3 minute read
De veranderende universiteit, deel 3
from SPUI 50
by UvA Alumni
De veranderende universiteit, deel 3
Het is nog maar een paar decennia geleden dat nagenoeg alle hoogleraren, studenten en bestuurders wit waren en dat mannen aan het roer stonden. Maar bijna geruisloos voltrokken zich aan de UvA grote veranderingen. Vrouwen en minderheden begonnen aan een inhaalslag die nog steeds voortduurt.
Advertisement
De echte wereld
Door: Robert Vuijsje
Vroeger, in de jaren negentig van de vorige eeuw, werd op MTV een programma uitgezonden dat The Real World heette. Voor de jongere lezers: MTV was een tv-zender waarop zogeheten videoclips werden uitgezonden. Dat waren korte filmpjes die werden gemaakt als begeleiding voor liedjes die in de hitparade stonden.
Ter afwisseling van die videoclips werd vanaf 1992 een nieuw televisiegenre geïntroduceerd, dat van de docusoap. In The Real World werden zeven jonge mensen die elkaar niet kenden in een huis vol camera’s gestopt, in afwachting van de ruzies die zouden volgen. Een concept dat daarvoor niet bestond. Toen ik in 1995 mijn intrek nam in een studentenkamer op de campus van de University of Memphis moest ik denken aan The Real World. Aan het begin van de eerste uitzending meldden de bewoners zich in hun nieuwe huis en ontmoetten ze in volgorde van aankomst de zes wildvreemden met wie ze de komende maanden zouden samenleven.
Foto: Kees Hummel
Zo was het ook in het appartement waar mijn studentenkamer zich bevond. Ik betrad een leeg appartement met vier slaapkamers, twee badkamers en een woonkamer. En ik moest maar afwachten wie er verder binnen kwamen lopen.
De eerste medestudent die ik leerde kennen stelde zichzelf voor als Glen. Hij droeg een blauw honkbalpetje van de Atlanta Braves en vertelde dat hij aan de universiteit kon studeren dankzij een beurs, een scholarship. O ja en hij was zwart. Afro-Amerikaans. Ik weet nog dat mijn eerste gedachte was, kijkend naar zijn indrukwekkende lichaamsbouw: die beurs moet vast zijn omdat hij in het basketbalteam speelt van de universiteit. En ik weet nog dat ik dacht: maar volgens mij moet ik dit niet tegen hem zeggen. Even later vertelde Glen dat hij een Business major was, aan het Department of Business Information and Technology van de universiteit. De beurs had hij verkregen door zijn hoge cijfers voor exacte vakken op de middelbare school.
Later bedacht ik: waarom was ik automatisch in de veronderstelling dat iemand zoals Glen wel een beurs moest hebben die te maken had met zijn atletische prestaties en niet gewoon omdat hij slim was? En waarom dacht ik meteen aan basketbal? Glen was nog kleiner dan ik ben.
Het zou kunnen komen doordat ik in Amsterdam, zowel op de lagere als de middelbare school en ook daarna aan de UvA, niet of nauwelijks zwarte medeleerlingen om me heen had gezien. Het was niet zo dat ik veel nadacht over de samenstelling van mijn klas. Het was wat het was.
Pas op de universiteit in Memphis, een stad die voor driekwart bestond uit Afro-Amerikaanse inwoners, zag ik zwarte studenten. O ja, dacht ik na een paar dagen, zij kunnen natuurlijk ook gewoon Rechten studeren, of Geneeskunde. Dit uitwisselingsprogramma vond plaats aan het einde van mijn studie aan de UvA, ik was al 24. Voor de jongere lezers: vroeger kreeg je een studiebeurs voor zes jaar. Die je niet hoefde terug te betalen.
Vind ik het erg dat ik tot mijn 24ste uitsluitend witte medestudenten had en dus ervan uit ging dat alleen zij studeerden? Nee hoor. Het was een van de dingen die ik moest leren als Amsterdammer.
Anders dan in Memphis heb ik me aan de UvA nooit in het studentenleven gestort. Dat was voor provincialen die niemand kenden in de grote stad. Ik had al vrienden. Dus aan de UvA heb ik met niemand vrienden gemaakt.
Maar van vrijwel al mijn medeleerlingen aan de lagere en middelbare school weet ik dat ze nu, dertig tot veertig jaar later, nog steeds in Amsterdam wonen. Nooit hebben ze de stap hoeven maken van verhuizen naar een nieuwe stad en leren dat ze het daar heel anders doen dan je thuis gewend was. Wanneer je al in het centrum van de wereld woont, waarom zou je dan ergens anders heen gaan?
De ontdekking dat buiten de Universiteit van Amsterdam in de jaren negentig ook onderwijsinstellingen bestonden met een radicaal andere samenstelling – het was slechts een van de zaken die ik pas op latere leeftijd heb geleerd.
En hoe liep het af tussen mij en Glen? In Memphis was ik zelf de buitenstaander die niemand kende, dus daar heb ik wel vrienden gemaakt. Glen riep toen, in 1995, al dat hij later een rijke en succesvolle ondernemer ging worden.
Ik bedoel dit niet als een politiek correct sprookje, het is gewoon de werkelijkheid. Ik bleef op vakantie gaan naar het zuiden van de Verenigde Staten en zag Glen iedere keer in een groter huis wonen, met een duurdere auto voor de deur. Tot ik een paar jaar geleden arriveerde bij zijn nieuwe huis is Nashville, Tennessee. Het was een soort kasteel in een exclusieve villawijk met een hek eromheen. In die gated community was hij de enige zwarte bewoner tussen de witte miljonairs. Glen had het helemaal gemaakt.
