Vrouw tot Vrouw magazine - jan 2022 by vrouwtotvrouw

Vrouw Vrouw tot

M A G A Z I N E

januari 2022 / nr 1 / jaargang 70

Wekelijks

bezocht ik honderden patiënten

Tweemaandelijkse uitgave van

Ank Cappon … nog jong van geest

Alie Hoek-van Kooten Wat verwacht je?

Bijbelstudie God en het lijden

Welkom

‘Bid mét elkaar, bid vóór elkaar.’

Inhoud 03 Welkom

26 Artikel - Laat je als mantelzorger ondersteunen

04 Interview - Ank Cappon

30 Interview - Ariëtte van der Knijff

08 Van meuk naar leuk

33 Column - In de praktijk

10 13 14 16 19 20 23 25

Artikel - Wat verwacht je van het leven? Column - De Indonesische spiegel Boeken Artikel - Dagboek van een wethouder Column - Buitengewoon Bijbelstudie - God en het lijden Column - Groen Meeleven

34 Ontmoeten 35 Recept Bonenschotel met perzik 36 Alle tranen worden afgewist 39 Puzzel 40 Verhaal - Genade? 43 Aankondiging 45 Column - Levenswijsheid 47 Colofon

Voorpagina: foto: Jonneke Oskam Reageren op dit nummer? redactie@vrouwtotvrouw.nl. Voor alle genoemde data in dit nummer geldt: zo de Heere wil en wij leven zullen.

Foto Marika Rentier

Gertruud de Koeijer-Hoekman is voorzitter van het landelijk bestuur van Vrouw tot Vrouw

Als één lid lijdt … Terwijl ik nadacht over het thema van dit magazine, ‘Omgaan met lijden’, vroeg ik mezelf af: ‘Zijn er mensen die niet met (een stukje) lijden te maken hebben?’ Als je goed luistert en om je heen kijkt, dan valt op dat best veel mensen zich door een moeilijke periode heen worstelen of eerder iets heftigs hebben meegemaakt. Denk alleen al aan alle ellende die door corona ontstaan is. Je leest er bijna dagelijks over. Ziekte, overlijden, eenzaamheid, huwelijken die hierdoor onder spanning kwamen te staan, noem maar op. En dan al het andere lijden nog, zoals chronisch ziek zijn of elke dag leven met een beperking,

verdriet vanuit je verleden hebben dat vandaag nog steeds pijn doet of de depressiviteit van jongeren. Een kind verloren zijn aan de dood of aan het leven …, of je huwelijk bleef kinderloos. Wat wordt er veel meegesjouwd. En als één lid lijdt, lijden alle leden mee. Het is belangrijk om oog en hart te hebben voor mensen om je heen. Bied de ander een luisterend oor, een helpende hand. Bid mét elkaar, bid vóór elkaar. Is dat niet juist een opdracht voor de christelijke gemeente? Totdat Hij komt, Die gezegd heeft: ‘Zie, Ik maak alle dingen nieuw.’ (Openb.21:5)

Interview

liefde

Christus van

dringt

Je ziet het in het één

oogopslag: Ank Cappon houdt van planten én ze wil mensen in aanraking brengen met de Heere Jezus. Als je haar portiekflat in Rotterdam-Zuid passeert, is één raam van onder tot boven gevuld met klimplanten. En er staan bordjes met Bijbelse teksten. Welkom in ‘Huize Zions’.

Ze mag dan in de negentig zijn, ze is nog erg kwiek. En jong van geest. Halverwege het interview, waarin ze met regelmaat Engelse woorden gebruikt, vraagt ze of ik alsjeblieft ‘je’ wil zeggen, want ‘met ‘u’ kan ik niet zo goed overweg.’ In haar knusse huiskamer hangen tal van foto’s van zendingswerkers. Op de eettafel liggen verschillende Bijbels, de planten bloeien welig en er staan banken en stoelen voor minstens twaalf gasten. Het bureautje bij het raam waar Ank zo de straat in kan kijken, ligt vol met paperassen en laat zien dat ze nog heel actief is met mailen en schrijven. 4

Na vijftig jaar in verschillende Aziatische landen te hebben gewoond, is Ank neergestreken in Rotterdam. Of, zoals ze zelf voortdurend zegt: ‘De Heere heeft het zo geleid, ik hoef alleen maar te volgen.’

Stukjes autoband Ze is van ver voor de oorlog. ‘In 1929 ben ik geboren in Strijen. Daar begon m’n vader in 1928 een melkfabriekje. We waren thuis met z’n zevenen en ik was de oudste. We hadden het goed met elkaar. We waren aangesloten bij de Vrije Evangelische Gemeente. Als het regende, gingen

we naar de Hervormde Kerk, omdat die dichterbij was. Moeder zat ook op de vrouwenkring. Ik weet nog dat ik achttien kilometer naar school in Dordrecht moest fietsen. Tijdens de oorlog hadden we geen fatsoenlijke fietsen meer en deed je stukjes autoband om je fietswiel. Tjonge zeg, wat was dat tobben tegen de wind in.’ De oorlog veranderde veel. ‘Toen is moeder gestorven. Wat heb ik haar gemist. Ze was zó’n lieve en goede moeder.’ Anks vader hertrouwde en daaraan heeft ze geen goede herinneringen. Ze wil er eigenlijk niets over vertellen. ‘Het was verschrikkelijk.’

Tekst Corine de Jong / foto’s Jonneke Oskam

Corine de Jong is redactielid van Vrouw tot Vrouw magazine

Wat was je motivatie om de zending in te gaan? ‘In onze gemeente was evangelisatie een vanzelfsprekendheid. Als je een kind van God bent en Hem liefhebt, wil je ook anderen graag over Hem vertellen. De liefde van Christus dringt je dan. Al die jaren heeft God me steeds de weg gewezen. Ik hoefde alleen maar te luisteren en te volgen.’

Echt tot geloof komen Ank gaat, net als haar broers en zussen, uit huis om te studeren. Samen met haar Indonesische vriendin Fien volgt ze de opleiding tot verpleegkundige in het Diaconessenhuis. In die periode komt Ank ‘echt tot geloof’, zoals ze het zelf noemt. Ze herinnert het zich nog als de dag van gisteren. ‘Ik hoorde een preek en ik wist dat ik nog niet wedergeboren was. Terwijl dat zo belangrijk is. Jezus zegt immers: Als je niet bent wedergeboren, kun je het koninkrijk van God niet zien. In die dienst ben ik echt tot geloof gekomen en mocht ik getuigen een kind van God te zijn. Het was zo wonderlijk dat ik dat durfde, want ik was altijd een heel verlegen meisje. Vanaf toen is dat heel anders geworden.’

Zending Nadat Ank haar diploma voor verpleegkundige heeft behaald, gaat ze verder leren. De vroedvrouwenopleiding, de tropenopleiding en een lepra-opleiding. Allemaal met het doel om de zending in te gaan, een verlangen dat ontstond toen Ank een jaar of achttien was.

Wat was je eerste bestemming? ‘Die was heel anders dan ik had gedacht. Het plan was dat ik naar Sumatra zou gaan, waar onze kerk actief was. Ik stond al op de kade waar de boot naar Singapore zou vertrekken, toen bleek dat de reis niet doorging. De kapitein vertelde dat er in Indonesië, waar ik naar toe zou gaan, geen Hollanders welkom waren. Ik geloofde echter vast dat als God een deur dicht doet, Hij een andere zal openen. We besloten toch naar Singapore te gaan. Op een bijzondere wijze heb ik daar via de ambassadeur een baan gekregen in een vluchtelingenkamp. Ik had een goed salaris en dat was Gods voorzienigheid, want ik had geen geld, ik had niets.’ Ank vertelt dat ze daar hard gewerkt heeft. Zuchtend: ‘Maar ik heb ook heel veel fouten gemaakt. Als je als Hollander in de tropen gaat werken, heb je geen idee wat je allemaal tegenkomt, hoe goed de voorbereiding ook is geweest. In het vluchtelingenkamp waren mensen met allerlei nationaliteiten, en door al die culturen ontstonden er conflicten. Om daar op een goede wijze mee om te gaan, is niet eenvoudig.’

‘Ik hoorde een preek en ik wist dat ik nog niet wedergeboren was. Terwijl dat zo belangrijk is. Jezus zegt immers: Als je niet bent wedergeboren, kun je het koninkrijk van God niet zien.’

Primitieve stammen

‘Door steeds maar vragen te stellen, kom je achter gewoonten en gebruiken. De taal heb ik ook altijd geleerd door het contact met mensen.’

Nadat Ank een halfjaar in Singapore heeft gewerkt, verlangt ze naar fellowship met christenen. ‘Ik heb naar OMF (Overseas Missionary Fellowship, red.) gebeld, en juist die avond zouden ze een bijeenkomst hebben om te bidden voor een medisch werker in Noord-Maleisië. Het was een bijzondere ervaring om daar bij te zijn. Juist ook die week ontmoette ik in Singapore de broer van prof. Velema (die ken je toch nog wel?). De gesprekken met hem hebben me geholpen om te weten wat ik moest doen. De Heere heeft dit allemaal geleid en zo kwam ik in Noord-Maleisië terecht.’ Later volgen Laos, Noord-Thailand en China. Ank doet er medisch zendingswerk en Bijbelvertaalwerk. Met een Land Rover vol medicijnen trekt ze door dorpen en bezoekt ze primitieve stammen in de bergen. Ze helpt onder andere leprapatiënten. ‘Deze mensen hadden niemand, het waren echt de outcasts. Wat heb ik veel van deze mensen gehouden, maar wat heb ik ook veel liefde van hen ontvangen.’ Hoe raakte je ingeburgerd in een land met een heel andere cultuur? ‘Stel vragen. Ik kwam daar als een beginneling en moest echt alles leren. Het was bijvoorbeeld echt not done om op een bank te gaan zitten waar al een man zat. Door steeds maar vragen te stellen, kom je achter gewoonten en gebruiken. De taal heb ik ook altijd geleerd door het contact met mensen. Ik begon maar heel eenvoudig met vragen: hoe zeg je ‘Goedemorgen’? Hoe legde je contact met mensen in een onbekend dorp? ‘Vaak begon ik bij de hoofdman van het dorp. Zo iemand is blij als hij een buitenlander ziet. Ik werd dan uitgenodigd om in zijn huis te slapen. De dagen erna ging ik het dorp in op zoek naar iemand die belangstelling had om bijvoorbeeld Engels te leren. Met zo iemand ging ik dan samenwerken. Hij kon voor me tolken, via hem kreeg ik verdere contacten in het dorp en het gaf

vertrouwen dat er een dorpsgenoot bij me was. Dat is zo’n wonder: de Heere God heeft me altijd medewerkers gegeven. Dat waren fijne mensen, die het ook tegen mij durfden te zeggen als ik fouten maakte.’

Vreugde in de hemel In de vijftig jaar dat Ank in de zending heeft gezeten, heeft ze veel hoogte- en dieptepunten meegemaakt. Over hoogtepunten hoeft ze niet lang na te denken. ‘Er is vreugde in de hemel als er één mens tot geloof komt. Dat ik mensen bij de Heere Jezus heb mogen brengen, maakt me blij en dankbaar. En als je dan ziet dat beginnende gelovigen zelfstandige christenen worden, geeft dat veel vreugde. Het is belangrijk dat mensen niet van je afhankelijk blijven.’

Het einde van Ank Cappon Dieptepunten heeft Ank ook gekend. Een van de ergste was in de eerste jaren van het zendingswerk in Maleisië. Toen deed ze veel in eigen kracht, vertelt ze. ‘Er was ontzettend veel werk te doen. Wekelijks bezocht ik zeventien klinieken met honderden patiënten. Het was te veel, maar toch bleef ik doorwerken. Ik was ziek en depressief en werd steeds magerder. Ik weet nog dat ik op een brug stond. Het is dat er te weinig water in de rivier stond, anders was ik van de brug afgesprongen. Ik was ten einde raad, en kon er zelfs niet meer over praten met mijn vriendin. Gelukkig heeft zij me geholpen door een goede vriend naar me toe te sturen. Die legde alleen maar zijn hand op mijn schouder en toen begon ik te huilen, te huilen … Dat was het einde van

Ank Cappon.’ Drie maanden ligt Ank op bed, en het is niet duidelijk wat ze heeft. ‘Ik heb wat gebeden: Heere, help! De Heere heeft dat gebed verhoord en heeft mij Zijn Heilige Geest gegeven. Mijn kamer was een heilige plaats. Ik heb in die periode geleerd dat je op jezelf niet kunt vertrouwen, maar alles aan God moet en kunt overlaten. In diezelfde periode werd de diagnose duidelijk en heb ik medicijnen gekregen, waarna ik ben hersteld.’

Tegenstand van satan Als Ank vijftig jaar in de zending heeft gezeten en 77 jaar is, keert ze terug naar Nederland. Dat gaat niet zonder slag of stoot. Als ze in Rotterdam naar een huis zoekt, ervaart ze veel tegenstand. ‘Satan vond het niet fijn dat ik in Rotterdam zou komen wonen. Ik had een Bijbelstudieavond bezocht, liep naar het huis waar ik tijdelijk onderdak had en werd overvallen. Ze hebben m’n tas meegenomen met al m’n papieren erin. Het was het enige wat ik had. Zo zijn er verschillende dingen gebeurd die allemaal op tegenstand wezen.’

Een brief van burgemeester Opstelten Toch zijn er ook bijzondere zegeningen. Als Ank een huurhuis krijgt toegewezen, krijgt ze bericht van de gemeente dat haar inkomen ontoereikend is. Een van de vrouwen uit haar achterban schrijft een brief aan de gemeenteraad in Rotterdam waarin ze vertelt over de achtergrond van Ank en zegt ‘dat zendingswerkers toch ook een huis moeten hebben.’ Ank krijgt hoogstpersoonlijk van burgemeester Opstelten een brief dat ze in het huis mag blijven wonen. ‘Zie het maar als een gebedsverhoring’, schrijft hij. In Rotterdam geeft Ank taallessen, houdt ze Bijbelstudieavonden met studenten en heeft ze contact met de Chineessprekende gemeenschap. De liefde van Christus dringt haar ook hier. Mensen vinden het soms niet gemakkelijk om te getuigen. Welk advies geef jij hen? ‘Heb interesse in mensen. Zorg dat je een-op-een contact met hen hebt, en bouw een relatie op. Als ik op straat loop en ik zie een

moeder met een baby, dan knoop ik een gesprek met haar aan over haar kindje. Op die manier probeer je contact te leggen. Of bij de tramhalte: daar staan altijd wel mensen te wachten. Toon belangstelling en maak een praatje. Hoe ervaar je het ouder worden? ‘Ik voel me nog helemaal geen 92 jaar’, lacht ze. Ze vertelt over haar negentigste verjaardag, die ze met veel familie en vrienden heeft gevierd. ‘Mijn leven heb ik toen samengevat in drie woorden: genade, geloof en liefde. En zo ervaar ik dat nog elke dag.’ Ondanks haar leeftijd is Ank niet uitgeleerd. ‘Een paar maanden geleden ben ik gevallen, en daardoor gaat alles wat langzamer. Ik moet bewust nadenken als ik opsta en ga lopen. M’n hoofd zit soms al in de auto, en dan sta ik nog op de stoep. Dus ik leer om geduldig te worden. Maar dat is niet echt m’n hobby.’ Ank verveelt zich geen moment. ‘Na het douchen en ontbijten houd ik stille tijd. Ik schrijf gebedsbrieven, doe boodschappen en houd het huis schoon. Eten koken doe ik trouwens niet. Ik heb dat nooit geleerd en heb ook geen interesse in koken. Gelukkig heb ik veel Chinese vrienden in Rotterdam die me eten komen brengen.’

‘Als ik op straat loop en ik zie een moeder met een baby, dan knoop ik een gesprek met haar aan over haar kindje. Op die manier probeer je contact te leggen.’

Hoe zie je de toekomst? Ank glimlacht. ‘M’n Chinese vrienden willen dat ik 100 word. Maar hoe oud ik word, dat ligt bij de Heere. Het mooiste vooruitzicht is om voor eeuwig bij de Heere God te zijn. En dat mag ik met veel zekerheid zeggen, omdat het in de Bijbel staat. Daar vind ik al mijn vreugde in.’ 7

Hergebruik Jolanda Paans is zelfstandig ondernemer, getrouwd met Kees en moeder van twee kinderen.

