YOU MAY SAY #03

# 03

ΤΕΥΧΟΣ 02 | ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 - ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2020 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΆΡΤΙΟΣ 2020

Η ΚΑΝΝΑΒΗ ΣΕ ΠΟΛΕΜΟ ΜΕ ΤΑ ΟΠΙΟΕΙΔΗ Κατέκτησε ήδη τα σημαντικότερα οχυρά

ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΑΛΟΓΑ ΤΗΣ ΡΟΔΟΠΗΣ Δίχως αφέντη, δίχως χαλινάρι

ΟΙΚΟΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ Η κουλτούρα της αποανάπτυξης

YOU MAY SAY

01

02

YOU MAY SAY

YOU MAY SAY

03

2 σε

1

Γίνε συνδρομητής και μέλος του Club

04

YOU MAY SAY

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ ΓΙΑ 6 ΜΉΝΕΣ 18 ΕΥΡΏ ΓΙΑ ΈΝΑ ΧΡΌΝΟ 30 ΕΥΡΏ Περιλαμβάνει: την εκπτωτική κάρτα και συνδρομή στο περιοδικό ώστε να το παραλαμβάνετε στο σπίτι Με την εγγραφή σας θα λάβετε δώρο τα δύο πρώτα τεύχη του περιοδικού*

ΠΡΟΣΦΟΡΈΣ, ΕΚΠΤΏΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΏΡΑ ΑΠΌ ΔΕΚΆΔΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΖΌΜΕΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ • Καταστήματα πώλησης ειδών κάνναβης • Καταστήματα πώλησης βιολογικών προϊόντων • Βιβλιοπωλεία • Cafe-Bar • Φαρμακεία • Θέατρα • Εκδηλώσεις, συναυλίες, παραστάσεις, προβολές • NEWSLETTER ΜΕ ΌΛΑ ΤΑ ΝΈΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΟΡΈΣ

ΕΓΓΡΑΦΕΊΤΕ: youmaysayiamadreamer/melos Δείτε τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, τις εκπτώσεις και τις προσφορές τους: youmaysayiamadreamer.com/club * Το δώρο ισχύει για τους πρώτους 40 που θα εγγραφούν συνδρομητές

YOU MAY SAY

05

06

YOU MAY SAY

(editorial)

ΠΩΣ ΒΆΖΩ ΚΑΡΔΟΎΛΑ;

Γ

ια δες που πιάσαμε το εξάμηνο... Η κυκλοφορία ενός free press εντύπου, είναι ένα τόλμημα. Η χώρα, όπως και να το κάνεις, έχει «θεματάκια» την τελευταία δεκαετία, κάτι θα πήρε τ’ αυτί σας. Δεν είναι όμως μόνο «το πρόβλημα της αγοράς», είναι και ότι τα περιοδικά δεν διαβάζονται κάνοντας scroll down με τον αντίχειρα. Και ζούμε στην εποχή της κυλιόμενης οθόνης. Μόνο η διάταξη της ύλης κι ο χωρισμός της σε θεματικές ενότητες, είναι για τον σύγχρονο άνθρωπο... κάτι ασυνήθιστο. Σαν να υπάρχουν πλέον μόνο κυλιόμενες σκάλες και ταυτόχρονα να μετακινούνται ανά δύο λεπτά οι σταθμοί του μετρό. Τα timeline ειδικεύονται στην άτακτη ροή εικόνας, συναισθήματος, άποψης, είδησης, προσωπικής στιγμής και δημόσιας παρέμβασης. Και πάνω απ’ όλα, ορίζονται από τον θεό αλγόριθμο, «τη μηχανή» που αποφασίζει αυτή, τι θα θέλαμε να δούμε και με ποια σειρά. Έπειτα, γίνονται mainstream περιοδικά χωρίς εικόνες; δεν γίνονται. Οι άνθρωποι όμως συνήθισαν να βομβαρδίζονται με εικόνες που εκλιπαρούν το συναίσθημα, που φτιάχτηκαν για να κάνουν «μεγάλη εντύπωση». Αυτό μας έμαθε στο νηπιαγωγείο η τηλεόραση και τώρα κάνουμε το ντοκτορά μας στο διαδίκτυο. Και μας έγινε συνήθεια, σε τέτοιο βαθμό, που κάποιοι επιστήμονες μιλάνε για την επερχόμενη δυστοπία: θα έχουμε, λέει, καταναλώσει μέσω της εικόνας τόσο δια της βίας εκχυλισμένο συναίσθημα, τόση «μεγάλη εντύπωση», που οι σχετικές λειτουργίες του εγκεφάλου θα φθίνουν και ο ανθρώπινος νους θα χάνει τη δυνατότητά του να δημιουργεί λογικές συνεπαγωγές. Θα λέμε «είναι σωστό» και θα δυσκολευόμαστε να το αιτιολογήσουμε. Άσε που δεν θα βρίσκουμε το κατάλληλο emoji. Το ότι το You May Say... έχει στο επίκεντρό του την κάνναβη, αποτελεί το διακριτικό μας πλεονέκτημα. Η αγωνία σας να ενημερωθείτε, χωρίς αγκυλώσεις και ταμπού και ταυτόχρονα χωρίς ενοχές ή κραυγές, άνοιξε το δρόμο να σας συναντή-

σουμε. Το ότι δεν περιοριστήκαμε σε θέματα που αφορούν αποκλειστικά στο φυτό, αλλά αντιληφθήκαμε την κάνναβη, την ιστορία και την κουλτούρα που τη συνοδεύει, ως αφορμή για να ανιχνεύσουμε «μια νέα γλώσσα», σας έκανε να μας αναζητάτε. Το ποια ακριβώς θα είναι αυτή η «νέα γλώσσα», είναι αυτό που αναζητάμε εμείς τεύχος με το τεύχος. Για αρχή καλά τα πήγαμε. Λογικά, ακολουθεί ο αρραβώνας, μετά τα καυγαδάκια, μετά «η ώρα η καλή», και πάει λέγοντας... Σε αυτό το τεύχος, το τρίτο του αιφνίδιου μεταξύ μας έρωτα, σας παρουσιάζουμε την κάνναβη ως αντίπαλο δέος των οπιοειδών φαρμάκων. Έπειτα, ανιχνεύουμε την έννοια της ανάπτυξης, «πράσινης» ή «οικολογικής» και την αντιπαράθεσή της με την απο-ανάπτυξη, με τις εναλλακτικές πολιτικές και μεθόδους, με τις οποίες μπορεί να βαδίσει η ανθρωπότητα. Πάμε μια βόλτα ως την Αφρική εστιάζοντας στη μαγεία που μεταφέρουν οι εικόνες του τόπου και των ανθρώπων. Εγκαινιάζουμε τη στήλη, «τα πρόσωπα της κάνναβης», γιατί «τα μάτια», λέει, «είναι ο καθρέφτης της ψυχής». Σας παρουσιάζουμε, επίσης, το βιβλίο-εργαλείο, με το οποίο ασθενείς και επιστήμονες του χώρου της υγείας τιθασεύουν το χάος των πληροφοριών που επικρατεί γύρω απ’ την ιαματική δράση του φυτού. Είναι δική μας έκδοση και είμαστε υπερήφανοι για αυτήν. Μέχρι να κυκλοφορήσει, κανείς δεν τολμούσε «να τυπώσει» το μέτρο ανάμεσα στο επιστημονικά ορθό και αυτό που οι άνθρωποι γνωρίζουν εδώ και αιώνες. Εγκαινιάζουμε και τη συνεργασία μας με το Carnet De Voyage, μια από τις πλέον δυναμικές ελληνικές ομάδες δημοσιογράφων, φωτογράφων και ανθρώπων της τέχνης. Μην ψάχνετε που είναι το κουμπί να βάλετε καρδούλα, γραφτείτε συνδρομητές.

YOU MAY SAY

07

# 03

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Το περιοδικό διανέμεται δωρεάν από επιλεγμένα καταστήματα πώλησης ειδών κάνναβης, βιβλιοπωλεία, καταστήματα πώλησης βιολογικών προϊόντων, φαρμακεία, θέατρα και cafe-bar.

copyright Hackademy Κοιν.Σ.Επ.

This work is licensed under a Creative Commons AttributionNonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License

ISSN: 2654-1130

07 10 12 16 18 26 32 36 40 44 51 54 56 58 60 64 66 68 74 80 83

Edito: Πως βάζω καρδούλα; Περικλής Κοροβέσης - Νίκος Μόσχος: Ιερά Εξέταση Αποστόλης Καπαρουδάκης: Μπέρνι Σάντερς, Ευλόγησον Κόσμος: Ma che dire dell’Italia? Ελλάδα: Tα άγρια άλογα της Ροδόπης, Δίχως αφέντη, δίχως χαλινάρι Yγεία: Κάνναβη και Οπιοειδή, Νικώντας... τον σκληρό εχθρό Οδηγός Χρήσης Κάνναβης 2020: Το απρόσμενο best seller Οικονομία: Η βιομηχανία της μόδας αγάπησε το φυτό Ανάπτυξη - Πολιτική: Οικοκοινότητες, Των αλλήλων οι κοινότητες Κόσμος: Αιθιοπία, Με το κλικ της καρδιάς Εικαστικά: Γαβριήλ Μελισσουργάκης, 550 Βιβλίο: Sea Voyage, Herbert Huncke Βιβλίο: 1983, Το Χιούμορ και Αναίδεια του κ. Κάσδαγλη Βιβλίο: Μέγα Λαϊκό, Νίκος Μητρογιαννόπουλος Βιβλίο: Σαν τον Ζαπάτα, σαν τον Τσε; Του Λεωνίδα Οικονομάκη Υγεία: Κάνναβη και Αυτοάνοσα, του Ηλία Γραμματικάκη Γ. Οικονομόπουλος: Από την ιστορία του αντιαπαγορευτικού κινήματος You May... Cook: Λαγάνα με κάνναβη You May Say... Dreamers: Τα πρόσωπα της κάνναβης You May... Like Πράσινος Οδηγός

CONCEPT / ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ: Αποστόλης Καπαρουδάκης ART DIRECTOR: Γιώργος Τσιούκης ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΊΑ: Μαριάνθη Πελεβάνη ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ: Σπύρος Τσακίρης, Γωγώ Γαλανοπούλου / Carnet de Voyage ΕΙΚΟΝΟΓΡΆΦΗΣΗ: Γιώργος Τσιούκης, Σπύρος Τσακίρης ΣΥΝΕΡΓΆΤΕΣ: Περικλής Κοροβέσης, Γιώργης Οικονομόπουλος, Ηλίας Γραμματικάκης, Καλλιόπη Τακάκη, Υρώ Τακάκη, Μαρία Κάτσιου, Bill Stamatakos, Tigs-Antigoni Buna, Δήμος Φώτος, Μενέλαος Αριστόπουλος, Νίκος Μόσχος, Ντορίτα Λουκίσσα ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ SKUNG MAGAZINE & CARNET DE VOYAGE ΕΜΠΟΡΙΚΌ ΤΜΉΜΑ: Υρώ Τακάκη, Tigs-Antigoni Buna, Μαρία Κάτσιου ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ, ΔΗΜΌΣΙΕΣ ΣΧΈΣΕΙΣ, SOCIAL NETWORKING: YouMaySayIAmADreamer ΝΟΜΙΚΌΣ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ: Βασίλης Σωτηρόπουλος ΕΚΤΎΠΩΣΗ, ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΊΑ: Ψιμύθι EΚΔΌΤΗΣ: HACKADEMY ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ Συμμετοχική Δημοσιογραφία και Νέα Μέσα ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ ΑΓΕΜΚΟ: 000041003010 Ευμολπιδών 41, ΤΚ 11854, Αθήνα You May Say... & You May Say I Am A Dreamer are Hackademy brands CONTACT: info.youmaysay@gmail.com / SALES DPT: sales.youmaysay@gmail.com H διεύθυνση του περιοδικού You May Say... δεν φέρει καμία ευθύνη και δεν υιοθετεί απαραίτητα τις απόψεις όσων ενυπόγραφα αρθρογραφούν στην έκδοση. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε προϊόν διαφημίζεται άμεσα ή έμμεσα στο περιοδικό, συμβουλευτείτε τον ιατρό ή το φαρμακοποιό σας.

YOU MAY SAY

09

10

YOU MAY SAY

Ιερά

Εξέταση Ο Κείμενο: Περικλής Κοροβέσης Ζωγραφική: Νίκος Μόσχος

Τα κείμενα του Περικλή Κοροβέση δημοσιεύτηκαν πρώτη φορά το 2013 στο βιβλίο «Παράπλευρες Καθημερινές Απώλειες» (Εκδόσεις των Συναδέλφων). Έργο του Νίκου Μόσχου, «Our body is dependant on Heaven and Heaven on the Spirit», 2019, ακρυλικό σε λινό, 100x80εκ. Αυτές τις μέρες και έως τις 7 Μαρτίου, ο καλλιτέχνης παρουσιάζει την όγδοη ατομική του έκθεση με τίτλο «Συνθήκες προσαρμογής» στη γκαλερί Ζουμπουλάκη στην Αθήνα.

Λεονάρντο ντα Βίντσι παρά τρίχα τη γλύτωσε. Έμεινε υπόδικος για δύο μήνες, κλεισμένος σε ένα μπουντρούμι παρέα με αρουραίους και κατσαρίδες. Βρόμικος, νηστικός προπηλακισμένος από τους δεσμοφύλακες. Ένας ανώνυμος χαφιές τον είχε καταγγείλει για ομοφυλοφιλία και περίμενε να καταδικαστεί στην πυρά. Αυτά προέβλεπαν οι νόμοι της Ιεράς Εξέτασης. Αν καιγόταν, δεν θα είχαμε σήμερα ελικόπτερα, υποβρύχια, αλεξίπτωτα και πολλά άλλα ακόμα. Ούτε καν τη μηχανή που κάνει τα μακαρόνια. Όλα αυτά σχεδιασμένα με κάθε λεπτομέρεια έτοιμα να μπουν σε εφαρμογή. Εκτός από ζωγράφος της Τζοκόντα, ήταν και υπέροχος μάγειρας. Τα πιάτα που σέρβιρε ήταν σαν μωσαϊκά. Ψηφίδες τους τα υλικά του φαγητού. Ας παρηγορηθούμε κι εμείς εδώ στη μικρή γωνιά της χώρας μας. Για τους άξιους υπάρχει πάντα μια Ιερά Εξέταση που τους περιμένει.

Αλμπέρτο Σάντος Ντιμόν

Π

ατέρας του σύγχρονου αεροπλάνου ήταν ο βραζιλιάνος Ντιμόν. Δεν περίμενε πως η εφεύρεσή του θα γινόταν πολεμική μηχανή. Την είχε φτιάξει για ειρηνικούς σκοπούς. Συγκλονίστηκε όταν είδε τους πρώτους βομβαρδισμούς αμάχων στη Βόρεια Αφρική. Στο παιχνίδι Ιταλοί, Γάλλοι, Ισπανοί. Όλοι στόχευαν πυκνοκατοικημένες περιοχές για να έχουν σίγουρα μεγάλο αριθμό θυμάτων. Η φρίκη του Ντιμόν μεγάλωσε κατά τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ειρηνική του μηχανή έγινε όπλο μαζικού θανάτου. Και άρχισε να τρέχει μέρα και νύχτα για να απαγορευτούν οι βομβαρδισμοί από αεροπλάνο, όπως απαγορεύτηκε η ρίψη δηλητηρίου στο νερό. Έφτασε μέχρι την Κοινωνία των Εθνών. Κανείς δεν τον άκουγε και τον παίρναν για τρελό. Δεν άντεξε άλλο. Κρεμάστηκε από τη γραβάτα του σε ένα ξενοδοχείο της Νέας Υόρκης. Αυτός ο στιβαρός, ποντοπόρος ήρωας ήταν στην κατηγορία του φτερού.

YOU MAY SAY

11

Μπέρνι

Σάντερς ΕΥΛΌΓΗΣΟΝ Κείμενο: Αποστόλης Καπαρουδάκης Εικονογράφηση: Σπύρος Τσακίρης

12

YOU MAY SAY

Ο

Μπέρνι Σάντερς δήλωσε ότι την πρώτη ημέρα του στο γραφείο θα νομιμοποιήσει την κάνναβη και στις 50 Αμερικανικές Πολιτείες. Προφανώς το εν λόγω «γραφείο» είναι αυτό του Λευκού Οίκου, οπότε και θα πρέπει πρώτα να φτάσει στην είσοδό του ως Πρόεδρος, ώστε η εξαγγελία του να πιάσει τόπο. Για τους Αμερικανούς, το θέμα της κάνναβης αφορά πολλά περισσότερα από «τη διασκέδαση». Η επί δεκαετίες απαγόρευση του φυτού έστειλε στις φυλακές δεκάδες χιλιάδες μαύρους, λατίνους, ισπανόφωνους και εν γένει κάθε είδους μειονότητα που δεν ανήκε στην «άρια αμερικανική φυλή». Πιο σωστά «κάθε είδους μειονότητα, εκτός από αυτήν των πλουσίων», μιας και ως γνωστόν αυτή είναι μειονότητα που έχει δικαιώματα πλειονότητας, αλλά ας μην πιάσουμε τώρα αυτήν την κουβέντα. Οι μεσοαστοί λευκοί Αμερικανοί, έπεφταν πάντοτε στα μαλακά, η αστυνομία δεν τους ενοχλούσε, αλλά ακόμη και εάν σπανίως τους ενοχλούσε, τα δικαστήρια έβλεπαν το χρώμα τους και τη φορολογική τους δήλωση και έδειχναν επιείκεια. Έτσι, «ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών» έγινε ένα πολύτιμο εργαλείο άσκησης ρατσιστικής και ταξικής πολιτικής με το πρόσχημα «να σώσουμε τα παιδιά μας από τα ναρκωτικά». Προφανώς, όποιος τα έβλεπε όλα αυτά ήταν πιθανότερο να πέσει στα ναρκωτικά αδυνατώντας να διαχειριστεί τον παραλογισμό, αλλά ας μην την πιάσουμε ούτε αυτήν την κουβέντα τώρα. Και δεν είναι μόνο η κάνναβη, είναι και η κάθε είδους ουσία, ακόμη και οι πλέον επικίνδυνες, γύρω από τις οποίες έχει ανοίξει η συζήτηση για το εάν οφείλουν πλέον να τελούν μεν υπό έλεγχο χωρίς οι χρήστες τους να διώκονται. Το Ντένβερ, για παράδειγμα, έγινε το Μάιο του 2019 η πρώτη πόλη της Αμερικής στην οποία τα, παραισθησιογόνα μεν, μη εθιστικά δε, μανιτάρια με ψιλοκυβίνη έγιναν πλέον νόμιμα. Το αποφάσισαν οι κάτοικοί της στο σχετικό δημοψήφισμα. Κατάλαβαν οι άνθρωποι ότι αφενός τα θύματα από την εξάρτηση των τοξικών εθιστικών ουσιών είναι εκατομμύρια, αφετέρου ότι η απαγόρευση όχι μόνο δεν τα μείωσε αλλά τα αύξησε δραματικά. Οι Αμερικανοί προφανώς διδάχτηκαν κάτι από την ποτοαπαγόρευση, αλλά το διδάχτηκαν μισό. Και αυτό το «μισομπούκαλο» τούς πήρε 80 χρόνια να το παραγγείλουν ολόκληρο. Ενδιαμέσως, το ιδεολόγημα του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» το έκαναν οι Πρόεδροί τους εξαγωγή σε όλο τον πλανήτη. Με αυτό σημαία, έκαναν επιδρομές σε χώρες όπως ο Παναμάς και η Κολομβία, ενώ το έστειλαν με συσκευασία δώρου και στην Ευρώπη, που τους ευχαρίστησε και ως αντίδωρο δεν του έβαλε δασμούς.

YOU MAY SAY

13

«Να προσέχεις από που ψωνίζεις», στο έλεγε η μαμά σου, στο έλεγε κι η θεία σου η Περσεφόνη, δεν άκουγες όμως. Και καλά εσύ, ολόκληρη Ευρώπη που ψωνίζει τόσα χρόνια από τις αμερικάνικες βιτρίνες πολεμικών ειδών; Ψώνισε Ιράν, ψώνισε Ιράκ, ψώνισε Αφγανιστάν, ψώνισε και πόλεμο κατά των ναρκωτικών γιατί το είχαν οι Αμερικανοί προσφορά «στους δύο πολέμους παίρνεις έναν δώρο». Τώρα, η γηραιά ήπειρος τρέχει να προλάβει «το τρένο της ανάπτυξης» της κάνναβης καθώς ορέγεται παρά με ουρά, αλλά και πάλι κωλώνει. Έχει την τεχνογνωσία, έχει τις προβλέψεις που αφορούν στη μείωση της χρήσης στην περίπτωση της νομιμοποίησης των απαγορευμένων ουσιών, έχει όμως και προβληματάκια. Το μεγαλύτερο από αυτά δείχνει να είναι ιδεολογικό. Περίεργο θα μου πεις, αφού ιδεολογίες πλέον δεν υπάρχουν πως γίνεται κοτζαμάν Ευρώπη να έχει πρόβλημα ιδεολογικό; Κι όμως, αν αποδεχτούμε αυτά που λένε οι επιστημονικές έρευνες, ότι δηλαδή όπου νομιμοποιείται η χρήση της κάνναβης προστατεύεται η υγεία των καταναλωτών της, τότε θα πρέπει να δεχτούμε ότι οι πολίτες δεν συνετίζονται μέσω της σφαλιάρας αλλά επιλέγουν σωστά μέσω της γνώσης. Κι αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει ότι αποδεχόμαστε πως οι άνθρωποι έχουν γνώση και βούληση που ξεπερνάει το «φοβάμαι ότι θα τιμωρηθώ». Κι αν το δεχτούμε αυτό, τότε θα πρέπει να σταμήσουν οι σφαλιάρες και να ξεκινήσει η διαδικασία που θα βοηθάει τη γνώση, την επίγνωση και διάφορα άλλα «επί». Κι αν συμβεί αυτό, οι πολίτες θα αλλάξουν αυτά που δεν τους αρέσουν. Κι αν γίνει τέτοιο πράγμα, καταστραφήκαμε, διότι ο κόσμος θα βελτιωθεί! Κι αυτό μας γεμίζει αγωνία, γιατί πως θα είναι άραγε ένας κόσμος καλύτερος;

14

YOU MAY SAY

Μήπως λοιπόν είναι προτιμότερο να μείνουμε με αυτά που έχουμε και να μην το πολυψάχνουμε; Στο κάτω-κάτω της γραφής, ως έχουν τα πράγματα, μια ζωούλα που μας αναλογεί κουτσά στραβά την κάνουμε. Αν τα πράγματα γίνουν καλύτερα μπορεί και να μην το αντέξουμε και να σκάσουμε σαν καρπούζι από τη χαρά μας. Πως να στο πω, καλό είναι να χορεύουμε γυμνοί κι ελεύθεροι στα γρασίδια, αλλά μπορεί να είναι και χειμώνας και να μη βολεύει. Άπαξ και το ‘χεις το παλτουδάκι σου, δεν είναι ανόητο να θες να κυκλοφορείς ξεκάλτσωτος; Αν το καλοσκεφτείς, τι απομένει; Το πως θα κερδίσεις τη βασιλεία των ουρανών, καθώς στον επίγειο βίο τα τραπέζια είναι ρεζερβέ, όποιος γεννήθηκε πρίγκιπας έχει πρώτο τραπέζι πίστα, όποιος γεννήθηκε κοινός θνητός το πολύ να κάτσει όρθιος με ένα ποτό στο μπαρ δίπλα στο ηχείο να του ξύνει το αυτί. Οπότε ας ανάψουμε ένα κεράκι. Και πάλι όμως τα πράγματα μπλέκονται, καθώς ήδη Έλληνες ιεράρχες ψάλουν σε εγκαίνια καταστημάτων πώλησης ειδών κάνναβης. Και στη Λάρισα συνέβη και στο Ηράκλειο επίσης, όταν τον περασμένο Οκτώβριο ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ειρηναίος ευλόγησε κατάστημα του κλάδου. Άρα πάλι στην νομιμοποίηση επιστρέφουμε, είτε στοχεύουμε στον μετά θάνατο παράδεισο είτε στην εν ζωή ποταπή χαρά του μάταιου τούτου κόσμου. Άρα, ας ελπίσουμε οι Δημοκρατικοί να εκλέξουν τον «άθεο Σάντερς» κι ας ανάψουμε στα κρυφά κι ένα κεράκι ίσα με το μπόι του. Ποτέ δεν ξέρεις...

