Better Together 2 - 2022

Together

Maak je dromen werkelijkheid

Mijn voorzitterschap van de Jongerenraad begint in een bewogen periode. We hebben met z’n allen te maken met veel onzekerheid en gebrek aan perspectief en dat zorgt ervoor dat het soms moeilijk is om plezier in je werk te blijven houden. Bovendien is het niet oneindig lang vol te houden met de toenemende kosten voor boer en burger. Veel van jullie zullen dit herkennen. Ook bij ons thuis op het bloembollenbedrijf merk je dit.

Het is de kunst je niet te laten kisten door deze onzekerheid en negativiteit, maar positief te blijven en naar kansen te kijken.

Positieve punten zijn er gelukkig ook! Zo vond afgelopen september na lange tijd de Jongerendag van Agrifirm weer plaats, voor het eerst georganiseerd in samenwerking met CRV. Een prachtige dag waarbij jonge agrarische ondernemers vanuit alle hoeken van het land naar Apeldoorn kwamen om elkaar te ontmoeten en naar inspirerende sprekers te luisteren.

Ook gingen we het gesprek aan met minister Henk Staghouwer en overhandigden we hem een rapport waarin Agrifirm laat zien mee te denken in het toekomstperspectief voor Nederlandse boeren en telers. Dat minister Henk Staghouwer slechts enkele dagen later zou opstappen had niemand verwacht en zorgde opnieuw voor onzekerheid.

De Jongerendag liet echter ook zien dat er ontzettend veel enthousiaste jonge agrarische ondernemers in ons land zijn, die zich allemaal graag willen inzetten voor de toekomst van de agrarische sector. Én we lanceerden ons nieuwe platform Young Agrifirm, waarover verderop in dit magazine meer.

Als nieuwe voorzitter van de Jongerenraad ben ik trots op alles waar Agrifirm zich voor inzet en ik heb er vertrouwen in dat we met z’n allen de sector toekomstbestendig kunnen maken. Het gaat erom dat we het samen doen en één krachtig geluid blijven laten horen. Zo lang we dat doen, positief blijven en in oplossingen blijven denken, staan we sterk en kunnen we de toekomst met opgeheven hoofd tegemoet gaan.

Rosanna Pater

Voorzitter Jongerenraad Agrifirm

Vraag Exlan

in vogelvlucht

Landbouwbedrijf Van den Aker

Erno en Marian van den Aker uit Oostwold (GR)

Samen met hun zoon Corné en dochter Lizeth wonen ze op deze mooie plek in de Oostwolmerpolder in Oost-Groningen. Samen met medewerkers bestieren ze een gesloten varkenshouderij met 450 zeugen met eigen aanfok en 4.300 vleesvarkens én telen ze daarnaast granen en suikerbieten.

“Ons bedrijf is volledig opgezet volgens het schone wegvuile weg principe. Schoon en vuil is overal gescheiden, nergens hoeft iets te kruisen. We zijn er blij mee dat dit gelukt is.”

“Al het graan dat wij verbouwen gaat naar de varkens toe. De gespeende biggen, vleesvarkens en fokgelten krijgen brijvoer. Alleen de zeugen krijgen droogvoer. In deze schuur malen we en in de voerkeuken mengen wij ons graan met alle bijproducten tot brijvoer.”

“In 2019 zijn we overgegaan op het Beter

Leven 1 ster-concept, waarvoor onze vleesvarkens meer ruimte nodig hadden.

Daarvoor was een nieuwe varkensstal nodig. Exlan heeft ons geholpen met het vergunningstraject, de aanbestedingsprocedure en ook de bouwbegeleiding. Onze nieuwe stal heeft onder andere lichtplaten voor daglichttoetreding, zonnepanelen en de mestputten zijn uitgevoerd met schuine wanden.”

“We hebben een typisch Oldambster bouwplan. Het gebied bestaat uit zware klei en is van vroeger uit dan ook echt geschikt voor maaigewassen. Zelf hanteren we hier een 1 op 5 rotatie: 1x wintergerst, 1x suikerbieten en 3x wintertarwe.

Ongeveer de helft van onze grond ligt rond de boerderij. De rest ligt op een losse kavel een stuk verderop.”

“Samen met mijn ouders kochten we deze boerderij in 1995. Destijds was het alleen een akkerbouwbedrijf. In 1997 zijn wij er gaan wonen en gestart met de varkenshouderij. Sindsdien is het bedrijf steeds verder ontwikkeld en uitgebreid. Inmiddels wonen mijn ouders hier niet meer en wonen wij hier met ons gezin.”

“Het idee van een zorgboerderij is altijd in ons hoofd gebleven”

Marten en Ellen de Vries uit het Friese Kootstertille besloten in 2020 hun 130 koeien te verkopen en een nieuwe bestemming te vinden voor hun boerderij en hun werkzame leven. Ze bliezen een oude droom nieuw leven in en inmiddels is hun zorgboerderij klaar om de eerste cliënten te ontvangen.

Waarom besloten jullie te stoppen met de melkveehouderij?

