06
De echte wereld
ROBERT VUIJSJE – 1970 • 1990-1997 propedeuse Sociologie, gevolgd door bovenbouwstudie Amerikanistiek, UvA • 1995-1996 studiejaar aan de University of Memphis • 2008 debuutroman Alleen maar nette mensen, bekroond met de Gouden Uil (2009) en de Inktaap (2010) • 2012 roman Beste vriend • 2014-heden wekelijks interview in de Volkskrant, over afkomst • 2016 Kaaskoppen (non-fictie) • 2019 roman Salomons oordeel
SPUI 50 01 | 2019 alumni.uva.nl
V
roeger, in de jaren negentig van de vorige eeuw, medeleerlingen om me heen had gezien. Het was niet zo dat ik veel nadacht over de samenstelling van mijn werd op MTV een programma uitgezonden klas. Het was wat het was. dat The Real World heette. Voor de jongere lezers: MTV was een tv-zender waarop zogeheten ‘In Memphis was ik zelf videoclips werden uitgezonden. Dat waren korte de buitenstaander die filmpjes die werden gemaakt als begeleiding voor liedjes die in de hitparade stonden. niemand kende, dus daar heb Ter afwisseling van die videoclips werd vanaf 1992 ik wel vrienden gemaakt’ een nieuw televisiegenre geïntroduceerd, dat van de Pas op de universiteit in Memphis, een stad die voor docusoap. In The Real World werden zeven jonge mensen die elkaar niet kenden in een huis vol camera’s driekwart bestond uit Afro-Amerikaanse inwoners, zag ik zwarte studenten. O ja, dacht ik na een paar dagen, gestopt, in afwachting van de ruzies die zouden zij kunnen natuurlijk ook gewoon Rechten studeren, volgen. Een concept dat daarvoor niet bestond. of Geneeskunde. Dit uitwisselingsprogramma vond Toen ik in 1995 mijn intrek nam in een studentenplaats aan het einde van mijn studie aan de UvA, kamer op de campus van de University of Memphis ik was al 24. Voor de jongere lezers: vroeger kreeg moest ik denken aan The Real World. Aan het begin je een studiebeurs voor zes jaar. Die je niet hoefde van de eerste uitzending meldden de bewoners zich in terug te betalen. hun nieuwe huis en ontmoetten ze in volgorde van Vind ik het erg dat ik tot mijn 24ste uitsluitend witte aankomst de zes wildvreemden met wie ze de medestudenten had en dus ervan uit ging dat alleen zij komende maanden zouden samenleven. studeerden? Nee hoor. Het was een van de dingen die Zo was het ook in het appartement waar mijn studentenkamer zich bevond. Ik betrad een leeg appartement ik moest leren als Amsterdammer. Anders dan in Memphis heb ik me aan de UvA nooit met vier slaapkamers, twee badkamers en een woonin het studentenleven gestort. Dat was voor provinkamer. En ik moest maar afwachten wie er verder cialen die niemand kenden in de grote stad. Ik had al binnen kwamen lopen. vrienden. Dus aan de UvA heb ik met niemand De eerste medestudent die ik leerde kennen stelde vrienden gemaakt. zichzelf voor als Glen. Hij droeg een blauw honkbalMaar van vrijwel al mijn medeleerlingen aan de lagere petje van de Atlanta Braves en vertelde dat hij aan en middelbare school weet ik dat ze nu, dertig tot de universiteit kon studeren dankzij een beurs, een veertig jaar later, nog steeds in Amsterdam wonen. scholarship. O ja en hij was zwart. Afro-Amerikaans. Ik weet nog dat mijn eerste gedachte was, kijkend naar Nooit hebben ze de stap hoeven maken van verhuizen naar een nieuwe stad en leren dat ze het daar heel zijn indrukwekkende lichaamsbouw: die beurs moet anders doen dan je thuis gewend was. Wanneer je al in vast zijn omdat hij in het basketbalteam speelt van de universiteit. En ik weet nog dat ik dacht: maar volgens het centrum van de wereld woont, waarom zou je dan ergens anders heen gaan? mij moet ik dit niet tegen hem zeggen. Even later De ontdekking dat buiten de Universiteit van vertelde Glen dat hij een Business major was, aan het Amsterdam in de jaren negentig ook onderwijsDepartment of Business Information and Technology instellingen bestonden met een radicaal andere samenvan de universiteit. De beurs had hij verkregen door stelling – het was slechts een van de zaken die ik pas zijn hoge cijfers voor exacte vakken op de middelbare op latere leeftijd heb geleerd. school. En hoe liep het af tussen mij en Glen? In Memphis ‘Mijn eerste gedachte was: was ik zelf de buitenstaander die niemand kende, dus daar heb ik wel vrienden gemaakt. Glen riep toen, die beurs moet vast zijn omdat in 1995, al dat hij later een rijke en succesvolle hij in het basketbalteam van ondernemer ging worden. de universiteit speelt’ Ik bedoel dit niet als een politiek correct sprookje, het is gewoon de werkelijkheid. Ik bleef op vakantie gaan Later bedacht ik: waarom was ik automatisch in de naar het zuiden van de Verenigde Staten en zag Glen veronderstelling dat iemand zoals Glen wel een beurs iedere keer in een groter huis wonen, met een duurmoest hebben die te maken had met zijn atletische dere auto voor de deur. Tot ik een paar jaar geleden prestaties en niet gewoon omdat hij slim was? En arriveerde bij zijn nieuwe huis is Nashville, Tennessee. waarom dacht ik meteen aan basketbal? Glen was nog Het was een soort kasteel in een exclusieve villawijk kleiner dan ik ben. met een hek eromheen. In die gated community was hij Het zou kunnen komen doordat ik in Amsterdam, de enige zwarte bewoner tussen de witte miljonairs. zowel op de lagere als de middelbare school en ook Glen had het helemaal gemaakt. • daarna aan de UvA, niet of nauwelijks zwarte