Van meuk naar leuk

Wat koop je bij de kringloop In de vorige drie afleveringen van deze rubriek zagen we hoe Jolanda spullen hergebruikt, die door anderen worden afgedankt. Zij doet dit vaak op een onconventionele, creatieve manier. Je herinnert je vast nog wel het tuinbankje met daaromheen allerlei vondsten, en de grappige, zomaar opgedoken borduurpakketjes. En wie weet heb jij in adventtijd ook een puddingvorm die zijn oorspronkelijke rol niet meer kan vervullen, gevuld met kaarsen? Behalve dingen om mee te decoreren, koopt Jolanda ook andere zaken tweedehands. In deze aflevering zie je foto’s die zij heeft gemaakt bij een kringloop in de buurt, waar ze regelmatig komt. Ze vertelt wat ze er zoal haalt en brengt en waarom ze sowieso veel dingen tweedehands koopt in plaats van nieuw.

Wat breng je zoal naar de kringloop? Ik breng best veel naar de kringloop. Eigenlijk alle dingen die wij als gezin niet meer nodig hebben en die voor ons dus overbodig zijn geworden. Speelgoed, spelletjes, kleding, keukenspullen, tijdschriften en decoratie. Als het nog prima te gebruiken is door iemand anders, kan het mooi een extra leven krijgen.

Tekst redactie en Jolanda Paans / foto’s Jolanda Paans

We doen niet alleen dingen weg die we zijn ontgroeid, we houden ons met elkaar ook aan de volgende regel: als er iets nieuws in huis komt gaat er iets anders uit. We hebben altijd een speciale doos klaarstaan voor dingen die weg kunnen. Als deze vol is, brengen we hem naar de kringloop.

‘Als het nog prima te gebruiken is door iemand anders, kan het mooi een extra leven krijgen.’

Wat koop je bij de kringloop? De laatste jaren eerlijk gezegd bijna alles. Als we iets nodig hebben, ga ik eerst op zoek bij de kringloop of op Marktplaats. Duurzaamheid vinden we erg belangrijk en er zijn al zoveel spullen in omloop die nog prima te gebruiken zijn, en soms zelfs helemaal nieuw zijn weggedaan.

Wat koop je echt niet meer nieuw in een gewone winkel? Eigenlijk zoveel mogelijk. Op dit moment kopen we er alleen nog dingen die we tweedehands echt niet kunnen vinden. Er is al zoveel geproduceerd, om de aarde te sparen is minder produceren erg belangrijk. Daarom kopen we niet alleen tweedehands, maar ook minder. We herstellen spullen waaraan iets mankeert.

Wat je bijvoorbeeld altijd nieuw kunt kopen bij de kringloop: enveloppen, papier en kaarsen, maar ook glazen en bijvoorbeeld servetten. Deze zitten vaak zelfs nog in de verpakking. Ik heb trouwens standaard een briefje in mijn portemonnee, met de dingen die ik graag wil aanschaffen. Zo weet ik altijd waar ik naar moet zoeken. Dat kan een boek of een fotolijstje zijn, maar ook gerust een solarlamp voor buiten. Als je er geen haast mee hebt, kun je gewoon wachten tot je het vanzelf een keer tegenkomt.

moet allesweg

‘Er is al zoveel geproduceerd, om de aarde te sparen is minder produceren erg belangrijk.’

et alleswemo g

Artikel

verwacht(te) Wat

je van het

leven?

Als je jong bent heb je allerlei verwachtingen van het leven. Maar als je oud(er) geworden bent, kom je erachter dat het leven vaak zo heel anders is gegaan dan je verwacht had.

Toekomstgericht Als je jong bent, ben je gericht op de toekomst. Je bereidt je daarop voor. Je moet allerlei keuzes gaan maken. De drie belangrijkste keuzes voor jonge mensen zijn: geloofskeuze, partnerkeuze en beroepskeuze. Die drie keuzes gaan bepalen hoe je leven er in de toekomst uit gaat zien. En zo maak je op jonge leeftijd de meest belangrijke 10

keuzes voor de rest van je leven, terwijl je nog zo weinig levenservaring hebt. Stel dat je tegen een jong iemand zou kunnen zeggen dat hij of zij een normaal leven krijgt en dan vervolgens aan hem of haar vraagt hoe hij of zij zich dat voorstelt, wat zou die jongen of dat meisje dan zeggen? Laten we van een meisje uitgaan. Ik denk dat ze zal

zeggen dat ze graag haar school wil afmaken, een vervolgopleiding wil doen, een mooie baan krijgen en dan een lieve jongen tegen het lijf lopen, er verkering mee krijgen en dan na een paar jaar verkering gaan trouwen. En als ze getrouwd zijn, werken ze allebei om de hypotheek te kunnen betalen. Je gaat er dan ook vanuit dat je samen kinderen zult krijgen en dat die kinderen gezond zullen zijn. Dat er zich geen ernstige ziekten voor zullen doen enzovoorts. Je kunt je zo helemaal indenken hoe je leven eruit zal zien.

Terugblikkend Als je als vrouw ondertussen ouder geworden bent, besef je pas dat het leven dat je je als ‘normaal’ voorstelde, in werkelijkheid uitzonderlijk is. Want bij wie zal het zo gaan? Zoals het is beschreven, is het meer een uitzonderlijk dan een normaal leven. Natuurlijk gun je jonge mensen hun dromen, maar de werkelijkheid is vaak zo anders. Oudere vrouwen die op hun leven terugkijken, zullen hebben ervaren dat er naast mooie dingen ook veel moeilijke en verdrietige dingen op je levenspad voorkomen. Zo zijn er vrouwen die niet tot een huwelijk zijn gekomen, terwijl ze dat misschien wel graag hadden gewild, of ze hebben moeilijke ervaringen op dit gebied meegemaakt omdat ze bijvoorbeeld bedrogen zijn. Of iemand kwam erachter dat zij een andere geaardheid had en hoe pas je dat dan in je christelijke leven in? Of je bent wel getrouwd, maar de kinderzegen bleek niet voor je te zijn weggelegd. Wat kan dat veel spanning geven als maand na maand blijkt dat je nog steeds niet zwanger bent geworden, terwijl vriendinnen om je heen als vanzelf moeder lijken te worden en dat nog vanzelfsprekend vinden ook. Het is nu eenmaal zo dat iets wat je zelf zo heel graag zou willen en wat je zo intens mist en je zoveel verdriet geeft, zich gaat vastzetten in je gedachten. Je kunt dan nergens anders meer aan denken. Dan zie je overal zwangere vrouwen om je heen en vallen de geboortekaartjes van anderen gevoelsmatig heel vaak door je brievenbus.

Andere vrouwen krijgen te maken met de geboorte van een gehandicapt kindje. Hoewel je zielsveel van het kindje houdt, kan de handicap je helemaal in beslag nemen door alle zorg die het nodig heeft. Je tobt erover hoe de toekomst van je kindje eruit zal zien en wie ervoor zal zorgen als je er zelf niet meer bent. Weer andere echtparen krijgen te maken met de dood van één van hun kinderen, soms onverwachts, soms na een langdurig ziekbed. Dat is één van de meest intens verdrietige gebeurtenissen. Daar is geen naam voor en zo naamloos is ook het verdriet. Als je ouders zijn gestorven ben je een wees. Als je partner is gestorven, word je weduwe of weduwnaar genoemd. Maar hoe heet je als je kind is gestorven? Als een vrouw veel verdriet heeft, verwerkt ze dat vaak door er veel over te praten. Voor mannen ligt dat veel moeilijker. Als een probleem niet kan worden opgelost dan stoppen ze het liever weg. Zo kan een echtpaar na zo’n groot verlies makkelijk uit elkaar groeien, terwijl je elkaar juist zo hard nodig hebt. Ook om andere redenen kunnen man en vrouw uit elkaar groeien. Wat is het ingrijpend als het dan echt niet meer gaat en het tot een echtscheiding komt. Het gescheiden zijn is vaak zwaarder dan weduwe of weduwnaar worden. Als je weduwe bent, ben je toch nog verbonden met je man: je draagt zijn naam, je wordt te zijner tijd bij hem begraven.

Tekst en foto Alie Hoek-van Kooten

Alie Hoek-van Kooten is arts en werkzaam geweest aan de Christelijke Hogeschool Ede. Sinds 2008 is ze actief voor ggz-instelling Eleos.

‘De drie belangrijkste keuzes voor jonge mensen zijn: geloofskeuze, partnerkeuze en beroepskeuze. Die drie keuzes gaan bepalen hoe je leven er in de toekomst uit gaat zien.‘

Als je als vrouw ondertussen ouder geworden bent, besef je pas dat het leven dat je je als ‘normaal’ voorstel de, in werkelijkheid uitzonderlijk is.

Allerlei goede herinneringen komen naar boven en daar kun je dan nog op teren. Bij een scheiding vervagen de goede herinneringen en komen de moeilijke herinneringen juist des te erger naar boven. Dit alles nog afgezien van het verdriet dat dit oplevert voor de kinderen. Altijd weer loop je er tegenaan. Op dagen dat er bijzondere dingen met je kinderen gebeuren, maar ook in het leven van alledag als je alleen voor de zorg en opvoeding van de kinderen komt te staan.

‘Juist als we het moeilijk hebben, kunnen we Gods nabijheid des te intenser ervaren.‘

Ook gezondheidsproblemen kunnen een behoorlijke impact hebben op je leven. Zo kun je zelf of je man geconfronteerd worden met een ernstige ziekte die een enorme impact heeft op je dagelijks leven. Je kunt je werk niet meer doen of je hebt veel zorg nodig en het kan zelfs zijn dat je niet meer thuis kunt blijven wonen. Of je man komt te sterven en je moet als weduwe alleen verder. Mooi als je mensen om je heen hebt die je kunnen helpen en er voor je willen zijn, maar het gemis blijft. Wat is het moeilijk als familieverbanden verstoord of zelfs verbroken zijn. Hoeveel oudere mensen hebben er niet doorlopend last van omdat één of meer kinderen met hen hebben gebroken? En wat kun je een zorgen hebben als kinderen met het geloof hebben gebroken en je kleinkinderen er dan helemaal niets meer van afweten? Niet gering zijn ook de zorgen om kinderen die scheiden omdat ze bijvoorbeeld iemand anders tegenkomen. Je ziet dan het verdriet van je kleinkinderen en je bent niet bij machte er iets aan te doen. Je zou er dan wel wat van willen zeggen, maar dat kan dan heel gevoelig liggen en je wilt ook je eigen kind niet kwijt. Ze zeggen wel: ‘Als de kinderen klein zijn, leer je ze praten maar als ze 12

groot geworden zijn, leren ze jou zwijgen.’ Heeft niet iedere vrouw die dit leest hier iets van meegemaakt? Ik heb nog lang niet alles genoemd wat zich aan zorgen, verdriet en moeilijkheden in je leven kan afspelen. Ervaren we niet allemaal op de een of andere manier de gebrokenheid van het leven? De een weliswaar meer dan de ander, maar het gaat aan niemand voorbij.

Gods nabijheid Iedereen wil het graag goed hebben, iedereen wil gezond zijn, maar het lukt ons mensen niet dat te bewerkstelligen. Eigenlijk leven we nog met ons hoofd in het paradijs. We weten hoe goed het allemaal zou moeten en kunnen zijn. Maar we worden dagelijks met de gebrokenheid geconfronteerd. Dat heeft alles te maken met de gevolgen van de zondeval. Het grote wonder is dat de Heere ons niet heeft losgelaten, dat Hij Zijn Zoon gegeven heeft en dat wij de Heilige Geest mogen ontvangen die ons steeds nabij is en in ons wil wonen. Juist als we het moeilijk hebben, kunnen we Gods nabijheid des te intenser ervaren. Dan zie je Zijn goedheid door de mensen die om je heen staan in gebed en meeleven, door de goede zorg die wij in Nederland krijgen, door medicatie als pijnbestrijding, door de voorbede in de kerk, door pastoraal bezoek, door een kaart met net dié tekst die jou persoonlijk raakt, een lied dat wordt gezongen, een psalm die je net ‘toevallig’ leest. Het zijn schijnbaar normale dingen waarin de Heere tot ons komt. Hij komt vaak in medemensen tot ons. En zo wil Hij ook ons weer gebruiken.

Gespreksvragen: 1. A ls er teleurstellingen zijn of verdriet is in je leven, heb je dan steun aan je geloof in God, of krijg je dan juist te maken met bijv. gevoelens van opstandigheid? 2. Mag je eigenlijk wel gevoelens van opstandigheid hebben? 3. L ukt het u om anderen of uzelf in tijden van moeiten te troosten met woorden uit de Bijbel? Zo ja, welk Bijbelgedeelte is dan voor u belangrijk (geweest)?

Column Tekst Lourina Vogelaar

God maakt het goed!

De Indonesische spiegel

Reikhalzend keek ik ernaar uit, zo’n twee jaar geleden, naar ons eerste verlof. Onze eerste periode in Palopo vond ik pittig. Vooral het gevoel dat er voortdurend op mij werd gelet – omdat in deze stad van zo’n 180.000 inwoners wij de enige mensen zijn met een andere huidskleur en uit een andere cultuur – vond ik best zwaar. Ik voelde me minder vrij.

Terwijl ik nog in Indonesië was, zag ik al op tegen het afscheid dat ik weer zou moeten nemen van alles en iedereen in Nederland. Dat afscheid viel me inderdaad ook zwaar. Vervolgens deed ook nog corona zijn intrede, enkele weken nadat we weer in Indonesië terug waren. Noodgedwongen kwamen we veel thuis te zitten.

Lourina Vogelaar Lourina en haar man ds. Laurens Jan Vogelaar zijn in 2018 door de GZB uitgezonden naar Indonesië om daar vormings- en toerustingswerk te doen binnen de Gereja Protestan Indonesia Luwu (GPIL). Zij wonen met hun drie kinderen (van wie de jongste tijdens hun eerste jaar in Indonesië geboren is) in Palopo, op het eiland Sulawesi

Toen de scholen in maart 2020 hun deuren sloten om pas afgelopen oktober heel beperkt weer open te gaan, veranderde mijn daginvulling helemaal. Anderhalf jaar volledig online/ thuisonderwijs. Mijn wereldje werd nog kleiner. Ik heb nooit de ambitie gehad om in het onderwijs te gaan en nu moest ik anderhalf jaar twee kinderen begeleiden met hun schoolwerk. Terwijl ik vóór die tijd één lesje Nederlands per dag al meer dan genoeg vond. En wat te denken van de kinderen: anderhalf jaar geen contact met hun klasgenootjes (behalve dan via de Google Meet-sessies), elke dag met elkaar thuis, zouden zij na al die tijd nog steeds zo goed in hun vel zitten? We kunnen nu volmondig zeggen: het gaat goed, met de kinderen én met mij. Ons tweede verlof zit eraan te komen. Ik zie ernaar uit mijn familie en vrienden weer te ontmoeten, maar ik weet nu al dat ik na een aantal maanden wel weer terug wil, omdat ik het leven in Indonesië zal missen. Het minder jachtige leven, het leven dat zich hier veelal buiten afspeelt en waarbij mensen zich veel minder ‘verschansen’ in hun eigen huis, het leven dat in zekere zin wat meer ongedwongen is. De ontmoetingen en gesprekjes, zoals met die vriendelijke (moslim)eigenaar van het winkeltje die me vraagt of ook de dominee (mijn man) voor haar zoon kan bidden en zo is er nog veel meer. Voor mij is dit alles een Goddelijke les. Deze afgelopen intensieve periode heeft, tegen de verwachting in, een verrassende uitkomst. Ik voel me zelfs meer op mijn plek hier. Het is een kwestie van volhouden, maar het is overduidelijk: als God roept, dan baant Hij een pad. Dan maakt Hij het goed.