Marten: “Wet- en regelgeving maakte dat ik al langer overwoog om te stoppen met melken. Ik kreeg steeds minder plezier in het werk. Voor de melkfabriek moesten we terug in het aantal koeien door een tijdelijke quotering en toen begon ik er serieus over te denken. Ik ben eigenlijk nooit koeienboer in hart en nieren geweest. Tot m’n vijftiende jaar had ik bijvoorbeeld nog nooit gezegd dat ik het bedrijf van m’n ouders wilde voortzetten, maar uiteindelijk ging de knop toch om en ging ik in maatschap met m’n vader. Hij vond het niet leuk dat ik wilde stoppen, maar begreep het wel en liet het besluit aan mij. Het is al met al een lang traject geweest, maar ik heb er vrede mee.”

Ellen vult aan: “De aanloop duurde lang, maar toen het besluit eenmaal genomen was in april 2020, ging het ook snel. In september van dat jaar gingen de koeien weg. We hebben het er natuurlijk ook met onze zonen over gehad. Wybren is zestien, hij is meer geïnteresseerd in het sociale. De zorgboerderij die we nu zijn begonnen, spreekt hem meer aan dan het bedrijf dat we hadden. Erwin is dertien, hij neigt van hen beiden nog het meeste naar de boerderij, maar heeft meer met machines dan met dieren.”

Hoe zijn jullie tot jullie nieuwe plannen en toekomstperspectief gekomen?

Marten: “We wisten dat we het bedrijf als geheel niet wilden verkopen. We wilden hier blijven wonen en werken. De koeien gingen weg en al het andere is gebleven. We hadden al een kleine tweede tak met pompoenteelt en kerstbomen.” Ellen: “Zeventien jaar geleden volgden we samen al een cursus om een zorgboerderij te beginnen. Toen kregen we kinderen en kwamen we daar op terug. Ik werkte al in de verpleging en in combinatie met de koeien en ons jonge gezin hadden we genoeg om handen. We dachten: als we het doen, moeten we het goed doen. In die periode vond ik het juist fijn dat ik als verpleegkundige ook van huis af kon. Toch is het idee van een zorgboerderij altijd in ons achterhoofd gebleven.”

“We wilden hier blijven wonen en werken. De koeien gingen weg en al het andere is gebleven.”

“Een ondernemerstest maakte opnieuw duidelijk dat we geschikte ondernemers zijn voor een zorgboerderij.”

Marten: “De eerste stap die we na de verkoop van de koeien hebben gezet, is het opschalen van de pompoenteelt, van één naar vijf hectare. Een paardenfokker hier uit de buurt huurt land van ons voor twee koppels van dertig paarden die hij hier weidt. Ik wilde daarnaast graag onderzoeken wat onze nieuwe hoofdtak zou worden.” Ellen: “We hebben toen Margreet de Boer van Exlan gevraagd met ons mee te denken. Een ondernemerstest maakte opnieuw duidelijk dat we geschikte ondernemers zijn voor een zorgboerderij. Vervolgens heeft Margreet het financiële plaatje voor ons doorgerekend voor een periode van tien jaar.”

Waar staan jullie nu in het proces?

Ellen: “Door corona zijn onze plannen wat vertraagd. We hebben veel tijd gestoken in de voorbereiding, zoals het benaderen van doelgroepen, het opzetten van onze website, het ontwikkelen van folders en het op een rijtje zetten van alle documenten voor de vergunningaanvraag bij de gemeente. We verkopen onze producten nu nog aan de weg, maar we willen hier een boerderijwinkel bouwen waar onze cliënten ook aan de slag kunnen. Wanneer we groen licht van de gemeente krijgen kunnen we met de bouw van de winkel beginnen, al kunnen onze cliënten nu ook al binnen werkzaamheden oppakken. De nieuwe kantine is klaar, daar kunnen ze bijvoorbeeld vogelvoer maken of producten voor de kerstmarkt die we jaarlijks organiseren.”

Marten: “Daarnaast gaan de gangbare werkzaamheden natuurlijk ook door. Vanmorgen stonden we beiden pompoenen te plukken. Daar kunnen cliënten straks ook aan de slag. We telen zo’n zestig soorten pompoenen, zowel eetbare

als sierpompoenen en ’s morgens zijn we druk met de oogst ervan. Het oogstseizoen loopt van augustus tot eind oktober. We verkopen ze aan de weg, maar ook aan Intratuin, supermarkten en wederverkopers. De vraag is groot, eigenlijk hebben we nog nooit genoeg pompoenen gehad per soort, om te kunnen voldoen aan de vraag.”

Hoe zien jullie de toekomst?

Ellen: “We verwachten straks drie à vier dagen in de week beschikbaar te zijn voor cliënten en de boerderijwinkel op deze dagen open te hebben. We gaan uit van maximaal acht deelnemers, met één begeleider voor drie cliënten. Mensen met niet-aangeboren hersenletsel bijvoorbeeld, met autisme of met een lichte tot matige verstandelijke of lichamelijke beperking.” Marten: “Ons doel is dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, door de zorgboerderij weer kunnen meedraaien in de maatschappij. We hebben hier in ieder geval verschillende mogelijkheden waarmee mensen een passende dagbesteding kunnen vinden.”

