Grondig 8 - 2020 by Vakblad Grondig

MESTBELEID MOET ANDERS

NOOREN BETONSPECIALIST

KRAAN EN BAKKENWAGEN

VAKBLAD VOOR SPECIALISTEN IN GROEN, GROND EN INFRA NUMMER 8 2020

Meer uren*

Iets voor U? Bridgestone Europe NV/SA Netherlands Branch - http://info.bridgestone-agriculture.eu/vx-tractor-garantie-20

* In vergelijking met vorige set banden.

GeGAr A

Een band met een langere levensduur dan uw huidige banden

eerD D N

INHOUD

In dit nummer

GRONDIG 8 2020

Het speelveld verandert en dat heeft gevolgen voor veel onderdelen in de cumelasector. Daarom kijken we in het hoofdartikel naar de plannen voor het nieuwe mestbeleid. Teun Jansen gaat in Vent & Visie in op de stand van zaken rondom stikstof en ten slotte: weet jij wat een mobiele kraan mag trekken? Veel leesplezier.

ONDERNEMEN MET MENSEN

14 5 REDACTIONEEL 6 IN ACTIE: Ad Raaijmakers Akkerbouw & Gewasverzorging 9 COMMENTAAR 10 HOOFDARTIKEL: nieuw mestbeleid 14 VENT & VISIE: Teun Jansen, beleidsmedewerker stikstof bij Cumela 18 STERK WERK: Ad Nooren BV, Garnwerd

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

38 22 PROFILEREN: Molenaar Grondverzet BV, Bergambacht 24 TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL 26 Wat mag een mobiele kraan trekken? 30 MMB gaat verdwijnen 32 Nieuwe Kobelco SK140SRLC-7 34 Volvo ECR25 Electricminigraafmachine en L25 Electric-wiellader 36 Nieuwe Deutz-Fahr 8280 TTV gelanceerd 38 Fendt One combineert kantoor en trekkercabine 42 Valtra dicht gat tussen A- en N-serie 45 ECONOMIE + IN KORT BESTEK 46 SLIM EN DIGITAAL: Brink Software

ONDERNEMEN MET CUMELA

50 48 CUMELARIA 49 GEKRUID 50 MACHTIG MOOI: Giel Vink 52 CUMELA.NL 53 VOORZITTER 54 TOOLBOX: veilig werken in een waadpak 55 CAO & ZO 56 Investeer in een leerling en verdien een goede medewerker 58 Een BOL-leerling als stagiair 60 Geld verdienen met projectmanagement 62 RAW Standaard 2020 66 BEDRIJVIG

Grondig 9 ontvang je op vrijdag 6 november. GRONDIG 8 2020

fendtnl.nl Fendt is a worldwide Agco Brand

De Fendt 200 gaat zijn laatste verkoopseizoen in! We geven je vijf redenen om nu nog in te stappen: www.fendtnl.nl/vaarwel Neem snel contact op met de Fendt dealer!

It’s Fendt. Omdat wij verstand van landbouw hebben

REDACTIONEEL

COLOFON Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra. Je kunt je via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel.

Adres Cumela Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl

Cumela-ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl

Grondig / Cumela Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig

Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur)

Voorplaat Cumela Communicatie

Advertentiewerving Lisette Kerkhof, grondig@cumela.nl

Art Direction, Grafische vormgeving en druk Elma Media B.V. www.elma.nl Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk

Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Opzegging van het abonnement schriftelijk vóór 1 november.

Kosten abonnement Nederland € 95,- per jaar / Buitenland € 145,- per jaar. Collectieve abonnementen: op aanvraag

CE-monteur Er zijn van die dingen die je nooit vergeet. Zo had in onze kwajongenstijd iemand in het rechter voorspatbord van zijn auto een fietsbel met ruitensproeier ingebouwd, die, je voelt hem al aankomen, opzij spoot. Op weg naar het strand passeerde je dan wel eens heel mooie fietsen en dan natuurlijk even bellen. De reactie was steevast: omkijken, verbazing en een kleine douche. Iedereen kon er toen hartelijk om lachen. Moet je dat nu eens doen. Iedereen kent je gelijk, want voor je het weet, zijn er tientallen foto’s en filmpjes gemaakt. Als er eens iemand van schrik de sloot in fietst en wat breekt, heb je kans op een claim. Zo gaat dat, mede omdat regelgeving stelt dat als je een wijziging aan het voertuig doorvoert, je dan fabrikant bent en het CE overneemt. Voor de belspuitinrichting zou je dan een CE-verklaring moeten hebben, inclusief een handleiding hoe om te gaan met bel en sproeier. Dus niet zo maar gebruiken… Nu de claims groter worden en de schadebedragen stijgen, merk je dat dergelijke regelgeving ons steeds meer dwars gaat zitten, want bij elke verbetering en aanpassing aan een machine moet je die in feite opnieuw CE laten certificeren. Dat gaat flink in tegen de aard van onze beroepsgroep, want juist door aanpassingen aan machines maken we het verschil. Er wordt wat uitgedacht door onze cumelabedrijven. Ontwikkelingen die als ze echt aanslaan later graag door fabrikanten worden overgenomen. Een vergelijkbaar probleem constateren we nu in het verhaal over de regelgeving voor bakkenwagens achter mobiele graafmachines. De meeste mobiele graafmachines zijn af-fabriek niet goedgekeurd als trekkend voertuig en zeker

niet vrijgegeven voor zware bakkenwagens of aanhangers. Mensen die een degelijke CE-verklaring kunnen opstellen, hebben we niet in dienst. Een alternatief zou zijn om een soort CE-papierwerkmonteur in te huren, maar als die er al is, is deze te duur om die enkele aanpassing rendabel te maken. Dit probleem bij de importeur of dealer neerleggen, is het probleem verschuiven, want die heeft ook geen CE-papierwerkmonteur. Deze zal je dus graag doorverwijzen naar de fabrikant. Als het om kleine aantallen gaat, is het voor die fabrikant niet interessant en zit de zaak op slot. Nu kun je ook denken dat het wel goed gaat, maar als er dan net als bij de auto eens een mooi fietsje schrikt van de bakkenwagen, dan heb je de poppen aan het dansen. Zeker als het om veel geld gaat, blijft het zaak om het vooraf te regelen. Om innovatiekracht te behouden, zou het daarom goed zijn dat er een betaalbare CE-papierwerkmonteur komt, zodat we ons als cumelabedrijven kunnen blijven richten op waar we goed in zijn: het bedenken en ontwikkelen van steeds betere machines en werkmethoden. Met uiteraard waarschuwingssignalen voor mooie fietsen op de juiste plek. Team Grondig, Gert, Marijke, Toon, Herma en Lisette

© Stichting Cumela Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap Cumela Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wil je het lidmaatschap van Cumela beëindigen, dan dien je voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van Cumela in Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - BEDRIJF IN ACTIE

Zaaien omdat het moet Teksten foto’s: Toon van der Stok

AD RAAIJMAKERS AKKERBOUW & GEWASVERZORGING, BEST

GRONDIG 8 2020

BEDRIJF IN ACTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

In een dikke stofwolk is Ad Raaijmakers bezig met het zaaien van een vanggewas. Met enige tegenzin, want de omstandigheden zijn helemaal niet geschikt om een gewas te zaaien. Het moet echter, omdat de overheid heeft bepaald dat je direct na de maïs een vanggewas moet zaaien, of de grond nu geschikt is of niet. Voor Ad Raaijmakers uit Best is het zaaien van een groenbemester een heel normale zaak. Al dertien jaar heeft hij speciale apparatuur om na de maïs of na akkerbouwgewassen een groenbemester te zaaien. Gemiddeld zaait hij bijna 500 hectare per jaar, al loopt dat de laatste jaren wat terug. “Door de verplichting om na de maïs een groenbemester te zaaien, zijn er steeds meer collega’s die ermee beginnen.” In tegenstelling tot veel andere bedrijven werkt Raaijmakers met een vijf meter brede Lemken Rubin-schijveneg. Dat is een bewuste keuze. “Ik heb het geprobeerd met een cultivator, maar daarmee krijg je een perceel niet vlak. Je trekt de stoppels omhoog en achter de kouters blijft een spoor. Als je daar in het voorjaar overheen moet, stuiter je door de hele cabine, zeker als je zoals ik diagonaal over het veld werkt. Met een schijveneg verklein je het grootste deel van de stoppels en maak je het land mooi vlak. Daarmee krijg je een ideaal zaaibed en heb je ook een perceel dat je in het voorjaar kunt bewerken.” Voor het zaaien van de groenbemester heeft Raaijmakers achter op de Rubin een Venta-kunstmeststrooier van Kuhn gebouwd. Die had oorspronkelijk een fronttank, maar dat vindt hij te onnauwkeurig. “Er zit door de lange aanvoerslang te veel tijd na het afsluiten of starten, waardoor je te veel zaaifouten krijgt”, legt hij uit. Hij combineert hem nu met verdelers van Lemken die zijn

verbonden met een soort zaaibalk waar ze naar buiten worden geblazen. Deze balk staat net achter de verkruimelrol, waardoor het zaad in het zand komt dat hier omhoog wordt geworpen. “Hierdoor blijft het net voldoende ondiep. We hebben het ook achter de schijvenen geprobeerd, maar dan kwam het zaad veel te diep.” Na de maïs geeft Raaijmakers de voorkeur aan bladrammenas of de gele mosterd die hij hier aan het zaaien is. “Dit zijn gewassen die in de winter nog een keer kapot kunnen vriezen en je dus in het voorjaar gemakkelijk kunt onderwerken. Dat past in deze tijd, waarin je in het voorjaar het liefst zonder chemie en dus vooral glyfosaat de groenbemester weer onderwerkt. Hij merkt dat dit vooral bij rogge, gerst of raaigrassen veel lastiger is. “Die moet je eigenlijk klepelen om ze goed te kunnen onderwerken. En dan heb je nog het risico dat het nat is en je niet op tijd het land op kunt. Dan is het feitelijk niet mogelijk om zonder glyfosaat het gewas voldoende dood te krijgen. En vergeet ook niet het vocht dat ze opnemen. Dat kun je in jaren als deze eigenlijk niet missen. Dat zie je aan de stofwolken.”

GRONDIG 8 2020

“Je relatiebeheerder is je vaste aanspreekpunt op kantoor. Wel zo makkelijk!” Vincent de Bruijn teamleider relatiebeheer Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat. Onze voordelen • Persoonlijk contact met specialisten • Gemak en uitgebreide service • Kennis van de cumelasector • Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding • Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren! www.cumela.nl (033) 247 49 60

COMMENTAAR DIRECTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

Mag niet… maar wat mag wel? De derde dinsdag van september was dit keer een bijzondere Prinsjesdag: het koningspaar maakte geen rit met de Gouden Koets, er was geen publiek welkom en ook geen Prinsjesdagborrel voor ondernemers in Nieuwspoort. Dat mag tegenwoordig allemaal niet. ‘Mag niet’, twee woorden die ik steeds vaker gebruik, terwijl het belangrijker is om te zeggen wat wel mag.

‘WIJ ZULLEN DAT ALS ONDERNEMERS EN BURGERS IN DE NABIJE TOEKOMST WEER MOETEN OPBRENGEN’

Ik merk dat de woorden ‘mag niet’ de laatste tijd wel erg vaak uit mijn mond komen: “Je mag niet dicht bij me komen staan”, “Je mag niet aan je neus zitten” of erger nog “Je mag niet in je hand niezen of hoesten”. Terwijl ik het liefst wil benadrukken wat wel mag. We mogen en kunnen tot heden namelijk nog best veel in ons land, zolang we de regels opvolgen. Waarbij het mij eerlijk gezegd ook af en toe overkomt dat je gewoon even niet oplet en te dicht bij iemand komt of even vergeet dat je niet zonder mondkapje met een ander in de auto mag stappen. Een ‘grapperhausje’ is zo maar gepleegd. De troonrede van de koning kende geen verrassingen. In het kader van de vernieuwing van de strategische visie op de cumelasector hebben we afgelopen zomer met ons beleidsteam ook troonredes opgesteld, die dezelfde negatieve verwachtingen omtrent de economische groei weergeven. Wel is de wijze waarop het kabinet Nederland door deze crisis wil loodsen verrassend genereus

DE WIJZE WAAROP HET KABINET NEDERLAND DOOR DEZE CRISIS WIL LOODSEN, IS VERRASSEND GENEREUS

door de koopkracht voor iedereen te verhogen, flink te investeren in onder meer infra en bouw en de zorg meer geld te geven om het coronavirus te bestrijden, maar daarvoor worden enorme staatsschulden aangegaan. Het is natuurlijk wel het laatste jaar van dit kabinet, dus een volgend kabinetsteam zal zijn best moeten doen om het weer terug te verdienen en… ja, dat zullen wij als ondernemers en burgers in de nabije toekomst weer moeten opbrengen.

Ook komt er ruim twee miljard beschikbaar voor de aanpak van de stikstofcrisis door de uitkoop van boeren, de omschakeling naar kringlooplandbouw, het verduurzamen van stallen en de versterking van de natuur. Dit zal ook zeker invloed hebben op de cumelasector. Er zal steeds meer ‘niet mogen’ wat we altijd gewend waren om te doen, maar kijk ook naar wat ‘wel mag’: er liggen kansen om werk te creëren voor onze sector. Laten we hierover met elkaar in gesprek gaan en die kansen grijpen!

Directeur Cumela GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - MESTBELEID

Analyse: terug naar de praktijktafel PRESENTATIE NIEUW MESTBELEID

Tekst: Toon van der Stok Foto: Cumela Communicatie

Vol verbazing en verbijstering is er in de agrarische wereld gereageerd op de mestplannen van minister Carola Schouten. Het vergezicht dat de basis moet vormen voor het nieuwe mestbeleid staat ver van de praktijk en de inzet om minder te regelen met regels en meer met doelen. De algemene reactie is duidelijk: de minister moet niet terug naar de tekentafel, maar naar de praktijktafel, om zo mét de ondernemers een haalbaar beleid te formuleren. hoe het volgens hen zou moeten. Groot is die middag dan ook de verbazing bij de beleidsmedewerkers van alle organisaties als ze een uur voordat het plan openbaar wordt een toelichting krijgen.

GEEN HERKENNING

Als het aan de ministers ligt, gaat alle mest van intensieve veehouderijbedrijven naar de verwerking.

GRONDIG 8 2020

Het is dinsdag 9 september als minister Schouten haar visie op het nieuwe mestbeleid presenteert (zie kader). Dat is een week voor Prinsjesdag, het moment dat alle nieuwe beleidsvoornemens voor het nieuwe jaar worden geformuleerd. Dit moment wil de minister blijkbaar voor zijn door een week eerder haar visie op het mestbeleid tot 2030 naar de Tweede Kamer te sturen. Een lang verwacht en aangekondigd document, want Schouten heeft al herhaaldelijk laten weten te werken aan een nieuwe visie op het mestbeleid. Daarover is tot anderhalf jaar geleden ook veelvuldig overleg geweest met allerlei partijen, die allemaal hun eigen plan hebben gepresenteerd of hebben aangegeven

Die verbazing is vooral groot omdat niemand er iets van zijn eigen voorstellen in herkent, of het nu om het tienpuntenplan van LTO gaat dat al anderhalf jaar geleden is gepresenteerd of om de opzet van KeurMest en het rVDM, systemen waar verschillende partijen uit de mestketen aan werken. Hans Verkerk, beleidsmedewerker mest bij Cumela, is totaal verbijsterd als hij de plannen verneemt. “Al jaren werken we met alle partijen, inclusief het ministerie, aan KeurMest, een systeem om de hele mestketen transparanter te maken en vooral om te zorgen dat de afnemers precies dat product krijgen dat ze willen. Niets staat erover in de visie en nog veel erger: als dit doorgaat, is het hele systeem over vijf tot tien jaar waardeloos”, constateert hij met grote irritatie. Hetzelfde geldt in zijn ogen voor het rVDM. “Nutteloos als mest alleen nog naar de verwerker mag”, zegt hij daarover. Verkerk vraagt zich onmiddellijk af hoeveel zin het nog heeft om daar energie en vooral heel veel sectorgeld in te steken. Datzelfde geldt een week later voor het bestuur van de sectie Mestdistributie van Cumela. Dat stelt vast dat het geen ondernemer meer kan vragen om daarin te investeren als nu al vaststaat dat het over vijf tot tien jaar waardeloos is. De verdere ontwikkeling wordt daarom op een laag pitje gezet. Een logische stap als je ziet dat alles waar je aan werkt zo wordt ontkend door de beleidsmakers.

VERONTWAARDIGING Tegelijk komt Johan Mostert als voorzitter van de sectie Mestdistributie van Cumela in het geweer en hij begint met het organiseren van een vergadering met alle partijen uit de mestmarkt. Die

MESTBELEID - ONDERNEMEN MET MENSEN

Rundveehouders mogen straks alleen grondgebonden werken en moeten alle mest op eigen land plaatsen.

NIEUW MESTBELEID: GRONDGEBONDEN OF VERWERKEN In de toekomst bestaan er als het aan minister Schouten ligt nog maar twee soorten veehouderijbedrijven: grondgebonden of intensief, waarbij de laatste de mest verplicht moet laten verwerken of op basis van een vooraf gesloten overeenkomst moet leveren aan één of enkele afnemers. In de brief aan de Tweede Kamer schetst minister Schouten de inzet van het ministerie richting een nieuw mestbeleid. De hoofdlijnen zijn eenvoudig: als het aan de minister ligt, komen er twee typen bedrijven. Aan de ene kant de extensieve melkveeen andere rundveebedrijven die geheel grondgebonden zijn en daar tegenover de intensieve bedrijven. Deze laatste mogen, ook al hebben ze eigen grond, de mest alleen afvoeren naar een verwerker of op basis van een overeenkomst naar een akkerbouwer. Dat moet liefst zo snel mogelijk om de uitstoot van stikstof op de bedrijven te minimaliseren. Als een intensief bedrijf eigen grond heeft en toch mest wil ontvangen, moet de intensieve veehouder een contract sluiten met een rundveehouder voor afname van de mest. Onduidelijk is nog of hij dan ook zijn producten moet afvoeren naar de melkveehouder. In geen geval zal een intensief bedrijf dan nog eigen mest op eigen grond mogen toepassen. Voordeel hiervan is volgens minister Schouten dat wegen en monsteren wellicht niet meer nodig is of minder kans op fraude geeft. Voor de extensieve bedrijven is er de andere keus en dat is: zorgen dat er voldoende grond onder het bedrijf ligt om alle geproduceerde mest te

kunnen verwerken. Hoe wordt bepaald hoeveel dieren een bedrijf dan nog mag houden, laat de minister nog in het midden. Dat zou kunnen door een norm te stellen voor het aantal dieren per hectare of door de hoeveelheid geproduceerde melk per hectare te maximaliseren. De minister bekijkt daarbij nog of er ruimte komt voor bedrijven die met meer bedrijfseigen normen kunnen werken. Er klinkt huiver door in de brief aan de Tweede Kamer, omdat ze bang is dat het systeem hierdoor weer fraudegevoeliger wordt. Bedrijven mogen wel contracten met akkerbouwers afsluiten om zo het areaal te vergroten. Dit is het zogenaamde regionale samenwerkingsverband. Voor de mesttransporteurs betekent dit dat, als het aan de minister ligt, de bemiddelende en handelsfunctie verdwijnt. Het enige vervoer zal dan nog zijn op basis van vooraf afgesloten overeenkomsten van het bedrijf naar de mestverwerkingsinstallatie of naar akkerbouwbedrijven waarmee een contract is. Dan moet dit intensieve bedrijf echter wel voor alle mest een contract hebben met een akkerbouwer. Dit houdt onder andere in dat mesttransport nooit meer eigen vervoer is en er dus altijd een vergunning voor beroepsgoederenvervoer nodig is. Met de mestverwerkingsplicht wil de minister bereiken dat de mest beter wordt afgestemd op de behoefte van de akkerbouwer. Daarbij wil ze ook bereiken dat de bewerkte mest als kunstmestvervanger kan worden ingezet. Daarvoor gaat ze extra actie voeren in Brussel, kondigt ze aan.

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - MESTBELEID

TEELTVERBODEN Een speciaal hoofdstuk wijdt de minister aan de akkerbouw op zanden lössgronden. Ze waarschuwt dat als de aankondigde maatregelen niet voldoende zijn om de waterkwaliteit op het gewenste niveau te brengen er aanvullend beleid volgt. Vooral in de gebieden met veel akkerbouw en vollegrondsgroenteteelt is de uitspoeling namelijk nog te hoog. Vooral de teelt van aardappelen en prei zijn volgens haar erg uitspoelingsgevoelig. Ze wil daarom met de telers in gesprek om mogelijkheden te onderzoeken om de uitspoeling te verminderen, bijvoorbeeld door in de teeltrotatie meer granen op te nemen. Blijkt dat niet voldoende, dan sluit de minister niet uit dat op termijn de teelt van deze gewassen in deze gebieden wordt verboden, al wil ze daar nu nog niet van uitgaan.

Als het aan de minister ligt, komen er alleen vaste contracten tussen intensieve veehouders en akkerbouwers. Wie dat niet heeft, moet alle mest laten verwerken. Voor distributeurs betekent dit dat ze alleen nog vervoerder zijn.

GRONDIG 8 2020

grommen ook van verontwaardiging en nog in de week van Prinsjesdag is er al een moment waarop ze allemaal bij elkaar komen. Eerst is dat nog met de gedachte om een nieuw plan te presenteren, maar dat idee wordt losgelaten. Er is al zoveel energie in de eigen voorstellen gestoken dat het volgens velen geen zin meer heeft om dat nog een keer te doen. De gedachte daarachter is simpel: er is al zoveel aangereikt aan de ambtenaren waarmee niets is gedaan.

Het hele nieuwe systeem gaat volledig voorbij aan alle regels die het ministerie nu ook zelf stelt en ontwikkelt om juist te zorgen dat de mest netjes volgens de normen wordt toegepast en dat de akkerbouw maximaal profiteert van de mogelijkheden om extra organische stof aan te voeren. Dat is de basis voor de kringlooplandbouw. Bovendien zal dit niet leiden tot minder regels, maar komt er nog weer een pakket regels boven op wat we nu al hebben.

Wel komt er een afspraak met het ministerie om te komen overleggen over het document. Er wordt voor gekozen om dit niet te doen op het niveau van de bestuurders, maar tussen de beleidsmedewerkers van de organisaties en de ambtenaren. In dat gesprek vragen de organisaties vooral om duidelijkheid. Waarom straalt het hele plan zoveel wantrouwen uit, terwijl er juist wordt gewerkt aan plannen om het transparanter te maken en om akkerbouwers te geven wat ze willen: organische mest op maat, iets wat kan dienen als basis voor de kringlooplandbouw. Als er iets is wat iedereen mist, is dat het namelijk wel. Verkerk stelt vast: “Hoe kun je nu stellen dat je toe wilt naar kringlooplandbouw als je als intensieve veehouder niet de mest op je eigen grond mag aanwenden, zelfs niet als je voer teelt voor je eigen bedrijf. Tenzij je zoveel land hebt dat je alle mest op je eigen land kwijt kunt. Dan ga je toch keihard in tegen je eigen beleidsvoornemens?”, is terecht zijn retorische vraag namens de mestdistributeurs.

ONBETAALBAAR

ONBEGRIP Dat onbegrip geldt niet echter alleen voor intensieve veehouders met eigen grond, maar ook voor akkerbouwers die alleen nog maar bewerkte mest zouden moeten kopen of een rechtstreeks contract kunnen sluiten met een varkens- of pluimveehouder. Dat idee klinkt mooi, maar het verleden heeft al bewezen dat de praktijk weerbarstig is. Een akkerbouwer wil namelijk wel een overeenkomst, maar geen plicht. Die is zo zuinig op zijn grond dat hij in het voorjaar geen mest wil als dat niet uitkomt omdat de grond te nat is. Dan kunnen de vrachtauto’s thuis blijven en is de kunstmest dichtbij. De intensieve veehouder moet dan maar uitzoeken waar de mest dan naar toe moet. Het gevolg is helder: organische stof die voor de Nederlandse kringlooplandbouw was bedoeld, verdwijnt uiteindelijk naar het buitenland, want de mest moet ergens naar toe, met als resultaat verlies voor de kringlooplandbouw. Het is verbazingwekkend dat een document waar anderhalf jaar in stilte aan is gewerkt niet verder komt dan een keuze voor grondgebonden landbouw of alle mest naar de verwerking.

De vraag is dus of de minister echt wel een plaats ziet voor de intensieve veehouderij in de kringlooplandbouw, want verplichte mestverwerking betekent een enorme lastenverzwaring voor deze veehouders. Allereerst zal er bij de aanlevering voor verwerking zoveel geld bij moeten om het eindproduct betaalbaar te maken voor de akkerbouw, dat het onbetaalbaar wordt. Daarnaast is niet moeilijk te voorspellen dat er niet op tijd voldoende mestverwerking beschikbaar is, want om alle mest te verwerken, is nog veel mestverwerkingscapaciteit nodig. Capaciteit die er nu nog niet is en ook niet tijdig zal zijn, want daarvoor zit er te weinig in de pijplijn. Daar zit direct al een probleem, want tot nu toe is geen van die installaties binnen tien jaar verwezenlijkt. Het maakt het vergezicht van de minister een zeer theoretische exercitie, die voorbij gaat aan de huidige praktijk, de ingezette ontwikkelingen en het streven naar kringlooplandbouw. Het is te hopen dat er toch een moment komt dat ook de ambtenaren van het ministerie hun tekentafel met droombeelden verlaten en een keer echt aanschuiven aan de praktijktafel, waar vertegenwoordigers van het bedrijfsleven zitten die weten hoe markten in elkaar steken. Die weten hoe je maximaal mest aanwendt in de akkerbouw en komt tot een oplossing van het mestprobleem. Dat is namelijk iets wat ook Den Haag niet mag vergeten en ontkennen. Uiteindelijk zorgen de mestdistributeurs en verwerkers ervoor dat alle Nederlandse mest in Nederland, Europa of wereldwijd een plaatsje vindt. Dat is op grotere schaal de basis voor kringlooplandbouw, want overal dient deze mest als voedsel voor de bodem. Het versterken van de mogelijkheden om kunstmest te vervangen, zou het doel moeten zijn van nieuw mestbeleid. Het blijft namelijk onbegrijpelijk dat veehouders mest moeten afvoeren, terwijl ze nog ruim kunstmest mogen gebruiken. Wie erin slaagt om dat om te zetten naar dierlijke mest maakt mest vanzelf tot waarde en bant elke vorm van fraude uit. En uiteindelijk is het alleen daarom begonnen.