Boeken Boekbesprekingen Waarom moest Jezus sterven, vijftig antwoorden op een belangrijke vraag, door John Piper; Uitg. Geloofstoerusting, Ede, 2021; ISBN 978 94 92941 27 5; 163 blz.; € 9,95 Waarom moest Jezus sterven is een belangrijke vraag, maar essentiëler nog is de persoonlijke vraag: wat heeft God gebracht voor een zondaar als ik, door het lijden en sterven van Christus? In vijftig korte, duidelijke hoofdstukken geeft de schrijver hierop antwoord en blijft daarbij dichtbij de Bijbel. In elk hoofdstuk belicht hij vanuit zowel het Oude als het Nieuwe Testament een ander aspect als antwoord op deze vraag. De omslag is veelzeggend, wit met een druipend rood kruis. De uitspraken in de grijze kaders in ieder hoofdstuk stemmen tot nadenken. Het boek is geschikt voor zowel oudere als jongere lezers. Simone Aantjes-Freije

Onder Gods vleugels, Het bittere en zoete van Gods voorzienigheid, door John Piper; uitg. Geloofstoerusting, Ede, 2021; ISBN 978 94 92941 107; 102 blz.; € 9,95 Als zorgen en verdriet ons leven binnenkomen, vinden we het vaak moeilijk om hierin Gods hand te zien. Met het boek Ruth als leidraad laat John Piper zien dat God werkt, ook in de donkerste tijden. ‘Als de wereld instort, hebben wij de zekerheid nodig dat God over alles regeert.’ Aan de hand van het leven van Ruth en Naomi beschrijft hij hoe er troost en hoop te vinden is als we leren te schuilen onder Gods vleugels. Ook de donkere tijden willen ons voorbereiden op de heerlijke toekomst met Hem. Marja de Kruijf-Ros

Maar ik vertrouw op U, door Nieske Selles-Ten Brinke; Uitgeverij Sestra, Heerenveen 2021; ISBN 978 94 92831 80 4; 138 blz.; € 14,99. Nieske neemt je mee aan de hand van een aantal thema’s en nodigt je uit om tijdens het lezen hiermee zelf aan de slag te gaan. Je vindt thema’s zoals ‘Loslaten’, ‘Verdriet en vrede’ en ‘Vertrouwen’. Aan het eind van ieder hoofdstuk staan een aantal vragen waarmee je een eigen brief aan God schrijft. Dit maakt het boek tot een persoonlijk werken verwerkingsboek. Wat er ook gebeurt in ons leven, ons houvast mag net als voor de psalmdichter in Hem liggen: maar op U vertrouw ik Heere! Een aanrader! Annelies van der Linde-Van Zuthem

Altijd goede moed, Vanuit Gods Woord steun en troost bij kanker, door ds. P.C. Hoek e.a.; Uitgeverij De Banier, Apeldoorn 2021; ISBN 978 90 8718 4896; 179 blz.; € 14,95. In dit boek zijn de lezingen opgenomen die in de afgelopen jaren gehouden zijn door predikanten op de contactdagen van Stichting Winstuitverlies. De auteurs hebben zelf of in hun directe omgeving te maken gekregen met kanker. De centrale boodschap is dat Gods Woord de weg wijst in deze moeilijke periode en we zelf geen woorden hoeven te spreken. Er worden ook praktische en pastorale handvatten gegeven hoe je verder kunt/mag als kanker je treft of als je er in je omgeving mee te maken krijgen. Dit boek is het waard om door iedereen gelezen te worden. Annelies van der Linde-Van Zuthem

Tip van de redactie God gebruikt geweld, Uitleg bij donkere bijbelteksten, door Ds. M.P.D. Barth, uitg. Groen, Heerenveen, ISBN 978 90 8897 279 9, 168 blz.; € 15,99. Wie heeft er geen vragen bij Psalm 137:9 ‘Welzalig is hij die uw kleine kinderen grijpen en tegen de rotsen verpletteren zal’? Huiveringwekkend toch? Daarom is het goed dat ds. Barth een boek heeft geschreven over dit soort donkere Bijbelteksten. Hij maakt inzichtelijk welke verschillende uitlegmethoden er zijn om deze gedeelten te lezen. Vervolgens pakt hij een aantal concrete teksten uit het Oude en Nieuwe Testament die bij een gemiddelde Bijbellezer voor veel weerstand zorgen. Op een systematische manier legt hij deze Bijbelgedeelten uit: eerst komen er diverse bronnen vanuit de kerkgeschiedenis naar voren, vervolgens trekt de auteur een aantal Bijbels-theologische lijnen en zet hij het Bijbelgedeelte in een breder verband. Een eyeopener is te ontdekken dat we met onze westerse bril en vanuit een comfortabele stoel deze donkere Bijbelteksten lezen. Iemand die bijvoorbeeld een oorlog heeft meegemaakt, ervaart deze teksten al heel anders. Het boek corrigeert ons mogelijk nogal zoetige godsbeeld. Ik vond het boek zeer leerzaam en verrijkend en beveel het dan ook van harte aan! Corine de Jong

Daarom ga ik naar de kerk, door A.A.F. van de Weg; uitg. Groen, Heerenveen, 2021; ISBN 978 90 889 7272 0; 128 blz.; € 14,99 De auteur geeft in negen hoofdstukken aan waarom we naar de kerk zouden moeten gaan. In coronatijd dreig(d)en de onlinediensten de reguliere diensten te vervangen. De schrijver wil met dit boek de ‘kerkhonger’ aanjagen en het denken over de kerk verdiepen. Een opmerking als: ‘Een kerkdienst komt niet over je heen, maar is een gebeuren waarvoor je je inspant: een oefening in de dienst aan God’, zet aan tot nadenken over je omgaan met de kerkdienst. Hij richt zich in zijn boek vooral op de dertigers. Voorbeelden die hij in zijn boek gebruikt zijn regelmatig ontleend aan zijn reis met SDOK naar India. De waarde van dit boek is volgens mij dat het leidt tot een nieuwe waardering van de kerkdienst. Gertruud de Koeijer-Hoekman

Vernieuwd en onveranderd, Uit de kast, opnieuw geboren, en dan?, door Rachel Gilson; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2021; ISBN 978 90 8718 4759; 128 blz.; € 17,95 Rachel Gilson beschrijft in dit vlot geschreven boek haar bekering van atheïst tot gelovige en de gevolgen die dit heeft voor haar leven als lesbienne. Als lezer volg je haar zoektocht in de Bijbel naar hoe God denkt over homoseksualiteit. Het is een eerlijk verhaal over hoe ze, met vallen en opstaan, God leert volgen. Verschillende vragen waar ze als ‘beginnend christen’ mee worstelt, komen aan bod en worden op een Bijbelse manier beantwoord. Dit bemoedigende boek is niet alleen voor mensen met homoseksuele gevoelens maar voor elke christen een aanrader om te lezen. Marja de Kruijf-Ros

Artikel

Dagboek

van een

wethouder

De werkweek van een wethouder is elke keer anders en dat maakt deze functie ook zo leuk! Dit dagboek bevat een greep uit het werk van een wethouder.

Maandag De wekker gaat om 7:15 uur. Mijn man stapt bijna de auto in richting zijn werk. We zien elkaar nog even aan de ontbijttafel. Op maandag gaan de kinderen naar het kinderdagverblijf. Ik maak eerst de oudste wakker: kleren aan, tandenpoetsen en een broodje eten. Dan de jongste: luier verschonen, kleren aan, fles en nog een halve boterham. Daarna snel de kinderen in de kinderwagen en lopend naar het kinderdagverblijf. Weer thuis stap ik in de auto naar Goes, want vanmorgen komen de zeven wethouders die verantwoordelijk zijn voor de wet maatschappelijke ondersteuning (wmo) in de Oosterschelderegio (SWVO), een extra keer bij elkaar. Omdat ik voorzitter ben van het algemeen bestuur van het samenwerkingsverband wil ik graag wat eerder zijn. We kregen recent een nieuwe directeur en bij binnenkomst is hij er ook al. We praten elkaar bij over de laatste ontwikkelingen. Met de andere wethouders spreken we over de maatregelen die we willen nemen om de stijgende kosten te beheersen. Na een goed uur overleg, komen we tot een conclusie en een besluit.

een uur zo’n vijf tot acht onderwerpen met vier tot zes verschillende ambtenaren. De onderwerpen heb ik vrijdag al voorbereid en we proberen efficiënt door de agenda te gaan: ik zorg dat ik de bijbehorende stukken gelezen heb, stel vragen of maak opmerkingen en de ambtenaren geven extra toelichting. Zoals vaker loopt het een beetje uit, dus is het een snelle lunch om op tijd te zijn voor de volgende afspraak. Die is niet de minste, want met de gedeputeerde van Zeeland en een waterschapsbestuurder spreken we over de zoetwaterprojecten die we uitvoeren op ons eiland en gaan we ook langs bij agrariërs die meedoen aan die projecten. Op SchouwenDuiveland hebben we te weinig zoetwater, wat voor de landbouw een grote uitdaging is. We proberen bijvoorbeeld zoetwater beter op te slaan en vervolgens duurzaam te gebruiken. Het middagprogramma is redelijk op tijd afgelopen. Op mijn telefoon zie ik twee gemiste oproepen, in de auto terug naar huis bel ik daarom even terug. Ik haal de kinderen op tijd op van de opvang, maak iets makkelijks te eten en leg de kinderen op bed. Ik ruim de boel op, plof op de bank met een kop thee en houd via mijn telefoon de mail bij.

Om 11 uur begint zoals elke maandag mijn portefeuillehoudersoverleg. Vaak bespreken we in

Dinsdag Mijn man gaat er vroeg uit om te sporten en als hij terug is, fiets ik naar het gemeentehuis. Elke dinsdag vergaderen we met het college van

Burgemeester en Wethouders (B&W) over alle besluiten die we moeten nemen. Ook dit overleg bereid ik meestal op vrijdag al voor. We zijn er vaak een ochtendje zoet mee, maar vandaag moeten we wat opschieten, omdat we vanmiddag een werkbezoek in Renesse hebben.

Tekst Paula Schot / illustratie Inge-Ruth de Jong

Paula Schot is wethouder namens de SGP in de gemeente Schouwen-Duiveland en moeder van twee kinderen.

We lunchen met het college van Tho len en bespreken een aantal onderwerpe n die beide colleges raken en bezighoude n: de bereikbaarheid en het openbaar verv oer, de samenwerkingsverbanden waar we samen in zitten en vraagstukken op het geb ied van duurzaamheid. Vervolgens bekijken we het dorp Renesse dat getransformeerd is van jongerenfeest-oord in een mooie badplaats waar gezinnen graag vakantie houden. We spreken met inwoners en ondernemers over de verandering en wat die voor het dorp heeft bete kend. Met de colleges praten we na over wat we van elkaar

Woensdag Op woensdag is mijn man ook thuis voor de kinderen en begin ik vroeg. De meeste werkdagen beginnen tussen half 9 en 9, maar die van woensdag vaak rond 8 uur. Eerst de mail bijlezen en beantwoorden en dan de afspraken voorbereiden voor woensdagmiddag en donderdag. ’s Middags staat een lunch met het college van Borsele op het programma. Door corona hebben we elkaar als bestuurders weinig gezien, dus ik merk dat het deze weken drukker is met zulk soort activiteiten. Ik geniet daar wel van! Het is fijn om van andere gemeenten en bestuurders te leren. De burgemeester en ik zijn beiden in coronatijd begonnen, dus voor ons is het soms ook nog kennismaken.

Na de lunch stap ik in de auto naar Vlissingen. Er staat een lange middag op het programma. Alle Zeeuwse wethouders die verantwoordelijk zijn voor het sociale domein komen bij elkaar om een aantal lastige besluiten te nemen. Er veranderen een aantal dingen op het gebied van Beschermd Wonen en dat heeft de nodige consequenties. Het is een lange vergadering,

kunnen leren als gemeenten en gaa n dan weer onze eigen weg. Ik ga nog even langs het gemeentehu is om wat mail te beantwoorden en ga verv olgens op de fiets naar radio Schouwen-Duive land voor een interview. Als ik die avond thui skom, staat het eten op tafel en kan ik zo aanschuiven . We eten met z’n viertjes, doen sam en de kinderen onder de douche en naar bed en dan gaat mijn man nog even aan het werk. Ik geniet van een vrije avond.

maar ik moet mijn aandacht er goed bij houden. Er zit veel voorbereiding in deze vergadering door ambtenaren en door mijzelf, in gesprekken met ambtenaren en het leeswerk. Bovendien zit ik met twee rollen in de vergadering. Naast wethouder van de gemeente Schouwen-Duiveland heb ik als voorzitter van het algemeen bestuur SWVO ook nog een rol. We lijken het over de meeste dingen eens te worden en na 3,5 uur zijn we klaar. Er is nog gelegenheid om een drankje te doen en informeel met elkaar te spreken. Mijn man was al op de hoogte dat het een latertje zou worden, dus ik blijf ook nog even. Bij de voorbereiding van moeilijke besluitvorming probeer ik ook het geloof te betrekken, maar dat is vaak lastig. Zeker als het gaat over vrij technische besluitvorming, zoals bijvoorbeeld Beschermd Wonen. Het gaat niet alleen over zorg, maar ook over hoe je dat als gemeenten onderling goed organiseert. Daar is geen Bijbels handboek voor. Daarom is bidden om wijsheid ook zo belangrijk. Dat ik dat zelf doe, maar dat ook anderen dat voor mij doen. Ik ervaar het dan ook als heel fijn als er in de kerk voor overheden gebeden wordt.

Wat ook een uitdaging is, is hoe we als christen sociaal zijn, maar ook de financiën goed op orde houden. Voor mij is rentmeesterschap zorgdragen voor alles wat je achterlaat, dus ook de financiën. Dat betekent soms moeilijke keuzes maken. Gelukkig lukt het tot op heden om én een sociaal beleid te voeren én de kwaliteit van zorg hoog te houden én financieel gezond te zijn. Elke woensdag komt onze hulp-in-huis. Ze is fantastisch en we kunnen niet zonder haar! Als ik thuiskom, is het huis aan kant en de was gedaan. Ik leg vanavond de oudste op bed. Ze leest en zingt graag, dus voor het slapengaan lezen we nog een verhaal en zingen we verschillende

Donderdag Deze ochtend staan er verschillende digitale overleggen in de agenda. Ze volgen elkaar snel op. Gelukkig heb ik een deel van de middag vrij gepland. ’s Avonds staat er een commissievergadering op het programma, dan bespreken de commissie- en raadsleden de besluiten die voorbereid zijn door het college. Ze stellen vragen, dus de vergadering vraagt altijd een goede voorbereiding. Ik lees de vergaderstukken nogmaals door, maak wat aantekeningen, zoek

Vrijdag Op vrijdag staan er zo min mogelijk afspraken in de agenda, zodat ik voldoende tijd heb om de volgende week voor te bereiden. Ik bereid het portefeuillehoudersoverleg van maandag voor, de collegevergadering van dinsdag en beantwoord zoveel mogelijk mails. ’s Middags staat nog een uur gepland met een collega-wethouder uit het midden van het land. Iemand met veel ervaring van wie ik kan leren. Ik vind het fijn om elke maand

liedjes. En we bidden. Ik geef een dikke kus, vertel dat ik van haar hou en ga weer naar beneden. ’s Avonds fiets ik nog even naar mijn ouders. Zij wonen dichtbij en mijn moeder en ik houden allebei erg van spelletjes doen!

wat laatste dingen uit en schrijf alvast een paar kernwoorden op die ik belangrijk vind om te noemen in de vergadering. Mijn moeder heeft het eten voor die avond in huis gehaald, dus dat scheelt tijd met boodschappen doen. De vergadering begint om half 8 en aangezien mijn man er niet is, staat kwart over zeven de oppas op de stoep. De jongste ligt dan net in bed en de oudste is klaar om te gaan. Het is een lange zit: pas om elf uur sluit de voorzitter de vergadering af.

samen te spreken. We praten over inhoudelijke onderwerpen, maar bespreken ook waar ik enthousiast van word en wat ik lastig vind. Vrijdagmiddag ben ik altijd vroeg thuis en de weekenden zijn over het algemeen rustig. We brengen veel tijd met de kinderen door en bezoeken familie en vrienden. Zondag gaan we naar de kerk en laden we weer op voor een nieuwe week!

