7 JAARGANG • NR. 84 12 -2022 MAANDBLAD GROOTHEERENVEEN.NL REINDER TEIJE TEL MAN MET EEN MISSIE heerenveen groot IN DEZE UITGAVE Actueel in Heerenveen INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN FOTO: MUSTAFA GUMUSSU • FPH.NL
In de kerstvakantie krijg ik van een goede vriend steevast een opschrijfboekje met een harde kaft cadeau. Waarschijnlijk zit het ieder jaar in zijn kerstpakket, en hij weet dat ik veel schrijf. Ik ben er erg blij mee; het boekje past precies in de binnenzak van mijn jasje en ik heb het altijd bij me om er mijn gedachten in te noteren. Voor het schrijven heb ik twee pennen op zak, want als er eentje leeg raakt, wil ik niet onthand zijn.
Net als ik in een cafeetje mijn gloednieuw nog blanco boekje en mijn schrijfpen tevoorschijn haal, komt Jules het café binnen. Jules trekt van de AOW en heeft altijd wel een handeltje in het een of ander, zodat hij van de opbrengsten daarvan tóch nog ‘op café’ kan. “Jij schrijft, toch?”, vraagt Jules als hij mij ziet. “Ik heb een leuke aanbieding voor je. Een partij van honderd pennen voor vijftig euro, echt wat voor jou.” “Wat moet ik nou met honderd pennen? Die krijg ik nooit leeg geschreven voor mijn pensioen”, antwoord ik. Maar ja, bedenk ik tegelijkertijd, als ik ze wél koop, doe ik het ook voor Jules. Dat is een mooie kerstgedachte.
“Of heb je anders belangstelling voor een pallet toiletpapier?”, onderbreekt Jules mijn overpeinzingen. “Altijd handig, voor als er een nieuwe pandemie komt.” “Nee Jules, dankjewel, ik heb niets nodig”, besluit ik resoluut, en Jules loopt enigszins teleurgesteld naar de barman om een koffie te bestellen. Als ik hem zo zie, een beetje aandoenlijk leunend aan de bar, starend naar zijn zuinig kopje koffie, krijg ik bijna medelijden. “Ik vertrek morgenvroeg met de vrouw naar de Belgische Ardennen”, hoor ik hem tegen de café-eigenaar zeggen. “Ik heb net een grote partij foute kersttruien verkocht, dus ik zit er gratis.” “Zo komt Jan Splinter door de winter”, bromt de cafébaas. “Da’s dan twee euro vijfenzeuventig.”
Als Jules het geld op de bar uittelt en het café uitloopt, en ik mijn eigen beoordelingsvermogen in twijfel trek en het voorval wil vastleggen in mijn opschrijfboekje, blijkt mijn pen leeg te zijn en de inkt van de tweede pen is ook op. “Jules!”, roep ik nog, “die honderd pennen…” Ik bestel een kop koffie en pak GrootHeerenveen van de leestafel. Ik móét een stukje schrijven. “Mot je een pen van de zaak?”, vraagt de barman. Ik kijk hem vragend aan. “Voor je kerststukkie, op pagina twee”, zegt hij.
Veel leesplezier. Veel
2 NUMMER 12 • 2022
VOLG ONS! EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 19 JANUARI 2023 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTHEERENVEEN.NL
Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!
leesplezier!
NAAR DE ARDENNEN INHOUD LEKKER LEZEN 5. REINDER TEIJE TEL MAN MET EEN MISSIE 14. FACE TO FACE MET FOTOGRAFE REINY BOURGONJE 19. AUSTRALISCHE KARLI TROTS DAT ZE UIT FRIESLAND KOMT MAATSCHAPPIJ & SAMENLEVING 9. ACTUEEL IN HEERENVEEN INFORMATIEKATERN VAN GEMEENTE HEERENVEEN 16. VRIJWILLIGERS KOKEN DIERVRIENDELIJK KERSTDINER VOOR WIE HET MOEILIJK HEEFT 20. SPORT CREËERT KANSEN IN DE TOWNSHIPS VAN ZUID-AFRIKA 23. ’DE BUURTKOK’ MAAKT HET VERSCHIL 30. HET ODENSEHUIS EN DE DORCAS WINKEL KUNNEN VRIJWILLIGERS GOED GEBRUIKEN 33. ‘ZINGEN VOOR JE LEVEN’ VOOR (EX)-KANKERPATIËNTEN EN HUN NAASTEN 25. VOEDSELBANKEN IN FRYSLÂN STAAN ONDER DRUKT CULTUUR & UITGAAN 27. KERSTGEDICHT: OAN DE FREUGDE 38. GUUS PIEKSMA EN ANNEWIEP BLOEM OVER NIJ TALINT ORKEST 40. VERGETEN FRIESE KUNSTENARES: BETZY AKERSLOOT-BERG 41. HET VERHAAL VAN HEERENVEEN: DE TUINEN EN PARKEN VAN ROODBAARD 42. NIGHT OF THE KOEMARKT X-MAS EDITIE 45. NUVERAARDIGE FERHALEN: FAN HEARREN EN SIZZEN 46. UITGAANSAGENDA T/M 20 JANUARI 2023 SPORT 48. REIN ZWART MEMORIAL 51. JOS VAN KIMMENAEDE OVER TALENTONTWIKKELING 52. HOE IS HET NU MET TEAM GROOTHEERENVEEN? 14 5 48 heerenveen // nummer 12 • 2022
Henk de Vries, eindredacteur EDITORIAL
POP-UP IN HEERENVEEN HERBERGT AL VEEL ACTIVITEITEN
HEERENVEEN - Afgelopen september is in het centrum van Heerenveen een Pop-Up geopend: een ontmoetingsplaats voor initiatieven en ideeën die leven binnen de gemeenschap van Heerenveen. De Pop-Up is al flink op dreef en elke week wordt er een divers aanbod aan activiteiten georganiseerd.
KERSTNACHT TERUG IN SPORTSTAD
JAN DE ROAS SJONGERS GEVEN KERSTCONCERT
NIEUWEHORNE - De Jan de Roas Sjongers uit Nieuwehorne geven op 23 december om half acht een concert in kerstsfeer in de doopsgezinde kerk aan de Kerkstraat in Heerenveen.
Het koor wordt ondersteund door twee gitaristen en twee fluitisten; dit viertal was ook van de partij tijdens de concerten ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan in mei van dit jaar. Speciaal voor dit kerstconcert heeft het koor een aantal nieuwe liederen ingestudeerd. Kaarten voor dit concert zijn te bestellen via Jan Heida (janheida50@hotmail. com) of Rein Bonsma (rrbonsma@telfort.nl). Daarvóór staat nóg een concert op de agenda, en wel op vrijdagmiddag 16 december in de Oranjewoudflat, voor de bewoners daar.
SINT THOMAS TRAILRUN OP 24 DECEMBER
NIEUWEHORNE – Op zaterdag 24 december is er weer een Sint Thomas Trailrun in Nieuwehorne.
De Sint Thomas Trailrun heeft afstanden van 2 en 3 kilometer voor de jeugd en 7,5 tot 28 kilometer voor volwassenen. Het zijn prachtige routes door de natuur van de Kiekenberg, het Ketliker Skar en over paden waar je normaal niet komt. Dit jaar met een gezellige start en finish in kerstsfeer vanuit de sporthal van het UDIROS Sportcomplex. Inschrijven kan op de website van Udiros Outdoor.
HEERENVEEN – Ook dit jaar zet de familie Guhnen van de oliebollenkraam op de hoek Pleinweg/Sieverstraat in Heerenveen zich in voor de Voedselbank. Alle klanten van de Voedselbank in Heerenveen kunnen weer rekenen op een lekkere zak oliebollen.
“Het zijn moeilijke tijden, ook voor ons als oliebollenkraam. Alles is helaas flink duurder geworden”, zegt eigenaar Heinrich Guhnen. “Toch vinden wij dat ook dit jaar dat de mensen die in Heerenveen afhankelijk zijn van de Voedselbank een extraatje verdienen. Zij hebben het natuurlijk extra moeilijk door de stijgende prijzen van energie, maar ook bijvoorbeeld van de dagelijkse boodschappen. Bij de Voedselbank krijgen deze mensen een bon uitgereikt. Met deze bon kunnen zij een lekkere zak oliebollen komen halen bij ons aan de kraam. Het is hen van harte gegund!”
AKKRUM - Stel je voor: op een avond word je wakker van een heleboel lawaai. Je kijkt uit het raam en ziet een héél grote trein. Je weet niet of je droomt of dat het echt is. ‘Allemaal instappen,’ roept de conducteur. ‘Allemaal instappen in de Polar Express!’
Op zaterdagavond 17 december om acht uur is de Terptsjerke in Akkrum het fraaie decor voor het kerstconcert van muziekvereniging Harmonie Akkrum. Het fanfareorkest brengt De Wonderlijke Reis, een muzikale kerstvoorstelling voor jong en oud. Dit verhaal is verfilmd als The Polar Express, een vertelling die speelt tussen droom en werkelijkheid over een jongetje dat in een toverachtige trein naar de Noordpool reist, waar hij een ontmoeting heeft met de Kerstman. Een vrije gift na afloop is welkom.
Wil jij weten wat
de Pop-Up
ORANJEWOUD - De ijsclub in Oranjewoud heeft eindelijk weer een clubgebouw. Met behulp van sponsors is genoeg geld verzameld en mag oud-shorttrackbondscoach Jeroen Otter het clubgebouw openen.
In januari 1929 is de ijsclub al opgericht. De ijsbaan is in 1995/96 weggehaald toen de A32 werd verbreed.
van de gemeente. OLIEBOLLENKRAAM GUHNEN DONEERT OLIEBOLLEN AAN VOEDSELBANK HEERENVEEN BANKETSTAAF VAN ROYAL SMILDE VOOR SCHOONMAAKVRIJWILLIGERS DE HEIDE
In 2000 is de nieuwe ijsbaan op de huidige plaats in gebruik genomen. Toen is ook een keet aangeschaft als clubgebouw voor die baan. Die is nu vervangen door twee containers. “We hebben twee containers in Rotterdam gekocht en die hebben we opgeknapt”, zegt voorzitter Jaap van der Zee. Ze zijn met platen betimmerd door bestuursleden en vrijwilligers uit het dorp. Nu is het nog wachten op geschikt winterweer. Van der Zee: “Als er ijs ligt, ook al is het maar twee dagen, dan zijn we blij dat we iets kunnen bieden. Niet alleen voor het dorp, maar ook voor de schooljeugd uit het dorp en de omliggende wijken. Als morgen de winter komt, zijn wij er klaar voor.”
HEERENVEEN - Ook dit jaar zet Royal Smilde de vele onmisbare vrijwilligers uit de gemeente Heerenveen graag in het zonnetje voor hun inzet. Royal Smilde stelt maar liefst tweeduizend banketstaven beschikbaar aan vrijwilligersorganisaties. Een jaarlijks terugkerende traditie van dit Heerenveense familiebedrijf.
Zaterdagochtend kregen de schoonmaakvrijwilligers in recreatiegebied De Heide een lekkere banketstaaf aangeboden. Ieder weekend gaat deze groep op pad om De Heide te ontdoen van zwerfvuil. Een taak die kan rekenen op veel respect. Mede door de inzet van deze vrijwilligers ziet het recreatiegebied er ieder weekend spic en span uit. Hennie de Vries heeft de Heidevrijwilligers aangemeld bij Caleidoscoop. Zij woont in de buurt en is vaste bezoeker van het gebied.
3 GROOTHEERENVEEN heerenveen
Initiatiefnemers van de Pop-Up (Bibliotheken Mar en Fean, welzijnsorganisatie Caleidoscoop en gemeente Heerenveen) zetten de deur open en nodigen de inwoners van Heerenveen uit om mee te doen, anderen te ontmoeten en samen activiteiten te organiseren en initiatieven te ontplooien. In de Pop-Up worden wekelijks verschillende activiteiten georganiseerd. Denk hierbij aan Koffie en kuier, Groet & Ontmoet, het Plantenasiel en diverse creatieve activiteiten, zoals naaien en breien en vanaf januari ook schilderen en een open atelier. Daarnaast heeft de Kringloop een plekje voor het publiek op dinsdag- en donderdagmiddag. Ook zijn er inlooptijden, bijvoorbeeld van de energiecoaches ORANJEWOUD HEEFT WEER CLUBGEBOUW KERSTCONCERT HARMONIE AKKRUM
te
bieden heeft? Of wil je zelf een activiteit opstarten in de Pop-Up? Loop eens binnen en kom een kopje koffie of thee drinken. Je kunt de Pop-Up Heerenveen ook volgen op social media @Pop_Up_Heerenveen.
IJSCLUB
HEERENVEEN - Op zaterdagavond 24 december is er na twee jaar gedwongen afwezigheid door corona weer een ‘Kerstnacht in Sportstad’ mee te maken.
De - gratis toegankelijke - viering heeft een gevarieerd programma waarin muziek, (samen)zang, sport en gebed samenkomen. Dit jaar wordt de Kerstnacht in Sportstad voor de vijftiende keer gevierd. De kerstnachtviering trekt altijd veel publiek. In 2019 kwamen er drieduizend mensen naar Sportstad.
MERKEN OUTLET -30% Korting -30% Korting -50% Korting -50% Korting -30% Korting -20% Korting -50% Korting -20% Korting *Uitgezonderd standaard collectie HEERENVEEN LINDEGRACHT 9 HEERENVEEN - T. 0513 61 00 61 WWW.KAMSMASCHOENEN.NL Uw e-Bike specialist van Noord-Nederland Welkom bij e-Bike Center Heerenveen. Wilt u zorgeloos genieten en veel fietsplezier beleven? Breng dan een bezoek aan onze winkel. Onze specialisten staan voor u klaar. Wij leveren fietsen van o.a onderstaande merken: Gedempte Molenwijk 4 Heerenveen - 0513-744143 www.ebikecenterheerenveen.nl
MAN MET EEN MISSIE
Reinder Teije Tel (21) uit Oudehorne heeft naast zijn fulltime baan als interieurbouwer een grote hobby: hij maakt van eikenhout meubels op maat. Maar als echte vakman heeft hij een nóg belangrijkere missie: jongeren het ambacht van meubelmaker bijbrengen. Ook zet hij zich in voor World Servants: als vrijwilliger hielp hij twee keer mee om in de Derde Wereld scholen te bouwen. Daarnaast is hij echtgenoot van Vivian en jonge vader van twee dochtertjes, waarvan de oudste al staat te trappelen om ‘heit’ te helpen in de werkplaats. Wij spraken Reinder Teije bij zijn ouders op de boerderij, waar liefde en zorg voor kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen voorop staat. “Ik zie mezelf terug in de leerlingen die ik begeleid.” >>
GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen 5
AMANDA DE VRIES // FOTO’S
GUMUSSU
TEKST
MUSTAFA
REINDER TEIJE TEL
e zijn in Oudehorne bij interieurbouwer Reinder Teije Tel en het is even zoeken naar de werkplaats. Die bevindt zich namelijk achter in de boerderij van vader Willem Teun en moeder Anneke Tel. Maar Reinder Teije meldt zich al gauw en geeft ons een korte rondleiding.
DAGOPVANG
“Mijn vader en moeder hadden tot 2005 hier een melkveebedrijf”, legt hij uit. “Ze hadden de keuze: groter of stoppen. Het werd het laatste en sindsdien hebben zij samen met mijn oom Bert-Yntze en Theresia Tel in het voorhuis een kinderopvang en een zorgopvang en dagbesteding voor jongeren, volwassenen en ouderen; daarvan helpt één oudere mij regelmatig in de werkplaats. Daarnaast heeft mijn vader op het erf een moestuin en een kas waar hij onbespoten groenten verbouwt, die daarna in pakketten worden verkocht. Ook hierbij zijn er volwassenen die helpen en er een stuk dagbesteding in vinden. Het is mooi om te zien hoe de verschillende groepen met elkaar omgaan; we geven ze hier graag een fijne en vertrouwde plek.”
OPLEIDING MEUBELMAKER
Bescheiden laat Reinder Teije zijn werkplaats zien, en stelt hij ons voor aan vader Willem Teun. Die legt net de laatste hand aan een hoofdbordsteun voor een bed. Zittend tussen de eikenhouten balken en grote frees- schaaf- en zaagmachines, vertelt Reinder Teije over zijn passie voor het vak van timmerman en het belang van een ambachtelijke opleiding voor de hedendaagse generatie. “Ik ben in 2001 hier op de boerderij geboren, ik groeide op met een jongere broer en zus. Na de basisschool hier in Oudehorne ging ik in Heerenveen naar de landbouwschool. Na twee jaar liep ik stage bij een boer en bij een horecabedrijf in Oranjewoud. Maar het ging niet zo lekker op school en toen mocht ik thuis stagelopen. Daar begon ik voorzichtig met het maken van houten picknickbanken, en stroomde ik op het Friesland College in Heerenveen in op niveau 2 van de opleiding ‘meubelmaker’, dat scheelde me een jaar.
Mijn gevoel zei mij heel duidelijk dat ik iets met mijn handen wilde doen. Hout is een levend en natuurproduct. Ik vind het fantastisch om van een ruwe plank iets moois te
maken. Dat ik graag met eikenhout werk is een stukje smaak. In principe kan ik met alles werken, maar eiken is heel modern.”
GEVAARLIJKE MACHINES
Reinder Teije was nog maar negentien jaar toen hij van school kwam, hij had er toen inmiddels een stage van tien weken bij een interieurbouwer in Gorredijk opzitten en een werken/leertraject bij een interieurbouwer in Heerenveen. “Hier werk ik nog steeds”, verduidelijkt hij. “Veertig uur per week en met veel plezier. We maken alles op het gebied van keukens, dus de kastjes maar bijvoorbeeld ook de gootstenen; daarnaast doen we ook alle montage. Ik ben samen met twee leerlingen de jongste van het team. Ik leid deze twee leerlingen op en dat is heel mooi om te doen. Op school krijgen ze de basis, één dag per week. In de praktijk leren ze het vak in vier dagen per week. Ik vraag ze vaak: ‘Hoe zouden jullie het doen?’ Ik maak ze bewust van de stappen die ze gaan maken. Alleen zo kunnen ze het vak goed leren. Ze werken met grote, gevaarlijke machines, dus controle over de motoriek van hun handen is heel belangrijk! Verder laat ik ze graag vrij. Ik zie ze groeien, zie hoe trots ze zijn als ze bijvoorbeeld een bureautje hebben gemaakt. En dan ben ik op mijn beurt ook heel trots op hen.”
KINDERKEUKENTJE
Vader Willem Teun komt binnen met de koffiepot en zegt lachend: “Zal ik jullie maar even wat inschenken? Want als het aan Reinder Teije ligt, krijgen jullie vanmiddag geen koffie. Die vergeet dat altijd.” We drinken met smaak ons bakkie terwijl Reinder Teije verder gaat met zijn verhaal: “Het is jammer dat we te weinig aanwas hebben van jonge mensen. Er is duidelijk een leerlingentekort. Ik denk dat je tegen het timmervak en de opleiding aan moet lopen. Zo was het bij mij ook. Je moet iets vinden wat jou raakt. Het is een praktisch vak dat valt of staat met de juiste begeleiding. Mijn docenten op de opleiding vroegen mij altijd waar ik nou enthousiast van werd. Zij waren echt geïnteresseerd in mij en dat helpt enorm. Als leerling is het ook belangrijk dat je blijft vragen. Ik heb liever dat mijn leerlingen mij tien keer vragen, dan dat ze het fout doen. En de veiligheid staat altijd voorop.
6 REINDER TEIJE TEL NUMMER 12 • 2022 W “IK ZOU VOOR WORLD SERVANTS WEL EENS NAAR ZUID-AMERIKA WILLEN”
“JE MOET IETS VINDEN WAT JOU RAAKT”
In de opleiding moest ik onder andere een kinderkeukentje maken – dat is nu trouwens nog steeds een praktijkonderdeel – en ik werkte het mooi rond af en gebruikte fineer als toplaag. Mijn oudste dochtertje speelt er nu mee, het is één van haar favoriete speelgoedstukken.”
WAARDERING VOOR WERK
De op maat gemaakte bedden en nachtkastjes die Reinder Teije maakt en bij klanten bezorgt, is een uit de hand gelopen hobby. Hij geniet vooral van het maakproces, zo legt hij uit. “De weg er naartoe is het mooiste. Handigheid krijgen en in een flow zitten, zodat ik de tijd vergeet. Ik zie dat ook terug bij de oudere man die voor zijn dagbesteding gebruik maakt van mijn werkplaats. Hij maakt onder andere vogelhokjes en insectenhotels en gaat daar helemaal in op. Hij helpt mij ook weleens met het frezen van de balken. Dat vindt hij mooi en mijn waardering voor zijn werk vindt hij prachtig. De markt is wel moeilijk op dit moment, de levertijden van hout zijn lang en de prijzen zijn hoog. Daarnaast gaat de kwaliteit van het hout achteruit. Ik zoek daarom goed naar de juiste producten; de huidige situatie maakt mij bewuster. Sowieso heeft al het hout dat ik gebruik heeft het FSC-keurmerk, het is allemaal Europees eiken. Maar ik combineer ook steeds vaker bezorgritten met elkaar. Het is absoluut niet duurzaam om voor één bed naar Noord-Brabant te vliegen.”
MET HANDEN EN VOETEN COMMUNICEREN
In 2017 zette Reinder Teije zijn vakmanschap in voor het goede doel: World Servants. “Ik kende de christelijke organisatie van mijn tijd op de basisschool”, vertelt hij. “Toen haalden wij lege flessen voor hen op en zamelden we het statiegeld in. Daarnaast kregen we een presentatie over mensen die zich in de Derde Wereld inzetten voor World Servants. Mijn vader en een oom van mij gingen daar bijvoorbeeld ook naartoe. In 2017 ging ik met nog veertig andere mensen naar Sierra Leone, waar we een school bouwden. De muren waren van steen, de dakspanten van hout, dus dat was helemaal in mijn straatje. De lokale bevolking hielp mee, maar kende geen Engels. Dus we communiceerden met handen en voeten, en binnen de kortste keren was ik als jongste al leider over
de groep, samen met een jonge inwoner. Mijn naam was voor hem natuurlijk een crime om uit te spreken, dus noemde hij mij ‘Henk’. In de drie weken dat ik daar was heb ik zoveel geleerd. De andere cultuur, de manier van een dak bouwen met hout; het was een heel mooi project. Met die jongen heb ik trouwens nog steeds goed contact.”
LEREN METSELEN
Het vrijwilligersproject beviel Reinder Teije zo goed, dat hij in 2018 opnieuw afreisde naar Afrika. “In Zambia bouwden we opnieuw een school. Deze keer ging ik er met een aantal bekenden uit Oudehorne naartoe. Het was een hele uitdaging voor mij, omdat deze school voornamelijk uit steen bestond, en ik dus moest leren metselen. Maar het was verrassend om te doen en ik kon me toch ook weer uitleven als timmerman. Zo maakte ik onder andere het complete dak van stalen profielen met platen daar overheen. Mijn zusje Anna Marta is dit jaar ook voor World Servants op pad geweest als vrijwilliger. Zij bouwde mee aan een gemeenschapscentrum in Brazilië. Toen ze terugkwam was ze een paar kilo aangekomen; er was daar genoeg te eten. Tijdens mijn projecten was ik alleen maar afgevallen, wij hadden niet zoveel te eten. Omdat in Zuid-Amerika de omstandigheden totaal anders zijn dan in Afrika, zou ik weleens voor World Servants naar dat continent willen. Dat lijkt mij opnieuw een zeer leerzame ervaring.”
HOUTEN TORENS EN KASTELEN
Als jonge vader met een drukke baan, een grote hobby en een net gekochte woning hoeft Reinder Teije zich niet te vervelen. “Misschien dat ik in de toekomst mijn hobby om houten bedden te maken omzet in een eigen bedrijf. Maar op dit moment ben ik tevreden over mijn leven”, zegt hij. “Het is goed zoals het nu is. Samen met mijn vrouw – zij is opticien –geniet ik volop van onze dochtertjes Annelinde van drie jaar en Rosalin van een halfjaar. Annelinde ‘helpt’ mij op zaterdag geregeld in de werkplaats. Dan komen de overall en de laarzen aan en ‘verft’ ze de balken. Dit betekent in de praktijk dat ze met een doekje de olie uitwrijft. Ook maakt ze van het afval houten torens en kastelen, waar mijn vader – die dan op haar past – bij helpt. Die twee samen zo bezig te zien, dat is geweldig.”
7 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen
Wij denken nu alvast na over onze toekomstige woonsituatie
JOURE | Bedriuwswei 1 (bij afrit A7) Klein, middelgroot, groot of extra hoog, altijd bereikbaar, voldoende parkeerplekken. Voor meer informatie bel: 06 - 19 33 86 57 www.multispaces.nl 112 TE KOOP multifunctionele ruimtes, flexibel in te vullen Kuiper Verzekeringen. Voelt als familie. kuiperverzekeringen.nl Service Appartementen Oranjewoud “Er is veel krapte op de woningmarkt. Zeker als we straks willen doorstromen naar een appartement met voorzieningen. Daarom zijn we nu al aan het oriënteren wat de mogelijkheden zijn. We gaan ons nu inschrijven zodat we straks toch kunnen verhuizen naar een mooi service appartement.” “We zijn erg positie over de service appartementen van Oranjewoud Wonen in Heerenveen. Die bieden 24 uur per dag, zeven dagen in de week service en ondersteuning. Er is een winkel voor de dagelijkse boodschappen, een grand café, bibliotheek, kapsalon,
schoonheidssalon, pedicure en een zaal voor allerlei activiteiten. Ook zijn er diverse clubs. Zo biedt Oranjewoud Wonen een prettige woonomgeving waar we mensen tegen komen, een praatje kunnen maken en elkaar leren kennen.” Medewerkers van OranjewoudZorg zorgen dat iedereen de ondersteuning en zorg krijgt die nodig is. Hierdoor kunnen bewoners zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen in een beschermde omgeving. Alle appartementen zijn standaard voorzien van een alarmeringssysteem met een 24/7 alarmopvolging. Kijk op www.oranjewoudwonen.nl of bel met 0513-63 62 85 voor meer informatie.
Actueel in Heerenveen
INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | DECEMBER 2022
Agenda gemeenteraad
De 31 raadsleden nemen als gemeenteraad besluiten namens de inwoners van Heerenveen. Bijvoorbeeld of van een bijgebouw een woning gemaakt mag worden en of er een parkeergarage gerealiseerd wordt. De gemeenteraad is ook verantwoordelijk voor het uitgeven van het geld van de gemeente.
Wil je weten wie de raadsleden zijn? Kijk op heerenveen.nl/raadsleden
In een commissievergadering worden raadsvoorstellen meningsvormend besproken door de raadscommissie. In de raadsvergadering neemt de gemeenteraad vervolgens een besluit over de raadsvoorstellen. Op 12 december vonden de commissie Samenlevingszaken (SAZA) en Algemene Zaken (AZ) plaats.
COMMISSIEVERGADERING
15 december | 19.30 uur | ROM
Op de agenda:
• Fietsveiligheid
• Raadsbrieven integrale visie Oranjewoud
• Beleidskader zonneparken
• Jan Jonkmanweg naast nummer 29 in de Knipe, verklaring van geen bedenkingen
• Bestemmingsplanwijziging voor accommodatie kaatsvereniging in Hoornsterzwaag
• Vaststellen voorbereidingsbesluit Centrum
• Parkeergarage Burgemeester Kuperusplein en parkeervoorziening aan de Verlengde Veldschans en het Molenplein
Jouw mening geven?