SQ Auto Connection systeem

Snelwisselen in seconden Hogere flow – Meer rendement Makkelijker te servicen!

CONNECTI TO

E E LW R I S T

Jürgen Dietrich +43 (660) 4463493

Tom van Baars +31 6 53 12 25 17 Alain Janssen +32 479 46 79 09 www.steelwrist.com

Hydraulisch aangedreven pick-up zonder curvebaan Enorme snijrotor met extra brede Hardox meenemers Uniek KRONE Powerband aandrijvingsconcept

Maximale vermogensoverdracht KRONE ZX – De sterkste dubbeldoelwagen ter wereld. Noord-Nederland: Marc Berghuis – 06 51 34 68 41 Zuid-Nederland: Ad van den Hurk – 06 53 24 19 18

www.krone-nederland.nl

ONDERNEMEN MET MENSEN - VENT & VISIE

‘Elk idee dat voor discussie zorgt is welkom’

TEUN JANSEN, BELEIDSMEDEWERKER STIKSTOF BIJ CUMELA

Tekst en foto’s: Herma van den Pol

Bijna anderhalf jaar. Zoveel tijd is er verstreken sinds de Raad van State het Programma Aanpak Stikstof (PAS) ongeldig verklaarde en even zo lang wordt er al gezocht naar een oplossing. “Daarom hebben we creativiteit en nieuwe initiatieven nodig”, zegt Teun Jansen, stikstofdeskundige bij Cumela. “De discussie moet weer op gang komen, zodat we uit de huidige impasse komen.” Op verschillende manieren krijgt Teun dagelijks te maken met de gevolgen van de uitspraak van de Raad van State. Zo treedt hij op als expert in het Kernteam stikstof en de Taskforce stikstof, in samenwerking met (branches van) VNO-NCW en MKB-Nederland, maar is hij ook juridisch adviseur omgevingsrecht bij Cumela Advies. In die functie helpt hij ondernemers bij het verkrijgen van vergunningen wanneer dat nodig is. Samen met beleidsmedewerker Nico Willemsen is hij bij Cumela verantwoordelijk voor het stikstofdossier.

ER ZIJN AL AARDIG WAT MAATREGELEN GENOMEN OM DE VERLENING VAN VERGUNNINGEN WEER OP GANG TE KRIJGEN. HEEFT HET GEHOLPEN?

‘VAAK WORDT ERVOOR GEKOZEN OM HET ZEKERE VOOR HET ONZEKERE TE NEMEN EN TE WERKEN VANUIT EEN SOORT KRAMP’

“Dat is lastig om te zeggen. Zo levert de stikstof-rekentool Aerius Calculator nog steeds veel discussie op. Dat heeft dan vooral te maken met de factor afstand en de enorm lage drempelwaarde. In dit rekenmodel worden uitgangspunten gebruikt die ervoor zorgen dat een bepaalde actie al snel een te grote impact heeft op een Natura 2000-gebied. Wat ik dan ook nog eens zie gebeuren, is dat er vaak voor wordt gekozen om het zekere voor het onzekere te nemen en te werken vanuit een soort kramp. Dat resulteert erin dat grote opdrachtgevers, zoals de overheid, het voorzorgsbeginsel gebruiken en geen keuze durven te maken. Dat moet gaan veranderen, want we hebben nieuwe vergunningen nodig. Een andere zorg is het feit dat de theoretische NOx-emissie van machines volgens de Stage-normen die worden gebruikt in Aerius in de praktijk vaak hoger uitpakt. De overheid weet dit en heeft daarom TNO opdracht gegeven praktijkemissies te meten. De cijfers hiervan worden binnenkort bekend en waarschijnlijk opgenomen in het Aerius-model.”

MERK JE OOK IN DE CUMELASECTOR DAT DE ZORGEN OVER HET GEBREK AAN NIEUWE VERGUNNINGEN TOENEMEN? “Ja, we krijgen van onze leden terug dat het aantal

GRONDIG 8 2020

nieuw afgegeven vergunningen en daarmee potentiële nieuwe werkzaamheden aan het opdrogen is. Hetzelfde speelt bij grote bouwers. Dat horen we terug tijdens gesprekken met de Taskforce infra. Het gevaar bestaat dat grote bedrijven zich gaan richten op werkzaamheden die ze normaal niet doen, maar die onze leden uitvoeren. Dan wordt het wel een probleem. Via de Taskforce infra hebben we al wat stappen kunnen zetten en blijven we ons best doen om ervoor te zorgen dat er voldoende werk beschikbaar blijft komen. Ook vragen we via het Kernteam stikstof en de Taskforce stikstof aandacht voor een onderschat probleem. Bij veel bestaande bedrijfsactiviteiten is de stikstofemissie namelijk nooit vergund en daardoor feitelijk nu illegaal.”

HOE ZET CUMELA ZICH NOG MEER IN OM DE SECTOR GROEN, GROND EN INFRA TE HELPEN? “Eind april werd bekend dat er in 2021 200 miljoen euro beschikbaar komt om met spoed natuurgebieden aan te pakken. In de jaren erna neemt dat bedrag alleen maar toe. Dat zijn werkzaamheden die onze leden uitvoeren. Het is onze taak om in gesprek te gaan en te blijven met provincies, natuurbeheerorganisaties en andere uitvoerende organisaties om er zo voor te zorgen dat het geld goed terechtkomt. Het is onze taak er voor onze leden zoveel mogelijk uit te halen. Zo hebben we op verzoek van drie ministeries zeer recent een globale inschatting gemaakt van de meerkosten voor emissiereductie van mobiele werktuigen. Hoewel dit met grote onzekerheden gepaard gaat, hebben we dit becijferd op 700 miljoen euro per jaar gedurende de komende tien jaar. Deze informatie is mede gebruikt voor de in de troonrede aangekondigde stimuleringsmaatregelen.”

IS DAT OOK DE MANIER WAAROP JE DE AGRARISCHE LOONWERKERS KUNT HELPEN? “Cumela heeft een aantal kernwaarden: verbonden, integer, professioneel en praktisch. Door hier

VENT & VISIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

gebruik van te maken, is het ons gelukt om ons aan te sluiten bij de Taskforce stikstof en de Taskforce infra, maar hebben we ook contact met partijen als LTO en praten we met Aalt Dijkhuizen (voorzitter van het Landbouwcollectief; red.). Daarmee nemen we een unieke positie in. Wij zijn daardoor ook in staat om in Den Haag te laten zien wat het maatschappelijk en economisch belang is van de primaire sector. Valt die weg, dan valt een deel van ons werk weg, maar ontstaat er ook een maatschappelijk probleem. In veel gebieden in Nederland hangt onze werkgelegenheid af van de primaire sector.”

WAT VOOR VERANDERINGEN ZIE JE OP AGRARISCHE LOONWERKERS AFKOMEN? “Op dit moment is er veel onzekerheid. Cumelaondernemers vragen zich af hoe het zit met het werk door het dalende aantal agrarische ondernemers? Nu al zie je dat ondernemers keuzes beginnen te maken. De realiteit is dat er een ander speelveld komt. Er komen vanuit de maatschappij regels en daar moeten we op inspelen. We hebben in Brabant gezien dat er wordt gevraagd naar minder emissie, dus niet minder dieren of minder akkerbouw. Onze uitdaging is ervoor te zorgen dat wij helpen die emissies omlaag te brengen. Daarin kunnen we als dienstverlener het verschil maken.”

JE ZEGT DAT DE AGRARISCHE LOONWERKERS MET CREATIVITEIT VEEL KUNNEN BEREIKEN. IS DIT OOK JE BOODSCHAP AAN DE ANDERE ONDERNEMERS IN GROEN, GROND EN INFRA?

WIE IS TEUN JANSEN? ‘ELK INITIATIEF DAT LEIDT TOT EEN DALING VAN DE EMISSIES IS POSITIEF EN HELPT OM DE DISCUSSIE WEER OP GANG TE BRENGEN’

Teun Jansen groeide op als zoon van een Brabantse varkenshouder. Hij koos er echter niet voor om het bedrijf over te nemen, maar specialiseerde zich in omgevingsrecht. In 2018 begon hij bij Cumela Advies als juridisch adviseur omgevingsrecht, waar hij al snel opviel door zijn grote kennis over stikstof. Sinds juli 2019 is hij daarom ook beleidsmedewerker stikstof bij Cumela.

“Ook in andere onderdelen van de sector voeren we de discussie over het verminderen van de emissies, Als onze leden moeten investeren in nieuwe machines betekent dit dat ook de prijs voor opdrachtgevers zal gaan stijgen. Via het initiatief De Groene Koers (meer informatie op Cumela.nl; red.) zoeken we naar technieken die breed toepasbaar zijn tegen een redelijke kostprijs. Daarvoor doen we opnieuw een beroep op de creativiteit van ondernemers. Los van de vraag of het juridisch houdbaar is: elk initiatief dat leidt tot een daling van de emissies is positief en helpt om de discussie weer op gang te brengen, dat is hard nodig, want nu is een oplossing nog ver weg.” GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

AD NOOREN BV Vijftig jaar geleden startte Ad Nooren met de aanschaf van een graafmachine het gelijknamige loonbedrijf. In de jaren tachtig is het bedrijf begonnen met het aanleggen van betonpaden, een specialisatie die continu is doorontwikkeld. Ad Nooren BV realiseert en vernieuwt nog steeds fietspaden, kavelpaden en betonwegen, vooral op de kleigebieden in Noord-Nederland en Flevoland. Daarnaast heeft het bedrijf zich gespecialiseerd in handmatig betonwerk, zoals funderingen, vloeren, erf- en terreinverharding

GRONDIG 8 2020

en sleufsilo’s. Het bedrijf is veertien jaar geleden overgenomen door zoon Peter Nooren. Al het werk wordt aangenomen en in eigen regie uitgevoerd. Naast de betonspecialisatie voert het bedrijf ook nog grondverzeten loonwerkzaamheden uit. Verkavelingswerken en transport behoort ook tot de specialiteiten. Er werken 24 vaste krachten, aangevuld met losse krachten. Het bedrijf is VCA**en ISO 9001-gecertificeerd. Meer informatie vind je op www.adnooren.nl of op facebook: Ad Nooren.

STERK WERK - ONDERNEMEN MET MENSEN

Goed betonwerk eist een goede voorbereiding Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Cumela Communicatie, Ad Nooren

AD NOOREN BV GARNWERD

Ad Nooren BV heeft als specialiteit het aanleggen van betonverharding. Bij deze specialiteit behoort een goede voorbereiding. Daarin doet het bedrijf geen concessies en daar past het ook zelf machines voor aan. Zo ontstond een spraakmakende rupsgraafmachine met een leveler op de plek van het schuifblad.

‘DE ONDERBAAN MOET HONDERD PROCENT EGAAL ZIJN OM HET BETON OVERAL OP DIKTE TE KRIJGEN’

Dit 600 meter lange kavelpad aanleggen op kleigrond voor de realisatie van een zonnepark in Houten is een passende klus voor Nooren, waarbij de Doosan 235 LS-5-binnendraaier met de 3,50 meter brede leveler goed tot zijn recht komt. Met de Doosan wordt het aangeleverde beton uit de vrachtwagen geschept en op maat gelost voor de slipvormpaver. Dezelfde machinist kan met de leveler de onderbaan zonder sporen en op de millimeter nauwkeurig afwerken en daarbij eventueel met de bak grond aanvullen of verwijderen. Dat is waar het Nooren om ging bij de nieuwe combinatie. Het bedrijf is gespecialiseerd in het aanleggen van paden en kavelpaden in allerlei vormen en groottes en in andere betonwerken. De hele trein loopt als een ‘geoliede machine’, waaruit in alles blijkt dat we te maken hebben met echte specialisten.

GEEN SPOREN MEER Kern van de aanpak is dat Nooren geen enkele concessie doet aan kwaliteit, te beginnen bij de onderbaan. “Die moet honderd procent egaal zijn om het beton overal op dikte te krijgen. Dat is onze inzet en ons kwaliteitskaartje en daarin doen we geen concessies”, zegt Peter Nooren. Bij de aanleg van bredere kavelpaden en wegen en terreinverhardingen op kleigrond zullen de vrachtwagens met beton over de rijwerkstrook en soms door de onderbaan rijden. “Op kleigrond wordt het beton direct op de kleigrond gerealiseerd”, zegt Nooren. Hij heeft jarenlang met de grader de onderbanen op diepte geploegd en naderhand fijn geprofileerd. Als je vaak over de onderbaan moet rijden, wil de klei wel eens wat dol worden en laat het een spoor achter tijdens het afwerken. Bij slappe ondergrond wordt vanuit dat oogpunt de onderbaan met de graafmachine uitgegraven en met een grader alleen fijn geprofileerd. “Er moet dan een extra machine op het werk komen, terwijl de graafmachine dan stil staat. Ook dan trek je met een grader altijd een spoor”, aldus Nooren. De grader vervangen door een leveler aan de giek van de graafmachine zag hij als een oplos-

Het bedrijf heeft smalle (0,50 tot 2,50 meter) en brede (2,50 tot 5,00 meter) pavers om verschillende breedtes te realiseren en heeft de smalle paver geschikt gemaakt voor bermbeton.

sing om spoorloos te kunnen profileren en de grader te besparen. “Dit is logistiek niet handig, omdat je dan continu moet wisselen tussen leveler en graafbak”, legt hij uit. Dat resulteerde in het idee om de leveler aan de onderwagen te monteren, zodat de graafbak nog kan worden gebruikt. Dit idee heeft hij laten uitwerken (zie kader) en die machine is inmiddels in gebruik, onder meer op het project in Houten.

AUTOMATISCH GOED Nooren past in de werkplaats ook zelf machines aan. De slipvormpaver is door Nooren voor zijn specialiteit ook zelf aangepast. De machine werkt met hoogte- en breedtesensoren die de steldraad (links of rechts) aftasten en hiermee de machine direct aansturen voor hoogte en richting in combinatie met een slope-sensor voor het juiste afschot. Daarbij wordt het beton in de machine verdicht met trilnaalden en superstrak in profiel getrokken. Naderhand wordt het oppervlak opgeruwd door in dwarsrichting een veegstreep aan te brengen en worden de kanten schuin afgewerkt. Om uitdroging te voorkomen, wordt de bovenlaag ingespoten met curing compound. De krimpvoegen worden er een dag later op een derde van de

VOORAF GAAT NOOREN ALTIJD HET GESPREK AAN MET DE OPDRACHTGEVER OM DE KWALITEIT TE BORGEN

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

laagdikte ingezaagd. Bij het aanleggen van de onderbaan wordt altijd aan beide zijden een meter extra aangehouden voor de steldraad en de rupsen van de betonpaver.

SAMEN OPTREKKEN

‘HET REALISEREN VAN DE ONDERBAAN EN HET BETON, INCLUSIEF DE BETONSPECIFICATIES, DOEN WE ALTIJD ZELF’

Peter geeft aan dat het bedrijf in zijn specialiteit beton alles zelf doet wat direct met de realisatie te maken heeft. “Daarom nemen we werken aan en voeren we zelf de regie”, vertelt hij. Daarvoor gaat er voor elk werk een meewerkend voorman mee die precies weet wat er moet gebeuren en die ook het aanspreekpunt vormt. Vooraf gaat Nooren altijd het gesprek aan met de opdrachtgever om de kwaliteit te borgen. “Bij aannemers is het plan vaak kant en klaar, maar bij agrariërs gaan we het gesprek aan over bijvoorbeeld de ligging en hoogte. Denk bijvoorbeeld aan het inspelen op eventuele plannen voor een latere landegalisatie.” Nooren voegt eraan toe dat hij altijd vooraf de discussie aangaat over de dikte en sterke van de betonlaag. “Voor bijvoorbeeld fietspaden kun je vaak rekenkundig met dunner toe, maar wij bespreken met de opdrachtgever of er incidenteel zwaar verkeer over rijdt, zoals bijvoorbeeld bermen slotenmaaicombinaties en landbouwverkeer. Dan kom je vaak op grotere laagdiktes uit”, zegt Nooren. Ook voor het project in Houten is dit met de opdrachtgever goed doorgenomen.

Ad Nooren heeft zich ook gespecialiseerd in betonverhardingen van bedrijfsterreinen en bedrijfshallen. Hier de nieuwste hydraulische vlindermachine in actie bij een bushalte.

SAMENWERKEN De logistiek vormt bij de uitvoering een belangrijke schakel. “We maken daarvoor altijd goede afspraken met de regionale betonleverancier, omdat het vaak om grote hoeveelheden gaat”, aldus Peter. Ook het transport naar de locaties in het buitengebied en zeker ook in stedelijke omgevingen kan knelpunten geven. “Door het zelf te plannen en uit te voeren, heb je daar meer grip op.” Nooren werkt wel veel samen met cumelabedrijven uit de regio’s waar de werkzaamheden op dat moment plaatsvinden. In drukke tijden word er veel ingehuurd. “Elkaar versterken is beter dan elkaar tegenwerken”, zegt Nooren. Hij sluit treffend af met te benadrukken dat zijn bedrijf de specialiteit beton daarbij niet uit handen geeft. “Het realiseren van de onderbaan en het beton, inclusief de betonspecificaties, doen we altijd helemaal zelf. Dat is en blijft onze specialiteit en dat geven we dus niet uit handen.”

DE RUPSGRAAFMACHINE MET LEVELER De basis van de speciale leveler-combinatie is een 25-tons Doosan 235 LS-5-binnendraaier. Daarvan is het schuifblad vervangen door een 3,50 meter brede tweezijdig werkende leveler, die via een snelkoppeling is gemonteerd aan de onderwagen. Met deze leveler kan Nooren spoorloos voor de slipvormpaver uit fijn profileren. Daarbij is de leveler net als de slipvormpaver voorzien van twee laserontvangers en een slope-sensor, zodat deze via de draad exact hetzelfde wordt aangestuurd als de slipvormpaver. Het probleem was dat de doorvoer in de draaikrans van de Doosan al vol zat en een andere doorvoer was geen optie. Dit is opgelost door de hydrauliek van de schuifbladcilinders te gebruiken. Een eigen accu met dynamo zorgt voor de stroom. De aansturing van het dozerblad van de leveler werkt draadloos via Bluetooth. Ad Nooren BV heeft het uitgedacht en Theo de Bruyn BV in Beek heeft het gerealiseerd.

GRONDIG 8 2020

Origineel en geniaal Afschuifwagen ASW 391 Taurus Standaard uitgerust met tal van opties! • 50 m³ inhoud • hydraulische vering BPW • assen BPW 410 x 180 • banden 650/55R26.5 • in optie 800/45R26.5 • 40 km/u uitvoering met COC • bumper hydraulisch opklapbaar • extra pakket „protect“ speciaal voor silage • in optie: verschillende afdeksystemen Info bij uw dealer of bij Jan Meerkerk  06/30702918

www.ludopauwelsbvba.be Anz_Taurus 200x134 (NL).indd 1

31.08.20 15:05

Ground Kare EEN OVERWINNING OP ELK GEBIED • Ontwikkeld voor zwaardere toepassingen • Blokprofiel voor beter rijcomfort • Geschikt voor zachtere ondergrond • Goede zelfreiniging

Voor meer info: www.forrez.nl

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

Het werk moet elke dag af

Tekst: Toon van der Stok Foto’s: Van der Stok, Molenaar

MOLENAAR VERNIEUWT EN VERBREEDT IN ZES WEKEN TOEGANGSWEG

PROJECT: HERINRICHTING ALGERA CORRIDOR, KRIMPEN AAN DEN IJSSEL 20

GRONDIG 8 2020

OPDRACHTGEVER:

AANNEEMSOM VOOR OOSTERHUIS:

Gemeente Krimpen aan den IJssel

Niet van toepassing, geschatte totale kosten 31 miljoen euro

AANNEMER: Molenaar Grondverzet BV in combinatie met Arma Infra uit Ouderkerk aan den IJssel en Versluysgroep, Bodegraven

LOOPTIJD: 1 juni 2019 tot 31 augustus 2022

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Zes weken had Molenaar Civiel uit Bergambacht voor de complete renovatie en uitbreiding van de toegangswegen naar de Algerabrug in Krimpen aan den IJssel. Dat is onderdeel van een vierjarig project waar het bedrijf in een bouwcombinatie en in een bouwteam samen met de opdrachtgever werkt aan goede en slimme oplossingen en zo min mogelijk overlast voor het overige verkeer. Het is ook deze zomer gelukt.

WERKZAAMHEDEN:

ARNO MOLENAAR:

Verwijderen asfalt, afgraven cuned, verlengen duikers, vervangen duikers, verleggen kabels en leidingen, begeleiden werk kabel- en leidingbeheerders, vervangen riolering, verbreden wegen, aanleg straatwerk en afwerken bermen

“In dit werk konden we ons geen enkele vertraging veroorloven. Het werk moest daarom elke dag af, tegenvallers of niet.”

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

Het is de laatste dag van de zomervakantie in Midden-Nederland als Arno Molenaar druk bezig is om de puntjes op de i te zetten. Bermen worden afgewerkt, losse tegels opgeruimd en de tijdelijke verkeerslichten verwijderd. Nog een paar uur en dan gaan alle borden weg en is Krimpen aan den IJssel een stuk beter bereikbaar vanaf de Algerabrug. Deze brug over de Hollandse IJssel, die het dorp verbindt met Rotterdam, is in de regio een beruchte verkeersader. Elke ochtend en middag staan hier lange files, omdat het verkeer helemaal vastloopt op de kruising waar de automobilisten vanaf de doorgaande weg het dorp in kunnen. Om dat te verbeteren, is er in 2019 een groot project gestart om de doorstroming en de bereikbaarheid te vergroten. Op de doorgaande weg komen extra rijstroken. De kruising, die helemaal is weggezakt, wordt opnieuw op palen gezet en de capaciteit van de wegen naar het dorp wordt vergroot. Deze zomer was een traject aan de beurt waar de weg vlak voor de kruising is verbreed van drie naar zeven rijstroken.

ONZE MENSEN MOESTEN ZORGEN DAT DE MEDEWERKERS VAN DE NUTSBEDRIJVEN ALTIJD DOOR KONDEN WERKEN’

Het werk vindt hoofdzakelijk plaats in de zomermaanden, omdat het verkeer anders te veel hinder zou ondervinden. Dagelijks gaan er 56.000 auto’s over de kruising en dus is afsluiten geen optie, zeker niet omdat de volgende verbinding over de IJssel dertig kilometer verderop ligt. De noodzaak om vooral de overlast te beperken, was voor de gemeente Krimpen aan den IJssel de reden om te kiezen voor het werken in een bouwteam. Hierin werken opdrachtgever en aannemer nauw samen door regelmatig te overleggen en vooral snel naar oplossingen te zoeken. Het was ook geen gewone aanbesteding, maar een aanbesteding op eenheidsprijzen, een beoordeling van het plan van aanpak en een interview met de uitvoerders die bij het project zouden worden betrokken. Voor de aanpak van het werk vormde Molenaar samen met Arma Infra uit Ouderkerk aan de IJssel en Versluys Asfaltwerk uit Bodegraven een combinatie. Drie relatief kleine bedrijven tegenover een aantal gerenommeerde andere inschrijvers als BAM, KWS en Dura Vermeer. De combinatie had daarbij als voordeel dat ze goed bekend was met de lokale omgeving en daar in haar plan van aanpak goed op in kon spelen, al kostte dat veel tijd,

GRONDIG 8 2020

herinnert eigenaar Arno Molenaar zich. “Weken achtereen zaten we minstens één dag in de week bij elkaar om alles te bespreken.” Uiteindelijk kwam de combinatie als beste uit de bus bij de drie beoordelingscriteria, het plan van aanpak, de eenheidsprijzen en de interviews met de uitvoerders, mede door de goede kennis van de lokale situatie en toch scherpe prijzen. Voor Arno Molenaar, die als eigenaar en uitvoerder bijna dagelijks op het werk is, een mooie klus. “Het is in de buurt en veel van onze werknemers en die van Arma komen hier uit de polder. Dat geeft betrokkenheid, want het is toch je eigen gebied en dat maakt dat iedereen ook beseft dat je het goed moet doen.” Bijzonder aan deze aanbesteding is ook dat er wordt gewerkt in een bouwteam. Het betekent dat er in elk geval wekelijks overleg is tussen de opdrachtgever en de uitvoerders. In dat overleg wordt het werk op korte en iets langere termijn besproken en voorbereid. Ook knelpunten komen daar aan de orde en oplossingen direct besproken. Dat is ook het mooie van het werken in een bouwteam, vindt Arno. “In een werk als dit kom je heel veel onverwachte zaken tegen. Dan is het goed dat je snel samen kunt beslissen, zodat je verder kunt. We moesten bijvoorbeeld een Waco-duiker verlengen voor de verbreding van de wegen. Daarvoor hadden we de bestaande duiker drooggelegd en toen zagen we dat het betonijzer al bloot lag. Direct is toen besloten om deze in het werk toch te vervangen. Het betekende twee nachten doorwerken, maar op die manier konden we dit gelijk meenemen. In een aanbesteding was het meerwerk geworden. Dat is het nu ook, maar zonder dat het een grote tegenvaller is voor de

WEKEN ACHTEREEN ZATEN WE MINSTENS ÉÉN DAG IN DE WEEK BIJ ELKAAR VOOR HET PLAN VAN AANPAK gemeente. Die had die les negen jaar geleden op hetzelfde traject al geleerd. Toen is de weg ook vernieuwd, maar wel in een aanbesteding. Dat heeft vooral aan meerwerk enorm veel gekost.” In de huidige renovatie is het vooral belangrijk dat de planning wordt gehaald en dat de overlast zo klein mogelijk is. Voor Molenaar was het vooral een uitdaging in de samenwerking met de nutsbedrijven. “Dat is in zo’n project feitelijk het lastigste, want omdat de planning heilig is, moet je zorgen dat zij door kunnen werken als ze er

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

zijn. Voor ons betekende dat altijd beschikbaar zijn als de mensen van de nutsbedrijven er waren. Dan mag er geen tegel verkeerd liggen om te voorkomen dat ze weer weg gaan zonder het werk af te maken.”

