O FOCO NA SAÚDE DE UBRE, A XENÉTICA E A PODOLOXÍA O martes 6 de setembro o WBC estivo enfocado en seis grandes topics: reprodución en vacún de leite; mastite e saúde do ubre; xestión da saúde, tecnoloxía e economía do rabaño; podoloxía; xenética e cría, e educación e ensino continuo.

O auditorio principal reuniu a dous grandes expertos en reprodución de vacas leiteiras. Abriu a quenda de intervencións o profesor da Universidade de Florida José Eduardo Santos, que explicou como optimizar a saúde destes animais durante o periparto para mellorar a súa reprodución, e seguiuno no escenario o docente da Universidade de Wisconsin Paul Fricke, quen comparou as implicacións de ovulacións espontáneas fronte a sincronizadas no rendemento reprodutivo das vacas leiteiras de alta produción.

Tras un breve descanso, Santos volveu intervir para falar de mecanismos subxacentes á anovulación e os seus impactos na reprodución do gando vacún e Fricke, no seu segundo relatorio do día, enumerou os puntos clave para a optimización do uso de seme sexado e de carne en xovencas e en vacas en lactación.

As catro conferencias da mañá dedicadas á mastite e a saúde do ubre foron resoltas por Ian Ohnstad, especialista en tecnoloxía de muxido, e Ronald Erskine, profesor na Universidade Estatal de Michigan. Por unha banda, Onhstad compartiu dúas conferencias tituladas “Como a máquina de muxido inflúe na mastite” e “A importancia das avaliacións do tempo de muxido”. Por outra, Erskine realizou unha comparativa entre a eficiencia da sala de muxido e a eficiencia do muxido en si para aclarar se son compatibles ou conflitivas e alertou, así mesmo, da importancia de capacitar ao persoal de muxido para lograr mellores resultados.

Ricardo Chebel e Courtney Halbach, investigadores da Universidade de Florida e da Universidade de Wisconsin, respectivamente, foron os oradores na sala dedicada á xestión da saúde, a tecnoloxía e a economía do rabaño. Chebel revisou os indicadores claves do rendemento dos rabaños na primeira conferencia do día. Seguidamente, Courtney Halbach puxo o foco nos aloxamentos e

FOMENTO DA INTERACCIÓN RELATOR-CONGRESISTA Como novidade, nesta edición, de luns a xoves, a última hora da mañá e como peche de cada bloque, leváronse a cabo charlas prácticas cun número máis reducido de persoas nas que participaron os relatores principais de cada topic e os autores das dúas mellores comunicacións orais de cada tema. Grazas a que este se trata dun formato máis dinámico, nelas o público puido intervir de maneira máis activa, tal e como destacaron os organizadores.

ENSINAR O NIVEL DA BUIATRÍA ESPAÑOLA E LOGRAR UN CONGRESO QUE PASASE Á HISTORIA FORON OS DOUS OBXECTIVOS CLAVE SINALADOS DESDE ANEMBE

o manexo das xatas de substitución antes do destete para maximizar o seu crecemento e a súa saúde. Tras o descanso, Ricardo Chebel desenvolveu unha exposición titulada “Saúde e manexo reprodutivo. Chegamos ao momento en que podemos personalizar o coidado da saúde e o manexo reprodutivo?” e Halbach rematou a mañá neste bloque indicando os seus consellos para un bo deseño de instalacións dirixidas a vacas peripartitas, en canto a benestar, saúde e automatización.

Para abordar o bloque dedicado á podoloxía, os congresistas contaron con dous especialistas na materia: Georgios Oikonomou, da Universi-

dade de Liverpool, e Jan Shearer, da Universidade de Florida. O primeiro deles iniciou a mañá explicando cara a onde camiñan as investigacións recentes sobre as coxeiras en gando leiteiro; logo, Shearer encargouse de expoñer a súa primeira conferencia, que levou por título “Tratamento dos trastornos daso, incluído o manexo da dor”. Tras a pausa para o café, revelou os factores que afectan á curación das lesións dos pezuños no gando vacún e, finalmente, ambos os doutores compartiron escenario para presentar o último relatorio do día dentro desta temática: “Xenética da coxeira no gando leiteiro: podemos eliminar a coxeira dos nosos rabaños?”.

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 17

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

FÍXOSE UNHA FORTE APOSTA POR COMBINAR COÑECEMENTOS TEÓRICOS COA EXPERIENCIA PRÁCTICA EN CAMPO

Dentro do último bloque, que abarcaba a educación e o ensino continuo, o doutor da Universidade de Oklahoma Carlos Risco fixo, primeiramente, un repaso á perspectiva histórica da educación médica veterinaria na medicina animal de alimentos para coñecer se se están realmente satisfacendo as necesidades do produtor. Tras a súa disertación, o investigador e profesor da Universidade de Michigan Ángel Abuelo advertiu aos asistentes sobre unha ameaza global do sector, como é a escaseza de veterinarios dedicados á área da produción de alimentos de orixe animal. Finalmente, Risco falou sobre o desenvolvemento de programas centrados na medicina de produción para veterinarios e Abuelo puxo fin á mañá coa charla titulada “Educación continuada na medicina dedicada á produción de alimentos de orixe animal. Vale a mesma para todos?”.

“O que todo asesor gandeiro debe saber sobre a cría de gando leiteiro” e “Xenómica: a última revolución en gando leiteiro” foron as dúas charlas do doutor Francisco Peñagaricano, da Universidade de Wisconsin-Madison, no salón dedicado á xenética e a cría. O outro relator deste bloque, Albert de Vries, docente na Universidade de Florida, falou dos compromisos económicos que se expoñen no día a día das granxas entre a vida produtiva dos animais e o progreso xenético e, na súa segunda intervención, aludiu ao uso do seme de carne nos rabaños leiteiros.

18 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Dolomita D R O S T x E S P E R ANTO x REF L ECT OR

DE BIESHEUVEL JAVINA 3 (VG-87). Los orígenes de DOLOMITA

¡¡AHORA DISPONIBLE EN SEXADO!!

Súper Tipo y Producción

EL JAVINA 19

DE BIESHEUV

Tipo: +2,60

Patas: +2,10

Ubres: +2,21

Leche: +1093 kg

Grasa: 0,08%

Proteína: 0,12%

Longevidad: +129

RCS: +123

DA: +108

ET (VG-88)

ESCOLMO, S.L. Distribuidor para Galicia y Asturias Rua Magnolia, 80, bajo 27003 LUGO Tfno. (+34) 982 217 633 Fax (+34) 982 213 144 e-mail: escolmo@gmail.com

1992 - 2022

30 años a tu ser vicio

Alta Fertilidad Genética de Confianza

www.aberekin.com

Parque Tecnológico, Edif. nº 600 · 48160 Derio (Bizkaia) - Spain • Tel.: +34 94 454 15 77 • e-mail: comercial@aberekin.com

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

ASPECTOS COMO A SUSTENTABILIDADE, O BENESTAR E A NUTRICIÓN ANIMAL ABORDÁRONSE O TERCEIRO DÍA No seu terceiro día de exposicións, o WBC tratou nos seus bloques centrais a nutrición e as enfermidades metabólicas e infecciosas, o benestar animal, distintos aspectos relacionados co gando de cebo, as posibilidades que ofrece o diagnóstico por imaxe e os sistemas de produción sustentable de gando vacún.

No espazo reservado ao bloque de nutrición e enfermidades metabólicas abriu a sesión Adlai Schuler, da compañía Marshall Ridge Farms, quen abordou o equilibrio enerxético e a condición corporal como factores clave para un rabaño saudable.

Seguiuno Fernando Díaz Royón, do Dairy Knowledge Center, co seu relatorio sobre como equilibrar a subministración de enerxía e proteínas durante a lactación. Schuler retomou a palabra para tratar a xestión do período de transición a través de protocolos, dándolle un enfoque baseado en sistemas, e Díaz Royón falou sobre a xestión da alimentación e o seu impacto nas finanzas dos lácteos.

No referente a enfermidades infecciosas, o experto do Neiker Bizkaia Science and Tecnology Park Joseba Garrido ofreceu na súa exposición unha serie de ferramentas para o diagnóstico e control da paratuberculose bovina e, posteriormente, María Guelbenzu (Animal Health Ireland) expuxo a presentación “Que hai de novo en IBR. Epidemioloxía e control a nivel de granxa”. Tras o receso, Garrido volveu ao estrado para abordar os pormenores da erradicación da tuberculose animal, mentres que Guelbenzu centrou a súa segunda intervención na situación actual da BVD en Europa.

Sobre benestar animal, o profesor da Universidade de Guelph Trevor de Vries presentou dúas charlas: unha relacionada co aloxamento de xatos leiteiros e outra sobre aspectos de benestar animal no muxido automatizado. A continuación, Xavier Manteca, docente da Universidade Autónoma de Barcelona, tamén brindou dous relatorios, ambos os dous enfocados na avaliación e o manexo da dor en vacas e xatos.

20 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

KESSENT® y LysiGEM™ KESSENT® y LysiGEM™ KESSENT® y LysiGEM™ LIDERANDO UNA

LIDERANDO UNA LIDERANDO GANADERÍA UNA MÁS SOSTENIBLE GANADERÍA GANADERÍA MÁS MÁS SOSTENIBLE SOSTENIBLE

La metionina y la lisina son los dos aminoácidos esenciales más limitantes para la producción lechera en los rumiantes.

Los beneficios de la metionina y la lisina son bien conocidos pero, cuando se utilizan de forma concertada, proporcionan beneficios adicionales más allá de la suplementación con el aminoácido individual. Sin su inclusión nunca podremos llegar a maximizar ni optimizar nuestra producción.

KEMIN, como único proveedor de metionina y lisina ampliamente contrastadas, pone a su disposición KESSENT y LYSIGEM.

kemin.com/ kemin.com/ ruminant-essentialities kemin.com/ ruminant-essentialities ruminant-essentialities © Kemin Industries, Inc. and its group of companies 2021. All rights reserved. ® ™ Trademarks of Kemin Industries, Inc., U.S.A. © Keminstatements, Industries, Inc. and its groupand of companies reserved. ™ Trademarks of Kemin Industries, Inc., U.S.A. Certain product labeling claims may2021. differAll byrights geography or as® required by government requirements. © Keminstatements, Industries, Inc. and its groupand of companies reserved. ™ Trademarks of Kemin Industries, Inc., U.S.A. Certain product labeling claims may2021. differAll byrights geography or as® required by government requirements.

Certain statements, product labeling and claims may differ by geography or as required by government requirements.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

DURANTE OS CATRO DÍAS DE SESIÓNS TÉCNICAS INTERVIÑERON CASE UN CENTO DE RELATORES PRINCIPAIS REPARTIDOS EN 24 BLOQUES TEMÁTICOS

O cuarto dos temas centrais da xornada foi o tratamento do cebo, un aspecto que abordaron Calvin Booker e Ryan Law, de Feedlot Health Management Services e Dunbia Agricultural Research Management, respectivamente. Este último encargouse de mostrar as consideracións clave para a produción de carne de vacún libre de antibióticos e tamén explicou a importancia da avaliación da calidade da carne e a xestión de datos da cadea de subministración para cumprir coas expectativas do consumidor. Pola súa banda, Booker, ofreceu a conferencia “BRD na produción de currais de engorde: pasado, presente e futuro”, e presentou, así mesmo, outra exposición na que se centrou no uso de tecnoloxía para o manexo da saúde do gando no curral de engorde.

Inaugurou o topic relativo ao diagnóstico por imaxe Jill Colloton, de Bovine Services, falando do papel da ecografía no manexo reprodutivo 4.0 e seguiuno Giovanni Gnemmi (Bovine Vet), quen respondeu á cuestión sobre se o Doppler no manexo reprodutivo de campo é un recurso efectivo. Nunha segunda parte, Gnemmi tratou o uso do ultrasonido para mellorar o manexo reprodutivo en gando leiteiro ou de carne e, tras esta intervención, pechou o profesor da Universidade de Montreal Sebastien Buckzinski coa súa charla sobre a ecografía torácica.

O sexto bloque temático da xornada estivo dedicado aos sistemas de produción sustentables de gando vacún. Nel, Jude Capper, de Livestock Sustainability Consultancy, falou da sustentabilidade en acción e buscou resposta á pregunta “Como ‘demandamos carne’ sen ‘muxir o medio ambiente’?”. A continuación, foi a quenda de Frank M. Mitloehner

22 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

(Universidade de Davis), quen aludiu a como alimentar o mundo “sen devoralo”. Tras isto, Capper volveu á palestra para disertar sobre as vacas do futuro, así como sobre os desafíos e oportunidades para sistemas gandeiros sustentables e, nunha última alocución, Mitloehner analizou a relación entre gandería e cambio climático.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

A ÚLTIMA SESIÓN TRATOU A BIOTECNOLOXÍA, A SAÚDE PÚBLICA E O PARASITISMO

UN DE CADA TRES CONGRESISTAS ERA ESPAÑOL; ENTRE OS INTERNACIONAIS DESTACOU O NÚMERO DE INGLESES, FRANCESES E ITALIANOS

A xornada final deste congreso puxo o foco en seis grandes bloques temáticos: cirurxía; biotecnoloxía; farmacoloxía e terapéutica; epidemioloxía; saúde pública, seguridade alimentaria e resistencias antimicrobianas (RAM), e parasitismo.

O auditorio principal acolleu as presentacións dedicadas a cirurxía.

O profesor da Universidade de Montreal Sylvain Nichols centrou a súa primeira intervención na cesárea e a segunda nas fracturas da extremidade distal e o enxesado con cravos.

André Desrochers, docente desta mesma institución, explicou diferentes aspectos relacionados coa cirurxía intestinal básica e cos principios do tratamento da artrite séptica.

Os catro relatorios da mañá dedicados á biotecnoloxía foron enunciados por Gabriel Bo (Instituto de Reprodución Animal de Córdoba) e por Pietro Baruselli (Universidade de São Paulo). Bo deu en primeiro lugar unha conferencia sobre programas de superestimulación simplificados para a produción de embrións in vivo e in vitro en bovinos e, máis tarde, volveu subir ao escenario para falar dos diferentes factores que afectan as taxas de preñez nos receptores de embrións de carne. Pola súa banda, Baruselli abordou os axentes vinculados á calidade dos ovocitos para a produción de embrións no gando no seu primeiro relatorio e, posteriormente, explicou como mellorar a fertilidade dos rabaños leiteiros utilizando embrións producidos in vivo e in vitro.

Nas conferencias sobre farmacoloxía e terapéutica Keith DeDonder, consultor de Latham BioPharm Group, comezou falando sobre as aplicacións clínicas no gando das probas de susceptibilidade antimicrobiana e, posteriormente, ofreceu a exposición titulada “Definición da eficacia dos antimicrobianos: unha investigación do tratamento fronte aos controis negativos na enfermidade respiratoria bovina”. Seguiuno Juan Miguel Rodríguez, da Universidade Complutense de Madrid, quen disertou sobre diferentes estratexias baseadas na microbiota como alternativa aos antimicrobianos.

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 23

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

ENTREGA DO PREMIO “CARLOS DÍAZ DE PABLO” En paralelo ás charlas da última xornada, entregouse o II Premio especial “Carlos Díaz de Pablo” á mellor comunicación científica de reprodución do WBC 2022, galardón patrocinado por Fatro.

Nesta edición, o xurado decidiu premiar a dous dos estudos candidatos. O primeiro deles, titulado Embryo production in dairy cattle after superovulation with gonadotrophin preparation -effect of variability in FSH/LH ratio–, recollido por Ana Sierra, centrábase no vacún leiteiro, mentres que o segundo, Prevalence and risk factors of purulent vaginal discharge and cytological endometritis in French beef cows, que aceptou Vincent Risk, trataba o vacún de carne.

Para abordar o bloque dedicado á epidemioloxía, os congresistas contaron cos especialistas na materia Ynte Schukken, da Universidade de Wageningen, e Ruth Zadoks, da Universidade de Sidney. Schukken tratou aspectos relacionados coa epidemioloxía da mastite bovina e coas enfermidades infecciosas en granxas leiteiras, mentres que Zadoks se encargou de dúas disertacións que afondaron na epidemioloxía molecular da mastite e na información epidemiolóxica molecular sobre a transmisión e o control de enfermidades bacterianas, parasitarias e virais do gando.

24 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Sobre saúde pública, seguridade alimentaria e resistencias antimicrobianas falaron Rob Atwill, do Instituto Occidental para a Seguridade Alimentaria da Universidade de California, e Rosa del Campo, investigadora no Instituto Ramón e Cajal.

O primeiro definiu a vulnerabilidade dos pozos rurais e dos produtos orgánicos a bacterias multirresistentes aos antibióticos provenientes do esterco do gando e fixo un repaso polas boas prácticas agrícolas para minimizar a contaminación ambiental e da auga por estas bacterias. Na mesma liña, Del Campo concretou a situación actual das RAM na saúde humana e adiantou diversas perspectivas de futuro.

Por último, no bloque sobre parasitismo Luís Miguel Ortega, profesor da Universidade Complutense de Madrid, avanzou as novidades que se están investigando en canto á neosporose bovina e expuxo aos asistentes novos enfoques para abordar as enfermidades venéreas que se detectan en gando vacún. Interviñeron tamén Alessandra Torina, do Instituto Zooprofiláctico Experimental de Sicilia, quen se centrou na piroplasmose do gando vacún, e Peter H. Clausen, docente da Universidade de Berlín que compartiu as mellores estratexias de control integrado para o manexo da tripanosomose e falou da resistencia aos medicamentos tripanocidas nas poboacións de gando das aldeas africanas.

Trabajamos Trabajamos por la seguridad por la seguridad de los animales de los animales

Yo uso antibióticos Yo Youso soy antibióticos responsable Yo soy responsable Uso Betaline

Uso Betaline taline

La gama de antibióticos betalactámicos de Laboratorios Syva que ofrece soluciones a las principales enfermedades bacterianas en animales de producción La gama de antibióticos betalactámicos de Laboratorios Syva a través de tratamientos individualizados. que ofrece soluciones a las principales enfermedades bacterianas en animales de producción a través de tratamientos individualizados.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

QUENDA DE TARDE: TALLERES E SIMPOSIOS DE EMPRESA Como vén sendo habitual nas reunións organizadas por Anembe, as sesións vespertinas reserváronse para talleres e charlas ofrecidas por casas comerciais.

O luns, na sala de Ceva, os expertos Claire Wathes e José Eduardo Santos enunciaron as claves do éxito na recría de xovencas de reposición en granxas de vacún de leite. En paralelo, os invitados de Boehringer Ingelheim María Carmen Collado e Vibeke Fladkjaer Nielsen presentaron as exposicións “A maxia do calostro: que poden aprender os xatos dos bebés?” e “A ciencia do parto: como garantir que os xatos obteñen o calostro que necesitan?”, respectivamente.

Así mesmo, o taller sobre reprodución en gando vacún de carne abordou, de man dos doutores Gabriel Bo e Álvaro García, o papel do veterinario nos programas de manexo reprodutivo en relación coa maximización da fertilidade a IATF no gando de carne en todo o mundo.

A xestión desde o preparto ata o parto foi a temática tratada polos profesores John F. Mee, Carola Fischer e Otto Szenci no taller de reprodución en gando vacún de leite, mentres que os expertos Valentín Pérez, Delia Lacasta e Fiona Lovatt enumeraron unha carteira de posibilidades para o enfoque de diagnóstico dos problemas de saúde individuais no espazo dedicado a pequenos ruminantes.

MEDIO CENTO DE PROFESIONAIS BUIATRAS INTERVIÑERON NAS SESIÓNS VESPERTINAS, RESERVADAS PARA TALLERES E PRESENTACIÓNS DE CASAS COMERCIAIS Pola súa banda, o Colexio Europeo de Medicina Bovina contou coas exposicións dos expertos Beat Berchtold, que se centrou na influencia da calidade da auga no reconto de células somáticas; Lies Beekhuis, encargado de impartir un taller no que se compararon dous sistemas de detección de celo nun rabaño de 800 vacas no oeste de Gales, e Philippe Camuset, o cal abordou o control sustentable dos parásitos en Francia.

26 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Na tarde do martes o seminario específico de Zoetis dirixiuse ao papel do Mycoplasma bovis como patóxeno da pneumonía en xatos e foi resolto polos expertos Bart Pardon e Geoffrey Smith.

La recuperación de la vaca recién parida requiere más que solo calcio

Magnesio

Necesario para el metabolismo del Calcio

Osmolito

Potasio

Responsable del correcto equilibrio hídrico

Ayuda a la salud celular

Niacina

Calcio

Mejora la función hepática y despierta el apetito

Para la optima producción de calostro y leche y la correcta respuesta inmunitaria

Levadura viva

Para el correcto funcionamiento del rumen y la estimulación de la ingesta

YMCP Vitall® PRODUCTO COMPLETO PARA LA VACA RECIÉN PARIDA soluciones metabólicas Para más información contacta con Elanco. También puedes visitar https://vetconecta.elanco.com/our-products/ The Vital 90 Days™, Elanco y la barra diagonal son marcas registradas de Elanco o sus filiales. © 2021 Elanco. PM-ES-21-0576

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

A ÚLTIMA HORA DA MAÑÁ LEVÁRONSE A CABO CHARLAS PRÁCTICAS CUN NÚMERO MÁIS REDUCIDO DE PERSOAS NAS QUE PARTICIPARON OS RELATORES PRINCIPAIS DE CADA TOPIC E OS AUTORES DAS DÚAS MELLORES COMUNICACIÓNS ORAIS DE CADA TEMA

Ao mesmo tempo celebráronse as sesións prácticas. A consultora veterinaria Aurora Villarroel foi a elixida para dirixir o taller de reprodución, centrado en como aplicar a epidemioloxía na clínica diaria; Ricardo Chebel e Courtney Halbach mostraron ao público asistente varios casos nos que resolver problemas de deseño para un establo automatizado e como tratar a ineficiencia reprodutiva neste tipo de granxas; os expertos Jan Shearer e Georgios Oikonomou dedicaron esta nova intervención, a cal se desenvolveu nunha visita de campo, ás coxeiras do gando; Francisco Peñagaricano e Albert de Vries fixeron fincapé en como usar os datos xenéticos para mellorar a rendibilidade da granxa e Carlos Risco e Ángel Abuelo dedicaron o seu taller a repasar distintos modelos de educación clínica da medicina bovina.

Unha nova sesión patrocinada por Zoetis, a cal estivo a cargo de Fernando Di Croce, tivo lugar o mércores. Nela tratouse a agricultura de precisión en produtos lácteos, mentres que no taller deste terceiro día sobre calidade de leite en granxas Ian Ohnstad e Ronald Erskine analizaron a avaliación do benestar e do tempo de muxido como unha ferramenta adicional para o veterinario de leite. Á vez, tivo lugar unha sesión sobre benestar animal na que Trevor de Vries e Xavier Manteca abordaron a súa avaliación en granxa e as súas implicacións para a sustentabilidade económica das explotacións leiteiras.

Simultaneamente, desenvolveuse

28 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

DIFUSIÓN DO CONCEPTO ONE HEALTH Desde o comité organizador cren que a percepción que ten a sociedade dos buiatras aínda é demasiado parcial e reducionista. Móstranse preocupados polo feito de que a poboación siga ignorando, na súa maioría, que a saúde humana depende do bo estado dos animais. “Cando revisamos ás vacas de tuberculose ou controlamos a pasteurización do leite nas industrias e os residuos de medicamentos na cadea alimentaria, estamos a realizar prevención para as persoas, loitando contra a zoonose, esa palabra tan coñecida desde a pandemia da COVID-19”, remarcan. O control do benestar en granxa, no transporte e no matadoiro, reforzado agora con cámaras de videovixilancia, é clave para a saúde animal, pero tamén para a saúde pública, lembran.

Desta maneira, durante as xornadas de congreso houbo espazo para falar sobre a importancia do seu traballo para a prevención de enfermidades na saúde humana, da redución de emisións de metano por medio da eficiencia produtiva e do papel dos ruminantes para limpar os montes e evitar incendios forestais. Tamén se trataron a produción sustentable, a fixación de poboación nas zonas rurais e o labor da gandería na nosa sociedade.

un simposio patrocinado por MSD sobre as vantaxes das solucións da monitorización intelixente na medicina veterinaria, para o que contaron con Philippe Houffschmitt, Alexei Castro, Juan Pedro Campillo e Paul Westaway. Así mesmo, levouse a cabo un taller de diagnóstico por imaxe con Sebastien Buczinski, Giovanni Gnemmi e Jill Colloton, quen se centraron nas aplicacións extraxenitais da ecografía.

No último día de exposicións os investigadores Débora Santschi e Ramiro Fouz impartiron un taller de nutrición e biotecnoloxía no que avaliaron o perfil dos ácidos graxos no leite.

Paralelamente, desenvolveuse outro de biotecnoloxía sobre produción de embrións in vivo e in vitro no que participaron Gabriel Bo e Pietro Baruselli. Pola súa banda, Dave Renaud e Christopher Chase interviñeron no de saúde animal, no que se puxeron de manifesto as novidades sobre o manexo da saúde dos xatos.

Así mesmo, celebrouse unha cuarta presentación sobre epidemioloxía, na cal o consultor Alfonso Lago abordou o uso de sistemas de cultivo rápido e de algoritmos para guiar o tratamento de casos de mastite clínica durante o período seco. Á súa vez, Sylvain Nichols e André Desrochers encargáronse da sesión práctica sobre cirurxía, titulada “Cal é o seu diagnóstico en coxeiras?”, e no taller de xestión da saúde, no que interviñeron os expertos Dale Grotelueschen, John Groves, Bill Prokop e Brian Vander Ley, tratouse a aplicación da disciplina do pensamento sistémico na medicina veterinaria do gando vacún.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

PRESENTACIÓNS VIP, UN APARTADO ABERTO A TODA A SOCIEDADE Achegar a profesión buiatra á sociedade era un dos obxectivos do comité organizador do WBC, motivo polo cal, este ano, como novidade, se incluíron no programa, a última hora da tarde, unha serie de sesións denominadas “Presentacións VIP”, as cales estaban abertas a toda a poboación (previa inscrición) e nas que se abordaron temas de interese xeral.

O luns tivo lugar a mesa redonda “Omnívoros, desmontando mitos”, un espazo centrado en poñer en valor ao sector produtor que estivo moderado pola profesora da Universidade de León Marta Alonso e no que interviñeron Jack Britt, experto en fisioloxía reprodutiva; Bernard Vallat, quen foi durante 15 anos director xeneral da Organización Mundial de Sanidade Animal; Antonio Escribano, médico especialista en endocrinoloxía, nutrición e medicina deportiva, e Emilio Galego, secretario xeral da Confederación Empresarial de Hostelería de España.

Desmontar os mitos e as falsas crenzas que ten a sociedade respecto ao consumo de carne era o obxectivo central desta reunión. Para iso, reflexionaron sobre aspectos como o impacto da gandería no medio ambiente, a axuda que supón esta actividade para o avance en países en vías de desenvolvemento e a influencia das fake news nos bulos que sobre ela se verten. Tamén abordaron os inconvenientes que ten para a saúde a decisión de prescindir da proteína animal, o problema que supón a falta de coñecemento que ten a parte da sociedade que vive nas cidades respecto dos animais de granxa ou como afectou o cambio de actitude nas xeracións máis novas no que aos hábitos de consumo de alimentos se refire.

Os encargados de clausurar a xornada do martes foron Walter Baumgartner, expresidente da Asociación Mundial de Buiatría, e Klaus Doll, doutor en saúde animal. O primeiro dos relatores examinou os motivos polos cales moitos veterinarios xa non utilizan o exame clínico dos ruminantes de forma regular e Doll repasou a evolución das enfermidades infecciosas dos ruminantes ao longo dos últimos 50 anos.

30 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

O BROCHE FINAL PÚXOO O XOVES O PROTAGONISTA DO PROGRAMA THE INCREDIBLE DR. POL CUNHA INTERVENCIÓN NA QUE SE PRESENTARON TRUCOS QUE POÑEN EN PRÁCTICA OS BUIATRAS NO SEU TRABALLO EN GRANXA

Como peche da xornada do mércores interviñeron os profesionais da veterinaria Jack Britt e Juan Lubroth. Britt, quen actualmente está á fronte dun equipo internacional de investigadores que analizan o futuro da produción láctea, abordou os factores que deberán ter en conta as explotacións para garantir a súa rendibilidade a 50 anos vista. Entre os devanditos factores, aludiu ao impacto da epixenética no rendemento, á tecnificación das tarefas para ser máis eficientes, ao valor do labor colaborativo entre pequenas ganderías e á importancia de ter en conta o feito de que o quecemento global implicará un cambio nas áreas con mellores terras de cultivo.

Pola súa banda, Lubroth, exdirector da área veterinaria da Organización das Nacións Unidas para a Agricultura e a Alimentación (FAO), centrou a súa exposición en dúas das liñas de traballo principais da súa carreira: a integración do One Health, un amplo concepto que, destacou, debe abarcar multitude de disciplinas; e a loita contra as resistencias antimicrobianas. Entre outros aspectos, na súa alocución referiuse ao valor da comunicación e a promoción, así como á

importancia de que os profesionais da sanidade adapten a súa función á vez que cambia a sociedade.

O broche final púxoo o xoves o veterinario Jan Pol, protagonista da serie de National Geographic Wild The Incredible Dr. Pol, dirixindo a última das presentacións VIP, “Practical Tips”, a cal contou con sete profesionais buiatras que enunciaron os trucos que poñen en práctica no seu desempeño diario.

Comezou o propio Pol falando da súa experiencia no traballo de campo.

A continuación, Giorgio Murai explicou as súas pautas para a resolución da distocia con asistencia mecánica e, na súa quenda, Aurora Villarroel abordou os pasos que segue para lograr planificar con éxito o parto e a fase de cría.

Os membros de Franco Veterinarios explicaron o uso do dispositivo para a prevención de peritonite; seguidamente, Wolfgang Hasseler centrouse nas pautas para un lavado fácil e, tras el, Juan Carlos González expuxo as posibilidades da soroterapia en xatos. Por último, Antonio Carbajo e Miguel Corchado referíronse á utilización da forza da gravidade na asistencia do parto da vaca.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

TODAS AS PERSONALIDADES INTERVENIENTES NA CLAUSURA FIXERON ÉNFASE NO ÉXITO TANTO DE CONVOCATORIA COMO DE CONTIDO

CIFRAS QUE SUPERARON TODAS AS EXPECTATIVAS O presidente de Anembe e do comité organizador do 31.° WBC, Joaquín Ranz; o coordinador das comunicacións orais do WBC, Juan Cainzos, e o presidente do comité científico do congreso, Gumersindo de la Riera, valoraron ante os medios o desenvolvemento do evento na mañá do martes 6 de setembro.

Neste encontro, os portavoces sinalaron que, a pesar das limitacións que poderían esperarse debido á pandemia, a participación deste ano foi, ademais da máis sobresaliente de todos os congresos mundiais, a máis exitosa dos levados a cabo de maneira nacional por Anembe: “Son cifras que superaron as nosas expectativas, sobre todo tendo en conta as circunstancias sanitarias que enmarcaron toda a organización”, subliñaron.

Estes datos dan sentido sen dúbida ao esforzo feito para sacar este congreso adiante, algo no que fixo fincapé De la Riera, quen explicou tamén a intención de ofrecer unha reunión “diferente, máis práctica en comparación ás que se realizaron con anterioridade, co obxectivo de estar máis próximos á realidade dos buiatras”.

No que se refire á recepción de comunicacións orais, Cainzos afirmou que se bateron récords. Tras abrir (dúas veces, debido á pandemia) o call for abstracts, recibíronse 1.291 resumos, para cuxa selección se contou coa colaboración de 97 revisores tanto do ámbito público como do privado. O presidente do comité científico valorou, así mesmo, o talante dos relatores convidados durante as mesas redondas, xa que, destacou, “non é fácil someterse a unha sala de 200 persoas na que podes recibir calquera tipo de pregunta”.

Posteriormente, durante o acto de clausura no que participaron membros das directivas da Asociación Mundial de Buiatría, da Asociación Mundial Veterinaria, do Colexio de Veterinarios de Madrid, do comité organizador do Congreso Mundial de Buiatría de Cancún 2024 e do comité organizador desta edición do WBC celebrado en Madrid, Joaquín Ranz volveu aludir á satisfacción dos organizadores polo desenvolvemento desta reunión: “Na inauguración díxenlles que probablemente iamos facer un congreso histórico. Agora podemos presumir de facer o mellor congreso de buiatría da historia”, afirmou.

Tendo en conta os datos finais do 31.° WBC –3.113 congresistas, case un cento de relatores repartidos entre os 24 bloques temáticos do evento, 527 comunicacións orais e 767 pósteres–, todas as personalidades intervenientes fixeron énfase no éxito tanto de convocatoria como de contido e trasladaron as súas felicitacións aos responsables da súa preparación.

Con esta edición do congreso xa finalizada, a responsabilidade de organizar a seguinte recae nos colegas mexicanos. O 32.° World Buiatrics Congress terá lugar en Cancún do 21 ao 25 de maio de 2024.

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 31

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

Comunicando o labor veterinario a toda a poboación

C

ombater o descoñecemento imperante da sociedade respecto dos beneficios dos ruminantes na protección do medio ambiente, así como sobre o rol que desempeñan os profesionais veterinarios na saúde humana, eran dous dos obxectivos do comité organizador do 31.° WBC. Con esta idea moi presente, desde o gabinete de comunicación do congreso traballamos na difusión, tanto en medios xeralistas como especializados, das principais actividades levadas a cabo dentro desta reunión. A continuación, recollemos unha selección das informacións publicadas por medios de todo o país respecto deste encontro mundial de buiatras.

Consulta o dossier de prensa completo aquí:

32 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

O Uniform-Repro permite enlazar con sistemas de detección de actividade de SenseHub Os irmáns Carles e Jordi Pagès Bou ábrennos as portas da súa gandería, SAT Can Pol, para contarnos a súa experiencia con Uniform-Repro ao longo deste ano e medio que levan traballando con este programa.

“Aconsellámolo pola facilidade e a axilidade que ten o programa para sacar listaxes e información diaria da explotación” SAT CAN POL Propietarios: Carles e Jordi Pagès Bou Localización: Vilarnadal, Xirona N.° de animais en muxido: 300 Como foi o proceso de adaptación a Uniform-Repro?

En Can Pol teñen uns 300 animais en muxido

Cando colles o truco é bastante intui�vo. Eu non vexo ningún problema con este programa. Está bastante ben. Ten tantas posibilidades e é tan completo á vez, que para u�lizalo ao 100 % son necesarias moitas horas de aprendizaxe.

Por que decidistes comezar a u�lizalo?

Nós comezámolo a usar pola ligazón cos colares do SenseHub, porque é o único programa que ten as vantaxes de enlazar con calquera sistema de muxido ou con colares, como é o noso caso. Ademais, é un programa moi áxil e intui�vo, que encaixa moi ben no día a día, que ten un fácil uso. Estamos moi contentos con el.

Recomendan o programa de Uniform a calquera gandería

Canto tempo hai que empezastes a traballar con el?

Hai xa sobre un ano e medio que o integramos e temos bos resultados. Cada día imos aprendendo trucos e cousas novas. En resumo, está ben.

Por que o recomendariades a outros gandeiros?

Nós recomendariámolo para calquera �po de explotacións; como a nosa, máis grandes ou máis pequenas, iso é indiferente. Sobre todo, aconsellámolo pola facilidade e a axilidade que ofrece o programa para sacar listaxes e información diaria da explotación, tanto de temas reprodu�vos como produ�vos. É un programa que che ofrece datos de moitos aspectos ú�les do día a día.

ventas@uniform-agri.com 695 45 67 35 | 650 90 58 91 www.uniform-agri.com/es

Co programa Uniform-Repro obtéñense datos ú�les do día a día

CUBICULOS FLEXIBLES Aumenta el bienestar de tus animales con los separadores flexibles. Elimina los golpes, incrementa el tiempo de descanso y reduce los gastos veterinarios de tu granja.

El 100% de los ganaderos que los han instalado los recomienda y avalan su buen resultado.

Contáctanos para más información.

981 88 05 50

elmega@elmega.com

STOCK PERMANENTE DE MATERIAL ORIGINAL JOURDAIN

Barreras, cubiculos, cornadizas, comederos...

Desd e 1976

n redes social e s o n e u g es Si

Eficaces, robustas, versátiles y sobre todo duraderas son las palabras que mejor definen las limpiezas ELMEGA. Fabricamos arrobaderas hechas con material antidesgaste. Preparadas para ensamblaje de ruedas o patines sin necesidad de modificaciones.

Transportar a los pequeños de la granja nunca ha sido tan fácil!

Nuestro carro, totalmente galvanizado en caliente es muy robusto y practico...

Con 2 posiciones, rodar o estacionar

VIDEO V I D E O TESTIMONIO TESTIMONIO

Desde 1 hasta 12 animales. Con cierre galvanizado en caliente.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

JOAQUÍN RANZ, PRESIDENTE DO COMITÉ ORGANIZADOR DO WBC

En Vaca.tv

“É necesario baixar ao mundo real, chegar aos veterinarios que pisan as granxas e que fan fronte aos problemas da buiatría no día a día” O presidente da Asociación Nacional de Especialistas en Medicina Bovina de España (Anembe), Joaquín Ranz, foi tamén o encargado de encabezar o proxecto de organizar a última edición do World Buiatrics Congress (WBC).

Sobre a súa experiencia á fronte deste evento, así como do labor realizado en xeral por Anembe, fala nesta entrevista.

A pandemia obrigou a atrasar esta reunión ata en dúas ocasións. De que maneira lles afectaron estes cambios de datas?

Un parón tan grande é un problema que che obriga, en primeiro lugar, a volver revisar os contidos (houbo comunicacións orais que finalmente se retiraron porque xa se presentaran noutros sitios) e a contactar de novo cos relatores, porque non sabes se logo de dous anos queren seguir 36 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

adiante coas propostas ofrecidas nun principio ou se están desactualizadas. Despois de todo, os contidos científicos están en constante evolución.

Tamén nos afectou a nivel organizativo. Para a Asociación Mundial de Buiatría, que celebra os seus congresos de maneira regular cada dous anos, facer un parón tan grande supuña unha certa desorde e animáronnos a que o fixésemos virtual-

mente, xa que ese tipo de iniciativas proliferaron durante a pandemia e tecnicamente había posibilidades de organizar o congreso de forma telemática, pero non ía acorde coa forma que temos en Anembe de tratar os congresos. O contacto persoal e as relacións sociais sempre tiveron moito peso para nós. E tampouco era o que queriamos para este evento, unha reunión moi importante na que queriamos amosar ao mundo a calidade da nosa buiatría e como contribuíu Anembe, con toda a nosa carteira de actividades, a pola ao nivel no que está hoxe en día.

Sempre dixeron que querían imbuírlle ao WBC o espírito dos congresos de Anembe. Conseguírono?

Eu creo que si. Na última reunión do equipo directivo díxenlles que fomos unha xunta de plusmarquistas: superamos os máximos de asistencia nos nosos congresos nacionais e para o mundial, que era o gran evento que tiñamos asignado desde que empezamos, sabiamos que sería necesaria unha gran preparación. Desde o primeiro momento estivemos influenciados polo traballo que teriamos que desenvolver aquí e moito do que fixemos estaba orientado a como iamos afrontar o mundial. De feito, a última reunión nacional, que fixemos en Sevilla, a cal contou xa con moitas salas en paralelo, foi unha especie de adestramento para o que ía ser este congreso.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

“SOMOS UNHA XUNTA DE PLUSMARQUISTAS; SUPERAMOS TODOS OS REXISTROS PREVIOS”

Recibiron a máis de 3.000 congresistas. Que factores sinalan como clave para alcanzar estas cifras de asistencia tan notables?

Evidentemente a oferta de contidos é moi atractiva, pero, ademais, eu creo que, dalgunha maneira, é como cando abres unha presa, non? Tras o parón que houbo, a xente tiña ganas de acudir a un evento científico de peso, co cal, unha vez superadas as limitacións da pandemia, foron moitos os que se animaron a asistir. O apoio dos laboratorios tamén foi moi grande a nivel nacional e internacional. Ademais, España é un destino moi atractivo para os congresistas estranxeiros. Un de cada tres asistentes era español; o resto eran estranxeiros, na súa maioría ingleses, franceses e italianos.

Notaron cambios no volume de casas comerciais presentes con respecto a outras reunións que organizaran?

Son practicamente as mesmas. Habitualmente xa contamos co apoio das firmas comerciais máis importantes a nivel farmacolóxico, a diferenza nesta ocasión radica en que a organización por parte dos laboratorios, dos seus stands e da súa xente, non depende tanto das delegacións nacionais, senón dos seus departamentos internacionais.

Estámoslles moi agradecidos porque supuxeron un gran apoio nun momento moi importante. Antes

contaba que, durante a pandemia, desde a WAB animóusenos a facer o congreso de maneira virtual e, cando decidimos solicitar o adiamento para poder celebralo de maneira física, secundáronnos. Evidentemente, estes congresos teñen un custo moi elevado, algo do que somos todos moi conscientes, e a WAB deu valor ao respaldo das casas comerciais á nosa solicitude para concedernos ese adiamento.

Que valoración fan do contido técnico ofrecido?

Unha vez que o congreso bota a andar, iso é algo que xa non depende tanto de nós, senón de como sexan capaces de desenvolver os seus traballos os relatores e do ritmo que eles marquen. No entanto, eu creo que o nivel é moi bo porque trouxemos os mellores.