Dat kan via een video (max. vijf minuten), e-mail, brief of andere manier. Laat het weten aan de gemeenteraad via: griffie@heerenveen.nl
RAADSVERGADERING
19 december | 20.00 uur
In de raadsvergadering van 19 december neemt de gemeenteraad een besluit over de onderwerpen die op de agenda van
de commissievergaderingen op 12 en 15 november staan. Onderwerpen die als ‘hamerstukken’ op de agenda staan, daarover voert de raad geen debat, maar neemt direct een besluit.
Op de agenda:
• Beleidskader zonneparken
• Jan Jonkmanweg naast nummer 29 in de Knipe, verklaring van geen bedenkingen
• Bestemmingsplanwijziging voor accommodatie kaatsvereniging in Hoornsterzwaag
• Vaststellen voorbereidingsbesluit Centrum
• Parkeergarage Burgemeester Kuperusplein en parkeervoorziening aan de Verlengde Veldschans en het Molenplein
• 4e verzamelbesluit wijziging Begroting 2022
• Belastingverordeningen 2023
• Brede nota kapitaalgoederen 2024-2027
• Gemeentelijke huisvesting
• Verordening rechtspositie raads- en commissieleden
Jouw mening geven? Stuur een e-mail aan de gemeenteraad via griffie@heerenveen.nl
Bekijk de complete agenda en stukken op heerenveen.nl/gemeenteraad. Hier kun je ook live de vergaderingen meekijken.
Nieuwsgierig naar wat er nog meer speelt in de gemeente?
Kijk op heerenveen.nl/nu-actueel
Maatregelenpakket voor inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers
Veel inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties merken de gevolgen van de hoge inflatie en oplopende energieprijzen. De gemeente komt daarom met een maatregelenpakket, inclusief noodfonds van 900.000 euro.
Voor wie is het noodfonds?
• Inwoners die door de energiecrisis en inflatie onder de armoedegrens dreigen te raken.
• Maatschappelijke organisaties met acute betalingsproblemen door de hoge energieprijzen.
Ondernemers kunnen een bijdrage krijgen voor een energieadvies op
maat. Vanaf januari kunnen ze hun aanvraag indienen via heerenveen.nl/noodfonds
Meer weten? Kijk op heerenveen.nl/ noodfonds of scan de QR-code.
Iedereen goed verzekerd tegen ziektekosten
Voor inwoners met een laag inkomen biedt de gemeente Heerenveen ook in 2023 weer twee zorgregelingen aan: de Heerenveen Zorgt Regeling en de Collectieve Zorgverzekering Minima. Hiermee komt de gemeente de inwoners tegemoet voor wie de zorgkosten een forse hap uit het maandbudget zijn.
Inwoners met een inkomen tot 120% van de geldende bijstandsnorm (exclusief vakantiegeld) mogen gebruik maken van één van de zorgregelingen. Kijk voor meer informatie en tegemoetkoming van de zorgregeling op heerenveen.nl/ziektekosten.
Voor vragen over de zorgregelingen of bij het overstappen kunnen inwoners contact opnemen met Steunpunt de Barones om een afspraak te maken voor het spreekuur op dinsdag-, woensdag- en donderdagochtend tussen 10.00-12.00 uur. Dit kan telefonisch via (0513) 624 127
MijnGegevens: een nieuwe app van MijnOverheid
Met de nieuwe MijnGegevens app zijn de belangrijkste functies van MijnOverheid nu ook via een app beschikbaar. Met de MijnGegevens app kun je persoonlijke gegevens, die de overheid over je heeft, snel inzien.
Bijvoorbeeld je burgerservicenummer, je woonadres en jouw behaalde diploma’s. In de app vind je ook gegevens over je inkomen, je woning en over voertuigen die op je naam staan geregistreerd.
Ook handig: een belangrijke datum kun je via de app direct aan je agenda toevoegen! Bijvoorbeeld de datum waarop je paspoort verloopt of je auto naar de garage moet voor een nieuwe APK-keuring. Download de gratis app via Google Play of de Apple App Store.
9 nieuwe schoolgebouwen en 7 renovaties om modern onderwijs te
Heerenveen investeert met
Gemeente Heerenveen staat - zoals elke gemeente in Nederland - voor de nodige uitdagingen. Van het energievraagstuk tot de woningnood: het zijn allemaal thema’s die om aandacht vragen en veel geld kosten. In de nieuwe onderwijs-huisvestingsplannen voor het basis - en voorgezet onderwijs in Heerenveen, kiezen we ervoor om de komende zestien jaar méér te doen dan strikt noodzakelijk. Hier wordt een kleine € 60 miljoen voor uitgetrokken. Je kunt dit als een statement zien: De jeugd is de toekomst. Projectleider Lennert Marinus en schoolbestuurders Ingrid Janssen, Judith Steenvoorden en Hans Wildeboer vertellen over de plannen en de gedachten erachter.
Iedere gemeentelijke organisatie is verantwoordelijk voor de schoolgebouwen binnen haar gemeentegrenzen. Ze moet ervoor zorgen dat die geschikt en veilig zijn. Gemiddeld gaat een schoolgebouw zo’n vijftig jaar mee. Een groot deel van de schoolgebouwen in onze gemeente is al zo oud. Daar moet iets mee gebeuren en de landelijke overheid heeft nauwkeurig beschreven wat hier minimaal voor nodig is.
Adequaat, duurzaam en integraal Voorheen was dit precies wat we deden. De vorige plannen voor onderwijshuisvesting dienden niet voor niets ‘sober en doelmatig’ te zijn. De wet werd zonder ambitie uitgevoerd. Met het huidige ‘adequaat, duurzaam en integraal’ gaan we een flinke stap verder. Concreet: we willen duurzame, toekomstbestendige scholen en kindcentra creëren waarin meerdere schoolvormen samenkomen,
het kind centraal staat, meer groen te vinden is en waar wat er ín het gebouw gebeurt, bepalend is voor de vorm die het gebouw krijgt.
Neuzen dezelfde kant op Lennert Marinus is projectleider en blikt terug op de afgelopen jaren, waarin hij deze plannen samen met schoolbestuurders smeedde. Dat was geen eenvoudig traject. “Elke school - maar ook de gemeente als financierder - heeft zijn eigen belangen en er is nog altijd sprake van verzuiling binnen het onderwijs. Het is daarom ook een compliment aan alle betrokken dat er een toekomstgericht plan ligt met ambitie voor het kind en de buurt. De uitdaging was om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. We hebben daarbij out of the box gedacht, de wet- en regelgeving losgelaten, de omgeving meegenomen en vooral het kind centraal gesteld. Dat laatste klinkt logisch, maar als er zoveel belangen mee gemoeid zijn, wordt dat nog weleens uit het oog verloren.”
Stappen extra
Wat minder logisch klinkt, is dat de wet- en regelgeving werd losgelaten. “Wat ik daarmee bedoel, is vooral dat we niet strikt hebben gekeken naar wat we als gemeente móeten doen, maar naar wat ideaal zou zijn om te doen. En ja, dat kost meer. Maar wij concludeerden dat de voordelen van die paar stappen extra, het geld absoluut waard zijn. En dat ze zich op termijn zelfs terugverdienen”, aldus Marinus.
Vijftig jaar vooruit
Wat hebben kinderen vooral nodig? Marinus: “Een degelijk gebouw met een gezonde klimaatbeheersing. Een schoolplein dat het liefst ook na school toegankelijk is, met genoeg ruimte en groen. Waar mogelijk een autoluwe omgeving om veilig naar school te kunnen lopen en fietsen. En faciliteiten
die passen bij de onderwijskundige eisen van deze tijd en die van de toekomst. Want een schoolgebouw moet er zo’n vijftig jaar staan.”
Plannen primair onderwijs
In de komende zestien jaar moeten er negen nieuwe schoolgebouwen komen voor het basisonderwijs. Dit zijn vanaf
2023 de Albertine Agnesschool, De Roerganger en Het Vogelnest. In 2024 volgen De Finne en De Boarne. In 2026 start de nieuwbouw van de Tjongerschool en vanaf 2027 zijn de Sint Jozefschool, Mr. S. Wijbrandischool en Sevenaerschool aan de beurt. Vier locaties worden alleen gerenoveerd: Het Kompas, de
“Scholen zijn een belangrijke plek voor (talent)ontwikkeling. De toekomstige generatie wordt er opgeleid en het is een plek om te spelen, te ontdekken en vrienden te maken. De plannen die we hebben ontwikkeld zijn ambitieus. Maar als we intensief met elkaar blijven samenwerken geloof ik dat we ze kunnen realiseren.”
Zoetendal, wethouder
Kijk voor al het gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | DECEMBER 2022
Jelle
Projectleider Lennert Marinus
faciliteren
scholen in de toekomst
Wildeboer (Bornego College) en Judith Steenvoorden (OSG Sevenwolden)
“We hebben bij het uitdenken van deze plannen heel intensief samen opgetrokken met de gemeente, het primair, en het speciaal onderwijs. Het resultaat is een onderwijsplan voor een prachtig, divers palet aan mogelijkheden en onderwijsvormen. Zo is het straks veel overzichtelijker waar leerlingen voor welke onderwijsvorm terechtkunnen en profileren de scholen zich met aantrekkelijk onderwijs waarin ze zich duidelijk van elkaar onderscheiden. De gebouwen worden aangepast naar de gebruikers. Ook die van de toekomst. Zo is het mogelijk dat scholen in de toekomst een grotere rol krijgen in het sociaal domein. Of dat we de zorg en het bedrijfsleven meer bij het onderwijs betrekken. Het is goed om nu al na te denken hoe we de gebouwen hier eventueel op kunnen aanpassen. Daarnaast willen we als scholen onderling meer samenwerken. Door de beroepencampus ook geschikt te maken voor havo/vwo praktijklessen bijvoorbeeld. Met de renovaties en nieuwbouw ontstaan flexibele gebouwen die we voor meerdere vormen van onderwijs kunnen inzetten. Van klaslokalen tot zelfstudiezalen: ze zijn straks allemaal snel aan te passen naar de eisen van die tijd. Qua klimaatbeheersing en ventilatie gaan we er flink op vooruit. Dat kost wel wat: zo’n 80 procent van het bouwbudget gaat naar energiesystemen en andere installaties. Dan zijn de gebouwen volledig energieneutraal.”
Ingrid Janssen (Ambion)
Ekke de Haanschool, Futura en de Van Maasdijkschool. De Buitenkans, De Hoeksteen en It Bûtenplak worden daarnaast ook uitgebreid.
Grotere campussen voor voortgezet onderwijs Ook het Voortgezet Onderwijs staat aan het begin van grote renovaties en uitbreidingen. Dit gebeurt met name om de gebouwen weer up-todate te maken, onderwijskundige vernieuwingen door te voeren en om versnippering en leegstand te voorkomen. Zo nemen de leerlingen van (V)SO Duisterhoutschool deze winter hun intrek in de - dan gerenoveerde - Buitenbaan 3. De locaties Ds. Kingweg 8 en 10 worden omgesmolten tot beroepencampus voor onder andere het Kei College en De Compagnie. OSG Sevenwolden verhuist over enkele jaren met haar theoretische leerweg, mavo en havo/
vwo (onderbouw) naar locatie Fedde Schurer die wordt uitgebreid. Het Bornego College, met locaties aan de Ds. Kingweg 1 en 2, wordt met een renovatie meer als campus ingericht. De nieuwe Jenaplanschool Kiim gaat naar de gerenoveerde Beugel en de locatie Buitenbaan 5 komt leeg te staan en gaat terug naar de gemeente. Hiermee levert het voortgezet onderwijs in totaal zo’n 6.500 m2 oppervlakte in, maar wordt de overgebleven ruimte een stuk efficiënter, doelgerichter en flexibeler te gebruiken. De scholen gaan er bovendien op vooruit qua klimaatbeheersing, duurzaamheid en toekomstbestendigheid.
“We zijn blij met het plan. We gaan echt een enorme stap vooruit. De huidige schoolgebouwen zijn verouderd: gehorig, inflexibel en slecht geventileerd en geïsoleerd. Met het nieuwe plan worden het duurzame, flexibele en energiezuinige schoolgebouwen met veel licht en ruimte, die we goed kunnen ventileren en waar buiten even belangrijk is als binnen. Echt een fijne leeromgeving voor ieder kind. Al is er natuurlijk geen sprake van één concept: we bekijken per locatie wat wenselijk is. Een kleine dorpsschool vraagt om een andere aanpak dan een grote fusieschool middenin een wijk in Heerenveen. Waar mogelijk willen we scholen met elkaar, kinderopvangcentra en andere voorzieningen in omgeving laten samenwerken. Ook hier zal per locatie afhangen hoe dat er precies uit kan zien. Waar ouderenzorg en basisonderwijs gebruikmaken van hetzelfde gebouw, kunnen leerlingen bijvoorbeeld schoolvoorstellingen voor ouderen geven of een kerstdiner voor hen organiseren. Voordeel is dat je samen meer geld te besteden hebt dan alleen, en dus meer kunt investeren in mooie faciliteiten en voorzieningen. Denk aan een gymzaal of een plein ingericht als buitenspeellokaal. Ik ben blij dat we groot hebben gedacht bij het creëren van de plannen. Tegelijkertijd weet ik dat de praktijk weerbarstiger is. Ik hoop dat we bij de realisatie dicht bij de oorspronkelijke ambities blijven.”
Hans
OBS Het Slingertouw (foto: Ambion)
Samen werken aan een veilige en gezellige jaarwisseling
Een bijzondere tijd in het jaar: de feestdagen staan voor de deur en het is bijna 2023. Het zijn momenten waarop we graag met familie of vrienden samen komen. Waarbij we terugkijken op wat was en vooruitkijken naar wat komt. Dit jaar geldt dat het ingewikkelde tijden zijn. Waarbij u en ik jammer genoeg geen invloed hebben op wat er speelt in de wereld of in ons land. Zelfs de grip op de eigen thuissituatie is geen vanzelfsprekendheid.
Toch hoop ik dat de laatste weken van 2022 en Oud en Nieuw voor iedereen goede en gezellige momenten kent.
Ik wens iedereen gezellige Kerstdagen en een fijn 2023 toe.
Namens het bestuur van de gemeente Heerenveen, Tjeerd van der Zwan, burgemeester
Jaarwisseling 2022-2023
Uw hulp is welkom!
Samen met de hulpdiensten bereidt de gemeente zich voor op een gezellige en veilige jaarwisseling. We zetten ons gezamenlijk in om deze nacht veilig te laten verlopen. Maar we kunnen uw hulp ook goed gebruiken!
via www.politie.nl
Eigen haard is goud waard
Dat geldt voor uw eigen materialen. In sommige dorpen en wijken zijn losse zaken, zoals containers of geparkeerde caravans, een prooi voor vandalen. Ruim dus voor oudejaarsdag losse zaken op. Zeker wanneer u zelf niet thuis bent is dat wijze raad.
Ook kunt u een extra oogje in het zeil houden in uw eigen straat. Verkeersborden, bushokjes of brievenbussen worden vaak vernield door illegaal vuurwerk. Als u hierop snel reageert, kan dit veel schade voorkomen! Het kan helpen als u beelden van vernielingen of geweld zelf snel kunt uploaden op de website van de politie. Zo helpt u bij het opsporen en vervolgen van de daders.
Help hulpdiensten Hulp- en dienstverleners zijn mensen die dag en nacht klaar staan om hulp te verlenen. Ook op oudejaarsdag en –nacht zijn brandweer, politie, ambulancepersoneel, handhavers en buitendienstmedewerkers actief. Gelukkig hoeven ze niet altijd uit te rukken, maar ze zijn er altijd
snel bij als ergens iets mis gaat. Buitendienstmedewerkers gaan ook tijdens de jaarwisseling op pad om bijvoorbeeld materiaal van de openbare weg op te ruimen of kleine brandjes te blussen.
Helaas zien we vaker dat hun werk moeilijk wordt gemaakt. Agressie tegen hulpdiensten en medebewoners van onze gemeente is niet alleen een schending van de veiligheid en een verstoring van ieders feestvreugde. Het is ook strafbaar.
Daarom de oproep: heb respect voor elkaar en voor alle hulpverleners die u op elk moment van de dag nodig kunt hebben.
Vuurwerk afsteken
In ons land mag vuurwerk alleen op oudejaarsdag tussen 18.00 uur en 1 januari 02.00 uur afgestoken worden. En dan alleen zogenaamd F1 en F2 vuurwerk, dus geen knalvuurwerk. Wie toch vuurwerk afsteekt buiten deze tijden loopt kans op een boete en in beslagname van alle vuurwerk (vanaf categorie F2).
Vuurwerk mag alleen verkocht worden op drie verkoopdagen: op 29, 30 en 31 december.
Illegaal vuurwerk
Illegaal (knal)vuurwerk is al het vuurwerk dat niet in de consumentenhandel en binnen de hierboven genoemde dagen wordt verkocht. Het is verboden in te voeren en te (ver)kopen. Het is levensgevaarlijk voor gebruikers, maar ook voor omstanders. Jaarlijks belanden veel mensen in het ziekenhuis met zware verwondingen.
Afval: zelf opruimen
Vuurwerk afsteken is leuk maar de rommel die erbij komt kijken is minder fraai. Wij verwachten dat u zelf uw vuurwerkafval opruimt!
Carbidschieten
met Oud en Nieuw
Het is nu niet meer mogelijk een melding te doen voor een carbidschietlocatie. Wilt u het carbidschieten meemaken? Kijk dan op onze website voor de exacte locaties.
Op heerenveen.nl/feestdagen staat de meest belangrijke informatie over de jaarwisseling. Bijvoorbeeld waar u vuurwerk kunt kopen. Of waar u wanneer een kerstboom kunt inleveren.
Actueel in Heerenveen | informatiebijlage van gemeente Heerenveen | december 2022 verschijnt huis-aan-huis als bijlage van maandblad GrootHeerenveen. Redactie: communicatie gemeente Heerenveen, Postbus 15000, 8440 GA Heerenveen, telefoon 14 0513 E-mail: gemeente@heerenveen.nl | Tekst: gemeente Heerenveen en Suzanne van der Horst
INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | DECEMBER 2022
Kijk voor al het
gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl
Geen
Belangrijke telefoonnummers 112: dit nummer is altijd bereikbaar, zelfs wanneer uw beltegoed op is.
spoed, wel politie: 0900–8844 Meld Misdaad Anoniem: 0800-7000 Aangifte
Samen warm de winter door
Speciaal voor alle inwoners die het moeilijk hebben door de hogere prijzen voor energie en boodschappen, is er het noodfonds van de gemeente Heerenveen. Kunt u wel wat hulp gebruiken? Twijfel niet! We helpen u graag warm de winter door.
Wilt u meer weten of heeft u vragen? Kijk dan op www.heerenveen.nl/noodfonds, mail uw vraag naar noodfonds@heerenveen.nl of bel 140513.
Scan de QR-code met de camera van uw telefooon:
Bezoekadres Crackstraat 2 8441 ES
Correspondentieadres Postbus 15000 8440 GA
www.heerenveen.nl/noodfonds Gemeente Heerenveen 14 0513 www.heerenveen.nl
Heerenveen
Heerenveen
FACE TO FACE REINY BOURGONJE
fotografie MUSTAFA GUMUSSU tekst SONJA HARKEMA
De prijswinnende portretfoto’s van Reiny Bourgonje
“Ik wil de mensen mooier naar zichzelf laten kijken”
“Dat ik er prijzen mee win is mooi meegenomen, maar ik wil vooral mensen mooier naar zichzelf laten kijken”, zegt Reiny Bourgonje. Haar portretfoto’s zijn ware kunstwerken te noemen. Het is inspirerend om te zien hoe Reiny Bourgonje haar uit de hand gelopen hobby op een toegankelijke en eenvoudige manier benadert en daarmee oogstrelende creaties weet te maken. Niet alleen in Nederland wordt haar werk al een paar jaar geprezen; ook in het buitenland winnen haar beelden steeds vaker terrein.
Reiny Bourgonje (58) uit Heerenveen sleept de één na de andere fotoaward binnen en staat daar zelf ook nog wel wat van te kijken. “Als iemand mij tien jaar terug had gezegd dat ik nu een award winnende fotograaf was, dan had ik diegene in zijn gezicht uitgelachen”, lacht ze. “Ik? Nee, nooit! Acht jaar geleden werkte ik nog op kantoor bij de Postbank. Een kantoorbaan was niet mijn ding, want ik kon mijn creativiteit er niet in kwijt, maar aan fotograferen had ik niet een tel gedacht.”
HET VERHAAL VAN XUELI
De
nog vele andere titels staan op Reiny haar naam. Door de jaren heen is ze er simpel gezegd ‘wat ingerold’. Niet met als doel om allemaal prijzen te winnen, maar om via fotografie verhalen te vertellen en mensen zekerder te laten voelen over zichzelf.
Zo heeft Reiny een aantal jaar terug de twaalfjarige Xueli Abbing voor de lens. Reiny: “In een tijdschrift las ik het verhaal van Xueli, een Chinees meisje met albinisme. Haar Nederlandse adoptiemoeder was voor haar werk in Hong Kong. Daar kwam ze het meisje in een kindertehuis tegen. In China geloven ze namelijk dat kinderen met albinisme ongeluk brengen. Als alleenstaande moeder adopteerde de vrouw het meisje en nam haar mee naar Nederland. Ik was zo onder de indruk van het verhaal dat ik de vrouw heb gebeld met de vraag of ik haar dochter mocht fotograferen. Inmiddels staat ze regelmatig model en een aantal jaren geleden is ze teruggaan
naar haar geboorteland om daar een lezing te houden over kinderen met albinisme. Daarna is ze ambassadrice geworden voor UNESCO. Dat vind ik zó prachtig. En hoe mooi is het dat ik daar met mijn foto een kleine bijdrage aan heb mogen leveren.”
BOEKET BLOEMEN
Met het portret van Xueli wint Reiny de PIA d’OR Talent Award. “Het was niet dat ik daarop uit was, maar je rolt er op de een of andere manier in en het maakt je toch nieuwsgierig. Telkens zag ik meer wedstrijden voorbijkomen.
Ik dacht: ‘Dit loopt best leuk, ik ga nog eens meedoen’. Zo komt Reiny ook een Italiaanse wedstrijd in Siena tegen. “Daarvoor ben ik in een format gaan denken. Ik dacht: in Italië zie je weinig hele donkere mensen, dus dat spreekt ze waarschijnlijk heel erg aan. Net als bloemen, dus daarom heb ik een boeket uit een van mijn favoriete schilderijen in de foto verwerkt. En met succes, want van de 60.000 inzendingen heb ik de award voor Creative Photography gewonnen.”
SIMPEL EN EENVOUDIG
“Als ik dat zo zeg, voelt het nog steeds heel onwerkelijk”, blikt ze terug. Misschien komt dat omdat Reiny Bourgonje nooit hoge verwachtingen heeft bij het meedoen aan een fotografiewedstrijd. “Altijd als ik meedoe, stuur ik iets in waar ik zelf volledig achtersta en vervolgens block ik het en kijk ik er niet meer naar. Hoor ik niks, dan ben ik het eigenlijk alweer vergeten en win ik wel, dan is dat een hele leuke verrassing en een mooie opsteker.”
Bij een award winnende fotograaf denk je wellicht al snel aan grote studio’s vol lampen en apparatuur,
ingehuurde modellen en een kamer vol attributen. Maar dat is bij Reiny niet het geval. Ze werkt het liefst met daglicht, gebruikt één en dezelfde achtergrond en heeft na een fotografiecursus nooit weer een training of opleiding gevolgd. En dat is juist wat haar werk zo bijzonder maakt. “Ik wil het fotograferen simpel en eenvoudig houden. Het moet vooral zo natuurlijk mogelijk blijven en vooral niet te technisch worden. Ik gebruik dan ook liever geen lampen voor mijn foto’s, daglicht vind ik het mooiste licht dat er is. Verder werk ik altijd met dezelfde camera. Die heb ik een aantal jaar geleden gewonnen bij een fotowedstrijd. En mijn modellen pluk ik gewoon van straat. Ik zie direct of iemand fotogeniek is. Ook al moeten mensen er soms eerst even over nadenken, als de shoot erop zit vond iedereen het ontzettend leuk om te doen.”
EEN NIEUWE PASSIE OP JE 50E
Dat Reiny talent heeft voor fotografie ontdekt ze op haar 50e. Nadat haar baan bij de Postbank wordt opgeheven komt ze ermee in aanraking. Ze gaat op zoek naar een nieuwe invulling en komt in contact met iemand die fotografeert. Het spreekt haar aan en Reiny geeft het een kans. Ze koopt een instap spiegelreflexcamera en zet in een paar maanden tijd haar halve familie op haar slaapkamer voor de lens. Reiny: “Mijn zoon, neefjes en nichtjes; ik vroeg iedereen. Al snel combineerde ik mijn foto’s met kunst. Ik ben al mijn hele leven een groot kunstliefhebber en ben gek op de werken van Rembrandt. Je herkent dan ook veel van de stijl van de oude meesters in mijn foto’s. Bijvoorbeeld in de kleding,
de poses en in het gebruik van licht.” Met haar foto’s laat Reiny mensen op een mooie manier naar zichzelf kijken. En dat is precies wat ze zo mooi vindt aan haar vak. “Onlangs had ik een shoot met een jong meisje dat onzeker is. Haar moeder wilde haar heel graag mooie foto’s geven om haar te laten zien hoe mooi ze is. Dat vond ik zó prachtig. En het gebeurt vaker: meestal komen mensen een beetje gespannen de studio binnen en zeggen bij de voordeur al dat ze altijd raar op de foto staan. Dan is het voor mij de uitdaging om ze op hun gemak te stellen. En achteraf zeggen ze eigenlijk altijd: ‘Goh wat was het leuk, en wat viel het mee’. Dat vind ik mooi.”
RESPECTVOL
Reiny Bourgonje gebruikt haar werk ook om maatschappelijke thema’s op de kaart te zetten. “Verhalen van anderen spreken me heel erg aan. De afgelopen jaren heb ik veel adoptiekinderen gefotografeerd. Met mijn werk wil ik er een positieve kijk op geven. Onlangs ben ik begonnen met het fotograferen van transvrouwen: mensen die zijn geboren als man, maar eigenlijk een vrouw zijn. Ik wil hen graag heel vrouwelijk en zo mooi mogelijk in het daglicht zetten, zoals ze zichzelf ook het liefste willen zien. Zo respectvol mogelijk, dat is telkens weer mijn doel.”
Op haar bucketlist staat nog het winnen van een fotografiewedstrijd in New York. In de zomer van 2023 (2 juni tot en met 20 augustus) is haar werk te zien op een tentoonstelling in Heerenveen.
14 NUMMER 12 • 2022
#
Italiaanse Siena Creative Photography Awards, de Britse Fine Art Photography Awards, de Vincent van Gogh Photo Award, de William Rutten Photography Award en
15 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen
VRIJWILLIGERS KOKEN
DIERVRIENDELIJK KERSTDINER VOOR WIE HET MOEILIJK HEEFT
EEN ONBEZORGDE MAALTIJD MET KERST
Vrijwilligers, sponsorgeld en -producten, een heleboel lekker eten en na afloop een kerstdiner. In Heerenveen wordt tijdens de kerstdagen gekookt voor gezinnen die het moeilijk hebben. Anna Span is het brein achter deze sympathieke actie en organiseert het ook. Er wordt vegan gekookt, want de organisatie ‘Kleine moeite, groot gebaar’ is wél diervriendelijk.