Om de planning te halen, is gedurende de hele bouwvak hard doorgewerkt om de hele planning te halen. Het betekende soms lange dagen, want elke dag moest het geplande werk af. “Daarom zijn we geen enkele dag voor vijf uur

vertrokken. Maar met succes, want precies op tijd kunnen we dit deel van het werk opleveren. Nu maar hopen dat ook de technische installatie werkt. Dan is Krimpen morgen weer een stuk beter bereikbaar.”

WERKZAAMHEDEN 1. I n de eerste week is de oude weg, bestaande uit drie rijstroken, verwijderd en afgegraven.

2. B ij het verlengen van de duikers bleken de oude duikers in slechte staat. Direct is besloten om die ook te vervangen. Dat kon door twee nachten lang door te werken.

3. I n het werk moesten heel veel kabels en

leidingen worden verlegd. Met de netwerkbeheerders waren er strakke afspraken gemaakt over de planning. Om die te halen, stonden er continu mensen paraat om problemen op te lossen.

4. H et werk deze zomer was opgesplitst in twee delen. Voor elk van deze delen was één van de twee aannemers verantwoordelijk. Molenaar deed dit jaar de toegangswegen en Arma Infra deed de aanleg van een nieuw fietspad richting de Algerabrug.

5. T ot het werk behoorde ook de afwerking van de bermen en de beschoeiing tussen de duikers.

6. D oor het werk in de zomervakantie was er veel belangstelling van omwonenden en de jeugd uit de buurt. Een mooie kans om ze enthousiast te maken voor het werk in onze sector.

7. N a oplevering zijn er vlak voor de kruising zeven rijstroken om het verkeer af te wikkelen, inclusief een speciale busbaan. Door de aanleg van extra rijstroken moet de verkeersdoorstroming op de Algerabrug sterk verbeteren.

8. P recies op tijd kon het werk worden afgerond. Op de laatste dag van de vakantie was het vooral een kwestie van afwerken, de laatste rommel opruimen en zorgen dat aan het eind van de dag al het verkeer weer probleemloos het dorp in kan.

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

Het beste van Cumela.nl/nieuws

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

RECO ETRAC-WERKTUIGDRAGER Twee dochterbedrijven van Royal Reesink, Jean Heybroek en Motrac Industries, hebben een volledig elektrische werktuigdrager ontwikkeld. Dit najaar wordt het prototype van deze Reco eTrac opgeleverd, waarna vanaf januari 2021 de eerste units in productie worden genomen. Naar verluidt gaat het om een fuseebestuurde machine die geschikt is voor gedragen en getrokken werktuigen. De inzet van Royal Reesink is om bijvoorbeeld bij het onkruidborstelen een volledige dag te kunnen werken op één lading van de lithium-ionaccu’s.

FLIEGL BÜFFEL Met de Büffel zette Fliegl in 2017 een nieuw concept neer voor het laden van gras. Onlangs demonstreerde de fabrikant deze overlaad-opraapwagen in Giethoorn. De Büffel heeft een eigen invoerunit en een tien kubieke meter grote tussenopslag. Van hieruit wordt het gras met een bodemketting en twee doseerwalsen op de losband gebracht, die het naar de meerijdende silagewagen voert. Het idee van Fliegl is dat deze manier van werken aantrekkelijker is dan een opraapwagen en goedkoper dan een hakselaar.

AMAZONE CIRRUS-CC MET TRIPLE-SHOOT Voor het gelijktijdig toedienen van meerdere soorten zaad, meststoffen en onder te zaaien gewassen levert Amazone de universele zaaicombinatie Cirrus-CC nu met Triple-Shoot. Hiermee kunnen tot drie verschillende producten gelijktijdig en onafhankelijk van elkaar worden ingebracht. De zaaimachine is hiervoor uitgerust met een twee-kamer-druktank en een tweede transportleiding met de extra enkelvoudige FerTeC-schijfkouters voor meststoffen. Met de FerTeDC-mestkouters kan via Double-Shoot dieper tussen de zaairijen kunstmest worden toegediend.

LIEBHERR BOSBOUWTOEPASSINGEN

Liebherr biedt op de overslagmachines LH 22M tot en met LH 35 samen met fabrikant Westtech nieuw ontwikkeld giekoplossingen aan voor de bosbouw. Voor het werken met hoge bomen en dikke takken is er de telescopische tafel T 4000 van Westtech, die een bereik heeft

GRONDIG 8 2020

HYBRIDE TRUCK VAN SCANIA Na de lancering van Scania’s eerste hybride truck in 2014 komt het Zweedse merk nu met een vernieuwde versie voor stadsvervoer, die een elektrisch bereik van 60 kilometer heeft. Met een DC-lader van 95 kW worden de drie batterijen in ongeveer 35 minuten tot 80 procent geladen. Het pakket met drie batterijen heeft een vermogen van in totaal 90 kWh. Naast de 115 kW elektromotor - die zich tussen de motor en de versnellingsbak bevindt - wordt de hybride truck geleverd met de bekende 9,0-liter-dieselmotor met vermogens van 206 tot 265 kW (280 tot 360 pk).

van 16,50 meter. Voor het bereiken van bomen en struiken die ver weg liggen, heeft de fabrikant de Liebherr-steelverlenging met Westtech Woodcracker C250 met snijgereedschap tot 13,80 meter. Voor dichterbij werken in zwaar hout is er ten slotte de 24-tons LH 22M Industry met een Westtech Woodcracker C350 met een reikwijdte tot 11,80 meter.

TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

EVERS DUODISCCOMBIBEMESTER Een hoge capaciteit en een extra grote werkbreedte zijn de kenmerken van de nieuwe Evers Duodisc-combibemester voor graan en gras. De bemester wordt standaard geleverd met een werkbreedte van 15,00 meter, maar is ook leverbaar in werkbreedtes van 12,00, 13,50, en 18,00 meter. De machine is voorzien van om de 17,75 of 25 centimeter geplaatste 41,5 centimeter grote massieve bolle schijven met een wat spitsere vorm voor minder weerstand. Optioneel is de bemester uit te rusten met een opklapbare inwerkunit.

CARRÉ ROTANET CONTROL-SCHOFFEL Onlangs is op akkerbouwbedrijf Nieuw Bonaventura in de Hoeksche Waard de Carré Rotanet Control getest. Daarbij bleek de grote capaciteit het grote voordeel van de machine te zijn. De

sterwielen van de Rotanet Control zijn via een parallellogramophanging gegroepeerd per zes. De Rotanet Control heeft een gepatenteerd systeem voor een gelijkmatige druk op en werkdiepte van de sterwielen. De Rotanet Control is verkrijgbaar in werkbreedtes van 4,80 tot 7,00 meter. De werksnelheid is opgegeven voor 9 tot 20 km/u.

Gestuurd pendeltandemstel van Krampe

FARMAX RINGSEEDER

In eigen beheer heeft fabrikant Krampe een gestuurd pendeltandemstel ontwikkeld voor zijn zware HP 24-kipper. Na een testperiode brengt de Duitse fabrikant deze variant nu op de markt. Krampe is daarbij uitgegaan van het gebruikelijke zware pendeltandemstel met een asafstand van 1,81 meter. Hiermee is de kipper geschikt voor 30,5-inch-banden met een diameter tot 1,50 meter. Na de succesvolle testfase gaat dit nieuwe gestuurde pendeltandemstel nu in serieproductie.

Een mooi staaltje van op maat ontwikkelen voor cumelabedrijven vanuit de praktijk is deze Farmax Ringseeder. Deze machine is ontwikkeld voor het inzaaien na een stoppelbewerking, waarbij voor de aandrukrollen wordt gezaaid zonder de grond extra te roeren. Het zaaigoed word pneumatisch via een zaaibak volvelds over de gehele werkbreedte voor de dubbele ringrollen gezaaid. De Ringseeder is hiervoor met een parallelgeleiding bevestigd aan de kopeg, zodat de kopeg afsteunt op de ringrollen en zo voor extra druk op de aandrukrollen zorgt.

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - GRAAFMACHINES MET BAKKENWAGENS

Vooraf goed regelen

EISEN VOOR BAKKENWAGENS ACHTER GEKENTEKENDE MOBIELE GRAAFMACHINES

GRONDIG 8 2020

Tekst: Gert Vreemann en Hero Dijkema Foto’s: Cumela Communicatie, fabrikanten

GRAAFMACHINES MET BAKKENWAGENS - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Het te trekken gewicht van de bakkenwagens moet vanaf 2021 bij nieuwe mobiele werktuigen op het kentekenbewijs zijn vermeld. Een eerste inventarisatie leert dat je je hierover niet direct zorgen hoeft te maken, mits je de zaken vooraf goed regelt en de verantwoordelijkheid bij je leverancier neerlegt. Voor de meeste fabrikanten en leveranciers ligt hier een uitdaging om dit te kunnen afdekken. Bij veranderingen hoort altijd onrust. Zo ontvingen we op de redactie serieuze signalen dat het bij de invoering van de kentekenplicht wel eens moeilijk zou kunnen worden met de gangbare bakkenwagen achter onze mobiele graafmachine. Geen fijne gedachte, want de bakkenwagen is een vast gegeven. De onrust heeft te maken met de officiële af-fabriek-status van nieuwe mobiele graafmachines vanaf 2021. Officieel zijn het mobiele machines die worden ingezet voor graafwerkzaamheden en die zich kunnen verplaatsen voor dit werk. Ze zijn af-fabriek standaard meestal niet vrijgegeven en niet officieel omschreven als trekkend voertuig of transportvoertuig met de bijbehorende opgaves van trekvermogen of duwbelasting, reminrichting en oplegdruk bij transport over de openbare weg. De gangbare praktijk is dat ze door de leverancier desgewenst worden uitgerust met een CE-goedgekeurde trekhaak en dat de klant daarvan dus gebruik kan maken.

ALS ER BIJ EEN NIEUWE MOBIELE GRAAFMACHINE VAN NA 31 DECEMBER 2020 GEEN TECHNISCH TOEGESTAAN MAXIMALE AANHANGWAGENGEWICHT IS VERMELD, MAG ER OOK GEEN AANHANGWAGEN MEE WORDEN VOORTBEWOGEN

Met de kentekenplicht in 2021 komt er een nieuw ijkmoment. Als de RDW daarbij puur op de status van de machine afgaat, zullen daar dan af-fabriek een toelating en een beschrijving van de status als trekkend voertuig bij moeten zijn, met alle bijbehorende eisen en goedkeuringen. Je voelt natuurlijk op je klompen aan dat de status van een trekhaak aan een hydraulisch schuifblad daarbuiten zou kunnen vallen. Dan hebben we het nog niet over de verplichte remvoorzieningen voor de categorie nieuwe aanhangwagens met een maximum toegestane massa (dus inclusief het gewicht van de lading) van meer dan 1500 kilo en zeker van die boven de 8000 kilo. De onrust met betrekking tot deze problematiek is dus te begrijpen.

Dergelijke aanhangwagens met een totaalgewicht van meer dan acht ton moeten vanaf 2018 zijn voorzien van een (hydraulisch of pneumatisch) tweeleiding-remsysteem. Bij de invoering van de kentekening verandert er in deze situatie niets.

OUDERE AANHANGWAGENS ONGEREMD Het meest voorkomend is de klasse bakkenwagens onder de 3,5 ton. De remeisen voor deze wagens hangen af van het gewicht en van het bouwjaar. Alle bestaande bakkenwagens die zijn gebouwd voor 2018 met een leeggewicht van minder dan 3,5 ton hoeven geen remmen te hebben, ook niet als het totaalgewicht met lading in de vorm van bakken boven de 3,5 ton uitkomt. Het leeggewicht is voor deze categorie dus bepalend voor het al dan niet moeten beschikken over remmen. Daarbij gaat de handhaver er uiteraard van uit dat de bevestiging van de trekhaak deugdelijk is en voldoet aan de gestelde belastingeisen. Zo moeten de trekhaak en de constructie zijn vrijgegeven voor de gestelde belasting. Dat kun je met je machineleverancier aftikken of heb je al afgetikt. In de praktijk wegen de meeste eenvoudige bakkenwagens leeg minder dan die 3,5 ton. Oplegdrukken heb je bij het laden zelf in de hand, net als de totale massa. Aan deze categorie oudere aanhangwagens worden met de invoering van het kenteken geen nieuwe eisen gesteld. Alle voor 2018 geconstrueerde bakkenwagens hoeven dus niet te worden aangepast.

REMMENEISEN VANAF 2018 Bakkenwagens gebouwd vanaf 2018 moeten zijn goedgekeurd door de RDW en remmen hebben als de maximaal toegestane massa hoger is dan 1500 kilo. Dit betreft dan het totaalgewicht inclusief de lading. Oftewel: alle bakkenwagens gebouwd vanaf GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - GRAAFMACHINES MET BAKKENWAGENS

2018 moeten in de praktijk remmen hebben, inclusief een losbreekreminrichting. Wanneer de maximaal toegestane massa minder dan acht ton is, mag de remvoorziening een oplooprem zijn. Bij mobiele graafmachines zonder remaansluitingen is een oplooprem een gemakkelijke oplossing. Veel bakkenwagens zullen geladen onder die acht ton blijven. We horen wel dat er in de praktijk wagens rondrijden die in totaalgewicht boven die acht ton komen. Tel maar eens voor jezelf op: een flinke IBC, een sorteergrijper, een puinbak, een stenenklem, een kleinere bak, een dieplepel en eventueel een

VANAF 2021 MOET DE AANVRAGER VOOR NIEUWE MOBIELE GRAAFMACHINES OPGEVEN WAT HET MAXIMALE AANHANGWAGENGEWICHT IS. DE VERANTWOORDELIJKHEID VOOR DE OPGAVE LEGT DE RDW VOLLEDIG BIJ DE INDIENER NEER. trilplaat en wat (handgereedschap). Daar komt dan het gewicht van de bakkenwagen zelf nog bij. Die wagens vallen dan onder de categorie zwaardere aanhangwagens met een totaalgewicht (geladen) van meer dan acht ton. Denk hierbij ook aan het verzamelen van maaisel met een maaizuigcombinatie of met een maaikorf met een verzamelwagen erachter. Hiervoor geldt al dat deze aanhangwagens vanaf 2018 moeten zijn voorzien van een (hydraulisch of pneumatisch) tweeleiding-remsysteem. Bij de invoering van de kentekening verandert er in deze situatie in principe voor de aanhangwagens vanaf 2018 ook niets.

AANVRAGER VERANTWOORDELIJK De huidige grondverzetmachines kunnen zonder aanpassingen worden geregistreerd bij de RDW en een kentekenbewijs krijgen. Voor bestaande (land) bouwvoertuigen hoeft er bij de registratie namelijk geen voertuiggewicht of maximale aanhangwagengewicht worden opgegeven. Bij bestaande mobiele graafmachines mag de trekhaak met CE-goedkeur nog steeds worden gebruikt en de oplooprem blijft ook toegestaan voor bakkenwagens die beladen maximaal acht ton wegen. Je bent los van de kentekening wel verantwoordelijk voor de juiste opgave van de gegevens van de graafmachine. Daar zit ook de clou bij de goedkeuring door de RDW van nieuwe mobiele graafmachines. Vanaf 2021 moet de aanvrager voor nieuwe mobiele graafmachines opgeven wat het maximale aanhangwagengewicht is. De verantwoordelijkheid voor die opgave legt de RDW volledig bij de indie-

GRONDIG 8 2020

ner neer. Hier ligt voor jou en je machineleverancier een taak. Officieel moet op elk voertuig een CE-verklaring zitten. Dat betekent dat de gerealiseerde trekhaakoplossing met eventueel de bijbehorende reminrichting officieel moet zijn omschreven en vastgelegd. Concreet moet er dan in de CE een goedkeur vanaf de leverancier zitten dat de machine is vrijgegeven als trekkend voertuig voor de opgegeven belasting en de bijbehorende transportsnelheid. Als het te trekken gewicht niet meteen wordt opgegeven bij de goedkeuring van de mobiele graafmachine door de RDW vanaf 2021 en je deze later met een trekhaak uitvoert, zul je de machine op dit punt moeten laten herkeuren door de RDW. Formeel betreft het hier namelijk een wijziging in de constructie ten aanzien van het trekken van een aanhangwagen. De bestaande CE-verklaring van de fabrikant voldoet dan ook niet meer, omdat degene die een constructieve aanpassing aan een machine doet formeel de fabrikant is geworden. Voor de goede orde: een CE-gekeurde trekhaak monteren is niet afdoende. Het gaat om het realiseren van een veranderde voertuigfunctie tot trekkend voertuig met daarbij de combinatie van trekhaak en voertuig en eventueel bijkomende beremming.

ALERTHEID VEREIST Helder is dat je voor de kentekening van bestaande mobiele graafmachines geen getrokken gewicht hoeft op te geven en dat dit voor nieuwe machines wel moet. Ook is helder dat de RDW de opgave gemakkelijk accepteert, omdat de dienst de verantwoordelijkheid voor de opgave volledig bij de indiener neerlegt. Duidelijk is ook dat bestaande graafmachines niet hoeven te worden gekeurd door de RDW. Nieuwe graafmachines moeten dat vanaf 2021 wel. Bedenk in dit kader wel dat als op het kentekenbewijs van (onder andere) een mobiele machine met een datum van eerste toelating na 31 december 2020 er geen technisch toegestaan maximaal aanhangwagengewicht is vermeld, er straks ook geen aanhangwagen mag worden voortbewogen. Voor nieuwe mobiele graafmachines vanaf 2021 moet je dus alert zijn en meteen opgeven als je er (bakken)wagens mee wilt trekken. Het is jouw verantwoordelijkheid om te zorgen dat de geleverde trekhaak en beremmingsuitvoering volgens de opgave CE-goedgekeurd en juist gedocumenteerd zijn. In de praktijk is het handig dit bij je leverancier neer te leggen. Je moet dat dus wel van tevoren regelen, anders heb je achteraf de kosten van een herkeuring of loop je het risico van een bekeuring van de handhaver of - nog erger - een mogelijke strijd met verzekeraars bij calamiteiten.

GRAAFMACHINES MET BAKKENWAGENS - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

ER ZIJN AL OPLOSSINGEN BESCHIKBAAR De meeste merken hebben nog een traject te gaan, omdat de gangbare mobiele graafmachines af-fabriek niet zijn omschreven als trekkend voertuig voor ons snelle transport met zware bakkenwagens. Wel leveren de meeste merken de machines af-fabriek met trekhaak. Voor de fabrikanten en leveranciers ligt er een uitdaging om de mobiele graafmachine voor kentekening als CE-goedgekeurd trekkend voertuig aan te passen aan onze zware bakkenwagens. Standaard zijn ze gebouwd en vrijgegeven als graafmachine die op de werkplaats kan manoeuvreren. Leveranciers leveren desgewenst wel een trekhaak. De belastbaarheid daarvan is officieel meestal laag (rond de drie à vier ton) en deze trekhaak is bedoeld om op de klus eventueel iets even te verplaatsen. Daar kan een snelheidsrestrictie bij zitten. Dat is wezenlijk anders dan transport op openbare wegen (in combinatie met snelgang) en daarmee zijn transportwerkzaamheden zoals wij dat doen met de zwaardere bakkenwagens tot acht ton meestal niet afgedekt. Dan moet de fabrikant het voertuig hebben geconstrueerd en vrijgegeven als trekkend voertuig en dat ook hebben gedocumenteerd. We geven hier een aantal voorbeelden van wat er op de markt is.

1. VOLVO SMT levert de mobiele graafmachines van Volvo af-fabriek desgewenst met CE-keur met trekhaak met een maximale aanhangermassa van ongeremd 3000 kilo en geremd 8000 kilo. Dit in verschillende combinaties met de trekhaak aan het dozerblad of aan de steunpoten. Het dozerblad is hiervoor inwendig verstevigd en er is een mechanische vergrendeling van het dozerblad, inclusief losbreekreminrichting. Bij een trekhaak aan de steunpoten is de constructie van de steunpoten inwendig verstevigd. Het gaat hier om een snel verstelbare trekhaak inclusief losbreekreminrichting. Desgewenst laat SMT bij Tietjen in Duitsland CE- en TÜV-goedgekeurde pneumatische aanhangwagenberemming opbouwen.

2. HOOBY De Hooby MH 115 van Hobelman Halle Is af-fabriek geschikt voor het trekken van

een zware aanhangwagen van meer dan acht ton. Dit komt mede doordat deze mobiele graafmachine ook wordt verkocht in combinatie met een zuigwagen met eigen krachtbron en blazer. Hobelman bouwt luchtdrukremvoorziening op met de bijbehorende veiligheden, zoals de weergave van de luchtdruk. Ook geeft de fabrikant een CE-keur af op de trekhaak. Deze is in het schuifblad geïntegreerd. Het schuifblad wordt voor transport geblokkeerd en heeft een dubbele slangbreukbeveiliging.

3. JCB JCB levert de Hydradig af-fabriek

desgewenst met een goedgekeurde trekhaak. Het gaat dan om een lichte versie voor bakkenwagens tot 3,5 ton. JCB geeft hierbij ook een door CE afgedekte vrijgave om deze last te mogen trekken.

4. MECALAC Ahlmann Nederland heeft met het leveren van de GreenJobs al enige jaren ervaring met keuringen voor wegtoelating in het buitenland. Mecalac zorgt af-fabriek voor een typegoedkeuring met een aanhangergewicht van vier ton voor de snellopers. De fabrikant voorziet zijn machines uit de vierwielgestuurde MWR-serie van een trekhaak op het schuifblad, maar in de praktijk wordt er meestal voor gekozen om in combinatie met de standaard rij/ stuurrichting-omkeer de tegenovergestelde zijde te benutten.

5. DOOSAN Staad voert de mobiele

graafmachines desgewenst uit met een CEgekeurde omkeerbare trekhaak of een combitrekhaak, in de regel gemonteerd aan het dozerblad. Het is echter ook mogelijk om deze op of aan de steunpootunit te monteren. Staad regelt de bijbehorende CE-verklaring met daarbij de gebruiksvoorschriften.

6. KOMATSU De nieuwe Komatsu PW160-11 kan af-fabriek worden uitgerust met een automatische trekhaak voor vrachtwagens of een ‘bol’-trekhaak om een aanhangwagen tot acht ton voort te trekken, met alle noodzakelijke elektrische en hydraulische aansluitingen. De trailerfuncties kunnen met behulp van de hendels in de cabine worden bediend.

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - VOERTUIGCATEGORIE MMBS VERDWIJNT

Einde aan ombouwen

VOERTUIGCATEGORIE MMBS WORDT UITGEFASEERD

Tekst en foto’s: Hero Dijkema

Vanaf 1 januari 2021 is het niet meer mogelijk om een bestelauto of vrachtauto om te bouwen naar een motorrijtuig met beperkte snelheid of landbouwtrekker. Verder mogen landbouwaanhangwagens voor transport vanaf 1 januari 2022 niet breder zijn dan 2,55 meter over de bak. Deze regel zou eerst pas op 1 januari 2025 ingaan.

‘DE MOGELIJKHEID OM EEN GEKENTEKEND VOERTUIG OM TE ZETTEN NAAR LANDBOUWTREKKER OF MOTORRIJTUIG MET BEPERKTE SNELHEID VERDWIJNT’

Door de invoering van de Wet registratie- en kentekenplaatplicht (land)bouwvoertuigen op 1 januari 2021 wordt gelijktijdig de weten regelgeving voor (land)bouwvoertuigen aangepast. Zo wordt de Regeling voertuigen, met alle eisen aan de diverse voertuigcategorieën, behoorlijk gewijzigd. In de nieuwe regelgeving wordt voor de diverse categorieën (land)bouwvoertuigen aangesloten bij definities in de Europese Verordening 167/2013. Hier worden vier categorieën landbouwvoertuigen onderscheiden:

• Categorie T: landbouwtrekkers op wielen • Categorie C: landbouwtrekkers op rupsen • C ategorie R: landbouwaanhangwagens (voor transportwerkzaamheden) • Categorie S: verwisselbare getrokken uitrustingsstukken (voor het uitvoeren van bewerkingen)

GRONDIG 8 2020

MMBS Zelfrijdende werktuigen vallen niet onder deze categorieën. Nederland kent sinds 1995 voor deze machines de categorie motorrijtuigen met beperkte snelheid (MMBS). Er is geen Europese richtlijn of verordening voor deze zelfrijdende werktuigen. Landen hebben voor deze machines eigen definities. Wel vallen de zelfrijdende machines onder de Europese Machinerichtlijn 2006/42/EG. Deze is echter met name gericht op de machineveiligheid en niet specifiek op de veiligheid van de machine in het verkeer. Onder de categorie MMBS vallen nu de nationale categorieën Z1, Z2 en Z3. Categorie Z1 omvat voertuigen die op korte afstand goederen vervoeren (bijvoorbeeld SRV-wagens en heftrucks). Z2 omvat voertuigen ingericht voor werkzaamheden buiten wegen (bijvoorbeeld oogstmachines) of aan wegen

VOERTUIGCATEGORIE MMBS VERDWIJNT - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

BREEDTE LANDBOUWAANHANGWAGENS BEPERKT TOT 2,55 METER Landbouwaanhangwagens voor transport (categorie R) mogen nu nog 3,00 meter breed zijn. Dit maximum geldt niet alleen voor de breedte over de banden, maar ook voor de breedte van de opbouw. Vanaf 1 januari 2022 mogen landbouwaanhangwagens niet breder zijn dan 2,55 meter over de opbouw, maar nog wel maximaal 3,00 meter breed over de banden. Het is dus tot 1 januari 2022 mogelijk om een bijvoorbeeld een landbouwkipper of overlaadwagen met een bak of opbouw van 3,00 meter breed goedgekeurd en geregistreerd te krijgen. Daarna wordt de maximale breedte, net als voor bijvoorbeeld gronddumpers, 2,55 meter.