Column Tekst Marina Maas-Heijkoop / illustratie Hanneke Bos

Buiten gewoon

Als ik u was

Miriam heet in werkelijkheid anders

Miriam (23) staat met haar kleuter voor hun toekomstige studio. We kijken samen door het raam. Ik zie meteen de vochtplekken op de wanden, maar die zijn onlangs behandeld dus dat mag de pret niet drukken. Waar ik wel van schrik, is dat de woning behoorlijk is gestript. Zelfs lichtbolletjes aan het plafond ontbreken. Miriam heeft nog geen netwerk en haar inrichtingskrediet is niet toereikend voor het inhuren van klussers. Ik hoop dat ze een beetje handig is …

De ondertekening van het huurcontract is meteen na de bezichtiging. Mocht de woning Miriam tegenvallen dan heeft weigeren geen zin, want hij voldoet aan de norm. Ze moet dan later alsnog tekenen. Doet ze dat niet, dan komt ze met haar kind op straat te staan, tot ze via de reguliere weg een woning kan huren. Onbegonnen werk in deze tijd van woningnood. Waarschijnlijk tekent ze wel, want hoewel veel kleiner dan haar eigen woning die is gebombardeerd, kan deze er best mee door. Ik heb ze erger gezien. Eenmaal binnen leidt een aardige medewerkster van de wooncorporatie ons met trots rond en zegt: ‘Wat leuk dat jij er bent, dit is namelijk echt een fantastische woning, hij kan nog hélemaal naar wens worden ingericht.’ Terwijl Miriam en ik nog wat aarzelend naar de beperkte afmetingen en de koude, harde betonnen vloer kijken, voegt de medewerkster nog toe: ‘Ik zou hier graag willen wonen.’ Ze bedoelt het vast goed, maar ik kan het toch niet laten. ‘Ja? Was je net te laat met inschrijven?’ Ze kijkt me verward aan en richt zich met een rood hoofd tot Miriam. ‘Nou nee dat bedoel ik niet, ik hoef hier niet te wonen, maar als ik u was dan zou ik met deze buitenkans enorm blij zijn.’

Marina Maas Marina is eindredacteur van Vrouw tot Vrouw magazine en teamleider bij een organisatie die vluchtelingen bijstaat.

Ik hoor het al, ik heb het met mijn vraag erger gemaakt voor Miriam in plaats van beter. Maar net als ik nog iets wil zeggen, kijkt Miriam haar aan, ondertekent het contract met een sierlijke zwaai en zegt met opgeheven hoofd en een grote glimlach: ‘Dank u wel dat wij deze woning mogen huren, we zullen er zuinig op zijn.’ Miriam heeft duidelijk voor heter vuren gestaan. Als we de buitenkans verlaten, kijken we elkaar aan. Ik geef een kneepje in haar arm. Miriam veegt een traan weg en zegt: ‘Ik hoop dat ze nooit hoeft te ontdekken hoe het is om mij te zijn.’

Bijbelstudie

God

lijden en het

Bijbelstudie n.a.v. Romeinen 8: 18-30 en zondag 1 van de Heidelbergse Catechismus

Waar is God? Wat heeft Hij met de coronacrisis te maken? Waarom gebeurt dit eigenlijk? De duidingen buitelen over elkaar: ‘We worden bepaald bij onze kwetsbaarheid.’ Een ander zegt: ‘God brengt ons tot bezinning over onze omgang met de schepping’. Of: ‘We moeten ons verootmoedigen voor God vanwege onze zonden.’ Weer een ander zegt: ‘Wij christenen kunnen nu het verschil maken door goed te doen.’

Dan heb ik het niet over andere duidingen van het coronavirus of van ander kwaad in deze wereld, zoals: • het is een oordeel van God; • het is een teken van het einde der tijden. Hoe weten wij dat allemaal? Wie zijn wij als kleine mensjes om hier afgeronde antwoorden op te geven? Kunnen wij in de regiekamer van de allerhoogste God kijken? Toch gaan we in deze Bijbelstudie op zoek naar antwoorden. Liever gezegd: handwoorden. Geen antwoorden, maar handwoorden: woorden die ons willen helpen, die ons de weg willen 20

wijzen in het oerwoud van vragen en duidingen. Vroeg of laat krijgen we allemaal te maken met lijden: als een geliefde sterft, als je ziek wordt of je huwelijk strandt, als je depressief raakt of werkeloos wordt etc. Hoe reageer je daar dan op, hoe ga je daarmee om? Juist in het christelijk geloof is het lijden een probleem. Immers, wij belijden dat God zowel almachtig is als goed. Waarom staat Hij dan het lijden toe en voorkomt Hij het niet? We komen in de boeken Genesis tot en met Openbaring vier belangrijke inzichten tegen.

Vanaf het begin hebben wij mensen echter deze vrijheid gebruikt om Gods geboden te overtreden. Met als gevolg dat de hele schepping ontwricht is geraakt door allerlei vormen van lijden. Paulus zegt in Rom. 8:20 dat de schepping aan de zinloosheid is onderworpen. Sommige vormen van lijden zijn het gevolg van onze eigen zonde. Als je aan de drugs gaat, kun je eraan verslaafd raken met alle ellende van dien. Als je te veel drinkt, kan alcoholverslaving het gevolg zijn.

‘Juist in het christelijk geloof is het lijden een probleem. Immers, wij belijden dat God zowel almachtig is als goed. Waarom staat Hij dan het lijden toe en voorkomt Hij het niet?’

1. De vrijheid van de mens Het lijden hoort niet bij Gods oorspronkelijke schepping. Voordat Adam en Eva tegen God in opstand kwamen, was er geen lijden in de wereld. Dat betekent dus dat het lijden een gevolg is van de zonde. Waarom liet God de zonde dan toe? Dat deed Hij omdat Hij ons liefheeft en ons de mogelijkheid van kiezen gegeven heeft. Liefde is geen liefde als ze wordt afgedwongen. Liefde is alleen liefde als je er in vrijheid voor kunt kiezen. God gaf ons de keuzevrijheid om Hem wel of niet lief te hebben.

Niet alle vormen van lijden zijn een direct gevolg van onze eigen zonde. De vrienden van Job dachten dat, maar ze hadden het verkeerd. Bij de blindgeborene zegt Jezus nadrukkelijk dat zijn blindheid niet het gevolg is van zijn eigen zonde of die van zijn ouders. Veel lijden in de wereld is het gevolg van andermans zonde. Ik denk aan oorlogen die altijd het gevolg zijn van menselijke zonde. De honger in deze wereld die voor het grootste deel veroorzaakt wordt door de ongelijke verdeling van natuurlijke hulpbronnen. Tegelijkertijd: hoeveel persoonlijk lijden wordt vaak veroorzaakt door zonden van anderen? Naar schatting 95% van al het lijden in de wereld heeft dit soort oorzaken.

Tekst Ds. en mevr. Nobel

Ds. en mevr. Nobel wonen in Garderen.

‘De honger in deze wereld wordt voor het grootste deel veroorzaakt door de ongelijke verdeling van natuurlijke hulpbronnen.’

2. God werkt door het lijden heen Hoewel het lijden op zichzelf nooit goed is, kan God het wel ten goede gebruiken en wel op verschillende manieren. Ten eerste gebruikt God het lijden om ons tot Christus te trekken. C.S. Lewis zegt: ‘Het lijden is Gods megafoon om een dove wereld wakker te schudden.’ Zo heb ik mensen ontmoet die pas over God gingen nadenken toen ze een geliefde verloren hadden of toen hun relatie verbroken werd. In de tweede plaats gebruikt God het lijden om ons volwassen te maken in het geloof. In Hebr. 12:10-11 wijst de schrijver erop dat ‘onze 21

vaders ons voor korte tijd naar het hun goed dacht bestraft hebben, maar dat God dat doet tot ons nut, opdat wij deel krijgen aan Zijn heiligheid.’ Petrus gebruikt in zijn brief het beeld van een metaalbewerker die zilver en goud loutert. Johannes spreekt in zijn evangelie over snoeien om te kunnen groeien en bloeien. In de derde plaats kan God het lijden gebruiken om iets goeds tot stand te brengen, zie Rom. 8:28. Nee, dat zie je meestal niet op het moment zelf, vaker achteraf. Denk aan het leven van Jozef, aan wat hij allemaal moest meemaken en wat hij dan uiteindelijk tegen zijn broers zegt in Gen. 50:20 . Of zoals zondag 1 uit de Catechismus het zegt: ‘Alle dingen moeten dienen tot mijn heil.’

3. O ns lijden weegt niet op tegen wat God ons wil geven

‘Als je anderen ziet lijden, wees bewogen. Sla een arm om de ander heen.’

In het leven van Jozef zien we hoe God hem zegende midden in zijn lijden. Ook Job onderging een onvoorstelbaar lijden, hij verloor alles. Uiteindelijk zegent de Heere Job echter rijker dan ooit. Het lijden weegt niet op tegen de zegeningen die God in dit leven en door het lijden heen geeft. Paulus zegt in Rom. 8:18: ‘Ik ben ervan overtuigd dat het lijden van deze tijd in geen verhouding staat tot de heerlijkheid die ons in de toekomst zal worden geopenbaard.’ Bisschop Reidstone vertelde eens over een jongen in zijn gemeente die zijn rug had gebroken bij een val van de trap. Dat was gebeurd toen hij nog maar één jaar oud was. Sindsdien was het ziekenhuis in, ziekenhuis uit. Toen de bisschop hem tijdens een kerkdienst eens interviewde, maakte de jongen de opmerking: ‘God is eerlijk.’ Toen vroeg de bisschop hem: ‘Hoe oud ben je?’ ‘Zeventien’, antwoordde de jongen. ‘Hoeveel jaar heb je in het ziekenhuis doorgebracht?’ ‘Dertien jaar in totaal.’ Waarop de bisschop vroeg: ‘En dat vind je eerlijk?’ De jongen antwoordde: ‘God heeft de hele eeuwigheid nog om het goed te maken.’ Inderdaad, God heeft de hele eeuwigheid om het goed te maken voor ons.

4. God is betrokken bij ons lijden God lijdt met ons mee! Hij is niet een God die immuun is voor het lijden. Hij kijkt niet toe als een passieve waarnemer, die zelf ver van de lijdende wereld af staat. Dat zien we door de hele Bijbel heen en het meest in het kruis van Golgotha. Hij 22

heeft door Christus de wereld met zich verzoend. Of zoals zondag 1 het zegt: ‘Hij heeft met Zijn kostbaar bloed voor al mijn zonden volkomen voldaan en mij uit alle heerschappij van de duivel verlost.’ Hij werd één van ons. Hij heeft in alle opzichten geleden zoals wij. Hij weet niet alleen wat wij lijden. Hij heeft ook zelf geleden. Hij liet zich bespotten, bespuwen, geselen, martelen, doden. Hij weet wat je doormaakt wanneer je lijdt. Je staat niet alleen in je pijn. Wanneer je lijdt, lijdt Hij met je mee.

5. Hoe gaan we met lijden om? God heeft Job nooit verteld waarom hij leed. Maar Hij heeft Job wel geleerd hoe hij ermee om kon gaan. Daarom is het belangrijk om onszelf een paar vragen te stellen. In de eerste plaats: is mijn lijden een gevolg van mijn eigen zonde? Ten tweede: Heere, wat wilt U me hierdoor duidelijk maken? Want het kan zijn dat God ons iets wil leren. Ten derde: wat wilt U dat ik doen zal? En verder: blijf hopen, want de strijd zal niet altijd doorgaan. Als je gelooft, zul je eens voorgoed bij de Heere zijn in Zijn heerlijk Koninkrijk. Als je anderen ziet lijden, wees bewogen. Sla een arm om de ander heen. Strijd tegen het lijden, zoals de Heere Jezus deed. Tenslotte: ga telkens weer terug naar het kruis van Christus.

Vragen: 1 Welke vragen roept het lijden bij u op? 2. Wat doe jij met de moeilijke en onbegrepen kanten van het lijden? 3. Welke positieve veranderingen kan God door lijden heen bewerken? 4. Heb jij dingen meegemaakt waarbij God lijden ten goede heeft gebruikt? 5. Hoe kan het kruis van Christus u helpen in het omgaan met lijden?

Zhang Shaojie

Meeleven

De Chinese voorganger Zhang Shaojie werd op 16 november 2013 gearresteerd in zijn kerkgebouw. Zhang werd veroordeeld tot twaalf jaar gevangenisstraf vanwege ‘het verzamelen van een menigte om de openbare orde te verstoren’. In dezelfde periode werden ook twintig gemeenteleden opgepakt. Volgens zijn dochter Esther is Zhang gemarteld, door hem slaap en eten te onthouden. Zhang moet nog vijf jaar in de gevangenis blijven en mag zijn familie eens per maand zien. Het gaat naar omstandigheden goed, schreef hij. Bidt u voor Zhang en zijn familie? Zhang Shaojie Mailbox #841 sub-box for education #2 East Main St. Correction Enforcement Division

Xinmi City Zhengzhou City Henan Province Postal code: 452370 People’s Republic of China

Ter bemoediging Mevrouw Aafje VeermanVlaanderen maakt een moeilijke tijd door. Ze heeft in korte tijd twee operaties ondergaan. Net na de eerste operatie is haar man overleden. Een bemoedigend kaartje zal haar goed doen. Het adres is: Compagnieplein 12, 4331 VG Middelburg

Wie stuurt een kaartje naar Ria den Braber? Ria heeft last van de aandoening fibromyalgie, wat gepaard gaat met veel pijn. Ook heeft ze enkele jaren geleden borstkanker gehad. Ze is dankbaar voor de kracht en energie die ze steeds ontvangt. Sinds kort is Ria met pensioen. Ze houdt van zingen en luisteren naar mooie muziek. Het adres is: Ria den Braber Beltmolen 57 3352 XB Papendrecht

Zending Bidden voor het zendingswerk Riek en Peter zijn door de GZB uitgezonden naar een land in Centraal-Azië waar zendingswerk verboden is. Vandaar dat we niet hun achternaam en de naam van het land noemen. Zij zetten zich in voor de vele daklozen in de stad waar ze wonen. Na een lange tijd van voorbereiding kon er onlangs een hospice worden geopend. Wat is het fijn dat daklozen in de laatste fase van hun leven nu de zorg krijgen die ze zo hard nodig hebben. Bid dat Peter en Riek in het vaak donkere leven van daklozen, Zijn licht mogen laten schijnen. Kijk voor meer informatie over het werk van de GZB op www.gzb.nl

Tekst redactie

Leef mee met vervolgde christenen wereldwijd!

Advertentie

VACATURE

ZORG JĲ

DAT ALLES OP ROLLETJES LOOPT? Essenzo groeit en daarom breiden wĳ ons team uit met een

OFFICE MANAGER 32- 40 uur | Gouda

essenzo.nu/vacature

Column Tekst Hannah Neele

Groen

Repareermeneer

Theezetten, pasta maken, eieren koken en de gootsteen ontstoppen. Alledaagse dingen in een huishouden, toch? In ons huis is de gemene deler voor al deze activiteiten: de waterkoker.

We krijgen ‘m een jaar of vier geleden als cadeau voor onze verloving. Het is precies de waterkoker die we graag willen. Een mooie ovale vorm, helemaal van glas. Tijdens het koken gaan er blauwe lichtjes branden op de bodem. Niet nodig, maar wel leuk, totdat de blauwe lichtjes op een dag stoppen met branden. Sterker nog: de hele waterkoker stopt ermee. Paniek! Water koken voor de aardappels duurt op ons gasfornuis een stuk langer en ons bezoek krijgt warm theewater uit een pannetje. Geen probleem natuurlijk, het is alleen even wennen. We speuren een aantal websites af op zoek naar een nieuwe waterkoker. Misschien weer één met lichtjes of juist eentje die mooi bij ons koffiezetapparaat past. De droomwaterkoker komt voorbij, maar bij het zien van de prijs klikken we snel weg. Dat fornuis voldoet nog wel. Totdat mijn oog valt op een berichtje over een repaircafé. Dat zijn initiatieven, vaak in bibliotheken en buurthuizen, waar je huishoudelijke apparaten en kleding gratis kunt laten repareren. Een snelle zoektocht via Google vertelt me dat er iedere maand een repaircafé is in een bieb vlakbij. Het proberen waard! Voor de gelegenheid maak ik het apparaat netjes schoon en zo ga ik de zaterdag erop met de kapotte waterkoker onder de arm naar ons buurdorp. Een stel tafels, aandachtig kijkende mannen en afwachtende bezoekers. Een gezellig tafereeltje in de bieb. Of ik iets te repareren heb, vraagt een vriendelijk uitziende man. Enthousiast laat ik hem mijn kapotte apparaat zien. Niet de eerste waterkoker die dag. Nummer vier, vertelt de man, waarna ik met hem meeloop naar een tafel vol gereedschap. Stapje voor stapje wordt het apparaat ontleed. Allerlei mogelijke oorzaken voor het defect worden uitgesloten. Links van me loeit plotseling een stofzuiger, waarna de eigenaresse dankbaar een gift in de fooienpot doet omdat haar apparaat weer werkt. Rechts is drie man sterk in de weer met een grillplaat die wel warm wordt, maar waar tóch iets mis mee is.