Iedereen verdient een fijne kerst, volgens Anna Span (38) uit Heerenveen. Daarom plaatste ze een oproep op Facebook om vrijwilligers te werven die op kerstavond, eerste kerstdag of tweede kerstdag een gratis kerstdiner willen maken voor gezinnen die het moeilijk hebben. ‘Kleine moeite, groot gebaar’ noemt ze deze actie, die ze eerder al op touw zette in haar vorige woonplaatsen.
HOE BEN JE OP HET IDEE GEKOMEN OM DIT TE GAAN DOEN?
Anna Span: “Ik heb zelf vrij weinig met kerst. Ik vind het bizar dat het zo’n groot feest is en bij heel veel mensen alleen maar om eten draait. Het is leuk als alles goed gaat, maar als je ziek bent of geen geld hebt, dan kan het ook een hele beladen periode zijn. Ik wilde iets zinvollers doen dan mezelf volstouwen met eten. Ik begon met ‘Kleine moeite, groot gebaar’ in 2013.” Anna woonde de afgelopen jaren in onder andere Leeuwarden en Nieuwegein waar ze deze actie ook deed, en met succes. “En dit jaar voor het eerst in Heerenveen. Zelf heb ik momenteel geen werk,
en de organisatie van de maaltijden vind ik leuk om te doen. Het geeft voor mezelf ook wat zingeving in de winterperiode.”
HOE ZIET ZO’N AVOND ERUIT?
Anna: “De vrijwilligers komen bij mij eerst een ingrediëntenpakket en een kerstpakket ophalen. Daarna gaan ze naar het gezin en koken daar een voorafje en hoofdgerecht. Het hoofdgerecht is meestal wraps: die kan iedereen vullen met wat ze zelf lekker vinden. Het nagerecht, dit jaar de Twixtaart (zie recept – red.), hebben de vrijwilligers vooraf al gemaakt. Uiteindelijk komen alle vrijwilligers weer naar mijn huis. Dan heb ik intussen voor iedereen gekookt en praten we met z’n allen na. Vorig jaar kookten we voor vijftien gezinnen, verdeeld over drie dagen.’
HOE VIND JE DE VRIJWILLIGERS EN GEZINNEN?
“De gezinnen die in aanmerking komen vond ik eerdere jaren altijd via de Voedselbank. Voor de vrijwilligers plaats ik oproepjes op vacaturesites. Dat zijn vaak
mensen die een zinvolle invulling zoeken voor kerst. Zij vinden het ook heel leuk om achteraf bij mij thuis samen te eten.”
JULLIE KOKEN VEGANISTISCH. WAAROM?
“Voor mij geeft dat een extra dimensie aan deze actie. Dat je niet alleen iets goeds doet voor mensen, maar ook voor dieren. Plantaardige maaltijden zijn geschikt voor iedereen: alleseters, vegetariërs en veganisten, moslims en joden, en mensen met een lactose-intolerantie. We zeggen er nooit bij dat alles veganistisch is en mensen vinden het diner altijd lekker. In het kerstpakket zit wel een kaartje met uitleg en waarom we dat zo doen, dus ze
HELP MEE
ontdekken het dan achteraf. Dit jaar worden we gesponsord door twee bedrijven die vegan producten maken: zij leveren dan vleesvervangers of plantaardige kaas die we gebruiken tijdens het diner.”
MAKEN JULLIE WEL EENS IETS BIJZONDERS MEE?
“We hebben eens voor een gezin gekookt waar geen borden of stoelen waren, dat was echt schrijnend. Toen hebben we later nog een actie opgezet om hen van huisraad te voorzien. Het komt ook weleens voor dat iemand die zich opgeeft, alleen is. Dan eten de vrijwilligers natuurlijk wel gezellig mee.”
Heb je op kerstavond, eerste of tweede kerstdag zin en tijd om gezinnen die het moeilijk hebben een heerlijke kerst te bezorgen? Help mee en bereid samen met anderen een kerstmaaltijd. Per gezin kook je in een team van twee vrijwilligers bij het gezin thuis een gratis en diervriendelijk drie-gangen-kersdiner. Daarna komen de vrijwilligers samen om zelf ook te genieten van een drie-gangen-diner, verzorgd door Anna Span. Stuur een berichtje naar kleinemoeite26@gmail.com of kijk op www.facebook.com/gewoonhelpen
16 NUMMER 12 • 2022
Vrijwilligersetentje
“HET GEEFT VOOR MEZELF OOK WAT ZINGEVING IN DE WINTERPERIODE”
KERSTVERRASSING
Wesley Pechler (29): “Eind 2019 zag ik posters van ‘Kleine moeite, groot gebaar’ voorbij komen. Ik vond het gelijk een mooi initiatief: kerst is bij uitstek de feestdag die in het teken staat van verbinding. En van lekker eten, natuurlijk. Ik meldde me enthousiast aan.
Samen met Beau, met wie ik in het kookduo zat, fietste ik op eerste kerstdag naar ‘ons’ adres. We werden hartelijk welkom geheten in een warm en druk gezin, waar we een hele gezellige avond hebben gehad en drie gangen hebben gekookt. Ik vond het fijn om op deze manier iets te kunnen doen voor een ander. Voor het gezin was het prettig dat ze op een feestdag een avondje in de watten werden gelegd en even nergens aan hoefden te denken.
Naast kinderen en een hoop andere huisdieren was daar het hondje Boy, opgesloten in de bench in de donkere gang. Met zoveel drukte kon hij niet de aandacht en beweging krijgen die hij nodig had, waardoor hij vervelend werd. Ze waren al op zoek naar een nieuw thuis voor Boy, maar zonder succes. Ik grapte dat ik na het overlijden van mijn hond nog steeds de aanwezigheid van een harig vriendje miste. Lang verhaal kort: op tweede kerstdag haalde ik Boy na een tweede kennismaking in huis. Daar heb ik geen moment spijt van gehad. We zijn nu bijna drie jaar verder en Boy is de liefste, leukste en meest enthousiaste hond die je je kunt wensen.”
RECEPT TWIXTAART (VEGAN)
VOOR 12 PORTIES.
VOORBEREIDINGSTIJD: 15 MINUTEN. WACHTTIJD: 5 UREN
Ingrediënten:
BODEM
300 g digestive biscuitjes 170 g plantaardige boter (bijv. Wajang) 120 g kristalsuiker
KOKOS CARAMEL
1 blikje gecondenseerde kokosmelk
4 eetlepela bruine basterdsuiker 60 g plantaardige boter (bijv. Wajang) Mespunt zout
CHOCOLADE GANACHE 200 ml kokosmelk 300 g vegan melkchocolade
Hoe maak je het?
BODEM
• Verwarm de oven voor naar 200 graden.
• Verkruimel/vermaal de digestive biscuits. Smelt de boter en meng beide, samen met de suiker, tot een kruimelig geheel ontstaan is. Neem een 25 cm taartvorm (bij voorkeur met losse bodem), vet deze in met bijvoorbeeld bakspray of wat olie en druk het koek-mengsel in de vorm.
• Bak de bodem zo’n 8 minuten in de oven. Haal eruit en druk alles plat met een lepel. Laat de bodem volledig afkoelen.
KOKOS CARAMEL
• Doe alle ingrediënten in een pannetje en zet deze op laag vuur. Roer met een houten lepel tot een egale massa ontstaan is. Laat het geheel nu pruttelen en koken.
• De caramel wordt donkerder van kleur en iets dikker. Als de caramel ongeveer de dikte heeft van een milkshake, schenk je de caramel in de taartvorm, op de afgekoelde bodem.
• Zet de vorm in de koelkast en laat de caramel afkoelen.
GANACHE
• Verwarm de kokosmelk in een steelpan tot deze bijna kookt, haal van het vuur.
• Hak de chocolade fijn of breek in blokjes. Doe de chocolade in een beslagkom en schenk daar de hete kokosmelk op.
• Dek de beslagvorm af en laat 5 minuten zo staan. Roer na 5 minuten de ganache glad met een spatel.
• Verdeel de ganache over de caramel laag in de taart. Zet het wederom in de koelkast en laat het minimaal 4 uren opstijven.
• De taart kun je het beste snijden met een schoon mes. Als je niet wil dat er kruimels op de bovenkant van de taart komen, dien je tussendoor je mes schoon te vegen.
Afkomstig van veganwifey.com
heerenveen
CUSTOM DOMOTICS HEEFT ÉÉN SYSTEEM VOOR
ALLE SMART-TOEPASSINGEN
Gemak dient te mens. Tegenwoordig worden er steeds meer ‘slimme’ producten verkocht. Met één druk op de app op je smartphone alle verlichting aan, het volume van de muziek bijstellen of op afstand de verwarming regelen, het kan allemaal tegenwoordig. Probleem is dat je voor al deze handelingen afzonderlijk een aparte app moet openen om op de knop te drukken en installatie niet altijd even gemakkelijk is.
Het in Sneek gevestigde Custom Domotics heeft hiervoor de oplossing door een huis of bedrijf volledig te voorzien van een uitgebreide selectie ‘slimme’ apparaten. En dat niet alleen, het systeem werkt zo dat –eenmaal ingesteld – je bijna nooit meer je mobieltje uit je broekzak hoeft te halen. Is dat even handig. Beveiligingssystemen, het
open en dicht doen van je gordijnen, het aanzetten van je koffiemachine als je bijna bij je woning bent en zelfs je verlichting naar zestig procent brengen en de gordijnen sluiten op het moment dat je een film wilt kijken met een simpel stemcommando. Dit en nog veel meer kan allemaal geregeld worden door Custom Domotics. Hiervoor maakt het bedrijf gebruik van de Homey Pro.
Oprichter Dion Maurice van Custom Domotics: “Met de Homey Pro denkt het huis voor jou na. Met behulp van alle programmeringen die wij op maat instellen zorgen we ervoor dat je je telefoon zo min mogelijk uit je broekzak hoeft te halen.” Met de Homey Pro heb je niet alleen alle systemen in één app, je kunt ze ook met elkaar laten
communiceren. Dion Maurice: “Als het systeem merkt dat er niemand thuis is en er nog een raam open staat, krijgt iedereen hier een melding van. Zo kan bijvoorbeeld ook de verlichting dan automatisch uitgeschakeld worden. Dit scheelt in de kosten en is beter voor het milieu.”
Een lamp in- uitdraaien is voor niemand een probleem. Anders kan het worden als je een slimme schakelaar in je stopcontact wilt bouwen en je deze een IP adres in je router moet geven. Dat is voor de meeste mensen een brug te ver. “Eigenlijk kan alles waar een stekker aan zit, worden omgebouwd. We geven een demonstratie bij de mensen thuis en maken een pakket op maat. Afhankelijk
GLÜHWEIN MET DOUGLASSPAR
INGREDIËNTEN
8 takjes Douglasspar (van ongeveer 10 cm lang) // 1 bosje worteltjes van geel nagelkruid // 1 liter rode wijn // 1/2 biologische sinaasappel // 1 kaneelstokje // 1 eetlepel jeneverbessen // agavesiroop naar smaak
BEREIDING
• Snijd de sinaasappel in partjes en snijd de wortels van het geel nagelkruid in stukken.
• Schenk de wijn in een pan en voeg alle overige ingrediënten, behalve de agavesiroop toe.
• Verwarm langzaam tot bijna aan het kookpunt. Laat het niet koken. Zet er een warmhoudplaatje onder en laat een half uur zachtjes trekken.
• Giet de wijn dan door een zeef om alle stukjes te verwijderen. Schenk het weer terug in de pan en breng op smaak met een flinke scheut agavesiroop. Roer goed door tot het is opgelost en houd warm tot gebruik.
TIP! Een alcoholvrije variant maak je met rode druivensap of appel-vlierbessensap.
van het aantal producten, zijn we een dag bezig met de installatie waarbij de klant keuze heeft uit diverse merken. Bij de installatie geven we instructie hoe de mensen zelf producten in kunnen stellen en aanpassen.”
Na levering krijgt de klant nog zes maanden uitgebreide service en ondersteuning.
Voor meer info www.customdomotics.nl
DE DOUGLASSPAR
In het bos staan verschillende naaldbomen. De Douglasspar is bekend van het mooie hout dat het levert. Maar de naalden kun je ook gebruiken om thee van te zetten, een lekkere sparrenolie van te maken of een poeder van te malen. Je ‘vangt’ de geur van het bos en kunt zo genieten van de heerlijke smaak en gezondheid. De takjes bevatten vitamine C, etherische oliën, harsen en andere stoffen die goed zijn voor je luchtwegen, ingezet worden tegen verkoudheid en een ontspannende werking hebben op je geest. Denk aan het bosbaden, maar ook aan de dennensiroop van onze grootouders.
Let er op dat je de naaldbomen goed kent en je zeker weet dat je de goede hebt. De taxus is giftig; zorg ervoor dat je die kunt onderscheiden van de eetbare naaldbomen.
18 NUMMER 12 • 2022
BRANDED CONTENT TEKST: RICHARD DE JONGE // BEELD: RICARDO VEEN
LEKKER WINTERS DRANKJE VAN LEAH GROENEWEG EN TIM HORNEMAN
je meer weten over wildplukken, cursussen en recepten,
www.inhetwildeweg.nl
Wil
kijk dan op
BRANDED CONTENT
Homey Pro
De Australische Karli emigreerde twaalf jaar geleden voor de liefde van Melbourne naar Heerenveen. In Haarlem, waar Karli als au pair werkte, ontmoette ze schaatser Simon Kuipers. Het is dan ook niet vreemd dat haar eerste kennismaking met Heerenveen op Thialf was. Dit was de start van haar leven in Friesland, met Heerenveen als haar thuisbasis.
Ze trouwde in Terherne, stond tijdens haar zwangerschappen onder controle bij verloskundigenpraktijk De Vlinder, werkte bij Rituals en in het Sportstad Café om de taal sneller te leren en eindige als vertrouwd gezicht op basisschool De Burcht. Toch keert ze deze winter terug naar Australië, met haar gezin, om in Perth de volgende levensstappen te zetten. Maar de deur naar Heerenveen, die blijft op een kier, want er is veel om voor terug te komen en veel om dankbaar voor te zijn, vindt Karli Kuipers.
SCHAATSEN EN SPORT, HET HART VAN HEERENVEEN
Karli haar eerste kennismaking met Heerenveen was in de winter, op Thialf tijdens het NK schaatsen. “Het was gelijk een eye-opener. Hier was ik, met sport en schaatsen, gelijk in het hart van Heerenveen. Ik wist niet wat ik moest verwachten, want in Australië is geen ijs, maar het was wel heel toepasselijk dat het weekend dat ik in Heerenveen kwam wonen, het NK op Thialf begon.”
Het begin was niet altijd makkelijk en soms zelfs best eenzaam. “Om contacten te krijgen bakte ik een appeltaart. Iets wat ik nog nooit gedaan had. Ik wist dat er een jonge vrouw in onze straat woonde en ben naar haar toe gegaan. Ik had mijn appeltaart bij me en vroeg haar: ‘Zullen we samen appeltaart eten?’ Toen had ik ineens een vriendin.” Dat was het begin van vele verbindingen. “Bij alles wat ik deed stonden relaties en verbinding met mensen voorop. Verbinding is de sleutel tot mijn geluk in Heerenveen geweest. Ik heb me altijd verbonden gevoeld met
Als een ‘echte Nederlandse’ kom je Karli overal in Heerenveen ook op de fiets tegen. “Dat was wennen, ik wist hoe ik fietsen moest, maar
in Heerenveen heb ik echt leren fietsen. De fiets gebruiken als vervoersmiddel was ik niet gewend. Door de afstanden en het klimaat in Australië ga je een stukje fietsen of leer je als kind fietsen op de camping, maar hier gebruik je de fiets altijd.
Dat is iets wat ik echt heel leuk vind en waarvan ik nog steeds denk: ‘Hoe bizar is het dat je in de winter nog gewoon je fiets pakt. Zelfs als er sneeuw ligt.’ Alles deed ik op de fiets en dat z al ik gaan missen.
In Heerenveen heb ik een thuisgevoel kunnen creëren. Ik voel me een Nederlandse vrouw en zeg met trots dat ik uit Friesland kom en in Heerenveen woon. Toen ik hier kwam dacht ik: ‘Waar ben ik beland?’ En nu voelt het als mijn thuis. Je ergens thuis voelen is niet per se op de plek waar je vandaan komt. Dat kan ook op andere plekken op de wereld.”
EEN NIEUW THUIS
“In Australië had ik een thuis, maar mijn rol was anders. Daar heb ik gewoond als dochter, als zus en als vriendin. Nu ga ik er wonen als vrouw en daar met mijn gezin een thuis opbouwen. Ik wil mijn kinderen ook de Australische cultuur meegeven. Ze laten ervaren hoe ik naar school ging. Op een school met schooluniform. Mijn kinderen zich kerst laten herinneren op de manier hoe ik me kerst herinner van vroeger.” Zoals háár kinderen híér opgegroeid zijn met Sinterklaas. “Ik merk in deze tijd van het jaar dat Sinterklaas veel minder voor mij betekent. Ik zie wat het doet met mijn kinderen, maar ik voel daar minder bij, omdat het niet mijn cultuur is.” Of de kinderen uiteindelijk in Nederland of in Australië landen? “We geven ze beide culturen mee en ik denk dat dat een verrijking voor ze is.”
WINTERLICHT
De wintertraditie waar Karli wél aan hecht zijn de verlichte pompeblêden in het winkelcentrum in Heerenveen. “Als ik zie dat de kerstverlichting weer in het centrum hangt, dan vind ik dat gezellig. Een woord dat ik hier heb geleerd en waarvan ik heb moeten voelen wat het is. De verlichting in het centrum geeft mij dat gezellige gevoel. Dat is nu ook een onderdeel van wie ik ben en iets waar ik jaarlijks naar uitkijk.”
Het met kerstverlichting versierde centrum, alles op de fiets, wandelingen in Oranjewoud, schaatsen op natuurijs en zóveel meer gaat gemist worden, maar “boven alles de mensen. Daar kom ik graag nog eens voor terug”, besluit Karli Kuipers.
19 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen
Heerenveen en de mensen hier. Ik heb zo het gevoel dat ik erbij hoor, in Heerenveen, dat ik soms denk: ‘Ben ik meer Nederlandse dan Australische nu?”
LEREN FIETSEN
ZE UIT
KOMT TEKST ANNEMARIE OVERBEEK // FOTO’S MARIJE DE BOER FOTOGRAFIE “JE ERGENS THUIS VOELEN IS NIET PER SE OP DE PLEK WAAR JE VANDAAN KOMT; DAT KAN OOK OP ANDERE PLEKKEN OP DE WERELD” “ALLES DEED IK OP DE FIETS EN DAT ZAL IK GAAN MISSEN” Warmte en licht in december in het centrum van Heerenveen.
AUSTRALISCHE KARLI ZEGT MET TROTS DAT
FRIESLAND
Stichting SCORE Nederland in Heerenveen, dochterorganisatie van SCORE Zuid-Afrika, heeft als doel de lichamelijke opvoeding en sport en recreatie van de jeugd uit achterstandswijken in Zuid-Afrika en Namibië te bevorderen. Dit versterkt de gezondheid en het welzijn van het individu én de gemeenschap. De doelstelling en het werk van de stichting is Krijn Kolhoff, sportman en oud-directeur van het Cios, op het lijf geschreven. Niets past beter bij hem dan zich inzetten voor sportactiviteiten voor de jeugd in de townships. Toch doet hij nu op de leeftijd van 83 jaar een stapje terug. Hij draagt het stokje over aan zijn dochter Willemien, die al net zo bevlogen is als hij.
Zo’n dertig jaar geleden kwam Krijn Kolhoff, toen nog directeur van het Cios Heerenveen, in contact met een medewerker van de Nederlandse ambassade van Zuid-Afrika. Of het Cios wilde meewerken aan het inzetten van studenten bij sportactiviteiten in de townships. “Zo is het begonnen, en sinds 1993 gaan er ieder jaar studenten naar Afrika toe”, vertelt Krijn Kolhoff. “Vooral naar Zuid-Afrika. In de townships, de wijken waar veel niet-blanke inwoners wonen, is veel criminaliteit en ellende. Sportverenigingen zoals wij die hier hebben, kennen ze daar niet. Door middel van sport ontstaat er verbinding en blijft de jeugd van de straat.”
NIEMAND IS ZWANGER GEWORDEN
“Stichting SCORE Nederland en SCORE in Zuid-Afrika initiëren de sportprojecten in de townships”, legt dochter Willemien Kolhoff
uit. “Ze zorgen bijvoorbeeld voor een goed sportveld, voor lessen en voor materialen.
Het doel is dat de mensen in de townships de projecten zelf kunnen overnemen. Een stagiaire is daaraan ondersteunend; zo iemand kan een nieuwe impuls geven of bijvoorbeeld een nieuwe sport opzetten.”
“Wat we belangrijk vinden, is dat we dingen
doen waar de communities zelf behoefte aan hebben,” benadrukt Krijn. “Zo is er nu steeds meer vraag naar sporten voor meisjes; dat combineren we met voorlichting over HIV. Van een vrouwenvoetbalteam hoorden we: ‘Heel bijzonder, in ons team is dit jaar niemand zwanger geworden’. Het aantal verkrachtingen was daar afgenomen.”
20 “JONGEREN NEMEN DE VERANTWOORDELIJKHEID
HUN LEVEN” SPORT CREËERT KANSEN IN DE TOWNSHIPS VAN ZUID-AFRIKA NUMMER 12 • 2022 “KINDEREN ZIJN ZO ONTZETTEND BLIJ ALS JE MET HET SCORE-BUSJE AAN KOMT RIJDEN”
VOOR
Score vrijwilligers delen de teams in
Khayelitsha, het Township bij Kaapstad
Voetbalplezier in Khayelitsha
PROCES OP GANG BRENGEN
Sporten is ook goed voor de eigenwaarde van de jongeren. Krijn: “Door sport worden mensen geactiveerd om gezamenlijk dingen te doen. Je leert omgaan met problemen; je leert winnen en verliezen. We merken dat jongelui daar sterker uitkomen. Score begint in een township met het faciliteren van sportactiviteiten en leiderschapscursussen. Na drie jaar stopt dat en moeten de mensen daar het zelf overnemen. Op die manier breng je een proces op gang bij jonge mensen. Jongeren ontdekken dat ze meer kunnen dan ze zelf denken. Ze gaan een opleiding volgen, zich ontwikkelen; nemen de verantwoordelijkheid voor hun leven. En dat heeft effect op de hele gemeenschap. Sommigen gaan later zelf voor Score werken of worden vrijwilliger, omdat het hen zoveel heeft gebracht.”
PITTIGE JONGENS EN MEIDEN
Stichting Score Nederland bestaat uit een bestuur van vijf leden. Krijn Kolhoff is onlangs gestopt als voorzitter en zijn dochter Willemien neemt het nu van hem over. De stichting richt zich op twee dingen: fondsen werven om projecten van Score te ondersteunen, en studenten werven om stage te lopen. De bestuursleden gaan verschillende ALO’s en Ciossen langs en geven voorlichting over de stages. Ze zoeken naar ‘pittige jongens en meiden’ want de studenten wonen bij een gastgezin in het township zelf.
“Een indrukwekkende ervaring”, aldus Willemien: “Je gaat volledig mee in het gastgezin en wordt dus helemaal ondergedompeld in het leven in het township. Dat moet je wel aankunnen. Het ritme is ook heel anders dan hier: om zeven uur is het donker en kun je eigenlijk niet meer naar buiten. Maar de studenten worden altijd met open armen ontvangen en zijn emotioneel als ze weer weg moeten.”
LEVENSVERANDEREND
Willemien: “Als studenten terug zijn in Nederland, horen we altijd: ‘Ik mis ze zo, ik wil meteen weer terug.’ Kortgeleden hadden we een reünie en dan blijkt dat
de stage eigenlijk voor iedereen levensveranderend is geweest. Eén studente wilde graag in the middle of nowhere gaan werken. Ze had daar heel weinig sportmaterialen, maar wist daarmee toch de kinderen aan zich te binden. Bij het gastgezin moest ze zich wassen met water op haar kamer, maar dat vond ze prima. Ze kookte zelfs regelmatig voor de familie.”
Krijn: “Studenten ervaren hoe luxe wij het hier hebben. Ze leren verantwoordelijkheid, zelfvertrouwen en creativiteit; ze moeten het daar helemaal zelf doen. De lokale jeugd kijkt enorm tegen hen op en spiegelt zich aan hen. Daar groei je van.”
LEARNING CENTERS
Het werk voor Score – Willemien doet dat naast haar baan - vraagt behoorlijk wat tijdsinvestering. “Ik leg contacten met de scholen en geef voorlichting. Daarnaast heb ik ook veel mailcontact met de directeur van Score in Zuid-Afrika: waar houden zij zich mee bezig en wat zijn hun behoeftes? Op enkele plekken is men net met grotere learning centers gestart, waar ze naast sport ook andere activiteiten aanbieden, zoals
computerlessen, naailessen en huiswerkbegeleiding. Net waar vanuit de gemeenschap behoefte aan is. Wellicht kunnen wij daarin ook ondersteunen door studenten vanuit andere studies te werven. Maar dat staat allemaal nog in de kinderschoenen.”
MISTER KRIJN
Wat maakt dat Willemien het stokje wil overnemen en hier zoveel tijd en energie in steekt? “Ik vind het oneerlijk dat deze jongeren in de townships niet dezelfde kansen als anderen hebben. En ik ben er ontzettend trots op dat ik de jongelui de kans kan geven om zich door sport te ontwikkelen. Zelf sport ik ook al mijn hele leven; het is voor mij echt een uitlaatklep. Die kans gun ik anderen ook. Ik krijg er heel veel energie van om met Score bezig te zijn. Ik kan ook niet wachten om weer naar Zuid-Afrika te gaan om de Score projecten te bezoeken.
Dan wordt het vuurtje nog meer aangewakkerd.”
Krijn: “Het is fantastisch, om daar te zijn. Ik ben er vaak geweest, heb ook zelf lesgegeven. Dan sta je met 35 graden op het sportveld. Voor je begint, moet je eerst stenen en glas van het veld halen. Kinderen zijn zo ontzettend blij als je met het Score-busje aan komt rijden. ‘Mister Krijn!, mister Krijn!’, roepen ze dan. Ze zijn heel gedreven om iets te leren. Als er niet genoeg ballen zijn, wachten ze rustig in een rijtje tot ze aan de beurt zijn.”
“‘Changing life through sports’ is de slogan van Stichting SCORE Nederland in Heerenveen en Zuid-Afrika”, zegt Willemien ter afsluiting. “Dat geldt voor de kinderen en jongeren in de townships, maar zeker ook voor de studenten. Ook hun levens veranderen door alles wat ze daar zien.”
21 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen VERANTWOORDELIJKHEID TEKST HANNAH ZANDBERGEN // FOTO’S MARICA VAN DER MEER EN HANNAH ZANDBERGEN
STAGE IS EIGENLIJK VOOR IEDEREEN LEVENSVERANDEREND GEWEEST”
kinderen in de Score accommodatie in Franschhoek
“DE
Sportende
Luthando Peter in opleiding tot coach
Willemien en haar vader Krijn Kolhoff samen met de andere bestuursleden: Marica van der Meer, Febo Perdok en Caroline Swarts
Basketballen in Khayelitsha
samen... Zullen we
Samen zijn met familie en vrienden met cadeautjes onder een mooi versierde kerstboom. Kerstmis is voor veel mensen een gezellige tijd. Maar de feestdagen zijn helaas niet voor iedereen een feest.