(bijvoorbeeld grondverzetmachines). Z3 omvat wegtreintjes voor het vervoer van personen. Alle motorvoertuigen die geen landbouwtrekker zijn en nu geen kenteken voeren, vallen in principe onder de categorie MMBS. Door de wet registratie- en kentekenplicht (land) bouwvoertuigen verdwijnt straks de mogelijkheid om een gekentekend voertuig om te zetten naar een landbouwtrekker of motorrijtuig met beperkte snelheid. Dit is een gevolg van een motie van de Tweede Kamer waarin de regering wordt gevraagd om het ombouwen van personenauto’s tot MMBS te ontmoedigen. Aanleiding voor de motie was een filmpje op PowNed Nieuws, waarin met een Mercedes-stationwagon met 25 km-bord expres door het rode licht werd gereden. Daarbij werd verteld dat de auto niet kon worden bekeurd, omdat een kenteken ontbreekt.

OMBOUW GEKENTEKENDE VOERTUIGEN Het is de afgelopen jaren al wel steeds lastiger geworden om een gekentekend voertuig om te bouwen naar een MMBS of landbouwtrekker. Een MMBS van categorie Z1 moet een minimale laadvloer van 1,50 bij 1,50 meter of een minimale oppervlakte van drie vierkante meter hebben. Belangrijk kenmerk van een Z1 is dat de maximumconstructiesnelheid niet meer dan 25 km/u is. Rijdt een omgebouwde bestelauto harder, dan is er sprake van een opgevoerd voertuig. Een MMBS van categorie Z2 heeft een maximumconstructiesnelheid van niet meer dan 45 km/u.

Daarbij moet het voertuig zijn voorzien van een vaste inrichting voor het uitvoeren van hijs-, duwof werktuigwerkzaamheden.

VERKLARING FABRIKANT Ombouwen van een gekentekend voertuig naar een landbouwtrekker categorie T is ook lastiger geworden. Het gaat hier meestal om het ombouwen van een gekentekende vrachtauto naar een landbouwvrachtauto. Vanaf 1 september 2015 moet er bij de keuringsaanvraag een verklaring van de fabrikant worden overlegd. Uit deze verklaring moet blijken dat het voertuig ook speciaal is ontworpen voor het gebruik als landbouwtrekker. Er zijn echter maar weinig fabrikanten die nog een dergelijke verklaring afgeven. De ervaring is dat Ginaf en MAN dat in voorkomende gevallen nog wel doen, maar Terberg geeft zo’n verklaring niet af.

NIEUWE VOERTUIGCATEGORIE MOBIELE MACHINES Vanaf 1 januari 2021 komt er een nieuwe voertuigcategorie mobiele machines. Deze komt in de plaats van MMBS. Onder een mobiele machine wordt verstaan een motorvoertuig dat speciaal is ontworpen en gebouwd voor het uitvoeren van werkzaamheden en niet is bedoeld voor personen- of goederenvervoer over de weg. Zo vallen alle nieuwe oogstmachines en grondverzetmachines straks onder de categorie mobiele machines. Alle bestaande zelfrijdende werktuigen blijven wel MMBS heten en dat komt ook op het kentekenbewijs te staan.

CONVERSIEPERIODE Nu er een kenteken komt, kunnen alle bestaande (land)bouwvoertuigen vanaf 1 januari 2021 worden geregistreerd bij de RDW. Tijdens de zogenaamde conversieperiode is dit een zogenaamde administratieve registratie. De eigenaar hoeft alleen merk, type, serienummer en constructiesnelheid door te geven, waarna hij automatisch een kentekenbewijs krijgt. Deze conversieperiode duurt één jaar en loopt van 1 januari tot en met 31 december 2021. Voor nieuwe zelfrijdende werktuigen vervalt de voertuigcategorie motorrijtuigen met beperkte snelheid per 1 januari 2021. Deze categorie wordt dus alleen gehanteerd voor voertuigen die voor 1 januari 2021 in gebruik zijn genomen.

Na de invoering van het kenteken verdwijnt de mogelijkheid om een gewone auto zonder kenteken op de weg te laten rijden. De gebruiker van deze auto hielp de agenten een beetje door in zijn kenteken de voertuigcategorie te verwerken.

Alle bestaande landbouwvrachtauto’s en MMBSbestelauto’s mogen blijven rijden en kunnen straks gewoon worden geregistreerd. Ze krijgen dan een kentekenbewijs als trekker of als MMBS. De categorie omgebouwde voertuigen zal echter niet verder kunnen groeien. Deze voertuigen zullen zeldzamer worden en daarmee waarschijnlijk ook meer waard. Wees dus zuinig op je huidige landbouwvrachtauto en bedenk dat ombouwen nog maar krap drie maanden mogelijk is.

‘ALLE BESTAANDE LANDBOUWVRACHTAUTO’S EN MMBS-BESTELAUTO’S MOGEN BLIJVEN RIJDEN EN KUNNEN STRAKS GEWOON WORDEN GEREGISTREERD’

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - KOBELCO

Comfort 7-serie doorgetrokken

Tekst en foto’s: Frits Huiden

NIEUWE KOBELCO SK140SRLC-7

Kobelco introduceerde onlangs de SK140SRLC-7. Meest opvallend is de nieuwe cabine met de moderne bediening. Daarbij is de machine ook sneller en sterker geworden. Grondig nam een kijkje bij één van de eerste SK140SRLC-7’s in Nederland.

‘DE STAGE V-ISUZU-VIERCILINDERMOTOR HEEFT EEN DIESELPARTIKELFILTER EN EEN SCR-KATALYSATOR MET ADBLUE’

GRONDIG 8 2020

Begin vorig jaar introduceerde het Japanse Kobelco met de 7-serie een nieuwe generatie midigraafmachines. De SK75 en SK85, met eigengewichten van respectievelijk acht en negen ton, beten het spits af. Nu komt er in die 7-serie een grote broer bij: de SK140SRLC-7-binnendraaier met een eigengewicht dat te variëren is van vijftien tot achttien ton. Importeur Kemp Groep in De Meern leverde de eerste twee machines in Nederland af. Eén ervan ging naar loonbedrijf Overvest in Langbroek, dat er inmiddels de eerste uren mee heeft gedraaid. Veel vernieuwingen op de SK140SRLC-7, zoals de

moderne cabine, zijn ook op de SK75 en SK85 te vinden. Bij het openen van de deur wordt al duidelijk dat er is gedacht aan de details. Direct gaat de led-binnenverlichting branden. Ook alle bedieningsknoppen zijn voorzien van led-achtergrondverlichting. Via drie beugels kun je jezelf vlot in de luchtgeveerde Grammer-stoel hijsen. Deze is afzonderlijk, maar ook tegelijk met de armleuning naar voren en achteren te verstellen, waarbij de bediening dus mee schuift. Zowel lange als korte machinisten vinden zo vlot de juiste houding.

KOBELCO - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

VEEL INSTELLINGEN MOGELIJK

STILLER EN STERKER

Prominent aanwezig is het 10-inch-scherm, dat net als in een luxe auto met een draai-drukknop te bedienen is, zelfs met handschoenen aan. Het is de basis van een zee aan instelmogelijkheden samengepakt in een overzichtelijk wegdraaiende menustructuur. Hier zijn de verschillende werkmodi (H, S, Eco) en maar liefst tien uitrustingsstukken te kiezen, maar ook de standaard hamer- en rotatiefunctie. Nieuwe uitrustingsstukken waar de hydrauliek met één druk op de knop op in te stellen is, zijn de roterende sorteergrijper, de processor, de bak met bovenklem en het draaikantelstuk. Daarnaast is de prioriteit in te stellen van de hydrauliek, die wordt gevoed door twee variabele pompen met een opbrengst van samen 143 liter. Er is ook een aparte

De SK140SRLC-7 omvat meer dan alleen de nieuwe cabine die we kennen van de kleinere telgen uit de 7-serie. Zo is er een Stage V-Isuzu-viercilindermotor van 86 kW (117 pk). Deze heeft een dieselpartikelfilter en een SCR-katalysator met AdBlue. Deze krachtbron geeft tien procent meer vermogen en maakt de kraan samen met de sterkere hydrauliek ook weer een stukje sneller dan voorheen. De 186 liter diesel en twintig liter AdBlue zijn zonder klimpartijen vanaf de grond te tanken. Wie voor onderhoud wel op het motorcompartiment moet zijn, kan zich vastgrijpen aan een stevige railing. Standaard is er een opvoerpomp om diesel uit bijvoorbeeld een trekker met kipper over te hevelen, zodat de kraan op het werk kan blijven staan. Ook deze SK140 kreeg het INDR-systeem van Kobelco mee.

‘VEEL VERNIEUWINGEN, ZOALS DE MODERNE CABINE, ZIJN OOK OP DE SK75 EN SK85 TE VINDEN’ tandwielpomp met een opbrengst van 66 liter. Alle cilinders zijn door een monteur apart in te stellen op liters en druk, dus ook de grotere bakcilinder. Op het scherm is bovendien de prioriteit te kiezen bij het rijden en tegelijk zwenken. Afhankelijk van de klus kan de Japanner dus snel rijden en langzaam zwenken of juist andersom.

EAGLE EYE VIEW Op het scherm zijn ook de beelden te zien van de drie camera’s die het gebied achter, links en rechts van de machine bestrijken. Tezamen maakt software hiervan een 270-graden-Eagle Eye Viewbeeld van de omgeving van bovenaf. Dit geeft de machinist nog meer overzicht rondom de kraan. Loonbedrijf Overvest liet ook een draaikantelstuk met snelwissel en een GPS-systeem van het Zweedse Engcon monteren, vandaar dat er in de cabine een tweede scherm hangt en er twee zeer uitgebreide joysticks zijn met meerdere knoppen en scrollers. De automatische airco blaast zijn koude lucht van achter de stoel. Voor de telefoon zijn er Bluetooth en een usb-aansluiting om op te laden. Achter die stoel is bovendien meer isolatie geplaatst voor een lager geluidsniveau. Ook zitten daar het zekeringenblok en het cabinefilter, die zodoende goed bereikbaar zijn. Handig: het FOPS-beschermrooster boven het dakraam is open te maken om het glas te reinigen.

Concreet betekent het dat er minder stof wordt aangezogen en dat het geluid wordt gereduceerd tot 74 dB(A). Na het openen van een luik is er een uitneembaar rooster te pakken met een stevige roestvrijstalen omlijsting. Het verzamelde stof is daar goed van af te kloppen. De kraan is op diverse manieren samen te stellen. Zo is er keuze uit een tweedelige stelgiek, een monogiek en zelfs een offsetgiek. De laatste heeft twee draaipunten tussen de lepelsteel en giek. Dat is handig bij het nauwkeurig afwerken van terreinen en in krappe ruimtes. Naast de standaard lepelsteel van 2,38 meter is er een lange lepelsteel van 2,84 meter te krijgen. Wie kiest voor het 580 kilo zware contragewicht krijgt een kont die twaalf centimeter buiten de onderwagen uitsteekt, Het 1000 kilo zware contragewicht steekt achttien centimeter buiten de onderwagen in dwarsrichting. Daarmee gaat het binnendraaierdesign wel verloren.

BREDE SLOFFEN De SK140SRLC-7 is op brede sloffen te zetten met rupsplaten van 50, 60, 70 tot zelfs 80 centimeter breed. Overvest is enthousiast over de afgeschuinde randen op zijn rupsplaten. Deze optie laat de rupsen veel minder in de zode grijpen bij het schranken, zo ervaart de loonwerker tijdens een klus op een camping in Doorn. De onderwagen is uit te voeren met een schuifbord en heeft maar liefst 153 kN aan trekkracht. De bodemvrijheid groeide naar 58 centimeter. Met deze nieuwe techniek is de SK140SRLC-7 te krijgen vanaf € 115.000 exclusief btw en uiteraard verder uit te bouwen met opties en uitrustingsstukken.

4 1. De techniek en het comfort van de kleinere SK75 en SK85 in de 7-serie zijn nu doorgezet naar deze SK140SRLC-7. Er zijn diverse gieken en lepelstelen te kiezen. Loonbedrijf Overvest rustte zijn Kobelco uit met een draaikantelstuk, een GPS-systeem van Engcon, brede rupsplaten en een schuifbord. 2. Een opvoerpomp voor diesel is nu standaard. Zo is gemakkelijk vanuit een trekker of voertuig te tanken dat weer naar huis gaat, terwijl de kraan afgetankt op het werk kan blijven staan. 3. Bij de luchtinlaat is er een uitneembaar rooster te pakken met een stevige roestvrijstalen omlijsting. Het verzamelde stof is daar goed vanaf te kloppen. 4. De SK140SRLC-7 is op brede sloffen te zetten, met rupsplaten van 50, 60, 70 en 80 centimeter breed.

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - VOLVO

‘Add Silence’ Tekst en foto’s: Gert Vreemann

VOLVO ECR25 ELECTRIC-MINIGRAAFMACHINE EN L25 ELECTRIC-WIELLADER

Met de nadruk op stil werken zet Volvo Construction Equipment de nieuwe L25 en ECR25 Electric in de markt. SMT liet een select gezelschap klanten kennismaken met deze stille elektrisch aangedreven wiellader en minigraafmachine. Ze gaan nu in productie en over een paar maanden start Volvo al met de uitlevering. De ‘toon’ is meteen gezet in de hal van SMT, waarin in verband met de strikt gehanteerde coronamaatregelen maar een beperkt aantal klanten en journalisten kon worden ontvangen. De 2,7-tons ECR25 Electric-minigraver staat aan de lader en de vijftons L25 Electric-wiellader wordt door één van de fabrieksmensen van Volvo nog even gecheckt. Even later horen we een licht gezoem. Oppassen, hij rijdt al! Normaal word je gewaarschuwd als de motor start. Voor grondwerkers is het een natuurlijke waarschuwing,

GRONDIG 8 2020

waarmee ze vergroeid zijn geraakt. Dat is er ineens niet meer. Je hoort alleen het gejank van de hydrauliek als de wiellader naar het demoterrein van SMT rijdt. Geen fijn geluid, maar hiermee is de machine wel veel stiller.

NADRUK OP STIL Volvo CE zet onder de term ‘Add Silence’ nadrukkelijk in op het stiller werken, iets wat wordt ondersteund met video’s van de nieuwkomers aan het werk in stedelijke omgevingen die met

VOLVO - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

ER MOET WORDEN BETAALD VOOR DE MEERWAARDE DIE JE LEVERT

mensen zijn gevuld. Ook SMT heeft hiervoor voor Nederland promotievideo’s gemaakt. Iets om over na te denken, want in de discussies die we tegenkomen, wordt vaak meer de nadruk gelegd op schoner werken en CO2-reductie en de voordelen bij het inschrijven op bestekken die daarbij horen. Op het SMT-evenement hebben we daar met aanwezigen uit onze sector even kort op doorgepraat. De meest treffende reactie van een ondernemer was dat hij de machine gericht gaat inzetten op projecten waarbij de machine nadrukkelijk voordelen biedt en waar dat wordt gevraagd. Dat kan zijn CO2 besparen, emissievrij werken en inderdaad ook het stiller werken. Hij ziet het in de mix en geeft nadrukkelijk aan dat er dan ook moet worden betaald voor het stukje meerwaarde dat je als ondernemer levert, hetzij in de totale aanneemsom in een bestek, hetzij in voordelen bij de inschrijving, hetzij in uurprijs. Altijd geldt als voorwaarde dat er iets tegenover moet staan. Een andere ondernemer gaf aan dat de besparing van brandstof en CO2-uitstoot bij deze klasse machines maar beperkt is. “Waar hebben we het over als je het vergelijkt met grotere machines. Je moet het wel in het juiste perspectief blijven zien.”

VEEL BELANGSTELLING Blijkbaar wegen de voordelen zwaarder, want in de voorinschrijving zijn er ongezien al elf machines verkocht (zes minigraafmachine en vijf wielladers). Deze klanten krijgen als eersten de eerste productiemachines uitgeleverd. De serieproductie wordt deze maand opgestart. Volgens planning zal SMT deze elf machines in de laatste week van november gaan uitleveren. Volvo Construction Equipment geeft aan zich eerst te beperken tot de vijf pilotlanden Noorwegen, Duitsland, Engeland, Frankrijk en Nederland. Cumelabedrijven hoeven dus niet lang te wachten als ze nu besluiten tot aanschaf. De fabrikant zegt daarna de productie te gaan opschalen en stapsgewijs de uitlevering wereldwijd uit te rollen. Als dat is afgerond, zullen er meer modellen volgen. Genot or not, electric is hot en dus zal Volvo met deze machines gaan scoren.

DUBBEL De machines gaan ruwweg het dubbele kosten van een vergelijkbare conventionele dieselmachine. Volvo CE heeft voor de verkopers een rekentool ontwikkeld waarin op bedrijfsniveau op basis van de inzet (het aantal draaiuren, de soort werkzaamheid, de belasting et cetera) kan worden berekend wat de besparing in brandstofkosten is ten opzichte van de conventionele dieselvariant. SMT geeft aan dat die besparing voor beide machines op jaarbasis neerkomt op ruwweg € 1600,- bij normale inzet. Daar komen nog extra voordelen bovenop in de besparing op onderhoudskosten. Er zijn geen filters en geen motorolie en mogelijk hebben componenten ook een langere levensduur. En dan zijn er ongetwijfeld voordelen dankzij Mia en Vamil. Desondanks krijg je het gat ten opzichte van een conventionele machine niet dicht gerekend.

De bediening kan via persoonlijke settings en bij de wiellader in vijf werkmodi volledig op de eigen voorkeur en werkzaamheden worden afgestemd.

Volvo ontwikkelde het elektrisch systeem in eigen huis. De niet gekoelde lithium-ionpakketten zijn beveiligd tegen overbelasting, overladen, oververhitting en dergelijke.

DE MACHINES Bij normale belasting kun je volgens Volvo CE een volle dag met beide elektrisch aangedreven machines werken. Bij vollast red je dat niet, maar dat is ook niet de normale praktijk. De machine kan ‘s nachts aan het net worden opgeladen of aan een laadpaal via de interne lader. Volvo levert desgewenst 48V 360A-snelladers in binnen- en buitenuitvoering om de accu in een uur tijd voor tachtig procent op te laden. De fabrikant heeft een eigen accupakket (laten) ontwikkelen. Dit is automatisch beveiligd tegen overbelasting, te ver leegtrekken en dergelijke. De ECR25 is uitgerust met een enkel 450 Ah/20 kWh lithium-ionpakket. De L25 heeft twee van deze pakketten. Bij de ECR25 is dit pakket gekoppeld aan een enkele elektromotor met een (piek)vermogen van 18 kW. De L25 heeft twee elektromotoren: een 36 kW elektromotor direct op het rijwerk en een 32 kW elektromotor voor de werkhydrauliek. De bediening is afgestemd op de mogelijkheden van elektrisch rijden. Via de persoonlijke settings en de beschikbare werkmodi kunnen de machines geheel naar wens worden ingesteld. Zo kun je met de ECR25 bijvoorbeeld op vol vermogen, op vol toerental en op eco-modus bij een gereduceerd toerental van de elektromotor werken. Bij de wiellader zijn er vijf werkmodi. Je kunt daarbij bijvoorbeeld voor licht werk of slappe ondergrond de tractie zover als je wilt terugregelen om slip te voorkomen. Het inching-pedaal is verleden tijd. Het rempedaal is puur voor een noodstop of een lange wachttijd op een helling. Dat moet je zelf maar eens proberen als SMT in november de eerste machines toevoegt aan zijn huurvloot.

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - DEUTZ-FAHR

Welkome aanvulling Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Deutz-Fahr

NIEUWE DEUTZ-FAHR 8280 TTV GELANCEERD

Met de nieuw ontwikkelde 211 kW (287 pk) 8280 TTV vult Deutz-Fahr het gat tussen de 7- en 9-series. De nieuweling lijkt sprekend op zijn broers in deze series, maar bevat toch ook nog veel interessante nieuwe zaken. In vermogen, grootte, gewicht en bandenmaat sluit de trekker goed aan bij de behoefte van cumelaondernemers.

DE TIEN TON WEGENDE TREKKER BLIJFT OP 710/70R42-BANDEN MOOI BINNEN DE 2,75 METER

GRONDIG 8 2020

De eerste kennismaking zet meteen de toon. Met de moderne, imposante neus, de korte, gedrongen, ‘Bully’-achtige motorkap en de vertrouwde cabine lijkt hij sprekend op de 7- en 9-serie. Je hebt niet het idee dat hier een geheel nieuw ontwikkelde trekker staat. Toch is dat wel degelijk het geval. Deutz-Fahr had een gat tussen de 7-serie, die tot 198 kW (250 pk) gaat, en de 9-serie, die begint bij 230 kW (290 pk). De nieuwe 8280 TTV zit daar in grootte en gewicht mooi tussenin en overlapt in vermogen net met het lichtste model van de 9-serie. Een extra model met circa 206 kW (260 pk) zou welkom zijn, maar daar zit het niet op vast. Deutz-Fahr geeft ook aan dat de eigen-

schappen van beide series zijn samengebracht in deze compleet nieuw ontwikkelde trekker.

NIEUWE MOTOR EN AANDRIJFLIJN Onder de kap zien we de bekende 6,1-liter-Stage V-Deutz zoals die ook in de 7-serie te vinden is, maar het betreft hier een nieuwe, doorontwikkelde versie met dubbele turbo en een dubbele koeling. Het motorolieverversingsinterval is opgegeven voor een royale 1000 uur. Als we zijn ingestapt, zien we een vertrouwde cabine met op details toch best veel aanpassingen. Nieuw is een aparte transmissie/automodus-onafhankelijke gashendel op de armleuning, waarmee je het

DEUTZ-FAHR - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

stationaire toerental instelt. Dat kun je zo handig verhogen om te voorkomen dat de motor (ook in Autopower-modus) bij zware werktuigen te ver in toeren zakt bij het inschakelen. Samen met de Ecopower-draaiknop voor de toerentalonderdrukking kun je zo het ideale toerentalbereik instellen. Verder zien we op de zijconsole nog een nieuwe draaiknop voor de aftakastoerenkeuze. Fijn zijn de sterkere airco met de twee extra uitstroomopeningen in het dashboard en de handige snelbediening voor de nieuwe audio-installatie. Verder rijdt de trekker zoals de bekende TTVmodellen van de 7- en 9-serie en laat hij zich ook zo bedienen. Je rijdt er zo mee weg. De TTV-transmissie is een nieuw ontwikkelde versie, net als de bijbehorende achteras. Nieuw is dat de schakeltrap veld/transport niet bij een vaste snelheid (12 km/u) zit, maar dat de transmissie nu afhankelijk van het motortoerental ongemerkt ergens tussen 14 en 23 km/u naadloos overschakelt. De top is net als bij de 7- en 9-serie maximaal 60 km/u of naar wens 40 km/u of 50 km/u. De transmissie heeft een andere overbrengingsverhouding, zodat de maximumsnelheid bij een lager motortoerental wordt bereikt. Zo wordt bij de 40 km/uversie de top al bereikt bij 1220 motortoeren en de 50 km/u bij circa 1600 motortoeren .

MEER COMMUNICATIEMOGELIJKHEDEN In het nieuwe display in de stuurconsole kunnen alle instellingen worden gerealiseerd. Het display in de zijstijl is hiermee komen te vervallen. Naast de bekende grote universele terminal is er een extra rail boven in de cabine voor de montage van een iPad of iPhone of desgewenst een extra Isobus-terminal. Via de XTend-functie kunnen daarnaar bedieningsfuncties worden overgezet, bijvoorbeeld als er anders te veel functies op het scherm zitten, om bij meer Isobus-aansluitingen een werktuigbediening op de iPad te zetten of om met de iPad naar de machine te kunnen. Deutz-Fahr heeft met de SR 20 een nieuwe GPSontvanger. Hierbij kan bij verlies van het signaal nog twintig minuten met grote RTK-precisie worden doorgewerkt. Ook zoekt hij automatisch het beste netwerk op. De functie Auto Turn voor keren op de kopakker is erbij gekomen en er zijn nu tot 200 secties beschikbaar voor sectieschakelingen. Via het CTM-voertuigvolgsysteem kan via de SR 20 het voertuig worden gemonitord en worden geïntegreerd in het totale voertuigmanagement. Uiteraard is de nieuwkomer gecertificeerd voor TIM (Tractor Implement Management) en geschikt voor Agrirouter.

De trekker heeft een nieuwe TTV-transmissie en achteras, die geschikt is voor 710/70R42-banden.

De nieuwe bediening met onderaan de nieuwe gashendel en op het dashboard de extra uitstroomopening.

LICHTER De kaal tien ton wegende trekker is in omvang een slag kleiner dan de 9-serie en ruim een ton lichter. Belangrijk is dat deze op 710/70R42-banden kan worden gezet. Buitenwerks is de trekker dan 2,75 meter breed en op de steeds populairder wordende 800-banden blijft hij mooi binnen de drie meter. De 8280 TTV heeft net als de 7- en 9-serie schijfremmen (verplicht voor 60 km/u). De nieuwe geveerde vooras kent drie keuzestanden, soft, auto en normaal, en beschikt ook over het DeutzFahr-anti-duiksysteem. Het geheel werkt samen met de pneumatische cabinevering. De trekker is opgegeven voor elf ton hefkracht en vier ton oplegdruk achter. De fronthef is opgegeven voor 5,4 ton. Achter bevinden zich maximaal vijf dubbelwerkende aansluitingen en aan de voorzijde zijn twee dubbelwerkende hydrauliekaansluitingen leverbaar plus één dubbelwerkende frontheffunctie in combinatie met een axiaalpomp met een opbrengst tot 210 liter per minuut. Er is 90 liter hydrauliekolie beschikbaar. Last but not least: net als de 9-serie is de 8280 TTV desgewenst verkrijgbaar met tweetoerige Duospeed-frontaftakas (1000/1000E-schakeling). Achter is er uiteraard de bekende drietoerige uitvoering (540E, 1000 en 1000E).