Hannah Neele Hannah is redactielid van Vrouw tot Vrouw magazine en werkt als adviseur communicatie en marketing bij Woord en Daad

Ondertussen lijkt de oorzaak van het defect van mijn apparaat gevonden. ’t Klinkt allemaal erg technisch en wat er precies aan de hand is, weet ik niet. Meneer zet het volledige apparaat in een handomdraai in elkaar, plugt de stekker in het stopcontact … en jawel! De blauwe lichtjes branden weer. Geweldig! ‘Hoeveel procent van de apparaten wordt er op een zaterdag gerepareerd?’ vraag ik de man die mij helpt. ‘Sinds ik erbij ben zo’n zeventig procent,’ zegt hij trots. Deze reparatie is dus geen toeval. Na een welgemeend bedankje in de fooienpot neem ik mijn onmisbare keukengezel mee naar huis. Opgeknapt en wel, voor een paar euro. En dat veel te dure, nieuwe apparaat … Dat hebben we voorlopig niet nodig en anders hebben we altijd het gasfornuis nog.

Artikel

mantelzorger Laat je als

ondersteunen

Nicolien: ‘Eens per jaar krijgen wij als mantelzorger van de gemeente een complimentje in de vorm van een cadeaubon die je lokaal kunt besteden. Meestal zo rond de feestdagen. Een klein gebaar maar het voelt heel fijn dat er extra aan je gedacht wordt.’

Tekst Marina Maas-Heijkoop

Marina Maas is naast haar werk voor vluchtelingen ook enkele jaren actief geweest als mantelzorgondersteuner bij MarthaZorg. In dit artikel heeft zij naast haar eigen adviezen ook tips van ervaringsdeskundige vrouwen uit het land opgenomen.

Er is gelukkig steeds meer aandacht en erkenning voor de uitdagingen waarmee mantelzorgers te maken krijgen. Het is daarom in tegenstelling tot vroeger, tegenwoordig heel gewoon om als mantelzorger aan te geven dat het niet altijd lukt om alle ballen in de lucht te houden. Bijvoorbeeld wanneer je een betaalde baan hebt en een druk gezin, en daarnaast nog zorgt voor je moeder met dementie. Of wanneer je al jarenlang zorgt voor je gehandicapte kind of zus en intussen zelf ouder bent geworden en daardoor fysiek en/ of mentaal minder veerkracht hebt. Ondanks de erkenning gaan er nog regelmatig mantelzorgers onderuit. Gelukkig zijn er handvatten om de kans daarop te verkleinen.

Mantelzorger zijn Wanneer het bij de start van je rol als mantelzorger voor jou en je omgeving vanzelfsprekend is dat je zorgt voor je kind met een beperking, je psychisch zieke man, je moeder met dementie (die tenslotte vroeger ook voor jou heeft gezorgd) of voor je zus met verslavingsproblematiek, ben je vaak helemaal niet bezig met wat dit voor jou als mantelzorger allemaal betekent. Je doet gewoon wat je hart je ingeeft en wat je hand vindt om te doen. Of het nu goed bij je past of niet, als het nodig is, vervul je deze taak. Gaandeweg groei je in je rol en ontdek je, vaak met vallen en opstaan, dat je wel enige ondersteuning nodig hebt om het als mantelzorger vol te kunnen houden. Zeker als het zorgen langer duurt, soms zelfs levenslang, en/of erg intensief is. Meestal is er meer ondersteuning nodig dan je ooit had gedacht en vaak realiseer je je dit aan de late kant, of zelfs als het al helemaal te laat is. Het is daarom goed om zo vroeg mogelijk actie te ondernemen.

Onderuitgaan Het is echt niet raar dat het mantelzorgen je na kortere of langere tijd, in bepaalde mate te veel wordt. Dat je fysiek en/of mentaal zelfs onderuit gaat. Ook wanneer je weet en ervaart dat God je kracht schenkt. Het is goed om te bedenken dat het geoorloofd en zelfs goed is, om gebruik te maken van mensen die Hij wil gebruiken om jou te ondersteunen. Hij heeft als geen ander in beeld in welke situatie jij je bevindt, hoe het met je gaat, wat je nodig hebt en welke mensen je op een

bepaalde wijze kunnen ondersteunen. Aarzel daarom niet, en deel je situatie ook met je predikant en bijvoorbeeld de gebedskring in je gemeente. Onderschat niet de sterke bodem die door de kracht van een biddende gemeente ontstaat onder je soms wankelende huis. Mantelzorgers zijn snel geneigd zichzelf weg te cijferen, niet goed op signalen te letten of deze bewust te negeren. Vaak omdat het niet goed uitkomt. Het is echter heel belangrijk om je vanaf het begin bewust te zijn van het feit dat je mantelzorger bent, en dat dit betekent dat je een taak hebt die bovenop je normale taken komt. Het is echt een extra taak. Heel normaal dus, dat je ondersteuning nodig hebt om de kans te verkleinen dat je onderuitgaat.

Factoren Hoe groot het risico is dat je het op een bepaald moment niet meer volhoudt, hangt af van allerlei factoren zoals: • • • • •

e overige taken; J Je fysieke en mentale gezondheid; Je relatie tot de zorgvrager; Je leeftijd; Je gevoel bij de situatie, zoals bijvoorbeeld het verdriet dat je hebt omdat je man je niet meer herkent of omdat je kind niet gezond ter wereld is gekomen; • De duur en de intensiteit van de zorg; • De impact die de situatie heeft op je gezin of huwelijk; • Vul hier zelf nog iets in.

Mette: ‘Kortere tijd intensief voor iemand zorgen, kan echt zwaar zijn. Maar gedurende dertig jaar, vrijwel zonder onderbreking, dag en nacht mantelzorg verlenen aan je gehandicapte kind, is totaal anders. Dat is er namelijk altijd. En juist daar ga je op den duur op onderuit.’

Het moeten zorgen voor iemand waarmee je het niet zo goed kunt vinden of voor iemand die vroeger niet zo goed was voor jou, kan ook een risicofactor zijn. Evenals de traditie of cultuur waarin je bent opgegroeid. Wanneer veel vrouwen in je omgeving blijmoedige, fitte mantelzorgers zijn, en dit in jouw netwerk de gewoonste zaak van de wereld is, dan is dit helpend als je in hun ritme en natuurlijke ondersteuning kunt meegaan. Maar niet als jij bijvoorbeeld heel anders in elkaar steekt. Je kunt dan de aansluiting met je omgeving juist missen en je eenzaam voelen in je situatie.

De uitdaging Vraag God om de juiste inzichten, en moed om de uitdaging en confrontatie aan te gaan en lastige dingen onder ogen te zien. Zoek een rustige plek om te kunnen schrijven. Natuurlijk kun je dit in je eentje doen, maar de kans is dan aanwezig dat je minder realistisch kijkt en jezelf niet echt goed helpt. Het kan fijn zijn om er iemand bij te vragen die jou goed kent, of juist iemand die meer van een afstand naar de situatie kijkt.

Aan de slag

Greta: ‘Meld je meteen aan bij het mantelzorgpunt in je buurt. Ook als het nog niet nodig is. Dan kennen ze je alvast. Je kunt er workshops volgen en ook goede voorlichting krijgen over regelingen die er zijn. En dat zijn er verbazingwekkend veel.’

Tijd voor actie

Het is goed om voor jezelf, liefst samen met iemand, te onderzoeken welke factoren in jouw situatie een rol spelen en of ze helpend of belemmerend zijn, of misschien wel allebei. Dat kan op de volgende manier:

•N oteer in grote lijnen de dingen die je standaard doet voor gezin/familie, werk en wellicht ook kerk of verenigingen en noteer daaronder je mantelzorgtaken. • Beschrijf je fysieke en mentale conditie. • Beschrijf je gezinssituatie en je financiële situatie en eventuele problematiek. • Beschrijf je gevoel over de situatie: houd je van de zorgtaken of helemaal niet, ben je aan het rouwen om wat er gebeurt, ben je bezorgd over hoe het verder gaat, weet je helemaal niet meer wat je voelt, noteer het allemaal. • Noteer als laatste de dingen die je doet die energie geven en dus je draagkracht verhogen, vergeet niet de dingen te noteren die daaronder vallen maar waar je vanwege gebrek aan tijd, energie of ruimte in je hoofd, niet meer aan toekomt.

De voorbereiding Vertel jezelf, ook al gaat het in tegen je gevoel, traditie of cultuur: ‘Ik ben mantelzorger en dat is geen kleinigheid. Ook niet als ik het doe uit liefde, gehoorzaamheid of dankbaarheid, het komt bovenop de taken die ik al heb.’ Ga dan een stapje verder en geef toe, dat volhouden echt niet altijd makkelijk is of misschien zelfs heel erg moeilijk. Dat is niet iets om je voor te schamen. Het is juist sterk om dit toe te geven en je eigen zwakheid te erkennen. Het maakt je ook meer benaderbaar voor anderen die niet alles alleen kunnen. 28

Lenny: ‘Maak gebruik van gemeentelijke regelingen. De gelden hiervoor zijn niet geoormerkt, dus als niemand er aanspraak op maakt, verdwijnt het misschien in een lantarenpaal of nieuwe stoeptegels. Het is wel heel fijn als iemand uit je netwerk dit voor je kan uitzoeken en aanvragen. Dat scheelt zoveel tijd en energie.’

Janny: ‘Mijn man heeft Alzheimer en werd ’s avonds steeds onrustiger. Een deskundige vroeg naar zijn vroegere werk. Hij deed voorraadbeheer. Vanaf dat moment liet ik hem dagelijks boodschappenlijsten maken, de kelder nalopen en de washandjes tellen. Zo was hij terug in zijn oude rol en kon na ‘zijn werk’ heerlijk rustig met mij op de bank zitten. Dat gaf zoveel rust. Aansluiten bij iemands beleving is erg belangrijk.’

De balans opmaken Vraag er voor dit onderdeel echt iemand bij en kijk samen zo realistisch mogelijk naar alles wat je hebt opgeschreven. Teken een balans en schrijf aan de linkerzijde het woord draaglast en aan de rechterzijde het woord draagkracht. Plaats alles onder het meest passende woord. Let op, het kan zijn dat bepaalde zorgtaken voor jou niet onder draaglast vallen maar juist onder draagkracht. Of onder allebei. Ook zorgtaken kunnen energie geven. Onderzoek hoe de balans is en kijk waar het goed gaat, waar de risico’s liggen, en waar het misschien al mis gaat. Kijk vervolgens samen welke mensen uit je netwerk en daarbuiten zouden kunnen bijdragen aan het goedhouden of verbeteren van de balans. Als je het aandurft, kan het heel fijn zijn om het vanaf hier (eventueel gedeeltelijk) uit handen te geven. Geef wel vooraf aan wat jij of de zorgvrager echt niet ziet zitten en wat juist wel, en spreek af dat je

dingen kunt aanpassen voor er een klap op wordt gegeven en de hulpvraag wordt uitgezet. Maak een lijstje met dingen waarvan je het gevoel hebt dat ze je echt lucht gaan geven. Die dingen krijgen, als ze maar enigszins realistisch zijn, altijd voorrang. Maak ook een lijstje met dingen die je beslist niet wilt. Wees niet te bang dat je te veel aan jezelf denkt en geen goede mantelzorger bent. De meeste mantelzorgers zal dit echt niet overkomen. Het is waarschijnlijker dat je toch weer meer op je bord gaat krijgen. Bijvoorbeeld als je zelf ouder wordt en fysiek achteruitgaat of als de zorg verandert. Dan moet er opnieuw gekeken worden naar de balans tussen draagkracht en draaglast. Vind je het (nog) niet nodig om de balans op te maken en iets uit te zetten, zorg dan in elk geval voor iemand om op terug te kunnen vallen als je onverwacht uitvalt. Dat geeft rust. Voor jezelf, voor je omgeving en ook voor degene waarvoor je mantelzorger bent.

Anne: ‘Vergeet niet dat jonge kinderen die een broertje, zusje of ouder hebben die zorg vraagt, ook gewoon mantelzorger zijn. Vaak nemen zij ongemerkt allerlei taken op zich.’

Marja: ‘Ik hoorde over een vrouw van wie de man veel hulp nodig had. Als mantelzorger had ze het best zwaar, er was niet echt een netwerk. Toen ze het probleem voorlegde aan hun wijkouderling, heeft hij een netwerk voor hen opgebouwd vanuit zijn eigen grote netwerk. Hij vond bijvoorbeeld iemand die meeging naar het ziekenhuis en iemand die regelmatig koffie met haar man dronk, zodat zij even weg kon, of tijd kon besteden aan haar hobby.’

Rina: ‘Ondersteuning krijgen van professionele mantelzorgondersteuners was voor ons heel fijn, mijn zus kon hierdoor veel langer thuis blijven wonen. Zoek wel een organisatie die werkt met vaste ondersteuners en maatwerk kan leveren.’

Interview

Dan Vandaag een enthousiaste ontvangst in Wilsum door Ariëtte van der Knijff. We genieten samen van een verse cappuccino en praten over genieten en dankbaarheid, zorg en verdriet. Jeftha (4 jaar) is sinds een paar weken naar school en jongste zoon Ezra (3 jaar) kijkt een filmpje en is blij dat hij een snoepje mag uitkiezen nu de ‘visite’ er is.

‘Zelf leg ik het altijd zo uit: de Vlinderziekte. De huid van onze kinderen kun je vergelijken met de huid van een vlinder. Een hele tere huid dus.’