Help jij mee om het voor jouw buren en kennissen gezellig te maken?
Het is heel eenvoudig om iets te betekenen voor iemand die zich eenzaam of alleen voelt: - maak een praatje door even aan te bellen bij die oudere buurvrouw - nodig die kennis uit voor een kopje koffie of om een oliebol te komen eten - doe een leuke kerst kaart door de brievenbus bij de buurman Ga naar 1op3.nl
Wat je ook doet, het kan al zo veel betekenen voor de ander! Je kan iemands eenzaamheid niet oplossen, maar wel helpen te doorbreken. Dus kies er vandaag voor om een fijne buur of kennis te zijn en de feestdagen voor iedereen een feest te maken.
Een klein gebaar maakt vaak een groot verschil!
GEZONDE MAALTIJDEN, VOOR IEDEREEN TOEGANKELIJK
‘De Buurtkok’ in Heerenveen is een initiatief dat gezonde maaltijden toegankelijk maakt voor iedereen, ook voor mensen die het niet kunnen betalen. In de kantine van VV Heerenveen praat ik met Hanny Terpstra, buurtkok van het eerste uur en met Simon en Nynke Dijkstra, klanten van het eerste uur. In maart van dit jaar is ‘De Buurtkok’ gestart en al in november kon de duizendste maaltijd aan de Voedselbank worden uitgereikt.
Hanny Terpstra: “Ik werkte als cateraar en veel van mijn klussen gingen in de coronatijd niet door. Omdat ik wilde blijven koken startte ik met het koken van gezonde maaltijden voor familie, vrienden en bekenden. Dat breidde zich uit en werd een klein succesje.” In de zomer ging de horeca weer open en zette Hanny De Buurtkok ‘on hold’. Simon en Nynke Dijkstra misten de gezonde maaltijden van Hanny en zagen toekomst in ‘De Buurtkok’. Het drietal ging met elkaar in gesprek, werkte een uniek concept uit en samen zijn ze nu de drijvende krachten achter ‘De Buurtkok’.
VERSCHIL MAKEN
Het concept van De Buurtkok is ontstaan vanuit het gemis van gezonde kant-en-klaar maaltijden in de gemeente Heerenveen en het ideaal dat gezonde maaltijden voor iedereen toegankelijk moeten zijn. Simon: “Als we na een drukke werkdag eten wilden bestellen of een kant-en-klaar maaltijd wilden kopen in de supermarkt was het aanbod van gezonde maaltijden beperkt.” Nynke vult aan: “We hebben tegen elkaar gezegd: ‘Hoe mooi zou het zijn als we gezonde maaltijden bereikbaar kunnen maken voor iedereen?’ Aan afhaalmaaltijden in restaurants hangt vaak een flink prijskaartje, waardoor ze niet voor iedereen bereikbaar zijn. En in kanten-klaar maaltijden van de supermarkt zit meestal veel suiker, zout en vet en door kunstmatige toevoegingen, zoals smaakversterkers en conserveringsmiddelen worden ze een stuk minder gezond. Daar willen wij het verschil maken.”
DRIE DOELGROEPEN
Nynke: “Als je een gezonde maaltijd van De Buurtkok koopt, doneren we met de winst die we op de maaltijd maken een maaltijd aan de Voedselbank. Simon: “We koken dus eigenlijk voor een klant en voor een gast. Hoe meer maaltijden we verkopen, hoe meer maaltijden we kunnen weggeven. We brengen wekelijks maaltijden bij de Voedselbank. Dan zijn er nog de mensen die zich geen gezonde kant-en-klaar maaltijd kunnen veroorloven. Die willen we ook bedienen en bieden we een maaltijd tegen kostprijs aan. Zo bereiken we drie doelgroe-
pen. De mensen die een maaltijd kopen. De mensen die we een maaltijd tegen kostprijs aanbieden en mensen die via de Voedselbank een gezonde maaltijd mee eten.”
“WE GOOIEN NIKS WEG”
De samenwerking met de Voedselbank werkt ook andersom. Hanny: “Dan krijgt de Voedselbank bijvoorbeeld vijftig kilo appels. Omdat ze een deel van de appels dan al hebben verdeeld en niet langer kunnen bewaren, krijgen wij ze. Wij kunnen er compote van maken en zo komt het weer terug bij de maaltijden die we maken en dus bij de Voedselbank. Ook leveranciers die een overschot hebben komen bij ons. We kunnen de producten goed gebruiken in onze maaltijden en het past bij ons ideaal dat we niks weggooien.”
UITBREIDING
Vlnr.: Hanny Terpstra, Simon Dijkstra, Paula Gualda, Nynke Dijkstra.
Nu maakt De Buurtkok nog gebruik van de kantine van VV Heerenveen. Van hieruit werken Simon, Nynke, Hanny, kok Paula en een team van negentien vrijwilligers aan hun ideaal. Maar per maart 2023 verhuizen ze naar een pand aan De Meander in Heerenveen-Zuid. “Daar hebben we veel meer capaciteit en die hebben we hard nodig.”
De Buurtkok is in maart 2022 gestart. In november van dit jaar doneerde De Buurtkok de duizendste maaltijd aan de Voedselbank. De Buurtkok blijft groeien en zit nog vol betekenisvolle plannen voor de toekomst. Hanny: “we zijn in gesprek met de Voedselbank om te kijken welke maaltijden bij de doelgroep passen. Met meer capaciteit kunnen we beter op hun wensen inspelen.
“En,” zegt Nynke, “op de nieuwe locatie kunnen we ook het sociale stuk verder uitbouwen. Onze slogan is niet voor niets: ‘goed voor elkaar’. Wij hebben onze zaken goed voor elkaar, maar zíjn vooral ook goed voor elkaar. Op onze nieuwe locatie kunnen we mensen samenbrengen. Mensen samen laten koken en eten, want samen eten verbindt.”
IN ELKE WIJK EEN AFHAALLOCATIE
Hanny legt uit dat ze bij het samenstellen van de maaltijden altijd uitgaat van een vegetarische maaltijd. Voedzaam en bereid met verse streekproducten. Heb je graag een stukje vlees bij je maaltijd, dat kan. Vaak is er ook een vleesvariant. “De maaltijden zijn minimaal vijf dagen houdbaar. Als je het folie van het bakje haalt is de maaltijd nog net zo vers als op het moment van bereiding en dat zonder gebruik van conserveringsmiddelen”, zegt Simon. “Dat is mogelijk door de apparatuur die we gebruiken.”
De maaltijden van De Buurtkok kunnen online besteld worden en worden afgehaald op een van de afhaallocaties. Daar zijn ook altijd extra maaltijden beschikbaar, mocht je last minute voor een gezonde en makkelijke maaltijd willen gaan. Daarnaast kunnen de maaltijden gekocht worden bij Ekoplaza Heerenveen, de Streekwinkel in Katlijk en kaasboerderij De Gelder in Tijnje. Simon Dijkstra: “Uiteindelijk is het ons ideaalbeeld dat we in elke wijk een afhaallocatie hebben, want hoe meer maaltijden we verkopen, hoe meer mensen we aan een gezonde maaltijd kunnen helpen.”
23 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen
De extra ruimte die we straks hebben kunnen we ook gebruiken om overschotten die we aangeboden krijgen beter te verwerken. Ook ben ik leermeester. Nu is er geen plaats voor een leerling, maar dat kan straks wel.”
‘DE BUURTKOK’ MAAKT HET VERSCHIL TEKST ANNEMARIE OVERBEEK // FOTO’S ELLA KRAGT FOTOGRAFIE
De
vrijwilligers De Buurtkok: “We koken voor een klant en voor een gast.”
Noodles met tofu of kip in zoetzure saus.
Mexicaanse rijst & bonenschotel.
Alle onderstaande bedrijven wensen u een hele fijne kerst en een gezond en gelukkig 2023! De onderstaande bedrijven steunen het goede doel. Een deel van deze opbrengst gaat naar de voedselbank Heerenveen. In samenwerking met HEMA Heerenveen voorzien we de voedselpakketten binnenkort van een HEMA-cadeaubon. Wij wensen u een warm en veilig 2023! Koor nbeursweg 67 • 8442 DJ Heerenveen 085 016 13 57 • www.scherpinveiligheid.nl Herenwal 49 Heerenveen - Telefoon 06 51532728 www.dewijnschuurheerenveenshop.nl Wij wensen u wijnzinnige feestdagen! VAN SLOOTEN OPTICIENS MMOOI Skin & Beauty Burgemeester Falkenaweg 54 8442 LE Heerenveen info@mmooiheerenveen.nl Vragen? Bel 0513 232164 www.mmooiheerenveen.nl Haskerutgongen 7 - Oudehaske Tel: 0513 677234 • info@haicobouma.nl WWW.HAICOBOUMA.NL We wensen u een fantastisch 2023! makelaardijhoekstra.nl wenst u gezellige feestdagen en een fantastisch 2023 S ix ma s t r aat 1 5 8 93 2 PA Le e uwa rde n VOOR DE ALLERLEUKSTE FILMS! KIJK VOOR HET ACTUELE PROGRAMMA OP: www.bios-heerenveen.com en een HEERENVEEN Vraag naar de overige Heerenveen KORTINGSBON KORTING* keuze *uitgezonderd van aanbiedingen of afgeprijsde artikelen. Vraag naar de overige actievoorwaarden in de winkel. Alleen te gebruiken in HEMA Heerenveen FIJNE FEESTDAGEN! JOUSTERWEG 20B • 8447 RH HEERENVEEN • Tel: 0513-724223 • Mail: HEERENVEEN@BRONSNIJDER.NL ONS TEAM WENST U FIJNE FEESTDAGEN EN EEN GEZOND 2023 BURGEMEESTER KUPERUSPLEIN 60 - 8442 CN HEERENVEEN - 0513 623 869 Verzekeringen Bankzaken u klaar: we helpen u persoonlijk helder uit te leggen. www.siebedevries.nl Hypotheken Verzekeringen Bankzaken Altijd tijd voor u Onze medewerkers staan altijd voor u klaar: we helpen u persoonlijk verder. We nemen de tijd om alles helder uit te leggen. www.siebedevries.nl Hypotheken Verzekeringen Bankzaken Altijd welkom Siebe de Vries Amelandlaan 183 8443 CA Heerenveen 0513 62 86 77 info@siebedevries.nl Altijd tijd voor u Onze medewerkers staan altijd voor u klaar: we helpen u persoonlijk verder. We nemen de tijd om alles helder uit te leggen. www.siebedevries.nl Telefoon 0513 - 62 86 77 Amelandlaan 183, 8443 CA Heerenveen www.siebedevries.nl Breedpad 21 T (0513) 61 44 44 8442 AA Heerenveen F (0513) 62 37 42 Postbus 116 E info@kuiperverzekeringen.nl 8440 AC Heerenveen I www.kuiperverzekeringen.nl Breedpad 21, 8442 AA Heerenveen - 0513 614 444 www.kuiperverzekeringen.nl Kli m aat m a ke rs Tijd 16:00 – 20:00 uur Adres De Werf 1, Heerenveen Telefoon 0513 – 611 300 Website cvketelacties nl 3 De Werf 1, Heerenveen 0513 - 611 300 energieservice.nl
VRAAG NEEMT TOE, AANBOD NEEMT AF
VOEDSELBANKEN IN FRYSLÂN STAAN ONDER DRUK
De Voedselbanken staan onder
De behoefte groeit; er zijn steeds meer gezinnen die een beroep doen op Voedselbanken. In grote steden als Amsterdam en Rotterdam is zelfs sprake van een verdubbeling in korte tijd. Zo gek is het in Fryslân niet, maar ook hier neemt de vraag toe.
In de provincie Fryslân zijn achttien Voedselbanken actief. Zij vallen onder het Regionaal Distributiecentrum Voedselbanken Friesland, dat in Drachten zit. Er zijn Voedselbanken in onder andere Bolsward, Sneek, Joure, Lemmer en Heerenveen. De Groot-redactie ging langs de Voedselbank Heerenveen, om te peilen hoe hoog de nood is. De Voedselbank in Heerenveen is net verhuisd naar een groter pand op het Industrieterrein IBF.
STRENGE REGELS
Je kunt niet zomaar bij een Voedselbank binnenlopen, legt Herman Spruyt van de Voedselbank in Heerenveen uit. Of je in aanmerking komt voor hulp wordt bepaald door zogenaamde ‘screeners’. Deze komen bij je thuis. Herman Spruyt: “Deze screeners, het zijn er altijd twee, kijken wat de situatie is. Je gaat echt met de billen bloot. Er wordt gekeken naar wat de inkomsten en wat de uitgaven zijn. Maar ook naar abonnementen: waar kan op bespaard worden? En ook: waarom werkt moeder maar zestig procent en zit de zoon werkloos op de bank? Vaak zijn het gezinnen die leningen hebben afgesloten die niet meer betaald kunnen worden. Daar wordt serieus naar gekeken en de screeners geven tips.” De screeners doen hun werk op vrijwillige basis.
Als je inkomen, verminderd met de vaste kosten, minder is dan vier euro per persoon per dag voor eten en drinken, dan mag je gebruik maken van de Voedselbank. Spruyt: “Heb je vijf euro per persoon per dag, dan is dat geen vetpot maar kom je niet in aanmerking. De regels zijn zo streng omdat er maar beperkt voedsel
is. We hebben vorig jaar 220 gezinnen voorzien van voedsel. Dat waren er 185 in 2020, een stijging van 35%. Het maximum is 250 gezinnen.”
BUDGETCOACHES
Het gaat bij het woord ‘gezinnen’ altijd over huishoudens, of dat nu één persoon is of een gezin, bestaande uit meerdere personen. Als je in aanmerking komt, krijg je een pasje voor drie maanden. Daarna komen de screeners weer op bezoek, onder andere om te kijken of er iets met de tips is gedaan. Spruyt: “Afhankelijk van de situatie en het probleem schakelen we hulp in van een budgetcoach, en - in het geval van Heerenveen - de ‘meitinkers’ van de gemeente Heerenveen of medewerkers van welzijnsorganisatie Caleidoscoop. We proberen het gezin zo snel mogelijk weer op de rit te krijgen. Het klinkt wat onfatsoenlijk misschien, maar we zijn net een echt bedrijf, met dit verschil dat we de klant zo snel mogelijk kwijt willen omdat er steeds weer een nieuwe staat te wachten.”
LASTIGE TIJD
Vanuit het distributiecentrum in Drachten krijgen de achttien Friese Voedselbanken hun voorraden. Het distributiecentrum controleert de kwaliteit en de houdbaarheid van het ontvangen voedsel en zorgt voor opslag en verspreiding over de gehele provincie.
Friesland: “Voor wat de ontwikkeling van het aantal klanten betreft, neemt dit grote volumes aan. Landelijk gezien soms zelfs het dubbele in vergelijking met vorig jaar. Vooral in de grote steden. Maar ook in de provincies Groningen en Friesland is sprake van een grote toename. Aan de andere kant is het voor Voedselbanken Nederland steeds lastiger om aan voedsel te komen. Dit heeft er mee te maken dat supermarkten en fabrikanten vanwege de lastige tijd steeds scherper naar productie en verkoop van hun producten kijken en daardoor minder weggooien. Een zeer loffelijk streven natuurlijk, maar dat betekent minder beschikbaarheid voor de Voedselbanken.”
ANDERE INITIATIEVEN
ACHTTIEN VOEDSELBANKEN IN FRYSLÂN
Voedselbanken kennen nog geen lange historie in Nederland. Ontstaan in Amerika, opende Frankrijk in 1984 de eerste Europese voedselbank. Pas in 2002 werd de eerste Nederlandse voedselbank geopend. Voedselbanken Nederland is de koepelorganisatie voor 171 voedselbanken en tien distributiecentra. Fryslân heeft achttien voedselbanken en een distributiecentrum in Drachten. Bij de totale organisatie in ons land werken rond de 13.000 vrijwilligers. Niemand die voor de Voedselbank werkt, van de voorzitter tot aan de screeners, krijgt daarvoor betaald, alles is vrijwilligerswerk. Er worden alleen vergoedingen gegeven aan de mensen, die van ver komen om bij de voedselbanken of distributiecentra te kunnen werken.
Volgens Voedselbank
Anne
Wijnstra, parttime coördinator van Regionaal Distributiecentrum Voedselbanken
Tegelijkertijd met de groeiende vraag neemt het volume van de Voedselbanken af, met andere woorden. Overigens delen veel supermarkten, zuivel- en groenteleveranciers nog steeds grote volumes met de voedselbanken, meent Wijnstra. Wel neemt bijvoorbeeld de beschikbaarheid van kip af. Door de grote ontruimingen wegens ziektes worden veel kippen vergast en komen zo niet meer in de voedselverstrekking. En wat te denken van ‘concurrentie’ van andere initiatieven zoals het Rode Kruis dat ook een project heeft om voedsel te verstrekken? Wijnstra: “Wij zien dat gelukkig niet als echte concurrentie. Alles wat kan helpen om de armoede te verlichten is meer dan welkom.”
Nederland leven meer dan één miljoen mensen onder de armoedegrens. De Voedselbank helpt wekelijks 40.000 gezinnen met voedselhulp. Bekende ambassadeurs van de Voedselbank zijn onder andere René Froger, Danny Blind, Kjeld Nuis en Najib Amhali.
25 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen
hebben vorig jaar 220 gezinnen voorzien van voedsel; het maximum is 250 gezinnen”
“We
TEKST RICHARD DE JONGE // FOTO’S: DOUWE BIJLSMA / GEWOAN DWAAN
Voedselbanken in Fryslân: “We willen onze klanten zo snel mogelijk kwijt.”
druk.
“We hebben vorig jaar 220 gezinnen voorzien van voedsel; het maximum is 250 gezinnen”
Voedselbanken in Fryslân: “We willen onze klanten zo snel mogelijk kwijt.”
Alle onderstaande bedrijven wensen u een hele fijne kerst en een gezond en gelukkig 2023! Aengwirderweg 138 8459 BR Luinjeberd 06 11 97 38 36 info@siljan-mkb.nl Telefoon Email Slimmer & Leuker Werken M 06 55 83 14 68 www.gelukwerkt.frl WWW.MANOFTHEWORLD.NL Dracht 88, 8442 BV Heerenveen Tel.: 0513 623 223 info@manoftheworldheerenveen.nl WWW.MANOFTHEWORLD.NL Volg ons ook via: ALLE VESTIGINGEN: Leeuwarden, Heerenveen, Ridderkerk, Nijkerk, Maarssen, Hardinxveld-Giessendam MOTW_2109_NAJAARS MAILING V02.indd 5 MOTW_2109_NAJAARSFOLDER A4.indd 5 4 WWW.MANOFTHEWORLD.NL Dracht 88, 8442 BV Heerenveen Tel.: 0513 623 223 info@manoftheworldheerenveen.nl WWW.MANOFTHEWORLD.NL Volg ons ook via: ALLE VESTIGINGEN: Leeuwarden, Heerenveen, Ridderkerk, Nijkerk, Maarssen, Hardinxveld-Giessendam MOTW_2109_NAJAARS MAILING V02.indd 5 MOTW_2109_NAJAARSFOLDER A4.indd 5 4 WWW.MANOFTHEWORLD.NL Dracht 88, 8442 BV Heerenveen Tel.: 0513 623 223 info@manoftheworldheerenveen.nl WWW.MANOFTHEWORLD.NL Volg ons ook via: ALLE VESTIGINGEN: Leeuwarden, Heerenveen, Ridderkerk, Nijkerk, Maarssen, Hardinxveld-Giessendam MOTW_2109_NAJAARS MAILING V02.indd 5 MOTW_2109_NAJAARSFOLDER A4.indd 5 Dracht 88, 8442 BV Heerenveen Telefoon: 0513 623 223 info@manoftheworldheerenveen.nl Wensen u fijne feestdagen! heerenveen.deswetser.nl De onderstaande bedrijven steunen het goede doel. Een deel van deze opbrengst gaat naar de voedselbank Heerenveen. In samenwerking met HEMA Heerenveen voorzien we de voedselpakketten binnenkort van een HEMA-cadeaubon. Wij wensen iedereen hele fijne feestdagen en een gezond en gelukkig 2023!
“ALLE MENSCHEN WERDEN BRÜDER”
Het is een ideaal, een utopie. En tóch: de ode ‘An die Freude’ uit 1785 van de dichter Friedrich Schiller inspireerde Beethoven tot het schrijven van zijn wereldberoemde Negende Symfonie. Samen vormen deze werken een universeel verbond van vreugde en hoop voor de mensheid: “Alle Menschen werden Brüder.” Het lied schetst een wereld waarin alle mensen gelijk zijn en in vrede samenleven. Beethoven gebruikte een deel van Schillers lied in de Finale van zijn ‘Negende’. Een Finale die bekend is geworden als het volkslied van Europa en als ‘Eurovisie’-lied regelmatig door de Europese huiskamers klinkt.
De idealistische wereld van Schiller staat in schril contrast met de werkelijke wereld om ons heen. En tóch: de Finale in het muziekstuk van Beethoven blijft een geluid van een ijzersterk verlangen. Omdat de wereld geen universele taal heeft, anders dan muziek, gebruikte Beethoven de oorspronkelijke Duitse tekst van Schiller. Omdat het om álle volkeren gaat, presenteren wij deze hymne nu ook – een primeur - in de Friese taal. De ode ‘Oan de Freugde’.
Henk de Vries, Eindredacteur
OAN DE FREUGDE
(An die Freude)
Tekst: Friedrich Schiller (1785) / Oersetting: HENKUS (2022) Muzyk: Ludwig van Beethoven, 9e Symfonie (1823) Freugde! Freugde!
Freugde, goadenfonk, sa prachtich, Dochter út Elysium, Wy komme hjir as fjoer sa machtich, Op Jo Himelsk poadium.
Suverheid dat bynt tegearre, Wat de minsken ûnderskied, Bruorren dy’t inoar omearmje, Wer’t Jo teare wjuk ek giet. ***
Wa ‘t it keunststik dan oerwûn hat, Foar syn freon in freon wêz’ wol; Wa ‘t in leave frou ek fûn hat, Sjongt syn Jubelsang dochs fol! Ja, wa ‘t ien leaf skepsel ek mar as synen hjir op ierde fûn; En wa’t dat net kin, slûpt no sa Skriemend wei út dit ferbûn. ***
Freugde drinke alle skepsels
Oan de boarst fan de natuer; Alle goeden, alle kweaden Folgje harren roazespoar. Tútsjes joech sy en ek huning Dan ek noch in freon sa goed; Lust waard oan de wjirmen jûn En de ingel stiet foar God! ***
Bliid, sa as syn sinnen fleagen Troch de pracht’ge Himelkaart; Rin sa, bruorren, jimme paad, De oerwinning foar de eagen, Freugde, goadenfonk, sa prachtich… ***
Wêz omearme, elkenien! Dizze tút oan allegear! Bruorren! Boppe alle stjerren Dêr moat in leave heit bestean.
Jimme falle, allegearre? Tinke dat dat oan de Skepper leit? Boppe stjerren wennet heit! Sykje him oant boppe stjerren.
***
Freugde, dochter út Elysium! Alle minsken wurde bruorren.
27 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen
BENIEUWD WAT MORGEN BRENGT?
De invloed van kunstmatige intelligentie, robotisering en big data in de toekomst is robotisering en big data in de toekomst is van jouw ondernemersperspectief goud waard. Wij maken tijd en bieden inzicht. Want met een heldere kijk op morgen lacht de toekomst je toe.
BENTACERA.NL
Volita t.w.v. € 35,-
Stronic Petite
GRATIS
bij aankoop van een Fun Factory
ACUPUNCTUURPRAKTIJK ZUSANLI
FEEST
Volgend jaar heb ik veertien jaar mijn acupunctuurpraktijk. Maar voor die tijd en tijdens mijn studie werkte ik als kok. Daardoor weet ik veel van lekker eten. En door mijn studie weet ik ook veel over gezonde voeding.
Tijdens de feestdagen wil je natuurlijk lekker eten. Maar weet je dat lekker eten ook op een manier kan die goed voor je is en helpt je weerstand op te bouwen? Speciaal voor de feestdagen heb ik daarom een heerlijk en voedzaam recept ontwikkeld: Een verwarmende stoofpot met een vleugje Ierse en een vleugje Mediterrane invloeden.
INGREDIËNTEN
800 gram runderbraadlappen • 1 flesje Guinness (of een ander donker biertje) • 2 winterpenen • 2 stengels bleekselderij • 150 gram koolraap • 2 uien • halve bol knoflook fijngesneden • 70 gram tomatenpuree • 50 gram roomboter • een paar takjes (liefst verse) tijm • zwarte peper naar smaak • Hand vol gedroogde cranberries • 4 laurierblaadjes • Bosui
BEREIDING
- Leg het vlees een uurtje voordat je begint uit de koelkast. Snijd de groente in stukjes. Verhit de roomboter in een braadpan en braad hierin de stukjes vlees rondom aan en voeg de peper toe.
- Haal het vlees even uit de pan en bak dan de ui en knoflook in het braadvet goudbruin. Daarna fruit je de tomatenpuree even mee.
- Schenk er vervolgens 30 cl bier bij en laat even inkoken tot de helft van het vocht is verdampt, voeg 400 cl water en de laurierblaadjes en tijm toe en breng het geheel aan de kook.
- Laat het vlees minimaal 4 uren op laag vuur zachtjes koken. Voeg het laatste uur de peen, de koolraap en bleekselderij toe. Af en toe wat vocht bijvoegen indien nodig.
- Breng op smaak met zout en peper en bestrooi voor gebruik met de bosui. Lekker met (zoete) aardappelpuree.
Binnert’s Boekentips!
LEESPLEZIER VÓÓR KOOKPLEZIER
De kerstdagen staan weer voor de deur. Deze dagen staan voor veel mensen in het teken van feestjes en etentjes met familie, vrienden en collega’s. Om je inspiratie te geven om iets lekkers op tafel te zetten, hierbij deze keer enkele tips voor kookboeken.
Yvette van Boven is met ‘Van Boven in het wild’ winnaar van het Gouden Kookboek 2022 geworden. Het boek is een herbarium, eetbare plantengids én een receptenboek in één. Yvette van Boven laat je de meest voorkomende wilde planten zien: ze leert je hoe je ze kunt herkennen en waar ze naar smaken. Zo leer je wildpluk gemakkelijk toe te passen in je eigen gerechten. Ook staan er meer dan honderd makkelijke, bijna allemaal vegetarische, (basis)recepten met een originele twist in. Yvette van Boven heeft ook een zakboekje gemaakt. Dit is makkelijk mee te nemen voor onderweg. Het zakboek is de verkorte versie van ‘Van Boven in het wild’; er staan géén recepten in.
Rudolph van Veen geeft je heerlijke bak- en kookrecepten voor elke feestdag in het boek ‘Rudolph’s Kitchen: het hele jaar feest’, Van voodoo-style kipvleugeltjes voor Halloween en kreeft met aardappelsalade voor oud en nieuw tot en met (uiteraard) oliebollen, Rudolph van Veen maakt er een feestje van.
Wil je gaan voor makkelijk tijdens de kerstdagen en erna, kies dan voor ‘EEN: simpel & lekker uit 1 pan’ van Jamie Oliver. Hierin staan meer dan 120 simpele en snelle recepten die in één (koeken) pan of ovenschaal te maken zijn. Elk recept maak je met maximaal acht ingrediënten, zonder uren in de keuken te hoeven staan.