YOU MAY SAY

15

MA CHE DIRE * dell’ Italia? * μα τι συμβαίνει

στην Ιταλία;

16

YOU MAY SAY

Η ΙΤΑΛΊΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΕΊ ΣΤΗ ΡΎΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΆΝΝΑΒΗΣ Κείμενο: Αποστόλης Καπαρουδάκης

Σ

τους γείτονες Ιταλούς δεν απαγορεύεται πλέον να καλλιεργούν και ένα και δύο και τρία δεντράκια κάνναβης στο σπίτι τους. Σαν να μην έφτανε αυτό, η Σικελία αποφάσισε ότι στους ασθενείς της θα χορηγούνται τα φάρμακα κάνναβης δωρεάν! Επίσης, το ιταλικό κράτος ρύθμισε την εγχώρια αγορά βρώσιμων και πόσιμων προϊόντων κάνναβης με χαμηλή περιεκτικότητα σε THC και οι επαγγελματίες του κλάδου αναμένουν αύξηση της καλλιέργειας, άνθιση της μεταποίησης και πολλαπλασιασμό του κύκλου εργασιών τους. Η Ιταλία αλλάζει ριζικά όσα γνωρίζαμε ως «ευρωπαϊκά δεδομένα», γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει ντόμινο εξελίξεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η οποία Ένωση με τη σειρά της, συνεχίζει να παραμένει αμήχανη και επικά δυσκίνητη σχετικά με τη ρύθμιση της αγοράς του φυτού, τόσο σε ό,τι αφορά στα φάρμακα, όσο και στα κάθε είδους προϊόντα που παράγονται από αυτό.

ΔΩΡΕΆΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΊΣ Η ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΉ ΚΆΝΝΑΒΗ ΣΤΗ ΣΙΚΕΛΊΑ Η Περιφέρεια της Σικελίας θα καλύψει τις δαπάνες των ασθενών που χρησιμοποιούν κάνναβη για θεραπευτικό σκοπό. Αυτό προβλέπεται από το διάταγμα που υπέγραψε ο σύμβουλος για θέματα υγείας, Ruggero Razza, στα τέλη του Ιανουαρίου του 2020. Τα φάρμακα θα είναι δωρεάν για ασθενείς που πάσχουν από χρόνιο και νευροπαθητικό πόνο και σπαστικότητα από τη σκλήρυνση κατά πλάκας. Εναπόκειται στους ειδικευμένους για τις παθήσεις αυτές γιατρούς από τις περιφερειακές δομές δημόσιας υγείας και τα κέντρα νευρολογίας και θεραπείας πόνου, να συνταγογραφήσουν την κάνναβη στους ασθενείς, με μέγιστη διάρκεια χορήγησης τους έξι μήνες. Τα σχετικά παρασκευάσματα

μπορούν να αναζητηθούν από τους ασθενείς στα νοσοκομειακά φαρμακεία. Επί του παρόντος βέβαια στη Σικελία αυτά τα φαρμακεία δεν διαθέτουν το φάρμακο, οπότε το σχετικό διάταγμα απαιτεί από την Περιφέρεια να υπογράψει συμφωνίες με ιδιώτες. Τα πέντε ιδιωτικά φαρμακεία που διαθέτουν σκευάσματα κάνναβης και βρίσκονται στο Αγκριτζέντο, την Κατάνια, το Παλέρμο, την Ραγκούζα και τις Συρακούσες καλούνται να καλύψουν τις ανάγκες των ασθενών.

«ΕΛΕΎΘΕΡΗ» Η ΟΙΚΙΑΚΉ ΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΑ ΜΙΚΡΟΎ ΑΡΙΘΜΟΎ ΦΥΤΏΝ Λίγες ημέρες πριν, τα Χριστούγεννα του 2019, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιταλίας όρισε με απόφασή του ότι αναιρούνται προηγούμενες καταδικαστικές αποφάσεις και εφεξής η καλλιέργεια μικρού αριθμού φυτών στο σπίτι δεν θα αποτελεί πράξη ποινικά κολάσιμη εάν αυτά προορίζονται για προσωπική χρήση.

Mε την απόφασή του αυτή το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας άλλαξε θέση σε σχέση με παλαιότερη γνωμοδότησή του, που όριζε ότι η καλλιέργεια του φυτού αποτελεί «αδίκημα» ανεξάρτητα από το εάν το προϊόν που παράγεται προορίζεται για προσωπική χρήση.

«ΝΑΙ» ΚΑΙ ΣΤΑ ΒΡΏΣΙΜΑ ΚΑΙ ΠΌΣΙΜΑ ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΜΕ ΚΆΝΝΑΒΗ Στις 16 Ιανουαρίου του 2020 με τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης του διατάγματος που καθορίζει τους περιορισμούς ένταξης της Τετραϋδροκανναβινόλης - THC στα συστατικά των τροφίμων, άνοιξε στην Ιταλία αμετάκλητα ο δρόμος της νομοθετικής ρύθμισης της αγοράς βρώσιμων και πόσιμων προϊόντων που περιέχουν συστατι-

κά της κάνναβης. Ως γνωστόν, η THC, η Δ9 Τετραϋδροκανναβινόλη είναι η ψυχοδραστική ουσία του φυτού και λόγω αυτού αποτελεί πάντοτε «αγκάθι» σε όποια νομοθετική ρύθμιση. Με τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης του σχετικού διατάγματος, οι Ιταλοί πλέον θα γνωρίζουν με σαφήνεια εάν και σε ποια ποσότητα θα περιέχεται κάνναβη σε διατροφικά προϊόντα, όπως τα μπισκότα, το ψωμί, το αλεύρι και το λάδι με κάνναβη, αλλά και μία σειρά ακόμη προϊόντα, όπως οι τσίχλες και τα γλειφιτζούρια, που η κατανάλωσή τους έχει αυξηθεί εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια. Το διάταγμα του υπουργείου Υγείας της Ιταλίας καθορίζει, πως το ανώτατο όριο του περιεχομένου THC και των επεξεργασιών της (αλεύρι κ.λπ) θα είναι 2 mg ανά κιλό, ενώ για το λάδι από σπόρους κάνναβης, 5 mg ανά κιλό. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της Συνομοσπονδίας Αγροτικών Προϊόντων Coldiretti «παρέχονται πλέον απαντήσεις σε εκατοντάδες αγροτοπαραγωγικές εταιρείες που έχουν επενδύσει σε αυτού του είδους τις καλλιέργειες». Όπως τονίζουν οι Ιταλοί παραγωγοί της Συνομοσπονδίας, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις κάνναβης δεκαπλασιάστηκαν την τελευταία πενταετία, περνώντας από τα 400 εκτάρια το 2013, στα σχεδόν 4.000 το 2018. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους μέχρι το 2040, τα εκτάρια που θα χρησιμοποιούνται για καλλιέργεια κάνναβης θα ξεπερνούν τα 100.000. Ποιος θα το ‘λεγε ότι το una fatsa una ratsa, εκτός από προσφιλής αστεϊσμός προς τους τουρίστες και τις τουρίστριες, θα αποκτούσε στις αρχές του 21ου αιώνα και μια αίσθηση τρυφερής ζήλιας προς τα όσα συμβαίνουν στη γειτονική χώρα, αλλά και μια νότα ελπίδας ότι σύντομα θα ισχύσουν τα ανάλογα και στη δική μας.

YOU MAY SAY

17

ΔΊΧΩΣ ΑΦΈΝΤΗ

ΔΊΧΩΣ ΧΑΛΙΝΆΡΙ Κείμενο: Ντορίτα Λουκίσσα Φωτογραφίες: Σπύρος Τσακίρης carnetdevoyage.gr

ΤΑ ΆΓΡΙΑ ΆΛΟΓΑ

ΤΗΣ ΡΟΔΌΠΗΣ Υπάρχουν άλογα που συνεχίζουν να καλπάζουν, ακόμα κι όταν είναι ξαπλωμένα στο γρασίδι. Χωρίς χαλινάρια, χωρίς καβαλάρηδες, πιο γρήγορα κι από τον άνεμο, πιο άγρια κι από το άγριο τοπίο της Ροδόπης.

YOU MAY SAY

19

Ο ΓΙΌΣ ΤΟΥ ΆΡΗ, Ο ΔΙΟΜΉΔΗΣ, ΤΑ ΚΡΆΤΑΓΕ ΔΕΜΈΝΑ ΜΕ ΑΛΥΣΊΔΕΣ. ΉΤΑΝ ΆΛΟΓΑ ΑΝΘΡΩΠΟΦΆΓΑ ΜΕ ΧΆΛΚΙΝΑ ΣΑΓΌΝΙΑ... ΣΤΟ ΤΈΛΟΣ ΚΑΤΑΒΡΌΧΘΙΣΑΝ ΤΟΝ ΑΦΈΝΤΗ ΤΟΥΣ

20

YOU MAY SAY

Τ

ο μονοπάτι απότομο και κατηφορικό, γεμάτο πέτρες που έτριζαν σε κάθε βήμα. Πώς να το κατέβεις αθόρυβα, για να μην δώσεις στίγμα; Κρατούσαμε την αναπνοή μας και ταυτόχρονα στήναμε αυτί. Οι ήχοι από τις οπλές πολλαπλασιάζονταν. Το ίδιο και τα χλιμιντρίσματα. Σε ένα ξέφωτο μάς έκρυψαν οι φυλλωσιές. Έπρεπε όμως να είναι «μαζί μας» και ο άνεμος, για να μην προδώσει τη μυρωδιά μας. Και τότε τα είδα κι εγώ, για πρώτη φορά… Τέσσερα, πέντε μαζί με τον αρχηγό της αγέλης, τον μαυροκαφέ επιβήτορα που μας έκανε τη χάρη για λίγα δευτερόλεπτα να ποζάρει. Μετά έδωσε σήμα, χλιμίντρισε ενοχλημένος δυνατά

και χάθηκε με τους δικούς του στο δάσος, που περιέβαλε το εγκαταλελειμμένο χωριό Άνω Λιβερά. Ήταν η στιγμή όπου ο μύθος γινόταν πραγματικότητα. Τα «Άλογα του Διομήδη» είχαν εμφανιστεί μπροστά μας, κάπου κοντά στα Θρακικά Μετέωρα. Όλα είχαν ξεκινήσει λίγους μήνες πριν, σ΄ ένα συνεργατικό καφενείο, κάπου στον Κεραμεικό.

-Υπάρχουν λιβάδια στη Ροδόπη, πάνω από την Ξάνθη, όπου ζουν ελεύθερα άγρια άλογα. Υπάρχει κι ένας φίλος εκεί, ο καλύτερος οδηγός βουνού, ο Τάσος, που κάποτε με πήγε σ΄ αυτά.

ΠΡΏΤΑ ΑΚΟΎΓΟΝΤΑΙ ΤΑ ΠΟΔΟΒΟΛΗΤΆ ΑΠΌ ΤΙΣ ΟΠΛΈΣ ΚΑΙ ΜΕΤΆ ΟΙ ΦΩΝΈΣ ΤΟΥΣ, ΈΠΕΙΤΑ ΞΕΠΗΔΟΎΝ ΑΠΌ ΤΟ ΠΟΥΘΕΝΆ, ΆΛΛΟΤΕ ΆΤΑΚΤΑ ΚΙ ΆΛΛΟΤΕ ΣΕ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌ ΠΑΡΈΛΑΣΗΣ

Έχεις ακούσει για το μύθο του Διομήδη; -Βασιλιάς της Θράκης νομίζω; -Ναι και σύμφωνα με τη μυθολογία, γιος του Άρη. Είχε στην κατοχή του άλογα ανθρωποφάγα που είχαν χάλκινα σαγόνια. Ήταν συνεχώς δεμένα με σιδερένιες αλυσίδες και ο Διομήδης τους έριχνε για τροφή κάθε ξένο που ναυαγούσε στην ακτή της Θράκης. Κάποια στιγμή ο Ευρυσθέας, βασιλιάς της Τίρυνθας και των Μυκηνών ανέθεσε στον Ηρακλή να τα αιχμαλωτίσει. Ο Ηρακλής κατόρθωσε να πάρει τα άλογα. Αρχικά ηττήθηκε από τον στρατό του Διομήδη, όμως τελικά, σκάβοντας ένα χαντάκι μετέφερε νερό από τη θάλασσα στην πεδιάδα, αναγκάζοντας τους στρατιώτες να φύγουν για να μην πνιγούν. Μετά έριξε το Διομήδη στη λίμνη που σχηματίσθηκε από το νερό και τον καταβρόχθισαν τα ίδια τα άλογα του. Ο Ηρακλής έδωσε τελικά τα άλογα στον Ευρυσθέα, ο οποίος τα ελευθέρωσε.

YOU MAY SAY

21

22

YOU MAY SAY

ΠΡΙΝ ΠΕΝΉΝΤΑ ΧΡΌΝΙΑ, ΌΤΑΝ ΟΙ ΚΆΤΟΙΚΟΙ ΕΓΚΑΤΈΛΕΙΠΑΝ ΤΑ ΑΚΡΙΤΙΚΆ ΧΩΡΙΆ ΚΡΩΜΝΙΚΌ ΚΑΙ ΛΙΒΕΡΆ ΆΦΗΝΑΝ ΠΊΣΩ ΤΟΥΣ ΆΛΟΓΑ ΟΙΚΌΣΙΤΑ. ΑΥΤΆ ΈΓΙΝΑΝ ΑΓΈΛΕΣ, ΔΎΣΚΟΛΑ ΤΑ ΠΛΗΣΊΑΖΑΝ ΟΙ ΛΎΚΟΙ. ΚΑΙ ΧΡΌΝΟ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΌΝΟ ΑΥΞΆΝΟΝΤΑΙ

-Και τώρα υπάρχουν ακόμη εκεί; -Υπάρχουν αγέλες στα λιβάδια και στα βουνά. Όταν τα πρωτοείδα να βγαίνουν μέσα από ένα μισογκρεμισμένο σπίτι, μετά βίας πρόλαβα να πιάσω τη μηχανή. Σοκ και δέος. Ολόμαυρα, όχι μεγαλόσωμα, με χαίτη που έφτανε σχεδόν μέχρι το χώμα. Με οπλές που έκαναν πάταγο και με μια περηφάνια… Δεν μπορείς να φανταστείς τι ομορφιά ήταν αυτή, τι ζώα είναι αυτά. Θέλω κάποια στιγμή να ξαναπάω εκεί και να κάνω ένα ντοκιμαντέρ γι’ αυτά τα άλογα… Η στιγμή είχε φτάσει. Το αυτοκίνητο κατάπινε λαίμαργα τα χιλιόμετρα για να φτάσουμε μια ώρα αρχύτερα. Δεν ήταν και λίγα. Αθήνα-Ξάνθη σχεδόν 700. Και μετά αφεθήκαμε στα χέρια του Τάσου, που ένιωθε την ίδια ανυπομονησία με μας κι ας τα είχε δει εκείνος, τόσες φορές.

Την πρώτη μέρα ήταν μόλις αυτά τα λίγα λεπτά. Τη δεύτερη όμως, πάνω από τον Ίασμο, όχι μία αλλά δυο ομάδες, η καθεμιά με τον αρχηγό της, σχεδόν μας άφησαν να πλησιάσουμε σε απόσταση αναπνοής και μείναμε στην περιοχή τους σαν περίεργοι ξένοι που δεν ήρθαν με κακό σκοπό, για ώρες, μέχρι που έπεσε το σκοτάδι. Μάλιστα ο «αρχηγός» κάποια στιγμή εξοικειώθηκε τόσο πολύ με την κάμερα, που κοίταζε πια κατευθείαν στο φακό με εκείνα τα άγρια, αλλά τόσο αισθαντικά μάτια. Η σχέση αλόγου και φωτογράφου ήταν πια δεσμός αίματος, εκείνο το πρωί της Κυριακής, κάπου στη Ροδόπη. Όπως και με μια σταχτιά νεαρή debutante που είχε μισοκρυφτεί πίσω από ένα πλατάνι για να προκαλέσει το ταίρι της και δεν ήξερες αν παίζει με το μάτι του φωτογράφου ή με του καλού της, σαν να ήξερε από ένστικτο πώς να στηθεί για τη φωτογράφηση αλλά και για το φλερτ. Δυο νεαροί επιβήτορες που είχαν κατέβει σε ένα παρακλάδι του ποταμού Κομψάτου για νερό, δεν μπήκαν καν στον κόπο να ασχοληθούν με την παρουσία μας. Πάλεψαν χλιμιντρίζοντας εκκωφαντικά κι όταν ο δυνατότερος νίκησε, ο χαμένος έφυγε προς την άλλη πλευρά ανεμίζοντας τη χαίτη του αριστερά και δεξιά, με το κεφάλι ψηλά.

YOU MAY SAY

23

Πέντε μέρες στα βουνά της Ροδόπης και στα δύσβατα μονοπάτια, που μόνο το 4Χ4 του Τάσου μπορούσε να αλώσει, ήταν τόσο γεμάτες από τις ξαφνικές εισβολές μπροστά στα μάτια μας. Πρώτα ακούγονταν τα ποδοβολητά από τις οπλές και μετά τα τρεχοβολητά και οι φωνές τους κι εμείς γυρνάγαμε γύρω γύρω το κεφάλι για να δούμε από πού θα ξεπηδήσουν αυτήν τη φορά, άλλοτε άτακτα κι άλλοτε σε σχηματισμό παρέλασης. Κι αυτή η αίσθηση απόλυτης ελευθερίας… Κάθε φορά το ίδιο ανάμεικτο συναίσθημα του σφιγμένου στομαχιού. Ήμασταν παρείσακτοι στα μέρη τους κι έπρεπε να σεβαστούμε τη «φιλοξενία» τους. Σήμερα τα άγρια άλογα της Ξάνθης φτάνουν περίπου τα τριακόσια. Τα τελευταία πενήντα χρόνια, όταν οι κάτοικοι εγκατέλειψαν τα δύο ακριτικά χωριά, Κρωμνικό και Λιβερά άφησαν πίσω τα οικόσιτα άλογα και γαϊδουράκια. Οι λύκοι κατασπάραξαν τα γαϊδούρια, αλλά τα άλογα, τα οποία έγιναν από την αρχή αγέλες, πέντε-έξι μαζί, δύσκολα τα πλησίαζαν οι λύκοι. Και χρόνο με τον χρόνο αυξάνονται. Παρόλο που είναι προστατευόμενο είδος, κινδυνεύουν κι εκεί, στα δικά τους βουνά, από τα σκάγια κάποιου άστοχου κυνηγού ή αν κατέβουν στα πεδινά για 24

YOU MAY SAY

ΤΑ ΆΓΡΙΑ ΆΛΟΓΑ ΤΗΣ ΞΆΝΘΗΣ ΕΊΝΑΙ ΠΕΡΊΠΟΥ ΤΡΙΑΚΌΣΙΑ. ΚΑΙ ΧΡΌΝΟ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΌΝΟ ΑΥΞΆΝΟΝΤΑΙ. ΑΝ ΚΑΙ ΕΊΝΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΌΜΕΝΟ ΕΊΔΟΣ, ΚΙΝΔΥΝΕΎΟΥΝ ΚΙ ΕΚΕΊ, ΣΤΑ ΔΙΚΆ ΤΟΥΣ ΒΟΥΝΆ, ΑΠΌ ΤΑ ΣΚΆΓΙΑ ΚΆΠΟΙΟΥ ΆΣΤΟΧΟΥ ΚΥΝΗΓΟΎ

τροφή από την καραμπίνα κάποιου αγανακτισμένου αγρότη που είδε φαγωμένες τις καλλιέργειες του. Πάνε κάποιοι μήνες από τη συνάντηση με τα άλογα. Κι όμως τα θυμάμαι όλα, λεπτό προς λεπτό. Πώς με δασκάλευε ο Τάσος να αναγνωρίζω τα σημάδια τους και να κάθομαι αντίθετα στον άνεμο, πώς να τα ξεχωρίζω από μακριά από τις αγελάδες, πώς να «εξαφανίζομαι», πώς να τα «προκαλώ» να φύγουν από την άλλη πλευρά για να τα πιάσει η κάμερα. Γενικά είμαι άνθρωπος που χάνω αντικείμενα σε κάθε ταξίδι. Αυτήν τη φορά όμως άφησα κάτι εκεί πάνω, επίτηδες, για να ξαναγυρίσω!

ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΜΎΘΟ, ΌΤΑΝ Ο ΗΡΑΚΛΉΣ ΝΊΚΗΣΕ ΤΟΝ ΔΙΟΜΉΔΗ, ΠΉΡΕ ΤΑ ΆΛΟΓΆ ΤΟΥ, ΤΑ ΠΑΡΈΔΩΣΕ ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΣΘΈΑ ΚΙ ΑΥΤΌΣ ΤΑ ΕΛΕΥΘΈΡΩΣΕ

YOU MAY SAY

25

Κάνναβη

& οπιοειδή Το φυτό κερδίζει έναν σκληρό εχθρό

Οι επιστημονικές έρευνες συγκλίνουν στο ότι η χρήση της κάνναβης για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου είναι αποτελεσματική. Ο πόλεμος που κήρυξε το φυτό ενάντια στα σκληρά οπιοειδή φάρμακα, όπως όλα δείχνουν, θα είναι νικηφόρος. Ήδη, η κατανάλωσή τους στην Αμερική μειώνεται εντυπωσιακά. Κείμενο: Αποστόλης Καπαρουδάκης Εικονογράφηση: Γιώργος Τσιούκης

Έ

ρευνα που ανέλυσε 1,5 δισεκατομμύρια συνταγές οπιοειδών φαρμάκων της περιόδου 2011 - 2018, κατέγραψε εντυπωσιακή μείωσή τους στις Αμερικανικές Πολιτείες όπου η ιατρική χρήση της κάνναβης νομιμοποιήθηκε. Οι ερευνητές των Πανεπιστημίων της Αλαμπάμα και του Βάντερμπιτ καταγράφουν μείωση, που κυμαίνεται από το 4,2 έως το 11,8 % στα συνταγογραφούμενα οπιοειδή εκεί όπου η κάνναβη είναι πλέον νόμιμη Τα στοιχεία αυτά αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς οι ΗΠΑ μαστίζονται από την «επιδημία των οπιοειδών», η οποία οδήγησε σε λιγότερο από είκοσι χρόνια (1999-2017), τετρακόσιες χιλιάδες ανθρώπους στο θάνατο από υπερβολική δόση. Η συνταγογράφηση των οπιοειδών σκευασμάτων στη χώρα έφτασε στο ανώτατο σημείο της το 2012, όταν καταγράφηκαν 250 εκατομμύρια συνταγογραφήσεις τους, μία δηλαδή για κάθε ενήλικα Αμερικανό. Τα αποτελέσματα της έρευνας των Πανεπιστημίων της Αλαμπάμα και του Βάντερμπιτ, ήρθαν λίγες ημέρες μετά από εκείνα μιας ακόμη έρευ-

νας που αφορούσε στη συσχέτιση οπιοειδών φαρμάκων και κάνναβης. Τη δεύτερη αυτήν έρευνα πραγματοποίησαν τα Καναδικά Πανεπιστήμια Μπρίτις Κολούμπια και Μακ Γκίλ και σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, «αυτοί που χρησιμοποιούν κάνναβη καθημερινά για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου, έχουν 50% λιγότερες πιθανότητες να χρησιμοποιήσουν απαγορευμένα οπιοειδή». Οι επιστήμονες που συμμετείχαν και στις δύο έρευνες κάλεσαν σε περαιτέρω ανίχνευση των ιαματικών ιδιοτήτων της κάνναβης, ώστε να αισθανθούμε όλοι πιο σίγουροι για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της χρήσης της. Όμως η επιβεβαίωση όσων επί χρόνια αποτελούν κοινό τόπο για το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας, οδηγεί εκ των πραγμάτων σε επιτάχυνση των εξελίξεων, τόσο σε επιστημονικό όσο και σε πολιτικό και νομικό επίπεδο. Άλλωστε, οι πρώτοι υπολογισμοί της μείωσης των ιατρικών δαπανών, εάν όλες οι αμερικανικές πολιτείες είχαν νομιμοποιήσει την ιατρική χρήση της κάνναβης από το 2014, μιλούν για ποσό μεγαλύτερο από 1 δισεκατομμύριο δολάρια.