Kijk ook op de website van Marten en Ellen: www.bezigh.nl

Agrifirm is een landelijke coöperatie, maar juist ook regionaal actief. Wat speelt er in de verschillende districten? Akkerbouwer en makelaar Henk van der Struik is voorzitter van het district Drenthe. “Onze coöperatie staat er om bekend dat we open met elkaar omgaan. Op alle niveaus zijn de bestuurders heel benaderbaar.”

“Door de dialoog aan te gaan creëer je draagvlak”

Henk van der Struik (59) woont met zijn vrouw Giny (54) en hun kinderen Steven (26), Henk-Jan (24), Julia (23) en Helena (19) in het Drentse Kibbelveen, bij Schoonoord. Naast het akkerbouwbedrijf met een traditioneel bouwplan op 90 hectare, heeft hij een makelaarskantoor met vestigingen in Nederland en Duitsland.

Henk groeide op tussen de pootaardappelen. Omdat zijn longen niet bestand bleken tegen stof, volgde hij een opleiding tot beëdigd makelaar. Vijfentwintig jaar lang was het z’n hoofdactiviteit. Nu zonen Henk-Jan en Steven het akkerbouwbedrijf willen voortzetten, richt ook Henk zich weer meer op het bedrijf. Net als hun vader, vervullen Henk-Jan en Steven ook bestuurlijke functies: Henk-Jan zit in het dagelijks bestuur van de Jongerenraad van Agrifirm, Steven in de jongerenraad van Cosun.

Rendement onder druk

“Het rendement van alle sectoren staat onder druk, terwijl er van ons als ondernemers veel wordt verwacht. De kostenstijging legt een enorme druk op ondernemers en hun gezinnen.

Dit thema is voor alle sectoren het meest dringend, want innoveren lukt niet met een lege portemonnee. In de Ledenraad is besproken dat buitendienstmedewerkers ook oog moeten hebben voor het wel en wee van de boer. De coöperatie is er uiteindelijk voor de leden, ook wanneer het rendement onder druk staat.”

Nitraatrichtlijn

Stikstof

“Ik ervaar dat er onder burgers veel begrip is voor de positie van boeren. Dat geeft hoop, maar degenen die geen begrip hebben voor de situatie zetten de boeren het liefst tegenover de natuur. Boeren zijn mede-vormgevers van het afwisselende landschap. Het behalen van stikstofdoelen heeft vooral te maken met keuzes die we als samenleving maken. Daarvoor gaan we het overleg aan en ook Agrifirm pakt daarin de rol van kennis- en ketenpartner goed op.”

“De nitraatrichtlijn leidt tot veel zorgen onder boeren. Net als de teeltvrije zones die er met het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) moeten komen. Er is nog te veel onduidelijkheid over de uitwerking ervan. Verder is onderzoek gaande in hoeverre we terugdringen van de hoeveelheid kunstmest kunnen opvangen met de inzet van bacteriën. Het maakt mensen enorm onrustig wanneer er politieke ideeën worden geuit, zonder concrete oplossingen.”

Henk maakte vijf jaar deel uit van de Ledenraad, voordat hij gevraagd werd als districtsvoorzitter. “Akkerbouwer zijn is een prachtig vak, het geeft me ontspanning. Het kan echter wel eenzaam zijn, sommige collega’s komen niet van het erf af. Maar ik mag graag met mensen omgaan en brainstormen met elkaar. In mijn optiek moet je de dialoog aangaan. Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn maar het is belangrijk samen in gesprek te gaan om tot oplossingen te komen. Dat geldt voor ons district, maar ook voor het verkrijgen van draagvlak in de politiek en in de samenleving.”

In contact komen met jouw districtsbestuur?

Rustgewassen

“Door de oorlog in Oekraïne stegen de prijzen voor kunstmest en machine-onderdelen aan het begin van het groeiseizoen met dertig tot veertig procent. Nu we onze producten kunnen leveren, moeten we dat doen tegen de prijzen van vóór de oorlog. Dat bedreigt het voortbestaan van veel bedrijven. Voor telers van zetmeelaardappelen die traditioneel één op twee telen, kan het problematisch worden dat het GLB met de nieuwe ecoregelingen meer rustgewassen voorschrijft. Gevolg voor de teler is een betere bodem en een nóg lager inkomen.”

Drenthe

Agrifirm over de grens: België

Agrifirm is al ruime tijd actief op de Belgische markt, die kampt met dezelfde uitdagingen als de Nederlandse, maar zeker niet dezelfde is. Wim van den Heuvel, Business Unit Director in België, vertelt over de kansen en uitdagingen bij onze zuiderburen. “Agrifirm wil in België een duurzame en slimme landbouw creëren voor de toekomstige generatie.”

Agrifirm nam in 2019 het Belgische familiebedrijf Quartes over en ging verder onder de naam Agrifirm-Quartes. “We hebben fabrieken in Deinze, Grobbendonk, Hasselt en Roeselare”, vertelt

Van den Heuvel. “Hier maken we veevoeders voor de sectoren pluimvee, rundvee en varkens. We halen voeders voor konijnen en geiten uit onze Nederlandse fabrieken. Agri-Activ is een dealerorganisatie van Agrifirm-Quartes in Wallonië, die kunstmest, zaden, gewasbeschermingsmiddelen en voeders direct aan de boer verkoopt.”