Vol levenslust vertelt Ariëtte haar verhaal. ‘Voordat

Je hebt het over EB, wat is dat precies?

we trouwden, wisten we dat onze kinderen de ziekte

Ariëtte begint te lachen: ‘Een lange Latijnse

EB (uitleg verderop, red.) zouden kunnen hebben.

moeilijke naam: Epidermolysis Bullosa. Zelf leg

Deze ziekte is erfelijk, dus dan is het heel spannend.

ik het altijd zo uit: de Vlinderziekte. De huid van

Toch stonden we direct na ons trouwen open voor

onze kinderen kun je vergelijken met de huid van

het ontvangen van kinderen.’

een vlinder. Een hele tere huid dus. Bij stoten of vallen ontstaat er een blaar, dat kan een gewone

‘Bij onze oudste zoon Jeftha was het al heel snel

blaar zijn, een bloedblaar of bijvoorbeeld een open

duidelijk te zien. Na de geboorte van de jongste,

wond. Iedere dag gaan ze eind van de middag

Ezra, was het lange tijd heel spannend. De eerste

in bad en na die tijd moeten we blaren prikken,

dagen was er niets te zien. We waren erg dankbaar

korstjes verwijderen, want korstjes zijn hard en

en we hoopten dat hij de ziekte niet had. We hielden

geven weer nieuwe blaren. Gelukkig lukt het me

al die tijd toch een slag om de arm: je durft er niet

dan mijn gevoel even uit te schakelen, want je doet

op te hopen. Onze familie had al gedankt voor dit

je kinderen bewust iedere dag pijn. Jeftha is nu

wonder, totdat op de vijfde dag alsnog blaren bij

wat ouder en dan overleggen we samen: moet die,

hem ontstonden. Dat vond ik heel moeilijk. We

zullen we die blaar prikken.’

hebben toen bewust even gezegd tegen familie en

‘Onze kinderen weten dat ze hetzelfde hebben als

vrienden: even geen contact, we moeten dit eerst

papa en oma. We doen er niet ingewikkeld over;

samen verwerken. Samen bidden, de Heere vragen:

op deze manier is het voor hen heel duidelijk. Het

wat is Uw bedoeling? We moesten leren op God te

feit dat mijn man dit ook heeft, betekent niet dat hij

vertrouwen. De volgende dag hebben we met familie

anders reageert naar de kinderen. Juist omdat hij

en vrienden weer contact gezocht’.

weet wat het is, wil hij ze bewust niet vanuit angst

Tekst Annelies van der Linde-Van Zuthem / foto Hilco van Staveren

Annelies van der Linde is redactielid van Vrouw tot Vrouw magazine

nkbaar voor iedere dag Ariëtte is getrouwd met Bernhard van der Knijff, samen hebben ze twee kinderen. Jeftha (4 jaar)

‘In ons geval is het niet één gebeurtenis, maar een pijnlijke handeling die dagelijks terugkeert, wat bij onze jongens angst en paniek veroorzaakt. Dat is traumatisch.’

en Ezra (3 jaar).

en voorzichtigheid opvoeden. We zijn allebei heel

‘Toen onze oudste na de zomervakantie voor het

positief ingesteld en vandaaruit voeden we onze

eerst naar de basisschool ging, maakten we van

kinderen op. Ze moeten heerlijk kunnen spelen en

tevoren kennis. We hebben de juffen wat uitleg

houden zelf al rekening met de mogelijke risico’s. Ik

gegeven en al heel snel kregen we het gevoel

wacht niet angstig af of er een telefoontje komt van

dat het allemaal goed zou komen op school. Je

de juffrouw op school dat het even niet gaat.’

kunt dingen beter bespreekbaar maken. Hoe transparanter je bent, hoe minder praatjes er rond

‘We hebben er alle vertrouwen in. Zo voeden

zullen gaan.’

we onze jongens ook op, vanuit vertrouwen. Dat merk je aan ze: het zijn hele levenslustige en

Ariëtte geeft aan dat het verdriet doet als je kind

blije kinderen. Onze oudste heeft EMDR-therapie

vreemd aangekeken wordt en mensen snel een

gehad en zit heel goed in zijn vel. EMDR is een

oordeel hebben zonder te vragen. ‘Een kind met

vorm van therapie die kan worden gegeven na een

krentenbaard, die neem je toch niet mee naar de

traumatische gebeurtenis. In ons geval is het niet

dierentuin? Of als je in de wachtkamer van het

één gebeurtenis, maar een pijnlijke handeling die

ziekenhuis zit en de assistente hardop roept dat je hier

dagelijks terugkeert, wat bij onze jongens angst en

met zo’n kind niet mag zijn. Dat treft je moederhart.’

paniek veroorzaakt. Dat is traumatisch. Met onze jongste gaan we daar binnenkort mee starten.

Waar haal jij kracht uit?

Ze zijn niet bang voor contact met mensen of

‘We ervaren kracht van boven, iedere dag weer

hoe ze benaderd gaan worden. Ze maken graag

opnieuw! Daarnaast is en blijft mijn man hierin mijn

met iedereen een praatje, daar zijn we heel

grootste steun! Ik ben heel dankbaar dat hij mij zo

dankbaar voor.’

helpt. Ook pakt hij vaak even de zorg over, zodat ik 31

even een moment van rust, stille tijd en ontspanning

Stel je jezelf weleens de waarom-vraag?

kan nemen. Dat zijn hele belangrijke dingen.

‘Nee, die vraag stellen we ons eigenlijk nooit ... het

Tegelijkertijd word ik heel blij van sociale contacten,

‘hoe’ komt wel degelijk voor! Hoe zorgen we voor

een warm netwerk om ons heen’.

stabiliteit? Hoe zorgen we voor de balans? Hoe zorgen we ervoor dat onze kinderen, net als ieder

‘Ik ben heel dankbaar dat hij mij zo helpt. Ook pakt hij vaak even de zorg over, zodat ik even een moment van rust, stille tijd en ontspanning kan nemen.’

Ariëtte raakte tot twee keer toe overspannen. Ze geeft

ander kind, geaccepteerd worden? Hoe zorgen

aan heel graag met ons haar lessen hieruit te willen

we voor een stukje bekendheid? ‘De ‘hoe’-vraag is

delen. ‘Durf te vragen, schaam je niet! Alleen red je

praktisch en dat is ook waar we bij gebaat zijn. We zijn

het niet. Wat geeft het dat je bijvoorbeeld medicatie

God dankbaar dat het ‘waarom’ geen issue is. Zulke

nodig hebt? Wees er open over en accepteer ook hulp.

blijmoedige jongens, daar word je oprecht stil en

In onze vorige woonplaats bespraken we het pas

dankbaar van en dat geeft weer kracht en energie om

met een ouderling toen hij op bezoek kwam. Daarna

te kunnen (ver-)zorgen’!

voelde het zoveel beter dat we het gedeeld hadden en ook praktische hulp kregen daardoor.

Tot de zomer stond Ariëtte voor de klas. Terug

Ook hier in Wilsum staan er hele lieve mensen voor

naar voor de klas geeft te veel prikkels constateert

ons klaar. Dat is heel fijn. Hierdoor kan ik op tijd rust

Ariëtte. Voor nu hebben ze samen besloten dat het

en afstand nemen en er voor mijn man zijn en mijn

verstandiger is als Ariëtte thuis werkt. Tegelijkertijd

man juist weer voor de gemeente. We zijn door Hem

geeft ze aan dat ze nu volop van het leven geniet.

aan elkaar gegeven als predikantsgezin en gemeente

‘We wonen in een prachtig huis, genieten volop van

en dan is het ook onze opdracht goed voor onszelf te

de rust hier en ik kan er zijn voor de gemeente: belt

zorgen’.

er iemand aan, dan nodig ik ze hartelijk binnen voor een kop koffie. Ook ben ik PGB-er geworden voor

Welke invloed heeft dit alles op jullie gezinsvorming?

onze jongens.’ De creatieve kant van Ariëtte uit zich in

De gehele situatie heeft alles met onze persoonlijke

het maken van kaarten voor Bonisa en voor Stichting

gezinsvorming te maken! Ieder kind is een

Vlinderkind. ‘Ik laat alles uitgestald liggen op tafel

Godsgeschenk en ieder kind door God gegeven is

en kan zo verder gaan als ik er zin in heb. Dat is echt

welkom! God heeft ons echter ook nuchter verstand

ontspannen voor mij. Dat wil ik ook graag meegeven:

gegeven om onze verantwoordelijkheid

kies momenten waarop je jezelf weer op kunt laden.

te nemen in de situatie waarin we ons bevinden.

Ga even rustig zitten ’s morgens met een kop koffie

En, je verantwoordelijkheid voor de kinderen die

en neem een momentje voor jezelf, lees een dagboek.

je al van God hebt ontvangen is groter dan voor

Ontspan, we moeten vaak zoveel van onszelf.’

eventuele toekomstige kinderen die er op dit moment nog niet zijn. Dat betekent dat de kinderwens mag blijven, maar dat we ons keer op keer biddend afvragen of God ons wil leiden in de verantwoordelijkheden die we hebben, als man en vrouw, als vader en moeder, als predikant en vrouw van ... in de zorgen van ons gezin.’

Genieten doet Ariëtte volop in de pastorie in dit rustige dorp. Ze is dankbaar om als gezin hier een plekje te mogen hebben.

Column Tekst Marleen Hout-Korevaar

In de praktijk

Gewoonte?

Op een woensdag kwam ze bij ons in het verpleeghuis. Een paar dagen ervoor had ze een operatie aan haar enkel gehad, voor de derde keer. De operatie was opnieuw niet gelukt. Nu kwam ze revalideren. Ze is 49 jaar.

Haar hele leven stond in het teken van een ernstige stollingsziekte. Al heel jong kreeg ze een herseninfarct. In de jaren erna volgden er meer. Er vielen steeds meer functies uit. Lopen werd moeilijker. Ze werd rolstoelafhankelijk. Haar denken werd trager. Toen ik vroeg hoe ze hiermee om kon gaan, zei ze: ‘Ik ben een doorzetter en ik heb geen keus.’ Op mijn vervolgvraag of ze steun ervaarde uit iemand of iets, gaf ze aan dat haar vriendenkring langzaam was uitgedund. ‘Als we uitgingen met elkaar was ik altijd langzaam, ze moesten rekening met mij houden. In de loop van de tijd werd ik steeds minder meegevraagd.’ Ze was met het christelijk geloof opgevoed. Na haar twintigste jaar, toen de handicaps kwamen, was ze haar geloof kwijtgeraakt. De tegenslagen hadden veel vragen opgeroepen, vragen waar God nu was in al die ellende. De laatste jaren ging het geloof weer meer leven. Mede doordat ze met mensen in haar flat contact had gekregen, die veel voor haar deden en betekenden. Uit dat contact kwamen mooie gesprekken voort, ook over geloof. Daardoor ging ze weer lezen in de Bijbel en bidden. Deze mensen gingen naar een kerk bij haar in de buurt. Door het contact met hen ging zij er steeds meer naar verlangen om ook bij zo’n gemeenschap te horen. Een gemeenschap waar ze meer kon leren over God en het geloof. Op een dag vroeg ze of ze ook een keer mee zou mogen naar hun kerk. Hierbij gaf ze wel aan dat ze, gezien haar houding in de rolstoel, alleen een broek kon dragen. Ze vroeg of dat een probleem zou zijn. ‘Nou,’ was het antwoord, ‘dat lijkt ons niet verstandig. Misschien moet je dan maar thuis luisteren.’

Marleen Hout Marleen is getrouwd met Erwin en moeder van Hannah, Lois en Elisa. Zij is specialist ouderengeneeskunde en kaderarts palliatieve zorg en werkt bij Lelie Zorggroep, locatie Pniël en hospice De Regenboog

Ik was geschokt toen ik dit hoorde; schaamde me plaatsvervangend. Is dit de manier waarop we met onze naasten omgaan? Zij las de schok van mijn gezicht. Ze zei: ‘Ach, ik begreep het wel hoor. Dat is nou eenmaal hun gewoonte.’ Dat maakte de schok bij mij niet minder.

WELKOM

Tekst redactie

Ontmoeten

In deze rubriek laten we zien waar je met andere vrouwen naar toe zou kunnen gaan om elkaar op een bijzondere manier te ontmoeten.

Stille tijd - Bijbeltijd, God in Zijn Woord ontmoeten Vind je het soms ook lastig om te bedenken hoe je je stille tijd het beste kunt invullen? Of ben je op zoek naar materiaal dat je kunt gebruiken? Afgelopen september zijn we op onze website gestart met Bijbeltijd, dat is een maandelijks Bijbelleesrooster. Er wordt een thema of Bijbelboek behandeld. Elke dag zijn er vragen om over na te denken, en is er een gebed en een

Psalm of lied. Komende maand behandelt Eefje van de Werfhorst het thema ‘Zelfverloochening’. Wil je ook Hem ontmoeten, en net als Maria aan de voeten van de Heere Jezus zitten? Kijk dan op: https://www.vrouwtotvrouw.nl/bijbeltijd/ Het is zegenrijk om dagelijks Zijn Woord tot je te laten komen.

Beleef de binnentuin over God, een bijzondere ontmoeting met het christelijk geloof Wandel in Voorthuizen langs prachtige rotspartijen en grotten, en zie hoe op unieke wijze het christelijk geloof is uitgebeeld.

Ontdek God de Vader als Schepper, Jezus Christus als de Weg en de Heilige Geest als het vernieuwende Water. Een twee uur durende rondleiding is online te reserveren op de website en de koffie staat klaar. De toegang is gratis, maar om de kosten te dekken is er de mogelijkheid om aan het eind van deze rondleiding een gift te geven. Het adres is: Hunnenweg 67, Voorthuizen. Reserveren: https://binnentuinovergod.nl Voor personen in een rolstoel of voor begeleiding in een andere taal, reserveert u via info@binnentuinovergod.nl.

Ontmoet een stukje Israël in Nederland Beleef een stukje Israël in Nederland. Dat kan in het Israëlcentrum: een ontmoetingsplek voor christenen met hart voor Israël. In het Israëlcentrum is altijd wel iets te doen. Er zijn regelmatig tentoonstellingen, lezingen en natuurlijk is er de Israël Gallery Shop.

Het Israëlcentrum is geopend van maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur en op zaterdag van 10.00 tot 16.00 uur. Op zon- en feestdagen is het Israëlcentrum gesloten. Adres: Henri Nouwenstraat 34 in Nijkerk.

Hebt u/ heb jij een goede tip voor een ontmoetingsplek? Mail dan naar mjmaas@vrouwtotvrouw.nl

Recept Tekst Corine de Jong / foto Marika Rentier

Corine de Jong is redactielid van Vrouw tot Vrouw magazine

Bonenschotel met perzik Laat uit je werk of om een andere reden niet veel tijd om eten te koken? Dan is deze bonenschotel met perzik ideaal. Je kunt ook leuk variëren met ingrediënten. In plaats van witte bonen kun je bijvoorbeeld bruine bonen of kapucijners nemen. En in plaats van met perzik kun je het ook eens met ananas proberen.

Benodigdheden voor twee personen • 1 eetlepel olie • 1 ui • 150 gram rundergehakt • 1 potje witte bonen (350 gram) • 1 potje mais (300 gram) • 1 blikje perzik (225 gram) • 100 gram sperziebonen (diepvries of vers, dan wel even koken) • 3 eetlepels ketjap manis • 2 theelepels sambal • Zout en peper

Bereiding Snipper de ui, verhit de olijfolie in een pan en bak de ui hierin kort aan, totdat deze bruin wordt. Voeg het gehakt toe en rul het totdat het bruin is. Laat de witte bonen en de mais uitlekken en voeg deze toe, evenals de sperziebonen. Doe de ketjap manis en de sambal erbij en roer het geheel goed om. Laat de perziken uitlekken, snijd deze in kleine stukjes en voeg deze toe. Voeg zo nodig zout en peper naar smaak toe. Bij deze bonenschotel kun je eventueel 150 gram volkorenrijst serveren.

Eet smakelijk! 35

tranen Alle

worden

afgewist

Maar wij verwachten, overeenkomstig Zijn belofte, nieuwe hemelen en een nieuwe aarde, waar gerechtigheid woont. 2 Petrus 3: 13

En God zal alle tranen van hun ogen afwissen, en de dood zal er niet meer zijn; ook geen rouw, jammerklacht of moeite zal er meer zijn. Want de eerste dingen zijn voorbijgegaan. Openbaringen 21: 4

Advertenties

KALFSVLEES RECHTSTREEKS VAN ONZE BOERDERIJ!

Van harte welkom bij “Koetjes en Kalfjes”! Sinds kort verkopen we het heerlijke vlees van onze kalveren ook aan particulieren.

U koopt het vlees bij ons thuis in bevroren conditie. Het vlees wordt vacuüm verpakt per twee stuks. Of in porties van 300 en 500 gram. U kunt ook een bout (= ongeveer 50 kg) bestellen of een paar kilo vlees naar eigen samenstelling. Dit vlees kan vers afgehaald worden. Dit is alleen in overleg mogelijk.

Coaching van christelijke vrouwen op basis van pastoraat Liesbeth Burggraaf - van Dijk www.pastorale-coaching.nl Mob: 06-15139785

We hebben o.a. biefstuk, entrecote, kalfslapjes, schnitzel etc. We maken zelf overheerlijke hamburgers en rollades. Deze zijn glutenvrij! Heel belangrijk voor mensen met coeliakie! Op verzoek kunnen deze ook zonder zout gemaakt worden. (Voor al onze producten geldt: zolang de voorraad strekt).

WE ZIJN IN PRINCIPE GEOPEND OP: donderdag & vrijdag: 12.00 – 18.00 uur zaterdag: 09.00 – 18.00 uur Als de borden aan de weg staan,bent u van harte welkom! Of neem contact met ons op via onderstaand telefoonnummer.