Algo que tamén quixemos facer é retribuírlles o seu traballo. O habitual é que nestes congresos non se lles pague aos speakers (para eles vir xa era unha honra, así que só se cubría a viaxe e a estancia), pero, por primeira vez, démoslles uns honorarios, que eran pechados e iguais para todos. Tamén é unha maneira de asegurar ter os mellores, porque adoitan estar moi demandados.

No que se refire ao volume de traballos recibidos, houbo unha cantidade de investigacións novas tremenda. Recibimos unhas 1.400 comunicacións

orais inicialmente, as cales foron revisadas por 97 científicos a pares; desas, aceptáronse 1.200. Presentáronse 527 en salas e exhibíronse en formato póster 764. Por todo iso, estou moi satisfeito, pero, como defensores que somos en Anembe de que non todo pode quedar aí, na investigación, tamén quero lembrar que é necesario baixar ao mundo real, chegar aos veterinarios que pisan as granxas, que poñen as botas e que fan fronte aos problemas da buiatría no día a día.

Déronlle tamén o seu lugar á área máis práctica. Neste aspecto este congreso diferénciase dos organizados con anterioridade?

Si. Tentamos que se parecese bastante aos nosos congresos nacionais, era o noso obxectivo. Tras as visitas que moitos dos socios e membros da xunta fixeramos a outros mundiais, tiñamos a impresión de que se trataba de congresos demasiado académicos, con moitas presentacións e comunicacións orais de universidades, con traballos moi concretos sobre algunha materia e con menos speakers principais aos que, ademais, non se lles daba demasiado tempo.

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 37

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

Nós quixemos aproximar a ciencia e a investigación, que son moi importantes, ao mundo práctico. Despois de todo, Anembe sempre perseguiu axuntar a todos os veterinarios que estamos no campo, a pé de granxa.

Criamos que determinados temas excesivamente específicos non eran tan relevantes para solucionar os problemas que xorden no día a día nas ganderías e, tendo isto en conta, quixemos combinar os traballos de investigación, que, por suposto, tamén tivemos moi presentes, con talleres prácticos e mesas de debate onde os congresistas puidesen preguntar e intercambiar opinións tanto con quen ten contacto diario cos animais, como cos investigadores teóricos máis brillantes.

A título persoal, como levou a xestión deste reto?

Persoalmente fago unha valoración positiva; foi unha experiencia que non prevía na miña carreira profesional, que me chegou sen buscalo. Como dixen o día da inauguración, esta foi unha viaxe chea de incidencias, pero sempre tivemos a vontade para saír adiante e todo se foi solucionando.

Creo que somos unha xunta de plusmarquistas; batemos todos os rexistros previos: de asistencia, de investigacións, de relatores… nese sentido, estou satisfeito co traballo realizado.

38 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

“ANEMBE É LÍDER A NIVEL CIENTÍFICO, PERO CREO QUE QUEDA MOITO TRABALLO POR DIANTE A NIVEL INSTITUCIONAL E DE MEDIOS”

O peche deste congreso coincide con tempo de cambios na xunta de Anembe. Incorporaranse novos membros?

Estamos en período de renovación, así é. Pasou xa o prazo de presentación de candidatos e, a verdade, esperabamos que houbese novos socios que se interesasen por formar parte da dirección, aínda que a falta de candidaturas xa é case un clásico de Anembe. Non se animan a sumarse á xunta porque somos unha asociación de veterinarios prácticos, persoas con moita carga de traballo, e isto é un esforzo extra que podo entender que non sempre apeteza.

En resumo, como non houbo candidaturas, a última hora a maioría dos compoñentes da xunta presentamos a nosa. Case todos a presentaron á súa vogalía actual. Eu, que ostentaba a de Medicina, Cirurxía e Podoloxía, cambieime co vogal de Relacións Externas e Deontoloxía. A miña vontade é quedarme nun segundo plano, de aí o cambio.

Antes dicía que a organización do WBC sempre fora o gran reto desta xunta. Cales son os próximos desafíos que deberán asumir?

Anembe é líder no terreo científico, pero creo que queda moito traballo por diante a nivel institucional e de medios. A min, como presidente, tocoume facer ese traballo e, aínda que quero retirarme da presidencia, creo que é unha pena cambiar de caras e empezar de cero; por iso teño a intención de continuar xestionando as relacións institucionais para axudar a que a asociación poida seguir crecendo e gañando o recoñecemento que merece. Sei que aínda temos capacidade de mellorar nese sentido.

Seguro de

vacuno de reproducción y producción

Incluye saneamiento ganadero.

Asegure la calidad de su leche (células somáticas, aflatoxinas…).

PARA SUSCRIBIR SU SEGURO DIRÍJASE A: • CAJA DE SEGUROS REUNIDOS (CASER) • MAPFRE ESPAÑA CíA. DE SEGUROS Y REASEGUROS • AGROPELAYO SOCIEDAD DE SEGUROS S.A. • SEGUROS GENERALES RURAL • ALLIANZ, COMPAÑíA DE SEGUROS • PLUS ULTRA SEGUROS • HELVETIA CíA SUIZA S.A • CAJAMAR SEGUROS GENERALES S.A. • MUTUA ARROCERA, MUTUA DE SEGUROS • FIATC, MUTUA DE SEGUROS Y REASEGUROS • GENERALI DE ESPAÑA, S.A. SEGUROS • SEGUROS CATALANA OCCIDENTE • MUSSAP, MUTUA DE SEGUROS • SANTA LUCÍA S.A. CÍA DE SEGUROS • REALE SEGUROS GENERALES • AXA SEGUROS GENERALES • MGS SEGUROS Y REASEGUROS S.A.

CONFIANZA E PROXIMIDADE

“Apoiar o medio rural é un obxectivo prioritario para Santander”

SANTIAGO RUIZ

Responsable de Negocio Agro de Santander para Cantabria-Asturias

En vídeo Banco Santander aposta de maneira firme polo sector produtor e, en liña con esta convicción, trata de adaptar os seus produtos ás necesidades dos clientes agro, así como de chegar a todas as zonas onde se necesitan os seus servizos.

Que lle ofrece o Banco Santander ao sector agrario?

Santander leva 30 anos ao lado do sector agroalimentario. Iso permitiunos coñecer o cliente moi de preto e apoialo con aqueles produtos específicos que mellor se adapten ás súas necesidades.

Un dos seus puntos fortes é a tramitación da PAC. Como traballan nesta área?

Temos moitos anos de experiencia non só no anticipo da PAC, senón de calquera subvención. Ademais destes adiantos, adaptamos todos os produtos que temos no banco ás demandas dos nosos clientes; ás necesidades reais dos seus cobros, dos seus pagos e de todo o que xorde no día a día.

Nos últimos anos, os traballadores deste sector pasaron de ser pequenos agricultores e gandeiros a empresarios profesionais. Como se adaptaron a este cambio?

Santander adáptase sempre ao cliente, neste caso aos agricultores e aos gandeiros. Facemos unha aposta moi forte pola dixitalización e sustentabilidade do sector. Ofrecemos produtos sinxelos e de fácil acceso para os nosos clientes, ademais de darlles resposta a todas as súas demandas e de poñer ao seu alcance todo tipo de servizos e, por suposto, ser moi áxiles en levar a cabo o financiamento que necesitan.

Cales son os motivos polos que o Santander aposta por reforzar a súa presenza en zonas con poucos habitantes?

O banco ten presenza na maioría das localidades da nosa territorial (Cantabria e Asturias) con oficinas de axentes que atenden as peticións de todas estas persoas. Nesas pequenas oficinas ofrecemos os mesmos produtos e servizos que nas demais. Cabe destacar que no medio rural hai unha gran presenza de clientes do sector agro, polo que estar aí para eles é un obxectivo prioritario para nós.

Por que é importante a presenza do Banco Santander en eventos coma o Concurso Nacional da Raza Frisona?

Estamos presentes en todos os actos e feiras relacionadas co sector. Desta maneira, os nosos clientes senten a nosa proximidade e poden solicitarnos axuda para darlles solución ás necesidades que lles xurdan.

Proximidade e especialización son os dous eixes mediante os cales apoiamos os agricultores e gandeiros españois.

Es el momento de renovar tu maquinaria Haz tu explotación agrícola más sostenible y digital con el Plan Renove del Santander.

Te ayudamos con financiación en condiciones preferentes para renovar tu maquinaria agrícola e impulsar de nuevo tu negocio.

Infórmate sobre todas las soluciones que Santander Agro puede ofrecerte.

Entra en bancosantander.es o acércate a cualquiera de nuestras oficinas.

Financiación sujeta a previa autorización por parte del Banco.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

JAN POL, PROTAGONISTA DE THE INCREDIBLE DR. POL

En Vaca.tv

“Canto máis e mellor eduquemos á sociedade respecto do coidado dos animais, mellor estarán eses animais” Jan Pol é un dos veterinarios máis televisivos dos últimos anos. Hai unha década que está á fronte do programa de National Geographic Wild The Incredible Dr. Pol, desde o que realiza unha importante tarefa de promoción do sector. Pol foi un dos asistentes estrela do WBC de Madrid e o encargado de presentar a súa última mesa redonda, sobre os trucos que os buiatras poñen en práctica no traballo de campo. É a primeira vez que asiste a un congreso mundial de buiatras?

Si. É a primeira vez que veño a Madrid e asisto a unha reunión deste tipo. Xa vin un dos relatorios e, si, podería dicirse que despois de 50 anos no negocio aínda teño que seguir aprendendo. Iso gústame. Sempre xorden enfermidades e problemas novos e é importante estar ao día para saber como tratalos.

42 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Vén falar de trucos prácticos nun congreso eminentemente teórico.

Como de importante cre que é compartir as experiencias de campo?

Creo que é esencial. Para min, os aspectos prácticos son os máis importantes. Sempre digo que “se podes facelo sinxelo, non o compliques”.

Entón, se hai cousas novas que podes aprender doutros veterinarios, iso é perfecto. Non deberiamos gardarnos segredos, o interesante é intercambiar ideas cos colegas.

É complicado dar resposta ás necesidades dunha variedade tan ampla de animais como os que vostede trata?

Creo que depende do que elixa cada un. Sei que agora hai moitos veterinarios que se queren especializar, pero, para min, o reto está en realizar o mellor diagnóstico para calquera animal, porque por que especializarse nunha soa área cando hai tantas mascotas que necesitan axuda? Esa é a miña filosofía. No que se refire aos animais que atendo, gústame axudar a calquera que chega á miña porta, porque o seu propietario quéreos, sexan o que sexan. Dáme igual que sexa un pito, un can, un gato, un lagarto ou unha serpe. Tento prestar o mellor servizo posible.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

Que diferenzas percibe entre o coidado de mascotas e de animais de granxa? É totalmente distinto. Nos animais de granxa mirar pola economía é un factor importante. Se ese animal non é produtivo, se non rende ao nivel necesario, haberá que descartalo. Neste sentido, como veterinarios é importante que realicemos diagnósticos precisos, que nos axuden a saber que vai mal, e que despois lle expliquemos ao gandeiro que se debe facer e canto vai custar para que poida decidir como proceder.

Cos animais de compañía ocorre case o contrario. Ti queres que a túa mascota viva o maior tempo posible, pero aínda así nós debemos tratar sempre de buscar a maneira máis económica posible de conseguilo.

Como foi a súa experiencia profesional con vacas de leite?

Cando estaba a empezar, o 80 % do meu traballo estaba relacionado coa industria láctea. Agora non me dedico tanto a elas, porque imperan cada vez máis as granxas de gran volume cos seus propios profesionais veterinarios.

En xeral, son partidario de falar cos gandeiros para que poidan implementar eles os cambios e melloras, aínda que sempre digo que non se debe tratar un animal ata ter o diagnóstico claro, algo para o que se deben poñer en funcionamento os cinco sentidos.

Respecto disto estoume acordando dunha pequena historia... Cando era novo, antes mesmo de entrar na universidade, un gandeiro explicoume que cando tiña a unha vaca enferma, pero non era capaz de dar coa razón, probaba o seu leite. Se, por exemplo, o leite estaba salgado, era síntoma de que podería estar a sufrir mastite.

Así pois, mesmo o gusto é un sentido que entra en xogo nesta profesión.

DEZ ANOS CUN PÚBLICO FIEL Jan Pol é o protagonista do reality show de National Geographic Wild The Incredible Dr. Pol, programa que leva en emisión desde outubro de 2011 e que conta xa con máis de 220 episodios repartidos en 20 tempadas.

Esta non era unha actividade secundaria que Pol se propuxera nunca, ata que o seu fillo Charles, produtor que traballou durante unha década en Hollywood, llo expuxo. “Hai algo máis de dez anos, o meu fillo veu e díxome: ‘Papá, deberiamos facer un reality sobre ti’. Despois de todo, el sempre lles dixo aos seus amigos que o seu pai... é toda unha personaxe!”, ri.

Ao preguntarlle sobre a clave para estar á fronte dun programa de éxito sobre o mundo animal durante tanto tempo, conta este veterinario de orixe neozelandés que a clave é gozar do que fai: “Divírtome moito co meu traballo. Encántame ser veterinario porque cada día é diferente.

E dou o mellor de min mesmo, aínda que, claro, non sempre podemos salvar a todos os animais”.

Se decidiu dicir si ao proxecto, afirma, foi polo seu fillo e sen expectativas de que chegase a ter tanta repercusión. “Charles díxome que só tiña que facer o meu traballo, que iso era suficientemente interesante; é o que fixen sempre e supoño que é parte do segredo”, reflexiona.

No que se refire aos animais de produción, lembra que, especialmente ao principio, as granxas eran reticentes a ser gravadas por toda a serie de connotacións negativas que se ten do seu traballo fóra do sector produtor. “Pero nós mostramos a realidade. Demostramos que estes animais teñen boas instalacións, que están correctamente alimentados... e, si, que producen leite ou carne. Isto é o que fixemos a través do programa, amosarlle á poboación urbana de onde veñen o leite e a carne que consome e como de ben coida o gandeiro dos seus animais”.

“NAS MACROGRANXAS AS VACAS NON RECIBEN A ATENCIÓN INDIVIDUAL QUE CREO QUE DEBERÍA DARLLES UN VETERINARIO”

No entanto, se un gandeiro non é capaz de dar co problema, é imprescindible que chame ao seu veterinario e, por suposto, que preste atención ao que lle teña que dicir.

Como son as ganderías de leite en Michigan, a zona dos Estados Unidos na que vostede máis traballa?

Fun veterinario de campo durante 40 anos. Cando empecei, había 2-3 granxas de vacún leiteiro cada poucos quilómetros. Agora non é así. O traballo nunha gandería de leite está ben, pero xa non se paga o suficiente.

A produción non alcanza para cubrir os custos e o tempo investidos. Por iso, o que imperan agora son as macrogranxas, de 1.000 a 7.000 vacas; entón, xa non podemos falar de granxas de leite, senón de factorías, de fábricas.

Non é algo que me guste especialmente porque desta maneira as vacas

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 43

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

non reciben a atención individual que creo que debería darlles un veterinario. No entanto, como dicía antes, tamén sei que hai moitos propietarios que traballan cos seus propios veterinarios, o cal está ben, porque poden telos a disposición 24/7.

Parece que a sociedade vive cada vez máis de costas ao traballo que se realiza no campo. Que papel xoga un programa como o seu á hora de transmitir a verdade respecto do labor do sector produtor?

Eu creo que é moi útil. Penso que é necesario transmitirlle á xente de cidade unha serie de nocións tanto no relativo aos animais de produción como en canto ás mascotas.

Durante estes anos recibín moitos comentarios dicíndonos canto aprenden grazas ao noso programa, o cal para min tamén é moi importante, porque canto máis e mellor eduquemos á sociedade respecto ao coidado dos animais, mellor estarán eses animais.

Respecto disto pódolles contar unha anécdota. En febreiro, nunha granxa en Orlando (Florida), un home veu e díxome: “Teño unha granxa de porcos e antes adoitaba sacrificar os que tiñan prolapso rectal, ata que vin como os tratabas e descubrín que era posible salvalos”. Isto é algo fantástico para min, encántame saber que axudamos a dar a coñecer novas posibilidades para coidar dos animais de maneira sinxela.

44 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

“A TRAVÉS DO PROGRAMA AMOSÁMOSLLE Á POBOACIÓN URBANA DE ONDE VEÑEN O LEITE E A CARNE QUE CONSOME E COMO DE BEN COIDA O GANDEIRO DOS SEUS ANIMAIS”

Como de importante cre que é a vocación nunha profesión que require de tanta implicación como a de veterinario?

Esa é a clave. Debe encantarche o que fas porque, si, se escolles unha profesión como a veterinaria, sabes que non terás un horario de 8:00 a 17:00, porque os animais non entenden de días libres. Debemos estar preparados para traballar a deshoras. Tamén esa é a razón pola que non adoitamos traballar sós, senón en equipo, para facer quendas.

Algo que non me gusta é que agora cada vez hai máis veterinarios, sobre todo de pequenos animais, que pechan a clínica o venres ás cinco da tarde e non abren ata o luns ao oito da mañá, de maneira que non queda máis remedio que acudir a clínicas de urxencia, que están tan saturadas que tampouco poden prestar os seus servizos correctamente. Así pois, se elixes esta profesión, elixes o que ten de bonito... e o que ten de feo!

O MUNDO CAMBIA, A CONFIANZA

PERMANECE

E

n Boehringer Ingelheim preguntámonos moitas veces que é a confianza. Que valor ten crer na profesionalidade e o traballo de quen cada día vela pola saúde dos animais. Que supón ter a certeza de utilizar un produto que funciona.

Por iso, poñemos en valor conceptos intanxibles como a confianza, a tranquilidade ou a certeza, factores clave para todos aqueles profesionais que traballan coa saúde e o benestar dos ruminantes.

Estes conceptos son protagonistas de tres mensaxes que se articulan ao redor de dous produtos de referencia para a compañía, avalados por unha amplísima traxectoria de eficacia e seguridade.

QUE É A

EPRINEX® MULTI Eprinex® Multi é o antiparasitario pour-on de referencia para o gando vacún que conta dende hai uns anos co rexistro para ovino e caprino.

Con 25 anos de historia, presenta un amplo espectro de actividade fronte a gran cantidade de parasitos (internos e externos) e é a forma máis sinxela de desparasitaxe co mínimo impacto sobre o benestar animal.

IVOMEC® Se hai un produto que simbolice a confianza é Ivomec®. Dirixido ao tratamento e control dos parasitos internos e externos, este 2022 conmemoramos o seu 40.º aniversario. Catro décadas para o que é, sen dúbida, o produto que maior impacto tivo na historia da sanidade animal.

Líder do mercado de endectocidas, Boehringer Ingelheim continúa traballando como o primeiro día para poder manter os seus altos valores de seguridade e eficacia, artífices do éxito cultivado ao longo do tempo.

CONFIANZA? A XENTE COÑECE A SÚA EXCELENTE TOLERANCIA

bit.ly/cimavet-ivomec

EPRINEX® FAI UN EXCELENTE CONTROL

MOITO QUE DICIR bit.ly/cimavet-eprinex

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

EMILIO GALLEGO, SECRETARIO XERAL DA CONFEDERACIÓN EMPRESARIAL DE HOSTELERÍA DE ESPAÑA

En Vaca.tv

“Temos claro que hai unha base de alimentación tradicional que non sería intelixente perder” Durante a celebración do 31.° World Buiatrics Congress tivo lugar unha mesa redonda titulada “Omnívoros, desmontando mitos”, un espazo centrado en poñer en valor o sector produtor e o consumo de carne.

Nela estivo presente Emilio Gallego, de Hostelería de España, con quen falamos para afondar nas sinerxías que se poden desenvolver entre os sectores hostaleiro e veterinario.

Por que é importante para o sector hostaleiro ter a posibilidade de intervir en congresos técnicos coma este?

Participar no Congreso Mundial de Buiatría foi unha oportunidade de comunicar o momento no que se atopa a hostalaría de España e a importancia que ten para nós a relación coa cadea de valor. Algo tan relevante como a carne é fundamental para a gastronomía española e a nosa é unha hostalaría que valoriza 46 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

o produto, que se basea nel e tamén na súa boa execución. Foi unha ocasión magnífica para poder compartir inquietudes e unir forzas.

En concreto, participou nunha mesa redonda sobre omnívoros. Que achegou a hostalaría nesta temática?

Achegamos ao contido deste congreso a unhas visións máis poliédricas, con distintos enfoques. En concreto, centreime na necesidade de ter en conta que cando nos estamos ali-

mentando realizamos, por suposto, un acto biolóxico, a necesidade humana de incorporar alimentos e bebidas, pero tamén levamos a cabo unha función social. En países como España, ou en toda a conca mediterránea, gozar dun restaurante adóitase facer con amigos, familiares, etc. e sempre en todo tipo de celebracións. É algo que temos integrado na nosa maneira de ser; forma parte da nosa cultura. O que quixen compartir nesta mesa é a visión dunha alimentación moito máis completa, que ten en conta a parte emocional.

Cada día proliferan máis as iniciativas en contra do consumo de produtos de orixe animal. Cal é a postura de Hostelería de España neste sentido?

As nosas empresas sempre van dar resposta ao que os clientes nos demanden; esta é a máxima en calquera tipo de mercado. Aínda así, desde Hostelería de España somos conscientes de que a Hostelería traslada a paisaxe ao prato, de que exerce como catalizadora da nosa historia, cultura, tradicións, paisaxes, climas… A actividade humana o que fixo foi ir xerando ese tipo de produtos, froito do que nos dá a natureza, non? Por tanto, somos conscientes de que, aínda que aparecen novas tendencias, algunhas delas moi radicais e ás que tamén debemos dar resposta, temos claro que hai unha

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

base de alimentación tradicional que non sería intelixente perder. Nese sentido, os locais traballan por ofrecer un produto ben elaborado e cunha boa relación calidade-prezo, que en España é insuperable. Estamos comprometidos con isto e ímolo a seguir estando.

aos mozos, a importancia de coñecer o valor dos alimentos, de establecer unha nutrición equilibrada, de dispoñer dun coñecemento en profundidade dos produtos e de saber cociñar. É necesario seguir cociñando, en maior ou menor medida; que sexa unha habilidade que non se perda.

Entre os temas que abordou nas súas intervencións, estaba a concepción actual que se ten da cociña. Hai que entender o cociñar como un gusto?

Non cociñar é unha tendencia que actualmente está a medrar dunha maneira moi rápida. Non cociñar na casa é algo que está a ocorrer, mesmo, en economías máis desenvolvidas que a española e, sobre todo, está a arraigarse dunha maneira moi forte nos mozos. Sen dúbida, cociñar forma parte da nosa cultura, trátase dunha habilidade máis que temos na sociedade. Perdela provocaría un empobrecemento da sociedade e da nosa cultura, e unha perda tamén das nosas tradicións. Nese sentido, necesitamos seguir formando e comunicando á poboación, especialmente

Que valoración fai da súa experiencia no WBC de Madrid?

Foi positiva. É necesario un traballo conxunto de toda a cadea de valor, coa maior integración posible. A tarefa que temos por diante é inxente: traballar en rede. Colaborar entre todos os axentes desta cadea é fundamental e a postura de Hostelería de España neste sentido é de compromiso, de estar aí, porque se nos necesita.

Nós xa estamos a traballar en liñas de colaboración. Axudar en todos os ámbitos que teñen que ver coa sustentabilidade e coa redución do desperdicio alimentario e do impacto ambiental dos procesos de cociña é algo fundamental para o noso sector.

Tamén formamos parte dunha iniciativa para promover a publicidade de aspectos non funcionais dos ali-

“COLABORAR ENTRE TODOS OS AXENTES DESTA CADEA É FUNDAMENTAL E A POSTURA DE HOSTELERÍA DE ESPAÑA NESTE SENTIDO É DE COMPROMISO”

mentos, é dicir, que non só se conte que proteínas, hidratos de carbonos, azucres ou graxas teñen os alimentos, senón tamén a parte emocional ou cultural. En definitiva, tratamos de prestar atención a todos eses factores experienciais que máis nos importan cando consumimos estes alimentos na hostalaría.

AUTOSPIRE

MEZCLADORA AUTOPROPULSADA 12 – 24 M3 > FRESA 200 CV ANCHURA 2M > CINTA DE DISTRIBUCIÓN TRASERA DERECHA E IZQUIERDA > 3 MODOS DE AVANCE: SILO, TRABAJO, CAMINO > VELOCIDAD 40 KM/H

WWW.LUCASG.COM

PARA TODA LA INFORMACIÓN, CONTACTE CON NUESTRO REPRESENTANTE DE VENTAS: JORDAN VARAGNE – 0033 607 647 735

CONTIGO TODOS LOS DÍAS

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 47

SEM RODRÍGUEZ TALLÓN NUDESA

una una iniciativa iniciativa para para a los a los # YO#SYO OYC S OYC A M PAO MP EO S U EN S U PN ROY P ROY EC TO EC TO I M PIUMLPSUALDSO AD PO RP O VR I RV B IAC R B AC E S PA E SÑPA AÑ CA ON CO EL N FEILN FDI N E DA D E RDA A RC A O NCO OCNEORC Y E RD Y I VD UILG V UALG RA EL R EL T R ATBRA AJBOAD JO E LO D E SLO P RO S PFRO E SFI O ES NIA OLNEASLD EE S LDCEA LM CP AO, M PEO, N ES NPEEC S PI A EC L IAL V E TVEERTI N ER AIRNIA OR S,I OGS, AN GA AD NEARO D ESRO Y SOT Y RO OTSRO P RO S PFRO E SFI O ES NIA OLNEASL E S R E LRAC E LI AC O NIA OD NO ASD O CO SN CO E ST N EEST S EC E STO ECRTO . R.

“Debemos intentar que o gandeiro deixe de tratar todo con antibióticos e inculcarlle que se centre no manexo”

O amor polos animais grandes e a admiración polo veterinario que atendía a granxa de seus avós foron os principais motivos que levaron a Sem Rodríguez Tallón a exercer a Veterinaria. Na nova entrega de #YoSoyCampo de Virbac coñecemos a súa carreira e a súa visión sobre o futuro dos veterinarios.

Que te motivou a ser veterinario?

Son dunha aldea pequena da provincia de Ourense na que cada veciño tiña dúas ou tres vacas. Sempre lles tiven agarimo aos animais grandes e ese foi un dos motivos polos que eu estudei Veterinaria. Outra vertente foi a figura do veterinario clínico que coidaba as vacas dos meus avós.

Unha persoa maior, humilde, con moita bondade e que cos seus tratamentos antibióticos e, a maiores, cos seus remedios caseiros curaba os animais. O que máis me marcou é que el cobraba segundo a economía da xente. Era unha persoa que nin se enriquecía co que facía.

Como foron os comezos nesta profesión?

Os meus comezos remóntanse a hai 22 anos, cando empecei a traballar na ADS de porcino en Silleda. Ao cabo dun ano incorporeime a Nutrimentos Deza SA e pasei a formar parte do seu equipo xestionando a integración de porcino de ceba. Despois de cinco anos nesa área, sumouse a xestión dos xatos de ceba.

Que é o que máis che gusta do teu traballo?

Por unha banda, enfrontarme aos problemas do día a día dos xatos e tentar solucionalos; por outra, o trato que teño cos donos das ganderías. Con eles e axudados polos nosos compañeiros veterinarios da empresa, tratamos de arranxarlles todos os inconvenientes que se presentan.

Como cambiou a veterinaria dende que empezaches a traballar?

O cambio que máis observo dende hai 22 anos ata hoxe é que cada vez debemos ser máis profesionais. Actualmente xa non temos as armas das que dispuñamos antes e hai que traballar de xeito conxunto co gandeiro. Debemos tentar que deixe de tratar todo con antibióticos e incul-

carlle que se centre no manexo. Co novo Real Decreto redúcesenos a cantidade e o tipo de antibiótico que podemos utilizar, polo que nos enfrontamos a unha situación na que temos que cambiar o chip e enfocarnos no manexo das explotacións.

Como ves o futuro desta profesión?

Vexo con algo de preocupación o futuro da veterinaria no que respecta a animais de produción e de grandes animais.

Os alumnos de terceiro de carreira veñen facer prácticas de porcino á nosa empresa e a min sempre me gusta preguntarlles a que queren dedicarse. A maioría, un 90 % deles, quere enfocarse a pequenos animais ou á administración.

Eu anímoos a que traballen con animais grandes. Hoxe en día trabállase en equipo, hai descansos, tes vacacións, cobras un soldo digno... Por iso animo os futuros veterinarios a que tiren por este camiño.

Por que é tan importante a produción animal?

A produción animal é o sector primario, é dicir, a base da pirámide. Se este non funciona, todo o demais vénse abaixo. Recentemente, vivimos dous claros exemplos: un, durante a pandemia fornecemos carne, leite, ovos etc. para que a xente comprase todo isto nos supermercados.

Seguimos traballando a pesar de todos os problemas que aparecían. Outro dos puntos críticos atopámolo agora coa guerra. Sabemos que os prezos están a subir, pero se o sector primario non funciona en España, isto cada vez vai ser peor porque nos veremos obrigados a vender a carne máis cara, o que tamén repercutirá no consumidor.

Temos que empezar a producir cereal en España, a elaborar pensos que baixen os custos para que así a carne teña a maior calidade posible e sexa máis barata para o consumidor.

vp027

vp027_publi_virbac_yosoycampo.indd 39

20/10/21 13:40

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

BERNARD VALLAT, DIRECTOR HONORARIO DA ORGANIZACIÓN MUNDIAL DE SANIDADE ANIMAL

pagar a escola dos seus fillos, para comprar medicamentos... Nestas zonas en vías de desenvolvemento consideran ridículo o comportamento dos países ricos respecto ao consumo de carne.

En Vaca.tv

“Protexer á profesión veterinaria no mundo tería que ser prioritario” Bernard Vallat exerceu durante case dúas décadas a veterinaria en países en vías de desenvolvemento. Posteriormente formou parte do Ministerio de Asuntos Exteriores en Francia, ata que foi elixido director da Organización Mundial de Sanidade Animal (OMSA), posto que ocupou durante 15 anos. Sobre a súa experiencia profesional, así como sobre o consumo de produtos de orixe animal, falounos no noso encontro no World Buiatrics Congress de Madrid.

Interveu na mesa redonda do WBC sobre omnívoros. Que aspectos trataron?

Tocamos varios paus. Entre eles, abordamos os argumentos dos animalistas para convencer á xente de non consumir produtos de orixe animal, así como as estratexias que seguen e o tipo de accións que se deberían levar a cabo, en contrapartida, para dar información aos consumidores sobre os beneficios de criar animais e de consumir os seus produtos.

50 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Ten unha ampla traxectoria profesional traballando en África, onde o veganismo é case inexistente. A que se debe?

A miña experiencia neste continente permíteme ter unha visión moi diferente á dos europeos. Case se podería dicir que a opción de ser vegano ou vexetariano alí vese coma un capricho. En África, consumir, por exemplo, leite ou produtos derivados é un luxo. Eles non se poden permitir comer aos seus animais, senón que os venden para ter efectivo para

Son realistas os argumentos dos animalistas para defender o nonconsumo de carne ou lácteos?

Non. Apuntan, primeiro, que os animais teñen os mesmos dereitos que as persoas, motivo polo cal non temos potestade para sacrificalos para consumir os seus produtos. Apóianse en estudos que eles mesmo financian, nos que abordan as consecuencias do consumo de produtos de orixe animal para a saúde e a nutrición; pero nós tamén temos estudos para responderlles. Utilizan tamén o cambio climático e o impacto negativo que teñen a agricultura e a gandería no medio ambiente, pero esquecen dicir que os pastos son moi positivos para a captura de carbono, que son unha vantaxe para a biodiversidade, para a natureza.

Nós tamén temos argumentos para defender ao sector agrogandeiro e debemos falar deles. Hai aspectos xurídicos, de saúde e de medio ambiente dos que hai que dar detalles para poder xulgar con propiedade. É esta unha tendencia global?

Existen moitas diferenzas no mundo respecto ao comportamento da xente en canto a isto. Europa é o continente onde hai o maior número de partidarios desta tendencia en contra da cría de animais. En América do Norte e do Sur son movementos menos activos, pero están aí. En África e en Asia son prácticamente inexistentes.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

“NAS ZONAS EN VÍAS DE DESENVOLVEMENTO CONSIDERAN RIDÍCULO O COMPORTAMENTO DOS PAÍSES RICOS RESPECTO AO CONSUMO DE CARNE”

O sector da buiatría está a sufrir dalgunha maneira as consecuencias destes movementos?

Por suposto, é algo inevitable. Por exemplo, agora, os estudantes de Veterinaria veñen na súa maioría de zonas urbanas, case o 90 % veñen de cidades. Descoñecen o campo, entran na universidade sen tocar unha vaca na súa vida e é complicado transmitirlles unha cultura que descoñecen, facelos conscientes de que esta é unha actividade positiva para a sociedade. Nese sentido temos unha tarefa pendente. Xa hai facultades de veterinaria que compraron terras con animais e que fomentan que os estudantes vaian traballar neles, e non só tratándoos, senón participando tamén en todo o proceso de produción.

Creo que é algo fundamental para capacitar a todos os profesionais da veterinaria do mundo.

Estivo durante 15 anos á fronte da OMSA. En que aspectos fixeron maior fincapé durante o seu tempo no cargo?

En xeral, a xente non presta atención ao feito de que hai un risco sanitario vinculado aos animais, a pesar de que xa tivemos que manexar crises como a das vacas tolas ou a da gripe aviaria. Neses momentos nos que era director da OMSA creo que a sociedade consideraba que se trataba de danos extraordinarios e que o que había que facer era suprimir este tipo de produción para protexer á poboación humana. Traballamos moito a nivel científico e político para explicar que os medios de comunicación tiñan unha estratexia de negocio, porque o medo vende moito, que os levaba a comunicar en ne-

gativo, desinformando. Eliminar este tipo de percepcións era, xunto con promover a ciencia e a independencia, algo fundamental.

A OMSA foi a precursora dun concepto do que se está falando moito ultimamente: o One Health. De que maneira interviñeron no seu desenvolvemento?

A OMSA foi a fonte, a orixe do concepto One Health, o cal se desenvolveu xunto con varias universidades dos Estados Unidos. A lema inicial foi “one health, one medicine”, pero finalmente chegouse ao consenso de empregar só “one health”. A OMSA encargouse de comunicar este tema a nivel político, da súa difusión nos ministerios de saúde, porque naquel entón non tiñan nin idea da importancia de traballar cos veterinarios e cos especialistas no medio ambiente.

Fixemos un intenso traballo político para conciencialos e finalmente chegamos a asinar un acordo mundial coa OMS e coa FAO para a promoción do concepto. A nivel persoal estiven moi implicado na súa difusión.

Cre que aínda falta implicación a nivel político e institucional para que a sociedade poida chegar a desenvolver unha maior conciencia respecto da súa importancia?

Sempre se pode facer máis. Durante a miña carreira en África, despois como xefe veterinario de Francia e posteriormente na OMSA, unha das miñas prioridades foi convencer da importancia dos veterinarios para velar polo benestar mundial da poboación.

Por exemplo, na OMSA elaboramos un sistema chamado “Proceso PVS”, que realiza unha avaliación da cali-

UNHA CARREIRA CONTRA A DESIGUALDADE E POLA SAÚDE ÚNICA O veterinario francés Bernard Vallat empezou a súa carreira profesional en África, onde traballou durante 17 anos en países en vías de desenvolvemento man a man cos médicos para protexer a humanos e animais (fundamentalmente ruminantes como camelos, vacas de cebo e cabras) de enfermidades como a peste bovina, a peripleumonía ou o carbunco. “Tamén traballamos en axudar ás poboacións a sobrevivir en condicións de seca, no deserto. Foi unha experiencia moi interesante”, lembra.

Durante este tempo, parte do seu traballo orientouse cara á formación de persoas respecto ao coidado dos seus animais: “Tiñamos recursos internacionais para dispensar vacinas gratuítas e tamén para levar a cabo outras accións cos animais, pero non había servizos veterinarios, entón debiamos capacitar á poboación, a xente que non sabía nin ler nin escribir”. Así pois, Vallat ofreceu formacións moi concretas a persoas con poucos recursos para que puidesen xestionar os seus rabaños. “Isto é básico. Promover accións como estas, que os axuden a ser capaces de encargarse correctamente dos seus animais, é a maneira para que cheguen a ser autosuficientes”.

De volta en Francia, exerceu primeiro o labor de coordinación e cooperación nos países pobres no Ministerio de Asuntos Exteriores galo e posteriormente desempeñou o cargo de xefe veterinario a nivel nacional.

En maio de 2000 foi elixido director xeral da Organización Mundial de Saúde Animal (OMSA), a cal conta con 181 países membros, un posto para o que foi reelixido en dúas ocasións. Desde 2016 é director xeneral honorario da OMSA e na actualidade, xa como xubilado, traballa na promoción do consumo de produtos de orixe animal.

dade dos servizos veterinarios, da sanidade animal e da saúde pública veterinaria. Un total de 140 países utilizaron de maneira oficial esta ferramenta e, tras empregala, máis de 100 aumentaron os orzamentos para a formación veterinaria e para promover leis que desen máis peso aos coñecementos veterinarios. Creo que esa é a senda que habería que seguir.

Protexer á profesión veterinaria no mundo tería que ser prioritario.

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 51

Lely celebrou en Galicia a súa convención mundial de granxas XL

¡EN VÍDEO!

“Melloramos as granxas para que pasen á seguinte xeración e para que poidan ter éxito nos vindeiros anos” Durante a semana do 17 de outubro, Lely organizou en Santiago de Compostela o Red Cow Event, unha cita a nivel mundial bianual para gandeiros con granxas XL, no que realizan obradoiros e presentacións orientadas a axudarlles aos asistentes a mellorar o rendemento das súas ganderías. Con motivo deste evento, conversamos con Coert van Lenteren, xerente global do departamento de granxas XL de Lely, sobre as temáticas principais da reunión e sobre a implantación da filosofía XL no mercado.

Por que escolleron Galicia para a realización deste evento?

Decidimos celebralo en Galicia, en concreto en Santiago de Compostela, porque ten unha historia moi forte vinculada a este sector. A zona quere crecer, quere madurar aínda máis en termos de gandería sustentable e circular e, ademais, aquí temos algunhas das nosas granxas XL máis recentes. Ganadería Pazos, por exemplo, é un dos nosos novos clientes. Están a facelo moi ben e queriamos recoñecer o seu traballo traéndolles visitantes de todo o mundo.

En que se basea a filosofía Lely?

A nosa filosofía sempre partiu da idea de facilitar a vida dos gandeiros ao combinar as súas rutinas de traballo coa procura de

novas formas de mecanizar, automatizar ou dixitalizar os labores para que poidan ter unha vida mellor, máis cómoda. Por tanto, Lely baséase en tres alicerces fundamentais: facer que a vida do gandeiro sexa máis sustentable, máis rendible e máis agradable. Como resultado disto, os gandeiros son máis felices.

Como aplican esta filosofía nas granxas XL? Como punto de partida, nunha granxa XL observamos coidadosamente como de grande é ese negocio e onde quere estar dentro de 10 anos. Logo, integramos todas as rutinas de procesamento nunha solución con vacas, robots, tecnoloxía... Ademais, por suposto, prestámoslles atención ás persoas. Os nosos

clientes son cada vez máis profesionais, polo que debemos asegurarnos de optimizar a tecnoloxía coa que traballan.

Como están a traballar no noso país?

En España, Lely ten unha organización que se apoia na infraestrutura local, denominada Lely Center. Os nosos Lely Centers son o eixe central de Lely no país, a porta de entrada para que os gandeiros cheguen a nós, e xunto con eles levamos a cabo deseños de solucións individuais e específicas para cada granxa. Falamos cos propietarios da granxa sobre cales son as súas metas e os seus obxectivos a longo prazo e logo decidimos cal é a mellor maneira de pór en marcha a robotización nese negocio para que funcione de maneira correcta.

Como son as granxas XL que teñen repartidas ao redor do mundo?

Hoxe en día Lely ten preto de 300 granxas XL no mundo. Temos grandes granxas intensivas en América do Norte; temos granxas en desenvolvemento en América Latina, tanto en intensivo como en extensivo, que están a facer compost e/ou que practican a agricultura de secaño; tamén temos granxas en Nova Zelandia (Australia) en pastoreo... En resumo, temos un amplo abanico de grandes ganderías, todas elas con características únicas e que foron capaces de dar cun xeito de traballar na súa zona de maneira óptima. Ao engadir a automatización á combinación de solucións adaptadas a cada área, podemos facer que melloren.

Iso é o que máis nos gusta facer en Lely, mellorar as granxas para que pasen á seguinte xeración e para que poidan ter éxito nos vindeiros anos.

Cales sinalaría como as zonas con maior incidencia de robotización?

Se lles prestamos atención á optimización e actualización de robots, o norte de Europa é unha das áreas con maior densidade e é onde estamos a ter un maior volume de vendas de robótica. No entanto, isto é algo que se está estendendo lentamente por todo o mundo. Asia está repuntando e tamén ocorre o mesmo en América Latina, en Oceanía, noutras zonas de Europa... Os robots son algo normal hoxe en día, non é algo ao que o gandeiro lle tema, polo xeral. É certo que a algunhas persoas aínda lles dá medo a tecnoloxía, pero é algo que debemos asumir. Todos temos os nosos teléfonos móbiles intelixentes, certo? Pois traballar con robots é o mesmo. Están ao alcance de todos e axudan a xerar datos para tomar mellores decisións en gandería.