MMOOI SKIN&BEAUTY
Zoek je makkelijk en vertrouwd en toch anders en spectaculair? Probeer dan eens een kookboek van Donna Hay. In ‘The Fast Five’ geeft ze verrukkelijke upgrades aan vertrouwde favorieten als pasta, lasagne en taco’s. De herziene editie van Donna Hays’ bestseller ‘Kerstmis’ bevat 170 indrukwekkende, feestelijke en toch simpele recepten die je een stressvrije en overheerlijke kerst kunnen bezorgen. Voorgerechten, hoofgerechten en desserts, maar ook eetbare cadeautjes om mee te geven en tips om je eettafel te stylen. Je vindt het allemaal in ‘Kerstmis’.
DECEMBER FEESTMAAND
December is de laatste maand van het jaar. We noemen december de wintermaand, omdat de winter op 21 december begint. Op die dag is het bij ons het kortste licht en het langste donker.
Na 21 december worden de dagen weer langer en de nachten korter, Hoera! Dan trakteer ik mezelf op een lekker taartje, op naar het licht! December wordt ook wel de feestmaand genoemd. Dat is natuurlijk omdat we deze maand verschillende feesten vieren. Op 5 december hebben we sinterklaas gevierd. Voor de kleintjes onder ons is dat het hoogtepunt van deze feestmaand, mooie cadeautje en heerlijke lekkernijen! Een paar weken later, op 25 en 26 december, vieren we het kerstfeest.
Winkelstraten zien er gezellig uit, met groene kerstversieringen en lichtjes. 31 december is de laatste dag van het jaar, oudjaarsdag. Op die dag denken veel mensen terug aan wat er in het afgelopen jaar gebeurd is. We eten oliebollen en appelflappen. Precies om 12 uur ‘s nachts, als het jaar voorbij is, wensen we elkaar een gelukkig Nieuwjaar. Direct daarna gaan de eerste vuurpijlen de lucht in, en niet veel later is de lucht prachtig verlicht door het vuurwerk dat wordt afgestoken.
In de beautybranche is het kerstfeest het hoogtepunt van het jaar. Na twee jaar dicht te
zijn geweest wegens corona pakken we nu volop uit! Het is een gezellige topdrukte, we hebben onze salon sfeervol en gezellig versierd, overal kaarsjes en lichtjes en lekkers bij de koffie. Speciaal voor de feestdagen worden er mooie behandelingen aangeboden want iedereen wil in zijn/haar mooiste kleren zitten stralen op het kerstfeest.
MMOOI wenst iedereen een gezellig en vrolijk kerstfeest, geniet van het samenzijn en de gezelligheid. Wij sluiten een enerverend jaar af en verwelkomen 2023 met optimisme. En begin bruisend aan het nieuwe jaar!
Skin&Beauty
29 GROOTHEERENVEEN.NL lifestyle
NYNKE DE VRIES
Boekenliefhebber pur sang Boekhandel Binnert Overdiep www.binnertoverdiep.nl
Team MMOOI
www.mmooiheerenveen.nl
MARIAN MEIRMANS (MIDDEN) EN MARA (LINKS) EN MINDY schoonheidsspecialisten MMOOI Skin&Beauty
GRETHA KOENDERS
Accupuncturist Acupunctuurpraktijk Zusanli www.acupunctuur-heerenveen.com
Het Odensehuis en de Dorcas kunnen vrijwilligers goed gebruiken
Er is een schreeuwend tekort aan vrijwilligers in de regio Heerenveen, zo melden het Odensehuis en de Dorcas winkel in Heerenveen. Als je de vacaturebank voor vrijwilligerswerk van welzijnsstichting Caleidoscoop opent, staan er meer dan 200 vacatures open. Rinske Sieswerda, coördinator van het Odensehuis in Heerenveen en Aafke Wierenga, vrijwilliger bij de Dorcas winkel in Heerenveen, ondervinden het gemis van vrijwilligers dagelijks. Vrijwilligers zijn van onschatbare waarde, zo stellen Rinske en Aafke als we elkaar spreken in de pop-up locatie in het centrum van Heerenveen. De pop-up locatie wordt beheerd door Caleidoscoop en de blbliotheek in Heerenveen.
VRIJWILLIGERSWERK IN HET
ODENSEHUIS
Rinske Sieswerda legt uit wat het Odensehuis is en wat de gevolgen zijn nu ze onvoldoende vrijwilligers heeft. “Het Odensehuis is een inloophuis voor mensen met beginnende dementie en hun naasten. We bieden bezoekers een plek waar niet de ziekte, maar de mens centraal staat. We willen het aantal bezoekers heel graag uitbreiden. Om nog meer mensen te bereiken zou ik meer aandacht moeten besteden aan promotie voor het Odensehuis. Dit is iets wat nu niet kan, omdat we geen vrijwilligers hebben.”
Rinske doet een oproep: “Als vrijwilliger in het Odensehuis is het mooi als je ervaring hebt met dementie, maar het is geen vereiste. Je bent een gevoelsmens. Het allerbelangrijkste is dat je er bent voor de mensen. Eigen regie, respect en keuzevrijheid voor bezoekers, in een veilige omgeving, staan bij ons voorop. Als je bij ons komt als vrijwilliger, krijg je een training, maar je gaat eerst kijken of het wat voor je is. Je kunt bij ons jouw talenten inzetten. Je taken kunnen zijn het verzorgen van de lunch, iets doen met bewegen, schilderen, een muziekinstrument bespelen of er gewoon zijn. Of samen een levensboek maken. Een levensboek stimuleert de herinnering van de bezoeker. Dit zou ook een mooie opdracht kunnen zijn voor een stagiaire. Net als het ondersteunen in PR, dus de website, social media en de nieuwsbrief. Naast vrijwilligers kunnen we ook studenten goed gebruiken.”
VRIJWILLIGERSWERK BIJ DE DE DORCAS WINKEL
Voor Aafke Wierenga, die bij Dorcas werkt, is het tekort aan vrijwilligers dagelijks merkbaar. “Dorcas is een goede doelen winkel. Wij werken voor de armsten wereldwijd. Landelijk zijn er 42 winkels waarvan de opbrengst van de verkoop van tweedehands spullen naar het goede doel gaat. Dorcas streeft ernaar net een beetje meer te zijn dan een kringloop-
winkel. Net wat mooiere spullen verkopen, die we op een aantrekkelijke manier presenteren. Alleen is er lang niet altijd tijd om de winkel mooi aan te kleden, omdat we niet genoeg vrijwilligers hebben. De hele winkel draait op vrijwilligers; we doen het met zijn allen en elke dag is er dan iemand die de leiding heeft. Dan verdeel je de taken, beantwoord je vragen of neemt de telefoon aan.”
Ook Aafke doet een oproep aan vrijwilligers: “Als vrijwilliger in een Dorcas winkel zijn er verschillende werkzaamheden. Heel belangrijk zijn de vrijwilligers bij de inbreng. De producten moeten wel verkoopbaar zijn, want ook onze winkel moet afvalkosten betalen. Ook hebben we mensen nodig voor het prijzen van kleingoed. Dan moet je denken aan
kopjes, pannetjes, schaaltjes. En er zijn natuurlijk mensen nodig voor bij de kassa. Dat vind ik hartstikke leuk werk, daar heb je vooral het contact met de klanten. En vrijwilligers die verstand hebben van computers en/of elektra zijn ook heel welkom. Er is bij ons altijd wat te doen.”
KENNISBIJEENKOMST
CALEIDOSCOOP
Zowel Rinske als Aafke waren aanwezig tijdens de kennisbijeenkomst van Caleidoscoop. Beiden vonden hier vooral herkenning. Iets wat ze in een gevoelsmatig eenzame zoektocht bemoedigde om door te gaan. Aafke: “Het gaf me het gevoel dat je niet alleen staat. Dat er wordt meegedacht.” Dit herkent Rinske. “ik dacht op een gegeven moment: ‘Waarom lukt mij dit niet? Tijdens de
30 NUMMER 12 • 2022 GEZOND FIT&
“JE VOELT DAT HET BELANGRIJK IS WAT JE DOET”
Aafke Wierenga, vrijwilliger Dorcas winkel Heerenveen.
as winkel gebruiken
bijeenkomst kwam ik erachter dat ik niet de enige ben. We lopen tegen dezelfde problemen aan. Nieuwe inzichten maken dat we hier anders in kunnen staan. Ik kan bijvoorbeeld ook mensen vragen of ze het Odensehuis voor mij willen promoten. Mensen die zich betrokken voelen met de ziekte kan ik als ambassadeur inzetten.”
Aafke is ook anders gaan denken. “We verplaatsen ons meer in de vrijwilliger en in wat de vrijwilliger wil. En je komt met elkaar in gesprek en kunt elkaar helpen. Er was ook iemand die een vrijwilliger kende die nu buiten Heerenveen werkt, maar het liefst in Heerenveen zou werken. Daar kreeg ik het nummer van.”
WAARDEVOL WERK
Wat Rinske mooi vindt aan haar werk is
dat er elke keer wel iets bijzonders gebeurt. “Iets wat je niet verwacht. Ik noem dat ‘pareltjes’. We geven de mensen een plek waar ze zichzelf mogen zijn. Daarom hoop ik ook zo dat we meer enthousiaste mensen kunnen krijgen die ons kunnen ondersteunen, want die zijn er. Er zijn zoveel leuke mensen.”
Aafke doet haar vrijwilligerswerk vooral voor de arme mensen “Daar krijg ik veel energie van. Net als van het werk zelf. Ik ben van de oude dingetjes en het hergebruik daarvan. En werken achter de kassa geeft altijd een stukje gezelligheid. Als ik aan het werk ben voel ik dat het ertoe doet wat je doet. Want het is toch voor het goede doel en dat vind ik voor mezelf erg belangrijk.”
caleidoscoopheerenveen.nl
‘SOEP EN ONTMOET’, NETWERKEN VOOR VRIJWILLIGERSORGANISATIES
Soms vang je een gesprek op waar je blij van wordt, dat je iets georganiseerd hebt en dat alles op z’n plek valt. Dat had ik laatst bij het opruimen na de ‘Soep en Ontmoet’bijeenkomst in wijkcentrum De As in Heerenveen.
Er had zich een groepje gevormd dat aan het napraten was. De één vertelde dat hij problemen had om een chauffeur te vinden. Zijn gesprekspartner had een vrijwilliger die graag autorijdt, maar geen project wil doen. Beiden wisselden gegevens uit en een match was gemaakt. Veel leuke dingen in het leven komen tot stand door netwerken. Ontmoetingen waarbij informatie uitgewisseld wordt die mensen verder helpt.
Leuk om dit te zien gebeuren, dit is namelijk precies een van de redenen waarom we twee keer per jaar de ‘Soep en Ontmoet’avonden zijn gaan organiseren: netwerken en kennis delen over het vinden en binden van vrijwilligers en alles wat daar bij komt kijken. Tijdens deze
avonden komen er meestal tussen de twintig en dertig mensen van organisaties die met vrijwilligers werken. Samen met de klankbordgroep waarin ook Vluchtelingenwerk, Humanitas en wijkcentrum De As zitten, bepalen we de thema’s en sprekers.
Twee keer per jaar houden we organisaties die bij ons ingeschreven staan op de hoogte van ontwikkelingen in het vrijwilligerswerk met een nieuwsbrief. Bijvoorbeeld over wettelijke regelingen zoals recent de WBTR en over contact houden in coronatijd.
Wie hier belangstelling voor heeft en de nieuwsbrieven nog niet krijgt, kan zich bij mij aanmelden: n.hooijschuur@ caleidoscoopheerenveen.nl.
31 GROOTHEERENVEEN.NL
TEKST EN BEELD ANNEMARIE OVERBEEK
NICKY HOOIJSCHUUR, VSP’ER (MEDEWERKER VAN HET VRIJWILLIGERS SERVICE PUNT VAN CALEIDOSCOOP WELZIJN)
ENTHOUSIASTE
“IK HOOP DAT WE MEER
MENSEN KUNNEN KRIJGEN DIE ONS KUNNEN HELPEN”
Rinske Sieswerda, coördinator Odensehuis Heerenveen.
De winterhoveniers van Tenge staan voor u klaar!
Tuinklussen in de winter
In de wintermaanden is er minder werk te doen in de tuin. Toch zijn er wat belangrijke klussen en klusjes om uw tuin goed voor te bereiden op deze periode. Want als uw tuin de winter goed doorkomt, kunt u er in het voorjaar weer volop van genieten. Wij geven u in dit artikel een aantal tips. Hebt u vragen? Stel ze gerust. De hoveniers van Tenge staan voor u klaar! Ook kunnen wij u uiteraard van dienst zijn bij uw winterklussen, of ze nu klein zijn of groot.
Borders winterklaar maken Bereid uw borders en perken voor op de winter door uitgebloeide bloemen en afgestorven delen van vaste planten te verwijderen. U hoeft zeker niet alles weg te knippen, want de bladeren bieden bescherming tegen de vorst en zorgen ook voor beschutting voor dieren. Eenjarige planten kunt u gewoon met wortel en al uit de grond trekken.
Planten beschermen tegen vorst Zet uw kwetsbare kuipplanten niet te snel binnen: zolang het nog niet vriest kunnen de meeste planten buiten blijven. Ze kunnen dan geleidelijk aan de lagere temperaturen wennen. Daar worden ze weerbaarder van.
Vorstgevoelige zomerbollen en -knollen zoals dahlia’s en gladiolen kunt u het beste droog binnen bewaren. Andere planten die niet winterhard zijn kunt u beschermen tegen kou en wind door ze in te pakken met bijvoorbeeld jute,
vliesdoek of noppenfolie. Denk wel aan voldoende licht en water.
Afgevallen blad weg of niet Verwijder afgevallen blad wel van uw gazon, maar laat het in borders en onder bomen en
Grotere tuinplannen?
struiken liggen. Het vormt een beschermlaag tegen vorst en droogte en zorgt voor een compostlaagje. Bovendien is het goed voor insecten, vogels en egels.
Bomen snoeien De herfst- en winterperiode is het meest geschikt om bomen te snoeien. Ze zijn dan in rust. En omdat het blad eraf is, is de vorm van de boom ook mooi zichtbaar. Daardoor is heel goed te zien wat er gesnoeid moet worden en hoe. Er zijn ook bomen die vóór de winter gesnoeid moeten worden. Notenbomen en esdoorn, berk en haagbeuk kunt u het beste snoeien in de nazomer of vroege herfst. Aanplanten van bomen en heesters kan trouwens ook prima in de winter. Advies nodig, of hulp bij het snoeien? Wij zijn u graag van dienst.
WWW.TENGE.NL
Kylblok 1 • 8447 GR Heerenveen • tel. 0513 - 65 45 45 •
It
info@tenge.nl
Ook in de winter kunnen we een tuinontwerp voor u maken of uw nieuwe tuin aanleggen. Kijk op www.tenge.nl voor ideeën! Tip! hoekstrasneek.nl/verhuizingen Uw verhuizing in vertrouwde handen!
BERGMAN CLINICS HEERENVEEN BREIDT AANBOD VROUWENZORG UIT
Als vrouw krijg je in het leven doorgaans te maken met zaken als menstruaties, overgangsklachten of hormonale schommelingen. Soms krijg je daar blaasproblemen, bekkenproblemen, bloedverlies of andere klachten bij. Vaak denk je, ‘ach het hoort erbij’, maar dat is niet nodig. Bij Bergman Clinics | Vrouw kun je na een verwijzing van je huisarts en met een medische indicatie terecht bij een gespecialiseerde arts. De zorg wordt gewoon vergoed door de zorgverzekeraar.
Bergman Clinics in Heerenveen is goed bereikbaar vanaf de snelweg. Eenmaal binnen in het pand valt de rustige ontspannen sfeer op. Het uitzicht op de tuin, een kopje thee of koffie, rustige muziek en veel leesvoer zorgen ervoor dat je je thuis voelt. Je kunt voor veel zorgvragen terecht bij Bergman Clinics. Het zorgaanbod op locatie Heerenveen is verdeeld in drie divisies: Uiterlijk, Huid & Vaten en Vrouw. Je kunt hier onder meer terecht voor huidkanker, spataderen en blaas- en verzakkingsklachten. Met de komst van twee nieuwe uro-gynaecologen, breidt divisie Vrouw het kennis- en zorgaanbod uit.
ANGST EN SCHAAMTE
Wanneer je urine verliest bij het lachen, niezen of hoesten kan er een angst ontstaan om naar de winkel of bijvoorbeeld een verjaardag te gaan. Je bent bang dat andere mensen dit merken of ruiken. Dit brengt schaamte met zich mee en je kunt je eenzaam voelen. Bij Bergman Clinics | Vrouw kun je onder andere terecht met blaasproblemen, overgangsklachten ,
hevige menstruaties of een afwijkend uitstrijkje. Je hoeft er niet mee te blijven rondlopen.
TWEE NIEUWE UROGYNAECOLOGEN
Per september zijn twee nieuwe uro-gynaecologen gestart in Heerenveen: dr. Hakvoort en dr. Van der Ploeg. Dr. Hakvoort is in 2012 gepromoveerd op postoperatieve blaasledigingsstoornissen. Dr. Van der Ploeg promoveerde op onder-
zoek naar het voorkomen van urine incontinentie na een verzakkingsoperatie. Beide artsen werken naast dr. Oosterhof, die gespecialiseerd is in overgangsklachten en gynaecologie.
FOCUSKLINIEKEN
Bergman Clinics concentreert zich op planbare, medische behandelingen. Door superspecialisatie kunnen zij op een persoonlijke manier topkwaliteit zorg aanbieden en blijven toegangstijden kort. Meestal kun je binnen twee weken al terecht.
AFSPRAAK MAKEN IS EENVOUDIG
Na een verwijzing van je huisarts en met een medische indicatie kun je bij Bergman Clinics terecht. Je behandeling wordt gewoon vergoed door de zorgverzekeraar. Kijk voor meer informatie op www.bergmanclinics.nl/vrouw.
Bergman Clinics, Griend 1 Heerenveen, bergmanclinics.nl
BERGMAN CLINICS
Bergman Clinics bestaat uit een groot netwerk van 50 focusklinieken in Nederland en is gespecialiseerd in veelvoorkomende medische behandelingen. Bergman Clinics | Vrouw is een voor iedereen toegankelijk medisch specialistisch centrum, gericht op zorg voor vrouwen. Je kunt er terecht voor blaas- en bekkenbodemklachten, zoals urine-incontinentie, verzakking, abnormaal bloedverlies en baarmoederhalsonderzoek bij een afwijkend uitstrijkje.
Bergman Clinics | Vrouw werkt nauw samen met de academische ziekenhuizen UMC Utrecht, AMC Amsterdam en VU medisch centrum. Ook is het goed om te weten dat Bergman Clinics afspraken heeft met alle zorgverzekeraars, waardoor jouw behandeling gewoon 100% wordt vergoed na een verwijzing van de huisarts.
33 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen
BRANDED CONTENT
-
-
- Abnormaal
- Afwijkend
- Overgangsklachten - Anticonceptie
Bij Bergman Clinics | Vrouw in Heerenveen kun je onder andere terecht voor de volgende zorgprogramma’s:
Blaasklachten
Verzakkingen
bloedverlies
uitstrijkje
dr. Marinus van der Ploeg, Uro-gynaecoloog
dr. Robert Hakvoort, Uro-gynaecoloog
TEKST LOTTE VAN DER MEIJ // FOTO’S BERGMAN CLINICS
dr. Henk Oosterhof, Gynaecoloog
Preview!
GENIETEN
STRANGE WORLD (NL)
NU IN DE BIOS ANIMATIE, AVONTUUR
Strange World introduceert een legendarische familie van ontdekkingsreizigers: de familie Clade. De film is een originele avonturen- en komediefilm over drie generaties van de familie Clade, die hun verschillen onderling moeten overwinnen, terwijl ze een vreemde, wonderlijke en vaak vijandige wereld verkennen.
VAN
EEN ÉCHTE FILM IN DE BIOS!
PIECE OF MY HEART
NU IN DE BIOS DRAMA
Amsterdam, de jaren 70. Terwijl Olga en Irma, beiden getalenteerde danseressen, zich staande proberen te houden in de veeleisende en ambitieuze balletwereld, wordt Olga als de grote nieuwe ster van het Koninklijk Ballet gelanceerd. Piece of My Heart vertelt het verhaal over uitzonderlijk talent, maar bovenal dat van een ultieme vriendschap.
WIL DE KROKODIL
NU IN DE BIOS FAMILIEFILM, KOMEDIE, MUSICAL
Wil de Krokodil is een live-action/CGI musical en komedie gebaseerd op de gelijknamige boeken van Bernard Waber. In de film komt het populaire personage uit het boek tot leven en wordt hij wereldwijd geïntroduceerd aan een nieuw publiek. Lyle is een zingende krokodil die dol is op badderen, kaviaar en goede muziek.
AVATAR: THE WAY OF WATER 2D/3D
NU IN DE BIOS ACTIE
Avatar The Way of Water speelt zich meer dan tien jaar na de gebeurtenissen van de eerste film af. De film vertelt het verhaal van de familie Sully (Jake, Neytiri en hun kinderen). We zien de problemen die hen achtervolgen, de moeite die ze doen om elkaar te beschermen, de gevechten die ze voeren om in leven te blijven en de tragedies die ze doorstaan.
HOTEL SINESTRA NU IN DE BIOS
KOMEDIE
DE GELAARSDE KAT 2
NU IN DE BIOS ANIMATIE, FAMILIEFILM
DE TATTA’S
PREMIÈRE: 22 DECEMBER KOMEDIE
Wanneer een boze
tijdens de skivakantie in Hotel Sinestra haar overbezorgde ouders weg wenst, zijn de volgende morgen ineens alle volwassenen verdwenen. Eerst is het feest, maar al snel gaat er van alles mis. Ava en haar nieuwe vrienden besluiten alles op alles te zetten om samen met hun ouders kerst te kunnen vieren.
Beleef dit jaar elk avontuur alsof het je laatste is. Voor het eerst in ruim tien jaar presenteert DreamWorks Animation weer een nieuw avontuur in het Shrekuniversum met de terugkeer van onze geliefde, melk drinkende, roekeloze, onbevreesde katachtige in De Gelaarsde Kat 2: De Laatste Wens.
Wie wil er niet schathemeltjerijk worden? Nou, Erik van Kampen zeker wel. Dan kan hij een nóg grotere villa voor zijn langs elkaar levende gezin kopen. Zijn droom valt echter snel in duigen. Samen met zijn gezin verhuist hij van een luxe villa naar een flat. Ze willen zo snel mogelijk terug. Maar als ze hun nieuwe buren leren kennen leidt dat tot bijzondere vriendschappen.
De koudere maanden zijn aangebroken. Dit betekent lekker warm genieten van een leuke film, samen met familie of vrienden, bij De Bios Heerenveen. De warme chocolademelk staat al voor u klaar! Ook komen er in de periode vóór kerst nieuwe films uit. Hieronder een aantal suggesties die De Bios voor u heeft geselecteerd...
het complete filmprogramma zie je op www.bios-heerenveen.com Het programma is onder voorbehoud. Check daarom voor de zekerheid ook altijd onze website! DE BIOS Reserveer & bestel je tickets online! Kerst vakantie Tijdens de kerstvakantie van 24 december 2022 t/m 8 januari 2023 is De Bios Heerenveen geopend vanaf 11:00 uur. Vroege vogels die naar de 11:00 uur voorstelling gaan, betalen slechts € 6,- voor de film. DE BIOS HEERENVEEN DE BIOS HEERENVEEN
Ava
‘ZINGEN VOOR JE LEVEN’, VOOR (EX-)KANKERPATIËNTEN EN HUN NAASTEN
“HIER HOEF JE NIETS TE ZEGGEN”
De muziek ligt klaar, de stoelen staan in een kringetje. Dirigente Grytsje Kingma heet iedereen die binnenkomt enthousiast welkom. De ochtend gaat van start met stemexpressie: het ontdekken van je stem. Grytsje vraagt iedereen om een klank te maken en te voelen waar het geluid terechtkomt. De één voelt het in haar tenen, de ander krijgt er warme vingers van. “Als je met je vingers je nek aanraakt, kun je het geluid beinvloeden”, zegt Grytsje. “Probeer het maar, wees lief voor jezelf.”
ZELFVERZEKERDER
Lief zijn voor jezelf. Jezelf weer leren accepteren. Voor Annemieke is dit een belangrijke reden waarom ze meedoet aan het koor. “Als je kanker hebt gehad, heeft je lichaam je in de steek gelaten.
Door samen te zingen, kun je er weer iets fijns mee doen”, vertelt ze. “Zingen maakt je ook sterker en zelfverzekerder. Bovendien word je in het koor geaccepteerd zoals je bent. Hoe je je voelt, verschilt per dag. Hier hoef ik dat niet uit te leggen. Als ik even blijf zitten, of ik loop even weg, is dat ook allemaal prima.”
Door het koor groeit het zelfvertrouwen bij de deelnemers, ziet ook Grytsje Kingma. “Dat vind ik ontzettend mooi om te zien. Enerzijds komt dat omdat mensen zich veilig voelen in de groep. En aan de andere kant ook door de oefeningen van stemexpressie. Je leert daardoor om met je lichaam een plek in te nemen. Mensen komen daardoor zichtbaar tot bloei.”
CADEAUTJE
Het is tijd voor een improvisatie-opdracht: de koorleden zingen om de beurt elkaars naam. De één voorzichtig, de ander meer uitbundig. “Dat je wordt toegezongen voelt als een cadeautje”, legt Grytsje uit. Tijdens de volgende oefening loopt iedereen al improviserend door elkaar en maakt contact, met zichtbaar lol en enthousiasme. Koorlid Mettje vertelt: “Ik had nog nooit eerder gezongen. In het begin zong ik heel zachtjes, maar nu doe ik steeds luider mee. Dat je het met elkaar doet, vind ik mooi. Je maakt samen plezier; je
hebt verbinding met elkaar.” Fred vult aan: “Het zingen tilt je op. Het geeft je energie, het is iets positiefs.”
Het eerste lied van deze ochtend wordt erbij gepakt: ‘Ik wil alleen zijn met de zee’ van Toon Hermans. Eerst in het Nederlands, daarna in een door Grytsje in het Fries vertaalde versie. Muzikale duizendpoot van de groep is Wil van Eekeren: hij weet met zijn mond en handen een heel drumstel na te bootsen, maar speelt ook piano en fluit. Grytsje: “We zingen
heel toegankelijke liedjes, van over de hele wereld. Dat kan van alles zijn: van een popnummer tot een meer meditatief nummer. En we doen ook veel canons. Volgende week hebben we een optreden, dus daar gaan we nog even voor oefenen.”
ONTZETTEND ATTENT NAAR ELKAAR
Maar eerst is het tijd voor koffie, met zelfgebakken appeltaart. “De koffie is van Sjoerdje”, zeggen de koorleden altijd. Sjoerdje Bourgonje begon met Zingen voor je leven vanuit stichting De Skulp. “Helaas werd ze ziek en ze is in 2019 overleden,” vertelt Grytsje, “maar ze richtte stichting Lichtstraal
op, waarin ze geld naliet aan het koor, en daarvan betalen we onder andere de koffie.”