YOU MAY SAY

27

Η αμερικανική επιδημία των οπιοειδών Τα οπιοειδή (κυρίως συνθετικά παράγωγα του οπίου) παυσίπονα, όπως τα Vicodin, Hydrocodone, Oxycodone, συνταγογραφούνται νομίμως από τους γιατρούς για τον χρόνιο πόνο. Οι Αμερικανοί ασθενείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα χρόνιου πόνου υπολογίζονται σε περισσότεροι από 100 εκατομμύρια! Πρόκειται για νόσο ιδιαίτερα επώδυνη, που στερεί στους πάσχοντες τη δυνατότητα να ζήσουν φυσιολογικά. Την ίδια στιγμή, και στην Ευρώπη τα νούμερα είναι ιδιαίτερα υψηλά, καθώς η πρόσφατη έκθεση για τη δημόσια υγεία στη Βρετανία, ανέφερε ότι στη χώρα, την περίοδο 2017-2018, συνταγογραφήθηκαν οπιοειδή αναλγητικά σε 5,7 εκατ. άτομα. Οι ασθενείς που λαμβάνουν οπιοειδή φάρμακα για να αντιμετωπίσουν τον χρόνιο πόνο εθίζονται σε αυτά και χρειάζονται διαρκώς μεγαλύτερες δόσεις για να μην πονάνε. Αρκεί όμως η ακόμη και τυχαία λήψη μιας υπερβολικής δόσης για να φέρει το θάνατο. Και η τυχαιότητα αυτή... δεν είναι εντελώς τυχαία, καθώς σταδιακά, οι δόσεις γίνονται επικίνδυνες και οι γιατροί, φοβούμενοι για την υγεία του ασθενούς ή τον έλεγχο των αρχών, σταματούν να τα συνταγογραφούν. Έτσι ο εθισμένος σε αυτά ασθενής, χωρίς να έχει πλέον πρόσβαση στο φάρμακο, με το οποίο αντιμετωπίζει τον πόνο που τον βασανίζει, καταφεύγει στην μαύρη αγορά. Εκεί, θα βρει παράνομα παυσίπονα ή θα προμηθευτεί ηρωίνη που είναι ο πιο συχνός αντικαταστάτης των οπιοειδών. Τα επίσημα στοιχεία του αμερικανικού κράτους είναι ανατριχιαστικά: Ενδεικτικά, το 2011 το 55% όλων των θανάτων από υπερβολική δόση ναρκωτικών, προήλθε από την κατηγορία των συνταγογραφούμενων οπιοειδών. Το 2015 η «επιδημία των οπιοειδών» είχε

ως αποτέλεσμα το θάνατο 33.000 ανθρώπων. Η κάνναβη άρχισε μόλις πρόσφατα να συνιστάται επίσημα για τη θεραπεία του πόνου αντί των οπιοειδών. Στις Πολιτείες της Αμερικής που έχει νομιμοποιηθεί η ιατρική χρήση της, σημειώθηκε 25% μείωση στις επισκέψεις στα νοσοκομεία που σχετίζονται με τη χρήση οπιοειδών και σε 13 από αυτές τις Πολιτείες οι μελέτες έδειξαν πως ο αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με τη χρήση οπιοειδών μειώθηκε κατά 33%.

Πως λειτουργεί η κάνναβη στον χρόνιο πόνο Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει το ενδοκανναβινοειδές σύστημα (ECS), που αποτελείται από υποδοχείς που βρίσκονται σε όλο το σώμα, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, του νευρικού συστήματος και αρκετών οργάνων μας. Το ECS διαχειρίζεται πολλές λειτουργίες, όπως τη διάθεση, τον ύπνο, την όρεξη, την αίσθηση του πόνου και άλλες. Μελέτες σχετικές με τον χρόνιο πόνο και την ιατρική χρήση της κάνναβης καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το φυτό και τα παράγωγά του, ενεργοποιώντας τους σχετικούς υποδοχείς στο σώμα μας, το επαναφέρουν σε ισορροπία. Και αυτό θεωρείται σημαντικό για τη θεραπεία του χρόνιου πόνου αλλά και των διαταραχών του ύπνου, δυο καταστάσεις για τις οποίες συχνά συνταγογραφούνται τα οπιοειδή. Σε μελέτη του 2017, οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ και του Κέντ ερεύνησαν 2.810 συμμετέχοντες, θέτοντας ερωτήματα για τον πόνο και τη χρήση οπιοειδών και κάνναβης. Μεταξύ αυτών, 828 ασθενείς είχαν χρησιμοποιήσει οπιοειδή φάρμακα τους τελευταίους 6 μήνες για να θεραπεύσουν τον πόνο τους. Από αυτούς, το 97% «συμφώνησε έντονα» ότι η ανάγκη τους για

YOU MAY SAY

29

οπιοειδή μειώθηκε όταν κατανάλωσαν και κάνναβη. Το 89% επίσης «συμφώνησε έντονα» ότι τα οπιοειδή που έπαιρναν είχαν ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως ναυτία και δυσκοιλιότητα. Το πλέον ενδιαφέρον αποτέλεσμα της έρευνας είναι ότι το 81% των συμμετεχόντων σε αυτήν, «συμφώνησε έντονα» ότι η χρήση της κάνναβης μόνη της, χωρίς τη συνοδεία οπιοειδών, ήταν αποτελεσματικότερη ως θεραπεία από τη λήψη κάνναβης μαζί με τα οπιοειδή. Ήδη, εταιρείες όπως η Axim Biotechnologies Inc., η Nemus Bioscience Inc. και η Intec Pharma Ltd. αναζητούν τρόπους παραγωγής παυσίπονων με βάση την κάνναβη. Παρόλα αυτά, για τον Αμερικανικό Οργανισμό Καταπολέμησης των Ναρκωτικών (Drug Enforcement Administration, DEA) τα συνταγογραφούμενα οπιοειδή θεωρούνται ακόμη και σήμερα λιγότερο επικίνδυνα από την κάνναβη. Ενώ βέβαια, ποτέ κάποιος δεν πέθανε από υπερβολική δόση κάνναβης.

Οι φαρμακοβιομηχανίες και «οι χορηγίες τύπου Novartis» Οι αμερικανικές φαρμακοβιομηχανίες από τη μια προσπαθούν να αποτρέψουν ή να καθυστερήσουν τη νομιμοποίηση της κάνναβης κι από την άλλη τρέχουν να πατεντάρουν συστατικά του φυτού. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Insys. Όπως αναφέρει ο Guardian, η εταιρεία αφού πρώτα έκανε τα αδύνατα δυνατά για να μην νομιμοποιηθεί το φυτό, όταν απέτυχε, έσπευσε να πατεντάρει τη δική της συνθετική κάνναβη. Κάποιες άλλες πάλι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν ήδη κατοχυρώσει πατέντες σχετικές με το φυτό, ενώ άλλες κάνουν πειράματα για την παραγωγή γενετικά μεταλλαγμένων σπόρων κάνναβης.

Τα κέρδη από την πώληση οπιοειδών είναι τόσο μεγάλα, ώστε σύμφωνα με «το σκανδαλάκι» που έγινε γνωστό το 2017, στην Αμερική οι φαρμακευτικές δεν δίσταζαν να χρησιμοποιούν «τακτικές Novartis», χρηματίζοντας μέχρι και συλλόγους ασθενών για να προωθήσουν τα οπιοειδή προϊόντα τους. Ο ιδρυτής της εταιρείας Insys, ο John Kapoor, συνελήφθη για το λόγο αυτό και η υπόθεσή του βρίσκεται στα αμερικανικά δικαστήρια. Σύμφωνα με το Mother Jones, οι φαρμακευτικές «χρηματοδότησαν» την τελευταία πενταετία με 9 εκατομμύρια δολάρια μια σειρά «συλλόγων» και «ομάδων παροχής συμβουλευτικής σε ασθενείς» ώστε «να λένε μια καλή κουβέντα» για τα οπιοειδή φάρμακά τους. Έτσι, σύλλογοι και επιστημονικές εταιρείες... με καθωσπρέπει ονόματα, που εκπροσωπούν χιλιάδες επιστήμονες και ασθενείς, έλαβαν το δωράκι τους. Μόνο η US Pain Foundation, η Academy Of Integrative Pain Managment και η American Academy Of Pain Medicine, έλαβαν από το 2012 έως το 2017 περισσότερα από 5 εκατομμύρια δολάρια «μπαξίσι» από τις φαρμακευτικές εταιρείες. Πιο χουβαρντάδες αποδείχτηκαν οι εταιρείες Purdue, Insus και Depomed, οι οποίες την ίδια πενταετία «προσέφεραν για το κοινό καλό» περισσότερα από 8 εκατομμύρια δολάρια. Η Purdue κήρυξε πτώχευση τον περασμένο Σεπτέμβριο στο πλαίσιο των προσπαθειών της να αντιμετωπίσει τις χιλιάδες αγωγές εναντίον της, ενώ λίγες ημέρες πριν, το δικαστήριο της Οκλαχόμα επέβαλε πρόστιμο 572 εκατ. δολαρίων στην Johnson & Johnson, κρίνοντας ότι με την «ψευδή, παραπλανητική και επικίνδυνη» εκστρατεία πωλήσεων που εφάρμοσε σε συνεργασία με άλλες φαρμακευτικές εταιρείες, προκάλεσε εθισμούς και θανάτους από υπερβολική δόση, οδηγώντας στην «επιδημία οπιοειδών». Και η ζωή συνεχίζεται, με τις θεραπευτικές ιδιότητες της κάνναβης να θεωρούνται επισήμως «υπό εξέταση» και τα οπιοειδή φάρμακα να συνταγογραφούνται μαζικά...

YOU MAY SAY

31

Φαρμακευτική

ΚΆΝΝΑΒΗ ΟΔΗΓΌΣ ΧΡΉΣΗΣ 2020 Οι δύο πρώτες εκδόσεις εξαντλήθηκαν λίγο μετά την κυκλοφορία τους και η δωρεάν ψηφιακή εκδοχή έχει χιλιάδες download. To βιβλίο αυτό είναι ένα ιδιόμορφο best seller. Αναζητάμε το γιατί, συζητώντας με τους δημιουργούς του.

32

YOU MAY SAY

ΤΟ ΑΠΡΌΣΜΕΝΟ

BEST SELLER ΤΗΣ ΚΆΝΝΑΒΗΣ Κείμενο: You May Say... team Φωτογραφίες: Γωγώ Γαλανοπούλου

«Εγχειρίδιο διαχείρισης φαρμάκου με τόσο μεγάλη επιτυχία, είναι κάτι ιδιαίτερα σπάνιο, δεν γνωρίζω εάν υπάρχει ανάλογο προηγούμενο στα εκδοτικά χρονικά», λέει ο Αποστόλης Καπαρουδάκης που είχε την ιδέα της συγγραφής του. Και συμπληρώνει: «μοναδική εξήγηση για την τόσο μεγάλη επιτυχία του βιβλίου, είναι η μεγάλη ανάγκη των ασθενών, αλλά και των γιατρών και των φαρμακοποιών, να προσανατολιστούν με σοβαρότητα σχετικά με τη χρήση της κάνναβης. Πολύ περισσότερο, που η κάνναβη δεν είναι ένα συμβατικό φάρμακο και η κάθε είδους παραφιλολογία γύρω από αυτήν δίνει και παίρνει». «Οπωσδήποτε έπαιξε ρόλο και το ότι πρόκειται και για έκδοση ανεξάρτητη από κάθε είδους συμφέροντα. Δεν αποτελεί, για παράδειγμα, έκδοση μιας εταιρείας πώλησης ελαίων κανναβιδιόλης - CBD, γιατί τέτοια διαφημιστικά εγχειρίδια με “επιστημονικοφανές” εξώφυλλα υπάρχουν, όμως δεν απολαμβάνουν εκτίμησης». «Πιστεύω ότι το βιβλίο είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχει στα χέρια του κάθε ασθενής, ο οποίος ενδιαφέρεται να χρησιμοποιήσει κάποιο ή κάποια από τα κανναβινοειδή για θεραπεία ή ανακούφιση από κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας. Παρέχει την απαραίτητη γνώση, ώστε να αποσαφηνίζονται -και να απομυθοποιούνται- αρκετά θέματα, και δίνει έναυσμα στον ενδιαφερόμενο για περαιτέρω μελέτη», λέει η Χρυσούλα Καραναστάση, επιστημονική συνεργάτης της τρίτης έκδοσης του βιβλίου. Είναι αναισθησιολόγος, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας (ΠΑΡΗΣΥΑ) και εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα, μία από τους ελάχιστους για την ώρα Έλληνες γιατρούς που έχουν κλινική εμπειρία στη χρήση της κανναβιδιόλης - CBD.

«ΤΟ ΒΙΒΛΊΟ ΕΊΝΑΙ ΜΙΑ ΑΝΕΞΆΡΤΗΤΗ ΈΚΔΟΣΗ. ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΆ ΕΓΧΕΙΡΊΔΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΏΝ ΠΏΛΗΣΗΣ ΕΛΑΊΩΝ ΚΑΝΝΑΒΙΔΙΌΛΗΣ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΆ. ΔΕΝ ΤΡΈΦΕΙ ΌΜΩΣ Ο ΚΌΣΜΟΣ ΚΑΜΊΑ ΕΚΤΊΜΗΣΗ ΣΕ ΑΥΤΆ» / ΑΚ

YOU MAY SAY

33

«Η ΚΑΝΝΑΒΙΔΙΌΛΗ-CBD ΕΊΝΑΙ ΠΟΛΎ ΧΡΉΣΙΜΗ, ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΌΜΩΣ ΑΣΘΈΝΕΙΕΣ, ΣΤΙΣ ΟΠΟΊΕΣ ΜΌΝΗ ΤΗΣ, ΑΔΥΝΑΤΕΊ ΝΑ ΒΟΗΘΉΣΕΙ ΚΑΙ ΕΊΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΊΑ ΚΑΙ Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΈΝΗ, ΑΚΌΜΗ, THC». ΕΛΠΊΖΩ ΝΑ ΔΟΎΜΕ ΣΎΝΤΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΤΊΣΤΟΙΧΟ ΕΓΧΕΙΡΊΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΉΣΗ ΤΗΣ ΤHC» / Γ.Ο.

34

YOU MAY SAY

ΕΛΆΧΙΣΤΑ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΤΗΝ ΚΆΝΝΑΒΗ ΔΙΔΆΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΑ

ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΆ ΦΌΡΟΥΜ ΤΩΝ ΜΗ ΕΙΔΙΚΏΝ, ΑΝΘΟΎΝ

«Οι επαγγελματίες υγείας μερικές φορές είναι σε μεγαλύτερη σύγχυση από τους μη ειδικούς. Ίσως γιατί ελάχιστα έχουμε διδαχθεί στο Πανεπιστήμιο για την κάνναβη και τα παράγωγά της, ίσως και λόγω της «εξορίας» της μέχρι πρόσφατα στον Πίνακα Ά των ναρκωτικών. Θεωρώ ότι και για τους επιστήμονες υγείας, ο “οδηγός” αυτός αποτελεί το βασικό σύγγραμμα εισαγωγής στα κανναβινοειδή - φράση προσφιλής σε πολλά μαθήματα στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα...». Η κ. Καραναστάση είναι επίσης μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Αναισθησιολογικής Εταιρείας, της επιστημονικής εταιρείας που υπήρξε πρωτοπόρος στη χώρα μας σχετικά με την φαρμακευτική αξιοποίηση της κάνναβης, έτσι έχει έναν ακόμη λόγο να έχει αυξημένη ευαισθησία σε ό,τι αφορά την ορθή χρήση του φαρμάκου: «Στο βιβλίο επαναλαμβάνεται αρκετές φορές ως σύσταση ότι, καθώς τα κανναβινοειδή είναι δραστικές ουσίες με σημαντικές φαρμακολογικές δράσεις, η ασφαλής χρήση τους προϋποθέτει την επίβλεψη από έναν επαγγελματία υγείας με εμπειρία στις κλινικές εφαρμογές τους» επισημαίνει.

«Το βιβλίο καλύπτει ένα μεγάλο κενό: τα προϊόντα και τα μαγαζιά είναι πολλά, οι ασθενείς πολλοί, αλλά έλειπαν οι πληροφορίες για την ορθή, ασφαλή χρήση της κανναβιδιόλης και οι βασικές πληροφορίες γύρω από τα σκευάσματα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι ασθενείς να καταφεύγουν συνεχώς σε φόρουμ και ιστοσελίδες και να ενημερώνονται από μη ειδικούς», επισημαίνει ο Ηλίας Γραμματικάκης, ο φαρμακοποιός που συν-επιμελήθηκε επιστημονικά όσα γράφονται στο βιβλίο. Η ειδίκευσή του είναι στα φυτικά σκευάσματα και τη σχέση των φαρμακοποιών με αυτά, εργάζεται στο φαρμακείο του από το 2015 και ασχολείται από επιστημονικό ενδιαφέρον με την κάνναβη. «Ακόμη κι αν οι ασθενείς αναζητήσουν υπεύθυνη ενημέρωση και έρθουν σε εμάς, τους επαγγελματίες υγείας, σε όσους τουλάχιστον είμαστε σχετικοί με το θέμα, από πλευράς χρόνου, μάς είναι αδύνατο να ανταποκριθούμε. Από την έως τώρα προσωπική μου εμπειρία, ο οδηγός έχει βοηθήσει ιδιαίτερα τους ασθενείς να κατανοήσουν τα βασικά περί της κάνναβης και όπως πολλοί μου δηλώνουν, αισθάνονται ασφάλεια που έχει γραφτεί από επαγγελματίες».

«ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΙΣΤΉΜΟΝΕΣ ΥΓΕΊΑΣ, “Ο ΟΔΗΓΌΣ” ΑΥΤΌΣ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΤΟ ΒΑΣΙΚΌ ΣΎΓΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΉΣ ΣΤΑ ΚΑΝΝΑΒΙΝΟΕΙΔΉ» / Χ.Κ.

«Το να απευθύνεται ο άνθρωπος που θέλει να βελτιώσει την υγεία του μέσω της κανναβιδιόλης στους γιατρούς και τους φαρμακοποιούς είναι σημαντικό. Είναι σημαντικό, όχι μόνο για τη διαφύλαξη της ασφάλειας των ασθενών, αλλά και για τη συλλογή όσο το δυνατόν μεγαλύτερης κλινικής εμπειρίας από τους ειδικούς», συμπληρώνει η κ. Καραναστάση.

Η ΠΛΕΙΟΨΗΦΊΑ ΤΩΝ ΚΑΝΝΑΒΙΝΟΕΙΔΏΝ ΔΕΝ ΑΝΉΚΕΙ ΣΕ ΑΥΤΌ ΠΟΥ Ο ΝΌΜΟΣ ΟΡΊΖΕΙ ΩΣ «ΝΑΡΚΩΤΙΚΌ» Τι λέει όμως ο Γιώργης Οικονομόπουλος, ο γιατρός που αξιοποιεί επί 30 και πλέον έτη την κάνναβη για τη βελτίωση της υγείας των ασθενών του και συν-υπογράφει και αυτός ως επιστημονικός συνεργάτης το εγχειρίδιο; «Χρειαζόμασταν ένα εγχειρίδιο σαν αυτό, γιατί οι ασθενείς συχνά μπερδεύονται, αδυνατούν να προσηλωθούν στις οδηγίες για το πως θα βρουν το λεγόμενο “θεραπευτικό παράθυρο”, τη σωστή δόση κανναβιδιόλης δηλαδή που ταιριάζει στην περίπτωσή τους. Δεν υπάρχει δόση κανναβιδιόλης που να μπορεί να προσδιοριστεί με ευκολία για μια ολόκληρη ομάδα ασθενών, κάθε ασθενής οφείλει να αναζητήσει την ιδανική δόση για τον ίδιο, καθώς αυτή έρχεται να συμπληρώσει τα ενδοκανναβινοειδή που λείπουν από τον οργανισμό μας, και ο κάθε οργανισμός έχει διαφορετικές ανάγκες». Εμβληματική φυσιογνωμία της διεθνούς ιατρικής κοινότητας που ασχολείται με την ιαματική αξιοποίηση της κάνναβης, ο κ. Οικονομόπουλος «είναι αυτός που έκανε την αρχή, που έβαλε τα θεμέλια επάνω στα οποία στηριχτήκαμε όλοι», λέει ο Αποστόλης Καπαρουδάκης. «Το βιβλίο του κ. Οικονομόπουλου Το Ίαμα Κάνναβη, είναι αυτό που δημιούργησε τη βάση επάνω στην οποία μπορούν να στηριχτούν με ασφάλεια ειδικότερα έντυπα και εγχειρίδια όπως ο Οδηγός Χρήσης Φαρμακευτικής Κάνναβης, βάση επιστημονική, αλλά και ιδεολογική-πολιτική όσο αφορά στη διαχείριση της κάνναβης, ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι μιλάμε για “το απαγορευμένο φυτό”».

ΕΊΜΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΑΡΧΉ ΤΟΥ ΔΡΌΜΟΥ, ΟΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΉΨΕΙΣ ΕΊΝΑΙ ΑΚΌΜΗ ΠΟΛΛΈΣ «Το δυσκολότερο πράγμα να εξηγήσει κανείς, είναι η διαφοροποίηση μεταξύ ψυχοδραστικών και ψυχοτρόπων μορίων: Με απλά λόγια, το να καταλάβουν οι επαγγελματίες υγείας ότι μόνο ένα, από ό,τι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, συστατικό του φυτού έχει δυνητικά την ικανότητα να επηρεάζει τις ανώτερες φλοιώδεις λειτουργίες, ενώ η πλειοψηφία των κανναβινοειδών δεν ανήκουν σε αυτό που ο νόμος ορίζει ως ναρκωτικά» λέει η κ. Καραναστάση. «Ακόμα και μετά το τέλος πολλών σεμιναρίων στα οποία έχω πάρει μέρος, πολλοί φεύγουν χωρίς να έχουν καταλάβει ότι η κανναβιδιόλη δε θα σε «ζαλίσει» όση ποσότητα και αν καταναλώσεις! Αυτό δείχνει ότι ακόμα έχουμε δρόμο να διανύσουμε μέχρι να διαλυθούν οι

προκαταλήψεις. Και αυτό, στη χώρα που μέχρι τον προηγούμενο αιώνα, εξέδιδε επίσημες κρατικές οδηγίες για την καλλιέργεια και χρήση του φυτού». «Να μην ξεχνάμε όμως», επισημαίνει ο κ. Οικονομόπουλος, ότι όπως γνωρίζουμε τόσο από πλήθος επιστημονικών ερευνών όσο και από την κλινική εμπειρία, το βασικό συστατικό που βοηθάει στην ίαση είναι η απαγορευμένη THC, η Δ9 τετραϋδροκανναβινόλη. Η κανναβιδιόλη είναι πολύ χρήσιμη, υπάρχουν όμως ασθένειες, στις οποίες μόνη της η κανναβιδιόλη αδυνατεί να βοηθήσει και η THC είναι αναγκαία». Άρα; «Άρα να ευχηθούμε καλοτάξιδη και η τρίτη έκδοση του Οδηγού Χρήσης Φαρμακευτικής Κάνναβης, και με το καλό να έχουμε σύντομα και το αντίστοιχο εγχειρίδιο για την χρήση της ΤHC».

«ΈΧΕΙ ΒΟΗΘΉΣΕΙ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΉΣΟΥΝ ΤΑ ΒΑΣΙΚΆ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΆΝΝΑΒΗ ΚΑΙ, ΌΠΩΣ ΠΟΛΛΟΊ ΑΠΌ ΑΥΤΟΎΣ ΔΗΛΏΝΟΥΝ, ΑΙΣΘΆΝΟΝΤΑΙ ΑΣΦΆΛΕΙΑ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΓΡΑΦΤΕΊ ΑΠΌ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΊΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΉΜΟΝΕΣ» / Η.Γ. > INFO Θα βρείτε το βιβλίο σε επιλεγμένα καταστήματα πώλησης προϊόντων κάνναβης, φαρμακεία και βιβλιοπωλεία ανά τη χώρα. Η έκδοση έγινε με την υποστήριξη των εταιρειών Hemp Oil (hempoilshop. gr) και Enecta (enecta.com).

H τιμή της έντυπης έκδοσης είναι 8 ευρώ. Τα έσοδα των πνευματικών δικαιωμάτων έχουν παραχωρηθεί από το συγγραφέα στην Ελληνική Αναισθησιολογική Εταιρεία (ΕΑΕ) H ψηφιακή μορφή του βιβλίου (pdf) είναι ελεύθερη για μεταφόρτωση (download) από τη διεύθυνση youmaysayiamadreamer.com/medicalcannabis-quide χωρίς αντίτιμο. Κεντρική διάθεση για τα καταστήματα πώλησης ειδών κάνναβης και τα φαρμακεία You May say I Am A Dreamer (e-mail buildingcannabisbrands@ gmail.com) Kεντρική διάθεση για τα βιβλιοπωλεία: Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων, τηλ 21 0381 8840 Αγορά του βιβλίου μέσω διαδικτύου: Από τις ιστοσελίδες των συνεργαζόμενων καταστημάτων κάνναβης και το online βιβλιοπωλείο books2u.gr YOU MAY SAY

35

36

YOU MAY SAY

Ρούχα

ΑΠΌ

Κάνναβη Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΤΗΣ ΜΌΔΑΣ ΑΓΆΠΗΣΕ ΤΟ ΦΥΤΌ

Κείμενο: Αποστόλης Καπαρουδάκης

Π

αλαιότερα, η αγορά ενός τζιν 501 της εταιρείας Levi’s απαιτούσε αφοσίωση και τελετουργία: έπρεπε πρώτα να φορέσεις το παντελόνι και να καθίσεις επί ώρες με αυτό στη μπανιέρα, χαζεύοντας τη σκούρα μπλε βαφή του να φεύγει βάφοντας το νερό γαλάζιο. Αυτή ήταν η ενδεδειγμένη μέθοδος ώστε να προσαρμοστεί το καινούργιο τζιν σου στο μέγεθος και το σχήμα του σώματός σου. Αν ήσουν έφηβος, αυτή ήταν επίσης η ενδεδειγμένη μέθοδος για να οδηγήσεις τη μαμά σου σε νευρικό κλονισμό, καθώς αδυνατούσε να αντιληφθεί γιατί κάθεσαι με τις ώρες με το παντελόνι και μουλιάζεις στη μπανιέρα. Γενικά, τα 501 σου, χρειάζονταν πολύ καιρό για να τα συνηθίσεις, μέχρι και τα «βαριά» κουμπιά τους ήταν δύσκολο να κουμπωθούν.

Η ΑΓΟΡΆ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉΣ ΚΆΝΝΑΒΗΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΉ ΘΑ ΑΓΓΊΞΕΙ ΤΑ 5,7 ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ ΔΟΛΆΡΙΑ ΤΟ 2020 ΚΑΙ ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ ΡΟΎΧΩΝ ΑΝΑΖΗΤΟΎΝ «ΣΤΟ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΌ ΦΥΤΌ» ΤΗ ΝΈΑ ΜΌΔΑ

YOU MAY SAY

37

Σε αυτή τη σελίδα: > Φόρεμα από ύφασμα κάνναβης της FARAboutiques > Μπλούζα από ύφασμα κάνναβης της Hemplution Στη δεξιά σελίδα: > Ρούχα της σειράς Cotonized Hemp της Levi’s Strauss > Epiq Shirt Jacket από κάνναβη της εταιρείας Τoad&co

ΘΑ ΒΟΎΤΑΓΕΣ ΜΕ ΈΝΑ ΚΛΑΔΊ ΚΆΝΝΑΒΗΣ ΣΤΗ ΜΠΑΝΙΈΡΑ; Τα οικολογικά «κανναβο-τζίν» της νέας σειρά της Levi’s δεν απαιτούν κάτι ανάλογο. Όχι μόνο δεν έχουν ανάγκη τη μπανιέρα για να στρώσουν, αλλά και τα μεταλλικά κουμπιά τους «αφαιρούνται εύκολα ώστε να ανακυκλωθούν». Ακολουθούν και αυτά τις επιταγές της οικολογικής ευαισθησίας που απαιτούν οι σύγχρονοι καταναλωτές, επιβάλλοντας στις εταιρείες ρούχων να ακολουθήσουν πολιτικές φιλικές προς το περιβάλλον και τον πλανήτη. Η αγορά βιομηχανικής κάνναβης στην Αμερική υπολογίζεται ότι θα αγγίξει τα 5,7 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020 και οι εταιρείες προϊόντων ένδυσης και υπόδησης αναζητούν «στο θαυματουργό φυτό» τη «νέα εικόνα» που γρήγορα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μόδα. Καθώς τα ενδύματα που μπορούν να χαρακτηριστούν «φιλικά προς το περιβάλλον» και είναι φτιαγμένα από «πλήρως ανακυκλώσιμα» υλικά κερδίζουν τους καταναλωτές, η κάνναβη αναμένεται να πρωταγωνιστήσει ως πρώτη ύλη και στη βιομηχανία αυτή. Έτσι και η εταιρεία Levi Strauss δημιούργησε μια σειρά μπλου τζιν της από κάνναβη και βαμβάκι και τα παρουσίασε την άνοιξη του 2019 στη νέα της κολεξιόν. Καθόλου τυχαία, η κανναβο-κολεξιόν της Levi’s συνέπεσε με την επανείσοδο της εταιρείας στο χρηματιστήριο, μετά από μισό σχεδόν αιώνα.

ΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΈΣ ΠΙΈΖΟΥΝ ΓΙΑ ΛΎΣΕΙΣ ΦΙΛΙΚΈΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ Οι Αμερικανοί ξόδεψαν 391,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018 για ένδυση και υπόδηση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα κέρδη είναι μονόδρομος για τη σχετική βιομηχανία. Μια έρευνα καταναλωτών (BCG & Pulse report) που έγινε μεταξύ

38

YOU MAY SAY

5 χιλιάδων καταναλωτών από 5 διαφορετικές χώρες, επισήμανε τις νέες τάσεις: Το 75% των ερωτώμενων θεώρησε τη βιωσιμότητα του πλανήτη ως σημαντικό παράγοντα που καθοδηγεί τις αποφάσεις του σχετικά με τα προϊόντα που θα αγοράσει, ενώ το 38% απάντησε ότι αποχωρίστηκε την μέχρι πρότινος αγαπημένη του μάρκα ρούχων ή παπουτσιών για μια άλλη που επιδεικνύει καλύτερη στάση σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα. Στις νεαρότερες μάλιστα ηλικίες το ποσοστό αυτό έφτασε το 48%. Ο δρόμος που άνοιξε o σχεδιαστής Lucien Pellat-Finet το 1997 με τα εμπνευσμένα από την κάνναβη ρούχα του, σήμερα είναι μια μεγάλη λεωφόρος στην οποία κάνουν μεταξύ άλλων πασαρέλα μοντέλα σχεδιαστών σαν τον Alexander Wang.

Ό,ΤΙ ΦΤΙΆΧΝΕΤΑΙ ΑΠΌ ΒΑΜΒΆΚΙ, ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΦΤΙΑΧΤΕΊ ΑΠΌ ΚΆΝΝΑΒΗ Τα υφάσματα από κάνναβη ή ανάλογα ανακυκλώσιμα και φιλικά για το περιβάλλον υλικά, καταλαμβάνουν σήμερα μόνο το 5% της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής υφασμάτων. Τα ενεργοβόρα και κοστοβόρα υλικά όπως το ακρυλικό, ο πολυεστέρας και το νάιλον, καταλαμβάνουν το 62% της αγοράς, ενώ ακόμη και από το βαμβάκι, που συγκριτικά με την κάνναβη έχει αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, παράγεται μόνο το 26% των υφασμάτων. Ακόμη και με το βαμβάκι εάν συγκριθεί η κάνναβη, τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Για παράδειγμα, το βαμβάκι χρειάζεται τη διπλάσια έκταση γης για να αποδώσει αυτό που αποδίδει η κάνναβη, ενώ καταναλώνει την τετραπλάσια ποσότητα νερού για να αποδώσει ένα κιλό κλωστής. Αν συν-υπολογίσει κανείς ότι το 25% των χρημάτων που καταναλώνονται παγκοσμίως για παρασιτοκτόνα αφορούν στο βαμβάκι ενώ η κάνναβη δεν χρειάζεται παρασιτοκτόνα, τα συμπεράσματα είναι εύκολα.

ΟΙ ΝΈΕΣ ΤΕΧΝΙΚΈΣ ΠΡΌΣΜΙΞΗΣ ΤΗΣ ΚΆΝΝΑΒΗΣ ΜΕ ΤΟ ΒΑΜΒΆΚΙ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΎΝ ΥΦΆΣΜΑΤΑ ΜΕ ΠΙΟ ΜΑΛΑΚΙΆ ΥΦΉ, ΠΟΥ «ΧΑΪΔΕΎΟΥΝ» ΤΟ ΣΏΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΝΕΎΜΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΏΝ

«ΩΡΑΊΟ ΕΊΝΑΙ, ΑΛΛΆ ΓΡΑΤΖΟΥΝΆΕΙ...» Παρότι όμως η κλωστική-βιομηχανική κάνναβη εδώ και εκατοντάδες χρόνια δημιουργεί υφάσματα ανθεκτικότερα του βαμβακιού και φιλικότερα προς το περιβάλλον, τα υφάσματα από κάνναβη έχουν ακόμη, συνήθως, πιο τραχιά υφή, και χρειάζονται περαιτέρω επεξεργασία για να είναι «ευγενικά» προς αυτούς που τα φορούν. Τα νέα ρούχα της Levi’s, κατασκευασμένα με μείγμα που αποτελείται κατά 70% από βαμβάκι και κατά 30% από κάνναβη, αποδεικνύουν ότι για όλα υπάρχουν λύσεις εάν υπάρχει θέληση. Κι αν εκλείπει και η θέληση, η πίεση των καταναλωτών είναι ικανή να τη δημιουργήσει και με το παραπάνω, καθώς οι έρευνες για τις τάσεις των καταναλωτών πιέζουν τις βιομηχανίες του κλάδου να αλλάξουν υλικά και στρατηγική εάν επιθυμούν τα κέρδη τους να παραμείνουν υψηλά. «Η εισαγωγή της τεχνολογίας μίξης βαμβακιού και κάνναβης έχει τεράστια σημασία για ολόκληρη τη βιομηχανία ένδυσης, καθώς μέχρι σήμερα τα υφάσματα από κάνναβη είχαν περισσότερο την αίσθηση του λινού παρά του βαμβακερού», λέει η Levi’s παρουσιάζοντας την κολεξιόν Cottonized Hemp. Και συμπληρώνει «εκτός του ότι η κάνναβη χρειάζεται λιγότερο νερό και έχει ιδιαίτερα χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα, τα ρούχα της σειράς είναι κατασκευασμένα με μια καινοτόμο τεχνολογία που χρησιμοποιεί ελάχιστα χημικά κατά την επεξεργασία των υφασμάτων και καταναλώνει λιγότερη ενέργεια».

ΤΑ ΚΑΝΝΆΒΙΝΑ ΡΟΎΧΑ... ΘΈΛΟΥΝ ΚΙ ΕΠΙΔΈΞΙΟΥΣ ΑΓΟΡΑΣΤΈΣ Η βιομηχανία της μόδας θεωρείται μια από τις πλέον ρυπογόνες βιομηχανίες για τον πλανήτη. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, οι μεταφορές, η παραγωγή πετρελαίου και η βιομηχανία εκτροφής ζώων, δείχνουν να έχουν τα πρωτεία της μόλυνσης. Καθώς όμως η βιομηχανία αυτή χρησιμοποιεί όλες τις προηγούμενες για να παράξει ρούχα και παπούτσια, να τα μεταποιήσει και να τα μεταφέρει, ακόμη και μικρές και σταδιακές αλλαγές στις εχθρικές προς το περιβάλλον πρακτικές της, μπορούν να φέρουν μια σημαντική διαφορά. Η ένδειξη «παράγεται χωρίς σπατάλη υδάτινων πόρων και ράβεται σε εργοστάσιο που φροντίζει τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων», σε λίγο θα συνοδεύει κάθε ρούχο που σέβεται τον εαυτό του.

YOU MAY SAY

39

40

YOU MAY SAY

Των αλλήλων

οι κοινότητες SMART CITIES Ή ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ; Κείμενο: Μαριάνθη Πελεβάνη

Ε

νώ οι περισσότεροι αναζητούν το «δεξιό» ή το «αριστερό» σχέδιο που θα φέρει και πάλι, νέα, ανάπτυξη, υποσχόμενοι τα κέρδη στους λίγους ή στους περισσότερους, μια νέα τάση στη θεωρία, αλλά που ήδη δοκιμάζεται στην πράξη, αρνείται το στόχο της ανάπτυξης, της παγκόσμιας κλίμακας και της ανταγωνιστικότητας και αντιπαραθέτει μικρότερα μεγέθη και τοπικές κλίμακες που διαπνέονται από τις αρχές της ισοτιμίας, του συνεργατισμού και της εκούσιας ολιγάρκειας. Μοιάζει απλό, ίσως απλοϊκό, ουτοπικό, μπορεί κι ονειροπαρμένο. Η αλήθεια είναι πάντως ότι η οικονομία δεν είναι δυνατό να αυξάνεται επ’ αόριστον σε έναν πλανήτη με φυσικά όρια. Μπορούμε να παίρνουμε ό,τι δάνεια θέλουμε από το μέλλον και να βάζουμε ό,τι επιτόκια θέλουμε, αυτό δεν σημαίνει ότι ο πλανήτης θα υπακούσει στις φαντασίες μας, όπως λένε οι θεωρητικοί της αποανάπτυξης. Και δεν είναι η μόνη αλήθεια που τους αναγνωρίζεις… Το να φτιάξουμε έναν κόσμο που θα έχει αυτόνομες, αυτοθεσμιζόμενες κοινότητες που αλληλεπιδρούν, έναν κόσμο που να μην παράγει αλλά να δημιουργεί, δίχως σχέσεις εξάρτησης και εξουσίας, αυτό δεν είναι ουτοπία, είναι διαδρομή, εξέλιξη. Ίσως και η μόνη διέξοδος.

1.

YOU MAY SAY

41

2.

> PHOTO INFO 1. Ταμέρα, μια ουτοπία στην Πορτογαλία 2, 3: Matavenero, ένα απομακρυσμένο οικοχωριό στη βορειοδυτική Ισπανία 4. Damanhur, μία μυστικιστική οικοκοινότητα στην Β. Ιταλία 5. Πελίτι, η μεγαλύτερη ελληνική εναλλακτική κοινότητα

«ΈΞΥΠΝΕΣ ΠΌΛΕΙΣ» Ή ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΈΣ ΚΟΙΝΌΤΗΤΕΣ;

3.

MΕΜΟΝΩΜΈΝΑ ΆΤΟΜΑ ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΟΜΆΔΕΣ, ΣΥΛΛΟΓΙΚΌΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΉΜΑΤΑ ΈΧΟΥΝ ΑΝΑΠΤΥΧΘΕΊ ΠΑΝΤΟΎ ΣΤΗΝ ΕΥΡΏΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ, ΥΙΟΘΕΤΏΝΤΑΣ ΆΛΛΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΊΕΣ ΚΑΙ ΆΛΛΟΥΣ ΤΡΌΠΟΥΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΉΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΉΣ ΔΙΑΒΊΩΣΗΣ

42

YOU MAY SAY

Σύμφωνα με τις προβλέψεις των Ηνωμένων Εθνών, μέχρι το 2050 το 70% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε αστικές περιοχές. Ο αυξανόμενος πληθυσμός, η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η αειφόρος ανάπτυξη αποτελούν μεταξύ άλλων τις προκλήσεις, που αντιμετωπίζουν οι μικρές και μεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, το κλειδί για να αντέξουν οι πόλεις και να αποτελούν βιώσιμα μέρη, όπου οι άνθρωποι θα απολαμβάνουν τη ζωή και την εργασία είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός τους. Έτσι, οι λεγόμενες έξυπνες πόλεις, οι smart cities, είναι σήμερα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και η αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών προβάλλεται ως η απάντηση για την παροχή καλύτερων υπηρεσιών προς τους πολίτες, για τη μείωση των δαπανών καθώς και την αύξηση των εσόδων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Η παράλληλη ανάπτυξη των δύο τεχνολογιών FTTH και 5G αναμένεται να αλλάξει την καθημερινότητα των πολιτών μέσω της δυνατότητας συνδεσιμότητας σε τεράστιο αριθμό συσκευών όπως οικιακές συσκευές, αυτοκίνητα, συσκευές υγείας, κάμερες κλειστού κυκλώματος, θυροτηλέφωνα κ.ά. Οι έξυπνες πόλεις υψηλής τεχνολογίας υπόσχονται επίσης αποτελεσματικότητα, παρακολουθώντας τα πάντα από παντού.

H Julia Watson, λέκτορας αστικού σχεδιασμού στα Πανεπιστήμια του Χάρβαρντ και της Columbia, παρουσίασε το βιβλίο «Lo-Tek: Design by Radical Indigenism», αποτέλεσμα των περισσότερων από 20 ετών ταξιδιών της για την έρευνα των αρχαίων έξυπνων οικισμών, μέσα από το φακό μιας αρχιτεκτόνισσας.

5. ΈΝΑΣ ΚΌΣΜΟΣ ΜΕ ΑΥΤΌΝΟΜΕΣ, ΑΥΤΟΘΕΣΜΙΖΌΜΕΝΕΣ ΚΟΙΝΌΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΕΡΠΑΡΆΓΕΙ ΑΛΛΆ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΊ, ΔΊΧΩΣ ΣΧΈΣΕΙΣ

4.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΉ ΣΤΙΣ ΤΟΠΙΚΈΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΈΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ, ΜΕ ΓΕΩΡΓΊΑ ΧΩΡΊΣ ΦΥΤΟΦΆΡΜΑΚΑ, ΜΕ ΑΝΑΔΙΆΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΎ ΤΟΜΈΑ, ΜΕ ΠΑΡΑΓΩΓΉ – ΚΑΙ ΌΧΙ ΥΠΕΡΠΑΡΑΓΩΓΉ – ΠΟΥ ΒΑΣΊΖΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΈΣ ΑΝΆΓΚΕΣ

ΕΞΆΡΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΊΑΣ, ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΟΥΤΟΠΊΑ, ΕΊΝΑΙ ΕΞΈΛΙΞΗ. ΊΣΩΣ ΚΑΙ Η ΜΌΝΗ ΔΙΈΞΟΔΟΣ

«Η ζωή στη γη βασίζεται στη συμβίωση» λέει και προτείνει να αντικαταστήσουμε τη φράση «επιβίωση του ικανότερου» με την «επιβίωση του πιο συμβιωτικού». Όχι τόσο πιασάρικη, ίσως. Αλλά πιο έξυπνη. Από την άλλη «όχθη» και κόντρα στο ρου των κυρίαρχων, με κύτταρο την αυτοδύναμη κοινότητα, τα τελευταία χρόνια, μεμονωμένα άτομα αλλά και ομάδες, συλλογικότητες και κινήματα έχουν αναπτυχθεί παντού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, υιοθετώντας άλλες φιλοσοφίες και άλλους τρόπους προσωπικής και συλλογικής διαβίωσης. Πρωτοβουλίες σε κάθε πτυχή της παραγωγής, όπως δίκτυα διανομής παραδοσιακών σπόρων, συνεταιρισμοί αγροτών και οικοκοινότητες, οριζόντια δίκτυα αλληλεγγύης για την παροχή τροφής και αγορές χωρίς μεσάζοντες, συνεταιριστικές μονάδες παραγωγής ενέργειας, καθώς και κινήματα υπεράσπισης και επέκτασης των κοινών αγαθών αναπτύσσονται στις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας (δίκτυο ΠΕΛΙΤΙ Τοπικοποίηση, Από Κοινού, Το δέντρο, Οικοκοινότητα Κύτταρο Νέας Γης, Κοινότητα Ουτοπία, κ.ά). Η πρόταση μοιάζει απλή. Μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα χωρίς να χρειάζεται να παράγουμε και να καταναλώνουμε όλο και περισσότερο, να γυρίσουμε στις κοινότητες και να ξαναρχίσουμε τις τοπικές παραγωγι-

κές δραστηριότητες, με μια γεωργία χωρίς φυτοφάρμακα και χωρίς μεταλλαγμένα, με αναδιάρθρωση εκ βάθρων του ενεργειακού τομέα, με παραγωγή – και όχι υπερπαραγωγή – που βασίζεται στις πραγματικές ανάγκες, στη βάση της δίκαιης αναδιανοµής του πλούτου. Αντιπροτείνει τις μικρές κλίμακες, τις οριζόντιες και όχι ιεραρχικές συνδέσεις, τις άμεσες και ισότιμες σχέσεις, χωρίς ενδιάμεσους και γραφειοκρατία, τα κοινωνικά αγαθά απέναντι στη λογική της ιδιοκτησίας, τον ελεύθερο χρόνο κόντρα στην ψυχαναγκαστική εργασία, το τοπικό έναντι του παγκόσμιου. Για μια κοινωνία στην οποία η ποιότητα βαραίνει περισσότερο από την ποσότητα και η συνεργασία επιβάλλεται στον ανταγωνισμό. Υπάρχουν παραδείγματα τέτοιου τύπου. Αγροοικολογικοί συνεταιρισμοί παραγωγών και καταναλωτών, συλλογική στέγαση, συστήματα άμεσης ανταλλαγής και εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών, εναλλακτικά νομίσματα. Στην Καταλονία, στην Ιταλία, στη Γαλλία, στην Αργεντινή, στο Μεξικό, στην Κολομβία, υπάρχουν παρόμοιες πρωτοβουλίες, οι οποίες αναπτύσσονται στο πλαίσιο της νέας οικονομικοκοινωνικής κρίσης και απαντούν στην αδυναμία της οικονομίας της αγοράς να καλύψει βασικές ανθρώπινες ανάγκες.