Lekkse!r ver

€9,95 Mijn zoektocht van twijfel naar geloofsvertrouwen. Isobel Kuhn

GERARD EN RIKA VAN DEN BERG LAGE VALKSEWEG 54 TE WEKEROM TEL: 0318-461281 (B.G.G. 06-27 434 438)

www. drukkerij-amv.nl

KOETJESENKALFJESONLINE.NL

Hulp aan Joodse mensen in Oekraïne en Wit-Rusland

DOOR

CORONA

NOG MEER ARMOEDE

Behoefte aan toerusting en bezinning? Neem een jaarabonnement voor slechts € 49,95 en ontvang De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of vraag een cadeaubon aan en schenk een jaarabonnement. Ga naar www.dewaarheidsvriend.nl/word-abonnee of bel ons op 055-5766660. Wij wensen u, mede namens de overige duizenden abonnees, veel leesgenoegen toe.

HELP JOODSE MENSEN IN OEKRAÏNE EN WIT -RUSLAND STRUCTUREEL ADOPTEER EEN PERSOON OF GEZIN Stichting Roechama | KvK: 24358678 IBAN: NL54 RABO 0362 4394 86 | tel: 0184-683478

www.roechama.nl

Invulpaspuzzel In de Bijbel lezen we vaak over lijden. Zoek in de tekstgedeelten de ontbrekende woorden op. Welke tekst vormen de eerste letters van de ingevulde woorden? De tekst komt uit een van de genoemde bijbelhoofdstukken.

...

1 Petrus 3:14

… niet bevreesd

.....

Handelingen 26:23

Christus moest lijden en dat Hij, als …

...

Psalm 32:8

ik geef … mijn oog is op u

....

Hebreeën 2:10

want het … Hem

1 Petrus 3:17

… God dat wil

....

Hebreeën 10:32

veel strijd in het … hebt verdragen

2 Timotheüs 3:11

… die alle heeft de Heere mij verlost

.........

1 Petrus 5:9

in de … dat hetzelfde lijden

........

2 Korinthe 1:6

tot uw vertroosting en …

......

Mattheüs 17:15

Heere … U over mijn zoon

....

Lukas 18:3

doe mij …

.....

Hebreeën 2:9

opdat Hij door de … van God

1 Korinthe 4:11

lijden wij … honger en dorst

......

Handelingen 3:18

… dat de Christus lijden zou

Romeinen 8:17

opdat wij … met Hem verheerlijkt

Spreuken 14:13

ook bij het lachen zal het hart … lijden

......

Handelingen 9:16

… hij moet lijden

Jeremia 15:18

waarom is mijn lijden … voor altijd

1 Korinthe 12:26

als één lid lijdt, lijden alle leden …

1 Petrus 4:19

zij die lijden naar de … van God

Psalm 132:1

denk aan David … al zijn lijden

Kolossenzen 1:24

… verblijd ik mij in mijn lijden

...

Openbaring 2:10

een verdrukking hebben van … dagen

..........

Lukas 24:26

lijden en zo in Zijn … ingaan

...

Kolossenzen 4:13

dat hij een grote … heeft voor u

....

2 Korinthe 1:5

… het lijden van Christus

..........

2 Korinthe 1:5

onze vertroosting …

.....

Psalm 30:2

ik zal U …

.....

1 Johannes 3:17

en zijn broeder … ziet lijden

Jakobus 5:10

neem … een voorbeeld van het lijden

...

1 Petrus 5:9

… in het geloof

......

Romeinen 8:18

niet … tegen de heerlijkheid

...........

Psalm 41:4

de Heere zal hem …

.......

Psalm 41:4

op zijn … als hij ziek is

Filippenzen 1:29

aan u is het … genade gegeven

Verhaal

Genade? Er zit een monster in mijn hoofd, zwart, voortdurend veranderend van vorm. Soms is het klein, soms zo groot dat het uit mijn hoofd lijkt te barsten. Toen ik klein was, huisde het al in mijn brein.

‘De hond van oom Piet zit in mijn hoofd,’ zei ik ooit tegen mijn moeder, maar zij begreep mij niet. ‘Wat doe je toch weer raar,’ zei ze. Ik had willen zeggen dat er iets in mijn hoofd zat waar ik net zo bang voor was als voor de hond van oom Piet, maar ik wist niet hoe ik het beter kon zeggen.

‘Toen er net eten gebracht werd, groette de jonge soldaat die het bracht, mij niet. Misschien durfde hij niet. Hij wist dat ik net had gehoord dat de koning het gratieverzoek had afgewezen.’

Vreemd waar ik allemaal aan denk, deze laatste nacht. Ik had gedacht dat het monster nu zo groot zou zijn als het nog nooit is geweest. Ik heb alle reden om bang te zijn. Toen er net eten gebracht werd, groette de jonge soldaat die het bracht, mij niet. Misschien durfde hij niet. Hij wist dat ik net had gehoord dat de koning het gratieverzoek had afgewezen. Of misschien vindt hij mij ook een lafaard. Misschien droomt hij zichzelf nog heldendaden, denkt hij nog dat deze oorlog heroïsch is. Het is ongetwijfeld allang tijd om te gaan slapen, maar waarom zou ik dat doen? Misschien moet ik de tijd die mij nog rest gebruiken om het monster te bevechten, eindelijk niet meer de lafaard te zijn die ik altijd ben geweest. Hoe kon ik zo dom geweest zijn om ooit vrijwillig dienst te nemen? Ik had kunnen weten dat niets het donkere monster zou bezweren. Ik had ook niet gedacht dat dit de oorlog was. Dat er zo weinig van ons over zou blijven. Dat we er eigenlijk amper toe deden. Ik denk dat het is begonnen toen we net aan het front kwamen en ik wacht moest lopen in de dodengang. Ze hadden ons vreselijke verhalen verteld over de dodengang, want dat was het punt

waar onze loopgraven die van de Duitsers bijna raakten. Er was al verschillende keren vreselijk gevochten, en in plaats dat er bevel gegeven werd om dat gedeelte gewoon af te sluiten, kregen wij orders om tot het uiterste te verdedigen. De gang was maar een meter breed en enkele tientallen meters lang en wij moesten om beurten wachtlopen. En toen het mijn beurt was, kon ik niet. Ik werd gepord door mijn kameraden maar mijn handen begonnen te trillen en ik kon ook mijn been niet stilhouden. Het monster vrat mijn hoofd vanbinnen op. ‘Kom, allee,’ zei Stephany, een blaag van nog maar negentien, ‘’t is uw beurt nu.’ Maar ik kon niet zeggen waarom ik niet kon, ik kon alleen maar staren en trillen. Uiteindelijk is iemand zo goed geweest om mijn wacht over te nemen. De volgende dagen konden wij niet wachtlopen, want een metalen storm woedde over het land en wij konden niets anders doen dan ons zo diep mogelijk verschuilen in onze abri’s. De grond scheurde herhaaldelijk open door plotselinge ontploffingen en af en toe was het zo vlakbij dat er aarde over ons heen regende. Wij moesten een keer helpen om de doden en gewonden uit een loopgraaf te halen. Die gezichten zie ik nu nog voor ogen, alsof ze aan de binnenkant van mijn oogleden gebrand zijn. Ik denk dat het ook goed is om aan ze te denken, deze nacht. Wie anders denkt hierna nog aan ze? Het begon daar dus in de loopgraaf en het is niet meer weggegaan. Soms was het dragelijk, maar er hoefde maar iets te gebeuren of ik moest mij trillend terugtrekken. Natuurlijk moest ik na verloop van tijd weer wachtlopen. Ik had mijn sigaretten bewaard en

heb die vlak voor ik moest wachtlopen, opgerookt. Stephany had altijd een clandestiene voorraad brandewijn in zijn veldfles en daar had ik een paar slokken van gekregen. Er leek geen einde aan te komen. De obussen waren het ergste. Die spatten open met een vreselijke klap en telkens voelde ik fijn zand om en over mij heen spuiten. Soms klapte een lichtpijl boven mij uiteen en dan vloog ik naar de zijkant van de loopgraaf, jammerend en schreeuwend, klauwend met mijn vingers in de zandzakken. Het was op die momenten alsof ik op mezelf neerkeek en mezelf zag, zag hoe klein ik was temidden van de nauwe zigzag-grachten en omwoelde borstweringen. Ik huilde van opluchting toen mijn wacht voorbij was, en ik viel onmiddellijk in slaap toen ik weer in mijn abri was. Toen ik wakker werd, was de hemel een zee van lichtkogels en het geluid van ontploffende obussen dreunde in mijn oren. Er werd aan mijn arm geschud. Het was een van de oudgedienden, Jules, en hij bleef aan mijn arm trekken tot ik opstond. Er werd luid geschreeuwd om mij heen en het geluid van de artillerie was oorverdovend. ‘Aanval!’ schreeuwde Jules bij mijn oor, ‘aanval!’ Voor mijn gevoel werd overal om ons heen gevochten. In de brede gangen, bij de smalsporen, zelfs in de benauwend smalle zijgangen. Mannen vloekten en schreeuwden, maar ik hield Jules’ rug in het oog. Die ging met zijn geweer met bajonet in zijn handen als een razende tekeer. Vlak naast hem vocht Stephany, met een revolver in zijn ene hand en een slagersmes in de andere. Ik deed niets. Pas toen het wat rustiger leek te worden, durfde ik achter Jules vandaan te komen, die zwaar hijgde. Donkere vlekken zaten op zijn gescheurde jas. Hij bloedde zelf ook, uit een hoofdwond. Zijn mond was vertrokken, zijn tanden ontbloot in een grijns en zijn adem kwam in zware stoten. Ik voelde meer dan ik zag, hoe ongeschonden ik er zelf uit zag, vergeleken bij de anderen. Overal lagen schreeuwende mannen, vriend en vijand door elkaar. Ik hoorde onze officier roepen: ‘Aanval afgeslagen!’ en op dat moment kwam uit een van de zijgangen een man rennen met de dood op zijn hielen. Het was een jonge Duitser, hij

Tekst Els Florijn / illustratie Inge-Ruth de Jong

Els Florijn is schrijfster van onder andere christelijke romans en leerkracht op een basisschool

was zijn helm en zijn geweer kwijt en zijn ogen waren groot van angst. En in een seconde hief ik mijn geweer, rende naar voren, ik stak hem in zijn buik. Door de schok vielen wij allebei, hij bovenop mij, en ik zag zijn gezicht heel dichtbij, ik zag zijn geschokte ogen. Jules tilde de jongen van mij af. Stephany hielp mij overeind en ik kon niet stoppen met trillen, heel mijn lichaam schudde en mijn tanden klapperden. Vroeg in de ochtend, terwijl de anderen nog sliepen, trok ik mijn nog natte schoenen aan en pakte mijn spullen. Ik liep in de motregen tot ik bij een kapotgeschoten huis kwam. Daar ging ik in een hoek zitten, de koude stenen tegen mijn rug. Ik zette mijn plunjezak aan mijn voeten en vouwde mijn armen om mijn knieën, boog mijn hoofd. Ik wilde alleen maar oplossen in het monster, nergens aan denken, niet aan het appèl waar ik zou ontbreken, niet aan de gendarmes die mij zouden zoeken. Het liefste wilde ik opgaan in de muur achter mijn rug. Onzichtbaar zijn. En nooit meer bang.

‘Ik wilde alleen maar oplossen in het monster, nergens aan denken, niet aan het appèl waar ik zou ontbreken, niet aan de gendarmes die mij zouden zoeken.’

De aalmoezenier is een bleke, magere jongen. Ze hadden hem niet naar mij toe hoeven sturen. Hij voegt niet veel toe. Hij lijkt de lucht zelfs nauwelijks te verplaatsen. Ik merkte pas dat hij mijn cel in was gekomen, toen hij mijn arm aanraakte. Heb ik misschien toch geslapen? Ik dacht eerst dat ik al gehaald zou worden, maar 41

‘De officier loopt achterwaarts, tot hij zelf uit de vuurlinie is. ‘Geef acht!’ Zijn stem klinkt helder en hard. ‘Sectie… mik!’’

de eerste blik op het gezicht van deze jongen leert mij anders. Hij gaat naast mij zitten. ‘Had u nog een biecht af willen leggen?’ vraagt hij met neergeslagen ogen, ‘of zal ik voor u een kapelaan roepen?’ Ik schud mijn hoofd. ‘Is het al gauw?’ vraag ik hem. Hij kleurt rood tot in zijn nek. Dan zegt hij: ‘Ik ben hier om met u te spreken, meneer, en ik ben geen boodschapper van de dood, maar ik mag u de boodschap brengen van het leven door Jezus Christus.’ ‘Ik heb liever dat je me nu alleen laat,’ zeg ik. Ik zie aan zijn ogen dat ik hem heb gekwetst. Hij zegt niets. Hij staat op en schikt zijn kleren, draalt nog wat, en bij de deur draait hij zich nog om, en hij zegt, met in zijn stem een lichte trilling: ‘Uiteindelijk is het laatste wat iedereen nog rest de vraag om genade van God, meneer.’

ongetwijfeld. Allemaal zullen ze mijn laatste ogenblikken meemaken en allemaal zullen ze blij zijn dat zij het niet zijn. Het is hier mooi. Er zijn slechtere plekken om te sterven. Vlakbij een prikkeldraadversperring staat een executiepaal. Ik laat me er door de gendarmes heen trekken. Ze binden mijn handen vast. De officier is afgestegen. De teugels van zijn paard worden overgenomen door een van de gendarmes. Hij rekt zich uit, de officier, en dan komt hij op mij toegelopen. Hij is lang en rijzig en zijn gezicht is moe. Ik zie geen veroordeling in zijn ogen, wel iets triests. Hij heeft opvallende ogen, blauw als een avondzomerlucht. ‘Kan ik nog iets voor je betekenen?’ vraagt hij, ‘wil je nog biechten?’ Ik schud mijn hoofd. ‘Dank u,’ fluister ik tegen hem, omdat hij er vriendelijk uitziet. De officier loopt achterwaarts, tot hij zelf uit de vuurlinie is. ‘Geef acht!’ Zijn stem klinkt helder en hard. ‘Sectie… mik!’ Dit zijn ze, mijn laatste oneervolle ogenblikken. Het monster is mijn hoofd is groot en zwart. Ik buig mij hoofd en sluit mijn ogen. Ik krijg het beeld van de aalmoezenier voor ogen, ik hoor opnieuw wat zijn trillende stem zei. Genade. Als het waar is dat dat het woord is wat mij nog rest, wil ik het fluisteren voor de sabel van de officier zakt en het laatste bevel klinkt. Ik begin te huilen en ik kijk omhoog. ‘Genade,´ fluister ik.

Ze komen mij met een oude ziekenauto halen. Een man met een pet diep over zijn ogen getrokken zit achter het stuur en hij draait zijn gezicht naar mij toe als ik tussen twee gendarmes aan kom lopen. Daar is de aalmoezenier ook weer. Mijn handen zijn geboeid. Als wij instappen, zie ik dat er een lijkkist achterin staat. Met een schok besef ik dat die voor mij bestemd is. Even dringt die wetenschap als een scherpe priem door mijn wazig brein heen. Niemand zegt iets tot de auto knarsend een half verhard pad indraait. Ik word eruit getrokken. De duinen. Ze gaan het dus in de duinen doen. Ik zie ze al van verre, de soldaten die het vonnis ten uitvoer zullen brengen. Ze staan met elkaar te praten. Een half peloton, ongeveer. Een paar officieren. Een officier te paard. De bevelvoerder,

Allemaal zullen ze mijn laatste ogenblikken meemaken en allemaal zullen ze blij zijn dat zij het niet zijn.

Aankondiging Tekst Redactie

In Woord en beeld

‘Opvoedingsbron’ voor ouders en andere opvoeders in de kerk De Werkgroep Educatief Beraad, een samenwerkingsverband van Vrouw tot Vrouw, de Hervormde Mannenbond, de Zondagsscholenbond en de Hervormd Gereformeerde Jeugdbond, heeft voor de achtste keer een (digitaal) magazine samengesteld, genaamd Opvoedingsbron. Het thema van dit nieuwste magazine is: ‘In Woord en beeld’. Vind je het bij tijden ook zo ingewikkeld? Het opvoeden van je kind(eren) in deze digitale tijd, het begeleiden of begrenzen van het gebruik van de smartphone … Verlang je als ouder om daarin de weg van Gods Woord te bewandelen? Dit magazine wil hierin een Bijbelse handreiking zijn.