Grytsje Kingma is muzikante en zingt Friese liedjes. Naast Fryske trûbadoer is ze sinds enkele jaren dirigente van koor ‘Zingen voor je leven’. Ze nam het koor over van Sjoerdje. “Het koor heeft mij gevonden, zo zie ik dat”, zegt ze. “Het ligt dicht bij mij, omdat mijn man zelf ook een ernstige vorm van kanker heeft gehad. Wat mij aansprak was het plezier van samen zingen, gecombineerd met het werken met een groep. Ik vind het belangrijk dat er een plek is waar mensen met kanker begrepen worden. Tijdens de ochtenden is het vooral gezellig, maar daaromheen is men ontzettend attent naar elkaar. Er komen altijd berichtjes als er iets met iemand is.”
ZOOMEN
Tijdens de corona-lockdowns kon het koor niet bij elkaar komen, maar dat belette hen niet om gewoon door te gaan. “We hadden allemaal zoiets van: we hebben elkaar nu juist nodig, dus we móeten op een of andere manier doorgaan. Toen hebben we manieren gezocht om elkaar toch digitaal te ontmoeten. En dat is gelukt, er is zelfs een stuk saamhorigheid gegroeid. Zelfs ons oudste koorlid Sjoerd, van 96, ging zoomen.”
35 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen
TEKST HANNAH ZANDBERGEN // FOTO’S HANNAH ZANDBERGEN EN JELLE KINGMA
“HET ZINGEN TILT JE OP; HET GEEFT JE ENERGIE; HET IS IETS POSITIEFS”
Zingen en kanker, wat hebben die twee met elkaar te maken? Voor de deelnemers van het koor Zingen voor je leven is dat geen moeilijke vraag. Zingen is voor hen een reddingslijn, met het koor als veilige plek. We zijn te gast tijdens een repetitie in De Rinkelbom in Heerenveen.
Grytsje Kingma zingt voor
Optreden in Sportstad Heerenveen
Sjoerd
Mettje en Annemieke
Fred
WINTER EVENT JOURE 14:OO SANTA RUN IN DE MIDSTRAAT KOOPZONDAG & FRIESE PAARDEN MET SJEZEN (BELSLIDEN) VAN 13.00 - 18.00 UUR 15:OO KERSTMARKT 18:3O FAKKELTOCHT & DE KERSTMAN IN DE MIDSTRAAT GEZELLIGHEID IN DE MIDSTRAAT MET MUZIEK WINKELS OPEN TOT 22:00 ZATERDAG 17 DEC. ZONDAG 18 DEC. VRIJDAG 16 DEC. VRIJDAG 23 DEC. START BIJ DE MERK ALLE DAGEN UNIEKE VERLICHTE REUZEN KERSTBOMEN! ALTIJD GRATIS PARKEREN IN JOURE
CULTUUR UITGAAN&
TRADITIES IN OUDEHORNE EN KATLIJK SINT THOMASLUIDEN, –KUIEREN EN WINTERMARKT
Aan het einde van het jaar vindt in Oudehorne en Katlijk het traditionele Sint Thomas klokluiden weer plaats. Daarnaast is er inmiddels ook de traditioneel geworden Sint Thomas kuiertocht over verschillende afstanden op 30 december.
In vroeger jaren was het Sint Thomasluiden een oud volksgebruik in grote delen van Friesland. Het Sint Thomasluiden begint op 21 december, de kortste dag van het jaar en duurt tot en met 31 december. Het luiden was bedoeld om de boze geesten aan het einde van het jaar uit de lucht te verdrijven, het zogenaamde ‘divel jeie’. Later werd de naam Sint Thomas aan dit heidens gebruik verbonden, omdat de apostel Thomas op 21 december zou zijn gestorven. De traditie is in Katlijk en Oudehorne blijven bestaan en kent ook wedstrijdelementen voor de jongeren tussen 14 een 22 jaar. Enthousiaste senioren mogen ook meedoen, maar zij strijden niet voor de ‘wisselklok’, zoals de jongeren.
KUIERTOCHT
De laatste jaren trekt het Sint Thomasluiden erg veel bezoekers, mede doordat de routes van de Sint Thomas kuiertocht langs de klokkenstoel van Oudehorne lopen, waar de wandelaars moeten stempelen. De Sint Thomas kuiertochtcommissie Oude- en Nieuwehorne organiseert de wandeltocht sinds 2002 op 30 december, in samenwerking met de Klokkenstoelcommissie, met de bedoeling het Sint Thomasluiden meer onder de aandacht van het publiek te brengen. Deze opzet blijkt een succes; de Sint Thomas kuiertocht is uitgegroeid tot een professionele wandeltocht, die in 2019 maar liefst 700 deelnemers trok. In 2020 en 2021 kon de tocht vanwege corona geen doorgang vinden, maar dit jaar durft de commissie de organisatie weer aan.
De wandelroutes zijn zeer gevarieerd en lopen deels over onverharde paden. Er zijn diverse stempelposten onderweg met enig vermaak, de zogenaamde beleefmomenten. Bij de meeste posten is er een mogelijkheid om wat te drinken. De wandelaars kunnen dit jaar kiezen uit vier afstanden; 7, 10, 15 en 25 kilometer. Honden mogen mee
mits ze zijn aangelijnd. Alleen bij de 25 kilometer kan dit niet doordat deze route door een natuurgebied loopt. De start van de kuiertocht is bij dorpshuis De Kiekenhof in Nieuwehorne.
Voor afstanden en starttijden verwijzen we naar de website van de organisatie: www.wandel.nl/evenementen/ sintthomaskuiertocht.
WIE MAAKT DE MOOISTE FOTO?
Verder kunnen deelnemers meedoen aan een fotowedstrijd ‘wie maakt de mooiste foto?’ Foto’s kunnen gemaild worden naar st.thomaskuiertocht@gmail.com. Na afloop krijgt de mooiste foto een prijs.
MIDWINTERMARKT KATLIJK
Op dezelfde 30 december, met de wedstrijden rond het Sint Thomasluiden in Oudehorne, is er ook de midwintermarkt bij de Sint Thomas tsjerke op het dorpsplein in Katlijk. De 25 en 15 kilometer wandelroute komen langs de midwintermarkt.
De gezellige midwintermarkt is van één uur tot vijf uur, terwijl in het kerkje zelf dorpsgenoten hun hobby’s tentoonstellen en andere dorpsgenoten in monnikspij de klokken luiden. Uiteraard wordt ook hier de inwendige mens niet vergeten en zijn er stands met een hapje en een drankje.
Standhouders kunnen zich nog tot 20 december aanmelden via het e-mailadres midwintermarktkatlijk@gmail.com.
37 GROOTHEERENVEEN.NL
Sfeerfoto’s van Dennis Stoelwinder, tijdens het Sint Thomasluiden, de Sint Thomaskuier en de midwintermarkt in 2019.
GUUS PIEKSMA EN ANNEWIEP BLOEM VAN NIJ TALINT ORKEST
“IEDEREEN HEEFT HET TALENT OM MUZIEK TE MAKEN”
‘Iedereen heeft het talent om muziek te maken’, zo luidt het motto van Nij Talint Orkest. Waar vaak de jeugd doelgroep is, richt dit orkest zich op volwassenen waarbij het niet belangrijk is of je een muziekinstrument kunt bespelen. “Het maakt niet uit waar je vandaan komt, wat je achtergrond is, hoe oud of jong je bent, arm of rijk; als het je droom is muziek te maken, ben je bij ons aan het juiste adres”, zegt Guus Pieksma die in dit initiatief samenwerkt met Annewiep Bloem.
Guus Pieksma: “We waren onlangs in Rockanje. Daar hadden ze een presentatie voor 350 kinderen. Aan het einde van de rit ging er eentje naar muziekles en die haakte ook meteen weer af. Een heel verschil met volwassenen. Als er 25 mensen meedoen met Nij Talint Orkest, willen die ook alle 25 door met muziek maken. Voor Nij Talint Orkest werken we altijd samen met muziekverenigingen. Wij maken de mensen enthousiast voor een instrument, voor het samen muziek maken én voor de vereniging.”
SCHOPPEN TEGEN SCHENEN
Het is altijd gevaarlijk om te zeggen, maar volgens de twee is dat je van nul af ergens in een orkest kunt beginnen, uniek in Nederland. Pieksma: “Daarbij schoppen we natuurlijk wel eens tegen de schenen van muziekdocenten. Wij draaien de boel om. Kom eerst maar eens spelen, word
MOET ÉÉRST LEUKE DINGEN DOEN”
eerst maar eens enthousiast. We leren de beginselen aan en motiveren en enthousiasmeren voor het instrument. Vergelijk het met tuinieren. Als je alleen maar onkruid mag wieden, is de lol er snel af. Zo is het bij ons ook. Je moet éérst leuke dingen doen.”
Het begon in 2016 in Stavoren waar Pieksma een jeugdorkest dirigeerde. “Ouders waren enthousiast en vroegen of zij ook een instrument konden leren bespelen. Dat hebben we gedaan. Het sloeg zo aan, dat we dat in een naburig dorp ook hebben opgezet.”
STRAKS OOK IN BELGIË
In de samenwerking is Guus Pieksma het muzikale brein en zorgt Annewiep Bloem – van beroep cultureel antropoloog - voor de organisatie en communicatie. Na een publicatie in Klankwijzer, het landelijke nieuws- en informatieplatform op muziekgebied, is het pas echt gaan rollen en zijn er tegenwoordig Nij Talint Orkesten door heel Nederland en volgt België straks ook. “In het begin liepen we tegen bepaalde dingen aan”, zegt Bloem. “Bijvoorbeeld in de werving van deelnemers. Dat verenigingen een stukje in de krant schreven met de gedachte ‘dit doen we, want volgend jaar bestaan we misschien niet meer’. Dat werkte niet. We ondersteunen de verenigingen nu met een mediapakket met teksten, foto’s en drukklare flyers en posters. Alles heeft een positieve en aanstekelijke uitstraling.”
VALSE NOOT
Dat ging goed tot corona voor een valse noot zorgde. Pieksma: “Overal in het land hadden we groepen die repeteerden en toen belden ze en was het: ‘En Guus, wat nu?’ En nu? Ik heb eerst maar eens een berichtje gestuurd met: ‘Jongens, zet hem
op’. Maar dat werkte niet, natuurlijk, want het draait om enthousiasmeren en motiveren. Toen zei Annewiep: ‘Ze moeten je kop zien en ze moeten je horen’.” En zo ontstond de eerste vlog. Pieksma: “Ik kreeg allemaal leuke reacties maar ook: ‘Wanneer komt de volgende?’.” Het gevolg is dat de methode, alle oefeningen, de uitleg van Pieksma, op YouTube staan. Een ‘bealch fol wurk’, maar nu onmisbaar voor de methode.
VERBINDING MET DE REGIO
Voor alle duidelijkheid: het project Nij Talint Orkest duurt tien repetities. Bloem: “We geven geen les, we maken enthousiast. Wij doen de eerste repetitie, daarna neemt een dirigent ter plaatse het over. Of we nu op Ameland zitten, in Appelscha, Vlissingen of Maastricht, het gaat erom dat er verbinding is met de regio en de vereniging. We zijn in Friesland begonnen en waren nieuwsgierig of het in de rest van het land ook zou werken.
Nou, het loopt als een trein.” Binnenkort starten in Fryslân Nij Talint Orkesten in de regio Bolsward, Heerenveen, Tytsjerksteradiel, Wergea en Sloten/Balk.
TEKST EN BEELD RICHARD DE JONGE
“JE
NUMMER 12 • 2022 38
BIJ MÁXIMA OP DE THEE
Het enthousiasme en de inspanningen van het creatieve tweetal hebben geresulteerd in een uitnodiging van ‘Méér Muziek in de Klas’ om naar Paleis Noordeinde te komen. Koningin Máxima is beschermvrouwe van deze organisatie. De bedoeling was om voor veertig mensen uit het onderwijs een inspi-
rerende workshop te verzorgen en samen muziek te maken.
“We hebben een orkestopstelling gemaakt en de deelnemers zelf een instrument laten kiezen. Het gros had nog nooit een instrument in handen gehad, maar er waren er ook die wel konden spelen. En dat is nu pre-
cies onze opzet. Want als jij het niet weet, word je geholpen door degene die naast je zit. Niemand geloofde dat het mogelijk was, maar het lukte. Met koningin Máxima, de minister van Onderwijs en de staatssecretaris van Cultuur als getuige.”
MUZIKALE BELEVING OP DE AFSLUITDIJK
Alles moet in de zomer van 2025 samenkomen in de apotheose bij de opening van de vernieuwde Afsluitdijk. Pieksma: “We zaten aan de keukentafel en vroegen ons af: waar kunnen we de muziekwereld versteld van doen staan? Wat is het grootste podium ter wereld? Antwoord: de Afsluitdijk. Op aanraden van wijlen Joop Mulder van het Oerol-festival en regisseur Jos Thie, die meteen wild enthousiast waren, zijn we groot gaan denken. We zouden het liefst alle bestaande verenigingen, aangevuld met alle nieuwe muzikanten, op de Afsluitdijk hebben. Het publiek komt op de fiets, van Den Oever naar Breezanddijk en van Zurich naar Breezanddijk. Dat is van beide kanten ongeveer zeventien kilometer. Er wordt gefietst in groepen. Precies in het midden – bij Breezanddijk - komt een grote muziektuin waar optredens zijn en een afsluitend concert.”
BIDBOEK IN NOVEMBER
“Dit is de opmaat van de terugreis,” neemt Bloem over, “want het concert horen ze op de hele terugreis en er wordt gespeeld door de verschillende orkesten op de route. Een muzikale beleving. Om dichtslibbing te voorkomen, is het de bedoeling dat er niet wordt gestopt. Per keer kunnen er 7.500 mensen meedoen.” Pieksma en Bloem rekenen op 60.000 mensen in de tien keer dat de voorstelling plaatsvindt. In verband met weer en wind wordt dit uitgesmeerd over drie weken. Voor de goede orde: het betreft een plan. Het bidboek werd afgelopen november aangeboden.
WORKSHOP BIJ
APOTHEOSE OP HET GROOTSTE PODIUM TER WERELD: DE AFSLUITDIJK
KONINGIN MÁXIMA
39 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen // CULTUUR&UITGAAN
Annewiep Bloem en Guus Pieksma
EEN SERIE OVER VERGETEN FRIESE KUNSTENARESSEN
BETZY AKERSLOOTBERG
EN HAAR KU(N)STWERKEN
Geboren op 16 december 1850 in het Noorse Aurskog zal Betzy Rezora Berg een weg in de schilderkunst volgen die leidt tot een unieke plek in de Nederlandse kunstwereld. Na haar huwelijk met de Nederlander Gooswinus Akersloot vindt ze haar thuis op Vlieland, waar tot op heden Museum Tromp’s Huys aan haar leven en kunst herinnert. Toch is ze in de kunstgeschiedenis en bij het grote publiek in de vergetelheid geraakt. Dit terwijl zij de stap durfde te wagen van de traditionele vrouwenrol naar een professioneel kunstenares. Tijd voor een kennismaking met haar kunst én haar verhaal.
Betzy Berg is de dochter van een rijke boer, grootgrondbezitter en uiteindelijk zakenman. Ze brengt een groot deel van haar jeugd door in Christiana, wat wij nu als Oslo kennen. Onderdeel van de opvoeding van jongedames in de betere kringen is tekenen, schilderen, borduren, muziek en literatuur. Een degelijke voorbereiding op hun toekomst als goede echtgenotes en huisvrouwen. Betzy kiest uiteindelijk voor een opleiding tot verpleegster en vertrekt vervolgens naar Finnmark in het Hoge Noorden om als verpleegster en zendelinge te werken onder de Samen (of Sami) in Lapland.
Kiezen voor schilderkunst
Op haar 25ste slaat ze een nieuwe richting in; Betzy kiest voor de schilderkunst. Ze keert terug naar Christiana en volgt cursussen op de Koninklijke Tekenschool. Als haar leermeester Otto Sinding naar München verhuist, volgt ze hem. De winters brengt ze in het vervolg in Duitsland door en in de zomer werkt ze in Noorwegen (“Om mijn rotsen en de zee te bestuderen”). Tijdens haar opleiding is haar vader zo nu en dan niet in staat om zijn dochter financieel te helpen. De verkoop van haar werk is noodzakelijk om haar studie in binnen- en buitenland te kunnen voortzetten. Uiteindelijk heeft ze genoeg verdiend om - eindelijk - naar Parijs te kunnen; in de winter van 1890 en 1891 volgt Betzy lessen bij de bekende kunstenaar Puvis de Chavannes.
Kustlandschappen
Haar hele leven schildert Betzy Berg kustlandschappen, een gedurfd hoofdmotief voor een vrouwelijke kunstenaar. Er zijn maar weinig vrouwelijke tijdgenoten die het landschap kiezen als motief, laat staan de zee. Het is voor haar dan ook een verademing als ze kennis maakt met de Nederlandse zeeschilder Hendrik Willem Mesdag. In de winters van 1885 tot 1888 leert ze veel van hem.
Ondertussen maakt de vrouw van Mesdag, kunstenares Sientje Mesdag-van Houten, een portret van de ambitieuze jongedame.
Thuis op Vlieland
Waarschijnlijk in hotel Rauch, waar Mesdag een kamer als atelier gebruikt, leert Betzy Gooswinus Akersloot kennen. Er bloeit liefde op en vanaf 2 maart 1893 wordt Betzy officieel Betzy Akersloot-Berg. Het stel komt drie jaar later, in 1896, op Vlieland terecht. Hier kopen ze het vroegere admiraliteitshuis,
het oudste huis van het eiland, en dopen dit om tot Tromp’s Huys, naar admiraal Cornelis Tromp. In de tuin komt een atelier met uitzicht op het wad. In tegenstelling tot vele tijdgenotes heeft Betzy in haar huwelijk de vrijheid om te schilderen én (alleen) te reizen.
Betzy Akersloot-Berg valt op tussen de eilanders. Ze jut hout voor het maken van schilderijlijsten én ze heeft een speciale schilderskist waarin ze kan schilderen in weer en wind. Als ze ermee op pad gaat heeft ze een herkenbaar geel oliepak en hoge laarzen aan. Saillant detail is het vlaggetje aan deze kist, zo kon je haar niet over het hoofd zien. Betzy schildert en plein air, in de openlucht, kleine olieverfschetsen. In haar atelier maakt ze grotere doeken.
Ze schildert Vlieland van een eeuw geleden: de zee, het wad met schepen, zeehonden op de Richel, een zandplaat tussen Vlieland en Terschelling, en de huizen en duinen van het eiland. Het zijn voornamelijk zeegezichten, maar we kennen ook enkele historische gebeurtenissen die ze vastgelegd heeft: de intocht van koningin Wilhelmina op Vlieland, ontploffende zeemijnen op het strand en het overtrekken van Duitse zeppelins op weg naar Engeland tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Internationaal
Als vrouw hoorde je in deze tijd eigenlijk niet alleen te reizen; toch deed Betzy dit. Bijna jaarlijks vertrekt ze in het voorjaar alleen naar Noorwegen waarna haar man Gooswinus in augustus aansluit en samen met haar terug naar Vlieland reist. Ook bezoekt Betzy Zweden, Duitsland, Engeland, Italië en Frankrijk. Soms alleen, soms met een vriendin.
Regelmatig neemt ze deel aan de tentoonstellingen van Levende Meesters in Nederland. Dit kun je het beste vergelijken met de Parijse Salon, al zijn deze Nederlandse tentoonstellingen telkens in een andere stad. Ook is haar werk vijfmaal op de Parijse Salon te zien, op de Wereldtentoonstelling van 1889 en in Christiana, Kopenhagen, München, Antwerpen, Praag en Stockholm.
Eigen inkomen
Haar kunst wordt door een groot publiek bewonderd. Betzy leeft in deze eilandjaren van de verkoop van haar ku(n)stwerken. Sterker nog, er zijn aanwijzingen dat haar mans kapitaal dusdanig geslonken is dat haar opbrengsten een welkome aanvulling in het huishouden zijn. Tijdens haar leven zijn overigens verschillende schilderijen verkocht aan Friese welgestelde families.
100e sterfdag
Op 18 december 1922, deze maand precies een eeuw geleden, stierf Betzy Akersloot-Berg thuis op Vlieland. Haar grafsteen op het eiland vertelt ons hoe ze zichzelf zag: zeeschilderes. In het bijna afgelopen 100e sterfjaar 2022 is er in het museum Tromp’s Huys een heel jaar lang een expositie (alleen deze maand nog) en andere activiteiten waarin extra aandacht wordt besteed aan het werk van Akersloot-Berg. Van de hand van Tineke Hendriks verscheen dit jaar ‘De zee, de zee alleen’, een roman over Betzy Akersloot-Berg en van kinderboekenschrijfster Mary Heylema verscheen ‘Aangespoeld’, een kinderroman geïnspireerd op het leven van de kunstenares.
NUMMER 12 • 2022 40
TEKST: JANITA BARON // AFBEELDINGEN MUSEUM TROMP’S HUYS
(1850-1922)
BETZY AKERSLOOT-BERG AAN HET WERK (MET HAAR SPECIALE KIST) MUSEUM TROMP’S HUYS, VLIELAND.
ZEPPELINS BOVEN VLIELAND (JAARTAL ONBEKEND) MUSEUM TROMP’S HUYS, VLIELAND.
SIENTJE MESDAG-VAN HOUTEN, PORTRET VAN BETZY BERG, 1887, MUSEUM TROMP’S HUYS, VLIELAND
MIJN ATELIER (JAARTAL ONBEKEND) MUSEUM TROMP’S HUYS, VLIELAND.
HET VERHAAL VAN HEERENVEEN
DE TUIN- EN PARKONTWERPEN VAN ROODBAARD: “FASHIONABLE EN NET”
Een koninklijk verleden
Landgoed Oranjewoud heeft een koninklijk verleden. Op de plaats van het huidige landgoed Oranjewoud stond in de 17e eeuw het zomerverblijf van prinses Albertine Agnes van OranjeNassau, kleindochter van Willem van Oranje. Prinses Albertine Agnes liet in Oranjewoud vele lanen, singels en tuinen in barokstijl aanleggen en de Friese Nassaus zouden tot eind 18e eeuw regelmatig in Oranjewoud verblijven.
Huize Oranjestein werd in 1820 aangekocht door koopman Pieter Cats die het grondig liet verbouwen. De schoonzoon van Pieter Cats, Johannes Bieruma Oosting, diens zoon Jan en kleinzoon Johan breidden het park verder uit. Ook de woning werd enige keren ingrijpend verbouwd. Bij de ontwikkeling van het landschapspark achter het huis (de buitenplaats staat op circa 28 hectare grond) was tuinarchitect Lucas Roodbaard (1782-1851) nauw betrokken.
Innovatief en grensverleggend Roodbaard introduceerde in Nederland een nieuwe stijl van parkaanleg. Hij brak met de traditie van de aanleg van rechtlijnige, mathematisch geconstrueerde tuinen. De tuinen en parken van Roodbaard worden gekenmerkt door het gebruik van slingerpaden en niervormige vijvers in een geaccidenteerd terrein. Lucas Pieters Roodbaard werd gedoopt in Rolde op 20 januari 1782. Als hovenierszoon kreeg hij het ontwerpen van tuinen met de paplepel ingegoten. Zijn ontwerpen zijn bepalend geweest voor het Friese en Groningse landschap. In 1822 ontwierp hij de parken en tuinen bij Huize Oranjestein.
Eind 18e eeuw begon de opkomst van de Romantiek. De jaren van Verlichting hadden geleid tot een rationele kijk op de samenleving, die ook was vertaald in de aanleg van parken en tuinen. Vele parken en tuinen bestonden uit lange rechte lanen en paden die met wiskundige
precisie waren uitgemeten en aangelegd. Onder invloed van de Romantiek wilde men zich hiertegen afzetten. Het ging om de persoonlijke beleving.
Architect Lucas Roodbaard koos ook voor slingerende paden en ronde vormen waardoor mensen steeds weer werden verrast tijdens een wandeling. Hij liet priëlen aanleggen, waarin verliefde paren beschermd door omringende bomen, met uitzicht op een vijver, een moment voor zichzelf konden krijgen. Vijvers werden zo aangelegd dat de eenling anoniem een hengel kon uitgooien om alleen te zijn met de eigen gedachten.
Gedurende zijn leven heeft Lucas P. Roodbaard zeker vijftig ontwerpen voor parken en tuinen bij buitenplaatsen gemaakt. Een tastbaar voorbeeld van zijn ontwerpen is de Prinsentuin in Leeuwarden. Andere plekken in Friesland waar zijn werk is te bewonderen zijn: Heremastate in Joure, de Overtuin van Lyndensteyn in Beetsterzwaag, het
Martenahuis in Franeker of de nieuwe Aanleg in Wolvega. Hendrika Rensina Klijnsma is een tijdsgenoot van Roodbaard. Zij trouwde op 30 april 1847 met Antonie Winkler Prins. Winkler Prins, inderdaad redacteur van de encyclopedie die naar hem is genoemd, werd predikant in Tjalleberd. Vrouwlief schreef brieven aan haar familie, omdat de familie de aanschaf van Huize Ontwijk overwoog. Huize Ontwijk was gevestigd aan de huidige Koningin Wilhelminaweg. De tuin rondom dit buitenhuis was ontworpen door Roodbaard. Als Hendrika schreef over “fashionable en net”, had zij het over de entree naar het huis. Verder omschreef ze de tuin als “waarlijk briljant en elegant.”
Lucas Pieters Roodbaard overleed op 23 mei 1851 in Leeuwarden. Hij is begraven op de door hemzelf ontworpen Stadsbegraafplaats van Leeuwarden. Gelukkig kunnen we op veel plekken in Friesland nog elke dag genieten van de tuinen en parken van Roodbaard.
41 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen // CULTUUR&UITGAAN
MUSEUM HEERENVEEN Minckelersstraat 11 8442 CE Heerenveen www.heerenveenmuseum.nl ‘Het verhaal van Heerenveen”is mogelijk gemaakt door:
www.historieheerenveen.nl Beeld: collectie Museum Heerenveen ‘Liesje leerde Lotje lopen langs de lange Lindelaan’.
MET DANK AAN: stichting Historie Heerenveen
Deze tongbreker die eigenlijk nog langer is had zich kunnen afspelen in Oranjewoud. Wie de Lindelaan in Oranjewoud afloopt, ziet algauw het prachtige Landgoed Oranjewoud staan. Even verderop, aan de Van Limburg Stirumweg, staat Huize Oranjestein, de voormalige rentmeesterswoning van het Landgoed Oranjewoud.
De tuin van huize Oranjestein.
Standbeeld in park Oranjestein (foto uit 1987).
De Overtuin is aangelegd in 1823, de ontwerper is niet bekend. Echter is het aannemelijk dat Roodbaard betrokken is geweest, gezien zijn ontwerpen voor Oranjestein.
Ontwerp van L.P. Roodbaard uit 1827 van de tuin Groot Terhorne bij Beetgum. De ronde vormen en slingerende paden vallen op.
Huize Oranjestein aan de Van Limburg Stirumweg. Het aangezicht moest voorbijgangers imponeren. De slingerende paden en ronde vormen geven de visie van Roodbaard weer. Niet meer het rechte en strakke van de 17e eeuw.
Sinds jaar en dag is er in Heerenveen rondom de feestdagen van alles te doen. Traditioneel is het centrum in het weekend voor de kerstdagen omgetoverd tot een ‘smûk’ geheel. Dit jaar is er de Wintermarkt, met verschillende standjes, foodtrucks, kerststallen en winters aangeklede etalages. Alle ondernemers doen hun best om het voor de bezoekers zo gezellig mogelijk te maken.
