Lichamelijke klachten onderbehandeld

Tekst: Lynn De Pelsmaeker – Illustratie: Adobestock

Wie opgenomen wordt, kampt behalve met een psychiatrische problematiek soms ook met lichamelijke

klachten. Jammer genoeg worden deze klachten veelal genegeerd of te laat behandeld. Het Federaal

Kenniscentrum (KCE) onderzocht de oorzaken voor deze onderbehandeling.

Vooroordelen

Vooroordelen zijn een enorme belemmering in de toegang tot zorg. Zorgverleners geven aan heel weinig te kennen over psychiatrische ziektebeelden en hanteren hierdoor een stereotyperend beeld.

George: “Ik moest in het ziekenhuis foto’s laten nemen. Opeens kwamen vier gespierde mannen me ophalen uit de wachtzaal. Ze hadden gezien dat ik vanuit een psychiatrisch ziekenhuis kwam en verwachtten blijkbaar grote problemen.”

Peter: “Mijn huisarts had me naar de oncoloog gestuurd voor verder onderzoek na enkele afwijkende bloedwaarden. In het verleden maakte ik een aantal psychoses door, maar de laatste jaren was ik stabiel. Zodra de oncoloog dit in mijn medisch dossier las, veranderde zijn houding. Verder onderzoek was volgens hem niet nodig en hij stuurde me weer naar huis. Mijn huisarts was heel kwaad en eiste verder onderzoek. Uiteindelijk bleek dat ik inderdaad prostaatkanker had.”

Omgekeerd meldt ook het zorgpersoneel uit de psychiatrische sector een tekort aan kennis over fysieke symptomen. Hierdoor worden deze vaak genegeerd en aan stress toegewezen. Het KCE suggereert een aanpassing van alle zorgopleidingen met een meer holistische visie. De opsplitsing tussen lichamelijke en psychische zorg is niet meer van deze tijd.

Liesbeth: “Tijdens mijn opname kreeg ik opeens hevige buikpijn. Ik meldde dit aan de verpleging, maar volgens hen zocht ik alleen maar aandacht. Uren heb ik liggen afzien tot ik uiteindelijk eiste dat ze me naar spoed brachten. Ik bleek appendicitis te hebben en moest onmiddellijk geopereerd worden.”

Te weinig geld

Psychiatrische ziekenhuizen werken samen met een huisarts voor de fysieke klachten van hun patiënten. De huidige financiering voorziet enkel in de consultaties zelf, maar is helaas ontoereikend voor het bijhouden van het globaal medisch dossier, aanwezigheid op teamvergaderingen, coördinatie met andere zorgverleners en specialisten, preventie, enzovoort. Ook op de afdeling zelf is er te weinig verpleegkundig personeel aanwezig om de somatische opvolging van patiënten in goede banen te leiden.

Individueel behandelings- en nazorgplan

Het KCE stelt voor dat iedere patiënt die in een psychiatrische setting wordt opgenomen zo snel mogelijk een individueel behandelings- en nazorgplan krijgt, dat zowel psychiatrische als somatische zorg omvat.

Het plan moet op zijn minst voorzien in een medische controle bij opname, zorgvuldige opvolging van de bijwerkingen van de voorgeschreven medicatie gedurende het hele verblijf, en activiteiten gericht op het verminderen van risicofactoren bv. dieetadvies en kinesitherapie of bewegingsbegeleiding bij de start van de behandeling, en desgewenst individuele ondersteuning bij het stoppen met roken. Bovendien moet het plan voorzien in gezondheidsinterventies zoals deze aangeboden worden aan de algemene bevolking (vaccinaties, tandheelkundige zorg, kankerscreening, consult seksuele gezondheid, enz.). Ook moet systematisch een raadpleging voor ontslag worden opgezet om de continuïteit van de zorg te waarborgen (KCE, 2021, rapport 338).

Rechten patiënt respecteren

Het is belangrijk dat de rechten van de patiënten gerespecteerd worden. Zowel voor de psychiatrische als fysieke interventies moet de patiënt voldoende geïnformeerd worden en het recht behouden een behandeling te weigeren.

Wat de beste manier is om de fysieke zorg in een psychiatrische context te waarborgen, moet nog verder worden onderzocht. In ieder geval is er heel wat werk om de vooroordelen te counteren en de financiering te herzien. Men overweegt alvast het creëren van een somatische liason- of casemanagersfunctie om de somatische zorg tijdens de opname te coördineren tussen alle betrokkenen. Verder denkt men er ook aan teleconsultaties voor patiënten die de psychiatrische afdeling niet mogen of kunnen verlaten mogelijk te maken. Hoe dan ook moet elke lichamelijk klacht ernstig worden genomen en verder onderzocht.

____ Je vindt de brochure over de patiëntenrechten op de website van de FOD Volksgezondheid: www.health.belgium.be