Os membros Red Cow son aqueles que están muxindo con 8 robots Lely ou alimentando 500 vacas ou máis cun Lely Vector. Ao evento asistiron un total de 109 gandeiros Red Cow chegados dende Australia, O Xapón, China, Hungría, Alemaña, Polonia, Dinamarca, Finlandia, Os Países Baixos, O Reino Unido, España, Italia, A Arxentina, Os Estados Unidos e O Canadá.

Traballar con robots é sinónimo de traballar por un futuro mellor no sector?

Así é. É importante ter en conta que, cada vez máis, os consumidores demandan información sobre como cultivamos; queren saber que conteñen os seus alimentos, polo que, canto mellor o fagamos e canto máis e mellores datos teñamos e máis transparencia poidamos brindar, máis aceptados estaremos dentro da sociedade. Esa tamén foi unha das razóns polas que viñemos a Galicia esta semana, porque o problema aquí ten que ver con ese entendemento da economía circular, de reutilizar materiais... É algo que lles interesa moito aos asistentes ao evento. Temos gandeiros chegados de 15 países, os cales son propietarios de granxas moi diversas: desde ganderías con 50 cabezas, ata explotacións que superan os 3.000 animais en produción, e todos eles están a achegar a súa perspectiva e as súas reflexións respecto do tema da semana, a circularidade, para facelo máis completo. Cada un deles ten a súa propia experiencia e queremos usala para axudarlles a que todos melloren e para convertelos en referencias nas súas áreas de traballo, así como para poder construír novos estándares dentro de nosa propia organización.

“Os robots están ao alcance de todos e axudan a xerar datos para tomar mellores decisións en gandería”

Que predición fai sobre o futuro da gandería aquí, en España?

Vexo un futuro moi prometedor, tendo en conta a automatización e a aposta pola circularidade e a sustentabilidade.

Eses son os criterios para garantir o futuro na produción de leite. Se podemos facer que as granxas leiteiras sexan máis sustentables, garantimos o traballo das xeracións vindeiras. Os máis novos son os que máis interesados están na tecnoloxía, porque queren outras condicións de traballo, unha vida laboral máis estable. Ademais, xa non falamos de pequenas ganderías familiares, senón de grandes negocios. Entón, se facemos isto ben agora, hai un futuro moi brillante para os gandeiros españois que decidan traballar con robots Lely.

LOS CORALES DE BUELNA TRAZO

O seu Lely Center local daralle máis información sobre este fito no muxido.

OUTEIRO DE REI

AIZOAIN VILA NOVA GAIA

AVILA

Lely Center Los Corrales Lely Center Outeiro Lely Center Aizoain Lely Center Trazo Lely Center Ávila Lely Center Vila Nova

+34 606 022 405 +34 671 646 745 +34 676 182 349 +34 685 117 350 +34 665 772 747 +351 227 538 339

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

PROMOVER A COMUNICACIÓN ENTRE AS RAMAS DA BIOLOXÍA

En Vaca.tv

Que fai un médico coma vostede nun congreso de veterinarios coma este?

Entre a lista de participantes na mesa sobre omnívoros que acolleu o 31.º World Buiatrics Congress atopábase o doutor especialista en endocrinoloxía e nutrición Antonio Escribano, con quen repasamos nas liñas que seguen algúns dos beneficios que ten o consumo de produtos de orixe animal.

“D

urante toda a miña vida defendín que a relación entre farmacia, veterinaria e medicina debe ser absolutamente compacta”, sostén Antonio Escribano, doutor en medicina, catedrático de nutrición e especialista en endocrinoloxía e en medicina do deporte.

Por iso, ao preguntarlle por que decidiu participar nun congreso veterinario, sinala: “Do que aquí se fala é sobre saúde animal e o 90 % de todo 54 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

iso vai dedicado ao consumo humano; entón, en todo caso, o raro é que aquí só haxa un médico”, puntualiza, á vez que remarca a transcendencia que teñen os produtos animais que consomen as persoas na saúde humana. “Todo o ben que se faga en veterinaria vai repercutir na saúde da xente que consome os produtos que os veterinarios, en definitiva, coidan co seu traballo”.

Cre Escribano que as sinerxías entre a veterinaria e as demais ciencias da saúde humana e vexetal deberían ser moito maiores, xa que non se trata de áreas independentes. “Ao final todos nos dedicamos ao mesmo, todos partimos dunha nai común, que é a bioloxía, daquela a relación entre ramas debería ser moitísimo máis directa”.

A iso precisamente acudiu este médico ao WBC de Madrid, a tratar de optimizar as relacións entre veterinaria e medicina a través da súa participación na mesa redonda sobre omnívoros, aínda que, puntualiza, lle parece “incrible” que sexa necesario levar a cabo este tipo de debates: “É coma se nun congreso de medicina tivésemos unha mesa do osíxeno… É necesario consumir osíxeno?, ou é necesario beber auga? Paréceme sorprendente que teñamos que debater sobre se somos omnívoros ou non. Sómolo e acabouse”, afirma.

No entanto, o certo é que na actualidade este é un tema de debate e si é necesario falar do motivo polo que os seres humanos somos omnívoros. Sobre iso tratou a intervención de Escribano na mesa. “Empezamos a comer produtos animais hai uns tres ou catro millóns de anos e, grazas a iso, estamos aquí agora, falando. Se non, estariamos aínda na etapa primitiva. Grazas a iso temos un cerebro dunha media de 1.500 cm3. Grazas a iso puidemos desenvolvernos física e mentalmente”, enumera.

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

“OS MÉDICOS SOMOS OS QUE VEMOS O RESULTADO FINAL DO PARTIDO. ATA QUE O ÁRBITRO NON PITA, NON ACODEN A NÓS”

IGNORANCIA E NEGOCIO, OS INTERESES OCULTOS Que razóns se agochan tras estas novas correntes contrarias ao consumo de produtos de orixe animal? Apunta este médico que un dos motivos é, xunto coas ganas de destacar, a ociosidade. “Hoxe en día, temos cubertas moitas necesidades básicas que nunca o estiveron, como a alimentación e o acubillo, entón a xente ten máis tempo libre”, expón.

“Non hai peor cousa que unha mente aburrida. A gran pandemia actual non é a COVID, é querer ser orixinal e, máis aínda, querer selo en áreas

nas que ninguén o foi antes, porque entón vas e dis algunha parvada, sen ser consciente de que o é, e iso chega a crear unha bóla que ten consecuencias, as cales poden ser moi diferentes desde que iso se di ata que se expande”, narra.

Por suposto, este non é o único factor implicado: os intereses económicos tras a promoción de determinadas crenzas son detonantes claros.

“Isto tamén forma parte dun gran negocio. Detrás sempre hai un lobby secundando que se cuestione un proceso evolutivo coma este, que abarca millóns de anos”.

OS PRODUTOS DE ORIXE ANIMAL, TRANSATLÁNTICOS DE MOLÉCULAS O ser humano necesita unha cantidade de 0,9 gramos de proteína por kg de peso e día e, di Escribano, ao consumir un produto cárnico, como, por exemplo, un filete, “é coma se entrase no noso corpo un auténtico transatlántico de moléculas”, o cal descarga no noso estómago aos seus pasaxeiros: selenio, zinc, potasio, metionina… “Todo isto obtémolo na súa maioría da proteína animal”.

O intestino delgado é o encargado de que dixiramos ese tipo de sustancias, as cales procesa moito mellor que a proteína vexetal. “A cuestión está en que a proteína vexetal non a dixerimos nós, senón as bacterias e, polo tanto, para conseguir a mesma cantidade de aminoácidos só con proteína vexetal habería que consumir catro veces máis, un volume enorme que non poderiamos dixerir e que nos carrexaría graves problemas dixestivos”, conta.

SILLEDA - GALICIA - ESPAÑA SILLEDA - GALICIA - ESPAÑA SILLEDA - GALICIA - ESPAÑA

“Cita referente en innovación agropecuaria” “Cita “Cita referente referente en en innovación innovación agropecuaria” agropecuaria” www.cimag.gandagro.com

#cimag23 #gandagro23

FEIRA INTERNACIONAL DE GALICIA ABANCA • E-36540 SILLEDA • Pontevedra • Tel. 986 577000 • e-mail: cimag-gandagro@feiragalicia.com 10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 55

ESPECIAL: WORLD BUIATRICS CONGRESS

O LÁCTEO, UN SECTOR MÁIS ENTRE OS AFECTADOS No que se refire ao consumo de produtos lácteos, sinala Escribano que o ser humano leva tomándoos uns 10.000 anos e que se trata dun proceso parello ao movemento cara ao norte do planeta das poboacións que habitaban naquel entón no centro de África. “Á vez con esta migración, foise perdendo radiación solar (por iso é polo que a nosa pel se aclarou) e, polo tanto, vitamina D. Uno dos motivos principais para tomar leite é a vitamina D. Non hai máis”, explica.

Desta forma, houbo na especie unha mutación xenética, “como houbo moitísimas ao longo da historia”, e unha porcentaxe importante dos humanos produciu lactasa despois dos dous anos do nacemento. Así pois, a radiación solar é un factor clave para a capacidade de producir lactasa, tal e como apunta o noso entrevistado: “Por iso é polo que, en Suíza, onde a radiación solar é menor, só un 10 % da poboación non ten lactosa, mentres que aquí hai entre un 25 % e un 30 % e, no centro de África, é dun 40 % ou un 45 %”.

Esa porcentaxe de persoas que non teñen suficiente lactasa para dixerir o hidrato de carbono do leite son os intolerantes aos lácteos. “Outra cousa é a alerxia, que é máis complicada. Aí xa estamos a falar dunha patoloxía”, diferenza.

En relación con isto, outro problema consecuencia das novas modas de consumo é o dos non intolerantes que terminan por sufrir a intolerancia tras consumir sistematicamente leite sen lactosa.

“O que se lle bota ao leite sen lactosa é lactasa e, como o organismo ten feedback para todo, entende que, se ti lle dás xa a lactasa, non necesita fabricala; entón rematas por converterte en intolerante a este disacárido que, por certo, tamén está presente noutros produtos, como o xamón cocido”, advirte. “E o peor é que hai quen presume diso, que pide leite sen lactosa e se pensa máis evolucionado por iso”, clama.

Na nosa conversación tampouco poderiamos ter deixado de lado o tema recorrente dos leites vexetais. “Son zumes”, define Escribano. “Ti comprimes a soia e sáeche un líquido branco e, como ten esa cor, pois din que é leite. Se fose vermello dirían que é sangue. A realidade é que non teñen nada que ver. Non pode substituírse o leite con bebidas vexetais, cos mal chamados “leites vexetais” que, ademais, non é recomendable consumir todos os días porque, por exemplo, a soia ten certo grao de toxicidade”.

56 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

“FALTARLLE O RESPECTO Á BIOLOXÍA É ALGO QUE SE PAGA. NON PODEMOS XOGAR COAS REPERCUSIÓNS QUE TEN PARA A NOSA SAÚDE UNHA DECISIÓN COMO A DE RENUNCIAR AO CONSUMO DE CARNE”

Tamén é necesario ter en conta o consumo de aminoácidos esenciais, moitos dos cales só están presentes na proteína animal, así como a biodispoñibilidade e a dixestibilidade.

“Neste sentido, en termos futbolísticos, a proteína vexetal está en fase de descenso”, conta Escribano. A proteína animal ten un grao de biodispoñibilidade altísimo, tres veces superior ao da vexetal. Algúns compoñentes, como o ferro, o selenio, o zinc ou o fósforo non se poden conseguir de igual maneira coa vexetal.

Mención á parte merece a vitamina B12, a cal soamente podemos consumir mediante proteína animal.

“Temos todo un departamento gástrico dedicado á vitamina B12 e o noso organismo ten gran capacidade para almacenala. Pode tardar anos en pasar, pero, ao final, acábase”, advirte. A súa perda carrexaría toda unha carteira de problemas cognitivos, de desenvolvemento, físicos, mentais, de anemia, etc.

A carencia de todos estes compoñentes obriga a quen prescinde dos alimentos de orixe animal a tomar suplementos, “pero é que a biodispoñibilidade dos suplementos tampouco é a mesma que a do elemento orixinal”, explica este experto en endocrinoloxía. “O noso organismo entende perfectamente o compoñente que entra a través dun produto animal porque hai millóns de anos que o sabe dixerir.

Con todo, unha pastilla non resulta tan fácil de metabolizar”.

Todo isto, evidentemente, non exime da necesidade de consumir vexetais e froitas: “Estímase que unha persoa debería comer unhas 100.000 froitas na súa vida e ao redor de 70.000 produtos vexetais”, sinala Escribano. “Pero a nosa dieta debe complementarse con carne, peixe, ovos, lácteos… porque cada un achega unha cantidade de beneficios que non son substituíbles, aínda que haxa quen crea que si”.

As consecuencias finais de non facelo, explica, só chegan a distinguilas os médicos. “Somos os que vemos o resultado final do partido. Ata que o árbitro non pita, non acoden a nós”, ilustra. “Por iso temos a responsabilidade de falar diso e, se non se fai, é porque tras os movementos en contra do consumo de produtos de orixe animal é habitual que haxa persoas moi belixerantes e os profesionais da saúde e da endocrinoloxía témenos, preocúpalles que os dilapiden en redes sociais etc.”.

AS CONSECUENCIAS DE CONSUMIR SÓ PRODUTOS DE ORIXE VEXETAL Sinala Escribano que as secuelas tras renunciar aos produtos cárnicos xa se están empezando a notar. “Xa hai universidades que o están estudando e que están a advertir de consecuencias no crecemento, intelectuais, en determinadas patoloxías clínicas… pero non se di abertamente, porque cando se fixo algún traballo respecto diso, como dicía antes, foi atacado”, denuncia.

A pesar de todo, afirma este médico que non hai máis remedio que poñer os problemas sobre a mesa e dicir as cousas como son. “Faltarlle o respecto á bioloxía é algo que se paga. Podo entender que haxa sensibilidades variadas, pero non podemos xogar coas repercusións que ten para a nosa saúde unha decisión como esta”.

Os problemas de malnutrición non tardarán en ser patentes. “A principal causa de mortalidade hoxe en día é a dieta desequilibrada en canto a cantidade e a calidade. É unha cousa incrible nun mundo que ten todos os alimentos á súa disposición na maioría dos casos”, remarca. “Comamos ben (e comamos pouco, que é unha das claves da lonxevidade), fagamos as cousas con sentido común e prestemos atención a temas máis importantes”.

EN VÍDEO

A boa adaptación do rabaño, toda unha sorpresa Ángel Fernández e Agustín Fernández, os dous propietarios da gandería SAT Peñará, de Suances (Cantabria), levaban un tempo querendo dar o paso ao muxido robotizado para mellorar a súa calidade de vida e o benestar das súas produtoras.

Cun total de 120 vacas en muxido, sabían que necesitarían dous robots, pero quixeron ser cautos e instalaron primeiro un, para ver como se adaptaban as vacas. Contaban espazar a incorporación da segunda máquina un ano, máis ou menos, pero a experiencia foi tan positiva que aos seis meses xa tiñan o segundo robot na nave, listo para poñer en marcha.

Ao cambio sumaron tamén os colares CowScout, cos que xa levaban traballando uns anos antes, e o arrimador de comida F4800.

Tras dous anos co establo robotizado, manteñen unha media de tres muxidos ao día, aumentaron a produción ata os 44 litros por vaca e conseguiron un día a día moito máis levadío.

Para máis información: GEA.com/es

sat peñará Localización: Suances (Cantabria) Número total de animais: 240 Vacas en produción: 120 Media de número de muxidos: 3 Media de produción: 44 litros/vaca/día Porcentaxe de graxa: 3,80 % Porcentaxe de proteína: 3,40 % RCS: menos de 200.000 cél./ml

Ángel Fernández: “É un grande investimento, que dá un pouco de medo ao principio, pero o cambio é a mellor”

Que sistema de muxido tiñan antes de instalar o robot?

Contabamos cunha sala de muxido tándem de 2×5.

Por que decidiron pasarse ao robot?

Cada muxido e a súa correspondente limpeza levábanos sobre tres horas. Queriamos mellorar a nosa calidade de vida e tamén o benestar das vacas, que entraban a cada muxido con moito leite.

Por que elixiron GEA e que características deste modelo lles gustaron máis?

Nun principio miramos todas as opcións, pero eliximos GEA, porque xa tiñamos feita gran parte do investimento, pois instalaramos os colares de ruminación e celo con eles. Ademais, fomos visitar varias ganderías con este robot, gustounos e decidímonos por el.

Como planificaron o proceso de instalación?

Era un grande investimento e primeiro queriamos probar co das vacas adultas, a ver que tal respondían. En canto vimos que funcionaba, decidimos deixar de muxir en sala definitivamente.

O primeiro robot instalouse no parque das vacas adultas en abril de 2021. Comezamos a darlles só penso e en maio, 21 días despois, empezamos a muxir con el. O segundo robot colocouse no lote de xovencas en novembro, pasaron uns 10 días nada máis a comer penso e en decembro de 2021 puxémolo a muxir. Foi un proceso rápido.

Como recordan o proceso de cambio?

Ao principio recordo certos nervios por ver como nos adaptabamos, tanto as vacas coma nós, pero ao final acostumámonos todos máis rápido do que pensabamos.

Tivemos que facer quendas durante varias noites sobre uns 15 ou 20 días, pero como eramos tres, Agustín, un empregado e eu, alternámonos e fíxose con calma.

Que diferenzas notan da sala ao robot?

As principais diferenzas notáronse na produción, rexistramos un pequeno aumento, e na nosa calidade de vida, porque o traballo é máis levadío.

Antes estabamos aquí ás 630 h da mañá e agora vimos ás 700 h ou 730 h e polas noites, ás 2000 h, se non hai ningún contratempo, ímonos para casa, cando antes non se acababa ata as 2100 h ou 2115 h. Ademais, elas están bastante máis relaxadas.

Teñen algún equipamento máis de GEA? Temos o arrimador de comida, que se instalou xunto ao primeiro robot, e os colares CowScout.

Ao pasar menos tempo na granxa, a comida había que arrimala dalgunha maneira e o arrimador está programado para realizar oito pasadas, divididas cada tres ou catro horas.

Os colares adquirímolos en 2016 e con eles xa notamos un grande avance, especialmente á hora de controlar os celos. Tamén nos avisan das vacas que están máis paradas e das baixadas de inxestión ou de ruminación.

Que valoración xeral fan do cambio?

Foi positivo. É un grande investimento, que dá un pouco de medo ao principio, pero o cambio é a mellor. Volveriámolo a facer sen dúbida.

As produtoras están monitorizadas cos colares CowScout e incorporaron ao proxecto o arrimador F4800

Esteban Abascal Distribuidor de GEA para Cantabria e zonas limítrofes

“Gustoulles moito como se adaptaron as vacas e aos tres meses estábannos pedindo a segunda cabina” Por que recomendou os robots para esta granxa?

Realizámoslles a mesma recomendación a todos os clientes que padecen o mesmo problema, que é a carencia de man de obra.

Ademais, o robot garante a posibilidade de obter un maior rendemento, ao permitir chegar aos tres muxidos de media, e unha excelente calidade de muxido, a mesma que se tiña nas salas, cun muxido óptimo e perfectamente realizado, pero sempre que o animal o necesita.

Que características destaca do R9500?

As primeiras características pódense ver fisicamente, pois é un robot robusto e duradeiro, con moitos compoñentes de aceiro inoxidable.

Logo, conta cun foso que lle permite ao gandeiro interactuar e traballar coa vaca de maneira moito máis cómoda, á hora de aplicar tratamentos ou de iniciar a lactación.

Tamén quero destacar o DiagTool, unha aplicación para o ordenador que che permite revisar en cada momento, xa sexa ao gandeiro ou aos técnicos, se o funcionamento do robot é óptimo. Con ela podes bloquear o robot e confirmar que che funciona o pulsador, os mandos, o selador, o lavado… podes comprobar todo.

Son ferramentas que non teñen outras marcas. Ninguén se fixa neses detalles e eu creo que son moi importantes á hora do funcionamento e de ver a eficacia do robot.

Como foi o proceso de instalación?

A nave está partida por un corredor, con 60 vacas a cada lado, aproximadamente, e colocamos un dos robots a un lado coa idea de instalar o seguinte pasado un ano.

A nosa sorpresa foi que aos tres meses xa nos estaban pedindo a segunda cabina. Gustoulles moito como se adaptaron as vacas e tivemos que acelerar todo o proceso.

Con ambos robots están funcionando desde entón e sen ningún problema. Adaptáronse moi ben, era un dos medos que tiña, pero axudounos moito o feito de que xa estaban acostumados a funcionar con DairyPlan e con CowScout. Outro dos medos era superar a produción tan alta que xa estaban logrando e conseguímolo de sobra.

Foi unha adaptación perfecta das vacas e dos gandeiros.

En que consiste o seu asesoramento posvenda?

Os robots ofrecen moitísima información e hai que saber interpretala. Nós debemos realizar o seguimento deses pequenos avisos.

Co noso FarmView levamos un seguimento do funcionamento do robot. Son alarmas que poden chegar a calquera hora e para iso temos un servizo de gardas. Por dicirche un dato, nos últimos tres ou catro meses non sei se habería que saír unha noite a un aviso durante unha garda.

A nosa función é anticiparnos a posibles problemas, para non perder tempo, é estar detrás do gandeiro para, se el non se deu conta, intervir nós. Traballamos nun radio duns 60-70 km e esa proximidade coas granxas ofrécenos moitas vantaxes.

Como viu a evolución da SAT Peñará cos robots?

Moi boa. A verdade é que en todas as granxas en xeral se nota que o gandeiro dispón de máis tempo para dedicarlle máis atención a outros asuntos como a organización, a limpeza, a recría…. Vexo máis organización nas naves onde hai robots que nas que teñen salas de muxido.

S A Ú D E P O DA L

ADOITA SER MÁIS FRECUENTE EN VACAS DE LEITE, APARECE DE FORMA ESPORÁDICA OU EN FORMA DE BROTE E OS CONTAXIOS PODEN CHEGAR A AFECTAR A UNHA PORCENTAXE ELEVADA DE ANIMAIS

O flegmón interdixital Nesta nova entrega dedicada á saúde das patas das nosas vacas, explicamos polo miúdo en que consiste esta doenza e ofrecemos algúns consellos para a súa prevención e o seu tratamento.

José María García Nieto Presidente da APPB

O

flegmón interdixital ou panadizo defínese como unha infección necrótica aguda ou subaguda da pel interdixital das vacas que se estende aos tecidos subxacentes, o que provoca unha celulite interdixital. É unha enfermidade de tipo infeccioso, moi dolorosa, que, se non é tratada a tempo, pode chegar a ser crónica e afectar as estruturas internas, causando nelas graves danos que non terán solución.

Provocado por bacterias, estas aproveitan lesións na pel do espazo interdixital (erosións, cortes, picadas...) que lles permite a invasión, o que causa a inflamación e a consecuente necrose dos tecidos se a nosa actuación non é o suficientemente rápida.

60 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Adoita ser máis frecuente en vacas de leite, aparece de forma esporádica ou en forma de brote e os contaxios poden chegar a afectar a unha porcentaxe elevada de animais. Os factores de risco son, entre outros, a calor, a humidade, a sucidade nos patios,

as abrasións ou a falta ou mal uso do pediluvio. Coa calor adoitan aumentar os casos, debido ao caldo de cultivo perfecto que temos coa mestura calor-humidade. Como sabemos, nestas condicións as bacterias multiplícanse rapidamente e crean un ambiente extremadamente perigoso, así como a maceración da pel debido á mesma circunstancia, o que provoca erosións (vías de entrada). O tratamento é antibiótico (sempre baixo prescrición veterinaria) e local: limpeza da interdixital, desinfección, spray e vendaxe.

A prevención é a parte na que máis ímpeto debemos poñer, pois aforraranos moito diñeiro: a limpeza dos patios, a cama seca, boa ventilación e, en especial, o pediluvio, pois este último xoga un papel moi importante, xa que é o encargado de manter a pel sa e así previr defectos nela para evitar a penetración das bacterias.

O obxectivo do uso do pediluvio é sempre a prevención, nunca a curación, pois, unha vez que teñamos o flegmón, non seremos capaces de reverter esta situación con este, senón que mesmo pode ser contraproducente segundo o tipo de produto que usemos; dese modo, debemos evitar que pasen por el e tamén é aconsellable mantelas illadas para evitar posibles novos contaxios.

S A Ú D E P O DA L

UNHA DETECCIÓN TEMPERÁ DAS ENFERMIDADES É FUNDAMENTAL PARA UNHA RÁPIDA ACTUACIÓN QUE NOS FACILITARÁ A CURACIÓN

Unha detección temperá da enfermidade é fundamental para unha rápida actuación que nos facilitará a curación; canto antes tratemos o animal, mellor resultado obteremos, porque é cuestión de horas pasar de leve a grave e, por último, crónico e difícil ou imposible de curar. Para isto témonos que fixar nos signos evidentes que caracterizan a enfermidade.

Nas primeiras horas xa aparece a inchazón na interdixital, que rodea toda a coroa simetricamente, e o seu arroibamento, sobre todo na parte posterior enriba dos talóns; despois, xa pasa á apertura da pel interdixital e ao mal cheiro.

As perdas son cuantiosas se a prevención non é boa para evitalo: • A baixada repentina da produción • Perda de masa corporal • Infertilidade • Tratamento antibiótico • Tratamento local: limpeza, desinfección, vendaxe Todo isto suma perdas significativas. Hai estudos que as sitúan por enriba dos 250 euros por caso

Nas primeiras horas xa aparece a inchazón na interdixital, que rodea toda a coroa simetricamente, e o seu arroibamento, sobre todo na parte posterior enriba dos talóns; despois, xa pasa á apertura da pel interdixital e o mal cheiro

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 61

A PÉ DE PISTA

V CONCURSO OPEN AGROSEMANA DA RAZA HOLSTEIN FRISIA. PÓVOA DO VARZIM (PORTUGAL)

Pereira Byway-MB Stanley 6, vaca gran campiona

Pereira Jacoby Alicia, gran campiona de xatas e xovencas

Vilas Boas & Pereira arrasa no 5.° Open AgroSemana Esta gandería, situada no concello portugués Ponte de Lima, gañou o campionato de xatas e xovencas e a gran final de vacas no certame celebrado en Póvoa do Varzim (Portugal) os días 3 e 4 de setembro.

A

GROS, coa colaboración da Associação para o Apoio à Bovinicultura Leiteira do Norte (ABLN), volveu organizar o V Concurso Open AgroSemana da Raza HolsteinFrisia, tras dous anos sen poder celebrarse debido

á pandemia. As seccións foron xulgadas polo canadense Brent Howe.

No concurso de xatas e xovencas venceu Pereira Jacoby Alicia, de Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima), que tamén gañou o campionato de xovencas. Así

mesmo, Teixeira Moovin Rc 9028, de María Manuela Pereira Marinho (Amarante), proclamouse xata campiona. Vilas Boas & Pereira foi a gandería nomeada mellor criadora de xovencas.

En canto ás competicións de vacas, Encanto Crushabull 694, de Encanto Natural (Ponte de Lima), recibiu o título de vaca nova campiona; Balazeiro Crush HG Camomile, de Balazeiro do Sobrado (Vila do Conde), o de vaca intermedia campiona,

e Pereira Byway-MB Stanley 6, propiedade de Vilas Boas & Pereira, o de vaca adulta campiona. Finalmente, este último animal alzouse co premio de vaca gran campiona, ademais de ser o exemplar co mellor ubre do certame.

Por último, a gandería Encanto Natural conseguiu o galardón de mellor conxunto de vacas cos animais Encanto Crushabull 694, Encanto Solomon 562 e Encanto Atwood 420.

CONCESIONARIO OFICIAL CONCESIONARIO OFICIAL NEW HOLLAND LUGO, NEW HOLLANDPARA PARA ASTURIAS, CANTABRIA Y LA LUGO, ASTURIAS COMARCA DEL DEZA Y CANTABRIA

62 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

A PÉ DE PISTA

32.° CONCURSO NACIONAL DA RAZA PARDA. XIXÓN (ASTURIAS)

En Vaca.tv

Posado da gran campiona nacional

Sobrefuente Davenport Sheila vence no Nacional de pardas A vaca adulta, propiedade de Gerardo Llano Traviesa, impúxose na 32.° edición do Concurso Nacional da Raza Parda, que se celebrou o 23 de setembro no recinto feiral Luis Adaro de Xixón (Asturias).

A

Asociación de Gandeiros da Raza Parda (Arapar) levou a cabo a 32.° edición do seu con-

curso nacional no marco da Feira Monográfica do Campo e as Industrias Agrícolas, Gandeiras, Forestais e Pes-

Gran campiona nacional de xatas e xovencas

queiras de Asturias (Agropec). O xuíz italiano Daniele Galbardi foi o encargado de xulgar este certame.

A pista abriuse para os animais pequenos, entre os que destacou Fontica Gominola Superstar, de José María Rodríguez Rodríguez (Asturias), que levou o premio de gran campiona de xatas e xovencas, ademais de gañar o campionato de xatas. O título de campiona de xovencas foi para Speed, de Ganadería Neifra (Lugo).

Nas seccións de vacas, La Metida Onís Candela, de Ricardo Sierra Remis (Asturias), foi nomeada vaca nova campiona e tamén presentou o mellor ubre do concurso. Pola súa parte, Sobrefuente Davenport Sheila, propiedade de Gerardo Llano Traviesa (Asturias), venceu no campionato de vacas adultas e impúxose na gran final, na que logrou o galardón de gran campiona nacional.

Manto Maquinaria SLU Crta. N-640, km 87,5 27192 La Campiña - Lugo Tel. 982 315 756 - Fax 982 303 203 www.mantomaquinaria.com | info@mantomaquinaria.com

10.2022 08.2022||Vaca VacaPinta Pintan.º n.º34 33|| 63

A PÉ DE PISTA

En Vaca.tv

Primeiros tips para futuros gandeiros A Federación Frisona Galega (Fefriga), en colaboración co Club de Xóvenes Gandeiros de Galicia (CXG), puxo en marcha a primeira edición da Escola Iniciación de Futuros Gandeiros, que tivo lugar na Finca La Asunción (A Coruña).

O

s inscritos na Escola Iniciación de Futuros Gandeiros, dirixida a mozos e mozas de entre 8 e 15 anos, recibiron formación teórica e práctica do 31 de agosto ao 2 de setembro en Finca La Asunción (Touro, A Coruña). Para esta primeira edición contaron con Bonet Cid como instrutor principal, quen estivo acompañado por Óscar Castro, María Manteiga, Avelino Souto e María Castro.

Tras a benvida e unha visita polas instalacións, os alumnos empezaron coas clases sobre encamado e lavado dos animais, tarefas que repetiron durante as seguintes xornadas. Logo, recibiron instrucións sobre

64 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

como pelar os animais e preparalos para un concurso, ademais de formación sobre xenética e touros.

Para concluír, realizaron un concurso de manexo non competitivo, no que os instrutores lles explicaron, ante a mirada das familias, os aspectos que deben mellorar. “Aínda que parece moito tres xornadas para estas tarefas, realmente non o son. Con todo, os participantes adquiriron os coñecementos de maneira rápida e satisfactoria. Mostraron moita responsabilidade e un traballo digno”, destacou Cid. Esta primeira edición foi un éxito, posto que se cubriron todas as prazas ofertadas e mesmo hou-

Os mozos prepararon os animais para saír á pista

Na última sesión fixeron unha exhibición para as familias

Durante as xornadas recibiron formación teórica

bo persoas que quedaron fóra, polo que xa prevén organizar novas edicións.

O que teñen claro dende a organización é que o sector agrogandeiro ten futuro.

A agricultura do futuro nas túas manos Lely Horizon O seguinte elo no futuro da súa explotación é a predición. Dea un paso adiante na xestión da súa explotación con Lely Horizon e sáquelles o máximo partido aos seus datos. Aproveite a información aplicando algoritmos intelixentes para predicir rendementos e obter opcións precisas de optimización da súa explotación. Consiga unha indicación clara e nunha fase precoz das vacas sospeitosas de padecer cetose e reciba consellos de tratamentos. Horizon está dispoñible en dous paquetes: Control e Advance. Comprobe cal se adapta mellor ás súas necesidades.

Visitamos as novas instalacións de SAT Indelante (Voto, Cantabria)

O seu Lely Center local daralle máis información sobre este fito no muxido.

farming innovators www.lely.com

2 Lely Astronaut A5

¡EN VÍDEO!

Benestar animal, o grande obxectivo de SAT Indelante Hai un ano que esta gandería cántabra abriu as súas novas instalacións, que están enfocadas ao confort dos animais. Tras varios anos visitando varias explotacións con muxido robotizado con Lely, os seus propietarios, os irmáns Francisco e Santiago del Campo, decidiron incorporar dous Lely Astronaut A5, cos que superan xa os tres muxidos de media.

TESTEMUÑOS

Santiago del Campo, Telmo Entrecanales, Félix López, Guiomar Aguilar, Alberto Iribarre, María Pascual e José Manuel Santibáñez

Lely Center Los Corrales realizou unha xornada de portas abertas en SAT Indelante (Voto, Cantabria) o 1 de setembro. O obxectivo era dar a coñecer as novas instalacións desta gandería, rexentada polos irmáns Francisco e Santiago del Campo, que destacan polo alto confort que lles ofrecen aos animais. Para a celebración da cita contaron coa colaboración das empresas Etxe Holz, Cargill, Alta Genetics e John Deere, que presentaron as súas novidades. Ao evento asistiu unha gran multitude de gandeiros, aos que acompañou María Pascual, directora xeral de Desenvolvemento Rural do Goberno de Cantabria, quen mostrou o seu asombro polo benestar que hai na granxa, “pero non só dos animais,

senón dos produtores. Nesta explotación aseguran unha produción rendible economicamente, que lles permite un día a día confortable e que o traballo sexa máis amable”. Tamén destacou a aposta que fan nesta gandería polas enerxías renovables e a eficiencia enerxética.

UN DESEÑO CON TODAS AS NOVIDADES Ao non conseguir sacar todo o potencial xenético dos animais pola falta de benestar, os propietarios de SAT Indelante decidiron emprender o proxecto de crear de cero as instalacións e incorporar o sistema de muxido automatizado. Durante dous anos participaron en xornadas de portas abertas que organizou Lely por Cantabria e por iso apostaron por esta marca. “Á hora do deseño vimos as diferentes propostas que nos presentaron desde Lely, pero creo que esta é a máis apropiada para o que buscabamos”, indica Santiago del Campo,

un dos socios, e engade que “queriamos crear unha granxa que nos fixese estar orgullosos de vir ao noso posto de traballo”. Tamén decidiron incorporar o arrimador de comida Lely Juno e a amamantadora Lely Calm.

Actualmente, manexan un total de 260 animais, dos cales moxen 120 en dous Lely Astronaut A5, aínda que puntualizan que están en crecemento e seguirán aumentando. A media de muxido achégase aos 39 kg/vaca/día e alcanzan unha media de 3,3 muxidos por vaca e día.

Nesta granxa a estrutura é cadrada, con corredores aos extremos, os robots situados na parte frontal da nave e tres fileiras de cubículos dobres. “O feito de que a nave sexa cadrada implica dúas cousas: que as vacas percorran menos metros para chegar ao robot e que as arrobadeiras descarguen menos xurro. Os animais poden acceder a calquera robot de maneira indistinta, xa que teñen unha área de contención

A gran premisa de Lely é fomentar o tráfico libre dos animais

CATRO FACTORES QUE FAVORECEN O TRÁFICO LIBRE

Os gandeiros Santiago e Francisco del Campo xunto a María Pascual, directora xeral de Desenvolvemento Rural de Cantabria

conxunta”, comenta Félix López, coordinador de proxectos en Lely Center Los Corrales. Esta granxa dispón de dúas zonas completamente separadas: unha para celos con cubículos e acceso tanto a auga como ao presebe, e outra de cama quente á que se destinan vacas enfermas ou preparto. Así mesmo, incorporaron un foso de tratamento para as dúas áreas de separación.

En canto ao resto do equipamento, a empresa á fronte do deseño foi Etxe Holz, con Alberto Iribarre ao cargo deste proxecto, quen apunta que o máis característico son “os cubículos flexibles, toda unha novidade. Trátase dun produto de moita calidade, onde as vacas descansan moi cómodas, sen rozamentos e permanecen moito tempo deitadas, cos beneficios que iso brinda”. Tamén incorporaron as arrobadeiras, cornadizas, bebedoiros e axustes para os robots; en definitiva, todo o equipamento da nave. Iribarre incide en que un dos fortes da empresa é que poden adaptarse a calquera sistema produtivo, neste caso aos robots de Lely: “Axustámonos perfectamente a estas máquinas, instalando portas selectoras, mangas de tratamento e todo o necesario para o seu funcionamento”.

Santiago del Campo subliña que desde o primeiro momento buscaron o benestar animal e “creo que con esta

instalación o logramos. Xente que veu visitar a granxa afirmou que parecía un hotel de 5 estrelas”.

O APOIO CONTINUADO DE LELY, UNHA PARTE FUNDAMENTAL Lely empezou a traballar con esta granxa xa desde antes da instalación dos robots. O punto de partida foi o contacto co comercial Alberto Sánchez, quen se encargou de ofrecerlle as máquinas que máis se axustaban para as novas instalacións de SAT Indelante.

Tras avaliar que proxecto encaixaba mellor nas necesidades destes gandeiros, Félix López foi o responsable de “concretar as áreas de separación, as localizacións dos robots e a coordinación con albanelería e electricidade, é dicir, controlar todos os requisitos para unha boa chegada das máquinas”, expón.

Finalmente, Guiomar Aguilar, a Farm Management Support (FMS) de Lely, deulle soporte técnico á granxa. “Neste caso axudei os gandeiros co programa informático, indicándolles como dar de alta os datos ou crear colares”, indica. Recalca que desde a firma non só instalan un robot de muxido, senón un “sistema de manexo diferente, no que todos gañan: as vacas, os propietarios e os empregados”.

Una das premisas de Lely é contar sempre co tráfico libre, xa que “a protagonista de todo isto é a vaca”, incide Telmo Entrecanales, xerente de Lely Center Los Corrales. Entrecanales explica que hai catro factores para que funcione o tráfico libre: o nivel de enerxía que comen as vacas no presebe, se é excesivo as vacas non terán apetito e non irán ao robot en busca de penso; os niveis de lignina e de fibra non dixerible no presebe, que tamén limita a inxestión; que o robot teña un box confortable, onde a vaca estea libre, solta e poida interactuar coas súas compañeiras, e, finalmente, grandes avenidas diante do robot. “Esta última é fundamental para que as vacas da parte baixa da xerarquía poidan esquivar ás dominantes e acceder ao robot”, detalla.

UNHA XENÉTICA CENTRADA NA PRODUCIÓN Esta explotación conta con varias fillas do touro AltaHotrod, de Alta Genetics, que “creo que é o único animal que pode presumir de estar nun mesmo catálogo con fillos, netos e bisnetos, e ademais seguir producindo seme”, resalta José Manuel Santibáñez, técnico de Alta Genetics. Así mesmo, explica que este touro ofrece “moita produción, ubres excelentes, boas patas e grande estrutura”.

Santibáñez céntrase en dúas xovencas que hai nesta gandería e que son fillas de AltaHotrod. Unha delas está cualificada con 86 puntos e de media en toda a súa lactación produciu 46,5 litros de leite. A outra leva unha media de 42,1 litros e a previsión é que produza 12.411 kg de leite en toda a lactación.

LOS CORALES DE BUELNA TRAZO

O seu Lely Center local daralle máis información sobre este fito no muxido.

OUTEIRO DE REI

AIZOAIN VILA NOVA GAIA

AVILA

Lely Center Los Corrales Lely Center Outeiro Lely Center Aizoain Lely Center Trazo Lely Center Ávila Lely Center Vila Nova

+34 606 022 405 +34 671 646 745 +34 676 182 349 +34 685 117 350 +34 665 772 747 +351 227 538 339

A PÉ DE PISTA

42.° CONCURSO NACIONAL DA RAZA FRISONA. XIXÓN (ASTURIAS)

En Vaca.tv

Llinde Ariel Jordan, de SAT Ceceño, volveu a triunfar no Nacional

Llinde Ariel Jordan renova por terceira vez o seu título de gran campiona nacional O animal adulto, propiedade da gandería cántabra SAT Ceceño, volveu a subirse ao podio no concurso nacional, que se celebrou os días 24 e 25 de setembro en Xixón (Asturias). Nas seccións de xatas e xovencas triunfou a gandería lucense SAT Rey de Miñotelo.

M

áis de 240 animais se luciron no recinto feiral Luis Adaro de Xixón (Asturias) durante a celebración do 42.° Concurso Nacional da Raza Frisona. O xuíz húngaro Zsolt Kőrösi foi o encargado de valorar esta competición.

A xornada do sábado 24 de setembro abriuse coas seccións de xatas e xovencas, nas que destacou SAT Rey de Miñotelo (Lugo) coa xovenca Rey 1000 Master Sorlinda ET, que se proclamou campiona nacional de xatas e xovencas. Ademais, esta mesma gandería presentou o mellor rabaño nacional de xatas e xovencas e tamén logrou o título de 68 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

mellor criador nacional de xatas e xovencas.