YOU MAY SAY

43

44

YOU MAY SAY

> ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ: ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

ΜΕ ΤΟ ΚΛΙΚ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΆΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΌ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΌ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΣΤΙΣ ΞΕΧΑΣΜΈΝΕΣ ΦΥΛΈΣ ΤΗΣ ΑΙΘΙΟΠΊΑΣ Κείμενο: Μαριάνθη Πελεβάνη

«Παιδί ονειρευόμουν να βιώνω στιγμές γύρω από τη φωτιά χορεύοντας με ιθαγενείς λαούς. Γρήγορα πραγματοποίησα το όνειρο μέσα από τη φωτογραφική χαρά. Μετά από χρόνια μοναχικότητας που απολαμβάνει ο φωτογράφος, ένιωσα την ανάγκη να μοιραστώ αυτή τη δίψα για το απροσδόκητο με άλλους ανθρώπους» λέει η Μάρω Κουρή, μια από τις καλύτερες και πολυβραβευμένη φωτορεπόρτερ. Τα πάντα ξεχωριστά, διεισδυτικά και βαθιά ανθρώπινα, φωτογραφικά ρεπορτάζ και άρθρα της Μάρως δημοσιεύονται, χρόνια τώρα, τόσο σε ελληνικά όσο και σε διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης. Κυρίως όμως, η ματιά της, η τόσο αυθεντική, καταφέρνει να ταξιδεύει ανά τον κόσμο και να μας φέρνει πάντα πίσω εικόνες αλλήλων, κάνοντας μας να τους αγαπάμε. Γιατί η Μάρω φωτογραφίζει με το κλικ της καρδιάς, κι αυτό διδάσκει. Με την διαφορετική κάθε φορά ομάδα του βιωματικού εργαστηρίου της, ταξιδεύουν και φωτογραφίζουν στις άγνωστες φυλές, τη μεγάλη αγάπη της Μάρως.

YOU MAY SAY

45

46

YOU MAY SAY

> ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ: ΜΆΡΩ ΚΟΥΡΉ

«To βιωματικό εργαστήριο “Φωτογραφίζοντας με το κλικ της καρδιάς” είναι η αφορμή για να έρθουμε κοντά στην ευαλωτότητα μας και στα άβολα κομμάτια μας. Μέσα από τη φωτογραφική διεργασία του εργαστηρίου και μέσα από τις προκλήσεις του ταξιδιού κοιτάζουμε τον καθρέφτη μας. Ευγνωμονώ γι’ αυτό την ομάδα. Οι φωτογραφίες μας είναι μία απόπειρα μεταφοράς της ιστορίας του κάθε ταξιδευτή σαν αρμονικό σύνολο μέσα από τις αντιθέσεις που βιώσαμε σε έναν τόπο πίστης, ταπεινότητας και μεγαλοπρέπειας» εξηγεί. Η Μάρω μετά τις σπουδές της στην ψυχοθεραπεία στο Osho Humaniversity και στο 4D Dream Coach, ως Photo coach διευκολύνει τους συμμετέχοντες στα εργαστήρια της να ανοίξουν, να μπούνε στον εαυτό τους όταν φωτογραφίζουν. Η κάμερα είναι το μέσο, η καρδιά είναι η πηγή και όταν η καρδιά χτυπά τότε κάνουμε το κλικ. Το επόμενο εργαστήριο που για δεύτερη φορά οργανώνει είναι στις 29 Φεβρουαρίου 2020. Συμμετέχουν όποιοι θέλουν, ταξιδεύουνε στον νότο της Αιθιοπίας για να συναντήσουνε τις αρχαίες φυλές του ποταμού Όμο. Συνοδοιπόροι, ταξιδευτές, μακριά από τον τουρισμό, σε ένα well being βιωματικό, φωτογραφικό σεμινάριο, διασχίζουνε ατέρμονα τοπία, με πρωτόγονα χωριά των φυλών Μούρσι, Χάμερ, Κάρο, Νταρσανέχ.

«ΣΤΟ ΤΟΎΡΜΙ ΜΆΣ ΚΑΛΩΣΟΡΊΖΟΥΝ ΟΙ ΓΥΝΑΊΚΕΣ ΧΆΜΕΡ, ΜΕ ΤΑ ΜΑΛΛΙΆ ΠΛΕΓΜΈΝΑ ΣΕ ΔΑΧΤΥΛΊΔΙΑ. ΣΤΙΣ ΌΧΘΕΣ ΤΟΥ ΌΜΟ Η ΦΥΛΉ ΚΆΡΟ, ΈΝΑ ΜΕΊΓΜΑ ΒΟΣΚΏΝ ΚΑΙ ΨΑΡΆΔΩΝ. ΓΥΝΑΊΚΕΣ ΤΗΣ ΦΥΛΉΣ ΝΤΈΣΕΝΕΧ ΑΝΑΔΎΟΝΤΑΙ ΣΑΝ ΦΙΓΟΎΡΕΣ ΤΟΥ ΤΖΙΑΚΟΜΈΤΙ ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΧΑΜΗΛΈΣ ΚΑΛΎΒΕΣ ΤΗΣ ΕΡΉΜΟΥ»

YOU MAY SAY

47

> ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΑΡΑΓΚΟΥ > ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ:ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΥΖΙΤΣΕΠΗΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΖΟΝΤΑΣ ΑΝΘΡΏΠΟΥΣ ΣΥΜΦΙΛΙΩΜΈΝΟΥΣ ΜΕ ΤΗ ΦΎΣΗ «Στο Τούρμι μάς καλωσορίζουν οι γυναίκες Χάμερ, με τα μαλλιά πλεγμένα σε δαχτυλίδια με λάσπη και βούτυρο. Στις όχθες του Όμο μάς καλωσορίζει η φυλή Κάρο, ένα μείγμα βοσκών και ψαράδων. Γυναίκες της φυλής Ντέσενεχ αναδύονται σαν φιγούρες του Τζιακομέτι μέσα από τις χαμηλές καλύβες της ερήμου. Στο Εθνικό Πάρκο Μάγκο οι γυναίκες Μούρσι παραμορφώνουν στα αυτιά και το κάτω χείλος τους βάζοντας χειροποίητα, πήλινα πιάτα… Μέσα στην περιπέτεια ανέβλυσε η εσωτερική χαρά που ήταν κι ο στόχος: στην άγρια, ανόθευτη φύση να βρούμε την αρμονία στη σύνθεση της εικόνας. Μέσα από τη σιωπή, το διαλογισμό, το χορό, τη γείωση, την παρατήρηση, την απλούστευση, η φωτογραφία μας είναι αυθεντική. Φωτογραφίζοντας ανθρώπους συμφιλιωμένους με τη φύση, που εμπνέονται από έναν σπόρο, ένα λουλούδι, ένα φτερό, ένα δέντρο, που βάφουν τα σώματά τους και ντύνονται με τα δώρα της, εκφραζόμαστε λυτρωτικά» περιγράφει η Μάρω.

«Η ΚΆΜΕΡΑ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΜΈΣΟ, Η ΚΑΡΔΙΆ ΕΊΝΑΙ Η ΠΗΓΉ ΚΑΙ ΌΤΑΝ Η ΚΑΡΔΙΆ ΧΤΥΠΆ ΤΌΤΕ ΚΆΝΟΥΜΕ ΤΟ ΚΛΙΚ»

48

YOU MAY SAY

«ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΖΟΝΤΑΣ ΑΝΘΡΏΠΟΥΣ ΣΥΜΦΙΛΙΩΜΈΝΟΥΣ ΜΕ ΤΗ ΦΎΣΗ, ΠΟΥ ΕΜΠΝΈΟΝΤΑΙ ΑΠΌ ΈΝΑΝ ΣΠΌΡΟ, ΈΝΑ ΛΟΥΛΟΎΔΙ, ΈΝΑ ΦΤΕΡΌ, ΈΝΑ ΔΈΝΤΡΟ, ΠΟΥ ΒΆΦΟΥΝ ΤΑ ΣΏΜΑΤΆ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΝΤΎΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΔΏΡΑ ΤΗΣ, ΕΚΦΡΑΖΌΜΑΣΤΕ ΛΥΤΡΩΤΙΚΆ»

Η ΜΆΡΩ ΚΟΥΡΉ ΣΤΗ ΦΥΛΉ ΤΩΝ ΧΆΜΕΡ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ: ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΜΑΡΑΓΚΟΎ

Εικόνες και συναισθήματα που αποτυπώθηκαν στο φωτογραφικό λεύκωμα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μετρονόμος και παρουσιάζει τις εξαιρετικές φωτογραφίες της ομάδας, τις εικόνες με τα κλικ της καρδιάς στις φυλές της κοιλάδας του ποταμού Όμο στην Αιθιοπία. «Χορεύουμε στις όχθες του Omo όπου ζούνε οι Kangatan, ένα μείγμα βοσκών και ψαράδων. Γυναίκες αναδύονται σαν φιγούρες του Τζιακομέτι μέσα από τα πολύχρωμα περιδέραια τους. Οι καλύβες στο Kolcho, σκαρφαλωμένες στους λόφους, «κοιτάζουν» προς τον ποταμό. Στο Εθνικό Πάρκο Mago οι γυναίκες Mursi έχουν στα κάτω χείλη τους χειροποίητα πιάτα. Βόλτα στους λόφους των αποσταγματοποιών του τζιν areki. Αποχαιρετισμός στην φαντασμαγορική κοιλάδα των βράχων New York of Konso και στα ζωγραφισμένα με πινελιές ποικίλων φυτειών βουνά από την εργατική φυλή Κόνσο». Και τα βραδάκια στην παρέα της ομάδας μαθαίνουνε την τέχνη του edit, με επιλογή και αξιολόγηση των εικόνων τους. Στόχος, να ανακαλύψουνε τον εσωτερικό τους δρόμο στην φωτογραφία, ώστε να τον χαράξουμε την επομένη. To εργαστήριο κλείνει με εορταστική προβολή του portfolio με τα φωτογραφικά τους «αποστάγματα». Φωτογράφοι του εργαστηρίου που συμμετέχουν στην έκδοση: Αμαρυλλίς Ασημομύτη, Δημήτρης Καραγεωργίου, Παναγιώτης Κατσαλούλης, Μάρω Κουρή, Λιάνα Μαλανδρενιώτη, Χριστίνα Μαραγκού, Νίκος Μπουζιτσέπης, Ηρώ Παπά, Αθηνά Πέρκα, Έφη Φουνκ.

YOU MAY SAY

49

50

YOU MAY SAY

Γαβριήλ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΆΚΗΣ

550 Κείμενο: Μενέλαος Αριστόπουλος

Τ

α λεωφορεία, πλέον, έχουν για όνομα ένα νούμερο. Δεν είναι «το Γουδί - Άνω Γαλάτσι», είναι το «622». Δεν είναι το «Φιλοθέη - Αμπελόκηποι», είναι το «610». Αφετηρία, στάσεις και προορισμός χάνουν τη μοναδικότητα της συνοικίας, της περιοχής που έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, τη δική της ζωή. Και οι επιβάτες, καθώς μεταφέρονται από έναν αριθμό, γίνονται κι αυτοί μικροί αριθμοί που εμπεριέχονται σε έναν μεγαλύτερο, γίνονται μια τετραγωνική του ρίζα ή μια δεκαδική υποδιαίρεσή του. Το 550, είναι ένα από τα μεγάλα λεωφορεία-φυσαρμόνικα, ξεκινάει από το Φάληρο, διασχίζει την Αθήνα και μετά από 56 στάσεις, κάνει τέρμα στην Κηφισιά. Και τα σχέδια του Μελισσουργάκη βοηθάνε το 550 να απωλέσει κάτι από την ιδιότητα του αριθμού και να αποκτήσει κάτι από τις αγωνίες που έχουν τα μικρά ονόματα όσων μεταφέρει.

YOU MAY SAY

51

ΤΟ ΝΑ ΣΧΕΔΙΆΖΩ ΜΈΣΑ ΣΤΟ 550 ΜΕ ΈΚΑΝΕ ΝΑ ΠΑΡΑΤΗΡΏ ΌΛΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΏΠΟΥΣ ΠΟΥ ΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΎΝ. ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΓΆΠΗΣΑ. ΕΊΝΑΙ ΆΝΘΡΩΠΟΙ ΜΟΥ. ΆΝΘΡΩΠΟΙ ΤΟΥ ΜΕΡΟΚΆΜΑΤΟΥ ΠΟΥ ΥΠΟΜΈΝΟΥΝ ΜΕ ΣΤΩΙΚΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΥΓΈΝΕΙΑ ΤΑ ΠΆΝΔΕΙΝΑ.

«Ξεκίνησα να σχεδιάζω στο 550 για να περνάει η ώρα. Είμαι τακτικός επιβάτης του, αρκετά χρόνια τώρα. Χρειάζεται πάνω από μια ώρα για να με πάει και άλλο τόσο για να με γυρίσει από την εργασία μου. Προσωπικό ρεκόρ παραμονής στο 550 είναι οι δυο ώρες και είκοσι λεπτά. Χρόνος πολύς, που με κάποιο τρόπο πρέπει να γεμίσει. Έχω κοιμηθεί, έχω διαβάσει, έχω ακούσει μουσική και έχω σχεδιάσει πάρα πολύ μέσα σε αυτό. Σιγά σιγά όμως, το να σχεδιάζω μέσα στο 550 με έκανε να παρατηρώ όλο και περισσότερο τους ανθρώπους που το χρησιμοποιούν. Και τους αγάπησα. Είναι άνθρωποι μου. Άνθρωποι του μεροκάματου που υπομένουν με στωικότητα και ευγένεια τα πάνδεινα». «Γιατί όποιος χρησιμοποιεί τα λεωφορεία ξέρει ότι η πραγματικότητα είναι σκληρή. Όποιος ζει ξέρει ότι η πραγματικότητα είναι σκληρή, αλλά τέλος πάντων. Σε κάθε διαδρομή, αυτές οι μικρές ιστορίες της καθημερινότητας με συγκινούν. Ένα χάδι, ένα δύσκολο τηλεφώνημα, ένα γέλιο από την παρέα των εφήβων. Μερικές φορές αισθάνομαι ότι είμαι στο κατάστρωμα καραβιού με εκατοντάδες ανθρώπους στριμωγμένους δίπλα μου. Αλλά, να σου πω, προτιμώ να κάνω έτσι το ταξίδι παρά μόνος μέσα στην καμπίνα μου».

> INFO Ο Γαβριήλ Μελισσουργάκης γεννήθηκε στην Κρήτη και μεγάλωσε στην Κοκκινιά. Σπούδασε γραφίστας στην Α.Τ.Ε.Σ. στην Σχολή Πρώην Καθηγητών Δοξιάδη και δουλεύει ως γραφίστας τα τελευταία 28 χρόνια. Τα σχέδιά του της σειράς 550, συνήθως εμφανίζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε χρόνους απρόβλεπτους, χωρίς περιοδικότητα και υπενθυμίζουν στους ανύποπτους επισκέπτες των κάθε είδους timeline την πραγματικότητα που κινείται παράλληλα με αυτούς, ακριβώς δίπλα τους, στη λεωφορειολωρίδα. Δουλειές του μπορείτε να βρείτε στο behance.net/bus550 και περισσότερες εικόνες από το 550 στο σύνδεσμο behance.net/gallery/71067895/bus-550

52

YOU MAY SAY

YOU MAY SAY

53

READ

You May Say...

SEA VOYAGE Η ΛΈΞΗ BEAT, ΣΑΝ ΚΎΜΑ ΤΗΣ ΘΆΛΑΣΣΑΣ ΣΤΑ ΓΡΑΠΤΆ ΤΟΥ HERBERT HUNCKE

Κείμενο: Μαρία Κάτσιου

Τ

ο πρότζεκτ Lesvos Plant Medicine Conference Center Library, με ιδρυτή τον Jerome Poynton, παρουσίασε σε συνέδριο, που διοργανώθηκε από το ευρωπαϊκό δίκτυο European Beat Studies Network στη Λευκωσία της Κύπρου τον Οκτώβριο του 2019, μια ιστορία του Χέρμπερτ Χάνκι με τίτλο Sea Voyage. Η γραφιστική επιμέλεια της ολιγοσέλιδης αυτής έκδοσης που κυκλοφόρησε σε 100 αριθμημένα αντίτυπα, έγινε από τη Studded Betrayal και σε αυτήν περιλαμβάνεται κι ένα γράμμα του Χάνκι από τη φυλακή σε ελεύθερη μετάφραση από τις Merry Tea(m). Σχετικά με τον Χάνκι, τον έχουν αποκαλέσει «μπαγαμπόντι της Τάιμς Σκουέρ», «τζάνκι», «χίπστερ»,«κλεφτρόνι», αλλά το σίγουρο είναι ότι ενέπνευσε μια ολόκληρη γενιά καλλιτεχνών, χαρίζοντας τους τον όρο beat. Στο βιβλίο «Jack Kerouac - Allen Ginsberg, the Letters», σε επιμέλεια Bill Morgan και David Stanford, ο Τζακ Κέρουακ αναφέρει σε γράμμα προς τον Άλεν στις 2 Νοεμβρίου 1959 ότι στο Sea Voyage, ο Χάνκι δείχνει ότι είναι ένας τέλειος συγγραφέας. Πρόκειται για μια ιστορία όπου ο Χάνκι διηγείται ένα θαλάσσιο ταξίδι μαζί με τον Φιλ. Από το Νιου Τζέρσεϊ, στη Νέα Υόρκη, μετά ακτή Φλόριντας, Αρούμπα, Παναμά, Κολόν, Μπαλμπόα, για να φτάσουν Χονολουλού. Κι όλα αυτά μεταξύ 1943 και 1944. Ναι, αν σας τύχει και διαβάσετε την ιστορία μπορεί και να ανακαλύψετε πολλές ομοιότητες με την Αρμίδα του Καββαδία.

54

YOU MAY SAY

You May Say...

READ

Στο δε γράμμα, που συμπεριλαμβάνει η συγκεκριμένη έκδοση, αναφέρεται για πρώτη φορά η λέξη «beat». Ο Χάνκι γράφει γράμμα στον Άλεν Γκίνσμπεργκ, το 1946 από τη φυλακή της κομητείας του Μπρονξ όπου βρίσκεται. Μεταξύ άλλων αναφέρει: «Επίσης, φράγκα και τα απολύτως αναγκαία στοιχίζουν μια περιουσία και προσωπικά είμαι εντελώς άφραγκος - άδειος - ταπί - μπητ - εγκλωβισμένος και ρέστος». Εάν ενδιαφέρεστε για την έκδοση ή για το πρότζεκτ Lesvos Plant Medicine Conference Center Library, μπορείτε να επικοινωνήσετε στο e-mail: jeromepoynton@gmail.com

> PHOTO «I would like you to take pictures of me while you still can» είπε ο Huncke στον David Sands.

Chelsea Hotel, Δωμάτιο 828, 17 Ioυνίου 1996. Η φωτογραφία δημοσιεύεται για πρώτη φορά.

YOU MAY SAY

55

READ

You May Say...

1983

ΧΙΟΎΜΟΡ ΚΑΙ ΑΝΑΊΔΕΙΑ

Κείμενο: You May Say team

Δ

ιαβάσαμε το πρόσφατο βιβλίο του Χριστόφορου Κάσδαγλη, «1983» (Εκδόσεις Καστανιώτη)

Ένα μυθιστόρημα με πολύ χιούμορ, το οποίο διαβάζεται απνευστί. Ο αφηγητής κριτικάρει, δίχως συστολή, κάθε μορφή εξουσίας. Το κράτος, την αστυνομία, τον πρύτανη, τον διευθυντή της εφημερίδας, τον καπιταλισμό, τις κάθε είδους ιεραρχίες, ακόμα και τις πολιτικές και συνδικαλιστικές, στις οποίες είναι χωμένος ως το λαιμό. Ο Κάσδαγλης πρωτοέγινε γνωστός με το εμβληματικό βιβλίο «Απολύομαι και τρελαίνομαι» (1988), το οποίο αποτελούσε το ημερολόγιο της στρατιωτικής θητείας του. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 συμμετείχε στο αντιαπαγορετικό κίνημα και ήταν ο δημιουργός του πρώτου περιοδικού για την κάνναβη, με τίτλο KannabiStreet. Στο «1983» ο αφηγητής, Βλαδίμηρος Δημητριάδης, διώχνεται στα είκοσί του χρόνια από το σπίτι και λύνει το πρόβλημα της στέγης, κουρνιάζοντας στην κατάληψη της σχολής του. Παράλληλα, επιχειρεί να λύσει το βιοποριστικό του πρόβλημα, κάνοντας τα πρώτα αβέβαια βήματά του στη δημοσιογραφία. Ιδού πώς περιγράφει την προσπάθειά του να γράψει ένα από τα πρώτα του ρεπορτάζ: «Πέρασα μια κόλλα στον κύλινδρο της γραφομηχανής και την παρατήρησα με περίσκεψη. Ήταν μια παλιά Ρέμινγκτον, διαπίστωση που μου προκάλεσε ρίγος. Ίδια φίρμα με την ομώνυμη καραμπίνα. Όπως στα γουέστερν. Ωραία φάση, σαν να πυροβολείς με λέξεις, σκέφτηκα. Αν και προσωπικά θα με συγκινούσε πολύ περισσότερο μια επαναληπτική Γουίντσεστερ…». Ο Δημητριάδης δεν είναι πρωτοεμφανιζόμενος στην ελληνική πεζογραφία. Υπήρξε ήρωας και άλλου βιβλίου του Κάσδαγλη («Σπλιτ!», 2009). Στα 1983 όμως είναι είκοσι χρονών και το αίμα του βράζει. Ιδού πώς σχολιάζει τις αφετηρίες κάθε κατάληψης, θέμα εξαιρετικά επίκαιρο και σήμερα: «Δεν είναι λοιπόν τα αιτήματα, είναι κάτι άλλο, φευγαλέο. Κάτι που έχει σχέση με τη συγκυρία, με υπόγεια ρεύματα, με τη στιγμή. Με την εφηβεία, με την αδρεναλίνη, με το DNA και τις υπαρξιακές αγωνίες της κάθε γενιάς ή ακόμα και με το είδος των ουσιών που η καθεμιά τους καταναλώνει. Εμείς, για παράδειγμα, καταναλώναμε κυρίως νικοτίνη, νεσκαφέ, ούζο και μπίρα. Ίσως και κάνα μαυράκι – εάν και εφόσον…».

56

YOU MAY SAY

READ

You May Say...