Eerst integratie, daarna duurzame groei De afgelopen jaren had het team van Van den Heuvel de taak om het samengaan van Agrifirm en Quartes in goede banen te leiden. “Quartes had een complexe structuur die wij moesten integreren in de Business

Wim van den Heuvel

Unit België. Zo’n proces kost tijd. Van logistiek tot distributie en HR: alles passeerde de revue. Onze strategie was dan ook om eerst onze klanten en medewerkers aan boord te houden en te zorgen dat de basisprocessen op orde kwamen, voordat we duurzaam zouden kunnen groeien op de Belgische markt. Op dat punt zijn we nu na drie jaar hard werken beland.”

Actuele thema’s

Thema’s als stikstofdepositie en Natura2000gebieden, die in Nederland actueel zijn, zijn dat in België ook. “Er is in België echter veel achterstand in de professionalisering van de stallen”, legt Van den Heuvel uit. “70% van de varkensstallen en een hoger percentage pluimveestallen heeft bijvoorbeeld geen luchtwassers. De wettelijke eis is dat de stikstofemissie van elke stal met 60% naar beneden moet. Aan de andere kant zijn de prijzen voor varkens en biggen erg lang laag geweest, omdat België voor de prijsval al te kampen had met lage prijzen door Afrikaanse varkenspest, waardoor de export in het geding kwam. Het toekomstperspectief voor Belgische varkens- en pluimveehouders die niet geïnvesteerd hebben, is dus uiterst onzeker. Zij moeten besluiten om wel of niet te investeren om de stallen op niveau te brengen of om te stoppen. Daar doen de stijgende energieprijzen nog een schepje bovenop. De oorlog in Oekraïne leidt daarnaast tot sterk gestegen grondstofkosten en ook arbeid wordt duurder.”

Duurzame oplossingen

De nadruk bij Agrifirm-Quartes ligt dan ook sterk op het bieden van duurzame oplossingen aan boeren. Van den Heuvel: “Op het gebied van CO2 reductie bijvoorbeeld ontwikkelen we met onze Nederlandse collega’s concepten om onze voetafdruk te verkleinen. We kijken naar waar we onze

grondstoffen vandaan halen en wat de CO2-uitstoot is in onze productie en logistiek. Een trend die verder zal ontwikkelen, is het betrekken van meer lokale eiwitten in plaats van eiwit van overzee te importeren. Ook het zelf produceren van groene energie staat op de radar.”

Inkoopvoordeel

De Nederlandse leden van Agrifirm kunnen door de Belgische activiteiten profiteren van een gezamenlijk inkoopvoordeel en van de winst die gerealiseerd wordt door de Business Unit, legt Van den Heuvel uit. “Vanuit één inkooporganisatie koop je gunstig meer volume. Eventuele surplusvolumes in België die niet geproduceerd kunnen worden in onze fabrieken, kunnen gemaakt worden in onze Nederlandse fabrieken en dus volumedekking op Nederlandse fabrieken betekenen.”

Marktconform blijven groeien Voor Belgische en NoordFranse boeren zijn relaties heel belangrijk, merkt Van den Heuvel.

“In België en Frankrijk zien we boeren voor wie de zakelijke kant lang niet altijd prevaleert boven persoonlijke relaties. AgrifirmQuartes heeft mede daarom gekozen voor een geleidelijke aanpak in de verandering van onze processen, omdat de goede relatie met onze klanten voor ons de hoogste prioriteit heeft. We willen daarnaast marktconform blijven groeien en het marktaandeel dat we al hebben minimaal in stand houden. Daarnaast willen we inzetten op groei in specifieke segmenten en afzetmarkten, waar we vandaag nog maar weinig marktaandeel hebben. Het verdienmodel voor alle partijen in de keten moet in stand blijven, maar we willen onze energie stoppen in duurzame oplossingen en duurzame landbouw, zodat Belgische boeren en dus ook Agrifirm-Quartes een perspectiefvolle toekomst hebben en houden.”

De website van Agrifirm in België is: agrifirm.be

“De thema’s die in Nederland actueel zijn, zijn dat in België ook.”

Methaanemissies verlagen met Bovaer®

Innovatie die direct bijdraagt aan verkleining van de ecologische voetafdruk: Bovaer® vermindert de methaanuitstoot gemiddeld met 30%. CEO Dick Hordijk: “Dit voederadditief is een van de oplossingen die helpt bij emissiereductie en ontvangen we daarom met veel enthousiasme.”

Slechts een kwart theelepel Bovaer® per koe per dag is genoeg om de methaanproductie in de pens te onderdrukken. Nadat de EU het middel begin 2022 goedkeurde, sloegen Agrifirm, DSM en FrieslandCampina de handen ineen voor een grootschalige pilot op het boerenerf. Bij 200.000 koeien wordt er tussen 1 augustus

2022 en 1 april 2024 een half jaar lang Bovaer® toegevoegd aan het rantsoen. Productmanager Matthijs Spithoven ziet de resultaten met vertrouwen tegemoet. “De veehouders waren erg gemotiveerd en positief-kritisch tijdens de workshops die we aan het begin van de pilot hebben gegeven. De meeste vragen hebben we

al kunnen beantwoorden. Uit alle wetenschappelijke onderzoeken blijkt bijvoorbeeld dat Bovaer® geen negatieve invloed heeft op de gezondheid van de koeien of de samenstelling van de melk.” Een aantal kwesties zal echter tijdens de pilot opgehelderd worden. Matthijs: “Bovaer® is een kostbaar additief. De deelnemers van de pilot willen graag bijdragen aan emissieverlaging, maar vragen zich tegelijk af: welke meerwaarde gaat de melk hebben? Hoe verdienen we de kosten terug? Onder andere die vragen willen we komend half jaar beantwoorden.”