Xa pola tarde, xulgáronse as vacas, entre as que volveu saír o nome de Llinde Ariel Jordan, de SAT Ceceño (Cantabria), que se proclamou gran campiona nacional por terceiro ano consecutivo e logrou así facer historia neste certame, xa que é o primeiro animal que repite título tres edicións seguidas. O exemplar tamén gañou o campionato de vacas adultas, mentres que Venturo Crushtime Romeria, de Casa Venturo (Asturias), venceu no de intermedias.

A gandería asturiana Badiola Holstein (Asturias) foi nomeada mellor criadora

nacional de vacas e Kőrösi elixiu mellor rabaño nacional de vacas o presentado por Ponderosa Holsteins (Lleida). Así mesmo, co obxectivo de potenciar o premio á mellor autonomía, o xuíz nomeou os dous mellores lotes de animais en pista, en lugar de facelo por puntos, como nas últimas edicións. O galardón foi para Cataluña e Asturias recibiu o segundo posto.

PREMIOS PARA OS ANIMAIS ROXOS Como novidade, este ano realizáronse senllos campionatos de xatas e xovencas e vacas roxas. No primeiro, a gandería lucense SAT Rey de Miñotelo volveu

ser a gran protagonista ao levar a vitoria coa xovenca Rey 995 Warrior Srosali Red ET. Na competición de vacas, Badiola Jordy Mega Roja, de Badiola Holstein, alzouse co título de vaca roxa campiona nacional.

CONCURSO DE MANEXADORES Para poñerlle o broche final a esta cita, o domingo levouse a cabo a 21.ª edición do Campionato Nacional de Manexadores, que estivo xulgado por Jaume Serrabassa, Xavier Álvarez e Bonet Cid. Destacaron Aida Moll como campiona sénior; Lorena Iglesia, como campiona júnior, e, finalmente, Claudia López como campiona infantil.

Ademais, nomeáronse mellores manexadores do concurso a Agapito Fernández (Cantabria), Julián Rodríguez (Asturias) e Alberto Medina (Asturias).

A PÉ DE PISTA PALMARÉS CATEGORÍA

GAÑADORA

GANDERÍA

XATAS DE 6 A 8 MESES

Flora Denver Ulely

Casa Flora (Asturias)

XATAS DE 9 A 11 MESES

Venturo Moovin Mahe

Casa Venturo (Asturias)

XATAS DE 12 A 14 MESES

Rey 1085 Moovin Soly ET

SAT Rey de Miñotelo (Lugo)

XATAS DE 15 A 17 MESES

Rey 1065 Thunderstorm Rosiña

SAT Rey de Miñotelo (Lugo)

XOVENCAS DE 18 A 20 MESES

Venturo Thunder Storm Almira

Casa Venturo (Asturias)

Rey 1000 Master Sorlinda ET

SAT Rey de Miñotelo (Lugo)

Rey 995 Warrior Srosali Red ET

SAT Rey de Miñotelo (Lugo)

XOVENCAS DE 21 A 24 MESES E CAMPIONA DE XATAS E XOVENCAS CAMPIONATO NACIONAL DE XATAS E XOVENCAS ROXAS MELLOR CRIADOR DE XATAS E XOVENCAS

SAT Rey de Miñotelo (Lugo)

VACAS ATA 25 MESES

Flora Unix Allblack

Casa Flora (Asturias)

VACAS ATA 31 MESES

Badiola Crushabull Kinina

Badiola Holstein (Asturias)

VACAS ATA 36 MESES

Tezanillos Haniko Cachopa

SAT Tezanillos (Cantabria)

VACAS DE 3 ANOS JÚNIOR E VACA INTERMEDIA CAMPIONA

Venturo Crushtime Romeria

Casa Venturo (Asturias)

VACAS DE 3 ANOS SÉNIOR

Badiola King Royal Biba

Badiola Holstein (Asturias)

VACAS DE 4 ANOS

H.Tobias Meridian Nerea

Huerta Los Tobías (Córdoba)

VACAS DE 5 ANOS

Rey 814 Beemer Yuri

SAT Rey de Miñotelo (Lugo)

VACAS DE 6 ANOS OU MÁIS E MENOS DE 60.000 KG

Venturo Atwood Romy

Casa Venturo (Asturias)

VACAS DE MÁIS DE 60.000 KG E GRAN CAMPIONA CAMPIONATO NACIONAL DE VACAS ROXAS MELLOR CRIADOR MELLOR RABAÑO NACIONAL DE VACAS MELLOR AUTONOMÍA MELLORES MANEXADORES

Llinde Ariel Jordan

SAT Ceceño (Cantabria)

Badiola Jordy Mega Roja

Badiola Holstein (Asturias)

Badiola Holstein (Asturias) Ponderosa Holsteins (Lleida) Cataluña Agapito Fernández (Cantabria), Julián Rodríguez (Asturias) E Alberto Medina (Asturias)

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 69

A PÉ DE PISTA

Rey 1000 Master Sorlinda ET, campiona nacional de xatas e xovencas

SAT Rey de Miñotelo levou os premios de mellor rabaño nacional de xatas e xovencas e mellor criador nacional de xatas e xovencas

Venturo Crushtime Romeria, vaca intermedia campiona

Llinde Ariel Jordan, vaca adulta campiona e gran campiona nacional

Ponderosa Holsteins, propietaria do mellor rabaño nacional

Badiola Jordy Mega Roja, campiona nacional de vacas roxas

70 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Badiola Holstein foi elixida mellor criadora de vacas

Aida Moll, Lorena Iglesia e Claudia López, mellores manexadoras nacionais

Escanea y consulta nuestra oferta de toros

Vaca de

Vaca de

Hay vacas que necesitan MENOS

PARA PRODUCIR LO MISMO Los COSTES DE ALIMENTACIÓN son los más altos en las granjas con vacas lecheras.

Con el

ICC tenemos herramientas genéticas para seleccionar

ANIMALES MÁS EFICIENTES

Ctra. Valdefresno, 2. 24228 Corbillos de la Sobarriba. León.

Teléfono: 987 213 172

A C T U A L I DA D E

Galardoados nos premios Innov’Space

Profesionalidade, internacionalidade e acollemento volveron ser os piares fundamentais de Space 2022 O Salón Internacional de Producións Animais (Space) logrou congregar máis de 90.000 visitantes na celebración da súa 36.a edición, que tivo lugar do 13 ao 15 de setembro no Parque de Exposicións de Rennes (Francia).

O

sector agropecuario recuperou todo o seu calado mundial no Salón Internacional de Producións Animais (Space), despois de dous anos nos que se limitaron considerablemente os desprazamentos dos profesionais estranxeiros. O Parque de Exposicións de Rennes (Francia) volveu ser o escenario para celebrar a 36.a edición, que cultivou un novo éxito coa asistencia de 90.108 visitantes, dos cales 8.406 eran estranxeiros chegados de 120 países.

No recinto déronse cita 1.200 expositores, dos que 300 eran internacionais e 250 participaban en Space por primeira vez.

Delegacións de todo o mundo reuníronse neste evento e puideron inspirarse en novos modelos organizativos. Asistiron a este salón entidades de África Occidental, Camerún, 74 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

República Democrática do Congo, Marrocos, Alxeria, Vietnam e Filipinas, entre outros países. Cabe apuntar que os encontros organizados permitiron iniciar negocios cos principais compradores procedentes de Colombia, Chile, India, Arabia Saudita, Turquía, Marrocos e Nixeria.

O CAMBIO CLIMÁTICO E O TRASPASO XERACIONAL, OS EIXES DESTA EDICIÓN Nun contexto marcado pola seca e o aumento dos custos da enerxía e as materias primas, o Espace for the Future puxo o foco no cambio climático. A través de debates, conferencias, produtos e equipos presentados polos expositores demostrouse que o sector agrícola xa está involucrado en iniciativas que buscan a redución do impacto da gandería no medio ambiente. Así, durante Space

2022 púidose verificar que o sector gandeiro promove solucións fronte aos desafíos climáticos que se presentan.

Outra das temáticas centrais deste ano foi o traspaso xeracional, sobre o que se debateu no Espace Jeunes.

Esta área foi unha novidade que se implantou en colaboración coas redes de ensino agrícola e foi inaugurada polo ministro francés de Agricultura e Soberanía Alimentaria, Marc Fesneau.

O mundo agrícola enfróntase ao gran reto do traspaso xeracional e na feira puxeron en valor a formación agrícola dirixida aos mozos. Estudantes de secundaria gozaron dun espazo no que tomaban a palabra para dar a coñecer as súas expectativas e a súa visión do futuro a través de talleres temáticos. Ademais, puideron manifestar as súas motivacións e exporlle as súas dúbidas ao presidente da rexión de Bretaña, Loïg Chesnais-Girard, quen formou parte dunha das sesións.

O ministro francés Marc Fesneau inaugurou o ‘Espace Jeunes’, a novidade deste ano

A C T U A L I DA D E

O ‘Espace for the Future’ centrouse no clima

Capjnivana, gran campiona do Prim’Holstein 2022

A ORGANIZACIÓN DESTACA QUE ESTE SECTOR É “UN MUNDO CHEO DE FUTURO, MODERNO E EN CONSTANTE DESENVOLVEMENTO”

36 INICIATIVAS RECIBIRON O SELO INNOV’SPACE Nesta edición presentáronse un total de 103 proxectos aos Innov’Space, dos que 36 recibiron o seu selo. Estes galardóns son un escaparate da innovación e permiten darlles importancia aos constantes avances realizados polo mundo agrícola. Os galardoados propuxeron solucións en canto a benestar animal, conservación do medio ambiente, seguridade sanitaria e mellora das condicións laborais dos gandeiros.

As candidaturas presentadas foron examinadas por un xurado multidisciplinar, composto por enxeñeiros das Cámaras de Agricultura, especialistas das institucións técnicas INRAE (Instituto Nacional de Investigación Agraria) e INPI (Instituto Nacional da Propiedade Industrial), e veterinarios de gando, agricultores e xornalistas especializados. Estes profesionais outorgaron a mención especial 3 estrelas, a mellor valoración dos Innov’Space, a dous dos proxectos candidatos: Selffeeder, de Asserva, e Porte IDAL 3G, de MSD Santé Animale France. Outras seis propostas recibiron a distinción 2 estrelas.

550 BOVINOS DÉRONSE CITA NO RING DO PAVILLÓN CENTRAL A raza jersei, que contou coa presenza de 60 animais, foi unha das grandes protagonistas no ring do pavillón central, posto que recibiu unha das homenaxes desta edición. Ademais, aproveitando este evento, celebrou

ou seu congreso europeo e contou coa presenza da súa organización mundial, World Jersei Cattle Bureau.

A outra raza homenaxeada foi a rubia de aquitana, cuxo trofeo nacional cultivou un grande éxito con 80 animais.

As presentacións de exemplares foron un grande escaparate da xenética e a competencia técnica dos gandeiros. No pavillón central do evento lucíronse 550 bovinos de 13 razas e 150 ovinos e caprinos de 11 razas.

Ademais, doutra banda, co obxectivo de dar a coñecer a situación produtiva de Francia, realizáronse visitas a nove explotacións bovinas, caprinas, ovinas, avícolas, porcinas, equinas e acuícolas da zona, nas que os seus propietarios mostraron o funcionamento das súas empresas agrogandeiras.

En canto ao concurso Prim’Holstein Atlantique, que foi xulgado por Guillaume Marc-Henri, celebrouse o xoves 15 de setembro tamén no pavillón central. Na gran final, Capjnivana, un exemplar adulto copropiedade de Gaec du Bois Brillant, JLD Genetics, Rey Holsteins, Agribert, Dupasquier e Serrabassa, fíxose co título de vaca gran campiona da raza holstein.

Como xa sucedeu na pasada edición, a poxa de elite de Space realizouse de maneira presencial e virtual. Presentáronse un total de 25 animais de 7 razas (jersei, holstein, normande, pie rouge, montbeliarde, simmental e brune), dos cales 15 foron adxudicados na pista e 10 onli-

ne. Segundo indican desde a organización, por primeira vez as xovencas holstein, pie rouge e normande que se puxeron á venda estaban inseminadas co método single step, un sistema de inseminación que foi integrado en Francia no mes de abril.

O volume de vendas da poxa alcanzou os 140.400 euros, cunha media por exemplar de 5.616 euros. Tiffany PP, un animal da raza holstein, foi adquirido por Evolution por un prezo de 14.200 euros, o máis alto de toda a poxa. Así mesmo, tamén se venderon 5 lotes de embrións, por un custo medio de 1.090 euros por lote.

UN SECTOR CON FUTURO E EN CONSTANTE DESENVOLVEMENTO Despois de tres días de diálogos, con grande afluencia de visitantes e cun alto número de stands, Space demostrou, un ano máis, ser un bo escaparate do mundo da gandería.

Esta edición uniu as tres características fundamentais da feira: profesionalidade, internacionalidade e acollemento.

Desde a organización destacan que este sector é “un mundo cheo de futuro, moderno e en constante desenvolvemento, con arduo desexo de satisfacer os requisitos da sociedade e alimentala”. Engaden que toda a enerxía positiva e optimismo que se percibiu durante Space 2022 “permiten confiar na determinación dos agricultores por desempeñar o seu labor con convicción no noso territorio e garantir a nosa soberanía alimentaria, á vez que permanecen sincronizados cos seus cidadáns”.

Con estas boas sensacións xa pon a vista na próxima edición, que terá lugar do 12 ao 14 de setembro de 2023 no Parque de Exposicións de Rennes (Francia).

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 75

Prelacto®, el plan dirigido al período seco para optimizar la transición entre lactaciones Esta gama de concentrados para vacas secas ayuda al ganadero a optimizar la transición entre lactaciones para mejorar el rendimiento de sus animales y reducir significativamente el impacto de las enfermedades en el rebaño ahorrando tiempo, dinero y esfuerzo.

EN VÍDEO

Alberto Santín, gerente de zona de De Heus Tras años de experiencia con su línea de concentrados para vacas secas, el Plan Prelacto® de De Heus fija como objetivo principal ofrecer una solución nutricional a la incidencia de la hipocalcemia subclínica, la cetosis y otras enfermedades de la transición que repercuten en la eficiencia y la rentabilidad de las ganaderías.

Gestionar cuidadosamente la salud y la dieta de los animales en este momento crítico, en el que las vacas son más vulnerables a enfermedades, es clave para minimizar su impacto sanitario y financiero. El Plan Prelacto® para período seco de De Heus es la herramienta perfecta para ello y cuenta con siete tipos de concentrados que se adaptan a las diferentes necesidades de las granjas, independientemente de su tamaño y manejo, y, por consiguiente, a los diferentes forrajes que disponga cada explotación.

Ligado a todos sus productos, De Heus ofrece un asesoramiento técnico y especializado de cada rebaño para monitorizar el metabolismo del calcio, la ingesta y la consecución del plan.

Precisamente con este tipo de servicio han comprobado que “la mayor parte de las patologías postparto son causadas por picos o momentos de estrés en los animales”, destaca Alberto Santín, gerente de zona

de De Heus. Es por ello por lo que inciden en la importancia del buen manejo y del mantenimiento correcto de los establos de las vacas secas, porque “el cow confort de las vacas depende mucho del diseño de las instalaciones, tanto de cubículos como de las camas, de la luz y de la ventilación de los espacios y de la saturación de animales en los lotes”, añade el técnico.

Prelacto® te ayudará a conseguir: Inicio rápido y saludable de la lactancia Mejora de la fertilidad Mejores picos y mayor consistencia en la lactación Descenso significativo de los costes derivados de enfermedades y sus tratamientos

MÁS NÚCLEO QUE PIENSO Los concentrados del Plan Prelacto® se parecen más a núcleos que a piensos convencionales, ya que contienen altas concentraciones de minerales, sales aniónicas y vitaminas: • Minerales En este grupo destacamos el selenio (Se) y el magnesio (Mg), ya que son dos de los principales minerales involucrados en la retención de placenta. El selenio es necesario para el sistema inmune y se encarga de la expulsión de la placenta, y el magnesio está relacionado directamente con las contracciones de la musculatura lisa del útero.

Según explica Alberto Santín, “cuando se produce una retención de placenta, este hecho suele desencadenar a corto plazo en una metritis y en un mayor balance energético negativo, y a largo plazo en problemas reproductivos que se manifiestan en la granja con unos días en leche elevados o con picos de producción de leche más bajos de lo esperado”.

• Sales aniónicas El control de la relación ión-catión en una ración de vacas secas es fundamental para controlar la futura concentración de calcio (Ca) en sangre en el momento del parto.

“En esta nueva gama de núcleos para vacas secas aumentamos la concentración de sales aniónicas –apunta– con el objetivo de reducir al máximo la incidencia de hipocalcemias subclínicas, sin olvidarnos de la buena palatabilidad de los concentrados y de los posibles rechazos”. Además, subraya que muchos casos de hipocalcemia acaban en desplazamientos de cuajar.

• Vitaminas En cuanto al nivel de vitaminas incluidas en la gama Prelacto®, se ha hecho especial hincapié en conseguir la concentración mínima necesaria para cubrir las necesidades de vitaminas.

www.deheus.es

Ligado a Prelacto®, De Heus ofrece un asesoramiento técnico y especializado de cada rebaño para monitorizar el metabolismo del calcio, la ingesta y la consecución del plan

“Dichos niveles están especialmente relacionados con la concentración de calcio en sangre en el momento del parto y con el sistema inmune del animal”, remata Alberto Santín.

ADAPTADO A CADA FASE DE LA TRANSICIÓN El Plan Prelacto® no solo se adapta a los distintos sistemas de manejo de las vacas en transición sino también a cada una de las cuatro fases de este período: la fase de secado (últimas semanas de la lactación); la fase de secado temprano o far-off (las primeras cuatro semanas del período seco); la fase de preparto o close-up (las dos últimas semanas del período seco), y la fase de postparto o de inicio de la lactación.

Cada una de ellas implica unas demandas muy específicas, tanto de manejo como nutricionales, y el Plan Prelacto® trata de cubrirlas a la perfección, mejorando no solo el rendimiento de las vacas, sino también su salud: un beneficio doble.

La Ganadería Santa Mariña, del ayuntamiento lucense de Láncara, lleva un año trabajando con este plan. Actualmente ordeña a 130 vacas, con una producción media de 37 litros por vaca y día, y mantiene a 20 secas.

NA GRANXA

CASA CASTRO. SOBRADO (A CORUÑA)

En Vaca.tv

Cara ao pleno en leite A2 Nesta gandería coruñesa foron dous os cambios máis recentes e importantes. Tomaron a decisión de converter toda a súa produción en leite A2, máis valorado pola súa industria láctea, e de transformar parte del en sobremesa. Ademais de coñecer as súas instalacións e o súa manexo, adentrámonos no seu obradoiro de xeados Borboriño.

Localización: Sobrado (A Coruña) Propietarios: José Manuel Castro, Víctor Castro, Javier Castro e Sandra Aldrey N.º total de animais: 300 Vacas en muxidura: 160 Media de produción: 38 litros/vaca/día Porcentaxe de graxa: 3,70 % Porcentaxe de proteína: 3,40 % Destino do leite: Deleite e Borboriño

78 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

C

asa Castro é unha granxa familiar da que son socios José Manuel Castro, os seus dous fillos, Víctor e Javier Castro, e a súa nora Sandra Aldrey.

A súa historia comezou polos anos 80 con 30 vacas e o crecemento foi a base de todos estos anos: “Fomos medrando pouco a pouco, construíndo os diferentes establos e tomando decisións día a día”, resume José Manuel.

Tanto Víctor como Javier, tras rematar os seus respectivos estudos, decidiron que a gandería de leite podería ser un bo proxecto de vida, apostando polo negocio xa implantado na casa e intentando desenvolvelo cara ás novas tendencias que fose debullando o mercado.

Agora mesmo forman parte do seu rabaño de leite un total de 300 animais, dos que 160 son vacas en produción, e están dando unha media de 38 litros ao día cunhas calidades de 3,70 % de graxa e 3,40 % de proteína.

Neste progreso son dous os pasos máis importantes dados na última década. Por unha banda, están en pleno proceso de conversión de todas as súas vacas a produtoras de leite A2 e, por outra, lanzáronse ao mundo da transformación propia coa creación da marca de xeados Borboriño.

NA GRANXA José Manuel Castro e Javier Castro, dous dos socios de Casa Castro

Alta Calidad Alemana Asegurada!

“Á EMPRESA INTERESÁBALLE ESE LEITE E COMPROMETÉMONOS MUTUAMENTE: ELES, A RECOLLELO, E NÓS, A PRODUCILO”

TODO O LEITE A2, EN PROCESO Como lle entregan a maior parte do leite á industria Deleite e esta conta cunha gama de produtos lácteos A2 que diferencian estratexicamente nos lineais dos supermercados, en Casa Castro, tamén incentivados polo prezo maior ao que se paga o leite A2, decantáronse hai uns tres ou catro anos por ser produtores deste tipo de materia prima. “Á empresa interesáballe –segundo di Javier– ese leite e comprometémonos mutuamente: eles, a recollelo, e nós, a producilo”.

Que lles implicou esta decisión? Basicamente cambios no manexo e outro tipo de selección xenética.

As vacas A2 deben estar nun lote totalmente separado e identificado con respecto ao resto, “deben estar marcadas con dúas identificacións, dúas pulseiras nas patas de atrás e a maiores un colar para que, en caso de perda, sempre conserven unha delas”, explica Javier; débenas muxir de primeiras para que o leite sexa conducido ao tanque correspondente polos circuítos totalmente limpos e non haxa posibilidades de mesturarse co outro leite, e o xenotipo A2 é agora prioritario na súa selección xenética.

A súa meta de futuro é lograr un rabaño A2 ao 100 %.

NOVEDAD

CAZO OR DISTRIBUID FORRAJE

NOVOEUDNAIFEDED CAZ

BORBORIÑO, A SÚA MARCA DE XEADOS Nunha das crises de prezos do sector lácteo, hai xa sete ou oito anos, naceu o xerme destoutro proxecto. Incorporouse á sociedade Sandra Aldrey e todos estaban de acordo en que sería positivo ser eles os que lle desen valor ao seu propio leite.

Pouco a pouco foron materializando a idea de elaborar xeados artesáns e na actualidade teñen en marcha unha liña de comercialización para hostalería e dúas tendas de venda propia en Melide e Bertamiráns, ambas as dúas na provincia da Coruña.

Falamos directamente con Sandra Aldrey, encargada desta parte do negocio.

Tel. (+34) 985 634 238 Schäffer Ibérica • info@schaffer-iberica.com

www.schaffer-iberica.com 10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 79

NA GRANXA

1

2

3

4 Por que este nome?

Nós somos galegos e queriamos algo con sonoridade galega. Das propostas que nos pasou a empresa coa que traballamos, foi este nome o que nos pareceu máis bonito, o que nos recorda á nosa orixe.

Tivestes que formarvos para poder transformar?

Si. Nós partimos de cero. Fomos a feiras; coñecemos o que nese momento era o referente, Bico de Xeado, porque foi o primeiro en transformar leite a grande escala en Galicia; fomos a Italia, ao berce do xeado, a facer cursos e, a partir de aí, pura experiencia de proba e erro.

Quen se dedica a esta parte do negocio?

Meu sogro José Manuel; meu cuñado, Javier, e Víctor están máis na parte da granxa, en Sobrado, e eu son a que está centrada na parte do xeado. Á parte, Víctor é o enlace entre a granxa e o xeado, tráenos o leite cada día e axúdame tamén un pouco en labores de distribución e de comercialización. Eu encárgome máis da parte administrativa e de elaboración.

Ademais, no obradoiro teño xente que me axuda desde que empecei e despois tamén temos dependentes nas tendas. Somos unhas cinco ou seis persoas.

SANDRA ALDREY Encargada do obradoiro e das tendas dos xeados Borboriño “SOMOS UNHA PRODUCIÓN PEQUENA E ARTESÁ. DEBEMOS CRECER, PERO PASO A PASO”

Como naceu Borboriño?

Somos unha granxa familiar, como centos das que hai por toda Galicia e, nunha desas crises do sector lácteo, o meu sogro, que era o que máis tempo levaba na granxa, insistiu moito en que había que facer algo para atallar ese problema.

Nós estamos na terra do queixo Arzúa-Ulloa e esa rama estaba moi explotada, pois hai moitas queixerías, e decidimos entón xirar cara a un produto diferente, que nos parecía que podía ter futuro e que estaba menos desenvolto nese momento.

80 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Como é o proceso de elaboración dos vosos xeados?

O proceso ten varios pasos. Recibimos o leite cru da granxa, aquí pasteurizámolo e incorporámoslle o resto dos ingredientes segundo o sabor que vaiamos elaborar. O conxunto da mestura vai á pasteurizadora, que a homoxeiniza e a madura; logo pasa á manteigadora, a máquina que lle proporciona o aire que necesita o xeado para coller textura e estrutura, e seguidamente pasa a un abatedor de temperatura que lle dá un golpe de frío a -35 ºC, para que o xeado se conserve ata o seu consumo. O último paso é ir ao conxelador onde os mantemos a -18 ou -20 graos.

SISTEMA DE CRUZAMIENTO SISTEMA SISTEMA DEDE DE CRUZAMIENTO CRUZAMIENTO DEDE DE 3 3RAZAS 3RAZAS RAZAS SISTEMA CRUZAMIENTO DE 3 SISTEMA SISTEMA DEDE CRUZAMIENTO CRUZAMIENTO DEDE 3 RAZAS 3 RAZAS RAZAS

SISTEMADE DECRUZAMIENTO CRUZAMIENTODE DE3 3RAZAS RAZAS SISTEMA +33%

RENTABILIDAD VITALICIA

RENTABILIDAD RENTABILIDAD RENTABILIDAD RENTABILIDAD RENTABILIDAD VITALICIA VITALICIA VITALICIA VITALICIA VITALICIA

PRODUCCIÓN GRASA + RENTABILIDAD RENTABILIDAD PROTEÍNA PRODUCCIÓN PRODUCCIÓN

PRODUCCIÓN VITALICIA VITALICIA PRODUCCIÓN PRODUCCIÓN GRASA GRASA + ++ GRASA GRASA GRASA + + PROTEÍNA PROTEÍNA PROTEÍNA PROTEÍNA PROTEÍNA

+33% +33% +33% +33% +33%

= +33% +33%

= == ==

COSTES

-26%

PRODUCCIÓN TRATAMIENTOS PRODUCCIÓN DE GRASA GRASA + +SALUD COSTES COSTES COSTES PROTEÍNA PROTEÍNA COSTES COSTES TRATAMIENTOS TRATAMIENTOS TRATAMIENTOS TRATAMIENTOS TRATAMIENTOS DE SALUD DE SALUD DE SALUD DE SALUD DE SALUD

==

-26% -26% -26% -26% -26% +147 ICMAM TÍFTIÍCFA E E ENEN C I A C F I A F Í M Í T TTÍFICMAEME E TÍFICAME ENEN EN EN

O PROBPR ARO D BBAADD TE TEPP BR N E PNNRTEO AO E D B AD T T N N

OOO

* Estudio de 10 años dirigido por la Universidad de Minnesota.

Resultados por el Journal of Dairy Science A OROBconfirmados RP

CI CCI I

CI CI

PE BAD D TE T N N

TÍFICAM EN TÍFICAME E EN

+147 +147

PR O B A D

O O

DÍAS DÍAS LONGEVIDAD LONGEVIDAD REDUCCIÓN REDUCCIÓN DE LA DELA LA REDUCCIÓN DE REDUCCIÓN REDUCCIÓN DE LA DE LA MORTINATALIDAD MORTINATALIDAD MORTINATALIDAD MORTINATALIDAD MORTINATALIDAD

TE

O O

REDUCCIÓN DE LA MORTINATALIDAD

N

O

-26% -26% +147 +147 +147 +147 +147

CI

DÍAS

COSTES LONGEVIDAD COSTES TRATAMIENTOS TRATAMIENTOS SALUD DEDE SALUD DÍAS DÍAS DÍAS DÍAS DÍAS LONGEVIDAD LONGEVIDAD LONGEVIDAD LONGEVIDAD LONGEVIDAD

* Estudio * Estudio de 10 de años 10 dirigido años dirigido por lapor Universidad la Universidad de Minnesota. de Minnesota.

Global Genetics Galicia Global Genetics * Estudio de 10 años dirigido por la Universidad de Minnesota. * Estudio *Resultados Estudio deconfirmados 10de años 10 años dirigido dirigido por lapor laofUniversidad deP.N. Minnesota. de Minnesota.C/Londres 29A confirmados por el por Journal elUniversidad Journal Dairy of Dairy Science Science Teléfono: 619 760 916Resultados Európolis Resultados confirmados por el Journal of Dairy Science Resultados Resultados confirmados confirmados por elpor Journal el Journal of Dairy of Dairy Science ScienceLas Rozas, Madrid global@globalgenetics.es 28232

CI CI

REDUCCIÓN REDUCCIÓN DEDE LALA Global Global Genetics Genetics Galicia Galicia MORTINATALIDAD Global Genetics Galicia MORTINATALIDAD

procross.info

Global Global Genetics Genetics Global Genetics Global Global Genetics Genetics Galicia Galicia Global Global Genetics Genetics Teléfono: Teléfono: 619 760 619 916 760 916 P.N. Európolis P.N. Európolis C/Londres C/Londres 29A 29A 29A Teléfono: 619 760 916 P.N. Európolis C/Londres * Estudio de años 10 años dirigido la Universidad de Minnesota.

Teléfono: Teléfono: 619 619 760 760 916 916 * Estudio P.N. P.N. Európolis Európolis C/Londres C/Londres 29A 29A global@globalgenetics.es global@globalgenetics.es 28232 28232 Las Rozas, Las Rozas, Madrid Madrid de 10 dirigido porpor la Universidad de Minnesota. global@globalgenetics.es Resultados confirmados por el Journal of Dairy Science 28232 Las Rozas, Madrid global@globalgenetics.es global@globalgenetics.es Resultados confirmados por el Journal of Dairy Science 28232 28232 Las Rozas, Las Rozas, Madrid Madrid galicia@globalgenetics.es global@globalgenetics.es

procross.info procross.info procross.info procross.info procross.info

Global Genetics Galicia Global Genetics Galicia

Global Genetics Global Genetics

NA GRANXA

É difícil atopar a fórmula?

Un punto básico, tanto na elaboración de xeados como en repostería, é a precisión. Hai que pesar e medir todos os ingredientes moi ben.

Todos os nosos xeados levan leite, en maior ou menor medida, e despois vas probando e intentando compensar a fórmula ata atopar o equilibrio.

Na granxa estades en proceso de ter un rabaño completamente produtor de leite A2.

Esa será unha liña diferenciadora para os vosos xeados?

Xa procuramos utilizar o leite A2 e nun futuro queremos facer xeado con el, pero neste momento énos complicado atopar nata A2 ou leite en po A2, que son outros dos ingredientes que levan algunhas das nosas fórmulas.

Na granxa apostouse polo A2 e nós desde aquí tamén queremos facelo. Estamos en estudos, facendo probas e, antes de chegar ao mercado, queremos poder ofrecer un produto diferenciado e certificado como xeado A2, pero agora mesmo aínda é moi difícil poder garantir que todos os ingredientes de orixe láctea que utilizamos sexan A2.

Como os comercializades?

Iniciamos esta andaina coa idea de venderlle á hostalería; esa foi a nosa primeira liña de venda.

Segundo fomos avanzando, decidimos abrir outra liña de mercado: vender nós directamente nas nosas xeaderías. Así, abrimos a tenda de Melide, que é onde está o obradoiro, e máis tarde, o noso segundo punto de venda directo en Bertamiráns.

Como decidistes estas localizacións das tendas propias?

A de Melide, por proximidade á granxa e porque nos pareceu un mercado emerxente, co Camiño de Santiago e cunha vida comercial importante.

En cambio, a de Bertamiráns, foi un motivo máis persoal, porque eu son de alí e quería que parte deste proxecto estivese onde eu nacín. A maiores, é un mercado interesante cun núcleo de poboación moi nova e con moitos nenos, que son os nosos principais clientes.

Cal é entón o voso público obxectivo?

En Melide, en pleno Camiño de Santiago, hai dúas liñas, o peregrino que nos atopa moitas veces por referencias en Internet ou que xa nos coñece doutras veces, pois repite a experiencia, e as familias, avós ou pais con nenos. Certo é que o noso reclamo principal son os cativos. En Bertamiráns os máis pequenos e as familias son o noso público máis importante.

Cantos sabores elaborades?

Non sabería dicir. Os básicos, como o chocolate ou o limón, están sempre e logo imos rotando. É unha maneira tamén de atraer o público, que pensen: “Vou a Borboriño a ver que me atopo hoxe”. Máis ou menos, podemos ter entre 40 e 50 referencias.

Que opcións temos os consumidores para degustar os xeados Borboriño?

Temos terrinas de diferentes tamaños, cornetes; tamén cornetes sen glute para celíacos, un grupo importante de poboación que debe ser atendido, e despois temos envases de litro e de medio litro para levar para a casa.

Como vos estades dando a coñecer?

Intentamos ir a feiras e usamos as redes sociais, hoxe en día imprescindibles para darte a coñecer.

Tamén levamos adiante algunhas promocións nas tendas.

Queremos ser coherentes. Somos unha produción pequena e artesá e non podemos abrir mercados que non poidamos atender.

Que metas de futuro se barallan en Borboriño?

Na granxa producimos moitos litros de leite como para transformar nós todo en xeado. O mercado está moi convulso e os pasos que queremos dar son pequenos, pero firmes. Ás veces crecer moito e rápido faiche perder a túa esencia como pequena industria artesanal, que é o que nós somos.

Eu creo que debemos crecer e diversificarnos, pero paso a paso.

Tenda de xeados Borboriño en Melide, onde tamén teñen o obradoiro

82 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

ENVÍAN AS XATAS A UN CENTRO DE RECRÍA DESDE O SEU PRIMEIRO MES DE VIDA ATA DOUS MESES ANTES DE PARIR

MANEXO POR LOTES E RECRÍA EXTERNA O rabaño de Casa Castro está distribuído en tres localizacións diferenciadas: o establo principal, onde manteñen as vacas produtoras e os boxes individuais dos animais acabados de nacer; unha nave separada desta coas vacas secas e as xovencas preñadas, e o centro de recría externo, no concello lucense de Castroverde, a onde envían as xatas a partir dun mes de vida.

“Desde que nacen instálanse nuns boxes individuais durante o primeiro mes, marchan ao centro de recría e volven xa preñadas de seis ou sete meses”, explica o gandeiro. Pasan os últimos tempos da preñez na nave coas secas e cando lles falta un mes para o parto regresan á nave principal, concretamente a unha zona de parideira. “Paren e incorpóranse xa inmediatamente ao lote de produtoras”, indica.

As vacas de leite á súa vez están separadas en dous lotes: “Un deles é o lote de vacas A2 –concreta– e o outro compóñeno as que non son A2”.

Os comedeiros da instalación principal están tratados con resina para unha mellor conservación da comida e os bebedoiros límpanos “unha vez ao día si ou si –remarca– e en épocas de calor dúas ou tres veces segundo faga falta”.

Na nave das secas límpanos unha vez ao día e o comedeiro é totalmente de cemento. Nesta parte, os animais teñen terreo para estar fóra.

A cama das produtoras é de serradura e carbonato, mentres que a das secas é cama quente. “As do rabaño de leite limpámolas dúas veces ao día e intentamos encamar unha vez á semana. Sempre que nolo permite o traballo –puntualiza–, aireámolas día si e día non”.

NA GRANXA

“É OBRIGATORIO TER AS A2 MARCADAS CON DÚAS IDENTIFICACIÓNS, Para a limpeza das naves teñen DÚAS PULSEIRAS NAS PATAS DE ATRÁS E UN COLAR PARA QUE, EN CASO instaladas arrobadeiras automáticas DE PERDA, SEMPRE CONSERVEN UNHA DELAS” por cable, que pasan cada tres horas, Moxen nesta sala 8x2 dúas veces ao día

As camas das produtoras son de serradura e carbonato e os animais A2 están perfectamente identificados. Abaixo, pulseiras nas patas traseiras e cartel no lote de vacas A2

e para o almacenamento do xurro están construíndo unha balsa máis grande cunha capacidade de 4 millóns de litros. “En canto rematen as obras, teremos esta nova, a anterior de 600.000 litros máis ou menos e outra máis pequena e antiga que andará polos 300.000. En total, aproximarémonos aos 5 millóns”, reconta.

A última incorporación ás instalacións de Casa Castro ten que ver co aforro enerxético, xa que apostaron por un conxunto de placas solares.

“De momento, estamos empezando e son só unha pequena axuda.

Instalámolas este verán e estamos contentos, pero como o prezo segue subindo, non vemos que reste –recoñece entre risas–. A idea é chegar a ser autosuficientes, polo menos para os traballos que máis gastan no día, como é o muxido e o arrefriado do leite”, engade.

DOUS MUXIDOS O muxido fano dúas veces ao día nunha sala de muxido traseiro de 16 puntos que cambiaron hai cinco anos. “Lévanos –afirma– dúas horas, máis media para toda a limpeza”.

Adoitan estar dúas persoas sempre, unha para xestionar os lotes e recoller o leite para os xatos e outra para o muxido en si.

Xunto coa incorporación da nova sala tamén monitorizaron todas as vacas con colares de identificación, que lles achegan datos de produción, ruminación e celos. “Axúdannos a saber a información de cando non estamos cos animais, chegamos á granxa e xa nos indican se temos que revisar algún animal ou como está algún que poida estar enfermo. Ademais, tamén axustan o momento óptimo para as inseminacións”, enumera.

En canto á ventilación na nave principal, hai que diferenciar entre as súas dúas alas, unha construída máis recentemente, máis alta e ventilada, e outra anterior, máis baixa e pegada por un lateral a un muro de terra. A primeira non necesita de sistemas de 84 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

ventilación artificiais, pero a máis antiga, si. “Contamos con ventiladores que, ademais, botan auga. Empezan a funcionar aos 24 graos combinando o aire coa auga e regulan tanto a temperatura como a humidade ata que detectan os 21 graos”, detalla Javier.

McCormick X7.624

RED DE CONCESIONARIOS

DISTRIBUIDOR OFICIAL DE McCORMICK EN GALICIA

AGROFORESTAL ROUCO SLU C/ Xistral, n.º 23 27770 Valadouro · Lugo Tfno.: 982 574 613

TAIL MAQUINARIA Parque empresarial de Xinzo, Parcela 12 32630 Xinzo de Limia · Ourense Tfno.: 988 550 502

TALLERES MOSFER SC P. Ind. Monterroso, Parcela 14 27560 Monterroso · Lugo Tfno.: 982 378 011

TALLERES JOMABE SL C/ Arenal, n.º 52 36500 Lalín · Pontevedra Tfno.: 986 780 272

PABLO GONZÁLEZ RODRÍGUEZ C/ Fonteboa, n.º 1 32570 Maside · Ourense Tfno.: 696 687 726

AGROCOSME SL Estrada de Tui, n.º 25, Cela 36415 Mos · Pontevedra Tfno.: 986 344 599

CIAL. AGRÍCOLA Y CERRAJERA F. CHAVES SL Tanoira, n.º 17, Padrenda 36968 Meaño · Pontevedra Tfno.: 986 747 243

Lugar Corrillos, 31 AC-223 km 15,8 15685 Mesía · A Coruña | Tfno.: 881 060 218

NA GRANXA

XESTIÓN DAS RACIÓNS E DAS TERRAS Preparan eles mesmos no seu propio carro mesturador as racións das vacas en produción e das secas e preñadas.

As produtoras están comendo unha mestura de 26 kg de silo de millo, 21 kg de silo de herba, 11 kg de penso e 10 kg de bagazo. “Facemos o carro dúas veces ao día na época de verán e despois no inverno xa só unha vez pola tardiña”, apunta.

No establo das secas comen herba seca e silo de herba a discreción e uns 3 kg de concentrado, cantidade que varían en función da analítica do silo de herba. A alimentación dos animais máis pequenos céntrase no costro da nai os tres primeiros días e despois toman dúas tomas ao día de tres litros de leite ata o mes, que xa marchan para o centro. Un mes antes do parto, nas parideiras, comezan a tomar a comida das de produción, os primeiros días combinada con herba seca a discreción para que se vaian afacendo ao cambio.

Dos ingredientes das racións só compran o concentrado e o bagazo, tanto o millo como a herba son cultivados por eles. Para iso, xestionan unhas 70 ha.

Xustamente agora, na súa zona están en plena concentración parcelaria e están collendo fincas novas e tratando de traballar con elas ou preparalas para novos cultivos. “Algunhas non producen o que esperabamos, pero tamén é certo que a campaña do millo vai saír mellor do que se contaba ao principio”, valora Javier.

Cos cambios, sementaron a millo unhas 40 ha que entrarán en rotación coa herba, teñen 15 ha máis exclusivamente a herba e outras 15 ha en preparativos para plantar. De todas elas, 40 son propias e o resto, alugadas.

Adoitan usar un millo ciclo 280 ou 300, que botan a finais de abril ou maio, e teñen uns rendementos variables segundo as fincas: “Hainas moi boas que poden chegar aos 50.000 kg/ha e outras que quedan nos 35.000”. Non traballan con mesturas para a herba e móvense entre o raigrás inglés e o italiano.