ΌΤΑΝ ΤΟ ΧΑΣΊΣ ΉΤΑΝ ΝΌΜΙΜΟ Κείμενο: Μενέλαος Αριστόπουλος

Τ

ο βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ηρόδοτος προσφέρει μια σειρά από ιστορικά στοιχεία, αρκετά από αυτά δυσεύρετα, σχετικά με την καλλιέργεια του φυτού στη χώρα μας τον περασμένο αιώνα και στα τέλη του 19ου, ενώ διαθέτει και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από εφημερίδες της εποχής Ο Γιώργος Σπέης γεννήθηκε το 1950 στην Αθήνα, σπούδασε Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στην Αμερική και ερασιτεχνικά από το 1976 ασχολήθηκε με τη λαογραφία, ενώ μέσα από το Σωματείο «Εταιρεία Λαογραφικών Μελετών» βοήθησε στη δημιουργία συλλογής αντικειμένων του υλικού βίου, με σκοπό

τη δημιουργία Μουσείου Λαϊκών Τεχνών και Επαγγελμάτων. Επίσης, μελέτες και άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες, περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων, εντός και εκτός Ελλάδος. Έχει βραβευθεί με έπαινο από το Λαογραφικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή πληροφοριών και τη συγγραφή του βιβλίου με τον τίτλο «Εγνούσα, Μαρτυρίες και Παραδόσεις του νησιού μας» το 2001, ενώ έχει κυκλοφορήσει 14 βιβλία, ανάμεσά τους και τα: Παραδοσιακές τέχνες και επαγγέλματα (1995), Το λάδι και η ελιά στην Άνδρο (2000) και το Ματιές στην εποχή των ιστιοφόρων, Οινούσσαι 1880-1898 και 1917-1927 (2013).

YOU MAY SAY

57

READ

You May Say...

ΜΈΓΑ ΛΑΪΚΌ ΆΣΤΟ ΝΑ ΠΆΕΙ ΝΊΚΟ Κείμενο: Μενέλαος Αριστόπουλος

Τ

ο λαϊκό τραγούδι «είναι πάντα της μόδας» γιατί ο κόσμος χαίρεται να το ακούει. Περίεργο βέβαια, διότι ουσιαστικά παραμένει εξόριστο, όπως εν γένει η ιδέα του όποιου «λαϊκού». Είναι όμως trendy και ως subculture, με τους μυστικούς κώδικές της να τους κατέχουν ειδήμονες δημοσιογράφοι. Έχουμε λοιπόν αυτούς τους μετα-λαϊκούς ψαγμένους «βιωματικούς» αναλυτές του, «τους περιθώριους» γνώστες του, που στο υπόγειο σκυλάδικο σκοντάφτει το σκαρπίνι τους στα πλακάκια και χάνει η ορχήστρα το μέτρο απ’ τα πνιχτά γέλια. Έχουμε και τους βιβλιοθηκονόμους μελετητές του, που απαγγέλλουν σαν την προπαίδεια χρονολογίες γέννησης ερμηνευτών και ετικέτες δισκογραφικών εταιρειών που χάθηκαν οριστικά το ‘50 και το ‘60. Έχουμε απ’ όλα τέλος πάντων, τίποτα δε μας λείπει αν επιθυμούμε να μιλήσουμε για το λαϊκό τραγούδι. Όλο όμως κάτι μας ενοχλεί, αλλά δεν το πιάνει η φάκα. Τα ποιήματα και τα κείμενα του Νίκου Μητρογιαννόπουλου είναι ιστορίες και σκέψεις κάποιου που «έχει κολλήσει» στο κεφάλι του το ρεφρέν ενός τραγουδιού και τον βασανίζει αφόρητα. Είναι στιγμιότυπα από ζωές που έλαβαν χώρα υπό την επήρεια μιας μελωδίας, που κόλλησε σαν τσίχλα στο παντελόνι. Κάποιες ιστορίες θολές, κάποιες σκοτεινές, κάποιες σαν προάγγελος αυτού που θα συμβεί στην επόμενη σελίδα. Εκεί όμως τρακάρεις άσχημα με ένα άλλο στιγμιότυπο, μια άλλη ιστορία, εκεί υπάρχει η ταλαιπωρία από τον απόηχο ενός άλλου ταξιμιού. Τα συναισθήματα είναι σαν να κρύβονται πίσω από τις γραμμές. Έως ότου αντιληφθείς ότι αδίκως ψάχνεις, είναι τόση ώρα μπροστά σου, σε πρώτο πλάνο, στο πάλκο. Κι εσύ πιάστηκες κορόιδο που βάλθηκες να αναλύεις. Αρκεί να διαβάσεις με τη μέθοδο που ακούς ένα τραγούδι. Δηλαδή χωρίς μέθοδο. «Ο Νίκος Μητρογιαννόπουλος» όπως λέει ο ίδιος... «ζει και εργάζεται. Όταν δεν συμβαίνει κάτι από τα δύο, γράφει. Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει τα βιβλία “Τσιμέντο να γίνει” (2014) και “Νησάκι, 1984 ταξίμι” (2016). Στην εργογραφία του συμπεριλαμβάνει εξίσου κάποιες νύχτες σε πανηγύρια και σε λαϊκά κέντρα διασκεδάσεως. Τα τελευταία χρόνια ονειρεύεται μαρκίζες με φωτεινές επιγραφές»... Όπως λένε οι άλλοι, είναι εκπαιδευτικός, είναι blogger, έχει δημιουργήσει σειρές ραδιοφωνικών εκπομπών και το μοναδικό στη χώρα “Αρχείο των Ανωνύμων” με ταινιάκια και φωτογραφίες, των οποίων οι δημιουργοί παραμένουν άγνωστοι -έναν θεσμό που διεθνώς κάνει τους ανθρώπους να χαίρονται, να συγκινούνται και να προβληματίζονται, εδώ όμως παραμένει «κάτι περίεργο». Το Μέγα Λαϊκό κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τυφλόμυγα και το εξώφυλλό του στολίζει ένας πίνακας του Κώστα Ριτσώνη. Προτείνεται ανεπιφύλακτα σε όσους δε στοχεύουν να εκπονήσουν διδακτορική διατριβή για το λαϊκό τραγούδι αλλά να τους πάρει ο αέρας του.

58

YOU MAY SAY

YOU MAY SAY

59

READ

You May Say...

ΣΑΝ ΤΟ ΖΑΠΆΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΣΕ; ΟΙ ZAPATISTAS ΚΑΙ ΟΙ ΒΟΛΙΒΙΆΝΟΙ COCALEROS Κείμενο: Λεωνίδας Οικονομάκης

«Θέλαμε να αλλάξουμε τον κόσμο με το μόνο τρόπο που άλλαξε ποτέ, όπως έκαναν ο Ζαπάτα και ο Βίγια», μου αποκρίθηκε η Ινές, μια φίλη προμοτόρα Ζαπατίστα στα βουνά της περιοχής Λος Άλτος στην Τσιάπας όταν τη ρώτησα γιατί οι Ζαπατίστας πήραν τα όπλα ενάντια στην Κυβέρνηση του Μεξικού την πρώτη του Γενάρη του 1994. Πώς και γιατί έφτασαν σε αυτή την απόφαση, σε αυτή την πολιτική στρατηγική, και μέσω ποιών μηχανισμών την άλλάξαν για να περάσουν σε αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως Ζαπατίστικη Αυτονομία; Αυτά τα ερωτήματα με οδήγησαν στην Τσιάπας όταν ξεκινούσα τη διδακτορική μου διατριβή το 2011. Μετά από δύο χρόνια εθνογραφικής παραμονής στο πεδίο, και 8 χρόνια έρευνας συνολικά η οποία περιελάμβανε μελέτη αρχείου άνω των 1000 σελίδων ανέκδοτου εσωτερικού υλικού του EZLΝ αλλά και της μητρικής οργάνωσης αυτού, των FLN για την οποία πολύ λίγα είναι γνωστά, καθώς και συνεντεύξεις με Κομαντάντες και Κομαντάντας και των δύο οργανώσεων, νομίζω οτι έχω τις απαντήσεις μου. Τα ίδια ερωτήματα με οδήγησαν στην περιοχή Τσαπάρε της Βολιβίας, όπου γεννήθηκαν οι Έξι Συνομοσπονδίες του Τροπικού της Κοτσαμπάμα, η οργάνωση των παραγωγών του φύλλου της κόκας, των κοκαλέρος, η οποία αργότερα θα έφτιαχνε ένα πολιτικό κόμμα, το MAS, και θα έκανε τον ηγέτη της, τον Έβο Μοράλες, τον πρώτο ιθαγενή Πρόεδρο στην ιστορία αυτής εδώ της περίκλειστης χώρας. Πώς και γιατί πέρασαν οι κοκαλέρος από την σχετική τοπική αυτονομία των πρώτων δεκαετιών στην Τσαπάρε, στην ανάγκη δημιουργίας ενός εθνικού κόμματος που θα διεκδικούσε την Κυβέρνηση, και γιατί απέρριψαν τον αντάρτικο δρόμο που είχε ακολουθήσει στην ίδια περιοχή του κόσμου ο Τσε Γκεβάρα κάποτε; Εθνογραφική έρευνα στην Τσαπάρε και συνεντεύξεις με τους πρωταγωνιστές του κινήματος των κοκαλέρος, καθώς και μια απροσδόκητη σύλληψη από την στρατιωτικοποιημένη αστυνομία, τους Λεοπάρδος, που παλιά κυνηγούσε τους κοκαλέρος και αργότερα δούλευε γι’αυτούς, με βοήθησαν να πλησιάσω στις απαντήσεις. Το βιβλίο αποτελεί μια συγκριτική μελέτη των πολιτικών στρατηγικών δυο όχι και τόσο διαφορετικών κινημάτων ιθαγενών της Λατινικής Αμερικής, και αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Απρίλη του 2020 από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες, σε μετάφραση/ επιμέλεια των Γιώργου Παπαδημητρίου και Αννίτας Χατζίκου και γραφικά του Ιωάννη Οικονομάκη.

60

YOU MAY SAY

YOU MAY SAY

61

62

YOU MAY SAY

YOU MAY SAY

63

ΥΓΕΙΑ

You May Say...

ΚΆΝΝΑΒΗ & ΑΥΤΟΆΝΟΣΑ ΜΕΙΏΝΕΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ, ΒΕΛΤΙΏΝΕΙ ΤΗΝ ΠΟΙΌΤΗΤΑ ΤΗΣ ΖΩΉΣ

Κείμενο: Ηλίας Γραμματικάκης

Η

κάνναβη παρουσιάζει μία ενδιαφέρουσα ιδιοτροπία σε ό,τι αφορά το ανοσοποιητικό μας σύστημα: ενώ σε πολλές περιπτώσεις φαίνεται να δρα ως «τονωτικό», δε διεγείρει το ανοσοποιητικό στις περιπτώσεις τον αυτοάνοσων νοσημάτων. Για παράδειγμα, με άλλα τονωτικά βότανα, όπως η εχινάκεια, η παρατεταμένη χρήση μπορεί να διεγείρει το ανοσοποιητικό σε τέτοιο βαθμό, που να πυροδοτεί τα ήδη υπάρχοντα αυτοάνοσα. Μελέτες δείχνουν πως η κάνναβη μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής ασθενών με παθήσεις όπως: πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας), έκζεμα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, Νόσος Hashimoto (αυτοάνοσο του θυρεοειδούς).

ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΉΣ ΑΡΘΡΊΤΙΔΑ Πρόσφατα πειράματα σε ποντίκια δείχνουν πως το ενδοκανναβινοειδές σύστημα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο όχι μόνο στα συμπτώματα, αλλά και στην έκβαση της ασθένειας. Μελέτη του 2016 σε ποντίκια έδειξε μειωμένο πρήξιμο στις αρθρώσεις, μειωμένη φθορά των αρθρώσεων και μείωση των δεικτών φλεγμονής γενικότερα.

64

YOU MAY SAY

ΥΓΕΙΑ

You May Say...

ΣΚΛΉΡΥΝΣΗ ΚΑΤΆ ΠΛΆΚΑΣ Πρόσφατη μελέτη σε 241 ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση, έδειξε πως ο συνδυασμός κανναβιδιόλης (CBD) με τετραϋδροκανναβινόλη (THC), μειώνει τη σπαστικότητα και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου. Άλλες μελέτες έρχονται να επιβεβαιώσουν τα παραπάνω και δείχνουν πως η κάνναβη έχει νευρο-προστατευτικές ιδιότητες και ενδέχεται να καθυστερήσει την πρόοδο της νόσου, ειδικά όταν αυτή βρίσκεται στα αρχικά στάδια κι οι εστίες είναι λίγες.

ΦΛΕΓΜΟΝΏΔΗΣ ΝΌΣΟΣ ΤΟΥ ΕΝΤΈΡΟΥ Μέχρι στιγμής, τα δεδομένα δείχνουν ότι ιδιαίτερα η κανναβιδιόλη, μπορεί να βοηθήσει άμεσα τα συμπτώματα παθήσεων όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) και τη Nόσο του Crohn. O μηχανισμός με τον οποίο βοηθά δεν είναι ακόμη ξεκάθαρος, όμως πιθανότατα σχετίζεται με την αντιφλεγμονώδη δράση της κανναβιδιόλης, όπως επίσης και τις αλλαγές που προκαλεί στο μικροβίωμα του εντέρου (το CBD βοηθά δηλαδή στην επαναφορά της εντερικής χλωρίδας στη φυσιολογική της κατάσταση).

ΙΝΟΜΥΑΛΓΊΑ Κι εδώ ο μηχανισμός δεν είναι ξεκάθαρος, καθότι η πάθηση είναι η ίδια περίπλοκη. Σε μελέτη 40 ασθενών που δόθηκε σκεύασμα συνθετικής τετραϋδροκανναβινόλης, οι ασθενείς δήλωσαν στο ερωτηματολόγιο συμπτωμάτων πως είδαν βελτίωση σε πόνο, ύπνο και άγχος. Αν και περισσότερες έρευνες είναι αναγκαίες για να μπορεί να είναι βάσιμη η χρήση της κάνναβης ως θεραπεία της συγκεκριμένης πάθησης, η ασφάλεια των κανναβινοειδών σε σχέση με την ασφάλεια των φαρμάκων για την αντιμετώπιση του πόνου, την καθιστά μια πολλά υποσχόμενη επιλογή. Η κάνναβη έχει μια ιδιαιτερότητα όσον αφορά τα αυτοάνοσα νοσήματα: παρότι βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων και σε κάποιες περιπτώσεις καθυστερεί την πρόοδο της νόσου, δεν παρουσιάζει τις παρενέργειες των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων που αποτελούν τη συνήθη θεραπεία.

> INFO * Ο Ηλίας Γραμματικάκης σπούδασε φαρμακευτική (MPharm) στο University of Brighton και εκπόνησε τη διπλωματική του εργασία στα φυτικά σκευάσματα και τη σχέση των φαρμακοποιών με αυτά, ενώ παρακολούθησε εξειδικευμένα σεμινάρια φυτοθεραπείας και βοτανολογίας. Από τα μέσα του 2015 εργάζεται στο φαρμακείο του, όπου και δημιούργησε σειρά φυτικών καλλυντικών ελαίων. Είναι κάτοχος του International Comprehensive Medical Marijuana Course (TheAnswerPage & International Cannabis and Cannabinoids Institute) και επιστημονικός συνεργάτης του βιβλίου «Φαρμακευτική Κάνναβη – Οδηγός Χρήσης». Θα τον βρείτε στο facebook στη σελίδα Ηerbalscientist.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΎΤΕΙΤΕ ΠΑΝΤΑ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ. ΜΗΝ ΑΛΛΑΖΕΤΕ ΤΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΣΑΣ ΑΓΩΓΗ ΕΝ ΑΓΝΟΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥ.

YOU MAY SAY

65

You May Say...

ΤΟ ΕΛ ΛΗΝΙΚΌ ΑΝ Τ ΙΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΌ ΚΊΝΗΜΑ

1987

Η ΤΖΟΎΡΑ ΤΗΣ ΑΠΕΞΆΡΤΗΣΗΣ Κείμενο: You May Say... team Φωτογραφίες: Αρχείο Γιώργη Οικονομόπουλου

11

Μαρτίου του 1987 και ενώ «ο νόμος για τα ναρκωτικά» οδεύει προς ψήφιση στη Βουλή, ο Γιώργης Οικονομόπουλος σε μια συνέντευξη Τύπου, η οποία έμελλε να μείνει ιστορική, ανάβει ένα τσιγάρο με κάνναβη ενώπιον των παριστάμενων δημοσιογράφων, δηλώνοντας με απλότητα και σαφήνεια «η κάνναβη δεν είναι ναρκωτικό». Η ψήφιση του νόμου που ήταν προγραμματισμένη για την επόμενη ημέρα αναβάλλεται... «Είχαμε συμφωνήσει να κάνουμε ως ΕΣΕΑΝ μια δημόσια διαμαρτυρία ενάντια στο νόμο εκείνον, νόμο που έκανε την κατάσταση με τις εξαρτησιογόνες ουσίες ακόμη πιο δύσκολη για τους εξαρτημένους, αλλά και για την κοινωνία εν γένει. Εκτός των άλλων, ο νόμος έβαζε την 66

YOU MAY SAY

ηρωίνη στο ίδιο τσουβάλι με την κάνναβη και ως Επιτροπή Σωστής Ενημέρωσης και Αντιμετώπισης των Ναρκωτικών οφείλαμε να διαμαρτυρηθούμε με τρόπο τέτοιο που να πιέσει την κοινωνία να στρέψει το βλέμμα της στο πρόβλημα», θυμάται ο Γιώργης Οικονομόπουλος. «Η σκέψη ήταν να κάνουμε από κοινού μια δημόσια συμβολική εκδήλωση και μια συνέντευξη Τύπου. Όμως λίγες ημέρες πριν, ο Γιώργος Βότσης έφυγε αναγκαστικά για επαγγελματικό ταξίδι στη Γαλλία, ο Κλεάνθης Γρίβας βρίσκονταν στη Θεσσαλονίκη και δεν προλάβαινε να κατέβει στην Αθήνα... Να μην τα πολυλογούμε, εκείνη την ημέρα απέμενα μόνο εγώ διαθέσιμος. Ειδοποιήσαμε τους δημοσιογράφους να έρθουν το μεσημέρι στην οδό Αναπαύσεως 7, στην Οικολογική Λέσχη που λειτουργούσαμε

εκεί και παρουσία τους τραβήχτηκε “η τζούρα της αντιαπαγόρευσης”. Είπαμε στους δημοσιογράφους να μην φύγουν πριν περάσει μισή ώρα, κατέβηκα κάτω, ανέβηκα στη μοτοσυκλέτα ενός φίλου που με περίμενε δίπλα στο αυτοκίνητο της Ασφάλειας και έφυγα. Τότε δεν υπήρχαν κινητά τηλέφωνα, ήξερε η αστυνομία ότι κάτι γίνονταν επάνω, αλλά μέχρι να καταλάβουν τι και πως... Εμφανίστηκα έπειτα οικειοθελώς στον εισαγγελέα μόλις πέρασε το χρονικό όριο του αυτόφωρου». «Ακολούθησε όργιο παραπληροφόρησης από πολλά μέσα ενημέρωσης που διαστρέβλωσαν το θέμα. Βγάλαμε ανακοινώσεις και δηλώσεις, επιμείναμε, και η κοινωνία άρχισε να πιάνει το νόημα και να ανοίγει η συζήτηση για τον διαχωρισμό των ουσιών, την αποποινικοποίηση της χρήσης και το αδιέξοδο στο οποίο οδηγεί το κυνηγητό των χρηστών». Ο νόμος τελικά ψηφίζεται μερικούς μήνες αργότερα από το θερινό τμήμα της Βουλής. Η συμβολική αυτή όμως κίνηση του γιατρού λειτούργησε ως θρυαλλίδα. Ακολούθησε σειρά δηλώσεων συμπαράστασης, δημοσιεύσεις και αναδημοσιεύσεις επιστημονικών άρθρων και απόψεων και η ελληνική κοινωνία αντιμετώπισε το θέμα με νέο βλέμμα. Ο μοναδικός μάρτυρας κατηγορίας του γιατρού, μετατράπηκε τελικά σε μάρτυρα υπεράσπισης όταν πραγματοποιήθηκε η δίκη σε δεύτερο βαθμό το 1994, οπότε και δήλωσε «είμαι κι εγώ πλέον της άποψης ότι η χρήση πρέπει να αποποινικοποιηθεί και το θέμα να ιδωθεί από την κοινωνική του πλευρά». Ο Γιώργης Οικονομόπουλος αθωώθηκε πανηγυρικά.

YOU MAY SAY

67

You May... Cook

MYSTIC ΛΑΓΑΝΑ Ο Δήμος Φώτος που επιμελείται το μενού της Mystic, μας παρουσιάζει τη συνταγή για τη Mystic Λαγάνα. Συνταγή: Δήμος Φώτος / Mystic Φωτογραφίες: Γωγώ Γαλανοπούλου Concept, Επιμέλεια: You May Say... team

ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: Η Mystic Λαγάνα «πετάει» πάντα την Καθαρά Δευτέρα, αλλά και οποιαδήποτε άλλη ημέρα του χρόνου νοσταλγήσουμε τον χαρταετό. Δημιουργείται με το μείγμα αλεύρων, το οποίο θα βρείτε στο μπακαλικάκι της Mystic. Μπορείτε, φυσικά, να το αντικαταστήσετε με αλεύρι της αρεσκείας σας και να προσθέσετε τα υπόλοιπα υλικά της συνταγής. Το αλεύρι κάνναβης, πάντως, είναι αλεύρι πλουσιότερο σε φυτικές ίνες από όλα τα αλεύρια σιτηρών. Οι βρώσιμοι σπόροι κάνναβης έχουν επίσης υψηλή διατροφική αξία, αλλά και τον καλύτερο συνδυασμό Ω3 και Ω6 λιπαρών οξέων στο φυτικό βασίλειο.

mystic.com.gr facebook.com/mystic.gr

68

YOU MAY SAY

You May... Cook

Υλικά • • •

• • • •

2.

για 3 λαγάνες

500 γρ. μείγμα αλεύρων 250 γρ. χλιαρό νερό 20 γρ. βιολογικό έξτρα παρθένο ελαιόλαδο 10 γρ. αλάτι χοντρό 3 γρ. φρέσκια μαγιά 10 γρ. σουσάμι 10 γρ. κανναβόσπορος

Ρίχνουμε το Mystic μείγμα αλεύρων και ζυμώνουμε. Όταν τελειώσει το ζύμωμα, αφήνουμε το ζυμάρι 30 λεπτά να ξεκουραστεί.

1.

3.

Ρίχνουμε στο μπολ όλα τα υλικά, εκτός από το αλεύρι το σουσάμι και τον κανναβόσπορο, και τα ανακατεύουμε.

Κόβουμε τρία κομμάτια, φτιάχνουμε τα μπαλάκια και τα σκεπάζουμε με βρεγμένη πετσέτα.

YOU MAY SAY

69

You May... Cook

70

4.

Σε θερμοκρασία δωματίου (20 βαθμοί) τα μπαλάκια με το μείγμα θα είναι έτοιμα μετά από 4 ώρες. Σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες φουσκώνουν νωρίτερα.

6.

Αφού αλείψουμε το φύλλο με λάδι, με το μαχαίρι κάνουμε γύρω-γύρω χαρακιές και ρίχνουμε τον κανναβόσπορο και το σουσάμι, αλείφοντας ξανά το λάδι που υπάρχει με τους σπόρους για να κολλήσουν.

YOU MAY SAY

5.

Ανοίγουμε το φύλλο σε διάμετρο 25 εκατοστών με τον πλάστη ή με το χέρι εάν μπορούμε.

7.

Τοποθετούμε το φύλλο σε λαδόκολλα, αφού πρώτα την αλείψουμε ελάχιστο ελαιόλαδο. Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 250 βαθμούς και ψήνουμε για 10 λεπτά με αναμμένες τις αντιστάσεις πάνω-κάτω.