Expertiseplatform Fruit & Vruchtboom

Een toekomstbestendige en rendabele fruit- & vruchtboomteelt. Daar zet het Expertiseplatform Fruit & Vruchtboom zich voor in. “Door onderzoek binnen specifieke thema’s, zoals bladvitaliteit, proberen we tot een toekomstbestendige Totale Gewasaanpak te komen”, aldus Kees Overheul, kenniscoördinator Gewas & Business Development bij Agrifirm. “Dit betekent dat we echt naar het complete plaatje kijken en alle fases uit de teelt meenemen”, licht Kees toe. Nico van Geest, specialist Fruitteelt bij Agrifirm, vult aan: “Uit de diverse onderzoeken op de proeflocaties komen concrete oplossingen

en producten naar voren die we vervolgens bij telers in de praktijk kunnen gaan testen. Alles met als hoger doel om in Nederland fruit- en vruchtbomen te kunnen blijven telen.” Kees: “Er verandert ontzettend veel binnen de teelt, zeker op het gebied van gewasbescherming. Met het expertiseplatform willen we hierop anticiperen en tijdig met de juiste oplossingen komen voor onze telers.” “En dat doen we uiteraard samen”, sluit Nico af. “Het is echt een open platform waarbij we de input van onze telers goed kunnen gebruiken. Samen bereiken we meer dan alleen.”

Wil je op de hoogte blijven van het expertiseplatform? Meld je dan via onderstaande QR-code aan voor de nieuwsbrief Fruitteelt. Of kijk op agrifirm.nl/nieuwsbrief

Onkruid duurzaam en selectief aanpakken met de Ecorobotix

Sinds juli rijdt de zes meter brede groengele Ecorobotix van Agrifirm rond op de Nederlandse akkers. De camera-gestuurde spotspraymachine maakt het mogelijk om specifiek op plantniveau te doseren en onkruid zo duurzaam en selectief te bestrijden.

“We zien ontzettend veel kansen en mogelijkheden. Bij volveldsbespuiting komt veel middel op plaatsen terecht waar het niet effectief is. Dit leidt tot verhoogd risico op emissie. Daarin nemen we graag onze verantwoording. Wij zien met de Ecorobotix een efficiënte, effectieve en milieuvriendelijkere manier van onkruidbestrijding. Zo ondersteunen we de telers op een innovatieve manier”, aldus Randy Wilbrink, Kenniscoördinator Precisielandbouw.

Volgens Wilbrink is de indicatie nu dat, door de inzet van de Ecorobotix, rond 90% van het middel wordt bespaard. Dat zorgt voor gezondere gewassen omdat er geen groeiremming

optreedt in het gewas. Daarnaast levert het ontzettend veel tijdsbesparing op vergeleken met de alternatieven zoals handmatig wieden.

“Agrifirm heeft dit jaar als doel om ervaring op te doen op ui- en witlofpercelen. Dat hebben we volop getest. Zo komen we achter de beperkingen en de mogelijkheden.” En die beperkingen zijn er soms. De machine werkt op dit moment bijvoorbeeld nog minder goed op witlof, omdat de machine het gewas nog niet goed herkent. “Maar juist daar leren we van”, benadrukt Wilbrink.

De Ecorobotix sluit perfect aan op de innovatiestrategie

van Agrifirm. “We werken aan het duurzame verdienmodel van morgen. We benutten de mogelijkheden graag om het model te boosten én de telers op innovatieve manier te ondersteunen. De Ecorobotix is dan ook een onderdeel van de totale brede geïntegreerde marktaanpak. Zo kunnen we meer sturen en treedt er veel minder teeltverlies op.”

“Alles hangt af van welk vooraf geprogrammeerd model je instelt en hoe slim de machine daar op dit moment mee om weet te gaan.” Het team is hard bezig met dataverzameling en ontwikkeling van de algoritmes om goede gewasspecifieke modellen te bouwen. “Misschien liggen daar ook nog verborgen mogelijkheden zoals inzien hoe vitaal je gewas op plantniveau is, of dat er andere aantastingen in voorkomen. ‘Waarom niet?’ is de vraag die wij ons constant stellen. En met die gedachte blijven we enthousiast doorontwikkelen voor onze leden.”

Van ketenconcept tot keuken

Varkensvlees produceren met bijna 15% minder CO2-uitstoot én succesvol op de markt brengen? Ketenpartners Vallei Varken, Clara Foodservice en Agrifirm hebben de primeur: de eerste varkens die gevoerd zijn met ‘groen’ varkensvoer bereiken as we speak de consument via de maaltijdboxen van Marley Spoon.