MET DE SR 20-GPSONTVANGER KAN BIJ VERLIES VAN HET SIGNAAL NOG TWINTIG MINUTEN MET GROTE RTK-PRECISIE WORDEN DOORGEWERKT

Eind vorige maand zijn de dealers getraind bij de fabriek in Lauingen. Deze maand is de trekker al in productie genomen en bij de dealers vrijgegeven voor verkoop. We zijn benieuwd welk cumelabedrijf de eerste eigenaar is... GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - FENDT

Nog een klein stapje Tekst en foto’s: Toon van der Stok

FENDT ONE COMBINEERT KANTOOR EN TREKKERCABINE Deze periode start Fendt met het uitleveren van de eerste trekkers met het Fendt One-systeem, het nieuwe bedieningsconcept voor de terminal in de trekker en gekoppeld aan de computer thuis. We namen de proef op de som, gingen schuiven en klikken en ontdekten dat nog niet overal aan de loonwerker is gedacht.

Het systeem heet heel fraai Fendt One. Om aan te duiden dat het gaat om één systeem voor de bediening op de trekker dat direct is gekoppeld aan de computer op kantoor. Om dat te bereiken, is Fendt geheel opnieuw begonnen met de inrichting en vormgeving van de bedieningsschermen. Het werd vorig jaar geïntroduceerd op de Agritechnica en inmiddels levert Fendt de eerste trekkers van de 300-, 500- en 700-serie met Fendt One uit. Voor de opzet heeft Fendt vooral goed gekeken naar de wereld van de mobiele telefoons. Het is swipen van scherm naar scherm, je kunt zaken vastzetten en met het aanraken van een symbool kun je een instelling openen. Elke stap is duidelijk doordacht en geeft de mogelijkheid individueel alles in te stellen. Het begint al als je als gebruiker het systeem opstart. Dan volgt eerst een systeemcontrole, met een scherm waarop je kunt zien of alles goed functioneert. Daarna kom je in het scherm waar je de bestuurder kunt kiezen en je eigen instellingen kunt ophalen. Uiteraard ook in het Nederlands.

1 38

GRONDIG 8 2020

AAN HET WERK Na het aanmelden kun je aan het werk en de machine instellen. Daarvoor kun je verschillende routes kiezen. De eerste stap kan zijn het selecteren van het te bewerken veld. Dit kun je instellen op basis van de GPS-coördinaten of wanneer je er eerder bent geweest ophalen uit de opgeslagen gegevens. Is de locatie eerder opgeslagen, dan herkent de Fendt one zelf op welk veld je bent. Stap twee kan dan zijn het instellen van het werktuig. Ook deze kun je ophalen uit de opgeslagen instellingen. Daarbij kun je voor elk werktuig ook de persoonlijke instelling van een chauffeur opslaan. Vooral handig als je na langere tijd bijvoorbeeld weer de zaaimachine moet instellen. Met één druk op de knop staat hij weer net zo goed in-

MET MAXIMAAL DRIE STAPPEN BEN JE BIJ EEN INSTELLING

FENDT - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

gesteld als toen hij bijvoorbeeld aan het eind van het zaaiseizoen werd opgeborgen.

VANAF KANTOOR Tot zover eigenlijk niets bijzonders. Het zijn zaken die ook nu al in veel systemen mogelijk zijn alleen soms moeilijk te vinden. Het verschil is dat je nu op je bureaucomputer heel veel instellingen kunt voorbereiden. Dat gaat eenvoudig, omdat precies dezelfde symbolen en gegevens worden gebruikt. Om dit gebruik te stimuleren, krijgt iedere Fendt One-gebruiker de eerste drie jaar gratis de beschikking over een gsm-verbinding tussen de trekker en de cloudomgeving van Fendt One. Het betekent niet meer met usb-sticks gegevens overzetten, maar gewoon op kantoor contact maken en alle gegevens binnenhalen. Of omgekeerd om bijvoorbeeld op kantoor een taakkaart klaar te zetten met bijvoorbeeld de hoeveelheid kunstmest of de bestrijdingsmiddelen die op een perceel moeten worden toegepast. Voor een chauffeur kun je als loonwerker zo een heel dagprogramma klaarzetten. Zodra je dit klaar hebt staan, is een druk op de knop voldoende om alles over te zetten naar de trekkerterminal. Daar verschijnt na het opstarten van de trekker direct de melding dat er een nieuwe taak beschikbaar is. Dat is dan een kwestie van openen en accepteren en de werknemer weet wat hem te doen staat, inclusief de juiste perceelsgegevens en hoeveelheden.

DOWNLOADEN Omgekeerd is na het afsluiten van het werk en het opslaan van de gegevens op de trekker direct op de thuiscomputer te zien wat er is gebeurd, inclusief gegevens als bijvoorbeeld rijsnelheid, brandstofverbruik, taakkaart enzovoort. Deze gegevens kunnen vanaf het kantoor worden gebruikt om bijvoorbeeld als loonwerker de klant te informeren. Dit is echter alleen mogelijk in pdf, omdat het nog niet mogelijk is deze gegevens te downloaden als een te exporteren bestand. Alleen als de klant via Agrirouter is gekoppeld en toestemming heeft

om het te downloaden vanaf de trekker kan hij het rechtstreeks in zijn managementsysteem laten inlopen. Zo is het ook nog niet mogelijk om bijvoorbeeld overzichten over een langere periode van een perceel te maken of de dagproductie van een medeerker. Gegevens die je als loonwerker zou kunnen gebruiken om te factureren of aan het eind van het jaar een complete teeltregistratie op te leveren. Het is een omissie die zo te merken is ontstaan omdat er bij de ontwikkeling niet aan loonwerkers is gedacht. De vaststelling van dit gemis leverde namelijk een direct actielijstje bij de ontwikkelaar op. Grote kans dus dat het over enige tijd wel mogelijk is.

MET EEN DRUK OP DE KNOP IS DE ZAAIMACHINE WEER NET ZO GOED INGESTELD ALS VORIG JAAR

MAXIMAAL DRIE KLIKKEN Vooral op de trekker is Fendt One een grote vooruitgang door de eenvoud waarmee instellingen zijn te veranderen. Met maximaal drie tikken op het scherm ben je telkens bij een instelling, of dat nu een ventiel is of de bediening van de lichten. Onderdeel van de vernieuwing is ook dat alle knoppen rond de bedieningshendels opnieuw zijn ingedeeld. Het lijkt op het eerste gezicht een warboel van knoppen, maar er is echt over nagedacht. Zo hebben alle functies die met rijden te maken hebben de kleur oranje gekregen, is alle hydrauliek blauw en alles wat met GPS te maken heeft wit. Kleine ledlampjes in de vrij in te delen knoppen op en rond de bedieningshendel geven na het instellen de juiste kleur. Mooi is ook het rood oplichten van het balkje boven een knop met een hydraulische functie als deze dicht staat. Zo is in één oogopslag te zien hoe de schakelaar staat. Voor gebruikers die het oude systeem gewend zijn, zal het ongetwijfeld even wennen zijn, maar is dat eenmaal gebeurd, dan merken ze dat het systeem is opgebouwd op inzichten die de laatste jaren zijn opgedaan met de smartphone. Door nu helemaal opnieuw te beginnen, heeft Fendt een systeem gecreëerd dat toekomstbestendig is en past bij de ontwikkelingen in de digitale landbouw. Zeker als het merk ook nog het laatste stapje voor de loonwerker zet.

1. De opdracht die binnenkomt op het trekkerscherm. Hier nog in het Engels, maar Nederlands is ook mogelijk. 2. Na afloop van het werk is precies te zien welke klus is uitgevoerd, in dit geval inclusief de oppervlakte. Dit had bijvoorbeeld ook de tijd kunnen zijn. Dit kun je zelf instellen. 3. Op het scherm thuis kun je precies terugzien hoe het werk is uitgevoerd, inclusief rijsnelheid, toegediende hoeveelheid en bijvoorbeeld brandstofverbruik. 4. In de nieuwe opzet zijn scherm en bedieningshendel grotendeels geïntegreerd. Met simpel schuiven en klikken kun je een functie vastzetten op de bedieningshendel. 5. Dit is het tweede scherm in de cabine. Dit kun je ook zelf inrichten. Rechtsboven zie je de functies van de joystick. 6. Voor elk werktuig en elke werknemer kunnen alle instellingen worden vastgelegd. 7. In de nieuwe 11-serie kan de machine al zelf het volgende spoor kiezen en de bocht maken. Later komt deze functie ook voor andere series beschikbaar.

7 GRONDIG 8 2020

ADVERTORIAL

DOOSAN CONNECT IS EEN VERRIJKING Als je investeert moet je dat goed doen vindt Peter Wolken. Want als je dan niet voor het modernste kiest, loop je binnen enkele jaren achter. Hij is daarom blij met het nieuwe Doosan Connect. “Dat is echt een verrijking, want ik kan nu op afstand de machine monitoren.”

In het hoogveengebied Bargerveen, aan de Duitse grens, vind je de locatie van loon- en grondverzetbedrijf Wolken van ruim 19.000 m2. Het bedrijf is in 1968 opgezet door de vader en moeder van de huidige eigenaar Peter. Het bedrijf heeft vijftien vaste werknemers, met daaromheen een flexibele schil. In het wagenpark staan vijf mobiele graafmachines en acht rupsgraafmachines, die voornamelijk gebruikt worden voor de wegenbouw en het waterschap. We spreken met Peter Wolken.

TEXAS VAN EUROPA Wolken Senior zag in 1968 mogelijkheden om te starten als loonbedrijf. Al snel begon hij te werken voor de Nederlandse Aardolie Maatschappij, op een locatie in Drenthe die het ‘Texas van Europa’ werd genoemd. Het bedrijf is in de jaren daarna snel uitgegroeid. ‘’Begin jaren ‘80 zijn we klant bij onze dealer

geworden. In al die jaren hebben we met name met Berend Koopmann contact gehad, chef werkplaats. Berend komt uit Duitsland en hij leerde mij op mijn zevende mijn eerste woordjes Duits. Zowel zakelijk als privé hebben wij een zeer goede band, vandaar dat hij ons al jaren machines verkoopt.” In 1997 werd loon- en grondverzetbedrijf Wolken een VOF. Peter kwam samen met zijn ouders in het bedrijf. In 2000 werd Peters vader ziek en een jaar later overleed hij op 56-jarige leeftijd. Verdrietig en moeilijk: vanaf toen moest Peter het bedrijf alleen gaan runnen.

OVER DE GRENS ‘’Omdat wij vlakbij de grens van Duitsland zitten, werken we daar ook veel. Vooral met de Doosan DX255LC-3, voor grond-

Op het bedrijf van Wolken is het Doosan oranje nu de huiskleur van de machines.

ontginning. De grond heeft daar heel weinig draagkracht, dus we gebruiken onze Doosan om de grond te diepspitten. Met de machine halen we zand onder het veen weg en dan mixen we dat door de veenlaag. Het gevolg: meer draagkracht.’’

landse Aardolie Maatschappij. Dat was net in de crisistijd. Tijdens de crisis zaten wij dus eigenlijk in onze glorietijd, haha. Dat was wel apart.’’

MACHINE VOOR DE TOEKOMST Waarom heeft Wolken voor Doosan gekozen? “Zowel de machinist van de Doosan DX170W-5 als die van de Doosan DX160W-5 waren unaniem dat de nieuwe machine weer een Doosan moest worden. Daarnaast hebben we profijt van de grotere kracht van de Doosan DX170W-5 bij het lossen en plaatsen van zware putten op het werk. Voor de machinist zijn de mogelijkheden die erop zitten ook fijn, daar maken we allemaal gebruik van. Ook zijn beide machines voorzien van een Engon draaikantelstuk en zijn deze uitgevoerd met Engcon bedieningshendels inclusief wielbesturing in de hendel. Hier zijn de machinisten erg blij mee.

De nieuwe machines zijn allemaal voorzien van Engcon draaikantelstukken.

WILDLANDS ADVENTURE ZOO ‘’Een van de mooiste projecten die we hebben mogen uitvoeren was toch wel de WILDLANDS Adventure Zoo in Emmen. Dat komt door alle speciale dingen die we daarvoor hebben mogen doen. Zo hebben we alle machines geleverd voor het planten van bomen. Omdat er veel heuvels en bergjes waren, hebben we ook meegedacht hoe het technisch allemaal mogelijk te maken was. Heel bijzonder! In 2008 hebben we voor een ander project veel werk gehad aan de herontwikkeling van de Neder-

Doosan Connect is in de nieuwe machines echt een verrijking. Nu kan ik het brandstofverbruik goed monitoren. Ik heb nog nooit inzicht gehad op brandstof, daar waren we ook niet zo mee bezig. Wanneer je nu een machine koopt, moet je deze eigenlijk ook met het oog op de toekomst kopen. Zodra je direct het nieuwste erop hebt zitten. Wat nu ‘nieuw’ is, kan over vijf jaar als de standaard worden gezien.’’ Innovatie en duurzaamheid staan hoog in het vaandel bij Wolken en niet voor niets: ze zijn reeds gecertificeerd voor CO2 prestatieladder niveau 4.

VOOR MEER INFORMATIE, NEEM CONTACT OP MET DE DOOSAN DEALER BIJ JOU IN DE BUURT! Anema Arum B.V. Staad B.V. ELM Bouwmachines B.V. Handelsonderneming Snippe Erica B.V. Nijland Service B.V.

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - VALTRA

DE STYLING IS HEEL HERKENBAAR EN PAST PERFECT IN HET PLAATJE DAT AL EERDER MET DE S-, T- EN DE N-SERIE IS NEERGEZET

Valtra dicht gat

NIEUWE G-SERIE KOMT TUSSEN DE A EN N

Tekst: Toon van der Stok Foto’s: Valtra

Met een compleet nieuwe serie doet Valtra een aanval op het segment trekkers van 74 tot 103 kW (100 tot 140 pk). De G-serie komt tussen de A en N in en omvat voorlopig vier modellen. Het betekent wel dat de kleinste modellen van de N-serie verdwijnen. Voorlopig blijft de kennismaking met de nieuwe serie beperkt tot een digitale. Door corona gaat dat namelijk niet meer op locatie, waarbij je de trekker ook kunt testen, maar via een videoverbinding. Je ziet de trekker dan alleen maar rijden. De Mechan Groep, importeur van Valtra, had daar wel een speciaal evenement van gemaakt in een Tilburgse bioscoop. Eerst werd de pers daar bijgepraat en daarna kregen ook de dealers een presentatie. Voor velen was het de eerste keer dat ze weer bij elkaar kwamen. Gelukkig was er ruimte genoeg om de gewenste onderlinge afstand te houden. In de Versu-uitvoering hebben alle modellen een groot touchscreen en elektrische bediening van de ventielen.

OP EN TOP VALTRA De nieuwe serie is in elk geval uiterlijk op en top een echte Valtra. De styling is heel herkenbaar en past perfect in het plaatje dat al eerder met de S-, T- en de N-serie is neergezet. Opvallend is de aflopende motorkap, die de bestuurder een goed zicht naar voren geeft. Op 7,70 meter van de bestuurdersstoel kan de chauffeur de grond al zien. Dat past bij het gebruik, waarbij vooral voor de eenvoudiger modellen wordt gedacht aan het boerenbedrijf met een opgebouwde voorlader. Voor bijvoorbeeld de loonwerker is het een mooie compacte trekker, die zeker in de Versu-modellen alles

GRONDIG 8 2020

heeft wat je in dit segment nodig hebt, met loadsensing-hydrauliek, elektrische ventielen en een fronthef met eventueel ook een Isobus-aansluiting en twee extra ventielen. Iets minder Valtra is de transmissie. Deze komt van de Gima-fabriek van Agco en Claas. Het is een zestraps powershift met vier stappen. Het is een bekende transmissie, die ook bij zusterbedrijf Massey Ferguson is te vinden. Wel heeft hij volgens Valtra duidelijk eigen kenmerken doordat hij aan de eigen bediening van de software is gekoppeld. Belangrijk is dat deze transmissie acht verschillende schakelmogelijkheden heeft in het traject tussen vier en twaalf kilometer per uur.

GEBOGEN RUITEN De cabine is gebouwd op het bestaande frame van de Valtra-cabines, maar heeft een geheel nieuwe uitstraling gekregen. Gebogen ruiten geven een ruimtelijk effect en vergroten het glasoppervlak naar 5,7 vierkante meter. Langs de rechter stijl is een extra stang gemonteerd, waaraan extra schermen kunnen worden opgehangen. In de HiTech- en Active-uitvoering is er wel armleunbediening, maar ontbreekt daar het scherm. Dan zijn er ook nog drie eenvoudige hendels voor het bedienen

VALTRA - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

G-SERIE IN GETALLEN

AFMETINGEN MET 600/65R38 + 480/65R28 WIELBASIS

2550 MM

MODEL

VERMOGEN

VERMOGEN MET BOOST

LENGTE (ZONDER FRONTHEF)

4405 MM

G 105

77 KW (105 PK)

81 KW (110 PK)

TRANSPORTLENGTE, MET FRONTHEF

4600 MM

G 115

85 KW (115 PK)

88 KW (120 PK)

HOOGTE, ZONDER VALTRA GUIDE BOX

2830 MM

G 125

92 KW (125 PK)

96 KW (130 PK)

MAXIMALE BREEDTE

2460 MM

G 135

99 KW (135 PK)

107 KW (145 PK)

DRAAICIRKEL

4,36 M

BODEMVRIJHEID MIDDEN

443 MM

BODEMVRIJHEID ACHTER (ZONDER TREKHAAK)

460 MM

GEWICHT (VOLLE TANKS, + BESTUURDER)

5140 KG

GEWICHTSVERDELING VOOR/ACHTER

41/59%

MAXIMAAL TOTAALGEWICHT

9500 KG

TANKINHOUD, BASIC

200 LITER

TANKINHOUD, STALEN TANK

160 LITER

INHOUD ADBLUE-TANK

21 LITER

MIN. BANDENGROOTTE (ACHTER SRI 750)

420/85R34 + 340/85R24

MAX. BANDENGROOTTE (ACHTER SRI 825)

600/65R38 + 480/65R28

van de hydrauliek. Net als bij de grotere modellen kun je ook kiezen voor de Versu-uitvoering. Op deze modellen is het SmartTouch-scherm standaard. Dit is volledig vergelijkbaar met de bediening die ook al in de T-, N- en S-serie aanwezig is. Loonbedrijven die meerdere modellen in gebruik hebben, kunnen chauffeurs dus gemakkelijk laten wisselen.

VALTRA CONNECT In de meest luxe uitvoering, de Versu, is de trekker standaard uitgerust met Valtra Connect. Met dit systeem kun je heel eenvoudig data uitwisselen tussen de trekker en kantoor. Standaard gebruikt Valtra hiervoor het Agrirouter-systeem. Met tussenkomst van het kantoor kun je dan ook gegevens van de ene naar de andere trekker overzetten. Handig is dat de software zelf herkent op welk perceel de trekker is. Alle opgeslagen gegevens van eerdere bewerkingen worden dan automatisch geladen, dus inclusief bijvoorbeeld eerder ingestelde spuitsporen. Dit systeem werkt ook prima in combinatie met Dacom, waarmee de Mechan Groep een samenwerking heeft. Trekkers die zijn uitgerust met Connect zijn ook eenvoudig te volgen vanaf huis of vanaf het mechanisatiebedrijf. Als loonwerker kun je dus meekijken met de instellingen van de chauffeur of bijvoorbeeld de urenstand controleren. De Valtra-dealer kan dit gebruiken om te kijken wanneer onderhoud nodig is of wanneer er mankementen zijn. Op afstand kan de monteur dan een eerste analyse doen en al vanaf de werkplaats een oplossing bieden of zorgen dat hij met de juiste onderdelen op pad gaat.

De nieuwe serie heeft de kenmerkende Valtra-styling met ledverlichting die het logo accentueert.

Voor onderhoud hoeft de dealer overigens niet al te vaak te komen. In de nieuwe serie gaat het onderhoudsinterval omhoog naar 600 uur. Mede dankzij de Agco Power-viercilindermotor die zonder EGR toch de Stage V-emissie-eisen haalt. Nabehandeling met AdBlue en een roetfilter is voldoende om deze normen te halen. De motor is daardoor ook relatief compact, wat de aflopende motorkap mogelijk maakt.

ECO-UITVOERING

ONDER DE KAP LIGT NU EEN AGCO POWER-VIERCILINDERMOTOR DIE ZONDER EGR TOCH DE STAGE V-EMISSIE-EISEN HAALT

Het G 125-model is ook leverbaar in de Eco-uitvoering. Volgens Marc de Haan, verantwoordelijk voor Valtra bij de Mechan Groep, is dat in Nederland ook in andere series een populaire variant. In de ecostand gaat het nominaal toerental van 2200 naar 1900 toeren per minuut. Het maximaal vermogen wordt dan bereikt bij 1750 in plaats van 1900 toeren. “Klanten hebben dan niet alleen een lager brandstofverbruik, maar ook minder slijtage. In deze stand maakt de trekker duidelijk minder toeren en dat zorgt ervoor dat de motor tijdens zijn levensduur veel minder omwentelingen maakt. Dat vertaalt zich ook in minder slijtage.” Hoe de trekker rijdt, konden we zoals gezegd nog niet ervaren. Dat zal pas kunnen in november of december, wanneer de Mechan Groep de eerste trekkers in Nederland en België hoopt te hebben. Die gaan dan in een twee maanden durende toer langs de verschillende dealers. Grote kans dus dat alle cumelabedrijven in de loop van oktober wel een uitnodiging ontvangen om te komen rijden. Op het oog ziet het er goed uit, maar dan zal moeten blijken of Valtra de mooie beloften waar maakt. GRONDIG 8 2020

Exclusief TEBBE importeur voor Nederland LMC Gennep BV • Wolfdijk 18 • 5386 JC Geffen • T: 0485-511605

Ook uit te voeren met taakkaart strooien (Vamil/Mia)

www.lmcgennep.nl

ECONOMIE - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

IN KORT BESTEK - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

TOENAME ONDERHOUDS- & REPARATIEKOSTEN De kosten voor onderhoud en reparatie zijn sinds 2011 met ongeveer één procent gestegen. Deze bedragen nu elf procent van de bruto marge. Dit blijkt uit cijfers van Cumela Kompas. Uitgedrukt in harde euro’s zijn de kosten per bedrijf flink gestegen. In de periode 2010-2013 lagen deze rond de € 145.000,-, maar in 2018 was dat voor een gemiddeld bedrijf al € 205.000,-. “Daarmee zijn deze kosten harder gestegen dan de bruto marge”, constateert Dieuwer Heins, adviseur Financiën & Bedrijfsontwikkeling bij Cumela Advies. “De stijging is bijna 39,7 procent, gemiddeld 5,7 procent per jaar. De groei van de bruto marge heeft dat niet bijgehouden. Deze is in de vergelijkbare periode toegenomen met 28,5 procent, gemiddeld 4,1 procent per jaar.

Een vergelijkbaar beeld constateert hij bij de onderhoudskosten in relatie tot de boekwaarde en de aanschafwaarde van de machines. In 2011 waren de onderhoudskosten 5,2 procent ten opzichte van de aanschafwaarde. Inmiddels zijn deze gestegen naar 5,6 procent in 2018. Voor een machine van € 100.000,is dus jaarlijks € 5600,- nodig voor onderhoud. Heins ziet twee oorzaken. “Onderdelen en de inhuur van een monteur zijn duidelijk duurder geworden. Daarnaast zien we dat bedrijven meer geld besteden aan extra onderhoud wanneer de resultaten goed zijn. Dat speelt nu gelukkig zeker een rol.” De stijgende onderhoudskosten zijn niet het gevolg van een machinepark dat ouder wordt, zo blijkt uit de verhouding van de boekwaarde ten opzichte van de aanschafwaarde. In 2015 lag die op 32 procent. Inmiddels is deze verhouding gestegen naar 35 procent. Door de goede resultaten hebben bedrijven nu een iets jonger machinepark dan een aantal jaren geleden. De gegevens zijn gebaseerd op in totaal 157 cumelabedrijven die hebben deelgenomen aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas in de periode 2011-2018. Wil je weten hoe jouw kengetallen zijn, doe dan mee aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas.

GEWIJZIGDE INSCHRIJVINGSSTAAT

Beste Geralde, Ik heb bij mijn inschrijving over het hoofd gezien dat er bij de Nota van Inlichtingen (NvI) een nieuwe inschrijvingsstaat is gepubliceerd. Mijn inschrijving is nu ongeldig verklaard. Is dit terecht?