Je kunt Opvoedingsbron persoonlijk gebruiken, maar ook op bijvoorbeeld een (geloofs)opvoedingskring of themamorgen of -avond van je vrouwenkring.

Wat vind je in deze Opvoedingsbron?

De digitale versie van het magazine is te downloaden via onze website www.vrouwtotvrouw.nl. Extra nummers zijn te bestellen voor €1,-, eveneens via deze website.

• • • • •

Tip: breng het magazine onder de aandacht van andere ouders. Leg het bijvoorbeeld in het verenigingsgebouw.

Bijbelstudie ‘Bewapend’ n.a.v. Efeze 6 Pedagogisch artikel ‘Smartphone: afleider of vriend?’ Gezinsmomenten rond de Bijbel Ervaringen van ouders Verwijzingen en boekentips voor verdere verdieping in dit thema

Als er dit jaar live bijeenkomsten mogelijk zijn, ligt het magazine ook op onze verkooptafels.

Vacature

Vind jij Bijbelse toerusting voor vrouwen belangrijk? Wellicht kun jij dan je kennis en/of ervaring inzetten voor Vrouw tot Vrouw Bestuurslid

Commissielid

We zijn op zoek naar twee leden voor het landelijk bestuur. Een van de twee met specifieke expertise op het gebied van online communicatie, de ander met specifieke expertise op het gebied van organisatie en communicatie. Daarnaast heb je als bestuurslid uiteraard ook feeling met bestuurszaken en beleid.

Is bestuurswerk niet echt jouw ding, dan kun je altijd van betekenis zijn in een van onze commissies. Of het nu gaat om meedenken over nieuwe verkoopmaterialen, het schrijven van artikelen voor de website of het organiseren van bijeenkomsten: er zijn tal van dingen te doen. Voor je inzet krijg je ook iets terug: het is leuk om samen een klus te klaren waarvoor je als commissie verantwoordelijk bent.

Benieuwd wat het precies inhoudt? Kijk dan even op onze website, www.vrouwtotvrouw.nl/bestuursvacatures

Meer weten? Kijk ook voor deze vacature op onze website, www.vrouwtotvrouw.nl/vacatures

Advertentie

Ik deel graag met mĳn naaste in Oost-Europa.

Hoe zie jij dat? Met deze slogan vragen we aandacht voor ons werk. Vanuit ons hart zetten wĳ ons als HOE-medewerkers en – vrĳwilligers (ruim 80) in voor onze contacten en de projecten in Oost-Europa. Dat hart willen we graag met u delen. We komen graag een presentatie geven tĳdens een bĳeenkomst van de vrouwenvereniging. Meer info? Neem contact op met het kantoor van stichting HOE en vraag naar Allard Selles: info@stichtinghoe.nl of 0342-420554. Uiteraard kunt u ons werk ook ﬁnancieel steunen. Maak uw bĳdrage over op NL84 INGB 0000 0088 87 t.n.v. Stichting Hulp OostEuropa, Barneveld met vermelding ‘Gift Wintercampagne vtv12’. Of scan de QR

VOOR ELKAAR T +31 (0)342 420554 E info@stichtinghoe.nl I stichtinghoe.nl

vakantieweken

stichtinghoe.nl

DIT IS ANNEMARIE,

KOM O OK: 12 FEB RUAR I OPEN DAG!

STUDENT PEDAGOGIEK OOK PEDAGOOG WORDEN? BEZOEK ONZE OPEN DAG Onze opleidingen: • pedagogiek • pabo • ad-Pedagogisch educatief professional • leraar voortgezet onderwijs • masters

Heb jij hart voor kinderen en jongeren? Wil je iets betekenen voor hun toekomst? Dan is Driestar hogeschool de plek voor jou. In onze lerarenopleidingen en pedagogische opleidingen staat de vorming van jou als christelijke professional centraal. Kijk op de website voor meer informatie (onder andere over de coronamaatregelen) en meld je aan! www.driestar-hogeschool.nl

Column Tekst Nellie van Dooijeweert-van der Slikke

Levens wijsheid

Dorp van bloed en tranen

In het losse, warme zand knerpen botjes onder mijn voeten.

Ik word stil als de gids vertelt: ‘Dit zijn kinderbotjes.’ Met pijn in mijn hart hurk ik neer, neem een botje in mijn hand en denk: ‘Arm kind, hoe bang was je, hoe radeloos keken je oogjes rond … Was je verdoofd door het maisbier? Je was meegenomen om geslacht te worden voor de goden. Daarvoor was je blijkbaar opgegroeid.’ Ik huiver ondanks de hitte. De geraamtes zijn opgegraven uit het losse zand, tientallen botjes blijven liggen en komen boven. Het geeft je weemoed, als je dit allemaal ziet. Deze botjes vertellen een verhaal. In dit dorp van de dood, zijn kindjes schreeuwend ter wereld gekomen, geboren uit meisjes van ongeveer 13 jaar oud. Kindjes baren was hun taak. Geboren om geofferd te worden. De goden waren wreed. De tranen die gestort werden door kinderen die kinderen moesten baren, waren een vloek voor God. Het lijden was zwaar, maar ook zonder waarde. De goden bestonden immers niet, het waren stinkgoden. Dit moet God vertoornd hebben. De tranen die hier gestort werden, hadden geen enkele waarde voor de redding van mensen. Hier lopend, begrijp ik dieper hoe erg het is om te leven zónder de wetenschap dat er ooit een Kind werd geboren dat vreugde en heil brengt in een wereld verloren in schuld. Over enkele weken gedenken wij een heel ander lijden. Op weg naar Golgotha zijn er door vrouwen ook tranen gestort, tranen om het lijden van Jezus. Maar de Heiland zegt tegen hen: ‘Dochters van Jeruzalem, huil niet over Mij, maar huil over uzelf en over uw kinderen’. Tranen en lijden kende Gods Zoon Zelf ook, toen Hij stond voor Jeruzalem. Tranen waaruit bewogenheid sprak. Hij verlangde naar échte vrede voor de inwoners van de stad. Dáár zou Hij voor naar Golgotha gaan. Als je beseft, dat Zijn dood je verlost van al je zonden, komen er tranen. Tranen van pijn dat Hij voor mij de dood moest ingaan, maar ook tranen van blijdschap en dankbaarheid. Dank U, Heere Jezus. Hij voor mij! Dat is toch onbegrijpelijk?

Nellie van Dooijeweert Nellie is getrouwd met evangelist Jan Dooijeweert en schrijft verhalen over bijzondere gebeurtenissen in hun persoonlijk leven en hun werk in Gods Koninkrijk.

Advertenties

Gezocht :

Verzorgenden en verpleegkundigen in Zeeland en Zuid-Holland

Kom werken bĳ Cedrah op één van onze locaties! Bĳ Cedrah bieden we je

Ouderenzorg uitdagend?

talloze opleidingsmogelĳkheden in combinatie met een toffe werkplek. Geen werkervaring? Geen probleem! Of je nu beginneling, ervaren of herintreder

Echt wel!

bent, we kĳken graag naar de mogelĳkheden die er zĳn! Weet je dat er bij ons verschillende collega’s werken die een beroepenswitch hebben gedaan? Scan de QR-code voor het verhaal van oud-baggeraar Teus Vink!

Interesse? Neem contact op met onze recruiter Marieke Smits:  06 21 13 68 91  m.smits@cedrah.nl of kijk op werkenbijcedrah.nl

GROEPEN

OP AFSPRAAK

RUST RELATIE RETRAITE

workshop

PRE-MARRIAGE

workshop

MARRIAGE WANDELCOACHING

1 TOTAALCONCEPT MAATWERK IN ELKE AFBOUWFASE retail

woningbouw

utiliteit

www.c-acn.nl

onderwijs

Hartelijk Verbonden biedt jou rust en relatie met het Woord als Fundament en Bron. Voor kerk en verenigingen: arrangementen met themaof stiltewandeling en/of meditatief creatieve invulling.

PASTORAAL DIACONAAL CENTRUM

de Herberg in Oosterbeek Pleisterplaats rust en herstel verdieping en perspectief structuur en pastoraat

www.pdcdeherberg.nl

Ik zal de blijken van goedertierenheid van de HEERE eeuwig bezingen, van generatie op generatie Uw trouw met mijn mond bekendmaken. Want ik heb gezegd: Uw goedertierenheid zal voor eeuwig gebouwd worden; Uw trouw hebt U vast doen staan in de hemel zelf. Psalm 89 vers 2 en 3

Colofon Dit magazine is een tweemaandelijkse uitgave van Vrouw tot Vrouw, Hervormde Vrouwenbond. Voorzitter redactie en landelijk bestuur

Advertenties

Gertruud de Koeijer-Hoekman gdekoeijer@vrouwtotvrouw.nl

AMV Lunteren info@drukkerij-AMV.nl Tel. (0318) 48 40 74

Hoofd- en eindredactie

Jacobi de Wildt-Rentier (hoofdredacteur – 078-6319474) Marina Maas-Heijkoop (eindredacteur) redactie@vrouwtotvrouw.nl Redactieleden

Simone Aantjes-Freije, Corine de Jong, Gertruud de Koeijer-Hoekman, Marja de Kruijf-Ros, Annelies van der Linde-van Zuthem, Hannah Neele en Jannemieke Weenink-ter Steege Leden landelijk bestuur

Elsbeth ten Brinke-de Rijke, Jannie Doorneweerd-Snel, Corine de Jong, Erika de Jong-Borkent, Jantine Kats-van Voorden, Tjeerda Kuyt-Verolme, Marjo Lammers-Vastenhoud, Anita Maas-Lugthart, Monica Molendijk-van Bemmel en Joanneke Vreeken-van der Giessen Vormgeving

AMV Lunteren

Abonnementenadministratie

Jaarabonnement €17,50 Na eerste jaar maandelijks opzegbaar met in achtneming van opzegtermijn van 3 maanden. Voor nieuwe abonnees, adreswijzigingen, etc.: www.vrouwtotvrouw.nl/abonneeadministratie of administratie@vrouwtotvrouw.nl Ledenadministratie (voor kringen)

Contributie €17,50 Wordt aangegaan voor een jaar, opzeggen voor 1 december. Voor nieuwe kringleden, adreswijzigingen, etc.: www.vrouwtotvrouw.nl/ledenadministratie of administratie@vrouwtotvrouw.nl Contact Vrouw tot Vrouw organisatie

Johan Willem Frisostraat 38 7462 GX Rijssen secretariaat@vrouwtotvrouw.nl 06-48 87 63 70

Drukwerk en verzending

AMV Lunteren

Advertenties

Benieuwd naar het leven van vrouwen in het Midden-Oosten? Lees de verhalen van Noura en Flora in ons boekje ‘Tipje van de sluier’, geschreven door veldwerkers van Stichting Ismael. Zij nemen u mee naar landen waar het niet vanzelfsprekend is om te geloven in de Heere Jezus. Ondanks vervolging en verdrukking volharden zij; verlangend naar een betere Toekomst.

N VAN TENTENMAKERS ZEVEN VERHALE

Wilt u ons werk in het Midden-Oosten steunen?

Met het project Woestijnleven worden veldwerkers uitgezonden om in woord en daad als christenen te leven in landen waar geen openlijke kerk mag bestaan. Helpt u mee?

Bestel gratis het boekje ‘Tipje van de sluier’ Ga naar www.stichting-ismael.nl/ tipjevandesluier

Maak uw gift over naar NL68 TRIO 0786 7131 43 t.n.v. Stichting Ismaël o.v.v. Woestijnleven

TIPJE VAN DE

sluier

Uitgaven van AMV DE HEERLIJKHEID VAN DIT LAATSTE HUIS ZAL GROTER WORDEN DAN VAN HET EERSTE ACHT BI JBELSTUDI ES OVER HET BOEK HAGGAÏ

Na een verzoek vanuit de Hersteld Hervormde Mannenbond heeft ds. IJ.R. Bijl een aantal Bijbelstudies geschreven over de profeet Haggaï. Haggaï moest profeteren in een tijd waarin, na de terugkeer van Juda uit de Babylonische ballingschap, de herbouw van de verwoeste tempel stil was komen te liggen. Van Godswege moest hij het volk aansporen de tempel te bouwen, daarbij waarschuwend voor zonden van zowel nalatigheid als moedeloosheid. Hoewel de tweede tempel, wat betreft grootte en materiaalgebruik, van minder heerlijkheid leek dan de eerste tempel, zou de heerlijkheid van deze laatste tempel toch groter blijken te zijn. In de tweede tempel zou de Heere Jezus namelijk Zelf Zijn voetstappen zetten. Overigens heeft Haggaï in zijn dagen ook al mogen spreken over de tweede komst van Christus. Dan zal de eeuwige dag van het nieuwe Jeruzalem aanbreken, waarin geen tempel meer zal zijn, omdat de Heere, de almachtige God, Zelf haar Tempel zal zijn, en het Lam (Openbaring 21:22).

DE HEERLIJKHEID VAN DIT LAATSTE HUIS ZAL GROTER WORDEN DAN VAN HET EERSTE

Drukkerij Buijten & Schipperheijn (Amsterdam) en Drukkerij AMV (Lunteren) gaan de krachten bundelen. Hierdoor kunnen we nog meer voor u betekenen op het gebied van vormgeving en (zakelijk) drukwerk, periodieken en boeken.

DE HEERLIJKHEID VAN DIT LAATSTE HUIS ZAL GROTER WORDEN DAN VAN HET EERSTE Ds. IJ.R. Bijl

€9,95

De geschreven Bijbelstudies kunnen niet alleen door mannenverenigingen gebruikt worden, maar ook door andere verenigingen en Bijbelkringen. Met het oog hierop zijn na iedere Bijbelstudie enkele vragen toegevoegd. Uiteraard zijn de Bijbelstudies ook geschikt voor persoonlijk gebruik.

€9,95

€7,50

ISBN-9789082898866

Drukkerij AMV verzorgt al meer dan 35 jaar een breed pakket drukwerk, van klein tot groot en beschikt over een flinke ontwerpstudio. Met de overname van de drukkerij-afdeling van Buijten & Schipperheijn wordt het machinepark van AMV uitgebreid met een groot-formaat drukpers voor o.a. snelle en hoogwaardige producties van boeken en tijdschriften. Als extra specialisme heeft de nieuwe combinatie een afdeling cartografie, met name voor toeristische doeleinden (zoals fietskaarten). We spreken graag met u over wat we voor u kunnen betekenen.

789082

898866

A C HT B I J B E L S T U D I E S OVE R HE T B OE K HA G G A Ï

Na een verzoek vanuit de Hersteld Hervormde Mannenbond heeft ds. IJ.R. Bijl een aantal Bijbelstudies geschreven over de profeet Haggaï.

Indrukwekkende uitspraken over de betekenis van het kruis in het leven van een gelovige. Amy Carmichael

Dit prachtige boekje probeert bijbelse antwoorden te geven op de basisvragen van het gebed. Een onbekende christen

Gods beste geheimen Dagelijkse overdenkingen over de omgang met God. (Bijbelteksten in HSV)

Andrew Murray

Drukkerij AMV gaat vanaf 1 januari 2022 verder vanuit de vestiging Lunteren onder de naam AMV + Buijten & Schipperheijn grafimedia. We wensen de lezers van Vrouw tot Vrouw een gezegend nieuw jaar.

Drukkerij AMV BV Kauwenhoven 5, 6741 PW LUNTEREN (0318) 48 40 74 | info@drukkerij-amv.nl

Vrouw tot Vrouw magazine - jan 2022

Articles inside

Column - Levenswijsheid

Aankondiging

Colofon

Verhaal - Genade?

Alle tranen worden afgewist

Ontmoeten

Interview - Ariëtte van der Knijff

Recept Bonenschotel met perzik

Meeleven

Artikel - Laat je als mantelzorger ondersteunen

Column - In de praktijk

Column - Groen

Bijbelstudie - God en het lijden

Van meuk naar leuk

Artikel - Wat verwacht je van het leven?

Interview - Ank Cappon

Artikel - Dagboek van een wethouder

Column - De Indonesische spiegel

Column - Buitengewoon

Welkom

Boeken