“Agrifirm is de eerste die voer produceert met zo’n lage CO2 footprint”, zegt Jacob Gosschalk. Jacob werkt sinds juni dit jaar als Manager Ketenconcept bij Agrifirm. “In de samenstelling van het voer hebben we palmolie en soja geheel vervangen door lokale reststromen en lokaal geproduceerde eiwitrijke gewassen. Bovendien werken de boeren met groene stroom en gaan over op centrale mest-

vergisting.” Het resultaat: 14,6% minder CO2-uitstoot dan het huidige standaard varkensvoer.

Dat het via de korte keten succesvol vermarkt wordt, bewijst dat er een praktisch verdienmodel achter zit. “Dit is een aanzet voor iets heel moois”, zegt Jacob. “We bevinden ons in een lastige, dynamische markt. Groen varkensvoer kan een onderdeel van de oplossing

zijn. Nu we ons eerste succes geboekt hebben, richten we ons op schaalvergroting op het varkensafzetkanaal.” En dan?

“Uiteindelijk willen we ook verbreden naar andere sectoren”, besluit Jacob.

Heb jij ook ideeën om CO2 te reduceren, of is je interesse gewekt om mee te werken aan dit ketenconcept? Jacob gaat graag met jou in gesprek! Je kunt hem bereiken op 06 51 40 71 83 of via j.gosschalk@agrifirm.com

Agrifirm kiest voor duurzamer, stevig vervroegingsdoek: HyJet®

"Het oprollen van vervroegingsdoek leidt vaak tot gaten en scheuren. Dat betekent in de praktijk meestal weggooien en nieuwe kopen.” Vollegrondsgroente-specialist Rob Gevers herkent de uitdagingen in de teelt van groente en weet vanuit de praktijk welke frustraties op het vollegrondsgroentebedrijf voorkomen. In zijn rol als teeltbegeleider wijst hij op de noodzaak van vervroegingsdoek en kent hij de voordelen van het HyJet® vervroegingsdoek dat Agrifirm in zijn assortiment heeft.

Slijtvast

Sinds seizoen 2021-2022 ligt HyJet® vervroegingsdoek bij diverse klanten in meerdere teelten, waaronder prei, ijsbergsla, aardbeien en kool. De ervaring is dat dit doek strak blijft liggen op het gewas en niet scheurt bij het oprollen. Gevers legt uit waarom Agrifirm specifiek het HyJet® heeft gekozen: “Het scheuren, met als gevolg eenmalig gebruik, was een doorn in het oog van de vollegrondsgroente adviseurs binnen Agrifirm. De duurzaamheidsroute, waar

telers in koersen, betekent ook verminderen van afval en het zolang mogelijk hergebruiken van slijtagemateriaal. In de zoektocht naar een slijtvaster doek is een bedrijf gevonden in Duitsland dat in staat is om een degelijker doek te produceren en een specifieke lijmtechniek te gebruiken, waarmee de scheuren op de lijmlassen tot het verleden behoren.”

Lange vezels

Vervroegingsdoek is een vlies van willekeurig op elkaar gelegde vezels. De vezels zorgen voor de structuur in het doek. Traditionele doeken maken gebruik van korte vezels. Het HyJet® vliesdoek is opgebouwd uit lange vezels, die

tevens met een lus bij elkaar worden gehouden. De structuur is veel steviger. Door deze innovatieve productiemethode kan volstaan worden met een doek van 19 gram/m2. Dit is vergelijkbaar met traditioneel vliesdoek. HyJet® doek gaat 3 seizoenen mee. De lange vezels zorgen voor stevigheid tegen scheuren, maar zorgen ook voor een betere structuur, waardoor het doek altijd strak op het veld blijft liggen. Ook bij harde wind klappert het HyJet® doek niet op het gewas.

Kijk voor meer informatie op: agrifirm.nl/hyjet

Wie?

Gerry Walraven (55)

Wat?

Kweken- en knippen oculatiehout

Waar?

Horst (LB)

Wanneer?

10 juni 2022

Op de vestiging van Vermeerderingstuinen Nederland in Horst wordt gecertificeerd enthout en oculatiehout gekweekt voor professionele fruitboomkwekers wereldwijd. Op de percelen met moederbomen gaat het dus niet om bloemen en vruchten, maar om takken. In de zomer wordt het oculatiehout (zachte takken) geknipt, in de winter het enthout (harde takken). Oculatiehouttakken worden na het knippen ontbladerd, gekoeld en daags erna verstuurd naar afnemers. Die plaatsen de oculaties (ogen) op onderstammen om nieuwe fruitbomen te kweken. Rasechtheid en raszuiverheid zijn belangrijk. Met dat doel zijn de Vermeerderingstuinen Nederland (voor 2000, NAKB ) in de jaren zestig opgericht. In Horst wordt er geproduceerd op 120 hectare. Vanwege risicospreiding van onder meer virussen en weersinvloeden gebeurt dat op 20 verschillende percelen. Een tweede vestiging in Zeewolde kweekt hoofdzakelijk fruitboomonderstammen en daarnaast ent- en oculatiehout van laan- en siergewassen.

Perspectief in onzekere tijden

Het is een understatement om te zeggen dat het onrustige tijden zijn voor agrarische ondernemers. Blijven ondernemen te midden van de ophef en terwijl de toekomst van je bedrijf misschien wel onduidelijk is, ga er maar aan staan. Hoe bewaar je de rust en krijg je de grip weer terug?