Beste aannemer, Dit hangt uiteraard af van de omstandigheden en van het geval, maar de kans is groot dat de opdrachtgever de inschrijving ongeldig mag verklaren. Begin dit jaar zijn er twee gerechtelijke uitspraken gedaan waarbij de rechter tot dit oordeel kwam. In de eerste zaak stelde de inschrijver dat het gebrek van de oude inschrijfstaat hem niet kon worden verweten, omdat de oude versie nog online stond in de categorie ‘Aanbestedingsdocumenten’, terwijl de gewijzigde inschrijvingsstaat was gepubliceerd in de categorie ‘NvI’. En als inschrijver mag je verwachten dat de in te dienen stukken te vinden zijn onder de categorie ‘Aanbestedingsdocumenten’. In de tweede zaak was de inschrijver van mening dat de opdrachtgever hem op het verkeerde been had gezet door de derde NvI dezelfde naam te geven als de tweede NvI. Bovendien was de bestandsomvang van beide documenten gelijk. Hierdoor dacht de inschrijver dat het om twee dezelfde documenten ging en heeft hij de derde NvI niet geopend. In beide zaken waren volgens de rechters voldoende aanwijzingen dat een nieuwe NvI was gepubliceerd. In de eerste zaak was vooraf duidelijk aangekondigd dat er op een later moment nog een NvI zou volgen en was ook beschreven dat de nieuwe stukken voorrang hadden boven de oude stukken. In de tweede zaak waren de inschrijvers door middel van een digitaal bericht expliciet op de hoogte gesteld van een nieuwe NvI. Behoorlijk geïnformeerde en normaal oplettende inschrijvers hadden van de nieuwe stukken af kunnen weten, volgens de rechters. Daarom is het in beide zaken een kwestie van onzorgvuldig handelen van de inschrijvers zelf. De opdrachtgevers mochten oordelen dat sprake was van niet bestek-conforme inschrijvingen en daardoor de inschrijvingen ongeldig verklaren.

Geralde Bouw-van de Bunt, adviseur juridische & GWW-zaken

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - SLIM EN DIGITAAL

Gedetailleerd en precies calculeren Tekst en foto’s: Herma van den Pol

BRINK SOFTWARE: CALCULEREN EN BESTEKADMINISTRATIE

Het inlezen van RAW-bestekken waarbij de software de begroting vult en de bestekposten onderbouwt met de juiste kosten, dat biedt Brink Software met de diverse Ibis-producten. “Onze klanten optimaal ondersteunen bij het maken van de juiste inschrijfbegroting en het proces van uitvoering zo goed mogelijk faciliteren op basis van de UAV, daar zit onze drive en passie”, vertelt Sjoerd Wiersma, commercieel manager bij Brink Software.

SERIE: SLIM EN DIGITAAL Welk systeem past bij jouw bedrijf? Bekijk het compacte en eenvoudige overzicht op www.cumela.nl/nieuws/achtergrond/ leverancierstabel-inzicht-leveranciersen-systemen. Daar vind je Agro IT in terug, maar ook de systemen die eerder in de serie voorbij kwamen. Voor elk bedrijf is er een digitaal systeem. Wacht niet en maak er werk van.

“Het hoeft niet veel werk te zijn om een begroting te maken en datzelfde geldt voor een termijn- of weekstaat”, zegt Sjoerd Wiersma. Brink Software is de tweede grote aanbieder van besteksoftware in deze serie. Het is een partij die zich richt op specialisten in een niche en daardoor goed past bij cumelaondernemers.

NIEUWE PRODUCTLIJNEN De implementatie van de nieuwe RAW-systematiek is net achter de rug en de software is flink uitgebreid, waarbij de oude namen zijn opgevolgd door Specificeren voor RAW, Ibis Calculeren voor Infra en Ibis Besteksadministratie voor Infra. De laatste twee kennen een Start-, Pro- en Expertversie. Het blijven nog wel steeds gebruiksvriendelijke programma’s, mede doordat Brink Software als Gold Partner onder de vlag van Microsoft programmeert. “Door onze ISO 27001-certificering weet je zeker dat je gegevens veilig zijn.”

CALCULEREN OP MAAT

‘VOORAL CALCULATIE EN BESTEKSADMINISTRATIE ZIJN INTERESSANT VOOR CUMELAONDERNEMERS’

GRONDIG 8 2020

“Kijk je naar wat we te bieden hebben, dan zijn vooral calculatie en besteksadministratie interessant voor cumelaondernemers”, zegt Wiersma. Hij gaat eerst in op de calculatie. “Daarin kun je ervoor kiezen om een eenvoudige inschrijfbegroting te maken met eenheidsprijzen of je gaat alle begrotingsregels onderbouwen met mensen en middelen tot je uiteindelijk precies weet wat de productie is en je ook de exacte kostprijs per kuub weet. Als je weet wat de productie is, kun je op het vervoer van de grond ook nog een cyclusberekening loslaten, waaruit dan weer zal blijken dat je beter met drie of vier dumpers kunt rijden, zodat

je het materieel zo efficiënt mogelijk inzet. Naast een uitgebreide kostenbibliotheek met gevulde elementen op basis van de RAW-hoofdcodes is er ook de mogelijkheid om eigen onderbouwing op te slaan in deze bibliotheek. Staan ze er eenmaal in, dan kun je ze altijd weer oproepen. Goed om te weten is dat wanneer je bijvoorbeeld de brandstofprijs in de bibliotheek aanpast, dat ook in alle elementen gebeurt. Zo kun je snel je begroting doorrekenen met nieuwe prijzen. Ons motto is dan ook ‘In drie klikken klaar’.”

2D EN 3D “Om het bepalen van hoeveelheden gemakkelijker te maken, kunnen we sinds kort naast de traditionele Excel-uittrekstaat ook hoeveelheden berekenen uit 2D-tekeningen in pdf. Dit wordt al vanaf de Start-versie meegeleverd”, zegt Wiersma. “Als je nog een stap verder wilt, kan dat ook uit een 3D-BIM-model. Voor beide geldt dat de uitkomst rechtstreeks aan de begrotingsregel wordt gekoppeld, zodat je altijd weet waar de hoeveelheden vandaan komen. De 3D-mogelijkheden worden meegeleverd vanaf de Pro-versie.” Beschikt een ondernemer eenmaal over een goede bibliotheek, dan hoeft een bestek alleen nog maar te worden geïmporteerd, waarna ongeveer tachtig procent van de begroting automatisch voor je wordt klaargezet.

SNELLER BETALEN Met de Start-versie van de besteksadministratie is het al mogelijk om week- en termijnstaten te maken. Gebruiken andere partijen deze software ook, dan kun je online samenwerken, zonder een versie zwaarder te hoeven nemen. “Het voordeel daarvan is dat je week- en termijnstaten digitaal kunnen worden ingediend en goedgekeurd. Facturen kunnen sneller worden ingediend en dat bevordert het betalingsproces”, zegt Wiersma. Uiteindelijk moet de software van Brink vooral de ondernemer helpen en ondersteunen.

SLIM EN DIGITAAL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

DUURZAAM EN EFFICIËNT ONDERNEMEN Westra Franeker scoort hoog op de CO2-prestatieladder en is een trendsetter in de regio als het gaat om duurzaam ondernemen. “Opdrachtgevers weten daar echter nog niet altijd evengoed raad mee”, zegt Pieter Westra, directeur van Westra BV. “Vorig jaar hebben we een groot werk aangenomen in de regio dat heel goed bij ons past. We moesten echter zelf aantonen dat ons machinepark voldoende duurzaam is voordat we eindelijk konden beginnen. Dat moest Stage IV en V zijn in plaats van Stage II in verband met de stikstofdepositie. Deze klus voor het waterschap zit in een RAW-bestek dat is gecalculeerd met Brink Software en wordt daarop ook afgerekend. Werken met specifieke software voor RAW heeft het grote voordeel dat je er enorm veel tijd mee bespaart. Over de duur van het project kun je dat zelfs uitdrukken in dagen. Niet alleen de tijdsbesparing is voor ons een reden geweest om ermee aan de slag te gaan, maar ook vallen de herkenbare en eenduidige rapportages die standaard worden meegeleverd met de software van Brink goed in de smaak bij onze opdrachtgevers. Daarnaast is de ondersteuning van Brink ook belangrijk voor ons. We kunnen via korte lijnen communiceren en daar houden we van.”

‘IK BEL EN HET WORDT OPGELOST’ “Automatiseren is mooi, maar als je alleen hangt aan het systeem mis je de aansluiting met de praktijk. Juist een combinatie werkt mooi”, zegt Klaas Nagtegaal van Loon- en Aannemersbedrijf Nagtegaal. “Wij doen alle calculaties van een terras tot aan een groot bestek in het systeem, want het geeft meer inzicht in de werkzaamheden en je leert van de nacalculatie”, aldus Klaas. Daar komt ook zijn advies vandaan. “Uit de begroting bleek vaak dat er te weinig uren waren gerekend voor een bepaalde opdracht. Dat werkte heel demotiverend. Ik betrek de jongen er nu meer bij.” In de vier jaar die Klaas al werkt met de software heeft hij een behoorlijke bibliotheek opgebouwd en dat helpt enorm bij de calculatie. “Het is goede, gebruiksvriendelijke software”, oordeelt hij. De software helpt het bedrijf verder. Ook is Klaas lovend over de service. “Ik bel niet vaak, maar als ik bel, is er wat en dan moet het worden opgelost. Dat gebeurt hier ook echt.”

LEVERANCIER GEKOZEN, CONTRACT GETEKEND: AAN DE SLAG!

Je hebt een succesvolle onderhandeling gehad en een contract ondertekend met jouw ideale leverancier. Nu moet je echt aan de slag: het systeem implementeren! De ene leverancier ondersteunt je hier heel actief bij, de ander laat meer aan jezelf over. Geef hier ook zelf goed aan wat je nodig hebt. Heb je de tijd en mensen om hier actief mee aan de slag te gaan? Dan heeft dit altijd de voorkeur. Zo wordt het écht iets van jullie zelf. Lukt dit niet? Laat de leverancier dit dan voor en met je doen.

‘BEGIN HET NIEUWE SYSTEEM MET EEN SCHONE LEI’ De volgende actiepunten kunnen je al goed op weg helpen:

• Opschonen

van de huidige administratie. Verwijder oude klanten, oude e-mails, pas nieuwe adressen aan en archiveer oude tarieven en offertes. Begin het nieuwe systeem met een schone lei! Zorg dat je zo min mogelijk onnodige en oude gegevens overneemt.

• Verbinding en middelen. Misschien is het een goed

moment om je internetverbinding of IT- middelen (laptops, telefoons en dergelijke) eens onder de loep te nemen. Zijn die nog ‘bij de tijd’ en kunnen je systemen draaien op deze hardware? Vraag een computertechneut om eens mee te kijken. • Betrek de medewerkers erbij. Laat zien wat hen te wachten staat en betrek ze in dit proces. Hoe ziet het systeem eruit? Wat gaat het opleveren? En waarom deze keuze? Vraag hen ook wat belangrijke aandachtspunten zijn! • Bepaal hoe je het systeem wilt implementeren: alles in één keer veranderen of meer stapsgewijs? Dus begin je met één medewerker en zo ja, welke dan? Of kies je voor een groep? • Maak een planning: - Wanneer moeten bovenstaande zaken geregeld zijn? - Wanneer gaat het bedrijf over naar de nieuwe werkwijze? - Wanneer is de instructie? En dan gewoon doen! Alle begin is moeilijk. Zorg daarom dat je de eerste week of weken medewerkers en de leverancier beschikbaar hebt om uitleg te geven en problemen op te lossen. Geef het tijd en blijf vragen stellen. Veel plezier! Sabine Zweverink, specialist digitalisering

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELARIA

Cumelaria

Loon- en Grondverzet Leenders verleent hulp Een kipper met uien sloeg om toen deze combinatie moest uitwijken voor een personenauto die een voorrangsweg wilde oversteken. Gelukkig vielen er geen gewonden, maar wel was er chaos in de berm. Loon- en Grondverzetbedrijf Leenders uit Mariahout reageerde snel en zorgde ervoor dat de uien van de klant opnieuw werden geladen. Passerende voorbijgangers, onder wie

veel fietsers, riepen dat ze wel zin hadden in een bordje uiensoep. Ook daarop werd op een leuke manier geacteerd. De uien die niet meer konden worden geladen, werden aan de voorbijgangers geschonken. Die waren zo blij verrast dat ze daarna met emmers kwamen. Toch een mooi stukje positieve reclame voor de sector bij een ongeval zoals je dat niet vaak ziet.

TOOLBOXEN BIJ CUMELABEDRIJVEN Dankzij de medewerking en ondersteuning van cumelabedrijven konden we de afgelopen tijd enkele praktische toolboxen in filmvorm maken. In de winter waren we te gast bij cumelabedrijf Kloosterman in Kapelle voor de eerste serie filmpjes. Daarna waren we bij loonbedrijf Altena in Nijeveen en Timmermans Agri Service in America. Bij Altena stonden het instellen van de trekker-

GRONDIG 8 2020

stoel en het verantwoord uitstappen in combinatie met goed schoeisel op het programma. Guus Altena had net als Kloosterman en Timmermans Agri Service alles goed voorbereid voor een succesvolle filmdag. Deze klompen konden bij Altena tijdens de opnames als ongeschikt de container in. Of ze er nog in liggen, is voor u een vraag en voor de mensen van Altena een weet.

Dubbel veertig bij Berkhof BV Als achttienjarige reed topmachinst Jan de Bruijn op het brommertje vanuit Kamerik naar Scherpenzeel om als loonwerker in dienst te treden bij Berkhof. Harry Berkhof maakte in dezelfde periode ook in het bedrijf zijn opwachting als vliegende keep. Hier ontstond snel de liefde voor vrachtwagens. Ruim 2000 weken later werd op vrijdag 18 september met de nodige Covid-voorzorgsmaatregelen samen met collega’s vrienden en familie de balans opgemaakt. Willem en Wout Berkhof stonden stil bij de levensloop van de jubilarissen. Dit alles werd met de trompet muzikaal ondersteund door Gerrit Boschloo, Cumela-bestuurder van de afdeling Gelderland. Gerwin Otten overhandigde namens Cumela de ‘Gelderse Cumela Appelboom’ uit aan beide jubilarissen. Tevens ontving Jan de Bruijn de gouden Cumela-speld en Harry Berkhof de Cumela-pen.

GEKRUID - ONDERNEMEN MET CUMELA

INSTALLATIE VAN ZONNEPANELEN

VAN GINNEKEN TOCH AAN DE BAK IN MADE Je zult de pijn kennen van het niet acteren of assisteren op lokale evenementen, omdat ze niet doorgaan. Hoewel het vaak toch wel extra werk en inzet vergt om het rond te zetten, is het een fijn dagje uit. Gelukkig zijn er uitzonderingen. Zo ging het prestigieuze pulling-evenement Made’s Powerweekend toch door, maar dan net als de Formule 1 zonder publiek. Beelden van deze zogenaamde Test & Tune-editie waren te zien via een livestream. Op zaterdag 12 en zondag 13 september verschenen er een kleine honderd machines uit zo’n vijftien verschillende tractor pulling-klassen aan de start. Zoals gebruikelijk verrichtte onder andere cumelabedrijf Van Ginneken uit Oosterhout de nodige handen spandiensten, onder meer met zijn opvallend gekleurde Vervaet Hydro Trike.

Na vijftig jaar met pensioen bij Kloosterman Tegenwoordig is het bijna niet meer mogelijk, maar in onze sector vind je ze nog: mensen die een vijftigjarig dienstverband volmaken. Vrijdag 11 september zwaaide Kloosterman BV in Kapelle zijn trouwe werknemer Kees de Schipper na vijftig dienstjaren uit. Hij geniet nu van zijn pensioen. Kees heeft drie generaties Kloosterman meegemaakt als werkgever. Hij begon als grondwerker en was de laatste jaren als kraanmachinist op een long-reach-kraan werkzaam bij talloze projecten in Zeeland. Kloosterman organiseerde met inachtneming van de coronamaatregelen een mooi feestje voor collega’s en familie. Symbolisch overhandigden Carlo (links) en Jan-Kees (rechts) Kloosterman hem een oldtimer-wielrennersfiets. Kees mocht als fanatieke wielrenner namelijk een nieuwe wielrennersfiets op maat uitzoeken.

Soms is het een kwestie van een lange adem om iets gedaan te krijgen, maar lukt het dan uiteindelijk wel. Onze zonnepanelen zijn daar het voorbeeld van. Het begon allemaal circa twee jaar geleden, toen het idee ontstond om vanwege de duurzaamheid in zonnepanelen te investeren. De loodsen bleken gunstig te liggen, waarna de plannen werden gesmeed en doorgerekend. Een voordeel was dat de Liander-locatie al sinds de jaren zeventig bij ons op het terrein stond en daardoor nog een meevaller in de uiteindelijke aansluitkosten zou betekenen. De SDE-subsidie werd aangevraagd en toegekend. Wij waren één van de laatsten met de gunstige voorwaarden. Alle lichten stonden dus op groen. Vorig zomer haalden we daarom, tijdens een van de weinige regenbuien in die droge zomer, het asbest van het dak.

ER ZIJN MOMENTEN GEWEEST DAT WE DACHTEN, GAAN WE HIERMEE DOOR OF TREKKEN WE DE STEKKER UIT ALLE PLANNEN? En toen begon het gedoe met Liander, want wat bleek: onze werkplaats stond over de stroomkabel van de Liander-locatie. En omdat wij het bedrijf twintig jaar geleden hadden overgenomen en dus een andere eigenaar waren, waren er ineens andere regels van toepassing en mocht dit zo niet langer. Er moest een nieuwe Liander-locatie komen en de kosten zouden voor ons zijn. Daar werden we uiteraard niet blij van. Gelukkig was er na maanden van een hoop gedoe en gesteggel over en weer eindelijk goed nieuws: de kosten waren toch voor Liander. Ineens kwam alles in een stroomversnelling. Afgelopen week is er gestart met de werkzaamheden, zodat de zonnepanelen en de bijbehorende installatie nu snel kunnen worden geplaatst. Zelfs de aansluiting van Liander staat inmiddels op zeer korte termijn gepland. Er zijn momenten geweest dat we dachten: gaan we hiermee door of trekken we de stekker uit alle plannen? Gelukkig komt het uiteindelijk allemaal goed en wordt ons geduld beloond. Laat nu de zon maar schijnen. Gretha Toering Toering Loon- en Grondverzetbedrijf

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - MACHTIG MOOI

‘Je moet ze enthousiast maken’ Dat grond rijden ook erg uitdagend kan zijn, weet Giel Vink. Sinds anderhalf jaar werkt hij als trekkerchauffeur bij De Meerwaarde in Noordwijk en doet hij daarnaast de BBLopleiding Groen, Grond & Infra. “In mijn werk leer ik het meest.”

Tekst en foto’s: Marjolein van Woerkom

GRONDIG 8 2020

Als hij de Bankrasweg opdraait, matigt hij zijn snelheid tot 10 km/u. Deze Amstelveense dijk is kwetsbaar. De maximale snelheid voor zijn Fendt 718 en bijbehorende Beco Maxxim 260 is hier vastgesteld op 15 km/u. De kipper mag ook niet voller geladen zijn dan tien kuub. Daarnaast is het opletten geblazen. De smalle dijkweg wordt ondanks de werkzaamheden aan de dijkverzwaring nog steeds gebruikt door andere verkeersdeelnemers. “Iedereen denkt dat rondjes rijden met de trekker saai is, maar dat vind ik niet”, zegt trekkerchauffeur Giel Vink (17), die net terugkomt van het gemeentelijk gronddepot. “Tijdens elke rit van en naar het depot kom ik weer nieuwe verkeerssituaties tegen waarop ik moet anticiperen. Daarin zit voor mij de uitdaging.”

Als hij langzaam achteruit de dijk afdraait, richting de rupskraan, pakt hij zijn 27MC-bakkie en overlegt met de kraanmachinist. “Ook dat maakt het werk leuk”, zal hij later benadrukken. “We werken hier met een leuke club mensen.”

NAAM: GIEL VINK

SINDS: 2018

WERKZAAM BIJ: DE MEERWAARDE IN NOORDWIJK

FUNCTIE: TREKKERCHAUFFEUR

Giel werkt nu anderhalf jaar voor De Meerwaarde uit Noordwijk. “Mijn baas, René Salman, zocht mensen en vond mij op Facebook. Hij zag mijn foto’s met Fendt-trekkers en dat trok hem wel. Mij ook. Ik wilde niets liever dan bij een loonbedrijf aan de gang en op trekkers rijden.”

IN DE PRAKTIJK Een opleiding deed hij toentertijd als vijftienjarige nog niet. Giel besloot een opleiding te kiezen die

MACHTIG MOOI - ONDERNEMEN MET CUMELA

bij dit werk paste en kwam uit bij de BBL-opleiding Groen, Grond & Infra niveau 2 aan het Wellant College in Houten. Hij begint dit schooljaar aan het tweede jaar. “Ik doe zeker bepaalde theoretische kennis op. Ik bedoel: hoe een trekkermotor werkt, leer ik op school, niet in de praktijk, maar het meest leer ik toch in mijn werk.”

‘HOE EEN TREKKERMOTOR WERKT, LEER IK OP SCHOOL, NIET IN DE PRAKTIJK, MAAR HET MEEST LEER IK TOCH IN MIJN WERK’

Sinds een half jaar rijdt hij trots rond op ‘zijn’ Fendt 718 Profi plus Beco-kipper, uitgerust met onder andere ledverlichting, automatische vetsmering, brede banden en een gestuurde as. “Sommigen zeggen dat wij als klein loonbedrijf te overdreven spullen hebben, maar er zit een visie achter. Je hebt ook bedrijven waar je maar een halve trekker krijgt, zogezegd. Ik zie dit echter niet als overbodige luxe. Geen enkele stagiair of jonge medewerker heeft nog zin om na zijn werk de boel te gaan smeren, dus om de machine optimaal te houden, is dit nodig. Ik hoef alleen deze stekker erin te doen en alles wordt automatisch gesmeerd.” Dat betekent niet dat hij er niet netjes op is. Zijn schoenen staan in het hoekje van de cabine. Elke zaterdag wast hij zijn 718. “Het is gewoon zo dat als je een eigen machine hebt, je er netter mee omgaat. Dat is ook waar mijn baas naar streeft. Het is belangrijk dat als je op een nieuw werk aankomt er met een schone trekker arriveert. Dat maakt een goede indruk.”

baas. We herkennen ons in elkaar. Hij heeft vroeger met mijn opa gewerkt en hij is ook gek van Fendt, dus dat het deze werd, is niet heel vreemd.” Die goede relatie brengt hem ver. “Ik kan alles met mijn baas bespreken en hij luistert ook echt. Hij laat me veel dingen zelf regelen. Zo heb ik laatst aangegeven dat ik een spullenkist mis op de kipper. Hij zei: ‘Prima, regel het maar.’ Dat hij me zoveel vertrouwen en verantwoordelijkheid geeft, vind ik prettig.”

SAMENSPEL Giel heeft het dan ook naar zijn zin. “Het is het samenspel van trekker rijden en de contacten met collega’s op het werk. Via het bakkie praten we over het werk, maar er gaan ook wel eens geintjes over en weer. Dat maakt het werk gezellig.” Dat hij soms op zaterdag of ’s avonds moet werken en vroeg uit bed moet, hoort erbij, meent hij. “Mijn vrienden zitten ook in dit werk, dus we begrijpen elkaar. Als je ’s ochtends om half vijf je bed uit moet, dan wil je ’s avonds om acht uur je bed wel weer in. Dat hoort nu eenmaal bij dit vak.” Daarnaast ziet hij genoeg mogelijkheden voor de toekomst. Zo zou hij over een paar jaar toch erg graag shovelmachinist willen worden. Het werk lijkt hem mooi. “Je bent op één plek aan het werk en je maakt echt iets zelf. Nu voer ik alleen maar grond aan. Natuurlijk, ook daar kijk ik tevreden op terug. Het is toch mooi als je over tien jaar hier nog eens rijdt en kunt zeggen ‘kijk, aan die dijkverzwaring heb ik meegeholpen’, maar zelf iets maken, lijkt me nog mooier.”

SERIE: MACHTIG MOOI Goed personeel vinden, is al een tijd problematisch. Werkgevers struinen scholen af en vacatures zijn er in overvloed, maar het blijft lastig de juiste werknemer voor de juiste plek te vinden. Daarom is het wellicht ook eens goed om je als werkgever in die ander te verdiepen. Hoe laat je zien dat de sector een machtig mooie plek is om te werken? Hoe breng je dat goede gevoel over aan die potentiële werknemer? Verplaats je eens in hem of haar, waardoor die zoektocht misschien wat minder moeilijk wordt. In deze serie laten we medewerkers aan het woord die vertellen hoe zij hun werk ervaren, wat er goed gaat, wat er beter kan en hoe zij manoeuvreren in de cumelasector. Dat het een machtig mooie sector is om in te werken, daarover zijn we het namelijk allemaal wel eens.

De 7-serie was daarbij een logische keuze. “De 7-serie past goed bij dit werk. Ik heb hem niet zelf uitgezocht, maar ik ben best wel gek met mijn

Zolang hij nog op school zit, is dat echter niet haalbaar. “Elke maandag dat ik op school zit, huurt mijn baas een zzp’er in om mijn werk te doen. Als het gaat om grond rijden, is dat prima, maar een shovelmachinist één dag in de week inhuren, is een ander verhaal. Ik moet dus eerst mijn opleiding afmaken”, aldus Giel. Of hij na niveau 2 dan ook nog verder wil, is voor hem nog de vraag. “In mijn werk kan ik evengoed doorgroeien. Misschien ga ik wel avondlessen volgen.”

HOE BEN JE DE SECTOR INGEROLD?

WAT VIND JE HET ALLERLEUKSTE?

WAAR HEB JE EEN HEKEL AAN?

Trekker rijden bij zijn opa vond hij erg leuk. Hij vond een baan bij De Meerwaarde en zocht daar vervolgens een opleiding bij.

“Het samenspel van trekker rijden en het contact met collega’s op het werk.”

“Dat kraanmachinisten soms verwachten dat je ook grondwerker bent. Dan denken ze dat ik ook rioolbuizen aanleg.

‘HET IS GEWOON ZO DAT ALS JE EEN EIGEN MACHINE HEBT JE ER NETTER MEE OMGAAT’

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELA.NL

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Het beste van Cumela.nl NIR-SENSOR NIEUW DOELWIT VAN DIEVEN

INSCHRIJVING OPLEIDING MACHINIST CULTUURTECHNIEK NOG OPEN Tijdens de opleiding Machinist Cultuurtechniek leren cursisten de cursisten een machinist te zijn met oog voor de omgeving. IPC Werkt leidt je werknemer op tot een vakman in het werken met graafmachines en wielladers. Na de opleiding ontvangt de medewerker een diploma. Handig, want opdrachtgevers vragen steeds vaker naar diploma’s en certificaten. Deze opleiding is geschikt voor werknemers met ambitie die zich verder willen ontwikkelen binnen de cumelasector. Docenten van IPC focussen zich op praktisch leren, dus geen oneindige hoeveelheid theorie. De opleiding is opgebouwd uit 28 praktijkdagen.

