In het land van de hazelnoot

FFotograaf Sabri Varan belandt tijdens zijn trektocht langs de Zwarte Zee in de havenstad Ordu, in de gelijknamige provincie. De plaats van de hazelnoot, waar de dans van blauw en groen nooit eindigt.

‘Het is avond en de lichten in Ordu schijnen Hun beleefde manier van praten is prachtig Meiden die hazelnoten verzamelen Geen hazelnoot aan de tak Laat me je kussen Denk maar niet aan mij’

De provincie Ordu (horde): blauwe zee, kreken en de toppen van de bergen overladen met groen. Het is net alsof de eindeloze schoonheid van de natuur is verbonden met een anker dat in de Zwarte Zee rust. Een buitengewoon blauw en groen, zoals niemand dat ooit zag in een droom, daaraan dankt Ordu zijn naam. Een groen dat rust in zeven lagen en in het midden van de versierde natuur, omgeven door een blauw laken: de Zwarte Zee, het symbool van nieuwe vriendschappen. In de naam van Boztepe zijn er tientallen liederen gemaakt en om Ordu met die ogen te bekijken is een groot genot.

Het schoonmaken van de hazelnotentuin

‘Aan het begin van Boztepe De wind waait koel Vanuit de overkant wuift het Met hun mooie dunne tailles’

De dans van blauw en groen eindigt hier nooit. Een plaats die rijk is aan ansjovis en aan hazelnoot; een plek waar je de regen samen met de zon kunt zien. Ordu is simpelweg uniek.

De stad ontstond rond 400 voor Christus, als handelsstad. Rond 1400 kwam Ordu onder Turks heerschappij. Sindsdien betekent Ordu: paleisstad, kuststad, hoofdstad. De hedendaagse stad – op 600 kilometer van Ankara, 900 kilometer van Istanbul en 180 kilometer van het internationale vliegveld van Trabzon – is eigenlijk pas gevormd in de afgelopen 250 jaar.

Een wandeling over de bergen is ook hier behoorlijk vermoeiend. Het gebergte is een van de belangrijkste bronnen van vrijheid en voor het alternatieve toerisme. Nergens anders is de natuur zo vrijgevig in zijn schoonheid, en is het mogelijk om allerlei variaties groen bewonderen. De bergen, met hun natuurlijke bronnen en watervallen in de schaduw, zijn voor zowel de lokale als buitenlandse

De vrouwen verzamelen de hazelnoten

toeristen het meest bijzonder. Elk jaar worden in deze bergen traditionele festivals gehouden.

In de stad zelf wordt de aandacht vooral getrokken door schitterende voorbeelden van architectonische structuren van het traditionele Ordu. De stenen Konaks laten de traditionele schoonheid van het hedendaagse leven zien. De stad is vermaard wegens de traditionele Turkse weefsels en breiwerken die met de hand worden gemaakt

De zee is een belangrijke bron van inkomsten voor de dorpen die aan de kust van de provincie Ordu liggen. De cultuur van de zee is een gemeenschappelijke cultuur. Men eet er allerlei soorten vis, die op verschillende manieren wordt geprepareerd. De ansjovis wordt gestoomd of gebakken. Er is ansjovissoep, maar ook een rijstschotel met ansjovis.

Voor de landbouw in Ordu is maïs een belangrijk gewas geworden. Het gedroogde product gaat naar de molens waar het tot meel wordt vermalen, en van de meel maakt men brood. Thuis wordt de maïs met een handmolen verpletterd, en maakt men er maïssoep van.

De belangrijkste bron van inkomsten is echter de hazelnoot. Ordu is ’s werelds belangrijkste producent. De hazelnoot zit gewoonweg in de genen van een Ordunaar. In liedjes, op bruiloften, het leven draait er om. De schuldeisers en debiteuren, allemaal wachten ze op de hazelnoten. Jonge vrouwen en mannen wachten op het hazelnotenseizoen

‘hazelnoot is uitstekend voor de seksuele gezondheid’

zodat ze kunnen trouwen. De hazelnoot staat symbool voor veel inkomen. In de ogen van het volk is de hazelnoot een groene saffier die ze met liefde beschermen. Hazelnoot en de provincie Ordu zijn sterk met elkaar verbonden, identiek.