Sieto van Houten, ondernemerscoach bij Agrifirm Exlan, en Prof. Dr. Frenk van Harreveld, professor Sociale Psychologie aan de Universiteit van Amsterdam leggen uit wat ondernemen in deze tijd zo moeilijk maakt, en geven tips om hiermee om te gaan.

Grip kwijt Slapeloze nachten, boosheid, verdriet of juist gelatenheid. Iedere ondernemer zal de afgelopen maanden anders ervaren. Maar wat maakt nou dat de huidige situatie zo ingrijpend is, en zoveel ophef veroorzaakt? “Onzekerheid gaat in basis over de onvoorspelbaarheid in de wereld om je heen. Als die onvoorspelbaarheid te groot

wordt weet je niet waar je aan toe bent. En aangezien mensen een fundamentele behoefte aan controle hebben kan het gebrek daarvan behoorlijk onprettig zijn”, aldus Frenk. Met alles wat er speelt is het dan ook niet gek dat sommige ondernemers de moed de laatste maanden wel eens in de schoenen zakt.

“Zeker als je gevoelig bent voor wat er op je afkomt vanuit de maatschappij en politiek, kan dat tot flink wat zorgen leiden. Heb ik straks nog wel een bedrijf? Werk ik in een sector die in de toekomst nog geaccepteerd wordt? Om daar antwoorden op te vinden is soms een flinke uitdaging”, voegt Sieto toe.

De onzekere wereld

Onvoorspelbaarheid is niet nieuw voor de agrarische sector, die zichzelf in het verleden al meerdere keren opnieuw moest uitvinden. Wat maakt dan dat juist de huidige ontwikkelingen zoveel impact hebben? Is de wereld nu echt een stuk onvoorspelbaarder dan voorheen? Sieto merkt op:

“Er verandert veel én in hoog tempo. Zowel wereldwijd en in Europees verband als binnen onze eigen grenzen. Dat heeft gevolgen voor de bedrijfsvoering. Waar je bijvoorbeeld 15 jaar geleden een stabiele lijn zag in je bedrijfsresultaten, is dat nu steeds lastiger te voorspellen. En dat heeft niet alleen te maken met de economische

ontwikkelingen, maar ook met beleid en besluitvorming.”

Daarnaast vindt informatie ons tegenwoordig makkelijk en vlug. “We worden blootgesteld aan meer informatie inclusief alle meningen die daarbij horen. Al die keuze maakt het niet makkelijk om zekerheid te creëren”, legt Frenk uit. “Als tegenreactie op dit gebrek aan controle zie je dat mensen zoeken naar houvast. Dat is via digitale kanalen snel gevonden, vaak door lotgenoten te vinden. Een van de risico´s is dat dit kan leiden tot polarisatie, iets wat we de afgelopen jaren in Nederland en de rest van de wereld goed hebben kunnen zien.”

Ongezonde gevolgen Een onvoorspelbare wereld, die bovendien meer en sneller dan ooit bij ons binnenkomt. Dat zorgt

voor een flinke dosis onzekerheid. Hoewel iedereen hier anders op reageert, geldt bijna altijd dat het veel effect heeft op je gesteldheid. Psychische en fysieke klachten, van migraine of een korter lontje tot rugpijn of slaaptekort. Met alle gevolgen vandien. “Dat kan een flink negatieve invloed hebben op je bedrijf. Omdat je bijvoorbeeld niet goed slaapt, zie je belangrijke dingen over het hoofd wat weer kan leiden tot meer onzekerheid. Dat is een gevaarlijke negatieve

spiraal,” verklaart Sieto. Frenk voegt toe: “Langdurige onzekerheid leidt vaak tot verhoging van cortisol, het stresshormoon. Een hoge waarde betekent meer stress. En inmiddels kunnen we met zekerheid zeggen dat stress ongezond is.”

Het lijden dat men vreest Overal controle op hebben is als ondernemer praktisch onmogelijk en de onvoorspelbaarheid is groter dan ooit. Hoe zorg je dan voor grip? Erkennen wat er speelt en daarover in gesprek gaan, is volgens Sieto de belangrijkste stap die je kunt zetten: “Op het moment dat ik met ondernemers in gesprek ga over onzekerheid en hun gevoelens en gedachtes, ontstaat er vaak al ruimte. Door te onderzoeken waar de onzekerheid vandaan komt, krijgen we samen inzicht. Aan de hand daarvan creëren we meerdere scenario's en kaderen we mogelijke situaties

in, dat zorgt voor perspectief. Doordat irrationele emoties gerationaliseerd worden ontstaat vanzelf rust, overzicht en daarmee perspectief. Soms blijkt dat er geen positief perspectief is, of dat het heel moeilijk gaat worden. Maar hoe lastig ook, dat geeft alsnog meer rust dan onzekerheid.” Frenk beaamt dit: “Ik denk dat dat absoluut waar is. Ik denk zeker dat mensen, ook als het om een negatieve uitkomst gaat, überhaupt liever weten waar ze aan toe zijn.”