Para o laboreo das terras dispoñen de todo tipo de maquinaria. “Só contratamos –subliña Javier– o picado e o transporte. Así non dependemos tanto das empresas externas para o resto do traballo”. Almacenan os silos en tres trincheiras, unha grande 86 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

SONIA RODRÍGUEZ Servizo de Reprodución de Seragro SCG “ENCÁRGOME DO CONTROL DE ANIMAIS PARIDOS, DO DIAGNÓSTICO DE XESTACIÓN E DE LEVAR ADIANTE OS PROTOCOLOS DE SINCRONIZACIÓN” En que consiste o seu asesoramento en Casa Castro?

Encárgome do control reprodutivo típico das granxas deste tamaño.

Cando empezastes a traballar xuntos e por que?

Comecei a traballar aquí xa hai 11 anos porque pretendían un cambio no sistema, pois non estaban contentos e querían un control reprodutivo máis de cerca.

Que protocolo de traballo seguides?

Eu veño todos os luns cada 15 días. Fixamos un día da semana, porque nos resulta máis fácil na rutina de sincronización dos animais. En todas as visitas encárgome do control de animais paridos, do diagnóstico de xestación daqueles animais que están para mirar e de levar adiante os protocolos de

sincronización. Intentamos que os animais estean en celo o día da visita para decidir se os inseminamos ou non.

Ademais, agora teñen os colares e axúdanlles un pouco na detección de celos, pero necesitamos igual sincronizar para que a eles lles sexa máis doado ese traballo.

Estades centrados en mellorar algún aspecto en concreto de cara ao futuro?

Cando empecei aquí había unha nave con 80 vacas e agora hai dúas e 160 animais. A detección de celos e a sincronización segue sendo o punto débil da granxa e o que agora mesmo noto é que as dúas visitas están quedando un pouquiño curtas. Hai un pouco de presión reprodutiva e creo que deberiamos realizar máis visitas e acurtar máis os días.

Tamén lles estou axudando á hora de tomar decisións sobre eliminación de animais, algo que tamén necesitan facer polo proceso de cambio que están levando adiante cara ao leite A2. Intento indicarlles que vacas por reprodución, patas ou conformación deben saír da explotación.

Preparan eles mesmos cada día as racións dos seus diferentes lotes co seu propio carro unifeed

“FACEMOS O CARRO DÚAS VECES AO DÍA NA ÉPOCA DE VERÁN E DESPOIS NO INVERNO XA SÓ UNHA VEZ CARA Á TARDIÑA”

para o millo e dúas para a herba. Tamén teñen tres máis pequenas para bagazo e un almacén cuberto para o concentrado.

En canto a servizos externos, reciben as visitas de reprodución cada 15 días e de alimentación e podoloxía unha vez ao mes, máis ou menos.

“Antes mirabamos as patas dos ani-

mais cada seis meses, pero vimos que por cuestión de estrés era mellor facer lotes máis pequenos e máis veces.

Con respecto á alimentación, falamos co nutrólogo mensualmente e se hai silos novos ou sospeitamos que poida haber algún problema coa comida, comunicámonos as veces que faga falta”, concreta o gandeiro.

Incorporamos un novo equipo para o estendido de cal en pradeiras

Traballo regulado por GPS Aforro de produto e optimización de custos Transporte a calquera punto de España e Portugal GALICAL SL

CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

C/ Gallastegui Unamuno Vial G - N.º 7 Polígono Industrial As Gándaras 27003 Lugo

Teléfono 982 22.14.84 Tfno.: 982 221 484 E-mail: info@galical.es Web: www.galical.es

NA GRANXA Están xenotipando todos os seus animais para seleccionar con base en datos e buscan mellorar en sólidos e en lonxevidade

“CENTRÁMONOS NUN BO MANEXO E EN ACOMPAÑALAS DUNHA XENÉTICA ADECUADA E DUNHA COMIDA EXCELENTE”

XENOTIPAR PARA UNHA SELECCIÓN CON BASE EN DATOS Intentan inseminar as xatas a partir dos 13 meses, nunca antes do ano, e adoitan estar producindo leite todas aos dous anos.

Apostan fortemente polo seme sexado, pois aplícanlles “sexado A2 a todas as xovencas e a unha porcentaxe alta das vacas”, apunta Javier.

O resto das vacas levan seme A2 ou carne, segundo sexan elas A2 ou non. Os cruzamentos realízanos con raza belga ou INRA.

88 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Ata antes do verán a selección dependía deles mesmos, pero dende hai uns meses confiaron nos servizos de xenotipado de Conafe e a partir de entón “segundo os datos que imos tendo dos animais e das necesidades que nós lles transmitimos, imos tomando decisións”. Xenotiparon xa algúns animais da granxa e agora todo aquel que nace é xenotipado. “A base deste asesoramento é ir mellorando máis a tiro fixo”, subliña.

Entre os parámetros que queren perfeccionar, están focalizados “nos ubres, nas patas e na estrutura en xeral –enumera. Antes fixabámonos máis na produción, pero hoxe imos máis a sólidos e á lonxevidade dos animais”.

MIRADA POSITIVA “Centrarse nun bo manexo e acompañalas dunha boa xenética e dunha boa comida” son os piares básicos que Javier Castro detalla da súa gandería. O obxectivo, que as vacas produzan un bo leite e duren o máximo posible, “é básico, pero o máis difícil de conseguir”.

Seguirán centrados nesta tarefa, mirando cara ao futuro coa “esperanza de poder continuar mellorando as súas instalacións, sen crecer en número de animais”, e intentando facer medrar pouco a pouco o seu proxecto máis ambicioso: a transformación do seu propio leite nos xeados Borboriño.

Producción Más Rentable R tabl

P odu ción Producción

R odu ción Reproducción

Salud

So tenibilidad Sostenibilidad

Smartamine M, ¡INIGUALABLE! ®

Una forma de producir rentable y sostenible en el tiempo Adisseo, líder mundial en aminoácidos protegidos desde 1990.

A SM013-01

+34 974316092 @ Info.nasp@adisseo.com

ruminants.adisseo.com/es/

LÍDER MUNDIAL EN METIONINA PROTEGIDA

Smartamine® M: mayor rentabilidad para las granjas Enrique Fraile, responsable técnico de Rumiantes en Adisseo para España y Portugal EN VÍDEO

S

martamine® M es una metionina protegida, una DL-metionina recubierta de un polímero que confiere una protección especial y evita la degradación ruminal. De esta manera, según indica Enrique Fraile, responsable técnico de Rumiantes en Adisseo para España y Portugal, “se consigue el producto de mayor biodisponibilidad del mercado”.

Entre su gran variedad de beneficios, todos enfocados a mejorar la rentabilidad de las explotaciones, Fraile destaca “además de sus efectos positivos en el rendimiento lechero, la reducción de los trastornos metabólicos, porque tiene un efecto directo sobre el funcionamiento hepático, y la mejora de los parámetros reproductivos”.

Otra de las ventajas de Smartamine® M es que es un producto indicado para todo tipo de granjas. “Debemos adaptarlo a las necesidades y requerimientos de cada cliente, a su tipo de alimentación, pero en cualquier situación encajará en los objetivos de todas las ganaderías para encontrarle su rendimiento final”, asegura el técnico.

GERMÁN CANTERA Gerente de la Cooperativa Valles Unidos del Asón (Cantabria) EN VÍDEO

“Incrementamos la proteína y conseguimos un estado sanitario y reproductivo mejor” Como nutrólogo, ¿por qué están recomendando la utilización de Smartamine® M? La recomendamos para la mejora de los valores nutricionales de la leche. Con Smartamine® M conseguimos incrementar la proteína y, al mismo tiempo, subir la grasa, con lo que aumentamos el valor de la leche.

A la vez, la utilización de la metionina protegida hace que las vacas tengan un estado sanitario y reproductivo mejor.

Además, conseguimos optimizar el uso de la proteína, de los alimentos que intervienen en la ración, con lo cual indudablemente hay menos excreciones de nitrógeno a la atmósfera y reducimos la huella de carbono.

¿En qué tipo de granjas lo están aplicando?

En aquellas que tienen problemas con la calidad de leche y en las que no tienen mucho volumen de producción, me refiero a volumen total entregado, no a media por animal, porque aumentan considerablemente su beneficio económico dada la estructura de pagos de leche que tenemos en la cooperativa. ¿Cómo lo introducen en las raciones de los animales?

Es un aditivo más que forma parte de la ración diaria de los animales. Lo que hacemos es balancear la ración a nivel de aminoácidos, de PDIE y PDIN y de metionina y lisina, que realmente son los aminoácidos limitantes en producción de leche. Intentamos conseguir el equilibrio necesario para que la vaca pueda expresar su producción y también subir el porcentaje de proteína. ¿Qué beneficios notan?

Ante un manejo adecuado del ganadero, las vacas se observan mucho más sanas.

En cuanto a reproducción, la mejora es evidente, porque lógicamente hay menos producción de urea y eso garantiza que el aspecto reproductivo de los animales vaya bien. Desde que estamos trabajando con este sistema, el hecho de racionar con base en aminoácidos implica una gran mejora general en los datos reproductivos de las granjas en las que lo utilizamos.

EXPERIENCIA EN LAS LUNCÍAS SC

EXPERIENCIA EN MIYOMAR SC

EN VÍDEO

EN VÍDEO

Pedro Luis Muñoz y Lorena Mazuple

Miguel Ángel García

“La salud de las vacas no se puede comparar y el control reproductivo es mucho mejor”

“Hemos roto esquemas, porque estamos llegando al 4,56 % de grasa y al 4,18 % de proteína”

Localización: Soba (Cantabria) Número total de animales: 95 Vacas en producción: 60 Media de producción total: 32 litros/vaca/día Porcentaje de grasa: 3,90 % Porcentaje de proteína: 3,60 % RCS: 130.000 cél./ml

Localización: Soba (Cantabria) Número total de animales: 55 Vacas en producción: 32 Media de producción total: 27 litros/vaca/día Porcentaje de grasa: 4,56 % Porcentaje de proteína: 4,18 % RCS: 90.000 cél./ml

¿Por qué decidieron comenzar a utilizar Smartamine® M? Teníamos una muy buena media de leche, rondábamos los 35 litros, pero las calidades se habían invertido, por decirlo así. Estábamos en un 3,30 % de proteína y un 3,05 % de grasa, entonces las vacas no iban bien y había problemas de digestibilidad, de fertilidad, de patas…

¿Por qué decidieron empezar a utilizar Smartamine® M? Germán Cantera, de la Cooperativa Valles Unidos del Asón, me propuso hacer un racionamiento distinto con base en aminoácidos a ver qué tal funcionaba y yo, como soy un poco innovador, acepté y ya llevamos unos cuantos años usándolo, desde enero de 2020 más o menos.

Hablamos de todo con Germán Cantera y decidimos empezar a utilizar este producto en enero de 2020.

Han pasado más de dos años y los resultados son notables. Los cambios afectaron a la alimentación y a nuestro funcionamiento, pero las vacas ahora están funcionando bien.

¿Es complicado incorporarlo a la alimentación de los animales?

Para nada. Tengo confianza en mi cooperativa y ellos preparan la fórmula del pienso con ello incorporado.

Yo no tengo que hacer nada.

¿Implica cambios en las raciones?

Sí. Implica que el animal come otra serie de cosas: más fibra y quizás menos concentrado. Eso sí que para ellas fue un cambio. En un primer momento les costó, pero a la larga se han habituado y al final han mejorado.

¿Qué beneficios ha notado?

En la producción lo que se ha mejorado, sobre todo, ha sido la cuantía en proteína. Sin el producto lográbamos un 3,60-3,50 % de proteína y un 3,70-3,80 % de grasa y ahora mismo hemos roto esquemas, porque estamos llegando al 4,18 % de proteína y al 4,56 % de grasa.

¿Qué beneficios han notado?

En cuanto a calidades, hemos pasado de una proteína de 3,30 % a un porcentaje de 3,60 % y de una grasa de 3,05 % al 3,90 %.

También he notado que hay una mayor ingesta, menos enfermedades de las que había y, especialmente, una mejora importante a nivel digestivo y de fertilidad. En general, veo a mis vacas más sanas.

en Adisseo, líder mundial en nutrición con aminoácidos en rumiantes desde los 90s.

La salud deConfía las vacas no se puede comparar, tienen mucha Contacta hoy mismo con nuestro equipo técnico. más fortaleza, más inmunidad a enfermedades, y los datos de control reproductivo son mucho mejores.

@ www.adisseo.com

+34974316092

Info.nasp@adisseo.com

ESPECIAL: RECRÍA

O primeiro día da xata, o máis importante Tendo en conta que a recría supón unha porcentaxe significativa do gasto total de produción, neste estudo abordamos a importancia de estimar en cada granxa o custo de criar unha xata desde o mesmo día do seu nacemento. Ángel Abuelo Profesor de Saúde e Benestar do Bovino Departamento de Ciencias Clínicas de Grandes Animais Facultade de Veterinaria, Universidade Estatal de Michigan, EE. UU. abuelo@msu.edu

IMPORTANCIA DA FASE DE RECRÍA

A

recría supón entre o 15 e o 20 % do custo total de produción dunha granxa (Heinrichs, 1993). Por iso é importante estimar en cada granxa o custo de criar unha xata desde o nacemento ata o parto. Este pode variar significativamente entre

92 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

establos e sistemas de produción. Por exemplo, en varios estudos estas figuras variaron entre 990 e 1.603 € de media (Gabler et al., 2000; Mohd Nor et al., 2012; Boulton et al., 2017).

Outro factor crítico é o “limiar de rendibilidade” da recría, ou o que é o mesmo, en que punto da etapa produtiva (lactación) dos animais estes xeran suficiente ganancia para cubrir os seus custos de cría, xa que isto marcará o momento no que o animal realmente empeza a ser rendible para a explotación.

Do mesmo xeito que para o custo de recría, existe unha gran variación

ESPECIAL: RECRÍA

A INCIDENCIA DESTAS ENFERMIDADES AUMENTA OS CUSTOS DE RECRÍA DEBIDO AOS GASTOS DE TRATAMENTO E PERDAS DE GANANCIA DE PESO

entre granxas. O estudo de Boulton et al.

(2017) sinalou que a media se atopaba nos 530 días tras o primeiro parto (1,5 lactacións), o que supón que unha vaca non empeza a xerar unha ganancia neta ata aproximadamente a metade da súa segunda lactación. Ademais, se unha vaca abandona unha granxa antes de alcanzar este punto limiar, isto supón unha perda neta para o establo, xa que non pagou os seus custos de recría. Se se ten en conta que o 11 % de xovencas non alcanzan o primeiro parto e o 19 % non chegan a un segundo parto (Brickell e Wathes, 2011), un número importante de vacas abandonan as explotacións sen xerar suficiente ganancia para cubrir o gasto da súa crianza.

RELEVANCIA DAS ENFERMIDADES NEONATAIS Un dos factores que inflúen na porcentaxe de perdas de animais antes de alcanzar o limiar de rendibilidade, ben de forma directa ou indirecta, é a elevada incidencia de enfermidades na etapa neonatal. Nos EE. UU., a taxa de mortalidade é do 6,4 % e a de morbili-

dade do 33,9 % en xatas antes da desteta (NAHMS, 2014), sendo a diarrea (18,9 %) e a pneumonía (11,3 %) as enfermidades máis prevalentes.

Ademais de incrementar a probabilidade de que as xatas afectadas por estas patoloxías non alcancen o limiar de rendibilidade, a incidencia destas enfermidades aumenta os custos de recría debido aos gastos de tratamento e perdas de ganancia de peso. O custo medio de tratamento por caso de diarrea foi de $ 19,5 (Gow et al., 2005) e $ 42,15 por caso de pneumonía (Dubrovsky et al., 2020). Xatas afectadas por diarrea ou pneumonía tiveron un peso inferior medio de 4,5 e 8,4 kg, respectivamente, ás 12 semanas de vida (Curtis et al., 2018). Por último, as xatas que veñen afectadas por un episodio de diarrea ou pneumonía no período neonatal teñen unha menor eficiencia reprodutiva e unha produción láctea inferior cando alcanzan o primeiro parto en comparación con aquelas que non experimentaron un episodio destas patoloxías (Aghakeshmiri et al., 2017; Teixeira et al., 2017; Abuelo et al., 2021b) .

Sistemas de alimentación ión para terneros terneros, corderos y cabritos Ventajas de la alimentación paralela: Alimentación simultánea de hasta 4

MilkShuttle

terneros.

Sin tiempo de espera, aumento de

Capacidades (litros)

capacidad del autómata.

100 150 200 250 350

Agiliza el aprendizaje en grupos grandes de terneros.

Leche

siempre

a

temperatura

correcta desde la primera gota

Alma Pro

(sistema de recirculación).

Unidad de entrega de leche en la estación encapsulada y a prueba de heladas.

Para terneros

Teléfonos de contacto:

Todas las piezas de transporte y suministro de leche son tomadas en cuenta en el ciclo de lavado.

Registro al milímetro exacto de consumo y restos de leche.

Para corderos y cabritos

+34 699 937 760 +34 699 937 763

+351 252 657 306

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 93

ESPECIAL: RECRÍA

Figura 1. Clasificación simplificada dos compoñentes do sistema inmunitario Celular Fagocitos (neutrófilos,

Inmunidad Innata

macrófagos, células NK etc.)

Humoral Complemento Inflamación Barreras físicas

(piel, saliva, ácido estomacal, mucosas, etc.)

Linfocitos T

Linfocitos B

Inmunidad adquirida

• No memoria prolongada • Respuesta rápida o inmediata

•Respuesta específica a patógenos •Produce memoria

Anticuerpos

A aparición de calquera enfermidade infecto-parasitaria é un proceso multifactorial, que depende de factores relacionados co animal, o ambiente e os patóxenos. Considerando que o ambiente e a presenza de patóxenos non adoitan variar con respecto a outras fases, a gran prevalencia de enfermidades no período neonatal adóitase atribuír a factores relacionados co propio animal; concretamente, co feito de que as xatas son incapaces de montar unha resposta inmunitaria efectiva na vida temperá.

INMUNOLOXÍA NEONATAL Antes de estudar aquelas estratexias dispoñibles para mellorar a resposta inmunitaria en xatas, é necesario revisar uns principios básicos de inmunoloxía, así como no desenvolvemento do seu sistema.

Clasificación do sistema inmunitario A resposta inmunitaria adóitase clasificar en inmunidade innata e inmunidade adquirida, e cada un destes tipos de inmunidade teñen compoñentes celulares e humorais. As características principais de cada tipo de inmunidade e os seus principais compoñentes indícanse na figura 1.

Loxicamente, esta é unha clasificación simplificada e hai que ter en conta que os diferentes compoñentes do sistema inmunitario funcionan sinerxicamente e hai comunicación entre os diferentes compoñentes a numerosos niveis, polo que ambos os tipos de inmunidade (innata e adquirida) son necesarios. No entanto, a inmunidade adquirida é a que tentamos desenvolver mediante a vacinación, ao ser a que ofrece protección ao longo prazo debido á súa capacidade de xerar memoria, de forma que protexe as xatas fronte a futuras infeccións reais.

94 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

• Respuesta genérica y reconocimiento de patógenos

O ESTUDO DE DIFERENTES INTERVENCIÓNS NAS VACAS SECAS CO OBXECTIVO DE MELLORAR A SAÚDE DAS XATAS É UN CAMPO ACTIVO DE INVESTIGACIÓN NA ACTUALIDADE

•Requiere tiempo para desarrollarse

Desenvolvemento do sistema inmunitario Existe a idea equivocada de que as xatas nacen sen un sistema inmunitario.

Ao contrario, o seu desenvolvemento ten lugar durante o período fetal. O timo (onde ten lugar o desenvolvemento dos linfocitos T) é evidente aos 40 días de xestación. Os fetos son capaces de responder a algunhas infeccións virais a partir dos 70 días de xestación e no terceiro trimestre os fetos son capaces de responder a moitas outras infeccións (bacterianas, virais etc.) e a maior expansión de células inmunitarias ten lugar durante o último mes de xestación (Higgins et al., 1983). No entanto, xatas que non sufriron infeccións intrauterinas nacen con concentracións de anticorpos no sangue non detectables, debido a que o seu sistema inmunitario non foi estimulado con anterioridade. Ademais, a funcionalidade doutros compoñentes do sistema inmunitario é tamén inferior a vacún adulto. Por exemplo, a actividade do complemento é inferior e a funcionalidade de células inmunitarias tanto da resposta innata (neutrófilos, macrófagos, células presentadoras de antíxeno) como da adquirida (linfocitos T e B) é menor que en vacún adulto.

De feito, demostraron que os linfocitos de xatas neonatas son hiposensibles á estimulación en comparación con vacas non preñadas, o que pode contribuír á maior susceptibilidade das becerras a infeccións. Normalmente considérase que a resposta inmunitaria das xatas non se equipara á de vacún adulto ata que estas chegan á puberdade.

Por iso, débese considerar que as xatas nacen cun sistema inmunitario funcional pero inxenuo (que non foi estimulado) e inmaturo. En consecuencia, para mellorar a inmunidade nestes animais cómpre estimular o seu sistema inmunitario, favorecer a madurez deste

e protexer fronte a infeccións mentres que o seu propio sistema inmunitario se desenvolve.

ESTRATEXIAS PARA MELLORAR A INMUNIDADE EN XATAS NEONATAS

Manexo da vaca xestante Como vimos anteriormente, o desenvolvemento do sistema inmunitario das xatas comeza na etapa fetal. Por iso, aquelas condicións que afectan as vacas xestantes teñen o potencial de afectar o desenvolvemento inmunitario das xatas (Abuelo, 2020). Por exemplo, a exposición a estrés metabólico (mobilización de tecido adiposo, inflamación e estrés oxidativo) durante o último mes de xestación está asociado con alteracións do metabolismo e sistema inmunitario de xatas durante o primeiro mes de xestación (Ling et al., 2018). De forma similar, a exposición a estrés por calor durante a xestación tardía está asociada con similares alteracións, que continúan a ter un impacto negativo na fase produtiva dos animais (Tao et al., 2019).

Por iso, precísase asegurar un correcto manexo da vaca seca para influír positivamente no desenvolvemento do sistema inmunitario das xatas, unha vez que estas nazan. O estudo de diferentes intervencións nas vacas secas co obxectivo de mellorar a saúde das xatas é un campo activo de investigación na actualidade. Unha das estratexias xa probadas é a suplementación co aminoácido limitante metionina (Met), que resulta en alteracións do peso ao nacer, crecemento, metabolismo, unha di-

Porque los resultados* nos avalan: Bovisan Diar es líder en España

Para vacas de leche y de carne • • • •

Vacuna de amplio espectro, cubre las principales diarreas neonatales Solo una dosis en la primovacunación = 3 ml Adyuvante bi fase: respuesta inmunológica rápida y duradera** Amplio margen de vacunación: de 3 meses a 3 semanas antes del parto

BOVISAN DIAR -Emulsión para inyección Composición Una dosis (3 ml) contiene: Rotavirus Bovino, inactivado, cepa TM-91, serotipo G6P1 (inactivado) ≥ 6.0 log2 (VNT)* Coronavirus Bovino, inactivado, cepa C-197 (inactivada) ≥ 5.0 log2 (HIT)** Escherichia coli, inactivado, cepa EC/17 (inactivada) expresado como F5 (K99) Adhesina ≥ 44.8 % de inhibición (ELISA)*** *VNT – test de neutralización del virus (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) **HIT – test de inhibición de hemoaglutinación (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) ***ELISA – Valoración inmunosorbente ligado a enzima (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) Adjuvante: Montanida ISA 206 VG 1.6 ml Especies de destino: Bovino (vacas y novillas gestantes) Indicaciones de uso, inmunización activa, con el fin de conferir protección pasiva a sus terneros vía calostro/leche, para reducir la gravedad de la diarrea causada por rotavirus bovino, coronavirus bovino y el enteropatógeno E. coli F5 (K99) y reducir la eliminación del virus por los terneros infectados con rotavirus y coronavirus bovino . La inmunidad pasiva se inicia con el calostro y depende de si recibe suficiente calostro después del nacimiento. Vacunar solo animales sanos. Precauciones Para el usuario: Este producto contiene aceite mineral. La inyección/autoinyección accidental puede provocar un dolor e hinchazón severo, que en raros casos podría resultar con la pérdida del dedo afectado si no se da atención médica inmediata. Si el dolor persiste más de 12 horas después del examen médico, acudir de nuevo al médico. Reacciones adversas Frecuentemente hinchazón leve de 5-7 cm de diámetro en el sitio de la inyección y a veces acompañado inicialmente por un aumento de la temperatura local que se resuelve en unos 15 días. Puede observarse un ligero y transitorio incremento de la temperatura (hasta 0.8ºC) 24 horas después de la vacunación, que se resuelve dentro de los 4 días después de la vacunación. Posología: Administración im.. Una dosis en cada gestación, administrada en un periodo de 12 – 3 semanas antes de la fecha esperada del parto. Alimentación de calostro: La protección de los terneros depende de la adecuada ingesta de calostro de las vacas vacunadas. Si los terneros no consiguen suficientes anticuerpos por calostro poco después de que nazcan, tendrán fallos de transferencia pasiva de anticuerpos.

Es importante que todos los terneros reciben una cantidad suficiente de calostro del primer ordeño en las primeras seis horas después del parto. Se recomienda que se alimenten de al menos 3 litros de calostro dentro de las primeras 24 horas y esta cantidad equivale aproximadamente al 10% del peso de un becerro. Tiempo de espera Cero días. Conservar en la nevera (2 - 8°C). Proteger de la luz. No congelar. Formatos: 15 ml (5 dosis), 90 ml (30 dosis) y 450 ml (150 dosis) – Nº reg: 3301 ESP-Titular. FORTE Healthcare Ltd –Co Dublin (Irlanda) Medicamento sujeto a prescripción veterinaria. Administración bajo control o supervisión del veterinario * Zuffa et al. 2019 Inmune response and efficacy of a new calf Scour vaccine inyected once during the last trimestre of gestation. ** AUCOUTURIER J. et al. Adjuvants designed for veterinary and human vaccines. Vaccines, 19, 2001, 2666-2672.

En caso de duda consulte a su veterinario.

ESPECIAL: RECRÍA

minución do estado oxidativo e unha mellora da función dos neutrófilos nas xatas (Jacometo et al., 2016; Alharthi et al., 2018; Jacometo et al., 2018).

No entanto, o impacto desta ou outras intervencións na incidencia de enfermidades neonatais aínda non foi establecida.

Manexo do costro A importancia dunha correcta achega de costro non pode ser pasada por alto ao falar de inmunoloxía neonatal en xatas. Administrado en tempo e forma, é o mecanismo que teñen os ruminantes de transferir inmunidade da nai á xata, xa que a natureza epiteliocorial da placenta non permite a súa transferencia dentro do útero. Tradicionalmente, a transferencia pasiva de inmunidade vía costro centrouse principalmente na transferencia de inmunoglobulinas. Non obstante, ademais de anticorpos, este achega células inmunitarias maternas que tamén son absorbidas e conta cunha concentración elevada de diversas hormonas, factores de crecemento, enerxía e nutrientes que son beneficiosos para o desenvolvemento das becerras.

Con todo, algunhas prácticas relativamente comúns do seu manexo (por exemplo, pasteurización, conxelación etc.) diminúen ou destrúen estes compoñentes. Os xatos que o inxiren con células maternas mostraron unha capacidade máis rápida para activar a resposta inmunitaria, así como respostas fronte a patóxenos medibles ao día 1 de vida (Reber et al., 2008a; b). Ademais, a inxestión e absorción de células maternais de costro resultan nunha mellora do estado inmunitario durante o primeiro mes de vida (Langel et al., 2015), un desenvolvemento máis rápido de células presentadoras de antíxeno (Reber et al., 2006; 2008a; b), e unha maior resposta á vacinación ata 6-10 meses de idade (Langel et al., 2016) No entanto, en moitos casos por motivos prácticos ou sanitarios (por exemplo, no control de transmisión de infeccións) non sempre é posible administrar costro fresco, xa que as células de costro non superan a conxelación ou pasteurización. Ademais, o proceso de pasteurización de 60 ºC durante 60 min optimizouse para reducir a carga bacteriana sen afectar significativamente a concentración de inmunoglobulinas, pero é posible que outras macro- e micromoléculas se danen durante este 96 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

proceso (Mann et al., 2020) e descoñécense os posibles efectos a curto e longo prazo que isto poida ter.

As xatas que non adquiren vía costro a cantidade suficiente de anticorpos (establecida inicialmente en 10 g/L de IgG) sofren de fallo na transferencia pasiva de inmunidade (FTPI). As xatas con FTPI mostran unha maior mortalidade e incidencia de enfermidades, e unha menor ganancia de peso (81 g/día) que aquelas con adecuada inmunidade pasiva (Raboisson et al., 2016). De feito, Raboisson et al. (2016) estimaron o custo medio por cada caso de FTPI en vacún de leite en 60 € (intervalo de confianza: 10-109 €). Por iso é esencial para o desenvolvemento da xata garantir a transferencia de inmunidade vía costro. Para iso, este debe ser administrado en cantidade e calidade de forma rápida e hixiénica: - Calidade: refírese principalmente á concentración de anticorpos no costro, xa que con alta concentración de anticorpos é máis fiable á hora de transferirlles suficiente inmunidade ás xatas.

Considérase que o mínimo de calidade do costro bovino debe ser de 50 g/L de IgG (Godden, 2008). Existen numerosos factores que afectan a súa calidade (táboa 1), algúns dos cales, aínda que non todos, poden ser influenciados por prácticas de manexo. No entanto, é necesario sempre medir a súa calidade. Por sorte, existen varios métodos para poder estimar a concentración

É TAMÉN IMPORTANTE CONSIDERAR QUE A EXPOSICIÓN REPETIDA A ANTÍXENOS AXUDA Á DURACIÓN DA RESPOSTA INMUNITARIA

de IgG do costro nas granxas (Abuelo e Alves-Nores, 2016). A estimación visual débese desaconsellar, xa que se demostrou que ten unha precisión moi baixa. Os mellores métodos son o calostrómetro e a refractometría Brix.

Non obstante, o calostrómetro é susceptible a variación coa temperatura e, ademais, tende a sobre estimar a concentración de IgG, e para poder determinar unha concentración real de 50 g/L a lectura no calostrómetro ha de realizarse a 80 g/L . Pola contra, o refractómetro Brix é de máis fácil manexo e ofrece unha precisión (sensibilidade/especificidade) similar cando se usa o 23 % Brix como punto de corte (Bartier et al., 2015).

Táboa 1. Factores que afectan a concentración de costro Factor

Notas

Duración do período de secado

Os períodos secos de menos de 5 semanas probablemente diminúan a calidade do costro.

Atraso no primeiro muxido despois do parto

A calidade do costro diminúe a medida que se mantén no ubre.

Volume de costro no primeiro muxido

Alto volume de costro na primeira muxidura (é dicir, máis de 8,5 litros) pode significar que a calidade é peor, pero sempre debe probar o costro antes de desbotar.

Vacinación da vaca seca

A vacinación de 3 a 6 semanas antes do parto aumenta as concentracións de anticorpos específicos no costro.

Idade da nai

As vacas máis vellas xeralmente teñen costro de mellor calidade (debido a unha maior exposición enfermidade), pero algunhas xovencas producen costro de alta calidade. Por iso, hai que comprobar sempre a súa calidade.

Raza da nai

As jersey tenden a ter niveis máis altos de IgG debido ao menor volume de costro, pero aínda así se debe comprobar a calidade deste.

Mastite/reconto de células alto na nai

- Non se debe usar costro con sangue ou coágulos.

- Medir a concentración de IgG en vacas con recontos altos de células somáticas.

Parto prematuro

As vacas que paren de xeito temperán (inducidas ou naturalmente) xeralmente producen costro con menor nivel de IgG.

LA COMBINACIÓN PERFECTA PARA EMPEZAR CON FUERZA

TERNEROS

BIMULAC® EXTRA

CALF PROTECTOR Favorece la inmunidad activa y pasiva

Estabiliza la microbiota intestinal

Estabiliza la flora beneficiosa

Ayuda en la prevención de diarreas

Previene alteraciones digestivas

Fortalece la inmunidad local

www.biochem.net

Contacto: Javier Piñán Miguel Teléfono: +34 639 88 66 25 E-mail: pinan@biochem.net

ESPECIAL: RECRÍA

- Cantidade: a cantidade de costro necesaria para garantir a eficacia da transferencia pasiva de inmunidade depende de varios factores, como son a propia calidade deste (maior volume necesario para achegar as suficientes IgG), o peso da xata (relacionado co volume de sangue circulante e capacidade do abomaso), o tempo transcorrido desde o nacemento (menor absorción canto máis tempo), ou a hixiene do costro (anticorpos non dispoñibles para absorción a maior carga bacteriana), entre outros. O ideal para xatas dun peso medio de 40 kg é administrar 3-4 L de boa calidade canto antes ao nacer e outros 2 L ás 6-12 h. Esta segunda toma asociouse cunha menor incidencia de enfermidades e mortalidade antes da desteta, unha maior ganancia de peso e unha mellor eficiencia reprodutiva e produción láctea durante a primeira lactación (Abuelo et al., 2021a). Tendo en conta que non existe diferenza na absorción de IgG dependendo do método de administración-teto vs. sondaxe esofáxica (Besser et al., 1991), débense sondar aquelas xatas que non presentan un reflexo de succión adecuado para asegurar a correcta transferencia de inmunidade.

- Rapidez: é necesario muxir a vaca nas primeiras horas tras o parto para garantir a colección de costro de calidade, xa que atrasar a recolección de costro máis de 2 h despois do parto diminúe significativamente a concentración de IgG no costro debido aos efectos de dilución e porque os anticorpos do costro se difunden pasivamente ao torrente sanguíneo da vaca (Moore et al., 2005; Morin et al., 2010; Conneely et al., 2013). Así mesmo, é necesario administrar a suficiente cantidade de IgG de forma rápida tras o parto, xa que a eficiencia da absorción de inmunoglobulinas polas xatas diminúe nun terzo nas primeiras 6 h de vida e detense por completo ás 24-36 h (McGuirk e Collins, 2004).

- Hixiene: refírese á calidade microbiolóxica do costro. A presenza de bacterias reduce a absorción de IgG (Godden et al., 2006). Por iso é necesario ofrecer o costro cunha baixa cantidade de bacterias.

Adóitase considerar que o límite de contaminación bacteriana é 98 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

de 100.000 unidades formadoras de colonia (UFC)/mL para bacterias totais, e 10.000 UFC/mL para coliformes (Godden, 2008). Por iso, a hixiene nos procesos de colección e almacenaxe de calostro son esenciais.

Da mesma forma, os cambios de temperatura (refrixeración, conxelación, desconxelamento) deben realizarse de forma rápida e en envases cunha gran superficie de contacto para diminuír o tempo no que hai sobrecrecimiento bacteriano. Estímase que as bacterias do costro duplícanse cada 20 minutos a temperatura ambiente de 20 ºC. Varios estudos indicaron porcentaxes moi altas de mostras de costro con contaminación bacteriana en varios países (Morrill et al., 2012; McAloon et al., 2016; Phipps et al., 2016; Abuelo et al., 2019a).

Ademais de establecer un protocolo de administración de costro adecuado, é necesario establecer protocolos para controlar a eficiencia do seu manexo.

Tendo en conta que a concentración de IgG se mantén relativamente estable durante a primeira semana de vida (Wilm et al., 2018), débese estimar a concentración de IgG de forma regular (semanal, quincenalmente, ou mensualmente dependendo do tamaño do establo) nunha mostra representativa de xatas de 1 a 7 días de idade. Necesítase un tamaño mostral mínimo de 12 animais para obter unha mostra representativa (McGuirk e Collins, 2004). A cantidade de IgG no soro pódese estimar a pé de campo mediante varios métodos (Abuelo e Alves-Nores, 2016). Os máis comúns son a determinación de proteínas totais ou Brix mediante refractometría. Tradicionalmente, empregouse un único punto de corte para categorizar que animais sofren FPTI. No entanto, máis recentemente suxeriuse o uso de 4 categorías de transferencia de inmunidade pasiva como unha estratexia para mellorar as prácticas de manexo do costro e reducir a enfermidade neonatal en granxas (táboa 2; Lombard et al., 2020).

CÓMPRE MUXIR A VACA NAS PRIMEIRAS HORAS TRAS O PARTO PARA GARANTIR A COLECCIÓN DE COSTRO DE CALIDADE

Táboa 2. Concentracións consensuadas de IgG en soro e proteínas totais (TP) e medicións de Brix equivalentes, e porcentaxe de xatas recomendada en cada categoría de transferencia de inmunidade pasiva Categoría

IgG (g/L)

TP (g/dL)

%Brix

Obxectivo (% xatas)

Excelente

≥25,0

≥6,2

≥9,4

>40

Boa

18,0-24,9

5,8-6,1

8,9-9,3

~30

Aceptable

10,0-17,9

5,1-5,7

8,1-8,8

~20

Pobre

<10,0

<5,1

<8,1

<10

Programa Integrado de Control de Moscas TEMPORADA DE MOSCAS* T >12°C1

T <12°C1

40 ˚C

Temperatura (T)

30 ˚C

20 ˚C Mosca adulta Huevos

Pupa

10 ˚C

De media por cada aumento de la temperatura de 1ºC entre 16ºC y 35ºC, un 33% más de moscas pueden eclosionar2

Larva

Pupas latentes

0 ˚C Ene

Feb

Pupas latentes

Mar

Abr

May

Jun

Jul

Ago

Sep

Oct

Nov **

6 semanas

6 semanas

Neporex

Mata larvas de mosca

+

Agita

6 semanas

6 weeks

6 semanas

Temperatura promedia mensual

=

Mata moscas adultas

Para más información sobre programas específicos de uso en la gama de biocidas de Elanco, contacte con su delegado en la zona * Las condiciones de temperatura y humedad pueden variar según la región y de un año para otro. La duración y la sincronización de los programas de control de moscas deberían ajustarse en concordancia con estas variaciones. **Las aplicaciones de Neporex y Agita pueden ser alternas o aplicarse en el mismo día, según se adapte mejor al manejo de purines y/o estiércol de la granja. La distancia entre aplicaciones también puede variar según necesidades específicas de cada explotación.

1. Acharya N. House fly (Musca domestica L.) management in poultry production using fungal biopesticides. Doctoral Thesis, The Pennsylvania State University. 2015. Available at: https://etda.libraries.psu.edu/files/final_submissions/10904. Accessed Jan 08, 2019. 2. Axtell RC. Fly Control in Confined Livestock and Poultry Production.Technical Monograph. 2002;1:6-22.

Utilice los biocidas de forma segura. lea siempre la etiqueta y la información sobre el biocida antes de usarlo.

| Agita, Neporex, Elanco y la barra diagonal son marcas registradas de Elanco o sus filiales. © 2021 Elanco. PM-ES-19-0155

Dic

ESPECIAL: RECRÍA

MELLORAR A INMUNIDADE DAS XATAS DURANTE O PERÍODO PREVIO Á DESTETA É ESENCIAL PARA REDUCIR A MORBILIDADE NEONATAL E AS TAXAS DE MORTALIDADE NAS GRANXAS LEITEIRAS

Vacinacións A vacinación é esencial para aumentar a inmunidade dos animais e reducir a incidencia e a gravidade de enfermidades. Desafortunadamente, unha resposta de memoria efectiva á vacinación non comeza ata que as xatas teñen entre 2 e 4 meses de idade debido á pouca capacidade de resposta na etapa temperá da vida (Barrington e Parish, 2001; Windeyer et al., 2017).

Os xatos neonatais experimentan unha resposta de memoria significativamente reducida despois da vacinación e tradicionalmente isto atribuíuse á interferencia dos anticorpos maternos transferidos pasivamente (Brar et al., 1978; Menanteau-Horta et al., 1985; Barrington e Parish, 2001; Cortese, 2009). No entanto, isto debíase a que se consideraba que a ausencia de aumento de anticorpos tras a vacinación indicaba un fallo de resposta a esta. Estudos máis recentes demostraron que a vacinación en presenza de anticorpos maternais é capaz de inducir respostas de linfocitos T aínda que os niveis dos anticorpos non aumenten, diminuír os signos clínicos de enfermidade cando os xatos se expoñen posteriormente á infección (protección contra a exposición), inducir unha resposta da memoria unha vez que os anticorpos maternos se foron, e prolongar os títulos de anticorpos (Endsley et al., 2003; Chamorro et al., 2016). Por iso, as xatas son capaces de responder á vacinación nos primeiros días de vida, pero estas respostas serán máis débiles e menos efectivas que en adultos. Con todo, é certo que a maiores concentracións de anticorpos maternais a resposta á vacinación parenteral diminúe, polo que non se recomenda administrar vacúas parenterais na primeira semana de vida a non ser que sexa necesario. Na primeira semana pódense administrar vacinas intranasais para proporcionar un nivel de protección. Estas vacinas intranasais desenvolvéronse e probaron en experimentos controlados para permitir a vacinación en presenza de anticorpos maternos (Hill et al., 2012).