YOU MAY SAY

71

72

YOU MAY SAY

YOU MAY SAY

73

You May Say... Κείμενο: You May Say... team Φωτογραφίες: Γωγώ Γαλανοπούλου

DREAMERS «Το πρόσωπο είναι ο καθρέφτης της ψυχής», έτσι η στήλη παρουσιάζει σε συνέχειες... τα πρόσωπα της κάνναβης Ο Θανάσης Ζηκίδης (αριστερά) ενώνει το Ικαριώτικο πνεύμα με εκείνο της κάνναβης, δημιουργώντας εκρηκτικούς συνδυασμούς: Μαστίχα με κάνναβη, ρακόμελο με κάνναβη, ούζο με κάνναβη, βαλσαμέλαιο με κάνναβη... και προσφάτως ρετσίνα με κάνναβη. Αγαπάει με πάθος το φυτό και δεν χάνει με τίποτα το κέφι του. Η εταιρεία του είναι η Cannama - Ικαρία (cannama. gr). Ο Προκόπης Γεωργακόπουλος (δεξιά) καλλιεργεί και μεταποιεί κάνναβη, παράγοντας αφεψήματα, κηραλοιφές, κρέμες για την προστασία των χειλιών και ανθούς κάνναβης. Δημιούργησε την ArCan (Αρκαδική Κάνναβη) το 2017 και εργάζεται σκληρά για την επαναφορά της καλλιέργειας της κάνναβης στην Αρκαδία και την υπόλοιπη Ελλάδα. Η ενασχόληση του με το φυτό ξεκίνησε, λόγω της ασθένειάς του, καθώς κατάφερε με τη χρήση του να είναι λειτουργικός, κάτι που όπως δηλώνει με έμφαση καμία άλλη φαρμακευτική αγωγή δεν μπόρεσε να του προσφέρει.

Ο εκπρόσωπος για την Ευρώπη της Καναδικής Vitalis Extraction Technology. Η εταιρεία, μια από τις μεγαλύτερες και πλέον δυναμικές στο χώρο της βιομηχανίας της κάνναβης, απλώνεται σε πέντε ηπείρους και ειδικεύεται στα συστήματα εκχύλισης των συστατικών του φυτού για βιομηχανική και φαρμακευτική χρήση. Ο Κώστας Ιωάννου, έχοντας εξοπλίσει μονάδες σε όλο τον πλανήτη, είναι ενθουσιασμένος με το παρόν, αλλά ιδιαίτερα με το μέλλον του κλάδου. Αδημονεί να τεθεί σε λειτουργία η πρώτη μονάδα εκχύλισης στην Ελλάδα, προκειμένου να μπει και η χώρα μας στον χάρτη της παγκόσμιας αγοράς... Μέχρι τότε ανήκει στους Έλληνες που γυρίζουν τον πλανήτη, κάνοντας στάσεις «όπου χτυπά η καρδιά της σύγχρονης βιομηχανίας του φυτού».

74

YOU MAY SAY

You May Say...

DREAMERS

Η ήρεμη δύναμη από τη Θεσσαλονίκη. Ο Αγάπιος Χατζηιωαννίδης, γνωστός στον εμπορικό κόσμο της συμπρωτεύουσας για τις υγιείς πρακτικές του στο επιχειρείν πολύ πριν την ενασχόλησή του με τα παράγωγα του φυτού, ενίσχυσε την εικόνα της συνέπειας και της σοβαρότητας «των επαγγελματιών της κάνναβης» από τα πρώτα ήδη βήματα της ελληνικής αγοράς. Η CBD Greece με εννέα καταστήματα ανά τη χώρα, αντιπροσωπεύοντας δεκάδες διεθνείς εμπορικές ετικέτες, αναπτύσσεται με σταθερότητα και συνέπεια. «Προτιμάμε να χάσουμε μια πώληση» λέει «και να μπορούμε να κοιμηθούμε ήσυχοι το βράδυ. Η κάνναβη είναι ευαίσθητο προϊόν, οι χρήσεις της έχουν συχνά εντυπωσιακό θεραπευτικό αποτέλεσμα, αλλά πρέπει πάντοτε να είμαστε ενημερωμένοι και έτοιμοι να παραπέμψουμε έναν ασθενή στο γιατρό εάν χρειαστεί».

Ο άνθρωπος που σε συνεργασία με τον ιδρυτή της εταιρίας Οικοστέγες, Άντριου Μάικλ Κλέμεντς, έστρωσε την ταράτσα του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών με κάνναβη το 2008. Έκτοτε το κτίριο απολαμβάνει ενεργειακό όφελος αξίας 5.630 ευρώ το χρόνο. Ο Βαγγέλης Ματράκας ασχολείται με την κάνναβη περισσότερο από 20 χρόνια, υπήρξε άλλωστε και αυτός ιδιοκτήτης ενός Kannabis Shop το μακρινό 1998. Καλλιεργεί εδώ και χρόνια κλωστική - βιομηχανική κάνναβη στην Εύβοια σε συνθήκες οικοτεχνίας: Μικρή παραγωγή, βιολογική καλλιέργεια, εκχύλιση με ρυθμούς χαμηλής έντασης και παραγωγή ανθέλαιου κάνναβης πλήρους φάσματος, κηραλοιφών και αφεψημάτων, από την εταιρεία του, την KANNEVIA.

YOU MAY SAY

75

You May Say...

DREAMERS

Χρήστος και Άγγελος Μπότσης, τα δύο αδέρφια της Hemp Oil Natural Products. Ο Χρήστος ξεκίνησε το 2016 την εταιρεία, που έγινε έτσι η πρώτη της χώρας που ειδικεύτηκε στην πώληση ελαίων κανναβιδιόλης. Σήμερα, η Hemp Oil έχει απλωθεί στην καλλιέργεια, τη μεταποίηση και το franchize. Ταυτόχρονα, συμβάλει στην επιστημονική έρευνα σχετικά με τις ιαματικές δράσεις του φυτού, καθώς προϊόντα της παρέχονται για κλινικές μελέτες, ενώ πραγματοποιεί συχνά υψηλού επιπέδου σεμινάρια για επαγγελματίες υγείας με αντικείμενο την εξειδίκευσή τους στην ιαματική αξιοποίηση της κάνναβης. Η πρόσφατη συμφωνία της Hemp Oil με τον όμιλο της easyGroup/easyJet και η δημιουργία της πλατφόρμας easyHemp, αποτέλεσε σταθμό για τους Έλληνες επαγγελματίες του κλάδου, καθώς πρόσφερε μια χειροπιαστή εικόνα της έννοιας της εξωστρέφειας και του πολυπόθητου ανοίγματος στις διεθνείς αγορές.

Βιολόγος και καλλιεργήτρια κλωστικής - βιομηχανικής κάνναβης, ιδιοκτήτης μαζί με τον σύζυγό της του Kannabis Shop της Αθήνας και πρόεδρος του υπό σύσταση Ελληνικού Συνδέσμου Κάνναβης (Ε.Σ.ΚΑΝΝΑ), που συναπαρτίζουν Έλληνες επαγγελματίες του χώρου, η Κρίστα Παππά είναι εκ των πραγμάτων ένα από «τα πρόσωπα του φυτού» στη χώρα μας. Δραστήρια και με εμπειρία στην ταλαιπωρία με την οποία μπορούν να σε επιβραβεύσουν οι Αρχές ως καινοτόμο επιχειρηματία - καθώς το 2002 υπέπεσε στο λάθος να πουλάει στο κατάστημά της ρούχα από κάνναβη και της πήρε μια δεκαετία ταλαιπωρίας να αποδείξει ... τα αυταπόδεικτα-, επιμένει ότι τόσο για την ελληνική γεωργία όσο και για τη βιομηχανία, η κάνναβη αποτελεί το ιδανικό εργαλείο ανάπτυξης.

76

YOU MAY SAY

You May Say...

DREAMERS Η Βασιλική και ο Βαγγέλης Πρασσάς της Philocanna. Η εταιρεία τους «πατάει» ταυτόχρονα σε τρία σημεία του πλανήτη και μεταφέρει στη χώρα μας κάτι από την ιστορία και την κουλτούρα του φυτού από τα βουνά της Καλιφόρνια όπου καλλιεργεί τις ποικιλίες της, ένα άρωμα σοβαρότητας και επαγγελματισμού από τη Νέα Υόρκη, «την καρδιά της Αμερικής» και την ελληνική αγωνία για την ανάπτυξη του πρωτογενή και του δευτερογενή τομέα παραγωγής του φυτού. Στο ενεργητικό τους περιλαμβάνονται εξειδικευμένη συμβουλευτική, μελέτες, επιστημονικές έρευνες και τα πρώτα προϊόντα που κυκλοφορούν νόμιμα στην αμερικανική αγορά της κάνναβης με «ελληνική σφραγίδα». Η καινοτομία της μίξης υψηλά φαινολικού ελληνικού ελαιόλαδου με Κανναβιδιόλη - CBD έχει ενθουσιάσει την αγορά, αλλά και την επιστημονική κοινότητα που αντικρίζει τα έλαια της Philocanna με αισιοδοξία εξετάζοντας προσεκτικά τις ιαματικές τους ιδιότητες.

Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενείς υπέρ της Χρήσης Φαρμακευτικής Κάνναβης και δημιουργός της εταιρείας Hemp Heals. Πολύτεκνος οικογενειάρχης και δυναμικός ακτιβιστής, ο Κωνσταντίνος Σύρος, πρωτοστατεί εδώ και χρόνια στους αγώνες των ασθενών για νομιμοποίηση του φυτού, ενώ υπερασπίζεται με ένταση το δικαίωμα της οικιακής καλλιέργειας για προσωπική-θεραπευτική χρήση. Πρόσφατα, το δικαστήριο «αναγνώρισε» το δικαίωμά του στη χρήση του φαρμάκου του, αποφεύγοντας να του επιβάλει ποινή για τον μικρό αριθμό φυτών που βρέθηκαν στο σπίτι του. Έχει καταθέσει σχετικά ψηφίσματα στα υπουργεία Υγείας και Προστασίας του Πολίτη και έχει επιχειρηματολογήσει στη Βουλή των Ελλήνων για το δικαίωμα του και το δικαίωμα όλων των ασθενών, να έχουν μια λειτουργική ζωή, χωρίς πόνους, χρησιμοποιώντας το φυτό. Καλλιεργεί κλωστική κάνναβη στο Ξυλόκαστρο, μεταποιεί και παράγει σειρά προϊόντων: έλαια, ανθούς, κηραλοιφές.

YOU MAY SAY

77

You May Say...

DREAMERS Ιδιοκτήτης ενός από τα πρώτα Kannabis Shop, αυτού των Χανίων, στο οποίο οι Αρχές «συνέλαβαν» το 1998 εσώρουχα και καπέλα φτιαγμένα από κάνναβη. Έχει ντοκτορά στην αμετροέπεια και τον ανορθολογισμό που επιδεικνύουν οι υπηρεσίες της Πολιτείας που δεν εφαρμόζουν με επιμέλεια το πνεύμα του νόμου. Αναμένοντας να δικαιωθεί για την παλαιά του ταλαιπωρία και να αποζημιωθεί οικονομικά, δεν το βάζει κάτω εδώ και 22 συναπτά έτη. Ο έρωτας του Σεραφείμ Κανδύλα για το φυτό είναι βαθιά πολιτικός (είναι στέλεχος των Οικολόγων Πράσινων), ακάματος και, ως γνήσιος έρωτας, στερείται οικονομικού κινήτρου, καθώς δεν συμμετέχει σε καμία σχετική εμπορική δραστηριότητα. Είναι μαραγκός, ιδρυτικό μέλος του συνεταιρισμού ΚΑΝΝΑΒΙΟ και πανταχού παρών σε κάθε είδους συζητήσεις και εκδηλώσεις που αφορούν στη νομιμοποίηση της κάνναβης.

O Ανδρέας Παπαθεοδώρου, εν ενεργεία ιατρός, ψυχίατρος ψυχοθεραπευτής, και διευθυντής ιδιωτικών νευροψυχιατρικών κλινικών στην Αθήνα για περισσότερο από 15 χρόνια. Είναι όμως και ο ίδιος ασθενής, αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα χρόνιου νευροπαθητικού πόνου μετατραυματικής αιτιολογίας και το αντιμετωπίζει με την κάνναβη. Ασχολείται με την ιατρική και φαρμακευτική μελέτη της χρήσης του φυτού, ενώ εφαρμόζει εδώ και χρόνια σχετικές θεραπείες βοηθώντας δεκάδες ασθενείς του. Πρωτοστατεί ως επιστήμονας και ως ακτιβιστής στην ορθή και επιστημονικά τεκμηριωμένη αξιοποίηση του φυτού για ιαματικούς σκοπούς, παραδίδοντας εκτός των άλλων συχνά ομιλίες και διαλέξεις σχετικές με το θέμα. Όπως λέει «είναι επιστημονικά κατακριτέο, αλλά και απάνθρωπο, να αφαιρείται από πλήθος ανθρώπων των οποίων η ζωή κινδυνεύει ή έχει καταρρεύσει η ποιότητα της καθημερινότητάς τους, το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν ένα “εναλλακτικό” φυσικό σκεύασμα, για το οποίο οι μόνες αντιρρήσεις μπορεί να είναι η άγνοια των γιατρών και τα κοινωνικά ταμπού που μας εγκλωβίζουν».

78

YOU MAY SAY

YOU MAY SAY

79

You May... Like

Ανθός Κάνναβης | Exodus CBD 18% της εταιρείας Sea Of Green, 1gr

White Widow | Indoor της εταιρείας Mary Jane, 2gr

Παραλλαγή του γνωστού Exodus Cheese, έχει υψηλό ποσοστό Κανναβιδιόλης και είναι πλούσιο σε τερπένια. Θυμίζει γλυκό παλαιωμένο τυρί. Περιέχει: CBD: 18%, THC: <O,2%.

Τα άνθη του White Widow είναι λουλούδια κάνναβης εσωτερικής καλλιέργειας πλούσια σε CBD.Τα φυτά καλλιεργούνται βιολογικά και είναι απαλλαγμένα από οποιαδήποτε παρασιτοκτόνα και ζιζανιοκτόνα. Περιέχει: CBD: 18%, THC: <O,2%.

Μέση τιμή: 10,00 ευρώ Μέση τιμή: 19,90 ευρώ

Pineapple Express CBD Premium Buds της εταιρείας Cannabistas, 1gr

80

«KOMPO» Άνθη ήμερης κάνναβης (χωρίς σπόρο) της εταιρείας Sibanna K, 2gr

Ποικιλία άσπορων και ακατέργαστων ανθών κάνναβης. Οι συμπαγής ταξιανθίες της έχουν γήινο άρωμα με νότες σανδαλόξυλου και κέδρου και η γεύση τους δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τις καλύτερες ποικιλίες Skunk. Περιέχει: CBD: 19%, THC: <O,2%.

Τα υψηλής ποιότητας άνθη καλλιεργήθηκαν με ιδιαίτερη φροντίδα και φιλικές στο περιβάλλον πρακτικές. Συλλέχθηκαν και τριμαρίστηκαν με το χέρι και αποξηράνθηκαν φυσικά. Άρωμα γήινο και ξυλώδες με μια νότα φρεσκάδας. Περιέχει: CBD: 3-4%, THC: <0,2%.

Μέση τιμή: 10,00 ευρώ

Μέση τιμή: 12,00 ευρώ

YOU MAY SAY

You May... Like

Volare Flowers της εταιρείας Terre di Cannabis, 2gr

La Casa De Weed | Ανθός El Profesor της εταιρείας La Casa De Weed, 1gr

Ένας ανθός ελαφριάς κάνναβης που καθρεφτίζει την κλασσική ποικιλία Haze. To ιδιαίτερο σχήμα της Volare θυμίζει κομψά σύννεφα, συμπαγής αλλά μαλακή στην αφή και απαλή στο μάτι. Περιέχει: CBD: 18%, THC: <O,2%.

Μια ποικιλία Κάνναβης πολύ υψηλής περιεκτικότητας σε Κανναβιδιόλη, με άρωμα και αίσθηση που θυμίζει τη γνωστή ποικιλία Lemon Haze. Συμπαγή μπουμπούκια με ένα όμορφο φωτεινό πράσινο χρώμα. Περιέχει: CBD: 29%, THC: <O,2%.

Μέση τιμή: 9,95 ευρώ

Μέση τιμή: 18,00 ευρώ

Skunky - Gelato Cbd Flower της εταιρείας Hempoil Shop, 1gr Συμπαγής ανθός, πλούσιος σε ρητίνες που παράγεται στην Ιταλία. Η ποικιλία Gelato χαρακτηρίζεται από ένα έντονο μαγικό άρωμα. Η γεύση του είναι απολύτως καθηλωτική και το βαθύ άρωμα λουλουδιών του θυμίζει λιβάδι την άνοιξη. Περιέχει: CBD: 19,6%, THC: <O,2%.

Black Mamba | Ανθοί Κάνναβης Sativa L. της εταιρείας Weedbase, 1gr Το χρώμα του WeedBase - Black Mamba, το πολύ υψηλό επίπεδο Κανναβιδιόλης και το ισχυρό και έντονο άρωμά του, το καθιστούν μοναδικό. Περιέχει: CBD: 18%, THC: <O,2%. Μέση τιμή: 10,00 ευρώ

Μέση τιμή: 13,50 ευρώ YOU MAY SAY

81

You May... Like

Άσποροι Θηλυκοί Ανθοί Κάνναβης Finola της εταιρείας Arcan, 1gr

Ανθοί Κάνναβης MoonRocks της εταιρείας Cannavibes, 1gr

Ακατέργαστοι, αποξηραμένοι ανθοί κάνναβης Sativa L εξωτερικής βιολογικής καλλιέργειας συγκομισμένοι με το χέρι. Περιέχει: CBD: 5,88%, THC: <O,13%, CBG: 0,12%.

Το Moonrocks ξεχωρίζει για την πλούσια περιεκτικότητα του σε CBD, τα μεγάλα και συμπαγή άνθη του και τον εκρηκτικό συνδυασμό γεύσεων και αρωμάτων. Περιέχει: CBD: 35%, THC: <O,2%.

Μέση τιμή: 7,00 ευρώ

Μέση τιμή: 12,00 ευρώ

Που θα βρείτε τα προϊόντα:

Premium Ανθός Κάνναβης Oceania Blue Keeper της εταιρείας Sensitiva, 1gr Από επιλεγμένες και εξαιρετικής ποιότητας καλλιέργειες της ποικιλίας Blue Dream, με έντονη γεύση και άρωμα βατόμουρου. Περιέχει: CBD: 12%, THC: <O,2%. Μέση τιμή: 11,50 ευρώ

82

YOU MAY SAY

Volare Flowers, Terre di Cannabis: Hemp Oil Shop, hempoilshop.gr, info@hempoilshop.gr, Τηλ.: 2114010715 La Casa De Weed | Ανθός El Profesor: Cbd Greece, cbdgreece.gr, info@cbdgreece.gr, Τηλ.: 2313008969 Skunky - Gelato Cbd Flower, Hemp Oil Shop: Hemp Oil Shop, hempoilshop.gr, info@hempoilshop.gr, Τηλ.: 2114010715 Black Mamba, Weedbase: Cbd Greece, cbdgreece.gr, info@cbdgreece.gr, Τηλ.: 2313008969 Ανθός Κάνναβης Exodus, Sea Of Green: Tsiou Seeds, tsiouseeds.gr, info@tsiouseeds.gr, Τηλ.: 6908955055 White Widow, Mary Jane: The Hempers, thehempers.gr, info@thehempers.gr Τηλ.: 210 9235396 Pineapple Express, Cannabistas: Το Βοτάνι, tovotani.gr, info@tovotani.gr, Τηλ.: 2105722909 Άνθη ήμερης Κάνναβης Kompo, Sibanna K: Kannabishop, kannabishop.eu, kannabishop@gmail.com, Τηλ.: 210 3614111 Άσποροι Θηλυκοί Ανθοί Κάνναβης Finola, Arcan: Arcan, arcan.gr, info@arcan.gr Ανθοί Κάνναβης MoonRocks, Cannavibes: Cannavibes, cannavibes.gr, info@cannavibes.gr, Τηλ.: 210 0102385 Ανθός Κάνναβης Oceania Blue Keeper, Sensitiva: Kannaliebe, kannaliebe.gr, info@kannaliebe.gr, Τηλ.: 2311 266573

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

ΦΑΡΜΑΚΕΊΟ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΆΚΗ

ΒΆΛΣΑΜΟ ΥΠΕΡΙΚΌΝ

Θεμιστοκλέους 29, Γλυφάδα 210 8948119

Facebook:Grammatikakipharmacy

Πατρέως 41-45, Πάτρα 261 0221354 sales@yperikon.gr yperikon.gr

TSIOU SEEDS Παρθενώνος 2, Κουκάκι Ίριδος 4, Παλαιό Φάληρο 6908955055 info@tsiouseeds.gr tsiouseeds.gr

ΦΑΡΜΑΚΕΊΟ ΠΕΡΓΑΝΤΆ Μεσολογγίου 40-42, Νέα Ιωνία

210 2772430 pharmacy@perganda.gr perganda.gr

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΑΘΉΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ E-MAIL / SITE

CANNABISTORE Μοναστηράκι Ηφαίστου 21 210 3219145 AMSTERDAM

da@cannastoreams.gr cannastoreams.gr

HEMPOIL SHOP Μοναστηράκι Πανδρόσου 25 210 3237183

monastiraki@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

FOUR ELEMENTS Θησείο Ηρακλειδών 51 210 3473354 SEEDS

info@4elementsseeds.gr 4elementsseeds.gr

ΣΤΟ ΒΆΘΟΣ ΚΉΠΟΣ Κεραμικός Κεραμεικού 99 213 0235776

bathoskipos@gmail.com bathoskipos.gr

CANNASTUFF Γκάζι Κωνσταντινουπόλεως 64 211 1152956

info@cannastuff.gr cannastuff.gr

CANNABI STORES Αθήνα Ηφαίστου 26-28 210 3242837

athens@cannabistores.gr cannabistores.gr

SPY SEEDS Αθήνα Θεμιστοκλέους 44 210 3809958

spyseeds@spyseeds.com spyseeds.com

BIOWAY Αθήνα Πανεπιστημίου 57 210 3211803 ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

info@bioway.gr bioway.gr

ΥΓΕΊΑ ΚΑΙ ΚΆΝΝΑΒΗ Αθήνα Ακαδημίας 75 210 0109154

info@ycannabia.gr ycannabi.gr

CBD LIFE Κολωνάκι Ακαδημίας 20 210 36003217

& Αμερικής

info@vapour2smoke.gr cbdlife.gr

CANNABISOS SEEDS Εξάρχεια Κωλέττη 4 210 3810292

info@cannabisos-seeds.gr cannabisos-seeds.gr

YOU MAY SAY

83

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

ΤΟ ΒΟΤΆΝΙ Ηροδότου 17, Περιστέρι 210 5722909 info@tovotani.gr tovotani.gr

CANNAVIBES

KANNALIEBE CBD STORE

CBD WORLD

Ρουμπέση 33, Νέος Κόσμος 210 0102385 cannavibesgr@gmail.com cannavibes.gr

Παπαναστασίου 90, Θεσ/νίκη

Πατρ. Ιωακείμ 2, Θεσ/νίκη 2311 298617 info@cbdworld.gr cbdworld.gr

2311 266573 info@kannaliebe.gr kannaliebe.gr

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΑΘΉΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