Nog móóier maakt het bestuur van de Night of the Koemarkt het dit jaar. Naast het gezellige van andere activiteiten in het centrum presenteren zij de Night of the Koemarkt XMAS-versie. Met een podium op het Crackplein, waarop allerlei concerten plaatsvinden. Van kerstnummers tot licht klassiek. Met straattheater, popmuziek, dans. Voor jong en voor oud(eren) is er van alles te doen. Op het Crackplein, in de roomskatholieke kerk, op het Gemeenteplein en ga zo maar door.
Eigenlijk is er te veel op om te sommen. En dat zegt wat. Ik ben er trots op dat er zoveel mensen in Heerenveen samen hebben gewerkt aan zoveel verschillende activiteiten! Er ligt een programma, dat stáát. Met elkaar, en voor elkaar.... Ik roep iedereen dan ook graag op om zelf te komen meegenieten. En gun onze ondernemers ook de klandizie: koop lokaal!
Ik ga zelf zeker genieten van al het moois dat dit evenement te bieden heeft. Ik wens ook u veel plezier tijdens uw bezoek!
NUMMER 12 • 2022 42 WWW.NIGHTOFTHEKOEMARKT.COM VRIJDAG 16 T/M ZONDAG 18 DECEMBER ‘Heerenveen in Kerstsfeer’ speelt af zich op diverse locaties in het centrum. De belangrijkste plekken: het Crackplein bij het gemeentehuis, de rooms-katholieke kerk tegenover het gemeentehuis, de Oude Koemarkt, het Gemeenteplein en Dracht-Zuid. Hieronder in het kort het programma: VRIJDAG 16/12 WAT? 19.30 – 0.00 uur Orkest Koninklijke Marechaussee, Zandtovenaar, DJ Sipke Foodtrucks – diverse soorten en smaken ZATERDAG 17/12 WAT? 8.00 – 17.00 uur Reguliere zaterdagmarkt 10.00 – 17.00 uur Wintermarkt, 100 kramen 12.00 – 17.00 uur Kerststal 12.00 – 17.00 uur Te Gare, Amelander Feestband 12.00 uur Grote tent – Catering & Lounge Theater tent – elk half uur een voorstelling van 20 minuten Foodtrucks – diverse soorten en smaken Straattheater - lopende artiesten 13.00 uur Meet & Greet met FrozenPrinses Elsa & Prinses Anna 15.00 - 17.00 uur Coverband Straight On Stage 14.00 – 16.30 uur Brassband Pro Rege (B) 13.00 – 17.00 uur Flageolettes, XMAS-orkest, XMASfotograaf en de Kerstman op een bakfiets 13.00 uur Vossenjacht door centrum 19.00 uur Evenemententent, DJ Stocks 19.00 uur IJssculpturen 20.00 uur Aanvang Night of the Koemarkt 22.15 - 01.00 uur DJ Stocks ZONDAG 18/12 WAT? 12.00 uur Grote tent – Catering & Lounge Theater tent – elk half uur een
van 20
Foodtrucks – diverse soorten en smaken
12.00 – 17.00 uur Kerststal
ZO 18-12 ARNOLD POSTMA ZA 17-12 RAQUEL BROWN ZA 17-12 TIM DOUWSMA VR 16-12 DE ZANDTOVENAAR HEERENVEEN in Kerstsfeer ZA 17-12 FLAGEOLETTES
Met
voorstelling
minuten
Straattheater - lopende artiesten
Koopzondag en Folkert Hans op de muziekfiets
HEERENVEEN IN KERSTSFEER
elkaar, voor elkaar
TJEERD VAN DER ZWAN BURGEMEESTER
HEERENVEEN Kerstsfeer
RUDOLPH Gastheer van Night of the Koemarkt is Rudolph, die je persoonlijk welkom heet. Niks bijzonder, zou je zeggen, maar… Rudolph is géén gewone gastheer. Het is een een heuse animatronic oftewel een mechanische pop.
MINI THEATER FRIESLAND
Je kan ze niet missen als je Night of the Koemarkt gaat bezoeken, de spelers van Mini Theater Friesland uit Heerenveen. De personages die de spelers van het Mini Theater je voorschotelen variëren van een strenge politieagent tot een ietwat ordinair viswijf die haar waren aan de man probeert te brengen. Let op uw spullen want er loopt ook een sjacheraar rond die erg handig is met het rollen van uw portemonnee.
FROZEN - MEET
&
GREET MET ELSA EN ANNA
Let it go, let it gooooooo - Wie kent niet de bekende liedjes uit de filmmusical ‘Frozen’? Ben jij ook zo gek op de hoofdrolspeelsters uit deze populaire film? Dan is dit je kans om ze persoonlijk te ontmoeten, want Elsa en Anna komen naar Heerenveen. Vraag je ouders, broer of zus om de telefoon gereed te houden voor een foto, want dit is een heuse Meet & Greet met je heldinnen.
MAGIC WURST
Maak kennis met de magische familie Wurst uit Duitsland. Herr Hans Wurst is de goochelaar die al vele internationale prijzen heeft gewonnen. Hans wordt geassisteerd door Gerry, Doutzen en hond Boris. De verschillende trucs worden gecombineerd met live gezongen liedjes. Magic Wurst treedt doorlopend op in Theatro di Parno.
DINNER FOR ONE
Wie herinnert zich deze hilarische eenakter niet? ‘Dinner for one’ is een klassieker, die jaren achtereen op oudjaarsavond op tv werd uitgezonden. In de theaters is deze korte bijna woordeloze komedie destijds ook in een Nederlandse versie te zien geweest met Joop Doderer in de rol van de butler. “The same procedure as last year?”, wordt door de butler aan miss Sofie gevraagd. De butler voorziet de al lang niet meer bestaande gasten van miss Sofie van de nodige drankjes….
De voorstelling wordt doorlopend gespeeld in de fraaie theatertent Perron 09 met als spelers Jetze Keizer en Saakje Bakker.
PRETTOILET
Ook bij het Prettoilet kunt u bijzondere figuren verwachten, want het Mini Theater Friesland zet hier bij tijd en wijle een heuse pleeboy voor in. Het Prettoilet is een zeer opvallend verschijnsel. Waarom het een prettoilet wordt genoemd? Daar kom je vanzelf achter wanneer je in hoge nood zit.
43 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen // CULTUUR&UITGAAN WWW.NIGHTOFTHEKOEMARKT.COM 2022 (wijzigingen voorbehouden). WAAR? Crackstraat/ Oude
Crackplein WAAR? Wettertoer/Sieverstraat Centrum
RK
13 Dracht
Crackplein Gemeenteplein ABC
Centrum
Posthuis Theater Crackplein Crackplein Crackplein Crackplein WAAR? Crackplein RK Kerk, Crackstraat 13 Centrum
VR 16-12 DJ SIPKE ZA 17-12 TE GARE ZA 17-12 STRAIGHT ON STAGE ZA 17-12 DJ STOCKS MINITHEATER FRIESLAND DINNER FOR ONE
WURST
Koemarkt
Heerenveen
Kerk, Crackstraat
(zuidzijde)
complex
Heerenveen
Heerenveen
MAGIC
ANNA EN ELSA
HEERENVEENSE ONDERNEMERS VERENIGING
PRET TOILET
VOLGENDE
RUDOLPH
TIJDENS HET KERST IN HEERENVEEN-WEEKEND KUN JE DE
ACTS TEGENKOMEN IN HET CENTRUM VAN HEERENVEEN…
voorkom je kalkaanslag
Het beste in keukens!
percentage van de koopprijs betaalt. Wil je liever van tevoren weten wat de kosten zijn? Kies dan voor een vast tarief.
Of kies voor een resultaatafhankelijke courtage. Verkopen wij jouw huis boven de vraagprijs? Dan betaal je ons een percentage over het verschil tussen vraagprijs en uiteindelijke koopsom. Welke vorm van beloning je ook kiest, onze tarieven zijn altijd op basis van ‘geen verkoop, geen kosten’. Geen resultaat betekent dus geen kosten voor jou,100% no cure, no pay!
VERKOCHT ONDER VOORBEHOUD OOSTERGOOSTRAAT 77 - GROU VRAAGPRIJS: € 230.000 K.K. FONTEINKRUID 24 - HEERENVEEN VRAAGPRIJS: € 729.000 K.K. VRAAGPRIJS: € 795.000 K.K. SIEGER VAN DER LAANSTRAAT 43 - HEERENVEEN VRAAGPRIJS: € 439.500 K.K. HAULERDWARSWEG 27 - WOLVEGA VRAAGPRIJS: € 339.000 K.K. OOSTERSTREEK 43 - OOSTERSTREEK JIJ.FRL KantoorDrachten: 051236 8036 KantoorSneek: 051576 8008 KantoorLeeuwarden: 05824491 00 KantoorHeerenveen: 051323 2180 BEPAALT WATJEBETAALT HUIS VERKOPEN? Bij Makelaardij Friesland heb je een hoop te kiezen. We hanteren namelijk verschillende beloningsvormen. Naar welke gaat jouw voorkeur uit? Misschien heb je voorkeur voor bijvoorbeeld de ‘reguliere’ courtage, waarbij je ons een bepaald
BIGGREEN
drinkwater! De BigGreen is een simpele, maar effectieve manier van kalkpreventie. De BigGreen gebruikt geen zout, stroom of chemicaliën en mineralen zoals calcium en magnesium blijven in het water. Iets wat bij een traditionele ontharder niet het geval is en waardoor is de smaak van het gefilterde drinkwater optimaal blijft. De effectiviteit van de BigGreen is gelijk aan een ontharder. www.big-green.nl Info 0299-321188 46 cm 20 cm diameter BIGGREEN VANAF € 765,- SCAN VOOR MEER INFO
Met de
en geniet je van gefilterd
PLUS+
ZOUTVRIJE KALKPREVENTIE
Fleurich
FAN HEARREN EN SIZZEN NUVERAARDIGE FERHALEN ÚT DE GEMEENTE HEARRENFEAN EN OMKRITEN.
Dizze ferhalen komme fan hearren en sizzen en wat iksels belibbe ha yn de bou.
Provinsje Fryslân en gemeente Hearrenfean ha yndertiid in útwrydsk iisstadion op it Hearrenfean delklapt. Dat wurdt no it nije hûs fan flechte Oekraïners. Wol sneu, want dy bin de strange winter dêr ûntflechte, mar sitte no aanst yn Thialf sûnder ferwaarming. Dat is te djoer. De oerheid hat de enerzjybedriuwen net yn de hân.
Se ha yndertiid wol allegear sinnepanielen op it dak klapt, mar dat dienen se op in plafondsje fan Gasterlânsk iken. Se hienen wol it idee at dat wer deeglik wurde soe, om safolle enerzjy op te wekken dat se it oan de hiele wyk ferkeapje koene. Mar no hat bliken dien dat Liander dat net dwaan wol, en no stiet elk mei de hannen yn de hichte. De oerheid hat nammentlik neat en dus ek Liander net yn de hân.
Der giene wol allegear Thialfneedkreten nei de Twadde Keamer, mar sels at dy woe, is der wol wer wat oars. It komt net mear goed. De wrâldkampioenskippen fan maart sil no op de iisbaan fan Winterswyk hâlden wurde.
In pear kilometer noardliker leit it Abe Lenstrastadion. It fallyte sc Hearrenfean sil it net mear brûke. It is fierstente djoer, sei de lêste direkteur fan de klub. No, dat hie dy hynstekeapman mis, want at it elke wike fol sitte soe wie it ynienen it goedkeapste stadion fan Nederlân. Mar statysk, ferdedigjend en breidzjend fuotbal sleept gjin harses mear de tribune op. En at je elke kear ek noch sa dom foar de wedstryd oerstallich en te lûd fjoerwurk ôfsjitte, dan is elkenien lulk, want se koenen de earste tsien minuten neat sjen fan Cambuur, troch de reek. Se tochten noch dat se it stadion noch ien kear fol krije soenen, foar in feestlike huldiging fan Andries Noppert, mar dy sit yntusken al by Ajax. Dat jild hie Hearrenfean nedich om rûn te draaien en it salaris fan dy direkteur betelje te kinnen. Sportstad Hearrefean sil no besykje de hockeyklub Quick Stick dêr sneins spylje te litten.
Net fleurich. Wol realiteit.
Yn Hoarnstersweach moat eartiids in frou oantaast wêze troch in man dy’t yn in swarte auto riid. Op de 23e Wyk stie op de hoeke fan de Bij de Leijwei in lytse molkwein dy’t brûkt waard om de molkbussen fan de boeren dy’t oan dy wyk wennen te sammeljen, sadat de molkrider se dan oerlade koe op syn grutte wein. Op in jûn wie it al skimer doe’t in man op de fyts der lâns riid en ûnder de wein in tsjuster skim seach. Foardat hy de 23e Wyk op draaide, wie hy by in swarte auto del fytst en doe kaam der ynienen op it idee, “dit koe dy oantaaster wol wêze, dy is fêst fuortkrûpt, doe hy my oankommen seach.” Hy stapte fan de fyts en rûn nei de wein. Der lei in kotou op de wein en dêr feegde hy mei ûnder de wein. Der kaam in nuver hol lûd ûnder de wein wei. Lit it no in molkbus wêze wêr ‘t in jutesek op lei.
FOAR IT LAPKE HÂLDE
Eartiids waarden de learling-timmejonges noch alris foar it lapke holden. Sa as de jonge dy’t nei in izerwinkel stjoerd waard om in fjouwerkante gatsjeboar. De eigner fan de winkel foel direkt yn syn rol en sei: “Do moast mar tsjin dyn baas sizze dat ik him bestelle sil en dan ha ik him de oare wike wol.” Sels ha ik ek alris tocht dat ik foar it lapke holden waard. Dat kaam sa: by in ferbouwing moast de skoarstien ôfbrutsen wurde. Dy skoarstien siet tsjin de foargevel oan. Doe’t dy weibrutsen wie, sieten der in soad swarte roetplakken op de muorre wêr’t de skoarstien tsjin oansitten hie. “Wolsto in amer kowestront ophelje?”, frege de baas. “Wêr dat foar?”, frege ik. “Dat silst wol sjen”, sei er mei in gniis. Dat ik nei in greide flakby, wêr’t kij rûnen; in troffel mei en sa skepte ik kowestront yn de amer. Doe’t ik wêrom kaam, krige de baas de amer mei stront, rûn nei de muorre ta wêr ‘t de roetplakken sieten; syn grutte hannen kamen yn de amer en hy kletste de stront tsjin de muorre. “Sa,” sei er, “no kin, as de stront opdrûge is, it stukadoare wurde en komme dy roetplakken der net mear troch.”
FROULJU
Eartiids bin ik oan it wurk west by in húshâlding mei sân bern. Dy bern slepten op de souder op matrassen neist elkoar. Der moasten sliepkeammerkes makke wurde. As wy moarns kamen waarden de matrassen en it bêdguod op elkoar steapele en koene we oan it wurk.
Middeis om tolve oere ieten wy ús brochje op de souder, dan kaam bytiden de man boppe by ús mei in prûs earpels en dat iet hy dan by ús op. “By it wiif hjirûnder is bytiden net te wêzen”, sei hy. It akkordearre net sa bêst tusken dy twa. Op in moarn waard der in nije tillefyzje brocht en middeis kaam dyselde man dy’t him brocht hie wer foarriden en helle him wer op. It die bliken dat de frou samar in nije tillefyzje besteld hie, wêr’t har man neat fan wist en doe dy middeis thús kaam en de tillefyzje seach, skille hy de handeler op en sei: “Ophelje, dat ding, want ik betelje him net!”
Dat frommes stjitte in kear by ûngelok troch in rút en doe kaam se by my, sloech de earm om my hinne en flústere: “Asto no tsjin dyn baas seist datstó it dien hast, kin syn fersekering dat moai betelje en dan wol ik dy wol temjitte komme...” Dat woe ik net en doe hie ‘k it by har bedoarn. No koe my dat net folle skille en koe ik it ek net litte
om har wat te narjen. As wy moarns om sân oere kamen, lei dy frou noch op bêd en har man wie al nei syn wurk ta.
Se hiene yn de koken in geiser boppe it oanrjocht tsjin de muorre, wêr’t oan de oare kant har sliepkeamer wie. We hiene boppe de sliepkeamers klear en der moast ûnder yn it hûs ek noch wat barre. Der moast dan moarns earst speesje makke wurde en dêr moast wetter yn. Der wie in bûtenkraan en as je dy net hielendal iepen setten, begûn de geiser lawaai te meitsjen. Dêr waard hja wekker fan en se snaude my ta: “Dat dochsto mei opset.” “Nee, hear”, sei ik, “der moat moarns wetter brûkt wurde foar de speesje.”
RABBERIJ
Ik bin ek alris oan it wurk west by lju dy’t tsjin elkoar oer wennen. Doe’t ik by dy iene oant wurk wie sei dy: “Dat frommes hjir tsjinoer sit hieltiten efter it raam nei my te loeren.” En doe ik by dy oare oant wurk wie sei dy itselde. By de ien rûn in leane neist it hûs del nei efteren. De frou wêr’t ik oan it wurk wie, wie drok oer har buorfrou oan it rabjen: “Se giet ek noch frjemd, ik stie lêsten by de dyk en doe seach ik in man op hannen en fuotten efter de hage del krûpen en dy skeat sa de syddoar yn. Dat doocht fêst net.”
SOLEX
Yn in strjitte lâns in bouwurk rûn eartiids in grou frommes mei in Solex oan de hân del. Ien fan de boufakkers rôp: “Wol er net?” “Nee,” sei it frommes, “dat smoarge ding is samar opholden.” “De bougy sil wol fet wêze”, rôp de boufakker. “Ach keardel, wêr praatsto oer,” sei it frommes, “myn bougy is ek regelmjittich fet, mar ik rin wol altiten troch.”
45 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen // CULTUUR&UITGAAN
De redaksje fan dizze krante frege my om ris net al te somber te tinken en fleurich foarút te sjen nei jannewaris 2023. Toe dan mar.
Reageren? Stuur dan een email naar: eelke.lok@ziggo.nl
Eelke Lok draait als journalist van Omrop Fryslân al bijna veertig jaar mee en hij is met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele no-nonsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten...
De vinger op de zere plek!
TROCH JANGERBEN MULDER
Solex
ZIE OOK: WWW.NGOUDENPLAK.NL Theater/muziek Expositie/tentoonstelling lezing/cursus Sport/sportief Overig/divers Koopzondag Agenda // t/m 20 januari 2023 Rayen Panday 16 Posthuis Theater // 20:15 // Cabaret. Focus dec UNIS-Flyers - Zoetermeer Panters 16 Thialf // 20:30 // BeNe-League dec Night Of The Koemarkt - XMAS-editie 16-18 Crackplein / Crackstraat // diverse tijden // Kerst in Heerenveen dec Wintermarkt met 100 kramen 17 Centrum Heerenveen // 10:00 - 17:00 // Kerst in Heerenveen dec Koopzondag 18 Centrum Heerenveen // 13:00 - 17:00 // Kerst in Heerenveen dec Circus Santelli 18 Posthuis Theater // 15:00 // Familievoorstellig Saltu Sensus (6+), met een blindentolk dec Hans Berghuis t/m18 Galerie Mildam // Tijdens openingsuren // Realistische schilderijen en portretten dec Mastering the Light t/m18 Galerie Autrevue / Art-Decor // Tijdens openingstijden // Expositie met werk va meerdere kunstenaars dec Rainbow Specials film 21 De Bios Heerenveen // 19:30 // Film: You’ll never be alone dec Stormram - theater uit Noord-Nederland 21 Posthuis Theater // 20:15 // Toneel Peer Gynt speelt David Westera + installatie BART dec Ivgi & Greben 22 Posthuis Theater // 20:15 // Dans. Nice to meet you! dec De CultuurSalon 23 De Heerenveense School // 13:45-15:30 // Uniek initiatief van kunsten cultuureducatie voor mensen met beginnende geheugenproblemen dec UNIS Flyers - Snackpoint Eaters Limburg 23 Thialf // 20:30 // BeNe-League dec Kerstnacht in Sportstad 24 Sportstad Heerenveen // 20:00 - 21:30 // M.m.v. Pro Rege, Groot H’veens kerstkoor en speciale gast dec De Schippers van de Kameleon (8+) 27 Posthuis Theater // 19:00 // Familievooratelling,. Met de muziek mee dec Daikin NK Allround & Sprint 27+28 Thialf // Verschillende tijden // De strijd om de Nederlandse titels dec Grutte Pier 29 Posthuis Theater // 19:15 // Film met gasten: Leaver dea as slaef (16+) dec Sint Thomaskuiertocht 30 De Kiekenhof, Nieuwehorne // 08:30 - 16:00 // Winterwandeltocht (7, 10, 15 en 25 km) dec De van Maasdijkroom t/m31 De Heerenveense School // Tijdens openingsuren // Laat je meenemen naar 1910. De luchtvaart is in opkomst. dec BarokOpera Amsterdam 5 Posthuis Theater // 19:15 en 20:15 // Kameropera. Reis naar de maan jan De Winter Gruffalo (3+) 7 Posthuis Theater // 14:00 en 16:00 // Familevoorstelling van Meneer Monster jan UNIS Flyers - EHC Neuwied (Inter Region Cup) 7 Thialf // 20:00 // BeNe-League jan Wil jij ook zichtbaar zijn op de evenementenkalender in Groot Heerenveen, onze website en social media kanalen? Meld jouw activiteit of evenement gratis aan! Scan de QR-code! De Notenkraker voor kinderen (7+) 22+23 Posthuis Theater // 19:00 // Theatercollege voor kinderen door Rudolf Nammensma dec Irish Christmas 23 Posthuis Theater // 20:15 // Muziektheater. An intimate evening dec
Samen zorgen dat de hele regio Heerenveen ‘n Gouden Plak is om te wonen, werken, ondernemen en bezoeken. Nu en in de toekomst. Dat is het doel van ‘n Gouden Plak!
Uitgelicht
Thialf Heerenveen
Verschillende tijden
Thomaskuiertocht
In de gevarieerde omgeving van de tweelingdorpen Oude- en Nieuwehorne wordt jaarlijks op 30 december de Sint Thomaskuiertocht georganiseerd. De routes lopen door afwissend landschap en de langere routes doen ook de buurdorpen Katlijk, Mildam, Bontebok, Jubbega of Oldeberkoop aan. Er zijn vier verschillende afstanden waaraan men kan deelnemen. Dit zijn 5, 10, 15 of 25 kilometer. Iedere afstand start op een ander tijdstip. De routes van de kuier gaan over verharde en onverharde paden. Scan de QRcode voor meer informatie en het volledige programma!
Nieuwjaarsreceptie voor ondernemers
Posthuis Theater | 17:00 – 19:30 uur
Na een digitale versie in 2022, noodgedwongen door de coronamaatregelen, organiseert Regio Heerenveen ’n Gouden Plak ditmaal weer een fysieke Nieuwjaarsreceptie in het Posthuis Theater, voor ondernemers en organisatoren van evenementen in de regio.
Woensdag 11 januari 2023 houdt burgemeester Tjeerd van der Zwan zijn nieuwjaarstoespraak, waarna hij traditiegetrouw de Gouden Speld uitreikt.
De Gouden Speld is een blijk van waardering voor die persoon of organisatie die het afgelopen jaar op bijzonder positieve wijze een bijdrage heeft geleverd aan de doorontwikkeling, het positieve imago en de promotie van de regio Heerenveen. Vorig jaar werd de prijs uitgereikt aan Christel Koning.
Scan de QRcode voor meer informatie en het volledige programma!
ngoudenplak.nl
heerenveen groot is mediapartner van ‘n Gouden Plak ngoudenplak @ngoudenplak @ngoudenplak Regio Heerenveen ‘n Gouden Plak Marathon Cup 9 & NK Masters 7 Thialf // Verschillende tijden // Marathon Cupwedstrijden voor mannen en vrouwen jan Verhalen uit de samenleving 9 De Rinkelbom // 10:00 // Ontmoeting en verhalen voor senioren jan
In de regio Heerenveen zijn het hele jaar door afwisselende evenementen voor jong en oud! Hieronder zijn enkele evenementen uitgelicht. Regio Heerenveen, ‘n gouden plak!
strijd om de Nederlandse titels bij het Daikin Allround & Sprint barst op dinsdag 27 december en woensdag 28 december weer los in Thialf! Wie zijn de snelste sprinters van ons land en wie zijn de sterkste allrounders? Maak het schaatsen op wereldtop-niveau van dichtbij mee en beleef, samen met duizenden andere schaatsfans, de Magie van Thialf. Scan de QRcode voor meer informatie en het volledige programma! 27-28 dec Daikin NK Allround & Sprint Sun Records - The Concert 10 Posthuis Theater // 20:15 // Theaterconcert. The Birthplace of rock ‘n’ roll jan Nieuwjaarsreceptie 11 Posthuis Theater // 17:00 // Nieuwjaarstoespraak burgemeester + uitreiking de Gouden Speld jan Event Academy 13 Abe Lenstra stadion // 18:00 // Regio Heerenveen ’n Gouden Plak ism gemeente Heerenveen e.a. jan Lenette van Dongen 14 Posthuis Theater // 20:15 // Cabaret. Dat doet ze anders nooit (try-out) jan UNIS Flyers - Mechelen Golden Sharks 14 Thialf // 20:30 // BeNe-League jan Sc Heerenven - AZ 14 Abe Lenstra stadion // 18:45 // Eredivisie regulier jan Bijke 19 Posthuis Theater // 20:15 // Fries Toneel van Pier21. Joke Tjalsma en Theun Plantinga jan Piepschuim 20 Posthuis Theater // 20:15 // Cabaret. Buiten de lijntjes jan Jochem Hamstra - Een fragment van leven t/m29 Museum Belvédère // Tijdens openinguren // Een retrospectief in schilderijen jan
|
De
Dorpshuis De Kiekenhof, Nieuwehorne | 08:30 – 16:00 uur
KOOPZONDAG HEERENVEEN ZONDAG 18 DECEMBER 2022 13:00-17:00
// GRATIS PARKEREN
Sint
30 dec
uur
11 jan
EXTRA
Fijne feestdagen en een gezond en gelukkig Nieuwjaar!
AAN EEN SCHAATSMARATHONVADER
Als Thialf op 7 januari 2023 nog bestaat, dan wordt daar op het ijs een marathon geschaatst. Dat gebeurde altijd wel, maar die marathon krijgt nu een nieuwe naam: de ‘Rein Zwart Memorial’. Ter nagedachtenis aan de man die april dit jaar op 85-jarige leeftijd is overleden: Rein Zwart uit Heerenveen. Hij bracht indertijd het marathonschaatsen tot leven. En hield het in stand. Niet alleen op de Thialfbaan, maar ook op andere plaatsen en op het natuurijs
Rein Zwart was sinds 1964 voorzitter en bestuurslid van de wielervereniging Olympia uit Heerenveen en zou dat 25 jaar blijven. In die functie organiseerde hij alles: van kleine wielerkoersen rond de kerk tot aan de indrukwekkende amateurronde van Zuid-Friesland. Toen eind zeventiger jaren de schaatsers marathonwedstrijden gingen rijden, werd Rein Zwart gevraagd om dat allemaal te regelen. Hij creëerde vanuit het niets ook daar een goed jurykorps, net als bij het wielrennen. Met vaak dezelfde mensen, die hij volledig kon vertrouwen. En toen die schaatsers ook nog op skeelers wedstrijden wilden rijden, was Rein Zwart de eerste, die een telefoontje kreeg. “Ik kom”, zei hij dan. Hij was er altijd. En de sporters vertrouwden op hen.