Desafortunadamente, estas vacinas só 100 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

brindan protección localizada e de curto prazo (Gerber et al., 1978), pero isto pode ser suficiente para que as vacinas parenterais ofrezan unha protección adecuada. É tamén importante considerar que a exposición repetida a antíxenos axuda á duración da resposta inmunitaria, polo que as vacinacións de reforzo (booster) teñen mesmo unha maior relevancia en xatas, xa que a duración da protección é menor que en vacún adulto e, ademais, axudan a madurar o sistema inmunitario. Doutra banda, é necesario ter en conta o momento de administración das vacinas. Como norma xeral, a vacinación debe ser realizada fóra de momentos de estrés (por exemplo, transporte, descornado, desteta etc.), xa que os corticoides endóxenos teñen un efecto inmuno-modulador (en lugar do efecto inmunosupresor asociado cos exóxenos), que induce unha resposta inmunitaria nesgada cara a Th2, diminuíndo así a inmunidade mediada por células e con ela a resposta de memoria, polo que diminuirá a efectividade da vacinación.

As xatas sofren estrés oxidativo durante as primeiras semanas de vida (Abuelo et al., 2014; 2019b), o que diminúe a capacidade de resposta a vacinas das células inmunitarias (Cuervo et al., 2021). Por iso, débese considerar a suplementación con antioxidantes a xatas recentemente nadas. De feito, o uso de suplementos parenterais administrados ao mesmo tempo que unha vacina intranasal resulta nunha maior e máis rápida resposta inmunitaria a nivel da mucosa nasal (Nayak e Abuelo, 2021).

No entanto, existe o risco de toxicose con certos antioxidantes como o selenio, polo que as doses non deben exceder ás autorizacións dos produtos comerciais.

CONCLUSIÓNS Mellorar a inmunidade das xatas durante o período previo á desteta é esencial para reducir a morbilidade neonatal e as taxas de mortalidade nas granxas leiteiras e para asegurar a provisión de xovencas máis sas e produtivas durante toda a súa vida. Este proceso require un enfoque múltiple que comeza co mane-

xo da vaca durante a xestación e continúa despois do nacemento, asegurando unha inxestión adecuada de costro por parte da xata e o uso apropiado de vacinas. Con todo, aínda se necesitan novas estratexias que melloren a inmunidade innata dos xatos e a capacidade de resposta da vacina durante a fase de desteta previa.

BIBLIOGRAFÍA

As referencias citadas neste artigo poden ser consultadas na web www.xornadasseragro.com

Esto dicen de SenseHub®…

“Te ahorra muchísimo tiempo y supone tranquilidad para los animales y para mí” SOFÍO CANORA Granja Soyane

“La organización del trabajo se simplifica mucho” MANUEL CANDAMIO Finca Cabreira

“A nivel técnico, la información que nos ofrece el sistema es brutal. Nos permite avanzar a pasos agigantados” FRANCISCO SEBASTIÁN Centro de Recría COWVET

SenseHub® es una herramienta de monitorización que proporciona información práctica y de utilidad sobre el estado reproductivo, de salud, nutricional y de bienestar de una vaca individual o de un grupo, gracias a un algoritmo sofisticado en constante proceso de optimización.

REBAÑO MONITORIZADO CON SENSEHUB® EN CHAO MEZONZO SAT (VILASANTAR, A CORUÑA)

“Es la manera de mejorar el estatus sanitario de nuestras explotaciones y de perfeccionar los datos reproductivos” El sistema de monitorización SenseHub®, de MSD Animal Health, realiza un control exhaustivo del comportamiento de las vacas las 24 horas del día para reducir sus problemas de salud y mejorar sus índices reproductivos.

Las nuevas tecnologías permiten a ganaderos y técnicos un seguimiento más certero de la ac�vidad diaria de los animales.

Precisamente por ello, desde MSD Animal Health creen que “es una manera de mejorar el estatus sanitario de nuestras explotaciones, reducir el uso de an�bió�cos y an�ciparse a enfermedades, así como de perfeccionar los datos reproduc�vos”, apunta Antonio Díaz, Sales Manager en MSD Animal Health-SenseHub®.

Los disposi�vos SenseHub® registran todos los días del año aspectos como la rumia, la ingesta y la ac�vidad de las vacas y generan a través de todos estos datos alertas de salud o de detección de celos para una ges�ón sanitaria y reproduc�va más precisa.

Además, su capacidad de adaptación a las diferentes explotaciones ganaderas y sus circunstancias ha supuesto una experiencia más global en todo el mundo, que ahora se convierte “en nuestro aval más fiable para adaptarnos a nuestros clientes y detectar sus diferentes necesidades”, explica el técnico.

Antonio Díaz, Sales Manager en MSD Animal Health-SenseHub®

No solo es clave su trayectoria sino también su constante evolución: “Estamos aportando nuevas actualizaciones con�nuamente –dice– y tenemos un soporte técnico muy importante detrás de todo el sistema”. Un equipo veterinario especializado de la compañía busca cada día las sinergias entre la parte tecnológica y los aspectos relacionados con la salud animal, área en la que MSD Animal Health trabaja desde siempre. Según apunta Díaz: “Por un lado, contamos con la experiencia de nuestros técnicos en recría, en reproducción… en todos los ámbitos sanitarios y, por otro lado, con el equipo de monitorización, con cobertura en todo el territorio nacional. El trabajo en equipo es fundamental para aprovechar cada paso”.

A través de la información de los sistemas SenseHub®, tanto ganaderos como técnicos pueden tomar decisiones basadas en datos reales de su rebaño y dar pasos cada vez más posi�vos en la ges�ón de cada granja.

www.allflex.global

A)

EN VÍDEO

Roberto López y José Manuel Mahia, socios de Chao Mezonzo SAT

¿Por qué decidisteis inver�r en un sistema de monitorización como SenseHub®?

Llevábamos �empo con la idea, pues nuestros veterinarios también nos lo aconsejaban, y queríamos que nos ayudase en la detección de celos y en la mejora de la salud de las vacas.

Nos decantamos por SenseHub® por dos mo�vos: el primero, por recomendación y, el segundo, por la proximidad de los técnicos. ¿La adaptación fue complicada?

Es un programa al que le �enes que dedicar un par de horas para cogerle el tranquillo y luego es muy importante registrar datos diariamente, pero es un programa fácil y los datos son muy fiables, tanto en celos como en salud. ¿Cómo lo u�lizáis en el día a día?

Tenemos la app en el móvil a la cual nos llegan las alertas sobre celos o posibles enfermedades. A mayores, en el ordenador metemos datos diariamente y, si no es diariamente por culpa del trabajo, día sí y día no. ¿Qué importancia �ene el servicio técnico posventa?

Mucha. Damos fe de que son buenos profesionales, �enen plena disponibilidad y la verdad es que nos va muy bien con ellos. ¿Habéis calculado ya la rentabilidad en cuanto al precio?

Es un poco pronto, pero creemos que rentabilidad ya hay y seguro que a largo plazo será aún mayor.

Mejoramos los índices reproduc�vos y detectamos mejor los celos y las posibles enfermedades, sobre todo en preparto y posparto, pues son momentos en que la vaca puede tener más riesgos.

Es muy interesante que te avise de si las vacas están enfermas o no, porque nosotros no podemos estar aquí las 24 horas. Con todo ello, nos mejoró mucho la calidad de vida y nos aporta rentabilidad, porque lo que nos interesa es inseminar y preñar vacas y que estén sanas. ¿Recomendarías este sistema a otros ganaderos?

Sí. Los animaría, porque a medio plazo van a notar los resultados. Eso sí, deben estar dispuestos a trabajar con base en datos, si no es una inversión innecesaria.

El programa funciona bien y siempre puedes contar con un técnico que te va a asesorar y a resolver los posibles problemas que surjan.

“Mejoramos los índices reproduc�vos y detectamos mejor los celos y las posibles enfermedades” Nombre de la explotación: Chao Mezonzo SAT Localización: Vilasantar (A Coruña) Propietarios: Roberto López y José Manuel Mahia Número total de animales: 400 Vacas en producción: 200 Media de producción total: 33 litros/vaca/día Porcentaje de grasa: 3,70 % Porcentaje de proteína: 3,40 %

“En cuanto a celos, se nota un incremento en la detección de unos 10 puntos de media” Enrique Mateo Servicio de Reproducción de Seragro SCG en Chao Mezonzo SAT

¿Qué opinas de los sistemas de monitorización?

Son una gran ayuda en las explotaciones. En cuanto a celos, se nota un incremento en la detección de unos 10 puntos de media.

Precisamente, en Chao Mezonzo SAT, si comparamos los seis primeros meses de su uso con el mismo periodo del año anterior, la detección de celos pasó del 67 % al 74,8 %, en vacas, y del 72 al 81 %, en novillas.

Con la mejora de la detección de celos encontramos menos vacas vacías, no solo porque se ven más vacas si repiten sino también porque, al detectar mejor el momento óp�mo de inseminación, mejoramos la fer�lidad.

Como es lógico, esto lleva consigo una mejora de todos los índices reproduc�vos y una reducción de gasto en programas de sincronización. ¿Qué destacarías de SenseHub®?

Su facilidad de uso y lo claro que indica el momento más adecuado para la inseminación, así como la diferenciación que permite entre semen convencional y sexado.

También considero interesante su buen soporte posventa y su actualización y desarrollo constante.

ESPECIAL: RECRÍA

Diarrea neonatal e uso de antibióticos: é hora de cambiar vellos costumes O uso de antibióticos no tratamento da diarrea neonatal do xato é unha práctica moi estendida. Porén, en numerosas ocasións o seu emprego non é preciso e, ademais, pode favorecer a selección e diseminación de bacterias resistentes a eles. Neste traballo centrámonos na situación en Galicia con respecto a este fenómeno e poñemos o foco en cando é realmente necesaria a súa aplicación e como elixir o máis axeitado en cada caso.

Cynthia López-Novo, Pablo Díaz, José Manuel Díaz-Cao, Gonzalo López-Lorenzo, Susana Remesar, David García-Dios, Néstor Martínez-Calabuig, Ana Saldaña, Rosario Panadero, Ceferino López, Patrocinio Morrondo, Pablo Díez-Baños, Gonzalo Fernández, Alberto Prieto Grupo INVESAGA, Departamento de Patoloxía Animal, Facultade de Veterinaria de Lugo, USC

A DIARREA NEONATAL DO XATO: UN PROCESO MOI COMPLEXO

A

diarrea neonatal é o proceso máis frecuente en xatos menores dun mes e provoca impor-

104 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

tantes perdas económicas nas explotacións de gando vacún. Por unha banda, está relacionada cun notable incremento da mortalidade nos animais neonatos; por outra, nos individuos

que sobreviven, os procesos diarreicos levan unha diminución na ganancia media diaria de peso, de forma que os xatos afectados nunca alcanzarán o seu máximo potencial produtivo. Ademais, a aparición de diarrea neonatal incrementa o risco de sufrir outras patoloxías, como as respiratorias, e o tratamento dos animais enfermos e a implantación de medidas preventivas implican un custo substancial para o gandeiro.

ESPECIAL: RECRÍA

O TRATAMENTO DOS ANIMAIS ENFERMOS E A IMPLANTACIÓN DE MEDIDAS PREVENTIVAS IMPLICAN UN CUSTO SUBSTANCIAL PARA O GANDEIRO

A aparición dos brotes diarreicos é o resultado da interacción entre varios factores, incluíndo o estado inmunitario do xato, as prácticas de manexo que se leven a cabo na explotación e diversos patóxenos gastrointestinais de natureza bacteriana, vírica e parasitaria. Aínda que é habitual que os casos de diarrea neonatal veñan provocados por coinfeccións entre varios destes patóxenos, algúns deles poden actuar como axentes primarios, sendo capaces de causar a diarrea por si mesmos.

Neste sentido, de entre os patóxenos víricos destacan rotavirus e coronavirus, aínda que se discute tamén a relevancia de norovirus, nebovirus e torovirus, mentres que os axentes parasitarios máis importantes neste proceso son Cryptosporidium parvum, Giardia duodenalis e os coccidios do xénero Eimeria. Finalmente, os axentes primarios bacterianos máis habituais son Salmonella spp. e Escherichia coli, e sobresae fundamentalmente a E. coli enterotoxixénica (ETEC), que adoita afectar a xatos na súa primeira semana de vida,

provocando unha diarrea de leve a hiperaguda que pode vir acompañada de signos clínicos severos como febre, deshidratación severa, diminución do reflexo de succión, debilidade, incapacidade para manterse en pé ou depresión, ou a presenza de sangue ou mucosidade nas feces.

O EMPREGO DE ANTIBIÓTICOS NO TRATAMENTO DA DIARREA NEONATAL DO XATO: É REALMENTE CORRECTO? O uso de antibióticos para o tratamento da diarrea neonatal continúa sendo unha práctica moi estendida.

En efecto, unha enquisa realizada recentemente en catro países europeos constatou que o 52,5 % dos gandeiros e veterinarios administraron antibióticos a xatos con diarrea, e polo menos o 27 % empregounos para tratar este proceso en todos os casos. No entanto, a utilización da antibioterapia fronte aos procesos diarreicos continúa sendo obxecto de grandes discrepancias por varias razóns. En primeiro lugar, en numerosas ocasións a diarrea neonatal non está provocada por patóxenos

CALIDAD DE CONFIANZA PARA TODA LA VIDA »Nuestra familia cría vacas desde hace tres generaciones. En base a nuestra vasta experiencia, hace unos años, decidimos recurrir a las vacas Brown Swiss debido a sus buenas condiciones de salud y durabilidad. En nuestra región, los veranos pueden ser muy calurosos y es un desafío para nosotros y para los animales. Nuestras vacas Brown Swiss son extremadamente tolerantes al calor, por lo que nunca tenemos que preocuparnos por ellas. Eso nos da tranquilidad y una leche excelente para nuestros clientes.«

Familia Moraga, Andujar-Jaen/España

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 105

ESPECIAL: RECRÍA

bacterianos, polo que a administración dun tratamento antibiótico carecería de xustificación. En segundo lugar, o seu uso en animais cunha diarrea leve ou moderada pode ser contraproducente; así, comprobouse que a administración dun tratamento antibiótico nestes casos pode incrementar a gravidade do proceso, posto que, ao eliminar as bacterias que se atopan de forma natural no intestino, pode reducir a súa capacidade para resistir a colonización por parte dos axentes que causan diarrea ou mesmo inducir un sobrecrecemento de microorganismos potencialmente patóxenos. Doutra banda, resulta crucial evitar o uso excesivo e inadecuado de antibióticos fronte a este proceso, posto que hai estudos que indican que é unha das principais causas de aparición e diseminación de bacterias resistentes desde o gando vacún cara á especie humana.

Por todo iso, todos os expertos coinciden en limitar a administración de antibióticos a aqueles casos nos cales a diarrea neonatal se acompañe doutros signos clínicos graves a nivel sistémico e estea causada por unha infección bacteriana, como as provocadas por ETEC.

O PROBLEMA DA APARICIÓN DE BACTERIAS RESISTENTES AOS ANTIBIÓTICOS Considérase que a principal causa da aparición de bacterias resistentes fronte aos antibióticos é o uso indiscriminado da antibioterapia. En condicións naturais, a maioría das bacterias son susceptibles á acción de numerosos antibióticos; con todo, unha pequena porcentaxe é capaz de sobrevivir tras exporse a concentracións de antibióticos que eliminan ou inhiben ao resto das bacterias similares. Se se usan os antibióticos inadecuadamente de forma reiterada e xeneralizada, favorécese a selección e o posterior incremento desas bacterias resistentes que, a longo prazo, mesmo poden substituír a toda a poboación sensible. Cando isto sucede, os antibióticos convencionais xa non son eficaces; neste sentido, débese considerar que os tratamentos alternativos son escasos e pouco eficaces e, por tanto, as infeccións adoitan ser persistentes, incrementando a súa morbilidade e mortalidade. Así, en España estímase que unhas 2.500 mortes anuais débense a infeccións 106 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

por bacterias multirresistentes, é dicir, resistentes a diferentes antibióticos, sendo a resistencia aos antibióticos un dos principais problemas de saúde pública a afrontar nos próximos anos.

As graves consecuencias causadas polo aumento na identificación de cepas bacterianas multirresistentes fan necesario reformularse o emprego dos antibióticos dun modo máis racional. En Europa, como resultado desta situación, restrinxiuse o uso da antibioterapia en veterinaria, prohibindo o emprego dalgunhas familias de antibióticos en animais de produción e limitando a utilización doutras en función dos resultados dun antibiograma previo. En consecuencia, os veterinarios dispoñen de menos opcións terapéuticas para o tratamento das infeccións bacterianas, incluídas as que se manifestan con diarrea neonatal. Por iso, é necesario coñecer a presenza e evolución das resistencias antimicrobianas a nivel de campo co fin de optimizar a selección de antibióticos para tratar aos nosos animais.

TODOS OS EXPERTOS COINCIDEN EN LIMITAR A ADMINISTRACIÓN DE ANTIBIÓTICOS A AQUELES CASOS NOS CALES A DIARREA NEONATAL SE ACOMPAÑE DOUTROS SIGNOS CLÍNICOS GRAVES A NIVEL SISTÉMICO E ESTEA CAUSADA POR UNHA INFECCIÓN BACTERIANA

SITUACIÓN EN ESPAÑA E NOUTROS PAÍSES No marco actual, os resultados de estudos realizados en numerosos países sinalan unha elevada porcentaxe de cepas multirresistentes entre as ETEC causantes de diarrea neonatal.

Ademais, a maioría deles destacan que a ampicilina, as tetraciclinas e as sulfonamidas, todos eles antibióticos de primeira liña e de uso común, son os antibióticos fronte aos cales se demostrou unha maior porcentaxe de cepas resistentes. Con todo, algunhas investigacións xa identificaron patróns de resistencia fronte a compostos que a Axencia Europea do Medicamento (EMA) considera de grande importancia na saúde humana e que en veterinaria só se poden empregar naqueles casos onde se dispón dun antibiograma previo en ausencia doutras opcións terapéuticas.

Tendo en conta todo isto, o noso equipo de investigación realizou un estudo para avaliar a presenza dos enteropatóxenos máis comúns implicados na diarrea neonatal: E. coli enterotoxigénica (ETEC), enteropatóxena, verotoxixénica e enterohemorráxica, Salmonella spp., rotavirus, coronavirus, norovirus, nebovirus, torovirus, Cryptosporidium spp., G. duodenalis

e Eimeria spp. Para iso, entre 2018 e 2020 analizáronse, mediante qPCR, 420 mostras de feces de xatos menores dun mes con diarrea procedentes de 222 granxas de Galicia e do occidente asturiano. De entre os axentes bacterianos analizados considerados como patóxenos primarios, non se detectou Salmonella spp. en ningún caso, mentres que a presenza de ETEC se confirmou en 41 mostras. A continuación, para coñecer a presenza e o alcance das resistencias antimicrobianas presentes nas cepas de

UN EXCELENTE COMIENZO PARA SU HISTORIA

LA SALUD DEL TERNERO

EMPIEZA CON LA VACUNACIÓN DE LA MADRE Y UN MANEJO ADECUADO

Fencovis® supone un paso adelante en la prevención frente al complejo de la diarrea neonatal del ternero.

PROTECCIÓN AVANZADA FRENTE A LA DIARREA NEONATAL

ESPECIAL: RECRÍA

Táboa 1. Antibióticos testados e a súa clasificación pola Axencia Europea do Medicamento (EMA) Familia de antibióticos

Antibiótico

Clasificación EMA1

Betalactámicos

Ampicilina Amoxicilina/Ácido clavulánico Cefalexina Cefalotina Ceftiofur Cefoperazona Cefquinoma

Categoría D Categoría C Categoría C Categoría C Categoría B Categoría B Categoría B

Aminoglicósidos

Gentamicina Neomicina

Categoría C Categoría C

Fluoroquinolonas

Flumequina Enrofloxacina Marbofloxacina

Categoría B Categoría B Categoría B

Tetraciclinas

Tetraciclina

Categoría D

Sulfonamidas

Trimetoprim/Sulfametoxazol

Categoría D

CONSIDÉRASE QUE A PRINCIPAL CAUSA DA APARICIÓN DE BACTERIAS RESISTENTES FRONTE AOS ANTIBIÓTICOS É O USO INDISCRIMINADO DA ANTIBIOTERAPIA

As categorías da clasificación da EMA son as seguintes: - Categoría D (“prudencia): tratamentos de primeira liña.

- Categoría C (“precaución”): antibióticos que só se empregarán cando non haxa alternativas na categoría D. - Categoría B (“limitar”): antibióticos de importancia transcendental na saúde humana que só se empregarán en veterinaria cando non haxa alternativas das categorías C e D baseándose nun antibiograma previo.

- Categoría A (“evitar”): non se poden usar en animais en produción

1

Figura 1. Porcentaxe de cepas de Escherichia coli enterotoxixénica en función do número de resistencias antimicrobianas detectadas en cada unha 5% 27 % 51 % 17 %

<5 antibióticos

entre 6 e 8 antibióticos

ETEC identificadas realizouse un antibiograma que incluía 14 antibióticos pertencentes a cinco familias diferentes (táboa 1) e calculouse a porcentaxe de cepas resistentes a cada un.

Os resultados do estudo poden considerarse alarmantes, xa que todas as cepas de ETC illadas foron resistentes a máis de catro antibióticos e máis da metade a dez ou máis dos catorce incluídos (figura 1). Ademais, todas as cepas foron resistentes a polo menos un antibiótico de tres das cinco familias testadas, clasificándose como multirresistentes. Nese sentido, o 44 % dos illados foron resistentes simultaneamente a tetraciclinas, aminogrucósidos, sulfonamidas, fluoroquinolonas e varios antibióticos betalactánicos, deixando, polo tanto, moi poucas opcións terapéuticas dispoñibles para o seu tratamento.

108 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

9 antibióticos

>10 antibióticos

Cando se analizou o número de illados de ETEC resistentes a cada antibiótico, observáronse importantes diferenzas (figura 2) relacionadas fundamentamentalmente coa súa frecuencia de utilización. Así, comezando pola familia dos betalactámicos (penicilinas e cefalosporinas), atopamos que entre un 76 % e un 100 % das cepas foron resistentes ás penicilinas e as súas combinacións, o cal podería ser esperable tendo en conta que se trata de antibióticos de uso habitual; ademais, todos os illados foron tamén resistentes ás cefalosporinas de primeira xeración. Polo contrario, as cefalosporinas de terceira e cuarta xeración foron os antibióticos máis eficaces dos incluídos no estudo (entre 93 % e 95 % de cepas susceptibles) pois o seu emprego está enormemente restrinxido na Unión

Europea ao considerarse antibióticos de importancia crítica para o ser humano. Nese sentido, estes antibióticos localízanse na categoría B (“limitar”) da clasificación da EMA, o que implica que o veterinario non pode usalos sen un antibiograma previo que demostre a ausencia doutras opcións terapéuticas.

PORQUE NO TODAS LAS LECHES SON IGUALES ELITE INSTANT Complejo de 3 fuentes naturales que mejoran el rendimiento y crecimientos Extractos de plantas que equilibrio de la microbiota.

Selenio orgánico.

Su forma natural biodisponibilidad.

permite

favorecen

una

el

mejor

Los prebióticos (MOS) favorecen una mejor regulación de la flora intestinal.

Servicio comercial : 629 64 02 61 Servicio técnico : 656 83 30 80 commercial@serval.fr Serval España

www.serval.fr/es

LECHES MATERNIZADAS

ESPECIAL: RECRÍA

Figura 2. Porcentaxe de cepas de Escherichia coli enterotoxixénica (ETC) sensibles a cada un dos antibióticos testados 0%

20 %

Frecuencia (%) 40 % 60 %

80 %

100 %

Ampicilina Amoxicilina/Ácido clavulánico Cefalexina

É PRECISO COÑECER A PRESENZA E A EVOLUCIÓN DAS RESISTENCIAS ANTIMICROBIANAS A NIVEL DE CAMPO PARA ASÍ OPTIMIZAR A SELECCIÓN DE ANTIBIÓTICOS PARA TRATAR OS NOSOS ANIMAIS

Cefalotina Ceftiofur Cefoperazona Cefquinoma Gentamicina Neomicina

Betalactámicos Aminoglicósidos Fluoroquinolonas Tetraciclinas Sulfonamidas

Flumequina Enrofloxacina Marbofloxacina Tetraciclina Timetroprim/Sulfametoxazol

No caso dos antibióticos da familia dos aminoglicósidos tamén se constatou unha relación entre a súa frecuencia de emprego e a aparición de resistencias. Así, un elevado número de illados (63 %) foron resistentes á neomicina, de uso común en animais de produción, mentres que a xentamicina, menos empregado, que foi un dos antibióticos máis eficaces, cun 93 % de cepas sensibles.

Ademais, unha elevada porcentaxe de cepas de ETEC foron resistentes ás tetraciclinas (71 %) e ás sulfonamidas (88 %), sendo estas diferenzas atribuíbles á súa frecuencia de administración. De feito, un estudo realizado en Europa indica que as tetraciclinas se empregaron como tratamento de elección só no 15 % dos casos de diarrea neonatal, mentres que as sulfonamidas o foron no 70 %.

Finalmente, detectáronse elevadas porcentaxes de resistencias fronte a todas as fluoroquinolonas testadas (entre 66 % e 95 % de cepas resistentes), que son dos antibióticos máis empregados para tratar casos de diarrea neonatal; por este motivo, estes resultados son extremadamente preocupantes. Ademais, é preciso ter en conta que as fluoroquinolonas se atopan entre os antibióticos de importancia crítica para a medicina humana e a EMA tamén os clasifica na categoría B. Por tanto, a elevada porcentaxe de cepas resistentes ás fluoroquinolonas detectada neste estudo indica que é preciso deixar de empregalas como tratamento empírico en 110 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

veterinaria e reservar o seu uso para aqueles casos onde un antibiograma previo indique a súa eficacia ante a ausencia doutros antibióticos alternativos de menor nivel de relevancia na clasificación da EMA.

QUE LECCIÓNS PODEMOS EXTRAER DOS RESULTADOS OBTIDOS? En conclusión, o uso continuado e indiscriminado de antibióticos para o tratamento da diarrea neonatal do xato deu lugar á aparición de multitude de cepas bacterianas involucradas no proceso que son resistentes a numerosos antibióticos. Ademais, no noso estudo non se atoparon animais infectados por Salmonella spp. e só nun 10 % dos casos de diarrea neonatal se identificaron ETEC, polo que a administración de antibioterapia estaría indicada en moi poucas ocasións. Por tanto, e para evitar que a situación se agrave aínda máis, é necesario que tanto os produtores como os veterinarios de vacún tomen conciencia de que os antibióticos non se deben empregar dunha forma rutineira ante a aparición de diarreas e que se deberían reservar unicamente para aqueles casos de infeccións bacterianas onde se observen signos clínicos graves. Así mesmo, no que se refire aos antibióticos dispoñibles, é importante destacar que todas as opcións de primeira liña (categoría D da clasificación da EMA) recomendadas para o tratamento da diarrea neonatal, como as aminopenicilinas, astetraciclinas ou as sulfonamidas, presentan taxas de resistencias moi

elevadas. Por iso, en moitos casos, as únicas opcións terapéuticas inclúen antimicrobianos de vital importancia para o medicamento humano e que, por iso, son de uso restrinxido.

Dos nosos resultados despréndese que a realización dun antibiograma resulta de grande utilidade en casos de diarrea neonatal provocada por ETEC onde sexa necesario aplicar antibioterapia, xa que en tan só un par de días permite coñecer a susceptibilidade das cepas circulantes fronte a diferentes antibióticos e, en definitiva, seleccionar o composto máis efectivo.

Igualmente, os resultados do antibiograma resultan moi útiles para monitorizar a evolución das resistencias bacterianas en cada granxa ao longo do tempo, de forma que dispoñer de datos históricos facilitará a selección do antibiótico máis adecuado fronte a infeccións bacterianas futuras.

¡Ahora 28 días de estabilidad desde el inicio de su uso!

Bovilis ® Rotavec® Corona

¡Vacunados y sanos desde hace generaciones!

NUEVO

PERIODO DE VALIDEZ

Bovilis Rotavec Corona ®

®

SOY MI MEJOR VERSIÓN

ESTABLE

28 DE VALIDEZ

DÍAS DE PERIODO

Para proteger al ternero contra rotavirus, coronavirus y E. coli, hemos flexibilizado aún más la aplicación gracias a su estabilidad durante 28 días desde su apertura.

Apertura del vial

Segundo uso del vial*

Vacuna

Días 0 Inoculación

28

Estabilidad de la vacuna:

hasta 28 días después de abrir el vial

Inoculación

ESTABLE

28 DE VALIDEZ

DÍAS DE PERIODO

*

* Una vez abierto el vial por primera vez, puede utilizarse una vez más durante los siguientes 28 días y a continuación desecharlo inmediatamente después de su uso. Se deben tomar precauciones estrictas para evitar la contaminación de la vacuna. Por tanto, se recomienda sacar las dosis a aplicar utilizando siempre una aguja nueva estéril y minimizando el número de pinchazos del tapón. Una opción práctica puede ser utilizar Sterifix Mini Spike para perforar el tapón solo una vez.

Consulta con tu veterinario.

BOVILIS ROTAVEC CORONA EMULSIÓN INYECTABLE PARA BOVINO. COMPOSICIÓN POR DOSIS: Sustancias activas: Rotavirus bovino inactivado, cepa UK-Compton, serotipo G6 P5 ≥874 U1; coronavirus bovino inactivado, cepa Mebus ≥3,41 log10/ml título ELISA de anticuerpos2; adhesina F5 (K99) de E. coli ≥0,64 valor DO ELISA de anticuerpos2. Adyuvantes: Aceite mineral ligero/emulsionante 1,40 ml, hidróxido de aluminio 2,45-3,32 mg. Excipientes: Tiomersal 0,032-0,069 mg, formaldehído ≤0,34 mg. 1 Unidades determinadas en el test de potencia in vitro (ELISA). 2 Obtenido en el test de potencia in vivo. INDICACIONES Y ESPECIES DE DESTINO: Bovino (vacas gestantes y novillas). Para la inmunización activa de vacas gestantes y novillas para elevar los anticuerpos frente al antígeno adhesina F5 (K99) de E. coli, rotavirus y coronavirus. Mientras los terneros son alimentados con calostro de madres vacunadas durante las primeras dos a cuatro semanas de vida, estos anticuerpos han demostrado: reducir la gravedad de la diarrea causada por E. coli F5 (K99), reducir la incidencia de la diarrea causada por rotavirus, reducir la diseminación de virus por terneros infectados con rotavirus o coronavirus. Establecimiento de la inmunidad: La protección pasiva frente a todas las sustancias activas comenzará desde el principio de la alimentación con calostro. Duración de la inmunidad: En terneros alimentados artificialmente con calostros mezclados, la protección continuará hasta que cese la alimentación con calostro. En terneros amamantados de forma natural, la protección frente a rotavirus persistirá durante al menos 7 días y frente a coronavirus durante al menos 14 días. CONTRAINDICACIONES: Ninguna. PRECAUCIONES: Vacunar únicamente animales sanos. Deben adoptarse precauciones particularmente estrictas frente a la contaminación de la vacuna. Precauciones específicas que debe tomar la persona que administre el medicamento veterinario a los animales: Al usuario: Este medicamento veterinario contiene aceite mineral. Su inyección accidental/autoinyección puede provocar dolor agudo e inflamación, en particular si se inyecta en una articulación o en un dedo, y en casos excepcionales podría provocar la pérdida del dedo afectado si no se proporciona atención médica urgente. En caso de inyectarse accidentalmente con este medicamento veterinario consulte urgentemente con un médico, incluso si solo se ha inyectado una cantidad muy pequeña, y lleve el prospecto consigo. Si el dolor persiste más de 12 horas después del examen médico, diríjase de nuevo a un facultativo. Al facultativo: Este medicamento veterinario contiene aceite mineral. Incluso si se han inyectado pequeñas cantidades, la inyección accidental de este medicamento puede causar inflamación intensa, que podría, por ejemplo, terminar en necrosis isquémica e incluso la pérdida del dedo. Es necesaria atención médica experta, INMEDIATA, a cargo de un cirujano dado que pudiera ser necesario practicar inmediatamente una incisión e irrigar la zona de inyección, especialmente si están afectados los tejidos blandos del dedo o el tendón. Puede utilizarse durante la gestación. Conservar y transportar refrigerado (entre 2 °C y 8 °C). No congelar. Proteger de la luz. Después de la apertura y primer uso, conservar en posición vertical y refrigerado (entre 2 °C y 8 °C) hasta la siguiente vacunación. Período de validez después de abierto el envase primario: 28 días. El contenido del vial no debe ser utilizado más allá de 28 días después de la primera apertura. TIEMPO DE ESPERA: Cero días. Uso veterinario – medicamento sujeto a prescripción veterinaria. Instrucciones completas en el prospecto. Mantener fuera de la vista y el alcance de los niños. Reg. Nº: 1330 ESP Merck Sharp & Dohme Animal Health, S.L. Ficha técnica actualizada a 4 de enero de 2021.

Programa Prima: más allá del periodo de destete Tras siete años de trabajo de campo con el programa Prima de recría de terneras de Nanta, presentamos a continuación una valoración de los resultados obtenidos, junto con una comparativa de este sistema frente a procedimientos tradicionales y una enumeración de las principales ventajas de nuestro método.

Después de siete años de aplicación del programa Prima, hemos monitorizado el crecimiento de 5.100 terneras en 38 ganaderías alcanzando ganancias medias diarias (GMD) de 866 gramos desde el nacimiento hasta el destete.

David Otero | Young Animal Feed Ruminant Sales Manager, NANTA Manuel Rondón | Dairy Product Manager, NANTA Consideramos el programa Prima como el arte de combinar un excelente manejo con el suministro de grandes volúmenes de lactorreemplazante de alta calidad y un pienso de arranque texturizado altamente apetecible a libre disposición. De esta manera, conseguimos animales con un gran desarrollo (altura y peso vivo) en el momento del destete siguiendo unos patrones naturales de alimentación, como los mostrados cuando una ternera mama de su madre, y mejorando finalmente su bienestar.

SIETE AÑOS DE INVESTIGACIÓN EN RECRÍA Llevamos desde 2015 implementando el programa Prima y ayudando a las granjas lecheras a lograr un mayor rendimiento a través de un enfoque único centrado en los primeros dos meses de vida de la ternera, mejorando en el proceso la eficiencia y la rentabilidad de las explotaciones.

Desde entonces y hasta la actualidad hemos demostrado que el sistema tradicional de alimentación de las terneras (4-5 litros de leche/día con una ingesta total de lactorreemplazante de 25-28 kg durante las 8 semanas de lactancia), aplicado durante décadas, ha subalimentado a las terneras, limitando su desarrollo y su productividad futura y desarrollando comportamientos indicativos de hambre crónica debido a una dieta restrictiva (Paula Vieira et al. 2008).

No obstante, a nivel de campo sabemos que hay mucho por mejorar en relación con la supervivencia de las terneras. La inversión económica que realizan las granjas lecheras en la recría no se recupera completamente en una proporción considerable de animales, ya que un tercio de las novillas de primera lactación no paren por segunda vez (Wathes et al., 2008). Los datos facilitados por Conafe en España no son mejores, pues en el 2017 el 30 % de las terneras registradas que nacen en las ganaderías son eliminadas antes de acabar la primera lactación (el 16 % antes del primer parto y el 14 % durante su primera lactación). En este sentido, hay que resaltar que Conafe solo considera las bajas de animales registrados y no las bajas ocurridas entre el nacimiento y el registro, por lo que el porcentaje de bajas reales antes de acabar el primer parto será superior al 30 %.

Ante estos datos sería muy útil para los ganaderos poder identificar indicadores tempranos en la vida de las terneras que les ayuden a seleccionar aquellas novillas que tengan más probabilidades de permanecer en la granja por más tiempo, con una mayor longevidad y producción vitalicia.

LAS FORTALEZAS DEL PRIMA FRENTE A SISTEMAS TRADICIONALES En los últimos años, investigaciones de nuestro grupo Nutreco han descrito cómo una carencia de nutrientes en las primeras ocho semanas de vida afecta profundamente al metabolismo de la vaca lechera adulta.

La nutrición de las terneras en las primeras semanas de vida condiciona sus capacidades para regular su ingesta de alimento en la lactación y su condición corporal, así como su habilidad para metabolizar la condición movilizada y, finalmente, esto impacta en su supervivencia en la granja.

Altas tasas de crecimiento al destete se traducen en una mayor supervivencia de las terneras en la granja Leonel Leal (Nutreco, 2019) demostró en un estudio longitudinal con 86 terneras destetadas a 56 días alimentadas con el sistema tradicional (0,6 kg/lactorreemplazante/día con GMD de 678 gramos/día al destete), frente al programa Prima (1,2 kg/lactorreemplazante/día y una GMD de 863 gramos/día al destete), que las terneras alimentadas con el Prima tenían una mayor supervivencia frente a las alimentadas con el sistema tradicional a la primera, segunda y tercera lactación en un 6,4 %, un 15,3 % y un 19,2 %, respectivamente. Así pues, terneras con altos crecimientos al destete sobreviven más en la granja que las terneras con bajos crecimientos y, por tanto, esto podría servir como un indicador temprano para seleccionar las novillas como futuras vacas de leche.

PRIMA TE DEMUESTRA QUE...

Incrementar la ingesta de nutrientes del lactorreemplazante durante la ventana de oportunidad que va desde las primeras horas de vida de la ternera hasta los 40-50 días nos permite obtener animales con: Mayor desarrollo temprano Menor mortalidad y morbilidad durante el periodo de lactancia Menores costes veterinarios adicionales y de salud

Esta investigación concuerda con otros trabajos recientemente publicados, como el Estudio de campo del impacto del crecimiento en el periodo predestete en la edad a primera inseminación y en la probabilidad de supervivencia a 500 y 1000 días en novillas de leche (G. Lorenzo, D. Otero, E. Cáceres, A. Jiménez, J. Cainzos, 2022), disponible esta edición de Vaca Pinta (página 114), en el que se demuestra que altas tasas de crecimiento al destete se traducen en una mayor supervivencia de las terneras en la granja.

Menos estereotipias o comportamientos anormales, lo que contribuye a la desaparición de los síntomas de hambre crónica

El aumento de la probabilidad de que la recría con mayor crecimiento permanezca más tiempo en la granja puede atribuirse al hecho de que las terneras enfermas se desarrollan más lentamente, pero sabemos que la biología y la epigenética también son los factores determinantes a la hora de mejorar la supervivencia de estos animales en la granja.

Mejora del bienestar

La estrategia de alimentar a las terneras con el sistema tradicional para ahorrar costes (obteniendo bajos crecimientos hasta el destete para luego aprovechar el alto crecimiento compensatorio de las novillas durante su fase de desarrollo) permite conseguir una edad al primer parto de 23-24 meses, pero no aprovecha la ventana de oportunidad y los beneficios epigenéticos para optimizar su desempeño desaparecen. No existen mecanismos compensatorios para estos efectos.

CONSIDERACIONES FINALES Es evidente que la alimentación de las terneras criadas con un elevado plano nutricional es más cara por día que la de las terneras alimentadas con el sistema tradicional, pues, al menos, estamos suministrando el doble de la cantidad de nutrientes que normalmente les proporcionaríamos con una alimentación tradicional. Sin embargo, conseguir adelantar la edad al primer parto, necesitar menos terneras de remplazo, reducir la mortalidad y la morbilidad, tener un menor gasto extra

Mejora de la fertilidad a la primera inseminación Adelanto de la edad al primer parto, factor que lleva a la reducción del inventario de animales de reposición Mayor producción de leche futura Mayor producción de grasa en leche Mayor supervivencia en la 1.ª, 2.ª y 3.ª lactación Mayor longevidad y producción vitalicia

veterinario, lograr una mayor supervivencia en la granja y aumentar la producción de leche son factores clave que eclipsan rápidamente la inversión de estas terneras en las primeras edades.

Solo los animales sanos usan eficientemente los nutrientes aportados y solo los animales que reciben un aporte adecuado de nutrientes en esa corta ventana de oportunidad de las primeras semanas de vida desarrollan un fenotipo metabólico sano a largo plazo. Si la economía y el bienestar son factores que se deben tener en cuenta al determinar el mejor sistema de cría para las terneras, la biología y la epigenética también los son.

nanta@nutreco.com www.nanta.es

ESPECIAL: RECRÍA

Impacto do crecemento no período predesteta na idade a primeira inseminación e en probabilidade de supervivencia a 500 e 1.000 días en xovencas de leite Nas seguintes liñas presentamos o estudo de campo que levamos a cabo na gandería coruñesa As Travesas Agropecuaria (Carral) co fin de avaliar outras posibles consecuencias dunha alta taxa de crecemento predesteta diferentes da produción de leite: a probabilidade de inseminación nunha idade temperá (13 meses) e a supervivencia das xatas en dous puntos de corte: 500 e 1.000 días de vida.

Guillermo Lorenzo1, David Otero2, Elisa Cáceres3, Antonio Jiménez3, Juan Cainzos4 1 Gando Nuevas Tecnologías SL, Ferrol 2 Nanta, Madrid 3 Ceva Salud Animal, SA, Barcelona 4 ABS España, Madrid

A

recría de xovencas é un aspecto decisivo para a rendibilidade das explotacións de gando vacún leiteiro. A importancia da reposición de animais radica non só na produción de animais necesaria para manter ou aumentar o rabaño, senón tamén en garantir que se consegue o perfil xenético de animais máis rendible para cada 114 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

sistema de produción. Ademais disto, constitúe un dos custos de produción máis importantes.