CANNAVICO Εξάρχεια Σόλωνος 107 211 1131594

info@cannavico.gr cannavico.gr

ΚANNABIS SHOP

mail@kannabishop.eu kannabishop.eu

Νεάπολη Iπποκράτους 72 210 3614111 Εξαρχείων

MIRABILIS BIO Κυψέλη Σποράδων 38 210 8221206

info@mirabillis.gr mirabilis.gr

FUSION SEEDS Πατήσια Πατησίων 225 210 8658322

a-mpo@hotmail.com fusionseeds.gr

THE HEMPERS Κουκάκι Δημητρακοπούλου 108 210 9235396

info@thehempers.gr thehempers.gr

TSIOU SEEDS Koυκάκι Παρθενώνος 2 6908955055

info@tsiouseeds.gr tsiouseeds.gr

SATIVA STORE Ζωγράφου Σεβαστείας 28 211 1152599

sativastoregr@gmail.com sativastore.gr

CANNAVOULIS Ζωγράφου Δαμασίππου 27 211 4148294

info@cannavoulis.gr cannavoulis.gr

BPH HERBS & CANNABIS Ιλίσια

info@herbsandcannabis.eu herbsandcannabis.eu

BIO-PHARMACY

Παπαδιαμαντοπούλου 210 7710270 57

HEMPOIL SHOP Παγκράτι Ευφρονίου 25

210 7294810 info@hempoilshop.gr 6931381933 hempoilshop.gr

ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΖΙΑΚΑΣ Καλλιθέα Χαροκόπου 61 211 7705051

84

YOU MAY SAY

info@youpharmachy.gr youpharmachy.gr

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

CANNAVICO Σόλωνος 107 Εξάρχεια, Αθήνα 211 1131594 info@cannavico.gr cannavico.gr

CANNABIS CORNER Τοσίτσα 7 Θεσσαλονίκη 2310 256046 thessaloniki@cannabiscorner.gr

cannabiscorner.gr

CBD GREECE ΠΕΡΙΣΤΈΡΙ Τζων Κέννεντυ 130 211 1164218 peristeri@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

CBD GREECE ΚΑΛΛΙΘΕΑ Δημοσθένους 239 211 4050876 kallithea@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΑΘΉΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

CBD GREECE Καλλιθέα Δημοσθένους 239 211 4050876

kallithea@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

CANNABIS INC. Καλλιθέα Φιλαρέτου 129 210 7001364

info@cannabisinc.gr cannabisinc.gr

CANNAVIBES Νέος Κόσμος Ρουμπέση 33 210 0102385

cannavibesgr@gmail.com cannavibes.gr

CBD HEALTH Νέα Σμύρνη Ελ. Βενιζελου 195 211 1825977 SOLUTIONS GREECE

info@cbd-healthsolutions.gr cbd-healthsolutions.gr

HEMPOIL SHOP Δάφνη Έλλης 9 210 2241220

dafni@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

TSIOU SEEDS Παλαιό Φάληρο Ίριδος 4 6908955055

info@tsiouseeds.gr tsiouseeds.gr

CANNABIS HOME Παλαιό Φάληρο Ζησιμοπούλου 100 210 9826504

cannabishomegr@gmail.com cannabis-home.gr

HEMPOIL SHOP Γλυφάδα Πλατεία Κατράκη 4

211 1130329 glyfada@hempoilshop.gr 6945444876 hempoilshop.gr

EL PROFESOR Γλυφάδα Αγγέλου Μεταξά 11 210 8986347

grelprofesor@gmail.com elprofesor.gr

ΦΑΡΜΑΚΕΊΟ Γλυφάδα Θεμιστοκλέους 29 210 8948119 ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΆΚΗ

farmakeiogrammatikaki@gmail.com facebook.com/grammatikakipharmacy

YOU CANNABIS Γλυφάδα Γεωργίου Κονδύλη 12 210 8949459

youcannabisglyfada@gmail.com facebook.com/Youcannabis-103545331053857

YOU MAY SAY

85

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

CBD GREECE ΣΥΚΙΕΣ

CBD GREECE ΆΝΩ ΤΟΥΜΠΑ

CBD GREECE ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Παπαφλέσσα 18, Θεσ/νίκη 2313 008969 info@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

Διαγόρα 44, Θεσσαλονίκη 2311 269824 toumpa@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

Αγίου Δημητρίου 136 2311 821942 thessaloniki@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

CBD GREECE ΡΕΤΖΙΚΙ - ΠΕΥΚΑ Παπανικολάου 25-27 2311 269173 retziki@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΑΘΉΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

SECRET HERBS Αργυρούπολη Λεωφόρος Κύπρου 77 211 4097948

info@secretherbs.gr secretherbs.gr

BIOHOUSE Αργυρούπολη Εθν. Μακαρίου 100 210 9924533

info@mybiohouse.gr mybiohouse.gr

HEMPOIL SHOP Κηφισιά Δροσίνη 9 6936173765

kifisia@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

ΦΑΡΜΑΚΕΊΟ Νέα Ιωνία Μεσολογγίου 40-42 ΓΙΆΝΝΑ Θ. ΠΕΡΓΑΝΤΆ

pharmacy@perganda.gr perganda.gr

210 2772430 698122256

CBD GREECE Περιστέρι Τζων Κέννεντυ 130 211 1164218

peristeri@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

ΗΛΙΑΝΘΟΣ Περιστέρι Πελασγίας 18 210 5713713 ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

info@hlianthos.com.gr hlianthos.com.gr

ΤΟ ΒΟΤΆΝΙ Περιστέρι Ηροδότου 17 210 5722909

info@tovotani.gr tovotani.gr

ELIXIS Ίλιον Καρπάθου 8 210 2639174

info@elixis.gr elixis.gr

PRASINO BIO MARKET Χαλάνδρι

Λεωφόρος Πεντέλης 97 210 6858639

info@prasino.com.gr prasino.com.gr

HEMPEROR Χαλάνδρι

Καραολή Δημητρίου 211 1119884

info@hemperor.gr hemperor.gr

HEMPLAB Παλλήνη Λ.Μαραθώνος 64 210 6666254

86

YOU MAY SAY

info@hemplab.gr hemplab.gr

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

CBD GREECE ΚΑΤΕΡΙΝΗ Ειρήνης 18-24 2351 030443 katerini@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

CBD GREECE ΚΑΒΑΛΑ Δαρδανελλίων 1 & Κριεζή 10 2511 104158 kavala@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

CBD GREECE ΛΑΡΙΣΑ

CBD GREECE ΑΡΓΟΣ

Πατρόκλου 16 2410 281696 larisa@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

Κορίνθου 4 2751 301740 argos@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

HEMPOIL SHOP Θεσσαλονίκη Ικτίνου 7 2312 315698

thessaloniki@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

CBD GREECE Θεσσαλονίκη Αγίου Δημητρίου 136 2311 82942

thessaloniki@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

ECBD Θεσσαλονίκη Σαλαμίνος 10 2311 118700

info@ecbd.gr ecbd.gr

HEMPRESS Θεσσαλονίκη Μητροπόλεως 102 2310 225905

info@hempress.gr hempress.gr

CBDWORLD.GR Θεσσαλονίκη Πατρ.Ιωακειμ 2 2311 298617

info@cbdworld.gr cbdworld.gr

HEALTH & Θεσσαλονίκη Ανδρεοπούλου 16Α 6931236654 CANNABIS

info@healthandcannabis.gr healthandcannabis.gr

KANNALIEBE Θεσσαλονίκη Παπαναστασίου 90 2311 266573 CBD STORE

info@kannaliebe.gr kannaliebe.gr

CANNABIS CORNER Θεσσαλονίκη Τοσίτσα 7 2310 256046

thessaloniki@cannabiscorner.gr

CBD GREECE Συκιές Παπαφλέσσα 18 2313 008969

thessaloniki@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

CANNABISWAY Χαριλάου Γιάννη Αγγέλου 5

cannabiscorner.gr

2310 318140 info@cannabisway.gr 6945107020 cannabisway.gr

HEMPOIL SHOP Θέρμη Απ. Ταβάκη 27 2312 318450

thermi@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

YOU MAY SAY

87

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

HEMPOIL SHOP ΠΑΓΚΡΑΤΙ

HEMPOIL SHOP ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ

Ευφρονίου 25, Αθήνα 210 7294810 info@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

Πανδρόσου 25, Αθήνα 210 3237183 monastiraki@hempoilshop.gr

hempoilshop.gr

HEMPOIL SHOP ΚΗΦΙΣΙΑ Δροσίνη 9, Αθήνα 6936173765 kifisia@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

HEMPOIL SHOP ΔΑΦΝΗ Έλλης 9 , Αθήνα 210 2241220 dafni@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

THE HEMP WAY Καλαμαριά Αργυρουπόλεως 29 2310 407513

contact@thehempway.eu thehempway.eu

HEMPOIL SHOP Καλαμαριά Αιγαίου 8 2314 038519

Kalamaria@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

CBD GREECE Άνω Τούμπα Διαγόρα 44 2311 269824

toumpa@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

CBD GREECE Ρετζίκι- Πεύκα Παπανικολάου 25-27 2311 269173

retziki@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

CBD AND MORE Άμφισσα Σαλώνων 20 2265 301643

E-MAIL / SITE info@cbdandmore.gr cbdandmore.gr

1000 + 1 ΜΥΡΩΔΙΈΣ Κόρινθος

Νικηταρά 29 Χιλιομόδι

HEMPOWER Λέχαιο

Λέχαιο (Παλαιά Ε.Ο.

27415 50843 Κορίνθου Πατρών)

info@hempower.gr Hempower.gr

HEMP HEALS

8ο χλμ. Ξυλοκάστρου - Τρικάλων

info@hempheals.com.gr hempheals.com.gr

88

YOU MAY SAY

Ξυλόκαστρο Ρίζα

27410 99600 tsoniotimaria@gmail.com 6945403663 1000kai1myrodies.gr

27430 71243 6978543208

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

HEMPOIL SHOP ΓΛΥΦΑΔΑ Πλατεία Κατράκη 4 211 1130329 glyfada@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

HEMPOIL SHOP ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Ικτίνου 7 2312 315698 thessaloniki@hempoilshop.gr

hempoilshop.gr

HEMPOIL SHOP ΘΕΡΜΗ

HEMPOIL SHOP ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ

Απ. Ταβάκη 27, Θεσσαλονίκη 2312 318450 thermi@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

Αιγαίου 8, Θεσσαλονίκη 2314 038519 kalamaria@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

DON CAPONE Πύργος Αγ. Γεωργίου 59 2621 301078 Ηλείας Διασταύρωση Υψηλάντου

info@doncapone.gr doncapone.gr

ΒΆΛΣΑΜΟ Πάτρα Πατρέως 43 2610 221354 ΥΠΕΡΙΚΌΝ

sales@yperikon.gr yperikon.gr

ΙΆΜΑΤΑ Τρίπολη

iamata-shop.gr

Πλ. Εθνάρχου 2710 242005 Μακαρίου 6

despoinakatsoula@hotmail.com

CBD GREECE Άργος Κορίνθου 4 2751 301740

argos@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

ΥΓΕΊΑ ΚΑΙ Λαμία Καραΐσκάκη 6 6986631519 ΚΆΝΝΑΒΗ

info@mentzeniotis.gr ycannabi.gr

CBD GREECE Λάρισα Πατρόκλου 16 2410 281696

larisa@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

HEMPOIL SHOP Λάρισα Ρούσβελτ 32

2410 255578 larisa@hempoilshop.gr 6974003658 hempoilshop.gr

CBD HEALTH CARE Λάρισα Πανός 12Α 2410 535978

info@cbdhealthcare.gr cbdhealthcare.gr

CBD GREECE Κατερίνη

katerini@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

Ειρήνης 24 & 2351 030443 Τερζοπούλου 2

HEMPOIL SHOP Βέροια Τσαλδάρη 30

2331 073486 veroia@hempoilshop.gr 6972408909 hempoilshop.gr

ΦΑΡΜΑΚΕΊΟ Γιαννιτσά Τσακμάκη Δ. 72 23820 24753 Θ. ΣΚΡΈΚΑ & ΣΙΑ

facebook.com/ FARMAKEIOSKREKAGNOSI

YOU MAY SAY

89

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

HEMPOIL SHOP ΛΑΡΙΣΑ Ρούσβελτ 32 2410 255578 larisa@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

HEMPOIL SHOP ΒΕΡΟΙΑ Πιεριών 44 23310 26914 veroia@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

HEMPOIL SHOP ΙΩΑΝΝΙΝΑ Αβέρωφ 32 2651 130259 ioannina@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

HEMPOIL SHOP ΚΟΖΑΝΗ Μακεδονομάχων 7 24614 02209 kozani@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

HEMPOIL SHOP Κοζάνη Μακεδονομάχων 7 2461 402209

kozani@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

HEMPOIL SHOP Ιωάννινα Αβέρωφ 32 26511 30259

ioannina@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

CBD GREECE Καβάλα Κριεζή 6 6938892888

kavala@cbdgreece.gr cbdgreece.gr

KANNABIS SHOP

info@kannabishop.gr kannabishop.gr

Ηράκλειο Μιλάτου 23 2810 286504 Κρήτη

HEMPOIL SHOP Χανιά Κόρακα 32 2821 307194

chania@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

CANNAPOINT Χανιά

yanpaitis@yahoo.gr cannapoint.gr

Ποτιέ 18 28210 42040 Παλιά Πόλη

1000+1 ΓΕΎΣΕΙΣ Χανιά Καλύβες 2825 100001 FLAVOURS Αποκορώνου

info@traditionalcretanproducts.com

CANNABIS KOS Κως Καρδάμαινα 2242 092751

artcafekos@gmail.com cannabiskos.gr

HEMPOIL SHOP Χίος

chios@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

90

YOU MAY SAY

Δαμαλά 44 & 2271 105689 Δημογεροντίας

traditionalcretanproducts.com

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

Το You May Say... για λόγους έκτασης της ύλης του ή άλλους, διατηρεί το δικαίωμα να μην συμπεριλάβει στον Πράσινο Οδηγό του επιχειρήσεις, ακόμη και εάν αυτές έχουν καταγραφεί στο Cannabis News.

HEMPOIL SHOP ΧΑΝΙΑ Κόρακα 32, Κρήτη 22821 307194 chania@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

HEMPOIL SHOP ΧΙΟΣ Δαμαλά 44 & Δημογεροντίας 2271 105689 chios@hempoilshop.gr hempoilshop.gr

Η ορθότητα των στοιχείων των επιχειρήσεων στηρίζεται στις σχετικές δηλώσεις τους και δεν ελέγχεται από το περιοδικό. Μπορείτε εάν θέλετε να καταχωρήσετε την επιχείρησή σας στο Cannabis News στο σύνδεσμο: cannabisnews.gr/katahoriste_tin_epiheirisi_sas Εάν σκοπεύετε να χρησιμοποιήσετε προϊόντα κάνναβης με σκοπό την αντιμετώπιση κάποιου θέματος υγείας, μην το πράξετε εάν δε συμβουλευτείτε πρώτα τον ιατρό σας.

ΧΩΡΟΙ ΕΣΤΙΑΣΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

MYSTIC PIZZA Αθήνα Εμμ. Μπενάκη 76 210 3839500 & PASTA Εξάρχεια

info@mystic.com.gr mystic.com.gr/el

MYSTIC VEGAN Αθήνα Εμμ. Μπενάκη 76 210 3839500

Εξάρχεια

info@mystic.com.gr mystic.com.gr/el

MYSTIC Αθήνα Φερεκύδου 2 210 9592092

Καλλιμάρμαρο

info@mystic.com.gr mystic.com.gr/el

ΟΙΝΑΠΟΘΉΚΗ Αθήνα Αγ. Σπυρίδωνος & 210 7019291

Καλλιμάρμαρο Αρκτίνου 8

nasisx@gmail.com oinapothiki.gr

ΜΑΡΊΑ ΚΑI Αθήνα Μηλιώνη 1Β 210 3645490 marieant@otenet.gr Η ΑΝΤΟΥΑΝΈΤΤΑ Κολωνάκι & Κανάρη marieantoinette.g

ΕΠΊΚΟΥΡΟΣ Σάμος Χώρα Σάμου 22730 91977 info@epicurus.social

2130427012 epicurus.social

ΜΕΛΕΤΕΣ - ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

YOU MAY SAY I AM A DREAMER

Μάρκετινγκ, Εκδόσεις Επικοινωνία

buildingcannabisbrands@gmail.com youmaysayiamadreamer.com

YOU MAY SAY

91

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

E -SHOPS ΕΠΩΝΥΜΊΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ E-CANNABI.COM

E-MAIL

SITE

6907044330 e_cannabi.com@yahoo.com e-cannabi.com 6938081881

INDIACOSMETICS.GR 6977258936 info@indiacosmetics.gr

indiacosmetics.gr

CANNABOSS 210 2708040 info@cannaboss.gr cannaboss.gr

KANNEVIA 6909060360 info@kannevia.com

kannevia.com

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ.GR 2152 152111 info@getvitamins.online

getvitamins.online

HEMPLIFE.GR info@hemplife.gr hemplife.gr

KANNAVOURGION.GR 6986656181 info@kannavourgion.gr

kannavourgion.gr

VITAMED

2311 118700 info@vitamed.gr 6949 071737

vitamed.gr

KANNA+

2310 238821 info@kanna.gr

kanna.gr

CANNABIS24SHOP

2310 815538 info@cannabis24shop.com cannabis24shop.com

MR SWEET

210 3300330

THE HEMP SHOP

210 9538310 info@thehempshop.gr

thehempshop.gr

ROLLIT

23920 35562

sales@rollit.gr

rollit.gr

HEMPIRIA

210 5726238

account@hempiria.gr

hempiria.gr

92

YOU MAY SAY

info@mrsweet.gr

mrsweet.gr

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

ΠΩΛΗΣΗ ΣΠΟΡΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

THE SEED BANK Αθήνα 210 3001558

theseedbank.gr@gmail.com theseedbank.gr

VILLA BAFO Θεσσαλονίκη Ιπποδρομίου 18

info@villabafo.gr villabafo.gr

2311 266808 Φαξ: 210 6801676

THE HEMP CITY Εξάρχεια Εμμ. Μπενάκη 98 210 0105420

info@thehempcity.gr thehempcity.gr

ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΥΠΈΡ ΤΗΣ ΧΡΉΣΗΣ Σύλλογος Ασθενών ΦΑΡΜ. ΚΆΝΝΑΒΗΣ

info@associationmedcanna.gr associationmedcanna.gr

ΜΑΜΑΚΑ Σύλλογος Ασθενών ΜΑΜΑΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΝΝΑΒΗ

info@mamaka.org.gr mamaka.org.gr

Ε.Σ.ΚΑΝΝΑ Σύνδεσμος Επαγγελματιών ΕΛΛ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΑΝΝΑΒΗΣ

info@helcanna.com helcanna.com

ΕΝΔΥΣΗ – ΥΠΟΔΗΣΗ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

WEARINDICA Αθήνα

6936982666 info@wearindica.com 6974307030 wearindica.com

CANNABISMADE Αθήνα Ελπίδος & Λυκίας 13

Νέα Ιωνία

210 2777510 695 5115 969

info@cannabismade.gr cannabismade.gr

YOU MAY SAY

93

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΙΩΝ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

ALEGRE GROW Αθήνα Εμμ. Μπενάκη 93-95 210 3805253 SHOP Εξάρχεια

info@alegre.gr alegre.gr, growmarket.gr

ALEGRE GROW Αθήνα Λυσικράτους 153 210 9422972 SHOP Καλλιθέα

kallithea@alegre.gr alegre.gr, growmarket.gr

GROW IT Αθήνα Ελ. Βενιζέλου 49 210 9517000

Καλλιθέα

info@growit.gr growit.gr

ALEGRE GROW Αθήνα Λεωφ. Ηρακλείου 490 211 4068677 SHOP Νέο Ηράκλειο

neoiraklio@alegre.gr alegre.gr, growmarket.gr

ΑΕΡΟΠΟΝΙΚΉ Αθήνα Αιγάλεω

sales@aeroponic.gr aeroponic.gr

Ιερά Οδός & Κηφισσού 210 5909800 (Βρυούλων 3)

ALEGRE GROW Αθήνα Ανεξαρτησίας 77 210 9940420 SHOP Αργυρούπολη

argiroupoli@alegre.gr alegre.gr, growmarket.gr

ALEGRE GROW Πειραιάς SHOP

Κασιμάτη 28 211 4149388 (Πρώην Λουδοβίκου)

piraeus@alegre.gr alegre.gr, growmarket.gr

ASTIR GROWS

Θεσσαλονίκη Εύοσμος

Καραολή & 2310 669963 Δημητρίου 213

info@astirgrows.com astirgrows.com

ASTIR GROWS

Θεσσαλονίκη Αριανού 15 2310 669963 Ροτόντα

info@astirgrows.com astirgrows.com

ALEGRE GROW Πάτρα Αλεξ.Υψηλάντου 84 2610 222078 SHOP

patra@alegre.gr alegre.gr, growmarket.gr

THEODOSIOU Λάρισα Μανωλάκη 5-7 TECHNOLOGIES

theospir@otenet.gr theodossiou-agrolivestock.gr

ALEGRE GROW SHOP

2410 257780 6932495303

Κρήτη Λεωφ. Δημοκρατίας 40 2810 232300 Ηράκλειο

iraklio@alegre.gr alegre.gr, growmarket.gr

ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ ΤΟΥ

O Πράσινος Οδηγός του You May Say... δημιουργείται με τη συνεργασία του CannabisNews.Gr και περιλαμβάνει επιχειρήσεις που καταγράφηκαν στην ιστοσελίδα αυτή με δική τους πρωτοβουλία.

94

YOU MAY SAY

ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΟΔΗΓΌΣ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

KANNABIS SHOP Αθήνα Ιπποκράτους 72 210 3614111

mail@kannabishop.eu kannabishop.eu

JEANBIO CANNABIS Αθήνα Πάρνηθος 48 210 2111448 COSMETICS Mεταμόρφωση

info@jeanbio.com jeanbio.com

CANNAMA Αθήνα Αγ. Σπυρίδωνος & 210 7019291 nasisx@gmail.com

Καλλιμάρμαρο Αρκτίνου 8 cannama.gr

KANNEVIA Εύβοια Ψαχνά 6909060360 info@kannevia.com

kannevia.com

GRADONA Καλοχώρι 28ης Οκτωβρίου 37 2310 754087 info@gradona.gr

Θεσσαλονίκης gradona.gr ARCAN Αρκαδία Κάψια 6972853314 info@arcan.gr

arcan.gr KANNABIO Βόλος Σκουφά 110 2421064309

info@kannabio.gr kannabio.gr

OLYMPIANS HEMP Ηλεία Αρχαία Ολυμπία 6944261102

info@olympianshemp.com olympianshemp.com

PHILOCANNA Αθήνα

info@philocanna.com philocanna.com

ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΕΠΩΝΥΜΊΑ

ΠΕΡΙΟΧΉ

ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ

E-MAIL / SITE

HELLAMCO Αθήνα Δελφών 13 (ΈΔΡΑ)

210 6895260 Φαξ: 210 6801672

info@hellamco.gr hellamco.gr

HELLAMCO (ΥΠΟΚΑΤΆΣΤΗΜΑ Α)

210 6895260 Φαξ: 210 6801676

info@hellamco.gr hellamco.gr

Αθήνα Μαραθώνος 5 Χαλάνδρι

VITALIS EXTRACTION Αθήνα 6941593423 TECHNOLOGY

greece@vitaliset.com vitaliset.com

NOMADLABS Αθήνα Ασκληπιού 14

Παλλήνη

info@nomadlabs.eu

HELLAMCO (ΥΠΟΚΑΤΆΣΤΗΜΑ Β)

info@hellamco.gr hellamco.gr

Θεσσαλονίκη Αντώνη Τρίτση 15-17 Θέρμη

2310 869910 Φαξ: 2310 869911

YOU MAY SAY

95

96

YOU MAY SAY

YOU MAY SAY

97

98

YOU MAY SAY

YOU MAY SAY

99

100 YOU MAY SAY