ORGANISEREN
Wolter Zwart is de 75-jarige broer van Rein. De beide broers komen oorspronkelijk uit Nieuweburg, het dorpje net ten noorden van Heerenveen. Daar korfbalden ze bij S.I.M., maar de indivi-
duele sporten spraken hen meer aan. En Wolter deed eigenlijk precies hetzelfde als oudere broer Rein: organiseren. Dat betekende alles rond een wielerwedstrijd of schaatsmarathon regelen, tot aan het ophalen van prijsjes uit de winkel voor de premiesprints van de rijders. Maar ook het jureren of scheidstrechter spelen, wat ze beiden ook deden. Of binnen en met de sportbonden samenwerken met iedereen, om alles tot een goed geheel te smeden. De inhoud van het woord organisatie is alleen voor dergelijke mensen te begrijpen.
MINDER PUBLIEK
“Ik siet earst wat mear yn it hurdfytsen, mar der wiene by de reedridersmarathons ek minsken nedich”, zegt Wolter Zwart en hij gaat recht op z’n stoel zitten. Wolter kan uren vertellen over het schaatsmarathoncircus. Die marathons waren vroeger namelijk altijd heel spannend. Soms waren er allemaal uitlooppogingen die lukten. Hard werken voor de jury’s. Zwart verhaalt van de tijd van Jeen van den Berg en Bennie van der Weide, van die van Jan Eise Kromkamp, Yep Kramer en Piet Kleine, en dan naar de tijd van nu.
SPORT 48 NUMMER 12 • 2022
REIN ZWART MEMORIAL TER NAGEDACHTENIS
TEKST EELKE LOK // FOTO’S DOUWE BIJLSMA (GEWOAN DWAAN) EN KYRA ZWART
NU TE ZIEN IN DE BIOS! Het complete filmprogramma zie je op: www.bios-heerenveen.com Reserveer & bestel je tickets online! Burg. Kuperusplein 52 HEERENVEEN Telefoon: 0513 654 051 WWW.BIOS-HEERENVEEN.COM de krokodil - faithfully yours - de tatta’s - gelaarsde kat 2 21-12-2022- avatar 2 - piece of my heart Vanaf 21-12 Vanaf 21-12 Vanaf 14-12 Vanaf 07-12 Vanaf 22-12
Wijlen Rein Zwart (foto Kyra Zwart)
VIER
‘KOERSEN’
OP ZATERDAG 7 JANUARI 2023
De Rein Zwart Memorial die wordt geschaatst op zaterdag 7 januari 2023 is er eentje uit het KNSB marathonklassement. Met een extra dimensie, want om half vijf ‘s middags is er het NK masters (vertaald: het nationaal marathonkampioenschap voor veteranen). Om zeven uur is dan de topdivisie dames en om kwart over acht start de topdivisie mannen, waarna de mannenbeloften de avond afsluiten. Vier ‘koersen’ om in de terminologie van Rein Zwart te blijven.
Voor aanvang van de wedstrijd van de dames en die van de heren zal speaker Andries Nieuwenhuis stilstaan bij de mens Rein Zwart. Er zijn twee speciale bekers voor de dames en heren in het leven geroepen die de naam Rein Zwart bokaal zullen dragen. Die worden na de wedstrijden uitgereikt. Ook aan het dit jaar overlijden van jurylid Egbert laGro zal aandacht worden besteed.
Er is tegenwoordig wat minder publiek. Misschien door gebrek aan natuurijsklassiekers, maar ook doordat het lijkt alsof er geen spanning is als dat veelkleurige marathonlint langs vliegt. Maar dat zo’n honderd rijders de honderdvijftig rondjes allemaal even hard uitrijden geeft wel aan hoe de kwaliteit vooruit is gegaan. En dat verdient meer publiek dan dat er nu is.
De huidige marathoncommissie heeft overigens geen moeite om zonder Rein Zwart een marathon te organiseren.
De KNSB heeft alles immers in digitale handen. Ook de jury’s worden jaarlijks uitgebreid. Dat moet ook, want de dicht opeen rijdende massa deelt onderweg tegenwoordig weleens een paar tikken uit. “Foarhinne rôp ik tsjin bygelyks René Ruitenberg: ‘Niet weer, hè!’, en dan sei hy by
“FOARHINNE RÔP IK TSJIN
BYGELYKS RENÉ RUITENBERG:
‘NIET WEER, HÈ!’, EN DAN SEI HY BY IT FOLGJENDE RÛNTSJE: ‘OKÉ, MENEER ZWART’. SA DIENEN WÝ DAT.”
Dat huidige marathonpeloton weet heel goed wie Rein Zwart was en wat hij allemaal vooral voor hén deed. Dus vechten ze op zaterdag 7 januari hopelijk sportief heel hard om die allereerste Rein Zwart Memorial bokaal te winnen.
49 GROOTHEERENVEEN.NL
Waarbij Thialf altijd nog duizenden meer heeft dan er elders zijn. Want er is horeca en de gesponsorde ploegen willen ook weleens relaties kunnen ontvangen.
TIKKEN UITDELEN
HEERENVEEN overige Bestel je Kerstgebak bij HEMA Heerenveen in de winkel of online! Tel. 0513-622263 - www.hema.nl
Gasdrukveer Handzender Als Novoferm dealer beschikken we over vakkennis en bieden we eersteklas service. Bij bedieningsgemak denken wij aan een ‘elektrische’ garagedeur. Dankzij een handzender of code opent de sectionaaldeur als je komt aanrijden. Dat betekent dat je bijvoorbeeld nooit meer in de regen uit hoeft te stappen, maar lekker droog in je auto blijft zitten. Ook onze openslaande garagedeuren bieden veel gemak. Dankzij de brede loopdeur ga je makkelijk naar binnen en buiten. Met de gasdrukveer kun je de deur in 90 graden vastzetten in geopende toestand. Interesse in een geïsoleerde garagedeur? Profiteer dan nu. 25% korting bij aanschaf van een geïsoleerde garagedeur 1 september t/m 31 december 2022 Vraag naar de voorwaarden Tijd voor een nieuwe garagedeur! De Werf 12-1 | 8401 JE | Gorredijk 0513 - 43 52 43 | 06 - 52 59 25 14 | www.ellema.nl | info@ellema.nl Elk kind wordt GEZien! Kinderopvang, peuteropvang, BSO en gastouderopvang Vanuit de kernwaarden Geborgenheid, Eigenheid en Zelfontplooiing daagt Kinderwoud elk kind uit om spelenderwijs nieuwe dingen te ontdekken en zichzelf in zijn eigen tempo te ontwikkelen. Elk kind wordt GEZien en mag zijn wie het is! kinderwoud.nl
JOS VAN KIMMENAEDE OVER TALENTONTWIKKELING
“WELKOM, SPELENDE MENS”
IEDEREEN HEEFT TALENT
“Ieders talent staat bij Buro Support centraal”, zegt Jos. “Dat is voor ons cruciaal. Vaak zie je dat talentcentra de talenten van een vereniging willen trainen, maar dat is slechts tien procent. Ik ga voor de ontwikkeling van die andere negentig procent. Het zijn allemaal kinderen die het leuk vinden om te bewegen en al die kinderen hebben een mate van talent voor een sport.” Bij HHC Quick Stick is dat hockey, maar de visie van Jos kan in elke sport, en ook op scholen en in het bedrijfsleven worden toegepast. Jos van Kimmenaede: “Het begint met nadenken over hoe dat gaat, talent ontwikkelen. Daarvoor heb ik een leeromgeving gecreëerd. Die is gemaakt om talent te vormen. De leeromgeving voorziet erin dat iedereen in een betekenisvolle, vitale, veilige en uitdagende omgeving kan leren en ontwikkelen. Dat doe ik door naar mensen te kijken.”
ENTHOUSIASME EN TOEWIJDING
Met enthousiasme en toewijding presenteert Jos me zijn leeromgeving, die hij heeft uitgewerkt in een compleet en uitgebalanceerd model. Het model is opgemaakt in vier deelgebieden, waarbij ieders talent ontwikkeld wordt. Het moet leiden tot betere mensen, betere bewegers, betere sporters en betere spelers. En die vier deelgebieden zijn nog maar een fractie van het geheel. Onderdelen van dit geheel zijn bijvoorbeeld breed motorisch opleiden en persoonlijkheidsontwikkeling. Hoe ziet dat eruit in de praktijk?
BREED MOTORISCH OPLEIDEN
Als je tijdens een hockeytraining langs de lijn staat, is het niet alleen hockey, wat je ziet. Oranje frisbees vliegen door de lucht; er is een team aan het voetballen; meiden lopen een parcours en balanceren onder-
tussen met een bal op het blad van een tennisracket; en er wordt gehockeyd met ijshockeysticks. Jos: “We gebruiken deze spelvormen om de brede motoriek te versterken. Ik vind dat je bij breed motorisch opleiden
alles kan gebruiken. Het klimmen over een hek, daar word je sterk en handig van. Hockeyend door hoepeltjes rennen, daar moet je net wat handiger voor zijn dan op een gewoon veld waar niks staat. En daar horen ook spelvormen bij uit andere sporten.”
PERSOONLIJKHEIDS-ONTWIKKELING
“Om iedereen te betrekken kijk ik naar gedrag. Op het moment dat je op die manier kijkt kan ik tegen de één zeggen, dat ik de passie voor hockey zie en heeft een andere speler het nodig om meer vertrouwen te krijgen, dan benadruk ik moed en durf. Kijken kan ook in spelvorm. ‘Over de streep’ is hier een mooi voorbeeld van. En regent het, ga eens naar binnen en stel elkaar open
vragen over sport. De kinderen waarderen het, dat ze droog zitten en ze leren van en over elkaar. Net als de trainer en de coach, want waarom sport je? Als je die vraag stelt, blijkt dit voor iedereen anders te zijn. En welke sporten doe je nog meer? Het team gaat elkaar beter begrijpen en daar kan je weer op doorontwikkelen.”
‘WEES
WELKOM, HOMO LUDENS’
Jos van Kimmenaede zit boordevol ideeën. “Wij willen constant inspireren en ondersteunen vanuit een organisatie waar mensen en meningen leidend zijn. En altijd vanuit de bedoeling: één en één is drie. We willen een betekenisvolle omgeving creëren met uitdagende leermiddelen; talent zien; trainers en coaches opleiden; en nieuwe initiatieven uitrollen.”
Hij somt nieuwe initiatieven op, zoals bijvoorbeeld het Hockey Talent Centrum, een samenwerking tussen de verenigingen HHC Quick Stick, DMHC De Graspiepers en JHC Stix. En het plan dat nog in de pen zit om het heren hockey in Friesland weer op de kaart te zetten door ‘De Heren van Friesland’ op te richten. Op de gevel van zijn nieuwe pand in Heerenveen, de perfecte uitvalsbasis voor zijn ideeën, leest hij de uitnodigende woorden:
“Wees welkom, homo ludens.” Oftewel: welkom, spelende mens. Jos: “Want ik wil, dat mensen spelen.”
51
Sinds september van dit jaar is Buro Support van Jos van Kimmenaede gevestigd op het terrein van de Heerenveense hockeyclub Quick Stick. Buro Support werkte al langer met de vereniging en met andere verengingen uit de regio. Toen de mogelijkheid zich voordeed om zich hier te vestigen was dit een uitgelezen kans om nog dichter bij zijn talent te zijn, meent Jos van Kimmenaede. Want talent, of beter gezegd talentontwikkeling, dat is waar het om draait bij Buro Support.
TEKST EN BEELD ANNEMARIE OVERBEEK
GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen // SPORT
“IEDERS TALENT STAAT BIJ BURO SUPPORT CENTRAAL. DAT IS VOOR ONS CRUCIAAL.”
Hockeytraining. Altijd met een prikkelende spelvorm.
HOE GAAT HET MET GROOTHEERENVEEN
Wij hebben in oktober 2022 ons 10+1 jarig jubileum mogen beleven. Een mooie mijlpaal wat wij samen met ons team uitbundig gevierd hebben. Op zo’n dag ervaar je des te meer de betrokkenheid van het team en dat wij met z’n allen trots zijn op datgene wat wij hebben bereikt.
DDe eerste GROOT-uitgave verscheen in oktober 2013. Dat was in die tijd al opmerkelijk omdat uitgevers van huis-aan-huisbladen het al lastig hadden en er meer een terugtrekkende beweging was. Er werd bezuinigd op de redactie waardoor er nog maar weinig verhalen verteld werden. Dit werd gemist.
Om de betrokkenheid van de inwoners met de regio te vergroten werd er gekozen om achtergrondverhalen over mensen en of ontwikkelingen uit de regio te brengen in een mooi maandblad dat leest als een magazine. Nieuws hoef je niet meer op print te brengen want zodra het nieuws gedrukt wordt is het al achterhaald. Vandaar de keuze om het nieuws online te publiceren via de nieuwssites. De berichten worden doorgeplaatst op Facebook en Twitter en daarmee was het fundament gelegd.
AFGELOPEN JAREN
Van meet af aan was de formule een succes. Wij krijgen wekelijks vele reacties en regelmatig een bos bloemen of lekkernij omdat de geïnterviewde zo blij is met de publicatie. Iemand die ons blad had gelezen mailde ons: “Door het lezen van jullie blad ervaar ik in wat voor mooie regio ik woon met mooie mensen om mij heen.” Dit geeft het hele team dan weer een boost om door te gaan want het is niet altijd zo makkelijk als het lijkt.
Ons verdienmodel is gebaseerd op strategische partners (publieke organisaties) en adverteerders die zich met name richten op de consu-
mentenmarkt. Wij helpen bedrijven, instellingen en/of maatschappelijke organisaties hun doelgroep te bereiken. Dit kan zowel in print als online. Dus wanneer jij je naamsbekendheid wilt vergroten, een actie of activiteit wil promoten, vacatures onder de aandacht wilt brengen of wanneer jij je verhaal wil vertellen, dan hebben wij hier diverse mogelijkheden voor.
In deze markt zijn er vele nieuwelingen bijgekomen. Denk hierbij aan Instagram, Snapchat, LinkedIn, YouTube en TikTok. Ondanks dat onze bladen en nieuwssites goed gelezen worden is er een steeds grotere groep die zich online oriën-
teert via social media. Om onze lezers, gebruikers en klanten zo goed mogelijk van dienst te zijn hebben wij een Instagram, YouTube en Linkedin kanaal toegevoegd om de doelgroep te bereiken.
In 2020 zijn wij gestart om ook meer video’s te maken die de regio dichterbij de inwoners en/ of bezoekers van de regio brengt. De eerste serie, genaamd ‘Dorp uitgelicht’, hebben wij gemaakt in combinatie met een artikel in ons maandblad. De afgelopen jaren hebben wij wel geleerd dat dit een vak apart is en dat hier veel in geïnvesteerd moet worden om het goed te doen.
UITDAGINGEN
Onze missie is om de betrokkenheid van de inwoners en de bezoekers met onze regio te vergroten! Met als doel inwoners te laten ervaren in wat voor mooie streek ze wonen en ze zich meer verbonden voelen met de regio.
- Dit doen wij door een GRATIS maandblad huisaan-huis te bezorgen.
- Dagelijks gratis nieuws te brengen via onze lokale nieuwssites, Twitter en Facebook
- Dagelijks gratis videoreportages te brengen via onze nieuwssites en YouTube
Adverteren in print is volgens Amerikaans onderzoek aan een sterke opmars bezig. Een stijging met ruim tien procent ligt nog dit jaar in het verschiet. Reden: consumenten krijgen een steeds grotere hekel aan online reclameuitingen en beoordelen reclame op papier als betrouwbaarder.
- Onszelf en onze producten te promoten via LinkedIn en Instagram.
• Dit betekent dat wij trouwe bezorgers nodig hebben die door weer en wind het maandblad willen bezorgen.
• Lezers nodig hebben die laten weten wanneer ze het maandblad niet hebben ontvangen
• Ambassadeurs nodig hebben die ons voorzien van redactietips en/of andere ideeën
52 NUMMER 12 • 2022
Wel bereikte ons in augustus 2022 onderstaand bericht, dus wie weet… ‘ADVERTEREN IN PRINT WORDT NA RUIM TIEN JAAR WEER POPULAIR’
(Bron: Villamedia van Erik Grimm)
Het bedrijfspand van Ying Media, de uitgever van GrootHeerenveen
•
Financiële middelen nodig hebben om de producten blijvend te ontwikkelen en om alle prijsstijgingen te kunnen weerstaan.
En aan de andere kant willen wij onszelf ook niet uit de markt prijzen want vele bedrijven hebben te maken met allerlei prijsstijgingen waardoor ze kritisch moeten kijken naar de uitgaven die ze doen.
PLANNEN
• De formule nog sterker inzetten. Een maandblad dat leest als een magazine waardoor het nog makkelijker te lezen is. Sinds kort al met een eigen inhoudsop-
gave waardoor artikelen makkelijker te vinden zijn. Vanaf januari voeren wij het magazinegevoel nog verder door.
• Om de inhoud goed aan te laten sluiten bij datgene wat er in de regio leeft gaan wij meer met thema’s werken die op dat moment actueel zijn.
• Nieuwssite met nog meer eigen nieuws.
Dit kan mogelijk gemaakt worden door de samenwerking op te zoeken met diverse partijen.
• YouTube kanaal met videoproducties en podcasts met en over lokale mensen en/ of ontwikkelingen om zo de aansluiting te houden met de jongere doelgroep.
SAMEN MAKEN WIJ DE REGIO
Of wij nu vrijwilliger, werknemer of ondernemer zijn, iedereen doet wel iets om bij te dragen aan de regio. Laten wij TROTS zijn op onze regio waarbij wij omzien naar onze naasten.
Hele fijne feestdagen!
Team GrootHeerenveen
OP JONGE LEEFTIJD AL GELD VERDIENEN ALS BEZORGER
Wie is er niet ooit begonnen als krantenbezorger? Het bezorgen van huis-aan-huiskranten en/ of folders is vaak het eerste bijbaantje voor scholieren in de leeftijd van 13, 14, 15 jaar. Je mag al bezorgen vanaf 13 jaar, maar ook veel senioren vinden dit een leuke bijbaan. Het is volgens onze bezorgers het ideale bijbaantje, omdat het zo goed te combineren is met school, sport en hobby’s.
Wij zoeken altijd een wijk bij jou in de buurt. Zo ken je de buurt al en hoef je niet ver te fietsen. Voor de GROOTbladen heb je een paar dagen de tijd om ze te bezorgen. Wij brengen de bladen op woensdag naar je toe en de GROOT-bladen moeten voor het weekend zijn bezorgd.
De vergoeding die bezorgers van FRL ontvangen, verschilt per wijk. Bij de aanstelling hoor je wat je gaat verdienen. Maar dat je hiermee voor leuke dingen kunt sparen is zeker! Kranten bezorgen is een leuke manier om iets bij te verdienen voor mensen van alle leeftijden. Het is ook nog gezond; door wekelijks een paar uurtjes te lopen of te fietsen blijf je fit. Omdat je in je eigen buurt werkt, kom je vast wel eens bekenden tegen. Ook goed voor de sociale contacten dus!
Wil jij ook bezorger worden?
Vul dan het aanmeldformulier in via www.bezorgers.frl. Het verplicht je tot niks. Zodra er een wijk in jouw buurt beschikbaar is, nemen we contact met je op.
53 GROOTHEERENVEEN.NL heerenveen
MARIANNE BOUWMAN
HENJO VAN DER KLOK
YING MELLEMA
JEANNET HOFMAN
GIANNA POSTERARO
RICARDO VEEN
HENK DE VRIES
MIEKE ALFERINK
JANITA BARON
EELKE LOK
DENNIS STOELWINDER
ANNEMARIE OVERBEEK
HANNAH ZANDBERGEN
MUSTAFA GUMUSSU
ALIE RUSCH
FRANS VAN DAM
Niet op de foto: Wim Walda, Gea de Jong-Oud, Johan Brouwer, Douwe Bijlsma, Lotte van der Meij, Geart Jorritsma, Joeri van Leeuwen, Jelly Mellema, Amanda de Vries, Henk van der Veer, Laura Keizer, Sonja Harkema en Ynte Dragt.
heerenveen
kunt winnen. Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootheerenveen.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 12-2022 – tot uiterlijk 12 januari 2023. Wij wensen je veel puzzelplezier!
54 NUMMER 12 • 2022 123456789 0111213 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 C W D Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer het gekleurde woord te vinden. H 1 6 17 5 18 18 22 4 15 9 9 17 22 17 19 8 14 22 14 11 14 8 8 6 11 17 5 7 14 17 7 7 17 10 8 5 4 11 14 17 2 15 11 15 7 20 17 7 9 18 10 22 18 26 14 17 14 2 7 17 2 14 17 6 17 24 17 15 10 6 12 19 22 7 22 22 2 6 22 18 9 15 22 6 17 11 17 14 8 17 4 17 19 10 6 18 14 8 15 22 12 15 10 6 7 17 22 17 19 COLOFON GrootHeerenveen is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aan-huis verspreid in gemeente Heerenveen en omliggende dorpen en steden in een straal van ca. 10 km van Heerenveen. Oplage: 28.000 exemplaren. UITGEVER Ying Media BV Zwarteweg 4 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl www.yingmedia.nl REDACTIETIPS? redactie@grootheerenveen.nl REDACTIECOÖRDINATOR Gianna Posteraro EINDREDACTIE Henk de Vries REDACTIE Amanda de Vries, Janita Baron, Sonja Harkema, Hannah Zandbergen, Richard de Jonge, Annemarie Overbeek, Lotte van der Meij, Eelke Lok en Henk de Vries VORMGEVING Frans van Dam (bliidd.nl) VERKOOP Mieke Alferink, Geart Jorritsma, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok. FOTOGRAFIE Mustafa Gumussu, Dennis Stoelwinder, Douwe Bijlsma en Ricardo Veen DRUK Mediahuis Noord, Leeuwarden VERSPREIDING FRL Verspreidingen, Leeuwarden Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud
STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 12 VÓÓR 12 januari 2023 PER EMAIL NAAR: info@grootheerenveen.nl OF NAAR: GROOTheerenveen, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK... en vermeld daarbij uw adres Winnaar puzzel Grootheerenveen NR. 11-2022 A. Veenstra uit Jubbega heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen. OPLOSSING EDITIE 11-2022: Zweedse puzzel: SCHEMERLICHT // Kruiswoordpuzzel: DROOMHUIS
NR 12 Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes
DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTHEERENVEEN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 19 JANUARI 2023
DE BIOS HEERENVEEN PUZZEL EN WIN 2 BIOSCOOPKAARTJES! Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051 Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com kleine mens hu chelacht g onvr j pl in Amer ka trop sch ei and nformatietechnoog e a door opschepperi van harte regemaat strafwerktuig scheidsrechter venster zoutig vocht reusachtig verlaagde toon jzer speelgoed o ed sil cium echtgenoot veerkracht slaapplaats grote warmte onderstel v e auto fraa deel v e kolenkache vl egen er brandverf staat n Amer ka angst g vaarwe (Fr ) am b e vis wereldreiziger sneeuwstorting Europese hoofdstad gang thans wier kleur evensust g k eurentelevisie hoc est beroep vogelverb i f nham s ersteen aride dec bel voge p epklein Europese Unie b nnenkomst wees gegroet zonderling beroep uitje doctorandus carrièreager koordans Js andse iteratuur ge dstraf schrobnet noods gnaa bevel stuk hout Japans bordspe s aginstrument pl in Amer ka werktu g grov e tarwe Local Area Network Noorse godhe d berg n Az ë tekortschieten Latijnse b jbeverta ing wi nsoort schaduw www.puzzelpro.nl © 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 11 12 9 10 123456789 11213 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 M S N Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer het gekleurde woord te vinden. G 10 1 I 19 3 17 20 26 24 21 25 12 3 17 10 17 17 24 24 2 7 13 17 10 24 26 24 24 16 17 17 25 10 17 2 4 12 5 24 26 25 1 11 26 24 4 7 24 26 8 17 2 12 24 3 24 22 13 13 25 7 25 3 17 1 24 16 17 2 24 24 26 3 11 13 2 14 13 25 11 24 11 7 3 17 7 24 12 13 10 21 12 7 21 2 24 21 25 17 2 13 26 17 24 10 10 24 3 24 1 24 20 22 11 25 13 7 13 24 2 1 3 17 7 4 2 25 11
hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.
PUZZELPAGINA
Ritje Witmarsum zeker de moeite waard
t/m vr 9.00 - 18.00 uur. Zaterdag 9.00 - 17.00 uur Zondag 11:00- 17:00 uur It Fliet 3 Witmarsum www.groencentrumwitmarsum.nl Kijk voor de actievoorwaarden in onze winkel OPENINGSTIJDEN: kerstverlichting, kerstballen, slingers, sterren, kerstdorp, guirlandes, gekke ornamenten en nog veel meer.... Vanaf 16 december KERSTOPRUIMING KUNSTKERSTBOMEN Tot 50% korting Echte mooie KERSTBOMEN koop je in Witmarsum! Gratis ingepakt tot 50% korting Op alle kerstartikelen Kom bij ons lunchen
Ma
kijk voor meer informatie op www.abdnissan.nl of scan de QR code DRACHTEN OMLOOP 56 TEL: 0512 - 571 671 HEERENVEEN SKRYNMAKKER 26 TEL: 0513 - 633 775 STADSKANAAL KOPERSLAGER 1 TEL: 0599 - 725 044 DE ABD DEALS KIES UW EIGEN VOORDEEL EINDEJAARS NISSAN QASHQAI NISSAN JUKE NISSAN MICRA INCL. KORTING NU RIJKLAAR VOOR €23.450 OF €379 P/MND INCL. KORTING NU RIJKLAAR VOOR €36.899 OF €599 P/MND INCL. KORTING NU RIJKLAAR VOOR €28.599 OF €499 P/MND 1. KORTING TOT €3500 2. HET ABD COMFORT PAKKET MET 5 JAAR GARANTIE, 5 JAAR ONDERHOUD EN EEN TREKHAAK 3. OF KIES VOOR GRATIS AUTOMAAT MET ABD PRIVATE LEASE MET ABD PRIVATE LEASE MET ABD PRIVATE LEASE Uitvoering kan afwijken van uitvoering op afbeelding. Genoemde prijzen zijn incl. btw, tenzij anders vermeld. Optionele pakketten en/of uitrusting zijn altijd de keuze van de consument en kunnen desgewenst tegen meerprijs geleverd worden. Private Lease bedrag is gebaseerd op 60 maanden en 10.000km per jaar inclusief: motorrijtuigenbelasting, allriskverzekering (eigen risico €450,- op casco), onderhoud, reparatie & banden, vervangend vervoer na 24 uur, pechhulp Europa, a everkosten, btw en administratiekosten. Kosten voor wassen, brandstof en updates van een eventueel navigatiesysteem zijn niet inbegrepen. Private Lease wordt onder de voorwaarden van het Keurmerk Private Lease aangeboden en is onder voorbehoud van nanciële acceptatie. Toetsing en registratie bij BKR te Tiel. Kijk voor de actievoorwaarden op www.abdnissan.nl. Onder voorbehoud van prijswijzigingen en typefouten. 11 x 28 x 18 x DIRECT RIJDEN 9 21 12