Por outra banda, en moitas explotacións leiteiras a maioría da atención se centra nos animais adultos.

Incluso dentro da atención aos animais máis novos, é común confiar no crecemento compensatorio das xatas nas fases máis avanzadas da

súa cría e prestarlles pouca atención ás primeiras fases do crecemento.

ESPECIAL: RECRÍA

A INXESTIÓN DE NUTRIENTES E O CRECEMENTO DURANTE O PERÍODO PREDESTETA PODEN INFLUÍR NO RENDEMENTO DUNHA VACA NA SÚA VIDA PRODUTIVA

Como mostra desta falta de atención, existen referencias de que arredor dun 12 % a un 35 % das xatas nadas non alcanzan o primeiro parto (Wathes et al., 2008; Stanton et al., 2012) e de que arredor dun 17 % das xatas que alcanzan o primeiro parto non chegar a facer unha segunda lactación (Wathes et al., 2008; Sherwin et al., 2016). Os datos de España, segundo Conafe,

corroboran estas baixas taxas de supervivencia previas con cifras similares: o 16-18 % dos animais rexistrados son eliminados antes do primeiro parto e o 14-20 % son eliminados durante a súa primeira lactación.

Rumen bypass methionine

Más info

Scan me INCREASE MILK

YIELD

LESS ENVIRONRESISTANT PELLETING Protected MENTAL DAMAGE PROCESS methionine for better bioavailability

15-18. NOVEMBER HANNOVER T. +34 91 501 40 41| info@norel.net www.norel.net

Hall: 22 Stand: D25 T. +34 91 501 40 41| info@norel.net | www.norel.net

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 115

ESPECIAL: RECRÍA

N.° animais rexistrados

Antes do parto

1.º lactación

Total

Ano 2000

43.149

18 %

20 %

38 %

Ano 2017

131.697

16 %

14 %

30 %

Porcentaxe de animais rexistrados en Conafe que son eliminados antes do primeiro parto, durante a primeira lactación e total de ambos os tramos

Varios estudos previos indicaron que a inxestión de nutrientes e o crecemento durante o período predesteta poden influír no rendemento dunha vaca na súa vida produtiva (Soberón et al., 2012, 2013), un plano de crecemento alto durante o período predesteta está asociado cunha maior produción (Bach et al., 2008) e isto pode ser debido a posibles cambios metabólicos, mamarios e epixenéticos (Brown et al., 2005 a, b; Bach, 2012; Kenez et al., 2018). A hipótese lactocrina describe o efecto de factores transmitidos polo leite, incluíndo o costro na súa definición, no desenvolvemento epixenético de tecidos específicos ou funcións fisiolóxicas e propón que algúns factores presentes no costro e no leite poden afectar permanentemente aspectos do futuro rendemento da vaca como o crecemento ou a eficiencia e produción de leite. Desta maneira, e máis aló da súa programación xenética, a xata prográmase principalmente durante o período no que toma leite (e tamén antes de nacer) para diferentes procesos da súa idade adulta. Así, varios estudos estableceron que a ganancia media diaria (GMD) durante o período predesteta é un parámetro clave para garantir o correcto desenvolvemento do animal e garantir o seu máximo potencial na fase produtiva adulta, fixándose un punto de corte de 820 g de crecemento ao día como “excelente” (NAHMS, 2014).

116 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

ESTUDO O obxectivo deste estudo foi observar e avaliar outras posibles consecuencias dunha alta taxa de crecemento predesteta diferentes da produción de leite: a probabilidade de inseminación nunha idade temperá (13 meses) e a supervivencia das xatas en dous puntos de corte: 500 e 1.000 días de vida.

Para iso, o estudo realizouse nunha explotación cunhas taxas de crecemento predesteta excepcionais: a granxa As travesas Agropecuaria, situada en Carral, A Coruña, propiedade de Secundino Fernández Lavín e xestionada polos irmáns Vilariño, con 575 animais, unha media de produción de 14.355 kg/vaca, con 3,33 % de graxa e 3,22 % de proteína (Africor, 2020). Tomando como referencia a clásica recomendación de dobrar o peso do nacemento á desteta, nesta explotación o 95 % dos animais no período de estudo alcanzaron o obxectivo de dobrar o peso e mesmo moitos animais o triplicaron.

INCLUSO DENTRO DA ATENCIÓN AOS ANIMAIS MÁIS NOVOS, É COMÚN CONFIAR NO CRECEMENTO DAS XATAS NAS FASES MÁIS AVANZADAS DA SÚA CRÍA E PRESTAR POUCA ATENCIÓN ÁS PRIMEIRAS FASES DO CRECEMENTO

Siempre Siempre Siempre un un un paso paso delante delante en la No Nodeje deje aa los más más No deje alos los másen Siempre Siempre Siempre delante delante enla la alimentación alimentación alimentación de de los terneros terneros pequeños pequeños bajo bajo la la lluvia.. lluvia.. alimentación alimentación alimentación los terneros pequeños bajo la lluvia..

Una tetina Limpieza del tubo Una tetina Limpieza siempre limpia flexible hastadellatubo tetina siempre limpia flexible hasta la tetina

Cierre rápido Cierre rápido de la tetina de la tetina

Aún Aún Aún más más más Aún Aún Aún más más más volumen volumen volumen volumen volumen volumen

Iluminación led Iluminación de la tetinaled de la tetina

Apta Apta Apta para para para Apta Apta Apta para para para terreno terreno terreno terreno terreno terreno

Móvil Móvil para para limpieza limpieza y y Radiocontrol Ventilación Ventilación Pasteurizador Pasteurizador Pasteurizador Radiocontrol Radiocontrol Pasteurizador Pasteurizador Pasteurizador Radiocontrol Radiocontrol cambio cambio de de ubicación ubicación Radiocontrol natural natural remotor remotor remotor remotor remotor remotor

Limpieza Limpieza a 65 °C a 65 °C

Bandeja para para flBandeja ema limpiada flema limpiada

El alimento siempre El alimento acabado de siempre mezclar acabado de mezclar

Posición para Posiciónnatural para beber beber natural

Limpieza Limpieza Limpieza Limpieza automática automática automática automática automática automática

¿Oscuridad? ¿Oscuridad? ¿Oscuridad?–– ¿Oscuridad? ¿Oscuridad? ¿Oscuridad?–– ningún ningún ningúnproblema problema problema ningún ningún ningúnproblema problema problema

Abatible para Abatible para retirar el estiércol retirar el estiércol

Manejo Manejo Manejo Manejo intuitivo intuitivo intuitivo intuitivo

Crianza Crianza concon pocos pocos Protección Protección contra contra Más Más espacio espacio queque Bastidor Bastidor Bastidor seguro seguro seguro Dosifi Dosifi Dosificación cación cación Bastidor Bastidor Bastidor seguro seguro seguro Dosifi Dosifi Dosificación cación cación gérmenes gérmenes intemperie intemperie el requerido el requerido de de de 44ruedas ruedas sencilla sencilla sencilla de de de44ruedas ruedas sencilla sencilla sencilla

e n e i g i h e giene d r a d n i á t h s s e e d o r v Nuevo estmánadmaantadoorraas Nueen las amamanictaasd automát s s a l n e a a www.holm-laue.com lll c ú i ee llú t dd irlgd ilg r r á l e e o o e e t t d d d m n n r r r e e o o o o o t t v v t t t n n n www.holm-laue.com ¡D¡eD¡¡¡¡l¡D¡DeDDDDilneeeeeeivllnlleiiviinaneuvveenancaidchihadedea!!!d!

DeDe 1 a114 a 14 terneros terneros Bajos Bajos gastos gastos de de Limpieza Limpieza simple simple construcción construcción Delegado Miguel Sá: 00351919028774

Ampliable Ampliable

apap lleecc ee!!

cddce h e n ch aiiiin a•x ee- c919 rTeléfono: l l g gttttrtta x e e www.holm-laue.com www.holm-laue.com www.holm-laue.com www.holm-laue.com a ede d d Moorweg 6 • 24784 Westerrönfeld, d Alemania +351 028 774 • Correo electrónico: info@holm-laue.de x x www.holm-laue.com www.holm-laue.com www.holm-laue.com aaa

MóvilMoorweg para limpieza yWesterrönfeld, Ventilación Crianza con Protección contra Más espacio que Moorweg Moorweg 24784 6 ••24784 • 24784 Westerrönfeld, Westerrönfeld, Westerrönfeld, Alemania Alemania Alemania •- •Teléfono: ••Teléfono: Teléfono: +351 +351 -Frior -pocos 919 919 028 028 028 774 774 Correo electrónico: electrónico: electrónico: info@holm-laue.de info@holm-laue.de Moorweg 66 •624784 •Cabornero: Teléfono: +351 - 919 028 774 • 774 Correo info@holm-laue.de Delegado: Miguel Sá (00351919028774) Distribuido por: (981774500) /electrónico: Cosmolabor (00351964139487) Moorweg Westerrönfeld, Alemania Teléfono: +351 -919 919 028043 •Correo Correo electrónico: info@holm-laue.de Cosmolabor: 964 139 487 •Alemania Parrondo 0034 626 983 ••••Correo Fernández: 0034 626 983 049 Moorweg Moorweg Moorweg 66 • 24784 6 • +351 24784 • 24784 24784 Westerrönfeld, Westerrönfeld, Westerrönfeld, Alemania Alemania Alemania •- •Teléfono: •Teléfono: Teléfono: +351 +351 -Frior -919 919 919 028 028 028 774 774 •Luciano Correo Correo Correo electrónico: electrónico: electrónico: info@holm-laue.de info@holm-laue.de info@holm-laue.de Delegado: Miguel Sá (00351919028774) Distribuido por: (981774500) / Cosmolabor (00351964139487) cambio de ubicación natural el 938 requerido Jesmi: 0034 677 72 96 30 • Alberto Disega: 0034 670 286gérmenes 215 • Albaitaritza: 0034intemperie 948 50 03 43 • Trivic: 0034 86 62 99

ESPECIAL: RECRÍA

O 16-18 % DOS ANIMAIS REXISTRADOS SON ELIMINADOS ANTES DO PRIMEIRO PARTO E O 14-20 % SONO DURANTE A SÚA PRIMEIRA LACTACIÓN

Fonte: Gando

Os obxectivos deste estudo retrospectivo foron avaliar o impacto da GMD predesteta sobre a idade a primeira inseminación e o impacto sobre a supervivencia.

Para iso incluíronse todas as xatas de reposición nadas entre marzo de 2017 e novembro de 2021 e recolléronse os seguintes parámetros no programa informático da granxa: Gando (Gando Nuevas Tecnologías SL): data de parto (calvdate), data de desteta (weandate), data de primeira inseminación (fstcaldate), data de eliminación (culldate), peso ao nacemento (birthwght, kg) e peso á desteta (weaningwght, kg). A GMD ppredesteta (adgprew, kg/día) e a duración do período predesteta (prewlenght, días) tamén se calcularon usando Gando.

A correlación entre o peso ao nacemento e a duración do período predesteta coa GMD predesteta calculouse usando unha regresión li-

118 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

neal. En base á distribución de GMD na poboación observada, establecéronse tres grupos de GMD: alta (25 % da poboación, n=113, GMD>=1,024 g/día), media (50 % da poboación, n=245, 0,833<=ADG<1,024 g/día) e baixa (25 % da poboación, n=124, GMD<0,832).

Distribución de animais en 3 grupos segundo a GMD predesteta e valores medios N.° animais

GMD kg/d

124 (25,75 %)

GMD <0,83

Media GMD

245 (50,83 %)

0,83 ≤GMD >1,02

Alta GMD

113 (23,44 %)

GMD >1,02

Baixa GMD

Realizouse un modelo Cox de riscos proporcionais para avaliar o impacto do grupo de GMD predesteta na supervivencia a 500 e a 1.000 días, así como

o risco de inseminación durante os primeiros 395 días de vida.

RESULTADOS 1. As medias de peso ao nacemento, peso á desteta e GMD predesteta foron 36,94 ± 4,32 kg (rango: 23-46), 95,80 ± 13,86 kg (rango: 56-126,5) e 0,912 ± 0177 kg/d (rango: -0,0701.500), respectivamente.

2. Os animais no grupo baixo tenderon a ter un 80 % máis de risco de eliminación a 500 días, sen diferenzas entre os grupos medio e alto (HR=1,81, 95 % CI = 1,08-3,02). Da mesma maneira, o risco de eliminación a 1.000 días foi maior para os animais no grupo baixo comparado co medio (HR=1,74, 95 % CI=1,112,74) sen diferenzas entre os grupos medio e alto.

Fácil de abrir

Compensa las pérdidas de agua y electrolitos

pér did as

de agu a

ye lec tro lito s

Combinamos lo que necesita con lo que faltaba en la Co m

pen

sa

las

LUCHA CONTRA LA DESHIDRATACIÓN POR DIARREA

Fác il

Fác il

A AÑA D

A

inis trar

LI S T

adm

A

LI

P

r

AR

DIR A LA

LE

E

S

de

Ñ

CHE

Fácil de llevar

ifica

I

A LE CH A L

TO

dos

ir

Fácil de dosificar Y administrar R

Fác il PA R A

de

abr

llev ar

O

Fác il

de

de

Pienso complementario dietético para terneros. En caso de riesgo de trastornos digestivos (diarrea), durante los mismos y durante la recuperación. Objetivo de nutrición específico: Estabilización del equilibrio hídrico y electrolítico para apoyar la digestión fisiológica. Características nutritivas esenciales: Predominantemente electrolitos e hidratos de carbono fácilmente digestibles. Composición: Dextrosa 39,0%, Acetato de sodio, Cloruro de sodio, Cloruro de potasio. Componentes analíticos: Proteína bruta 0 %, Fibra bruta 0%, Grasa bruta 0%, Ceniza bruta 22,0%, Sodio 7,1%, Potasio 2,6%, Cloruros 5,3%, Humedad 51%. Modo de empleo: Administrar 1 envase monodosis de Glutellac (50 ml) diluido en leche, lactoreemplazante, agua, o directamente en boca dos veces al día, por un periodo de 1 a 7 días. Se recomienda consultar a un veterinario antes de utilizarlo o de prolongar su periodo de utilización. Lote y utilizar preferentemente antes del: ver envase monodosis. Volumen neto: 50 ml. Fabricante: α DE-BY-1-00022, Elanco Spain, S.L.U., Ed. América, Av. de Bruselas, 13, 28108 Alcobendas (Madrid) Nº: α ESP- 28000541 I El color de la solución puede variar de blanco incoloro a amarillento sin que ello afecte a las características del producto.

PM-ES-21-0068 Elanco y la barra diagonal son marcas registradas de Elanco o sus filiales. Glutellac es una marca registrada licenciada a Elanco y sus filiales.

ESPECIAL: RECRÍA

OS ANIMAIS NO GRUPO BAIXO TENDERON A TER UN 80 % MÁIS DE RISCO DE ELIMINACIÓN A 500 DÍAS, SEN DIFERENZAS ENTRE OS GRUPOS MEDIO E ALTO

0.00

0.25

0.50

0.75

1.00

Kaplan-Meier survival estimates

0

100

200 300 analysis time Q_ADG = Bottom Q_ADG = Top

400

500

Q_ADG = Medium

Os animais do grupo GMD baixa mostran un 80 % máis de risco de eliminación a 500 días de vida que os outros dous grupos

0.00

0.25

0.50

0.75

1.00

Kaplan-Meier survival estimates

0

200

400 600 analysis time Q_ADG = Bottom Q_ADG = Top

800

1000

Q_ADG = Medium

Os animais do grupo GMD baixa mostran un 74 % máis de risco de eliminación a 1.000 días de vida que os outros dous grupos

REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS

0.00

0.25

0.50

0.75

1.00

Kaplan-Meier failure estimates

0

100

200 analysis time

Q_ADG = Bottom Q_ADG = Top

300

400

Q_ADG = Medium

Os animais do grupo GMD baixa mostran un 38 % menos de risco de ser inseminados a 395 días de vida que os outros dous grupos

3. Os animais no grupo GMD baixa tiveron un risco dun 38 % máis baixo de ser inseminados nos primeiros 395 días (HR=0,62, 95 % CI=0,440,89) en comparación cos do grupo media. A media de días a primeira inseminación foi 379, 368 e 369, respectivamente.

120 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

CONCLUSIÓNS DO ESTUDO Incluso nunha explotación con taxas de crecemento mellores que as descritas xeralmente na literatura, observáronse diferenzas na supervivencia e na idade a primeira inseminación como función do crecemento durante o período predesteta.

[1] Soberon F, Van Amburgh ME. 2013.

Lactation Biology Symposium: The effect of nutrient intake from milk or milk replacer of preweaned dairy calves on lactation milk yield as adults: a meta-analysis of current data. Journal of Animal Science 91 (2), 706–712.

[2] Soberon F, Raffrenato E, Everett RW, Van Amburgh ME Preweaning milk replacer intake and effects on long term productivity of dairy calves J Dairy Sci 2012 Feb 95 2 783 93 [3] Bach, A and J Ahedo 2008 Record keeping and economics of dairy heifers Vet Clin North Am Food Anim Pract 24 117 138 [4] Average Daily Gain in Preweaned Holstein Heifer Calves NAHMS Dairy 2014 Study Calf Component. At: https://www. aphis.usda.gov/animal_health/nahms/ dairy/downloads/dairy17/adg-preweanedholstein-heifer.pdf. Visited on March, 10th 2022.

NOTA DOS AUTORES

Esta comunicación foi presentada no 31.° Congreso Mundial de Buiatría en Madrid, celebrado os días 4-8 de setembro de 2022, sobre un estudo realizado na granxa As Travesas Agropecuaria, no concello coruñés de Carral.

EL RUMEN: UN POTENTE MOTOR QUE IMPULSA EL RENDIMIENTO DE TU GRANJA

hasta

7 6 hasta

% MÁS LECHE % MÁS CARNE

obtÉN más potencia del rumen LEVUCELL SC, la Levadura Viva Específica para el Rumen, puede mejorar el rendimiento de tu granja durante todas las etapas de producción de leche y carne, ayudando a proteger el medio ambiente al producir más con la misma cantidad de alimento.

LEVUCELL SC ayuda a maximizar la energía y a mejorar el pH del rumen (reduciendo el riesgo de acidosis subaguda ruminal), a favorecer el desarrollo del rumen y a aumentar la digestibilidad de la fibra.

Alimenta cada día con LEVUCELL SC, la Levadura Viva Específica para el Rumen, y pon a punto tu granja para alcanzar la máxima eficiencia.

*Saccharomyces cerevisiae CNCM I-1077

* No todos los productos están disponibles en todos los mercados ni las alegaciones asociadas están permitidas en todas las regiones.

YA ESTÁN AQUÍ!!

BOUMATIC LANZA SU EXITOSO ROBOT DE ORDEÑO GEMINI EN

ESPAÑA

D D ORDEÑO DE CALIDAD SUPERIOR

FÁCIL MANEJO

SERVICIO & MANTENIMIENTO DE CONFIANZA

ÓPTIMO TRÁFICO DE VACAS

FÁCIL INTEGRACIÓN EN TODAS LAS GRANJAS

ROBOT DE ORDEÑO GEMINI «EXPERIMENTA EL FUTURO» boumatic.com/gemini

UN NUEVO CONCEPTO DE UN NUEVO CONCEPTO DE ORDEÑO ROBOTIZADO ORDEÑO ROBOTIZADO Ordeño desde atrás: menos estrés para la vaca, menos golpes al brazo desde atrás: menos estrés para la vaca, menos golpes al Ordeño brazo Pezonera de preparación independiente: más seguridad, mejor estimulación Pezonera de preparación independiente: más seguridad, mejor estimulación Sala técnica integrada: todos los elementos del robot están integrados un mismotodos bloque Sala técnicaen integrada: los elementos del robot están integrados en un mismo bloque

Box confortable: facilidad de entrada y de salida, visibilidad

CONOZCA EL CONOZCA EL

GEMINI: GEMINI:

el robot de ordeño BouMatic, el robot de ordeño centrado en lasBouMatic, vacas y centrado en las vacas y su diseñado para llevar diseñado llevar su nivel. granjapara al siguiente granja al siguiente nivel.

Box facilidad de entrada y de salida, visibilidad totalconfortable: por ambos lados total por ambos lados

Descubre más Descubre más sobre Gemini sobre Gemini escaneando escaneando este QR... este QR...

Nuevo software OneView: gestión integral del robot, de las

Nuevo gestión integralmultiplataforma del robot, de las vacas ysoftware la granjaOneView: en un mismo programa vacas y la granja en un mismo programa multiplataforma

Posibilidad de ordeño manual

Posibilidad de ordeño manual

Puerta de selección integrada en el robot

Puerta de selección integrada en el robot

Rentabiliza antes tu inversión: optimiza al máximo el

Rentabiliza antes tu inversión: optimiza al máximo el rendimiento reduciendo los costes de mantenimiento rendimiento reduciendo los costes de mantenimiento

Fácil integración en cualquier tipo de establo

Fácil integración en cualquier tipo de establo

VERSIONES 2 VERSIONES

DUPLICA TUSVENTAJAS VENTAJASCON CONGEMINI GEMINI DUPLICA TUS

Doble: && 1 Brazo Doble:22Boxes Boxes 1 Brazo

Simple: 1 Box1 & 1 Brazo Simple: Box & 1 Brazo

Para tu tu proyecto personalizado, no dudes en contactarnos Para proyecto personalizado, no dudes en contactarnos Grupanor - Cercampo S.A S.A Grupanor - Cercampo AzufreAzufre 4 4 Torrejón de Ardoz Torrejón de Ardoz Madrid 28850 Madrid 28850 91 656 17 48 Mov .: 609 277 617 91 656 17 48 Mov .: 609 277 617 pedrojdiaz@grupacer.com

pedrojdiaz@grupacer.com

FRIORFRIOR S.L. S.L.

Pol. Industrial Pol. Pedrapartida Industrial Pedrapartida parcela 17 parcela 17 Coirós, A Coruña 15316 Coirós, A Coruña 15316 981 774 500 Mov .: 616 029 988 981 774 500 Mov .: 616 029 988 www.frior.com

www.frior.com

MUXIDO

O teto ten que estar convenientemente limpo e desinfectado para evitar que posibles contaminantes da pel poidan pasar ao leite

Hixiene do muxido: biocidas, alquimia, mitos e lendas. Non todo vale Neste artigo expoñemos as principais normas polas cales se rexerán a comercialización e a aplicación dos biocidas destinados á limpeza e á desinfección do muxido, como son a Lei de sanidade animal e o Regulamento relativo á súa comercialización e ao seu uso.

Rafael Arlegui Xefe de produto de gandería. Kersia

A

hixiene do muxido é un dos puntos fundamentais dos que depende o bo funcionamento dunha granxa de vacún leiteiro. Así, o éxito do muxido está estreitamente relacionado tanto co bo manexo das instalacións e do mantemento da máquina do muxido, como coa correcta hixiene do ubre e os tetos.

124 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Neses poucos centímetros que son o teto da vaca e no seu axeitado manexo recae un dos principais puntos críticos do proceso. Como se acostuma a dicir, “nunca tanto dependeu de tan pouco”. En consecuencia, o teto debe ser coidado, limpado e convenientemente desinfectado, tanto antes coma despois do muxido.

O tratamento do teto antes do muxido é necesario para preparalo de cara ao proceso, de forma que non se dane durante a extracción do leite.

MUXIDO

O TRATAMENTO DO TETO ANTES DO MUXIDO É NECESARIO PARA PREPARALO DE CARA AO PROCESO, DE FORMA QUE NON SE DANE DURANTE A EXTRACCIÓN DE LEITE

Deberá estar hidratado e ser elástico para non sufrir polas traccións; o factor cosmético neste punto é de vital importancia. E non só iso. Tamén ten que estar convenientemente limpo e desinfectado para evitar que posibles contaminantes da pel poidan pasar ao leite.

Tras terminar este paso da extracción do leite e unha vez retirada a tetoeira, faise preciso volver a tratar o teto. Tamén esta vez para cubrir diversas necesidades: 1. A cosmética: trátase de recuperar a pel do teto do estrés mecánico exercido no muxido.

2. É necesario desinfectar de novo e protexer a pel de posibles patóxenos que puidesen acceder a ela e colonizala, pois neses momentos posmuxido é máis vulnerable ás infeccións.

3. Finalmente, débese cerrar a canle do leite, que, por efecto, da succión quedou temporalmente aberta. Hai que selala para evitar

que os microorganismos ascendan por ela, contaminando o ubre co conseguinte risco de mamite.

Con todo isto, é fácil entender a importancia que revisten o coidado cosmético, a limpeza e a desinfección dos tetos.

REGULACIÓN DE PRODUTOS EMPREGADOS NAS DIFERENTES FASES DO MUXIDO Ao chegar a este punto, cabe falar dos puntos empregados en cada unha das fases, tanto no premuxido coma no posmuxido, os cales haberán de ter diferentes características en función da fase na que se empreguen.

Así, por exemplo, os empregados en premuxido deberán ser capaces de conseguir a desinfección cun curto tempo de contacto, pois aquí o factor tempo é determinante. Non pode pasar moito, non máis dun minuto, dende que estimulemos os tetos ata colocalos na tetoeira, polo que o

2 Soluciones PREMIUM para el control celular

SELLADOR MARCANTE DE DIÓXIDO

SELLADOR CON NUESTRA EXCLUSIVA MOLÉCULA LSA®

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 125

MUXIDO

produto ha de ser capaz de desinfectar en só uns segundos de contacto.

Desde o punto de vista de calidade de leite e seguridade alimentaria, non deben deixar potenciais residuos que poidan acabar no tanque de recolección.

En canto aos produtos empregados no posmuxido, teñen que ser capaces de garantir o selado do teto para evitar o ascenso dos microorganismos pola canle e, ao mesmo tempo, deben ter unha gran capacidade cosmética para recuperar a pel e deixala en óptimas condicións para o seguinte muxido.

Así mesmo, por suposto, é fundamental posuír o suficiente poder desinfectante para eliminar a flora patóxena que puidese colonizar a pel do teto entre os muxidos, aproveitando calquera poro ou microlesión nesta.

Neste contexto e como produtos zoosanitarios que son, a todos eles aplícaselles a normativa de sanidade animal (Lei 8/2003 do 24 de abril de sanidade animal), así como a relativa aos biocidas no caso de que exerzan tal acción de desinfección (Regulamento [UE] N.º 528/2012 relativo á comercialización e ao uso dos biocidas).

Segundo a Lei de sanidade animal, os produtos aplicados sobre os animais deben contar coa pertinente autorización de comercialización por parte do Ministerio, polo que está expresamente prohibida a súa comercialización e, por tanto, o seu uso, se non contan co devandito rexistro. A responsabilidade abarca, como di a lei no seu ámbito de aplicación, a todas as persoas, físicas ou xurídicas, cuxas actividades estean relacionadas cos animais, isto é, fabricantes, comercializadores, veterinarios, visitadores, inspectores, gandeiros etc.

O devandito rexistro ou autorización pode ser de diferentes tipos, segundo o produto exerza unha acción ou outra. Pode ser un produto destinado só á hixiene, entendendo por esta a mera limpeza da pel do animal, ou pode ser un produto destinado á desinfección, co que pasaría a necesitar a cualificación como biocida e ser regulado polo regulamento de biocidas.

Este último punto é importante remarcalo, pois non é infrecuente atopar produtos que reivindican acción

126 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

contra os microorganismos, o que os convertería en biocidas, con rexistro de autorización como produto de hixiene, o cal contravén a Lei de sanidade animal e o regulamento de biocidas, ou, indo máis aló, produtos que na súa etiqueta ou publicidade falan de hixiene, pero sen mostrar ningún tipo de rexistro de autorización nin rexistro que, ademais de telo, é obrigatorio que apareza.

Non vale, por tanto, encubrir os produtos empregados referíndonos a eles como “sanitizantes” ou “hixienizantes”, pois o uso dese termo implica que exercen acción sobre os microorganismos, co que pasan a ser considerados biocidas e necesitar do correspondente rexistro. Así deixouno claro o Ministerio nunha nota informativa emitida en novembro de 2020.

Sobre este aspecto hai multitude de variantes en canto a irregularidades que se poden atopar en produtos no mercado, que eludiron o control das autoridades sanitarias, e que, por tanto, non ofrecen as debidas garantías, nin desde o punto de vista regulatorio e xurídico, nin desde o da eficacia na súa acción, nin da seguridade no seu uso, tanto para o aplicador como para os animais sobre os que se aplica, nin tampouco no que se refire á seguridade alimentaria do leite.

Ademais, no caso dos produtos biocidas, os que exercen, ou din exercer, acción desinfectante ou de control de microorganismos deberán ser capaces de demostrar tal capacidade mediante probas de eficacia homologadas e seguindo normas estandarizadas internacionalmente, como son as EN europeas ou os seus equivalentes UNE en España.

Estas probas estandarizadas serven para establecer a eficacia dos produtos e poder comparar, realmente, uns con outros nas mesmas condicións de concentración, temperatura, tempo de contacto, substancia interferente etc.

Se non é posible acreditar a eficacia desinfectante dun produto, non podemos estar seguros de que vaia funcionar á hora de aplicalo, co consecuente risco de fallos na hixiene. E a consecuencia é evidente, diminución da calidade de leite, aumento do número de mamite e perda económica, de saúde e benestar animal.

NON PODE PASAR MOITO, NON MÁIS DUN MINUTO, DENDE QUE ESTIMULEMOS OS TETOS ATA COLOCALOS NA TETOEIRA

Lely Astronaut A5 el robot más económico jamás probado

30 a 80

%

de ahorro

El Lely Astronaut A5 consume de un 30 a un 56 % (electricidad y agua) menos que sus competidores y si se trata de un doble box llega hasta a un 80%.*

Si tiene un proyecto de robotización contáctenos en el 667 94 93 98

www.lely.com

Según el estudio DLG 2022

MUXIDO

Mención á parte merecen os “remedios” caseiros −en ocasións disfrazados de “fórmulas maxistrais”, sen selo nin achegarse−, coma se de alquimias medievais se tratase, elaborados a criterio persoal, combinando diferentes produtos de hixiene ou desinfectantes de uso doméstico.

Tal é o caso de combinacións de xabóns ou lavalouzas con lixivia coa intención de substituír os produtos habituais. Neste caso incúmprense todos os puntos da regulamentación, carécese do pertinente rexistro e control das autoridades sanitarias, non se pode demostrar a eficacia, nin hai control sobre os posibles riscos na aplicación os animais ou persoas, nin a presenza de residuos en leite etc.

Na mesma liña, podemos atopar preparados que aluden á súa orixe natural para facer entender que isto é sinónimo de inocuidade e bondade.

Isto non é máis que outro truco, pois poucas cousas máis naturais que o veleno dunha víbora do Gabón ou unha mamite ambiental, por exemplo, que non son nada saudables.

De feito, no caso de que devandito produto afirme, ou suxira, exercer acción desinfectante, o Regulamento de biocidas, nos seus apartados sobre publicidade e etiquetaxe, prohibe expresamente facer estas mencións ou inducir a erro sobre o seu perigo.

Desta forma, sobre a etiquetaxe ou a publicidade di: “[...] que o biocida non induza a erro en canto aos riscos que o produto presenta para a saúde humana ou animal ou o medio ambiente ou en canto á súa eficacia e, en calquera caso, que non inclúan as mencións ‘biocida de baixo risco’, ‘non tóxico’, ‘inofensivo’, ‘natural’, ‘respectuoso co medio ambiente’, ‘respectuoso cos animais’ ou similares”.

De igual maneira, os produtos que se empregan para a máquina de muxido, se a súa función é desinfectar, tamén han de ter o rexistro e a autorización do Ministerio como produtos aplicados en superficies en contacto con alimentos, con eficacia demostrada e asegurándonos de que despois non quedarán residuos que puidesen terminar no tanque.

Ao fío do visto ata agora, se un composto inclúe na súa composición unha substancia biocida, un desinfectante neste caso, deberá ser rexistrado como tal desinfectante

128 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

sen que poida facerse pasar por un produto sen esa actividade. É o caso, por exemplo, dun deterxente alcalino que incorpore cloro. Deberá ser rexistrado como desinfectante −biocida−, pois o cloro exerce esa acción, sen que poida facerse pasar por un simple deterxente.

Deste xeito, como toda a normativa respecto diso ten como obxecto e espírito a protección da saúde e do benestar de animais e persoas, así como evitar posibles danos ao medio ambiente, debe prestárselle atención ao seu cumprimento.

Os produtos utilizados deberán atoparse debidamente rexistrados, ademais de estar formulados con substancias activas aprobadas a tal fin. Han de ser empregados debidamente e seguindo as instrucións do fabricante.

Finalmente, é responsabilidade de todos os implicados na cadea −desde o fabricante, distribuidor e prescritor ata o usuario final− o cumprimento das devanditas normas, sen que poida escusarse o seu incumprimento no descoñecemento da citada norma.

BIBLIOGRAFÍA

Lei 8/2003 do 24 de abril de sanidade animal Regulamento (UE) n.º 528/2012 do Parlamento Europeo e do Consello do 22 de maio de 2021 relativo á comercialización e ao uso dos biocidas Nota informativa sobre o uso dos termos hixienizante/sanitizante, Ministerio de Sanidade, novembro de 2020

SE NON É POSIBLE ACREDITAR A EFICACIA DESINFECTANTE DUN PRODUTO, NON PODEMOS ESTAR SEGUROS DE QUE VAIA FUNCIONAR Á HORA DE APLICALO, CO CONSEGUINTE RISCO DE FALLOS NA HIXIENE

NO HACE FALTA PAGAR MUCHO PARA TENER LO MEJOR ¡QUE NO TE CUENTEN HISTORIAS!

y LOS MEJORES SELLADORES AL MEJOR COSTE

F u n c ion a

es una innovadora combinación de extractos de plantas que junto a las propiedades del ÁCIDO LÁCTICO lo convierten en un efectivo y práctico sellador.

es una combinación de DIÓXIDO DE CLORO y extractos naturales de plantas que lo convierten en un sellador muy eficaz.

F u n c ion a

Pezones más limpios.

Sin pérdidas por efecto goteo.

Potente efecto dermoprotector.

Garantizan la protección entre ordeños.

Marcan pero no manchan.

La mezcla permanece activa durante tres semanas.

www.grupoinnofarm.com - 91 7434641 grupoinnofarm@grupoinnofarm.com

MÁS DE 30 AÑOS DE EXPERIENCIA E INNOVACIÓN EN HIGIENE DE LA UBRE

E S T R É S P O R C A LO R

Protección contra a radiación solar directa e indirecta: un factor importante para as vacas leiteiras no verán No seguinte estudo poño o foco nas vacas que se atopan en plenas condicións de estabulación e que teñen a posibilidade de estar á sombra durante o día. Neste caso, onde pode estar exposta a vaca á radiación solar?

Existen varios sitios e amósoos a continuación a través de textos e imaxes.

Israel Flamenbaum, P.hD. Cow Cooling Solutions Ltd., Israel

INTRODUCIÓN

P

or que é importante protexer as vacas da radiación solar no verán? Para entender a resposta a esta pregunta, primeiro débese coñecer o equilibrio térmico desta. Co fin de funcionar normalmente, unha vaca debe ter unha produción de calor igual á súa perda de calor. Pola contra, entrará nun estrés por calor que se manifestará por un aumento da temperatura corporal e unha serie de eventos condutuais 130 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

e fisiolóxicos, cuxo resultado será unha deterioración do rendemento.

Un animal que produce 45 litros de leite ao día xera uns 2.000 vatios de calor, que necesita disipar ao medio ambiente. No inverno, cando a temperatura ambiente é inferior á súa temperatura corporal, a calor pérdese espontaneamente e non hai problema. No verán, cando a temperatura ambiente é igual ou superior á do corpo da vaca, non é posible a mesma perda espontánea e o mecanismo do bafexo, o único que aínda pode axudala, non é suficiente para disipalo.

Se agora lle sumamos a isto a radiación solar, achega á vaca calor ex-

terna, na medida de preto de 1.600 vatios, o que a leva á necesidade de disipar 3.600, tarefa completamente imposible. Estudos realizados en vacas en pastoreo en rexións temperadas mostraron que estas poden entrar en estrés por calor xa a temperaturas de 18 graos, é dicir, a súa produción de calor máis o da radiación solar supera a súa capacidade de disipación. A conclusión disto é que as vacas de alto rendemento no verán non teñen posibilidade de manter a súa temperatura corporal sen intervención externa, de aí a importancia de previr a exposición á radiación solar proporcionando sombra e medios de protección.

E S T R É S P O R C A LO R

NO VERÁN, AS VACAS DE ALTO RENDEMENTO NON SON CAPACES DE MANTER A SÚA TEMPERATURA CORPORAL SEN INTERVENCIÓN EXTERNA

1. Unha cortina de malla como escuda contra a penetración da radiación no presebe dunha gran granxa leiteira no sur de Italia

ANÁLISES DE ENSILADOS E FORRAXES (MÉTODO CNPS OU FORMULACIÓN DINÁMICA) RAPIDEZ, FIABILIDADE, CONFIANZA

PRINCIPAIS LUGARES DE EXPOSICIÓN AO SOL E COMO EVITALOS Os primeiros sitios son os propios pendellos. A súa dirección de colocación está estreitamente relacionada co grao de penetración do sol na estrutura. A dirección de localización óptima no hemisferio norte é cando o eixe lonxitudinal do edificio está na dirección lesteoeste; neste eixe, o grao de penetración da radiación solar no edificio é máis baixo. En Internet actualmente existen aplicacións, algunhas das cales son gratuítas, que lles permiten aos planificadores dunha nova nave examinar a mellor dirección de localización, con referencia á localización xeográfica da granxa. Recoméndase que aqueles que planean a construción dunha nova granxa leiteira utilicen o devandito software.

O segundo sitio é a liña do comedeiro. As vacas pasan varias horas ao día no presebe para comer e refrescarse e ás veces tamén están trampadas durante este tempo.

Nos presebes orientados ao leste prevese a penetración do sol pola mañá; nos orientados ao oeste a penetración será pola tarde e nas naves orientadas ao sur a penetración pode ser de varias horas ao mediodía.

Que se pode facer?

Como se pode observar nas imaxes 1 e 2, pódense empregar cortinas que impidan a penetración da radiación solar, entre elas granxas a grande escala, así como fincas celeiros de mármore ou granxas pequenas familiares no norte de Italia.

NOVOS SERVIZOS • Análises de micotoxinas (LC MS/MS) • Análises microbiolóxicas de ensilados, forraxes etc.

• Análises de augas • Análises de solos • Procesamento do gran en ensilado de millo (KPS) ROCK RIVER LABORATORY SPAIN María Hermida Polígono Industrial Lalín 2000, Parcela A8 Lalín – Pontevedra (España) maria@rockriverlab-spain.com 986 597 195 | 629 901 290 www.rockriverlab-spain.com

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 131

E S T R É S P O R C A LO R

ACTUALMENTE EXISTEN APLICACIÓNS, ALGUNHAS DAS CALES SON GRATUÍTAS, QUE LLES PERMITEN AOS PLANIFICADORES DUNHA NOVA NAVE EXAMINAR A MELLOR LOCALIZACIÓN XEOGRÁFICA PARA A GRANXA

bre corredores en granxas leiteiras a grande escala en Turquía e México.

2. Unha cortina móbil como escudo contra a penetración da radiación solar no presebe dunha pequena granxa leiteira familiar no norte de Italia

Nalgunhas granxas leiteiras, o sombreado proporciónase mediante unha “viseira de cortina”, como se pode ver na foto 3, que tamén é un produtor do norte de Italia.

4. Sombreado de bebedoiros nunha granxa leiteira no norte de Israel

5. Sombreado dos corredores á sala de muxido nunha granxa leiteira no sur de Turquía

3. Sombreado do presebe usando unha cortina de “viseira” nunha granxa do norte de Italia

Un terceiro sitio para a sombra son os bebedoiros. Aínda que a cantidade de tempo ao día que as vacas pasan neste sitio é curta, a radicación solar neste sitio, máis aló do efecto directo sobre as vacas, tamén ten un efecto sobre o quecemento da auga e o desenvolvemento de algas. Proporcionar sombra na área dos bebedoiros debe incluír o mesmo bebedoiro, así como a área próxima a este, onde as vacas teñen que pararse.

Un cuarto sitio para a sombra son os corredores que conducen á sala de muxido ou aos patios especiais de arrefriamento. O problema está principalmente en granxas a grande escala, onde as vacas deben camiñar longas distancias para ser muxidas ou arrefriadas e, polo tanto, tamén a duración da súa exposición a radiación solar. Nas fotos 5 e 6 pódense ver redes de sombra, instaladas so132 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

6. Sombreado dos corredores á sala de muxido nunha granxa leiteira no norte de México

É posible e incluso desexable agregar bebedoiros ao longo dos corredores. Polo xeral, as vacas prefiren beber auga inmediatamente despois de ser muxidas e a instalación de bebedoiros ao longo dos corredores sombreados permite reducir a competencia polo acceso á auga no grupo e permite que máis vacas consuman auga no momento no que máis lles interesa. Na imaxe 7 podemos ver eses bebedoiros, instalados nunha granxa leiteira nunha rexión desértica no sur de Israel.