Opgepast als je in het bezit bent van nabijinfraroodsensoren (NIR). Dieven blijken het niet alleen meer te hebben voorzien op GPS-systemen, maar kijken nu ook naar deze NIR-sensoren. Daarom het dringende advies om waar mogelijk ervoor te zorgen dat het materiaal goed beveiligd is. Gedurende de tweede week van september zijn er peperdure NIR-sensoren van machines gestolen. “De diefstal op zichzelf is al vreselijk genoeg, maar er zijn aanwijzingen dat het om een gerichte diefstal ging en daarom wil ik onze leden oproepen de omgeving goed in de gaten te houden. Zie je mensen rondhangen op vreemde plaatsen, meld dat dan bij de politie of maak er een foto van”, zegt Gerwin Otten, coördinator veiligheid buitengebied binnen Cumela.

ARTIKEL VAN DE WEEK • Schande Schouten • In gesprek over de kansen van waterstof • Zo werd Peter Schoolderman slachtoffer van cybercrime

• Handvatten Green Deal Het Nieuwe Draaien bieden grip op emissies

KWALITEITSSLAG CUMELA OPLEIDINGEN Toen in Nederland het coronavirus definitief uitbrak, werden alle praktische opleidingen direct stilgelegd. Dit was voor Cumela geen reden om bij de pakken neer te gaan zitten, maar juist de plannen voor het nieuwe leren versneld in te voeren. Met een actueel aanbod trainingen én een actuele aanpak gaan wij voor een gezonde en sterke cumelasector. De ‘klassieke’ docent die drie uur sheets voorleest, hebben we uitgezwaaid. Ervaringsgericht leren staat nu centraal. De Cumela-docent is zowel coach als informatieverstrekker en focust zich op het aanpakken van praktische vragen. Het nieuwe leren bestaat uit vier fasen: doen, waarnemen, nadenken en toepassen. Door deze aanpak bereik je een groter leereffect en krijg je waar voor je geld.

Deze opleiding is een initiatief van Cumela, de andere sociale partners en IPC Werkt. Voor werknemers van bedrijven die vallen onder de Cao LEO is er in bepaalde gevallen een mogelijkheid om een subsidie te ontvangen, die tot vijftig procent van de kosten vergoedt.

SOCIAL VAN DE WEEK

OOK OP CUMELA.NL

• Cumela in gesprek met Omroep Zeeland over scholieren en landbouwverkeer • Loonbedrijf Thijssen bestrijdt onder meer distels en heermoes met elektriciteit • Oude Lashof Loon- en Grondverzetbedrijf hakselde eerste maïs van 2020 • Een zomerse foto van de Gebroeders Kok aan het werk op de Afsluitdijk

• Rijden met losgestorte lading • A anvullend geboorteverlof per 1 juli 2020 • T oolbox: veilig lostrekken van machines • Cumela verbijsterd over mestplannen

GRONDIG 8 2020

VOORZITTER - ONDERNEMEN MET CUMELA

ONDERZOEK RUWVOERTEELT BELANGRIJK VOOR CUMELA Onderzoeksresultaten beïnvloeden de weten regelgeving. Dat is een belangrijke reden om als Cumela mee te werken aan het nieuwe onderzoeksprogramma ‘Ruwvoer, Bodem en Kringlooplandbouw’. Ook vinden we het waardevol om toegang te hebben tot nieuwe kennis over de teelt van ruwvoergewassen. De resultaten van dit onderzoek kunnen de sector namelijk waardevolle informatie opleveren. Cumelabedrijven zijn belangrijke spelers in de ruwvoerteelt en willen de werkzaamheden graag op een goede en effectieve manier uitvoeren. Het onderzoek heeft als doel inzicht te verschaffen in de volgende onderwerpen: verlaging van emissies, aanpassing aan klimaatverandering, verhoging van biodiversiteit, duurzaam bodembeheer, optimalisatie van ruwvoerproductie en de verhoging van de ruwvoerkwaliteit.

CUMELA ZEER TELEURGESTELD OVER AANSCHERPING MESTPLANNEN Het nieuwe Besluit gebruik meststoffen is, na de consultatie, vrijwel ongewijzigd naar de Tweede Kamer gestuurd. In het besluit staat onder andere dat vanaf 2021 maïsland op zanden lössgrond niet voor 1 april mag worden bemest. Maurice Steinbusch, beleidsmedewerker Agrarisch loonwerk, is zeer teleurgesteld over dit besluit. “Als Cumela hebben we voorgesteld die uitrijdatum niet op te schuiven naar 1 april, maar naar 1 maart. Helaas heeft het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit besloten daar niet in mee te gaan.” De kritiek die Cumela tijdens de consultatieronde op de mestregels van het ministerie heeft geuit, is nauwelijks ter harte genomen. ‘’Dat het ministerie vasthoudt aan 1 april betekent dat er een korter werkseizoen is. Daarbij is geen rekening gehouden met bodem- en weersomstandigheden”, zegt Steinbusch over het besluit.

IK WIL GRAAG EMOTIE ZIEN

Er is een tijd van vóór de euro, en ná de euro. Vóór het IJzeren Gordijn en ná het IJzeren Gordijn. En zo is er ook een tijd van vóór Teams en ná Teams. En wat verlang ik terug naar de tijd van vóór Teams! Digitaal vergaderen? Ik vind het een verschrikking. Ik wil graag emotie zien, ik wil gefronste wenkbrauwen zien, ik wil zien of er niet iemand het puntje van zijn tong zit af te bijten om iets te zeggen.

‘WIJ MOETEN MENSELIJK CONTACT HEBBEN, ELKAAR IN DE OGEN KUNNEN KIJKEN, WANT WIJ MOETEN WETEN WAT ER BIJ ONZE OPDRACHTGEVERS LEEFT’ En ja, het bespaart tijd om niet naar een vergadering te hoeven rijden, maar dat is nou juist wat ik zo mis! Ik geef toe, het is altijd haasten om op tijd in de auto te zitten. Het is altijd om half zeven het huis binnen rennen, douchen en eten tegelijk en dan snel de auto in. Maar weet je wat dan zo lekker is? Dat je dan een uur rustig in de auto kunt bellen. Niemand die op het erf staat te wachten of net je kantoor binnenloopt als je aan het bellen bent. En na afloop… het is zo fijn om rond half twaalf vanuit het Cumela-kantoor een rustige autoweg op te draaien en dan een uur de tijd hebben om de dag te overdenken, om te peinzen, om te filosoferen en om ideeën te krijgen. Onze sector moet het niet hebben van digitaal contact. Wij moeten menselijk contact hebben, elkaar in de ogen kunnen kijken, want wij moeten weten wat er bij onze opdrachtgevers leeft. Even zo belangrijk is het dat we kunnen zien waar we het over hebben en daar samen over kunnen praten, zodat we weer ideeën én oplossingen kunnen aandragen. Misschien is Teams handig om kort iets af te stemmen met elkaar, maar voor de rest? Was het maar weer van vóór Teams… Corné Vinke voorzitter sectie Agrarisch loonwerk

ELK NUMMER LATEN WE VIA DEZE COLUMN EEN VOORZITTER VAN CUMELA AAN HET WOORD GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - TOOLBOX VOOR MEER INFO OVER VEILIG WERKEN, KIJK OP WWW.AGROARBO.NL.

Tekst: Corina van Zoest-Meester, adviseur arbo

TIPS EN VUISTREGELS VOOR DE TOOLBOXMEETING

Veilig werken in een waadpak

Werken in het water is niet zonder gevaren. Zorg ervoor dat je veilig bent door de juiste bescherming te dragen.

LET OP: DE HEUPGORDEL MOET GESLOTEN WORDEN!

ALLE TOOLBOXEN ZIJN OOK DIGITAAL TE GEBRUIKEN VIA DE VEILIG VAKWERK-DIENST. GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR WWW.VEILIGVAKWERK.NL 54

GRONDIG 8 2020

CAO & Z0 - ONDERNEMEN MET CUMELA

RISICO’S Je kunt niet zien wat er onder water is en daardoor kun je vast komen te zitten in de bodem. Scherpe delen kunnen verwondingen veroorzaken of kunnen je waadpak lek maken. Je kunt struikelen of vallen. Ook kun je onderkoeld raken.

FUNCTIE WAADPAK Een waadpak is waterdicht en zorgt ervoor dat je droog en eventueel warm blijft als je in het water moet werken. Draag een waadpak dat past bij de risico’s die je loopt. Waadpakken zijn er in diverse uitvoeringen. In de meeste gevallen heeft een neopreen waadpak de voorkeur, omdat het je warm houdt, flexibel is en niet zo snel lek raakt.

SOORTEN WAADPAKKEN

• PVC waadpak: dit is vergelijkbaar met een regenpak, maar dan iets dikker. Het is waterdicht, maar kan snel lek raken. • Neopreen waadpak: dit houdt de lichaamswarmte vast en is flexibeler dan een PVC waadpak. • Rubberen waadpak: dit houdt de wind goed tegen, maar kan erg warm worden als je in de zon moet werken.

• Waadpakken die extra bescherming bieden door

de stalen neus en ondoordringbare zool (klasse S5).

LUCHT OF WATER IN JE WAADPAK: DRAAG EEN BUIKRIEM EN EEN MES Als je omvalt en horizontaal in het water komt te liggen, kan er lucht in het pak achterblijven. Als de lucht zich bij je voeten verzamelt, is het lastig om weer te gaan staan. Met een waadpak zul je in gunstige omstandigheden (geen golfslag, ideale weersomstandigheden, et cetera) blijven drijven. Een volgelopen waadpak kan ervoor zorgen dat je niet meer op de kant kunt komen. Het gewicht van het water in je pak werkt dan tegen. Een nat waadpak verhoogt de kans op onderkoeling. Een buikriem voorkomt het vollopen van het waadpak. Met een mes kun je in noodgevallen een waadpak lek steken.

REDVEST Bij werkzaamheden bij of in water is het dragen van een redvest verplicht. Een redvest is gemaakt om je te redden. Het zorgt ervoor dat je blijft drijven én dat je op je rug wordt gedraaid als je bewusteloos bent geraakt door bijvoorbeeld een val, een verwonding of onderkoeling.

IN- EN UITKLIMVOORZIENING Bij verdrinkingsgevaar moet je zorgen dat er een voorziening aanwezig is waarmee je gemakkelijk in en uit het water kunt komen.

OEFENEN Volg een praktijkinstructie voor het zwemmen met een waadpak in combinatie met een redvest. Oefen ook met een volgelopen waadpak.

NOOIT ALLEEN Als je in het water werkt, mag je dat nooit alleen doen. Werk dus minimaal met z’n tweeën. Als er iets met jou gebeurt, moet er iemand in de buurt zijn die op tijd kan ingrijpen. Bespreek met elkaar wanneer je wat doet. Als er een leven in gevaar is, bel je altijd eerst 112.

OVERLEG OVER NIEUWE CAO VAN START Begin september zijn de onderhandelingen voor een nieuwe cao van start gegaan. Aan dit overleg nemen CNV en HZC deel, maar ook FNV heeft aangegeven voor de nieuwe cao graag weer op constructieve wijze aan de onderhandelingstafel aan te schuiven. De vakbonden hebben een aantal onderwerpen op tafel gelegd. Natuurlijk willen ze een reële loonsverhoging, maar dat willen wij ook. Daarnaast willen de bonden graag de seniorenregeling uitbreiden naar een deelnameperiode van acht jaar en de ingangsleeftijd verhogen naar zestig (dit laatste is een beperking). In het pensioenakkoord is opgenomen dat in een cao afspraken kunnen worden gemaakt over eerdere pensionering voor werknemers met zware beroepen. Naleving van de cao is ook een terugkerend onderwerp. Aandacht vragen ze ook voor de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers en de ontwikkeling van de sector. Alle onderwerpen kosten geld, wat ten koste gaat van de loonruimte. Het is dus de vraag waar de prioriteiten van de bonden liggen. Daar zullen we de komende weken met elkaar over in gesprek gaan. De voorstellen van Cumela zijn in het kort:

•N aam van de cao wijzigen in Groen Grond Infra, wat beter aansluit bij de sector.

•D e mogelijkheid een dienstverband van 40 uur aan te gaan met medewerkers.

• R eistijdvergoeding woning-werk bespreken. •D agvensters samenvoegen en verruimen, zodat beter tegemoet kan worden gekomen aan de balans werk-privé. •D e tekst van artikel 28 inzake overwerk willen we graag bespreken. •D e loonbetaling bij ziekte moet worden geactualiseerd. •D e cao moet worden bijgewerkt aan de hand van recente wetswijzigingen en de tekst kan duidelijker worden opgeschreven. • T en slotte hebben wij een voorstel voor de tekst van artikel 31 inzake onwerkbaar weer. Wij gaan uit van een goed overleg over alle bovengenoemde punten en werken toe naar een cao die goed is voor sector, werkgevers en werknemers. Jaqueline Tuinenga, beleidsmedewerker sociale zaken

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - BPV

Investeer in leerling en verdien een goede medewerker

(LEER)BEDRIJF BELANGRIJKE SCHAKEL IN OPLEIDING

De periode dat een leerling leert op het bedrijf maakt of breekt de opleiding. Dat komt doordat 80 procent van de opleiding hier ingevuld wordt. Reden te meer om te investeren in de leerling, want de goede medewerker die het je kan opleveren maakt de investering meer dan winstgevend. Dick Klop gaat hier verder op in. zelf en begeleiding door de praktijkopleider bepaalt het succes. Als het leerbedrijf een houding heeft van: ‘werk maar gewoon mee en als je vragen hebt, horen we het wel’, is de kans klein dat een

‘HOE MOOI IS HET OM JE VAKMANSCHAP TE DELEN EN EEN LEERLING TE ZIEN GROEIEN IN HET VAK’

Kwalitatief goed onderwijs, wat is dat precies? Als je het aan een leerling, ouder, docent, leerbedrijf, Inspectie of schooldirecteur vraagt krijg je waarschijnlijk allemaal verschillende antwoorden. Er zijn veel aspecten die samen de kwaliteit bepalen, maar als leerbedrijf heb je de sleutel in handen tot het krijgen van een goede medewerker omdat deze voor een belangrijk deel gevormd wordt door leren in de praktijk.

MEDEWERKER MET HART VOOR HET VAK De periode dat een leerling leert op het bedrijf, maakt of breekt de opleiding. Leren gaat niet van-

GRONDIG 8 2020

leerling alles leert wat nodig is en zich ontwikkelt tot een medewerker met hart voor het vak. Maar als je dezelfde leerling uitdaagt door vragen aan hem of haar te stellen en vertelt waarom de dingen gebeuren zoals ze gebeuren dan ontdek je misschien dat de leerling veel meer potentie heeft dan je eerst dacht. Onthoud dat jij en ik ook ooit het vak hebben moeten leren en hoe fijn het toen was om bij de hand genomen te worden en kennis te maken met het werk. Niet alleen de school bepaalt wat de kwaliteit van de leerling is wanneer hij of zij afstudeert. Een bbl’er vult tachtig procent van de opleiding in tijdens de beroepspraktijkvorming (bpv), dan kun je als leerbedrijf niet met droge ogen beweren dat alleen de school verantwoordelijk is voor de kwaliteit van de opleiding. Daar heb je juist als leerbedrijf een belangrijke rol in!

BPV - ONDERNEMEN MET CUMELA

EEN VAK LEREN Bij het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) leer je een vak en waar leer je een vak beter dan in de praktijk. Daarom is de stage bij een leerbedrijf (bol-leerling) of een leer-werkplek (bij een bbl’er) een belangrijk onderdeel van de opleiding. In beide situaties wordt dit de bpv genoemd. Het is wettelijk vastgelegd hoeveel uur bpv de leerling tijdens de opleiding minimaal moet volgen. In de praktijk komt het erop neer dat een bbl’er gemiddeld één dag naar school gaat en drie of vier dagen op het bedrijf leert en werkt.

‘ONTDEK HOEVEEL MEER POTENTIE DE LEERLING HEEFT DAN JE EERST DACHT’

Voor het diploma maakt het niet uit of je een opleiding als bol of bbl volgt, zolang het eindresultaat maar hetzelfde is. De weg er naar toe is wel heel verschillend. Zo heeft een bol-leerling veel meer schooluren. Daar krijgt hij of zij de theorie te horen en is er gelegenheid om beroepshandelingen en -vaardigheden te oefenen. De basis wordt op school gelegd en vervolgens kan de leerling de vaardigheden verbeteren in de bpv. Bbl’ers kennen fors minder schooluren, 20 procent van het totaal,

en krijgen daardoor minder theorie mee, maar leren ook minder basisvaardigheden. Van deze leerlingen wordt verwacht dat wat ze nog missen leren tijdens de bpv.

ERKENNING LEERBEDRIJF Omdat bpv zo’n belangrijk onderdeel is, worden er eisen gesteld aan het leerbedrijf waar de bpv wordt gevolgd. Wil je leerbedrijf worden dat kun je een erkenning aanvragen bij het SBB, de organisatie die onder andere checkt of de werkzaamheden van het bedrijf past bij de opleiding van de leerling en de veiligheid is gewaarborgd. Het leerbedrijf stelt vervolgens een praktijkopleider aan die de eisen van de opleiding kent en in staat is de student op de werkvloer op te leiden en te coachen. Op de site van SBB is alle informatie te vinden om leerbedrijf te worden of te blijven: https://www.s-bb.nl/bedrijven/erkenning/ leerbedrijf-worden Dat het leerbedrijf belangrijk is, is nu wel duidelijk, maar weet ook dat je er niet alleen voor staat. Als de school zijn taak serieus neemt zorgen ze voor een heldere structuur en weet je als leerbedrijf wat een leerling moet leren. De leerling wordt op school voorbereid en krijgt bpv-opdrachten die in overleg met de praktijkopleider gemaakt moeten worden. De adviseur van SBB kan je ook met raad en daad bijstaan en natuurlijk kun je altijd terecht bij Cumela voor vragen of ondersteuning.

Tekst: Dick Klop, beleidsmedewerker onderwijs Foto’s: Cumela Communicatie

Leerlingen verdienen een goede leerperiode op het bedrijf en hoe mooi is het om je vakmanschap te delen en een leerling te zien groeien in het vak. GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - VEILIG MET (LAND)BOUWVERKEER

Wat moet ik regelen? EEN BOL-LEERLING ALS STAGIAIR

Er komt een leerling van de beroepsopleidende leerweg (BOL) bij je op het bedrijf werken, maar wat moet je nu voor deze leerling regelen? We zetten het hier nog even kort voor je op een rij. In tegenstelling tot de BBL’er (beroepsbegeleidende leerweg) is een BOL-leerling een stagiair en géén werknemer. Met een BOL-leerling sluit je dus een stageovereenkomst en géén arbeidsovereenkomst. Je betaalt geen salaris aan de leerling, omdat de leerdoelstelling gaat boven het economisch nut van de stagiair. Ofwel: de tijd en energie die jij in het begeleiden en opleiden van de leerling steekt, vormen in feite zijn of haar salaris. Om de leerling te verzekeren voor blijvende arbeidsongeschiktheid is het van belang dat je de stagiair meeneemt in de loonaangifte. Bij dienstbetrekking vul je ’07 stagiair’ in en bij loon in geld ‘0’.

ONKOSTENVERGOEDING

Tekst: Marije van Beurden, beleidsmedewerker onderwijs

Ons advies is om een onkostenvergoeding te geven. Die kan bestaan uit een reiskostenvergoeding en een vergoeding voor werkkleding, consumpties, cursussen, literatuur en dergelijke. Eventueel kun je daarnaast een bijdrage aan het schoolfonds doen. Niet alle scholen werken met een schoolfonds. Soms is dit een verplichting vanuit de school. Uiteraard moet je zorg dragen voor de beschikbaarheid van persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals veiligheidsschoenen, een helm en dergelijke.

OVEREENKOMST Maak afspraken met de leerling en school over wat hij of zij moet leren tijdens de stage op jouw bedrijf. Vraag bij de school na wat er van jou wordt verwacht met betrekking tot de opdrachten die de leerling op jouw bedrijf moet maken. Er wordt ook een beroepspraktijkvormingsover-

GRONDIG 8 2020

eenkomst afgesloten tussen de school, de leerling en jou als leerbedrijf.

VERZEKERING Je bent aansprakelijk voor de daden van jouw ondergeschikten, dus ook voor die van een stagiair. Doe navraag bij de school over de dekking van zijn verzekering en leg dit vervolgens voor aan jouw eigen verzekeraar. Dit kan betekenen dat je de stagiair beter niet met machines kunt laten werken die alleen WA verzekerd zijn.

ARBEIDSTIJDEN Hou ook rekening met de Arbeidstijdenwet. Over het algemeen is een BOL-leerling een jongere en die mag niet onbeperkt alle werkzaamheden verrichten. Als de leerling achttien jaar of ouder is, geldt net als voor volwassenen de Arbeidstijdenwet. In de Nadere regeling kinderarbeid is een deel van de tekst gewijd aan stages. Deze spelregels gelden voor kinderen, veertien- en vijftienjarigen. Zij mogen over het algemeen niet werken, maar wel mogen zij arbeid van lichte aard verrichten voor zover deze arbeid wordt verricht naast en in samenhang met het onderwijs. Zestien- en zeventienjarigen worden in de wet ‘jongeren’ genoemd. Voor hen is van belang dat het totaal van schooluren en arbeidsuren niet boven het maximaal aantal uren volgens de Arbeidstijdenwet komt. Hou ook in gedachten dat de zestien- en zeventienjarigen zonder T-rijbewijs niet mogen rijden met een (land)bouwvoertuig.

CM4240

PLOEGER ZELFRIJDENDE BANDHARK Silage bij de zelfrijder voor de wielen opgeraapt Laagste ruwas in de silage: hogere melkopbrengst per hectare en minder slijtage aan de oogstmachine Hoge capaciteit: 10 meter pick-up, tot 20 km/u werksnelheid Flexibiliteit in werkbreedte in het zwad voor optimale benutting van de oogstmachine en daarmee hogere arbeidscapaciteit en minder bodemverdichting

AT4103 LNMS

PLOEGER APPLICATIEMACHINES Driewieler 16 m³ en vijfwieler 25 m³ Hoge gebruiksvriendelijkheid Super rijcomfort Enorme wendbaarheid Grote arbeidscapaciteit Zeer spaarzaam met brandstof

Klaar voor professionals ! Energy/P-600

Rotorkopeggen Zeer zware aandrijfkasten Volledig gelaste tandwielbakken Hierdoor extra stabiliteit 2 overbemeten kopeggen gemonteerd Walterscheid aandrijfassen Rotoren dicht bij de zijkanten Volledig egale werking over volle breedte Overtop frezen In één keer onderwerken van oude graszode Hydraulisch verstelbaar pennenrek. Hydraulische klepverstelling. Resultaat een mooi zaaibed. Oude zode in één keer weg

Lothar 305

Bieslook 15

gerard.zweers@argi.nl

www.argi.nl

6942 SG DIDAM

06-53236180

like ons op facebook

ONDERNEMEN MET CUMELA - WINSTGEVEND PROJECTMANAGEMENT

Geld verdienen met projectmanagement

RISICO’S EN KANSEN OP EEN RIJ

Bedrijven in grondverzet en cultuurtechniek krijgen steeds meer te maken met het aannemen van projecten als hoofd- of onderaannemer. Dat vraagt om aanpassing van de ondernemer, want het management van een aangenomen project stelt andere eisen aan een bedrijf en kent ook andere risico’s en kansen dan werken op basis van ‘uurtje factuurtje’. In dit artikel bespreek ik enkele mogelijkheden om een beter rendement te bereiken met aangenomen werk.

Veel cumelabedrijven hebben een historie van werken op uurtarief en alles oplossen op een gemoedelijke manier in overleg met de klant. Als de klant echter zelf kiest voor een zakelijker insteek om zijn of haar belang goed te dienen, waarom zou de aannemer dan ook niet voor zijn belang op mogen komen? Dat hoeft niet ongezellig te worden, maar er is niets mis met goed opletten en op een nette manier je belang aankaarten. In feite is de klant opdrachtgever

GRONDIG 8 2020

geworden. Wat we overeengekomen zijn, doen we en alles wat niet overeengekomen is, maken we bespreekbaar. Professioneel projectmanagement zorgt voor optimalisatie van opbrengsten, minimalisatie van (faal)kosten, rust in de organisatie en een professionele uitstraling.

VOORBEREIDING Druk, druk, druk. De dagelijkse beslommeringen vragen vaak zoveel tijd dat te laat wordt begon-

WINSTGEVEND PROJECTMANAGEMENT - ONDERNEMEN MET CUMELA

TIPS VAN DE ADVISEUR • G ebruik voor de aanbesteding de mogelijkheid voor het stellen van vragen en schroom niet om kritische vragen te stellen bij ‘disproportionele inschrijfeisen’.

• S chakel een deskundige in bij het maken van een plan van aanpak.

• J uridische vragen met betrekking tot aanbestedingen? Stuur een e-mail aan Geralde Bouw-van de Bunt: gvdbunt@cumela.nl.

nen met de voorbereiding van projecten. Klic-meldingen, afroepen van leveranties, even met de machinist gaan kijken op het werk, het krijgt vaak net te weinig aandacht. Op tijd beginnen en het werk zorgvuldig voorbereiden met de verantwoordelijke medewerkers levert echt geld op. Als je het bestek goed doorneemt en dan niet alleen de staat van hoeveelheden, maar ook alle voorwaarden, dan weet je met welke punten je rekening moet houden. Elk werk heeft zijn specifieke kritische punten. Een stuk berm met bijzondere bloemen dat pertinent niet mag worden gemaaid, een schelpenpad dat je niet mag kruisen, een opslagplaats waar je geen materieel mag aftanken, eisen met betrekking tot registraties en rapportages en ga zo maar door. De slogan ‘een goed begin is het halve werk’ is hier echt van toepassing. Als elke betrokkene weet wat er van hem of haar wordt verwacht, geeft dat rust en is er minder improvisatie nodig. Bovendien dwing je met een goede, strakke organisatie respect af bij de opdrachtgever.