De geschiedenis van de hazelnoot gaat terug tot voor Christus. Hazelnoot is sinds de oudheid een begrip. Een smakelijke vrucht die wordt gegeten en wordt gebruikt als medicijn. De regio’s waar men sinds de oudheid de hazelnoten oogst zijn Giresun, Trabzon en Ordu. Het oostelijke deel van de Zwarte Zee is wegens het weer het meeste geschikt voor de hazelnoot. In het jaar 1403 gingen de Genuezen met hun schepen naar de Zwarte

Hazelnoten worden in het eindstadium schoongemaakt

Zee om daar de hazelnoten te halen die zij naar Istanbul brachten. Eind 18de eeuw staken Russen en Roemenen de Zwarte Zee over om hazelnoten uit Turkije te halen, pas in de 19de eeuw waren het de Britten en de Belgen, die als eerste West-Europeanen naar Turkije kwamen voor de hazelnoot.

Het klimaat aan de Zwarte Zee is voor de hazelnoot ideaal. Het is de enige plant die in de winter bloeit en wordt bevrucht. In augustus als de hazelnoot rijp is, worden ze verzameld en gedroogd. In de maanden oktober en november gaan ze naar de markt.

De organisatie die de aankoop en de productie van hazelnoten beheert, Fisköbirlik, is de grootste productunie in Turkije. De belangrijkste landen die hazelnoten produceren zijn Turkije, Italië, Spanje en Amerika. Van de wereldproductie komt 65 tot 75% uit Turkije. De Ordu-hazelnoten zijn van zeer goede kwaliteit. De smaak en de hoeveelheid olie die de noten bevatten, maken ze tot de meest geprezen ter wereld.

De productie van hazelnoten is meestal in handen van familiebedrijfjes, die een niet al te groot stuk grond hebben. Het raakt direct of indirect de levens van zo’n 8 miljoen mensen in deze regio. De grond en het klimaat zijn uitermate geschikt voor de hazelnoot, en andere landbouw is in deze regio nauwelijks mogelijk. Het Zwarte-Zeegebied heeft de hoogste neerslag in Turkije. Ongeveer 20%

‘nergens is de natuur zo vrijgevig als in de bergen van Ordu’

van het gebied is geschikt voor landbouw. Er is veel erosiegevaar, die door de hazelnootteelt wordt voorkomen. De hazelnoot levert aan haar omgeving een zeer positieve bijdrage.

Al sinds mensenheugenis wordt de hazelnoot geconsumeerd, tegenwoordig over de hele wereld en door ontwikkelingen in de voedingsindustrie op heel veel verschillende manieren. Hazelnoot wordt gebruikt voor de productie van chocolade, biscuit, snoep, zoetigheid, cake en roomijs. Hazelnootmeel is een basisingrediënt voor chocolade. Wereldwijd wordt voor de productie van chocolade en biscuit meer dan 300.000 ton hazelnoot gebruikt.

Een maaltijd bereiden voor het feest

Hazelnoot is een bron van energie. Het ondersteunt de cardiovasculaire gezondheid: het verlaagt het cholesterolgehalte en het helpt bij het beter regelen van het hartritme. De dagelijkse consumptie van hazelnoot vermindert zeer effectief het risico op een hartaanval. Hazelnoot is ook zeer goed tegen bloedarmoede, het verbetert de ontwikkeling van lichaam en botten. Ook voor zwangere vrouwen en hun ongeboren kind is de hazelnoot zeer nuttig. Hazelnoot helpt ook tegen verkoudheid en longziekten, gaat spataderen tegen en is uitstekend voor de seksuele gezondheid. Overigens is het alom bekend dat het voor een mooiere huid zorgt. Een gedicht over hazelnoot:

Heb een hazelnoot gebroken en heerlijk gegeten Ik verhuisde naar de hooglanden Mijn geliefde door jou Heb ik dit leven vernietigd Een wens op de takken van de hazelnootboom Ooh dit brandende hart voor jou Wat gij allemaal niet hebt doorstaan Doorsta ook deze, ooh Hart