Estructuras metálicas y de hormigón Aislamientos térmicos

Refrigeración Refrigeración Circulación de aire de Aire Circulación

Cortavientos Cortavientos Automatizados automatizados

Aspersión y Aspersión nebulización (INOX, LATÓN o(INOX, PVC) LATÓN o PVC) y Nebulización

Regulación y controly Control Regulación

Fotovoltaica Legalizada

Fotovoltaica legalizada

E S T R É S P O R C A LO R

A INSTALACIÓN DE BEBEDOIROS AO LONGO DOS CORREDORES SOMBREADOS PERMITE REDUCIR A COMPETENCIA POLO ACCESO Á AUGA NO GRUPO 7. Bebedoiros instalados nos corredores á sala de muxido nunha finca localizada no sur de Israel

O último sitio onde convén protexer as vacas da radiación solar (principalmente indirecta) é o patio de espera (ou, no seu defecto, un patio de arrefriamento). Nestes espazos, a penetración da radiación solar é particularmente problemática, xa que os animais se amontoan dentro do patio sen moita capacidade de movemento.

Como se pode ver na imaxe 8, tomada nunha granxa leiteira no sur de Italia, pódese instalar unha cortina ou malla sombra en ambos os lados do patio, de tal maneira que impida que a radiación solar penetre nel. Estas cortinas tamén poden contribuír a “bloquear” a penetración do vento natural que vén perpendicular á dirección dos ventila-

en

Ga

lic

8. Cortinas de plástico para dar sombra e evitar a penetración da radiación solar no patio de espera dunha granxa leiteira a grande escala no sur de Italia

dores no interior, o que pode reducir a forza e a velocidade do vento creado polos ventiladores alí.

CONCLUSIÓN Proporcionar sombra e evitar a exposición das vacas á radiación solar directa e indirecta é de grande importancia para garantir o seu confort térmico e, polo tanto, garantir a súa capacidade para desenvolver o seu potencial xenético. Antes de ver como disipar a calor xerada polas vacas de alto rendemento a través do arrefriamento, é apropiado asegurarse de que non se sobrequenten co sol.

ia

981 88 05 50 643 05 67 23

Reduce gastos veterinarios Aumenta a seguridade Aumento de celos Santa Comba

134 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

ECONOMÍA

Estrutura produtiva das ganderías de vacún de leite ecolóxico en Galicia Nas seguintes liñas presentamos o traballo levado a cabo a partir da enquisa realizada a 28 explotacións de leite en ecolóxico en Galicia en 2019, cando esta comunidade tan só tiña 4,2 % de superficie certificada, co fin de caracterizalas desde o punto de vista produtivo e socioeconómico, nun contexto marcado polas novas políticas ambientais europeas.

Ibán Vázquez1, Carlos Rojo1, Maria do Mar Pérez1, Xan Pouliquen2 Facultade de Veterinaria de Lugo, Universidade de Santiago de Compostela iban.vazquez.gonzalez@usc.es1, rojo_pombito@hotmail.com, mariadomar.perez@usc.es 2 Xestión Agrogandeira e Natureza SL (Lugo) xerencia@xangalicia.com2

1

INTRODUCIÓN

G

alicia é unha das 10 principais rexións produtoras de leite a nivel europeo (López, 2015).

Os últimos datos do sector confirman que actualmente hai nesta comunidade 6.251 ganderías de vacún leiteiro e que a produción de leite cru acumulada nos últimos 12 meses (de xuño de 2021 a maio de 2022) ascende a 3.006 millóns de kg, o 40,2 % do conxunto de España (MAPA, 2022).

136 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

Ademais, o vacún de leite é un sector que nas últimas décadas experimentou un intenso proceso de axuste estrutural, dando como resultado unha forte redución no número de ganderías e ocupados, un incremento da dimensión produtiva e do grao de intensificación (García, 2021).

Pola súa contra, as ganderías de leite certificadas en ecolóxico, que se atopan reguladas polo Reglamento Europeo (UE) 2018/848, rexistraron

nos últimos anos un importante crecemento, de maneira máis relevante a partir do ano 2015 (Soto e Pérez, 2022). No caso de Galicia, se ben as granxas leiteiras certificadas no ano 2020 son 122, unha porcentaxe inferior ao 2 % en relación ás que hai en convencional, equivalen ao 52,1 % do total de ganderías certificadas no conxunto de España. Ademais, constátase un elevado crecemento desde o ano 2015, no que había en Galicia 40 explotacións certificadas (MAPA, 2016; 2021).

Na nosa opinión, este incremento tan importante atribúese principalmente a dous factores. O primeiro deles refírese ao crecemento que está habendo nos últimos anos da

ECONOMÍA

NO CASO DE GALICIA, SE BEN AS GRANXAS LEITEIRAS CERTIFICADAS NO ANO 2020 SON 122 [...], EQUIVALEN AO 52,1 % DO TOTAL DE GANDERÍAS CERTIFICADAS NO CONXUNTO DE ESPAÑA

preocupación do consumidor pola calidade e a seguridade dos alimentos (Hughner et al., 2007; Olaizola et al., 2012). O segundo garda relación cos mercados, caracterizados por unha elevada volatilidade do prezo do leite líquido convencional e os insumos, unido á inseguridade na comercialización tras a eliminación das cotas leiteiras e a un maior prezo pagado ao produtor ecolóxico (sobre 15-20 céntimos por litro).

O contexto marcado polas novas políticas ambientais europeas (Pacto Verde Europeo, Estratexia “Da granxa á mesa” ou a Estratexia sobre biodiversidade), que entre outros obxectivos propoñen incrementar ata o 25 % a SAU certificada en ecolóxico para o ano 2030 (Comisión Europea, 2020), permite supoñer que o número de ganderías certificadas vai a seguir crecendo.

Considerando que Galicia tiña só un 4,2 % de superficie certificada no ano 2019, parece urxente caracterizar desde o punto de vista produtivo e

socioeconómico ás explotacións leiteiras de vacún ecolóxico en Galicia para enfrontar este novo contexto.

MATERIAL E MÉTODOS O material analizado procede dunha enquisa a 28 titulares de explotacións con vacas de leite en ecolóxico en Galicia, realizadas entre abril e maio do ano 2019, seleccionadas mediante unha mostraxe aleatoria estratificada, de afixación proporcional, segundo superficie agraria útil (SAU): <20 ha (4 enquisas); 20 <40 ha (14 enquisas); 40 <60 ha (5 enquisas); ≥60 ha (5 enquisas).

BETIMAX RDS ¡UN TRANSPORTE SEGURO Y CÓMODO!

UE

Caja galvanizada o pintada

• Sistema ras-del-suelo 14 cm • Puerta trasera con apertura total

Barreras a elegir: • Giratorias • Sobre rieles • Telescópicas

SCAN ME

LOGAC I MO

N Ó

HO

Suspensión de la barra de tiro por láminas parabólicas

136B joskin.com

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 137

ECONOMÍA

A enquisa contén 330 rexistros de información estruturados nos seguintes 7 bloques: 1. Identificación e titularidade 2. Estrutura produtiva e manexo: base territorial; gando; alimentación; investimentos: construcións e instalacións, maquinaria…

3. Estrutura familiar 4. Período de transición (reconversión) (motivantes; Pp. cambios; limitantes) 5. Situación actual (produción, satisfacción) 6. Perspectivas futuras 7. Estrutura económica Neste traballo utilizouse a información relativa á titularidade, a estrutura produtiva (base territorial, gando, alimentación e traballo), familiar e económica. Os resultados preséntanse en valores medios e porcentaxe sobre o total, segundo estrato de mostraxe.

RESULTADOS

Estrutura produtiva Entrevistáronse un total de 28 ganderías. A maioría (61 %) localízase en Lugo, a provincia con maior superficie agraria útil (SAU) certificada en ecolóxico, con aproximadamente a metade de Galicia. En relación coa condición xurídica do titular, unha cuarta parte son entidades asociativas (1 SAT e 6 sociedades civís) sendo este tipo de explotacións as que teñen un maior tamaño en termos de superficie: son o 40 % das que dispoñen de máis de 40 ha (cadro 1). Esta relación entre maior dimensión produtiva e relevancia de fór-

mulas societarias obsérvase noutros traballos relativos á produción convencional de leite de vaca na cornixa cantábrica (Flores et al., 2017; García et al., 2021).

O total das ganderías enquisadas proveñen da conversión dunha explotación láctea convencional, que na metade dos casos se certificaron en ecolóxico con posterioridade ao ano 2015. Este feito ten maior incidencia nas explotacións pertencentes ao estrato de SAU comprendido entre 20 e 40 ha, e afecta a 2 de cada 3.

A SAU media por explotación, de 38,8 ha, presenta grandes diferenzas en función do estrato de SAU. Vai desde as 12,5 ha no estrato máis pequeno (<20 ha), ata as 69 ha no de maior dimensión (≥60 ha). O número medio de parcelas por explotación ascende a 48,9 unidades, de tal maneira que a superficie media por parcela é de 7.934 metros cadrados. As parcelas máis grandes encóntranse nas ganderías que teñen entre 20 e 40 ha de SAU, de media con 10.554 metros cadrados. A porcentaxe media de SAU arrendada (36,9 %) é indicativa de que a terra en propiedade (59,4 %) é o principal réxime de tenza en ganderías de vacún de leite ecolóxicas galegas. Botana et al., (2018) nunha mostraxe de 10 ganderías ecolóxicas en Galicia obteñen similar relevancia da SAU arrendada (34,9 %). Estudos algo máis antigos para explotacións convencionais de vacún leiteiro en Galicia (Sineiro et al., 2012; Flores et al., 2017) confirman que a SAU en propie-

A MAIORÍA (61 %) LOCALÍZASE EN LUGO, A PROVINCIA CON SAU CERTIFICADA EN ECOLÓXICO, CON APROXIMADAMENTE A METADE DE GALICIA

Cadro 1. Titularidade e base territorial Estrato SAU (ha) N.º de explotacións

<20

20<40

40<60

≥60

TOTAL

4

14

5

5

28

75,0

64,2

40,0

60,0

60,7

Exp. societarias (% s. total)

0,0

21,4

40,0

40,0

25,0

Exp. reconv. post 2015 (% s. total)

50,0

64,3

40,0

20,0

50,0

SAU (ha)

12,5

32,4

47,8

69,0

38,8

N.º de fincas (parcelas)

19,0

30,7

72,8

100,2

48,9

Tamaño medio de parcela (ha)

0,66

1,06

0,64

0,69

0,79

Expl. en Lugo (% s. total)

Base territorial

SAU arrendada (% s. total)

23,4

38,9

35,7

43,1

36,9

333,3 (3)

271,0 (10)

232,0 (5)

272,0 (5)

270,9 (23)

SAU a menos de 3 km (% s. total)

81,5

82,8

63,0

63,4

75,6

Aproveitamento herba (% SAU)

100,0

97,2

92,1

96,1

96,5

Outra superficie arbórea (ha)

1,0 (2)

2,2 (9)

1,0 (3)

5,4 (4)

2,6 (18)

Custo anual arrendamento (€/ha ano)

Nota: os valores entre parénteses refírense ao número de enquisas que responden a esta pregunta

138 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

dade é tamén o principal réxime de tenza, ao redor do 70 %; porén, a porcentaxe de SAU arrendada tería unha menor relevancia que en produción ecolóxica. Ademais, nas explotacións de menor tamaño a fórmula de arrendo está menos estendida (23,4 % da SAU), o que parece gardar relación co maior custo anual do arrendamento (333 € ha) e quizais coa maior dificultade para acceder á terra por esta vía.

En relación coa distribución da superficie, cabe dicir que 3 de cada 4 ha se encontran a menos de 3 quilómetros,

Alfalfa de secano e regadío

Mesturas Forraxeiras

Alfalfa SAN ISIDRO, elevada produción, gran perenidade, secano ou regadío

Gama SPEEDYLMIX, 6 tipos de pradeiras , anuais de sega ou pastoreo

secano ou regadío

Alfalga TIERRA DE CAMPOS, rústica e adaptada ao secano

Gama PLURIMIX, 4 tipos de pradeiras , frescos perennes para secanos Gama REGMIX, 3 tipos de pradeiras perennes de regadío

-

Gama SECMIX, 2 tipos de pradeiras perennes para secano

-

www.rocalba.com

VICTORIA, a Alfalfa mellorada, para

Expresión vegetal

-

ECONOMÍA

distancia máxima esta que se considera compatible coa realización do pastoreo en vacún leiteiro. Son as explotacións con maior SAU (≥40 ha) as que presentan unha menor porcentaxe de superficie dentro desta demarcación (63 %).

O principal aproveitamento da SAU é a herba dos prados, pradeiras ou pasteiros (96,5 % do total), fundamentalmente para a acción do pastoreo do gando, pero tamén como forraxes conservados (ensilados e herba seca).

Ademais, 2 de cada 3 explotacións dispoñen de media de 2,6 ha de superficie arbórea, sendo común en todas elas o aproveitamento gandeiro desta como zona de refuxio.

A dimensión gandeira media das explotacións enquisadas que ascende a 41 vacas (75,9 % en produción) é moi similar á que presentaban o conxunto das explotacións leiteiras en Galicia no ano 2019 (42,7 vacas) [MAPA, 2020].

Como é lóxico, a dimensión gandeira increméntase co estrato de mostraxe, desde as 15 vacas nas máis pequenas ata as 68 unidades nas maiores. En consecuencia, a carga gandeira reflicte valores similares nos catro estratos analizados, moi próximos ao valor medio (1,1 vacas por ha SAU). A taxa de recría, definida como a porcentaxe de xovencas (≥ 12 meses) sobre o total de vacas, é do 25,2 %; obsérvanse porcentaxes máis elevadas a medida que se incrementa o estrato de SAU, o que pode gardar relación con varios factores como unha menor lonxevidade das vacas; que son granxas en crecemento, que necesitan de recría; que son granxas novas, cunha estratexia de reprodución non acorde coa

produción ecolóxica, que teñen un exceso de recría.

No que á reprodución se refire, débese sinalar que o que predomina é a inseminación artificial, pois tan só 1 de cada 4 explotacións dispón de touros. Apréciase unha maior presenza de touros nas explotacións con maior estrato de SAU, o que pode gardar relación coa maior dispoñibilidade de superficie para manexar o gando e que sexan granxas máis convencionais, que estean acostumadas a traballar con hormonas e, ao non dispoñer delas, a súa reprodución empeora e por iso empregan touros (cadro 2).

Outra característica destacable é que 5 ganderías (18 %) teñen outras especies gandeiras distintas das vacas de leite, tales como as vacas de carne (2), ovellas (1), burros (1) ou polos (1).

A produción anual media de leite ascende a 190 mil litros por explotación, o que é un 47 % inferior á media das explotacións leiteiras en Galicia no ano 2019 (361,7 mil litros); esta menor produción de leite vén derivada da menor produción unitaria, de 4.341 litros por vaca e ano fronte aos 8.469 mil litros de produción en convencional (MAPA, 2020). Existen importantes diferenzas en función do estrato de SAU: así as explotacións pertencentes ao estrato 3 (40 a 60 ha de SAU), teñen unhas maiores producións por explotación e vaca (305.000 e 5.746 litros respectivamente); pola súa contra as do estrato 1 producen de media 55.000 e 3.090 litros respectivamente.

En relación coa alimentación, a normativa impón a obrigatoriedade de realizar o pastoreo do gando durante todo o ano, sempre que as condicións

DÉBESE SINALAR QUE O QUE PREDOMINA É A INSEMINACIÓN ARTIFICIAL, POIS TAN SÓ 1 DE CADA 4 EXPLOTACIÓNS DISPÓN DE TOUROS

Cadro 2. Gando, produción de leite e alimentación <20

20<40

40<60

≥60

TOTAL

Vacas totais (número)

Estrato SAU (ha)

15,0

34,6

53,2

68,0

41,1

Vacas produción (% s. total)

73,9

73,6

83,8

76,2

75,9

Taxa recría (%)

15,9

23,8

27,7

34,4

25,2

Touros (% explotacións)

0,0

14,3

40,0

60,0

25,0

Carga gandeira (vacas/SAU)

1,2

1,1

1,0

1,0

1,1

Exp. outros animais (%)

25,0

7,1

40,0

20,0

17,9

Produción anual leite (mil litros)

55,0

151,5

305,2

292,0

190,2

Produción anual leite vaca (mil litros)

3.090

4.298

5.746

4.061

4.341

Produción anual leite ha SAU (mil litros)

3.812

4.641

6.445

4.187

4.764

Consumo de concentrado (kg vaca día)

5,7

4,2

5,2

3,8

4,5

N.º de meses que as vacas se manteñen en base a pasto

9,8

6,2

7,2

7,5

7,2

140 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

climatolóxicas o permitan. Porén, o número de meses que as vacas se alimentan principalmente de pastos é menor (7 meses), o cal indica que as vacas teñen que recibir suplemento alimentario, pola vía de forraxes e/ou concentrado. O consumo de concentrado é por termo medio de 4,5 kg por vaca e día, e apréciase un maior consumo nas explotacións con menos de 20 ha de SAU, o que está relacionado

VANTAXES  Melloran a estrutura do solo, drenaxe, retención de auga e aireación, proporcionando un mellor ambiente de enraizamento das plantas.  Posúen calidades de liberación de nutrientes lenta. O material continúa a súa descomposición dentro do solo, reducindo a cantidade de nitróxeno e fosfato que pode orixinarse cos fertilizantes químicos.

PRODUTOS FERTILIZANTES

 Melloran a capacidade de traballo dos chans, especialmente arxilosos pesados.  Melloran a retención de auga nos solos lixeiros.

O seu contido en materia orgánica, nitróxeno e fósforo fanos especialmente atractivos para a elaboración de fertilizante no sector agroforestal.

Entre as súas variadas vantaxes hai que destacar que melloran a estrutura do solo, o seu grao de porosidade e a capacidade de retención de auga debido fundamentalmente á achega de materia orgánica. Ademais, proporciónalle ao solo nitróxeno, fósforo e potasio de liberación lenta, e, ao achegar cal, permite regular o pH do solo.

AGROAMB ten inscritos os diferentes produtos fertilizantes que elabora no Rexistro de Produtos Fertilizantes do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente.

FERTILIZANTES AUTORIZADOS

 Melloran a resistencia á compactación do solo e á erosión.

CÓDIGO

TIPO

NOME COMERCIAL

F0001757/2022

Fertilizante orgánico NPK de orixe animal e vexetal

AGROTHAME ORGANITE START

 Reducen a necesidade de fertilizantes artificiais.

F0001894/2022

Emenda orgánica compost

AGROTHAME ORGANITE COMPOST

F0001895/2022

Emenda orgánica compost

AGROTHAME ORGANITE COMPOST START

 Regulan o pH do solo, ao achegar cal.

F0001896/2022

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMICO START

F0001897/2022

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMICO

F0001919/2023

Fertilizante órgano-mineral nitroxenado líquido

AGROTHAME ORGANITE N-LIQ

F0001925/2023

Fertilizante órgano-mineral NK líquido

AGROTHAME ORGANITE PURINE

F0001926/2023

Fertilizante órgano-mineral NP líquido

AGROTHAME ORGANITE LIQUID

F0001980/2023

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN

F0002420/2025

Fertilizante órgano-mineral NPK

AGROTHAME ORGANITE AGRO

F0002421/2025

Fertilizante órgano-mineral NPK

AGROTHAME ORGANITE SULFAGRO

F0002422/2025

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMOST

AGROAMB Ponte de Outeiro, 10 | 27256 Castro de Rei (Lugo) Teléfono (+34) 982 231 365 | Fax (+34) 982 240 534 E-mail agroamb@agroamb.com | Web www.agroamb.com

ECONOMÍA

lóxico, pois teñen de media 2,2 tractores e unha ratio potencia total por SAU de 6,7 cv por ha. Cremos que esta forte mecanización está relacionada coa orixe das explotacións, que na maioría dos casos cambiaron de convencional a ecolóxico sen desprenderse da maquinaria existente.

coa menor dispoñibilidade de terras para a produción de forraxes.

A sala é o principal sistema de muxido (67,9 %), seguido polos circuítos de muxido (21,4 %). Ademais, encontráronse avances tecnolóxicos pouco frecuentes en ganderías asociadas ao pastoreo, como os robots de muxido (7 %). Como era de esperar, o sistema de muxido está relacionado co estrato produtivo; así en explotacións de menor dimensión (estrato 1), predominan as salas, pero tamén teñen presenza o circuíto e as muxidoras (25 % cada unha delas), mentres que o robot aparece nas de maior dimensión (cadro 3).

Encontramos múltiples sistemas de estabulación, sendo o máis común o sistema libre (75 %). Tamén encontramos un 17,8 % das explotacións co sistema trabado (a pesar de que se trata dun sistema unicamente permitido para o muxido) e un 7,2 % con ambos os sistemas.

O número de cornadizas e camas é moi variable, de media hai 47 cornadizas e 42 camas. Ademais, hai 4 ganderías que non responden ao número de camas e un 28,6 % das ganderías contan con cama quente.

Os ratios de números de cornadizas/vaca e número de camas/vaca supera amplamente a unidade nas explotacións de menor superficie, mentres que no resto se aproxima á unidade, con valores superiores para o primeiro dos ratioss.

Existe unha forte mecanización nas ganderías de vacún de leite eco-

A SALA É O PRINCIPAL SISTEMA DE MUXIDO (67,9 %), SEGUIDO POLOS CIRCUÍTOS DE MUXIDO (21,4 %)

Estrutura familiar e económica As necesidades anuais de traballo, medidas como o número de persoas ocupadas a tempo completo ascenden por termo medio a 2,1 UTA, das que un 23,8 % son de tipo asalariado.

A gran maioría (91,3 %) da man de obra familiar (1,59 UTA) é realizada por membros que residen na propia unidade familiar, e a man de obra asalariada (0,5 UTA) é fundamentalmente de tipo fixo (85 %). No cadro 4, obsérvase como as necesidades anuais de traballo ascenden segundo estrato produtivo. Deste xeito, as que as explotacións con menos SAU requiren menos de 2 UTA e as de máis de 60 ha superan as 2,6 UTA; tamén se observa un incremento da UTA asalariada nas explotacións de maior dimensión (cadro 4).

As características relativas á idade e ao nivel de formación do titular determínanse para un total de 37 titulares: 21 deles titular persoa física e os outros 16 pertencen a 7 explotacións societarias (5 explotacións teñen 2 socios cada unha e 2 explotacións teñen 3 socios). A idade media dos titulares ascende a 48,6 anos e obsérvase unha maior ida-

Cadro 3. Instalacións de muxido e maquinaria Estrato SAU (ha)

<20

20<40

40<60

≥60

TOTAL

Circuíto

25,0

14,3

0,0

20,0

21,4

Sala

50,0

75,7

80,0

60,0

67,9

Robot

0,0

0,0

20,0

20,0

7,1

Muxidora

25,0

0,0

0,0

0,0

3,6

Estabulación libre (% explotacións)

75,0

64,3

100,0

80,0

75,0

N.º cornadizas

27,3

41,1

57,8

69,8

47,3

21,8 (4)

39,6 (13)

53,4 (5)

76,0 (2)

42,5 (24)

1,81

1,19

1,09

1,03

1,15

1,45 (4)

0,94 (13)

0,92 (5)

1 (2)

0,93 (24)

25,0

14,3

40,0

60,0

28,6

Número de tractores

2,3

1,9

2,0

3,2

2,2

Potencia/SAU (cv/ha)

15,6

5,5

4,3

5,4

6,7

Sistema muxido (% de explotacións)

Sistema de estabulación

N.º camas N.º cornadizas/vaca N.º camas/vaca Cama quente (% explotacións)

142 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

de media en estratos de menor SAU (<20 ha); polo contrario, a idade é inferior en explotacións que teñen entre 40 e 60 ha de SAU, estrato que presentaba unha maior produción de leite total e unitaria.

Con respecto ao nivel de formación, destaca a elevada porcentaxe de titulares cun nivel de formación superior (39,5 % do total), considerando como tales os estudos universitarios ou un FP superior. Ademais, detéctase un maior nivel de formación naquelas explotacións pertencentes ao estrato de maior SAU (54,5 %).

ECONOMÍA

Cadro 4. Traballo, idade, estudos e sucesión Estrato SAU (ha)

<20

20<40

40<60

≥60

TOTAL

UTA total

1,6

2,1

2,1

2,6

2,1

Asalarización (% total)

0,28

26,0

24,2

29,7

23,8

52,5 (4)

49,3 (17)

44,6 (7)

47,3 (9)

48,6 (37)

0

43,8

28,6

54,5

39,5

% Expl. titular >= 55 anos

25,0

35,7

20,0

40,0

32,1

% Exp. sen sucesión (s. tit >= 55 anos)

0,0

20,0

0,0

0,0

11,1

Idade titular % Tit. est. superiores

EXISTE UNHA FORTE MECANIZACIÓN, POIS TEÑEN DE MEDIA 2,2 TRACTORES E UNHA RATIO POTENCIA TOTAL POR SAU DE 6,7 CV POR HA

O valor numérico entre parénteses indica o número de enquisas ao que está referido Fonte: elaboración propia

Cadro 5. Estrutura económica (ingresos de unidade familiar) <20

20<40

40<60

≥60

TOTAL

Nivel ingresos 2018

Estrato SAU (ha)

3,5

4,6

5,5

5,0

4,6

I. leite (% s. total)

37,5

57,9

72,2

62,8

58,4

I. subvencións (% s. total)

10,5

18,1

17,4

19,0

17,0

O. ingresos agrarios (% s. total)

11,0

2,9

3,0

4,4

4,4

I. outras actividades lucrativas (% s. total)

22,5

4,0

0,0

4,8

6,1

I. pensións (% s. total)

18,5

17,1

7,4

9,0

14,1

-

39,3 (71,4)

30,0 (40)

33,8 (80)

36,8 (57,1)

Custos de produción (€/100 litro) Valores entre parénteses (% enquisas)

En relación coa idade, un 32 % das explotacións enquisadas ten unha idade do titular igual ou superior a 55 anos. A taxa de non sucesión, definida como a porcentaxe de explotacións sen sucesor sobre o total das que teñen un titular con idade ≥ 55 anos, é baixa (11,1 %) e só aparece sen sucesor algunha gandería do estrato entre 20 e 40 ha.

Na enquisa tratouse de cuantificar o nivel de ingresos da unidade familiar, considerando todas as entradas de diñeiro, procedentes tanto da actividade agraria como a non agraria, mediante 6 niveis: 1 menos de 6.000€; 2 de 6.000 € a menos de 30.000 €; 3 de 30.000 € a menos de 60.000 €; 4 de 60.000 € a menos de 120.000 €; 5 de 120.000 € a menos de 240.000 €; 6≥ 240.000 €.

O nivel medio de ingresos é de 4,6 unidades, o que, traducido en cifras económicas, achegaríase aos 135.000 €. Existen diferenzas en función do estrato de SAU, presentando as de maior superficie un maior nivel de ingresos.

O principal ingreso da unidade familiar é o leite (58,4 %), seguido polas subvencións (17 %), as pensións (14,1 %), outras actividades lucrativas (6,1 %) e en último lugar outros ingresos agrarios (4,4 %). Existe

144 | Vaca Pinta n.º 34 | 10.2022

diferenza na súa composición en función do estrato de SAU; así, nas explotacións con menor superficie (<20 ha), o leite ten un peso máis reducido (37,5 %), inferior ao que achegan no seu conxunto as outras actividades lucrativas (22,5 %) e as pensións (18,5 %), o que é indicativo da diversificación (cadro 5).

En referencia aos custos de produción, un 57 % dos entrevistados afirma coñecer o seu custo de produción, que, por termo medio, ascendeu no ano 2018 a 37 céntimos por litro.

Existe un diferencial de case 10 céntimos por litro entre as que teñen custos máis elevados (20 a 40 ha) e as que os teñen máis reducidos (40 a 60 ha.

CONCLUSIÓNS Se ben aínda nos atopamos nunha fase preliminar da análise dalgunha das variables recollidas no traballo de campo, podemos sinalar algúns primeiros resultados interesantes. A produción leiteira certificada en ecolóxico ten a súa orixe na produción convencional; foi con posterioridade ao ano 2015 cando se produciron boa parte das reconversións.

A condición xurídica que predomina é a de titular persoa física e destacan os seguintes aspectos produtivos e de manexo:

En relación á base territorial, queremos destacar o tamaño relativamente amplo das parcelas, a súa proximidade ás instalacións, o predominio da SAU en propiedade, o aproveitamento maioritario en forma de herba para o gando e a disposición de superficie arbórea para resgardo do gando.

Con respecto ao gando e a alimentación, cabe sinalar que teñen unha dimensión gandeira similar ás ganderías en convencional, unha inferior carga gandeira e nalgúns casos posúen outras especies gandeiras. A produción anual de leite por explotación é baixa,

ECONOMÍA

NAS GANDERÍAS CON MAIOR BASE TERRITORIAL HAI UNHA MAIOR RELEVANCIA DE FORMAS SOCIETARIAS, TAMAÑO PRODUTIVO, MAIORES NECESIDADES DE TRABALLO, ESTRUTURAS FAMILIARES MÁIS NOVAS E FORMADAS, E UN MAIOR NIVEL DE INGRESOS

da orde da metade que en convencional, fundamentalmente debido aos menores rendementos produtivos do gando. A base da alimentación é o pasto, aínda que nalgunhas épocas do ano é necesario complementar con outros alimentos.

O principal sistema de estabulación e muxido é a estabulación libre e a sala de muxido, se ben é posible observar innovacións tecnolóxicas como os robots de muxido. Existe unha forte mecanización, condicionada pola orixe das ganderías, que se converten a ecolóxico sen desprenderse da maquinaria existente.

En relación á estrutura familiar, predomina a man de obra familiar, un elevado nivel de formación dos titulares, un reducido número de explotacións que deba afrontar a xubilación nos próximos 10 anos (1 de cada 3) e unha moi baixa taxa de non sucesión nelas.

No que á estrutura económica se refire, hai que destacar que o leite é o principal ingreso, aínda que en menor medida que nas explotacións convencionais; sobresae o elevado grao de descoñecemento dos custos de produción e a súa variabilidade.

Finalizamos destacando que as anteriores características, ao igual que en produción convencional, varían en función da dimensión produtiva. Así, nas ganderías con maior base territorial hai unha maior relevancia de formas societarias, tamaño produtivo, maiores necesidades de traballo, estruturas familiares máis novas e formadas e un maior nivel de ingresos.

Se ben este traballo non é un estudo de tipificación de ganderías, a caracterización en función da dimensión produtiva evidencia a existencia de diversas ganderías tipo. Así as máis pequenas, con menos de 20 ha de SAU, son ganderías que se encontran en transición cara a retirada; estas teñen unha menor dimensión produtiva e rendementos, unha maior idade do titular, unhas instalacións infrautilizadas e unha economía familiar onde os ingresos procedentes de outras actividades lucrativas e pensións teñen unha maior relevancia que os da actividade agraria. As do estrato comprendido entre as 40 e 60 ha, poderíanse denominar como profesionais con futuro, pois amosan un comportamento máis dinámico; teñen maior dimensión produtiva, rendementos,

titulares máis novos e menores custos de produción.

AGRADECEMENTOS A todas as ganderías que foron entrevistadas por Carlos Rojo Pombo.

BIBLIOGRAFÍA

Botana-Fernández, A., Pereira-Crespo, S., Lorenzana-Fernández, R., Veiga-López, M., Resch-Zafra, C., González-González, L., Castro-Insua, J., Dagnac, T., ValladaresAlonso, J., Flores-Calvete, G. (2018).

Estructura e sistema de alimentación en explotaciones leiteiras de Galicia. Centro de investigación agrarias de Mabegondo.

Comision Europea. 2020. Comunicacion de la comision al parlamento europeo, al consejo europeo, al consejo, al comite economico y social europeo y al comite de las regiones. El Pacto Verde Europeo. Bruselas, 11.12.2019 COM(2019) 640.

Flores G, Martínez A, Doltra A, García P, Eguinoa P. 2017. Informe Proyecto INIARTA2012-00065-C05: “Encuesta sobre estructura y sistemas de alimentación de las explotaciones lecheras de Galicia, Cornisa Cantábrica y Navarra” INIA. P: 1-51.

García (2021). El sector bovino en Cantabria: dinámica, caracterización y análisis de su sostenibilidad (Doctoral dissertation, Universidade de Santiago de Compostela).

Hughner, R.S, McDonagh, P., Prothero, A., Shultz, C.J., Stanton, J. (2007). “Who are organic food consumers? A compilation and review of why people purchase organic food. Journal of Consumer Behaviour J. Consumer Behav, 6 (94–110).

López, E. (2015). A cadea láctea en Galicia: retos e estratexias nun Mercado liberalizado. En CES Galicia (Eds.): Sector lácteo. Santiago de Compostela: 5-9.

MAPA (2016). Agricultura ecológica, estadísticas 2015. Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación.

MAPA (2020). Estructura del sector vacuno lechero en España y en la Unión Europea. 2015-2019. Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación.

MAPA (2021). Agricultura ecológica, estadísticas 2020. Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación.

MAPA (2022). Declaraciones de entregas de leche cruda a primeros compradores.

Mayo 2022. Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación.

Olaizola, A., Bernués, A., Blasco, I., Sanz, A. (2012). “Perspectivas de una carne de calidad diferenciada: análisis exploratorio para la carne de vacuno Serrana de Teruel”. ITEA, 108 (546:562).

Sineiro García, F., Lorenzana Fernández, R., & Vázquez González, I. (2012).

Situación actual y cambios previstos en la estructura y en el sistema productivo de las explotaciones de leche en Galicia. Pastos, 42(1), 67-92.

Soto y Pérez (2022). O futuro da agricultura ecolóxica en Galicia no marco do pacto verde europeo. Foro económico de Galicia.

10.2022 | Vaca Pinta n.º 34 | 145

EN VÍDEO Juan Cainzos, Senior Sales Manager de ABS Progenex para España

EN VÍDEO Ricardo Pérez, técnico comercial de ABS Progenex en la provincia de A Coruña

Acelera tu progreso genético con GENEadvance® Esta nueva plataforma de ABS Progenex combina toda la información disponible de las granjas, su muestreo genómico, con los datos de sus sementales para permitir a los ganaderos tomar decisiones más acertadas con base en pruebas y diagnósticos fiables.

L

a aplicación GENEadvance® se ha lanzado, en el último año, en seis países de Europa, EE. UU y Sudáfrica y es ahora cuando llega a España. “Nuestra idea es que cambie la manera de ver la genética, la manera en que se toman las decisiones, y que pasemos a ser mucho más objetivos”, explica Juan Cainzos, Senior Sales Manager de ABS para España.

Los tests genómicos aportan un grado superior de fiabilidad sobre la información del pedigrí y a medio plazo este sistema permite diseñar programas de selección específicos para cada granja con base en criterios como la manera de pago por la leche, el tipo de alimentación, el sistema de recría… “Con todos estos parámetros individuales –indica Cainzos– podemos construir un índice específico para cada ganadero y conectar ese índice con sus rentabilidades”.

Además, su característica diferenciadora consiste en la mejor integración de todo el asesoramiento genético que realizan los profesionales de ABS en las explotaciones y en que ese trabajo se vuelve más técnico. “Registra la información de las pruebas genómicas y realiza los acoplamientos

con nuestro programa GMS”, resume Ricardo Pérez, técnico comercial de ABS en la provincia de A Coruña. “No solo nos quedamos en el precio de la unidad sino que hablamos de progreso genético, del número de novillas necesarias o de los objetivos a medio y largo plazo”, añade Cainzos.

Todo ello unido a una mayor transparencia de todos los datos, porque el ganadero podrá acceder on line, en tiempo real e incluso anteriormente a cada visita, a todos los resultados genéticos que se obtendrán de sus vacas.

Con esta nueva herramienta también se quiere poner en valor la estrategia que lanzó ABS hace cuatro años para un uso más certero del semen sexado en vacas de alto valor genómico y del semen de carne probado en cruce industrial.

“A través de este trabajo conjunto entre industria de leche e industria de carne se pueden producir terneros con mucho más interés para el mercado”, recuerda Cainzos.

GENEadvance® supone para todo el equipo de ABS un reto continuo de mejora y crecimiento que quieren trasladar a todas las granjas. Según indica Pérez, “sabemos que va a contribuir muchísimo en la mejora genética, pero también en los resultados económicos y en la eficiencia de las explotaciones”.

Así lo están demostrando las experiencias en otros países, pues de unos 150 clientes que han tenido que renovar ya sus contratos multianuales en los últimos meses solo dos no han querido continuar.

JORDI ALMATÓ GRANJA EL RIQUER SL (GURB, BARCELONA) Número de vacas en ordeño: 580 Número de ordeños: 3 al día Producción media: 36 litros/vaca/día Porcentaje de grasa: 3,70 % Porcentaje de proteína: 3,20 % Venta de la leche: Leche Spot

EN VÍDEO

“Estamos logrando una mejora genética notable a un precio mejor”

¿Cuál es su experiencia trabajando con ABS en un plan integral de genética?

Cumpliremos pronto un año y medio de trabajo con ABS, exclusivamente con ellos, y estamos contentos. Trabajamos con genética del más alto nivel y no hemos tenido ningún problema.

Estamos logrando una mejora genética notable a un precio mejor.

Si no tuviésemos este contrato, el progreso genético sería inferior, porque, al precio al que están las dosis de los toros que gastamos, tendríamos que utilizar toros de menor nivel.

ya sea que prioricemos kg de leche o calidades, o incluso cuestiones de futuro, por ejemplo, seleccionar animales con un perfil genético que se adapte a futuros robots.

¿En qué consiste su contrato?

Nosotros nos decantamos por la tarifa más alta, para poder elegir entre todos los toros de su catálogo. Cuando realizamos los acoplamientos, revisamos obviamente la consanguinidad de nuestras vacas con los toros y, a partir de ahí, seleccionamos a los sementales con el más alto rango de mérito neto. También tenemos muy en cuenta nuestro diseño del índice customizado,

¿Ha visto entonces progreso genético en este tiempo?

Sí. Cuando comenzamos con ABS, ya estábamos haciendo genotipos y acoplamientos; pero sí que es verdad que cuando realizas acoplamientos con la máxima genética que dispone ABS el salto es mayor.

El primer salto es muy alto y, a partir de ahí, van siendo más pequeños por el simple hecho de que cada vez vas a partir de vacas mejores genéticamente.

¿Cuáles son las principales ventajas que ha encontrado?

La primera ventaja y más notoria es económica, porque si quisiésemos usar toros de estas características, del mismo mérito neto, nos sería mucho más caro. Reducimos costes en ese sentido y, luego, destaca el progreso genético que todo esto conllevó.

MANUEL CANDAMIO FINCA CABREIRA (IRIXOA, A CORUÑA) Número de vacas en ordeño: 190 Número de ordeños: 2 al día Producción media: 38 litros/vaca/día Porcentaje de grasa: 4 % Porcentaje de proteína: 3,35 % Venta de la leche: Entrepinares

EN VÍDEO

¿Cuál es su experiencia trabajando con ABS en un plan integral de genética?

Quizás sea muy pronto para marcar unos resultados porque llevamos trabajando con este plan solo unos meses. Lo que sí puedo decir es que el programa, de alguna manera, recoge todo lo que nosotros pensábamos que deberíamos tener a la hora de seleccionar y gestionar la genética. Trabajamos con datos genómicos y con los animales que mejor se acoplan a nuestras vacas, descartando un número de vacas con las que utilizar semen de carne y usando semen sexado en el resto de las vacas de las cuales queremos tener hijas. Por lo tanto, nosotros sabíamos que el camino era ese. Tras su oferta y las conversaciones que mantuvimos, decidimos que íbamos a cumplir nuestro objetivo de esta manera. ¿Resultados? De momento solo podemos hablar de mejores tasas de preñez o de que estamos teniendo un mayor número de animales de carne, obviamente.

“Trabajamos con datos genómicos y con los animales que mejor se acoplan a nuestras vacas” Necesitamos de un período más largo para valorar, pero lo que sí sabemos es que el camino es el correcto y que tarde o temprano los resultados van a llegar. ¿Qué lo ha motivado a empezar a trabajar de esta manera?

Principalmente, el cambio de industria lechera. Ahora estamos vendiendo la leche a Entrepinares y nos estamos volcando en conseguir mejores calidades, porque es lo que la industria nos demanda. ¿Qué beneficios espera obtener?

Creo que la línea de trabajo es esta, que tenemos que marcarnos unos objetivos a largo plazo. Si la genética puede ser el 50 % del resultado económico que deje una vaca al final de su vida, todo lo que invirtamos en genética nos tiene que aportar a la larga buenos resultados.

GIGANTIC 3STAR POPPE GIGANTIC ESPM9205262503 Gladius x Durable x Gymnast

KHE I’m Good MB-87 SM-89 1.ª lact. 305 d 15.727 kg L 3,82 % G. e 3,28 % P. Avoa de GIGANTIC

GICO: 5.035 GTPI 2.934 NM$ +947 157 RZG PF 159 ( #1)

• Extraordinario perfil xenómico en diversos sistemas • Pedigree moi actual con 10 xen MB ou Ex na súa familia materna • Altísimas producións de leite (+1.558 kg) con excelentes calidades de graxa (+0,36 %) e proteína (+0,29 %) • Morfoloxía destacada en tipo xeral, patas e ubres • Muxido en robot: ideal velocidade de muxido e óptima colocación de tetos • Excelentes trazos de saúde

Fontao - Esperante - 27210 LUGO -Tfno.: 982 284 391 / Fax: 982 284 626 - www.xeneticafontao.com

@xeneticafontao