DE SLOGAN ‘EEN GOED BEGIN IS HET HALVE WERK’ IS HIER ECHT VAN TOEPASSING Wordt een onderaannemer ingeschakeld, zorg dan dat afspraken worden vastgelegd en zorg dat de onderaannemer tekent voor dezelfde (kwaliteits)voorwaarden en sancties als de hoofdaannemer. Niets is frustrerender dan in je rol van hoofdaannemer te worden afgerekend op de fouten van je onderaannemer, zonder dat je de kosten kunt verhalen.

ORGANISATIE Zorg dat voor alle betrokkenen duidelijk is wie de leiding heeft over het project en wie welke besluiten mag nemen. Dat geldt niet alleen voor je ei-

gen bedrijf, maar ook voor de opdrachtgever en eventuele onderaannemers of leveranciers.

COMMUNICATIE Verwachtingsmanagement is in deze context een belangrijk begrip. Wat verwacht de opdrachtgever van mij en hoe maak ik naar de medewerkers toe duidelijk wat ik van hen verwacht? Het doel is zo min mogelijk ruis op de lijn. Die kans is te verkleinen door zoveel mogelijk vast te leggen en mondeling gemaakte afspraken te bevestigen via e-mail. Dat is later terug te vinden en zal minder discussie opleveren, bijvoorbeeld bij meer- en minderwerk, afwijkingen van het bestek of gereedmelding. Gebruik daarbij ook hulpmiddelen. Een foto sturen als bewijs dat iets gereed is of dat iets niet uitvoerbaar is, maakt veel woorden overbodig.

MAAK AFSPRAKEN OVER HET TIJDSTIP EN DE WIJZE VAN FACTUREREN EN OVER DE BETALINGSTERMIJN AFREKENING Maak afspraken over het tijdstip en de wijze van factureren en maak ook afspraken over de betalingstermijn. In het bestek is dit vaak beschreven of wordt er verwezen naar de RAW Standaard. We weten allemaal dat de praktijk soms anders werkt. Herinner de opdrachtgever aan deze regels. Hetzelfde geldt voor meer- en minderwerk. Is het bestek gebaseerd op de RAW-systematiek, dan gelden er regels voor meerwerk. Niet elke opdrachtgever biedt dat spontaan aan. Zorg dus dat je de regels kent en dat je voor jezelf opkomt. Indexering wordt vaak ook in het bestek geregeld. Dat betekent dat bij meerjarige projecten de tarieven mogen worden aangepast aan de ontwikkeling van de kosten van bijvoorbeeld brandstof en personeel. Wat je niet vraagt, krijg je niet. Er zijn nog veel bedrijven die niet vragen waar zij recht op hebben.

OPLEVERING Soms is een deel van het werk klaar en zou je dat willen opleveren. Vraag een tussentijdse oplevering aan. Je kunt het afrekenen en er kunnen later geen opmerkingen meer over worden gemaakt. Het risico moet dan overgaan naar de opdrachtgever. Het is vaker gebeurd dat een ingezaaide berm gereed was en veel later werd afgekeurd, omdat er inmiddels iemand sporen in had gereden. Doe voor de eindoplevering eerst zelf een controleronde. Eventuele mankementen kun je beter vooraf hebben opgelost of je kunt in elk geval laten merken dat je ze hebt gezien. Mogelijk is dit herstelwerk nog te combineren met andere werkzaamheden in de buurt.

Tekst: Ad Karelse, adviseur bedrijfskundige zaken Foto’s: Cumela Communicatie

GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - RAW STANDAARD 2020

De belangrijkste wijzigingen Circa 75 tot 80 procent van de werken in de infrasector wordt uitgevoerd met behulp van de RAWsystematiek. Voor veel cumelaondernemers is het dan ook bekend terrein. Om de systematiek actueel te houden, verschijnt er elke vijf jaar een nieuwe versie. Zo verscheen recent de versie 2020. In dit artikel worden de belangrijkste wijzigingen voor de cumelasector uitgelicht. De RAW-systematiek geeft opdrachtgevers en opdrachtnemers in de GWW- en groensector een kader om afspraken in bouwcontracten te maken en deze goed vast te leggen. De RAW-besteksystematiek bestaat uit een stelsel van juridische, administratieve en technische voorwaarden dat in Nederland wordt gebruikt voor het samenstellen van contracten in de GWW-sector. Elke vijf jaar wordt het systeem herzien op basis van voortschrijdend inzicht, wensen uit het veld en gewijzigde weten regelgeving. De wijzigingen bestaan uit omnummeringen om artikelen gemakkelijker vindbaar te maken, toevoegingen en wijzigingen van artikelen.

Werk algemene aard: verplaatst naar hoofdstuk 10 De belangrijkste omnummering in de standaard heeft plaatsgevonden ten aanzien van het hoofdstuk ‘Werk algemene aard’. Dit is verplaatst van hoofdstuk 61 naar hoofdstuk 10 en zal daardoor ook eerder in een bestek aan bod komen. In dit hoofdstuk zijn bijvoorbeeld de rijplaten en loopschotten opgenomen (10.14), net als het opsporen van kabels en leidingen (10.21). Het gaat voornamelijk om resultaatsbeschrijvingen die eerder in hoofdstuk 1 en 62 waren opgenomen. Het ter beschikking stellen (TBS) van werknemers en materieel is geschrapt en vervangen door het ‘inzetten’ van werknemers en materieel. De TBSuren werden vaak onjuist toegepast en niet altijd was duidelijk wie de werknemers moest aansturen: de opdrachtgever of de aannemer. Inzetten is nu gedefinieerd als het in actie laten komen van werknemers en/of materieel onder aansturing van de aannemer.

GRONDIG 8 2020

Nieuwe kenmerken: ‘H’ en ‘R’ Als bij de uitvoering van een werk materialen vrijkomen die geschikt zijn voor hergebruik, kan aan deze materialen een kenmerk worden gegeven. Deze kenmerken worden weergegeven in de kolom ‘hoeveelheid ter inlichting’ achter een bestekspostnummer en de omschrijving. In de 2020-versie worden twee nieuwe kenmerken toegevoegd aan de bekende ‘L’ (leveren), ‘T’ (ter beschikking gesteld) en ‘I’ (hoeveelheid ter inlichting): de letter ‘H’ en de letter ‘R’. De ‘H’ geeft aan dat vrijkomende materialen geschikt zijn voor hergebruik zonder bewerking, zoals schone grond of betonstraatstenen. De letter ‘R’ geeft aan dat de vrijkomende materialen na bewerking geschikt zijn voor hergebruik. Denk hierbij aan betonstraatstenen die eerst moeten worden gebroken voordat ze als funderingsmateriaal kunnen worden gebruikt.

Risicoregeling Voor werken van langere duur is in de RAW Standaard de risicoregeling opgenomen om extra kosten met terugwerkende kracht te verrekenen. In de oude Standaard stond in 01.04.02 opgenomen: “De verrekening vindt plaats met behulp van de in de ontleding van de aanneemsom vermelde bedragen voor leveranties van bouwstoffen.” Hieraan is in de 2020-versie toegevoegd “waarop de Risicoregeling GWW van toepassing is verklaard”. Voorheen was de risicoregeling op alle leverantieposten van toepassing, nu alleen nog maar wanneer dit van toepassing is verklaard. Waar de risicoregeling gaat over het verrekenen van prijzen met terugwerkende kracht, gaat een indexeringsregeling over het aanpassen van prijzen voor de toekomst. Op dit moment staat in

RAW STANDAARD 2020 - ONDERNEMEN MET CUMELA

voor de cumelasector de Standaard nog geen indexeringsregeling, maar die wordt wel verwacht. Daarom is daarvoor alvast ruimte gereserveerd onder 01.05.

Hoofdstuk 1: Algemeen en administratief Er is een algemene bepaling opgenomen voor transport, opslag en verwerking van bouwstoffen (01.14.02), net als voor het verstrekken van een bewijs van oorsprong (01.14.07). Ook is een definitie opgenomen voor ‘inrichting’ en ‘acceptatiekosten’ (01.17.1). Dit allemaal om partijen meer duidelijkheid te bieden.

Hoofdstuk 01.21: Raamovereenkomsten Het hoofdstuk over raamovereenkomsten is uitgebreid en vereenvoudigd. Daarnaast is buiten hoofdstuk 01.21 geprobeerd een consistenter onderscheid te maken tussen een RAW-bestek en een RAW-raamovereenkomst. Dit zien we bijvoorbeeld terug bij de grootte van de betalingstermijnen in 01.02.04.

RAW STANDAARD 2020

Hoofdstuk 17: Verontreinigde grond en verontreinigd water Gezondheid van personeel moet voorop staan bij werkzaamheden. Daarom is dit hoofdstuk aangepast aan de hand van de in december 2017 (opnieuw) uitgegeven publicatie ‘Werken in en met verontreinigde bodem’, waarin extra aandacht is voor veiligheid en gezondheid. Om herhaling te voorkomen, wordt verwezen naar deze publicatie en is niet alles in de Standaard zelf opgenomen.

Hoofdstuk 18: Grondwerken In dit hoofdstuk zijn een aantal NEN-normen geactualiseerd, maar inhoudelijk is er weinig veranderd.

Hoofdstuk 25: Riolering Ook hier zijn aanpassingen gedaan naar aanleiding van gewijzigde NEN-normen. Het deelhoofdstuk rioolrenovatie is herzien, waarbij voorbereidende werkzaamheden zijn toegevoegd aan de resultaatsbeschrijvingen.

Hoofdstuk 51: Groenvoorzieningen

‘DE TBS-UREN WERDEN VAAK ONJUIST TOEGEPAST EN NIET ALTIJD WAS DUIDELIJK WIE DE WERKNEMERS MOEST AANSTUREN’ Hoofdstuk 01.24: Beeldkwaliteit en KOR 2018 De wijzigingen en aanvullingen zijn het gevolg van de geactualiseerde versie van de Kwaliteitscatalogus openbare ruimte. De KOR-schaalbalk is gewijzigd in de KOR-beeldmeetlat.

Hoofdstuk 01.26: Social return Social return krijgt steeds meer aandacht, maar er waren geen standaardteksten beschikbaar, waardoor een grote diversiteit aan teksten is ontstaan. De inzet van personen in het kader van social return is daarom opgenomen in de RAW-catalogus en mogelijk terug te vinden in deel 3 van een RAW-bestek. Er zijn geen bepalingen opgenomen in de Standaard.

In de bomensector gelden drie standaardwerken: het Stadsbomenvademecum, het Handboek Bomen en de Standaard. Gepoogd is om het hoofdstuk in de Standaard af te stemmen op de andere twee documenten. In de RAW 2015 eindigt de ‘plantgarantie’ bij de oplevering van het werk, terwijl het in de praktijk ook gewenst is om het noodzakelijke onderhoud na oplevering door de aannemer te laten uitvoeren als onderdeel van de garantie. Daarom kan het opleveren van de aanplantwerkzaamheden in het contract als afzonderlijk moment worden benoemd. Voor het onderhoudswerk moet wel een afzonderlijke bestekspost zijn opgenomen (deelhoofdstuk 51.4 wordt herzien in de zomer van 2021).

Hoofdstuk 62: Tijdelijke verkeersmaatregelen Het verkeersplan, de verkeerstekening en de verkeersmelding hebben een nadrukkelijke plek gekregen in de Standaardbepalingen, omdat deze in GRONDIG 8 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - RAW STANDAARD 2020

‘HET VERKEERSPLAN, DE VERKEERSTEKENING EN DE VERKEERSMELDING HEBBEN EEN NADRUKKELIJKE PLEK GEKREGEN IN DE STANDAARDBEPALINGEN’

de praktijk veelal verkeerd werden toegepast. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie scenario’s voor het verkeersplan: de opdrachtgever die het plan en de tekening maakt, de opdrachtgever die alleen het plan maakt en de opdrachtgever die geen van beide stukken maakt. Op die manier moet de opdrachtgever zich volgens CROW gaan realiseren dat hij de aangewezen partij is om de stukken op te stellen en niet de aannemer.

‘VOORHEEN WAS DE RISICOREGELING OP ALLE LEVERANTIEPOSTEN VAN TOEPASSING, NU ALLEEN NOG MAAR WANNEER DIT VAN TOEPASSING IS VERKLAARD’ Hoofdstuk 71: Sport- speel en recreatievoorzieningen Vanuit gemeenten is verzocht om met teksten te komen voor een uniforme beschrijving van de werkzaamheden en technische bepalingen voor speeltoestellen. Er zijn daarom nieuwe resultaatsbeschrijvingen en bepalingen toegevoegd aan de Standaard 2020. Een belangrijk onderwerp is uiteraard de valdempende ondergrond. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen los materiaal (zand, grind, boomschors en houtsnippers), tegels (rubbertegels, rubber grastegels en rubber-betontegels) en vloeren (rubber gietvloer, kunststofvloer, kunstgras). Daarnaast zijn de speeltoestellen naar aanschafwaarden en urgentieklassen ingedeeld, zodat voor gerelateerde werkzaamheden een inschatting kan worden gemaakt voor bijvoorbeeld het verplaatsen en reinigen van de speeltoestellen. Daarnaast is nog expliciet opgenomen in 17.13.01 dat de speellocatie bereikbaar moet zijn met voor de in het bestek opgenomen werkzaamheden gebruikelijk materieel. Beperkingen in bereikbaarheid dienen daarom expliciet te worden vermeld.

GRONDIG 8 2020

Hoofdstuk 81: Bitumineuze verhardingen Een houder van teerhoudend asfalt moet regelen dat het thermisch wordt gereinigd in één van de vier thermische reinigers in Nederland. Gezien deze beperkte opties wordt toegestaan dat teerhoudend asfalt wordt afgegeven bij een tussenopslag, mits dit is opgenomen in het bestek. Daarbij kan de opdrachtgever ervoor kiezen om een bepaalde tussenopslag voor te schrijven of voorschrijven dat de aannemer keuzevrijheid heeft. Daarnaast is ook alvast voorgesorteerd op de nieuwe Europese normen, al zijn die nog niet definitief bekend. De 2020-versie kan vanaf nu worden toegepast en dat wordt ook geadviseerd, omdat de nieuwste versie het beste aansluit bij de nu geldende weten regelgeving. Een oude versie kan nog wel worden gebruikt, dus let bij nieuwe opdrachten goed op welke versie van toepassing is verklaard. In de regel hanteert CROW een overgangsperiode van zes maanden. CROW heeft verschillende digitale introductiebijeenkomsten gegeven. De meest gestelde vragen tijdens die bijeenkomsten zijn verzameld en op www.raw.nl te raadplegen. Daar zijn ook een naslagwerk en omnummerlijsten te vinden. Mocht je nu een bepaald hoofdstuk veel gebruiken, pak dan vooral het naslagwerk erbij. Daarin is per hoofdstuk toegelicht wat er is veranderd, waardoor je snel kunt zien waar je bij nieuwe inschrijvingen op moet en kunt letten. Heb je nog vragen of wil je even sparren? Neem gerust contact op!

Tekst: Geralde Bouw-van de Bunt, adviseur juridische zaken Foto’s: Cumela Communicatie

Koop nu en bespaar 7%*

Vredo Zodenbemesters 3

JAA GARA R NTIE

* Informeer naar de voorwaarden.

Verkoop Zodenbemesters: Rens van Rossum Tel: 06-30901611

Hydraulische wielaandrijving diging smat bescha aan cumelavoorkomt gra“Advies

bedrijven over risico’s en verzekerigen is Rondebalenpers // G-1 F125 maatwerk.” • Kort gesneden • altijd Maximale persdichtheid *op Rondebalenpers, Wikkelmachines, Balentransportwerktuigen & Messenslijper | geldig tot 31.12.2020

• Dubbele binding Ralph voor netdeenHart folie • Mega rotor • ISOBUS • Gesloten foliemagazijn • Ontziet de grasnerven directeur verzekeringen

UW CONTACTPERSOON | Frank Eugelink Verzekeringsspecialist in de cumelasector Mobil: +31 (0) 6 270 430 53 | E-Mail: frank.eugelink@goeweil.com Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee www.goeweil.comte maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat.

De Vredo VT4556 met “Advies aan cumelaperfecte gewichtsverdeling krachtiger, stiller, zuiniger... bedrijven over risico’s “Advies aan cumelaen verzekerigen is bedrijven over risico’s altijd maatwerk.” en is Ralphverzekerigen de Hart Neem contact met ons op voor uw investering directeur verzekeringen in het mestseizoen 2021 altijd maatwerk.”

Verkoop Tracs Benelux: André de Waard - Tel: 06-53437311

Ralph de Hart Verzekeringsspecialist in de cumelasector directeur verzekeringen

+31 (0) 488 411 254 Als brancheorganisatie weten we bij Cumela info@vredo.com The mee fieldcare company www.vredo.com als geen ander waar je als ondernemer Verzekeringsspecialist in materieel de cumelasector te maken hebt, met welk je werkt Als weten we kijken. bij Cumela en brancheorganisatie welke risico’s hierbij komen Onze als geen ander waar je als ondernemer mee polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, te hebt, met welk en materieel je werkt wijmaken denken met je mee geven altijd een en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze persoonlijk advies op maat. polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een Onze voordelen persoonlijk advies op maat. • Persoonlijk contact met specialisten

• Gemak en uitgebreide service Onze voordelen • Kennis van dede cumelasector Wij kennen de beheersen • eisen, Persoonlijk contact met specialisten • Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding systemen en zorgen voor de beste • Gemak en uitgebreide service opslag voor uw • producten. Soepele afwikkeling bij schade • Kennis van de cumelasector • •

Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding Soepele afwikkeling bij schade

Onze voordelen • • • • •

Persoonlijk contact met specialisten Gemak en uitgebreide service Kennis van de cumelasector Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren! www.cumela.nl Wij weten wat we verzekeren! (033) 247 49 60 www.cumela.nl

uw specialisT in bewaringen en loodsen

(033) 247 49 60

Kistenbewaring

bulkopslag

Hout en beton

GRONDIG; VAKBLAD CUMELASECTOR Wij weten watVOOR we DE verzekeren!

www.cumela.nl (033) 247 49 60

T 073-503 25 27 info@steenbergen-bouw.nl

www.sTeenbergen-bouw.nl

ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJVIG

ONDERNEMEN MET CUMELA - COLUMN

VRAAG AAN DE ONDERNEMERSLIJN

Zit er een maximale termijn aan het aanvullend geboorteverlof? Over dit onderwerp worden veel vragen gesteld aan de Ondernemerslijn. Een tweetal vragen springt eruit. De eerste daarvan gaat over een medewerker die graag aanvullend geboorteverlof gespreid wil opnemen. Veel ondernemers vragen zich af of er dan een maximale termijn is waarbinnen dit verlof moet zijn opgenomen. Het antwoord: als je met de werknemer overeenkomt dat het aanvullend geboorteverlof gespreid kan worden opgenomen, kan het verlof over een periode van maximaal zes maanden na de bevalling worden gespreid.

Vincent Tijms, Ondernemerslijn

Een andere veel gestelde vraag is hoe het gaat het met de opbouw van het vakantiegeld? Administratief gezien is aanvullend geboorteverlof onbetaald verlof. De uitkering van het UWV is inclusief vakantiegeld.

HEB JE OOK EEN VRAAG? Stel je vraag aan de medewerkers van de Cumela Ondernemerslijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl

CODE STUREN OM KAARTEN VOOR CHAMPIONS LEAGUE-WEDSTRIJD TE BESTELLEN? “Pap, kun je even mijn reader van de bank pakken en mij de code sturen? Ik sta nu in de wacht bij Ajax en kan kaarten voor de Champions League bestellen.” Is het echt mijn zoon die mij met een - voor mij - onbekend nummer appt dat hij mijn hulp nodig heeft zodat hij in 2019 de gedenkwaardige (en verloren) Champions League-wedstrijd van zijn droomteam kan bijwonen? Ik belde hem. Uiteraard was dit volgens hem belachelijk. Het plaatje klopte echter. Hij belde met het nummer van een vriend, want hij stond telefonisch in de wacht en ophangen betekende geen kaartje voor Ajax. De moraal van het verhaal is: check bij twijfel altijd even de ‘bron’. Phishing en cybercrime zijn nog steeds een groeimarkt voor criminelen. Vorig jaar bedroeg de schade ruim acht miljoen euro. Ook leden ontvangen dit soort appjes, mailtjes et cetera. En ben je onoplettend en trap je erin, dan zijn de gevolgen groot. Ben je scherp, dan kun je een hoop ellende voorkomen. Ik bespreek dit onderwerp daarom regelmatig met leden en geef dan eenvoudige maatregelen die het risico verkleinen. Een heel belangrijke is: vertrouw het vooral niet als je mailtjes van ‘banken’ krijgt waarin wordt gevraagd om op een link te drukken of om gegevens achter te laten. Door met de rechtermuisknop op het e-mailadres van de afzender te klikken, kom je erachter wie er echt achter zit, maar nog gemakkelijker is deze voorzorgsmaatregel: lijkt alles goed, maar twijfel je nog? Neem geen risico, bel de afzender.

BEHANDEL JE WACHTWOORD NET ALS JE GEDRAGEN SOKKEN

NIEUWE LEDEN De afgelopen periode zijn vier bedrijven ingeschreven als lid van Cumela. • • • •

B -Agro | Dronten S imons Grondwerken | Beringe Tuenter agrarische & technische dienstverlening | Winschoten Van Herpen Tuin & Bestrating | Roggel

GRONDIG 8 2020

Ik merk in gesprekken dat een deel van de leden de gevolgen van phishing (en cybercrime) onderschatten. Wees kritisch (of argwanend) op vragen, appjes en mailtjes. Kijk op onze website welke stappen je kunt nemen om het risico te verkleinen. Tot slot: behandel je wachtwoorden net als je gedragen sokken. Je wilt ze aan niemand laten zien. Gerwin Otten, bedrijvenadviseur

Oprijvrachtwagens van 7 tot 27 ton Oprij LF 16-77 -

laadvloerhoogte 85 cm laadvermogen 10,3 ton afmeting 7,70x2,35 m oprijhoek 12°

Groenekan T. 088 625 96 00 | Zwolle T. 088 625 96 70 | www.veldhuizen.nl | verhuur@veldhuizen.nl

DRAKKAR : DE TOP IN TRANSPORT SILAGE

• Stabiliteit = zekerheid bij het lossen

• Multigebruik voor alle landbouwproducten

DRAKKAR 42 M3 POLYVALENTE BAK

• Eenvoudig en efficiënt gebruik

MP O C ER

• Kipt niet, duwt niet, hij vervoert • Industriële productie = garantie van betrouwbaarheid • Gepersonaliseerd onderdelenboek dat op elk moment kan worden gedownload voor nauwkeurige en snelle service • 3 jaar garantie

ND O Z IT

LIT A W K

joskin.com

S OMI

• Een grote achterdeur met een rubberen dichting

• Verkrijgbaar in 2 of 3 asser • Volumes van 23 tot 59 m3 • Volledig elektrohydraulische • Bediening (opzetschotten, centrale smering, weging, afdekzeil…)

48B

DE NIEUWE 8280 TTV. #AlwaysOnTractor.

Je bent AlwaysOn! En je verwacht hetzelfde van je trekker. DEUTZ-FAHR introduceert de nieuwe 8280 TTV, uw betrouwbare, krachtige, volledig connected werkpartner. De in Lauingen (Duitsland) geproduceerde 8280 TTV bundelt hoge prestaties, kwaliteit en de meest innovatieve technologie met behulp van een krachtige twin-turbomotor met 287 pk en een max. snelheid van 60 km/u, tweetoerige frontaftakas en droge schijfremmen voor. Dit maakt de 8280 TTV uw snelle, behendige en betrouwbare partner in het veld en op de weg. De nieuwste digitale voorzieningen zoals SDF Fleet Management en SDF Guidance zorgen ervoor dat de 8280 TTV zo efficiënt en exact mogelijk te werk kan gaan. Daarnaast bieden de intelligente, instelbare voorasvering, de luchtgeveerde cabine en de krachtige airconditioning u een comfortabele werkomgeving – zelfs bij de meest uitdagende werkzaamheden. Als u altijd bezig bent om uw werk klaar te krijgen, is de nieuwe 8280 TTV uw #AlwaysOnTractor. Ontdek de nieuwe 8280 TTV op deutz-fahr.com of bij uw dealer.

Volg ons op: facebook.com/DeutzFahrBenelux

DEUTZ-FAHR is een merk van

Grondig 8 - 2020

Articles inside

BEDRIJVIG

Geld verdienen met

projectmanagement RAW Standaard 2020

Een BOL-leerling als stagiair

Investeer in een leerling en verdien een goede medewerker

TOOLBOX

VOORZITTER

Giel Vink CUMELA.NL

MACHTIG MOOI

GEKRUID

SLIM EN DIGITAAL: Brink Software

CUMELARIA

Valtra dicht gat tussen A- en N-serie

Nieuwe Deutz-Fahr 8280 TTV gelanceerd

Fendt One combineert kantoor en trekkercabine

Volvo ECR25 Electric

MMB gaat verdwijnen

Teun Jansen, beleidsmedewerker stikstof bij Cumela STERK WERK: Ad Nooren BV, Garnwerd

TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

PROFILEREN

Wat mag een mobiele kraan

HOOFDARTIKEL

COMMENTAAR

REDACTIONEEL

IN ACTIE: Ad Raaijmakers Akkerbouw & Gewasverzorging