Houvast

Het erkennen, bespreekbaar maken en erover praten helpt dus. En verder? Frenk: “Accepteer waar je geen controle over hebt en zoek naar de zaken waar je dat wel in kunt vinden.” Sieto: “Precies, richt je op zaken waar je invloed op hebt. Voor ondernemers is dat vooral jezelf, de ondernemer, en de onderneming. Over de onderneming praten is makkelijker, want daar draait het om feitelijke cijfers en resultaten. Praten over jezelf als ondernemer gaat een stuk

dieper en is persoonlijk, maar steeds meer ondernemers zien hoe belangrijk dit is. Je moet je daarvoor kwetsbaar kunnen opstellen en dat kan confronterend zijn. Ga in ieder geval op zoek naar een sparringpartner. Dat kunnen collega´s zijn, je partner, een ondernemerscoach, wie dan ook. Op het moment dat je je onzekerheid bespreekbaar maakt krijg je al weer lucht.” Frenk voegt toe: “Stel jezelf ook open voor andere meningen: waak er bij de zoektocht naar houvast voor dat je in een omgeving terecht komt waar je alleen jouw waarheid hoort. Blijf kritisch! Uiteindelijk wil je een zo juist mogelijk beeld van de werkelijkheid, want van daaruit is het makkelijker om inzicht en houvast te vinden.” Tot slot benadrukt Frenk dat onzekerheid ook positief kan zijn. “Onzekerheid maakt je kritischer waardoor je beter open staat voor andere perspectieven. Het kan dus ook onderstrepen dat je weloverwogen keuzes maakt of een nieuwe uitdaging aangaat waar je van kan leren. Onzekerheid hoeft niet te verlammen. Het kan ook een mooie voorbode van groei zijn!”

Heb je behoefte aan een gesprek met een ondernemerscoach?

Neem dan contact met ons op via 088 488 29 29 of kijk op agrifirm.nl/ ondernemerscoach

Geslaagde Jongerendag

Agrifirm & Young CRV

Eindelijk mocht het weer. Elkaar fysiek ontmoeten tijdens de Jongerendag. Op 1 september vond deze plaats bij Orpheus in Apeldoorn en wat was het een geweldige dag! Alles in het teken van het thema ‘Maak je dromen werkelijkheid’. Het programma begon met een boeiend gesprek tussen jonge ondernemers en de toenmalig minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Henk Staghouwer, waarin gevraagd werd om perspectief voor de agrarische sector. Ook bood jongerenraadslid

Lennaert Haanstra een rapport aan waarmee Agrifirm een inhoudelijke en constructieve bijdrage wil leveren aan dit toekomstperspectief. Van buiten de sector, maar volledig in het thema ‘Maak je dromen werkelijkheid’, nam voormalig voetbalscheidsrechter Björn Kuipers de jonge boeren mee door zijn droom en passie: het fluiten van een EK-finale. In de middag waren er interessante masterclasses en was er een live-verbinding met Caroline van der Plas, fractievoorzitter van de BoerBurgerBeweging.

Aan het einde van de dag werd Rosanna Pater aangesteld als nieuwe voorzitter van de Jongerenraad van Agrifirm en als kers op de taart lanceerde zij Young Agrifirm, het nieuwe platform voor jonge agriondernemers. De Jongerendag werd afgesloten met een hapje en een drankje én de bekendmaking van de nummer 1 van de Boerenrock Top 40.

“Jonge ondernemers zijn de toekomst”

Judith Jansen is lid van de Jongerenraad en tevens werkzaam als Medewerker Mest & Mineralen bij Exlan, onderdeel van Agrifirm.

Ze vertelt over de organisatie van de jongerendag.

“Er zit ontzettend veel tijd en energie in de organisatie van deze dag”, vertelt Judith. “We zijn erg blij dat het dit keer wél door kon gaan en dat ook de opkomst goed is. Je merkt dat iedereen blij is elkaar weer te kunnen ontmoeten, de sfeer is gemoedelijk en relaxed.”

Over het belang van de Jongerendag is Judith heel duidelijk. “Jonge boeren zijn de toekomst. Zeker in deze tijd is het ontzettend belangrijk om te blijven binden en verbinden en samen sterk te staan. Een dag als deze draagt daar zeker aan bij. We moeten samen vooruit kijken.”

Ook over het programma is Judith enthousiast. “Het is gelukt een inspirerend en afwisselend programma samen te stellen, waarbij er keuze is voor diverse masterclasses en we veel boeiende sprekers hebben.” Deze sprekers komen niet allemaal uit de sector. “Björn Kuipers komt natuurlijk niet uit de sector, maar heeft wel een ontzettend boeiend verhaal over het vormen van een team. Een verhaal waar we ook op het boerenbedrijf mee te maken hebben. Het is mooi om te zien hoe hij die link legt”, geeft Judith aan. “Dit soort verhalen inspireren en verbinden. En dat is precies waarvoor de Jongerendag bedoeld is.”

Danique den Heijer (2e van links) lid Young CRV en student Dierwetenschappen.

“Ik ben voor het eerst naar de Jongerendag gekomen, maar het is zeker voor herhaling vatbaar! Het is een leuke dag waarbij je veel nieuwe inzichten opdoet.”

jonge boeren

Lancering Young Agrifirm

Tijdens de Jongerendag werd Young Agrifirm gelanceerd. Young Agrifirm is het nieuwe platform voor jonge agri-ondernemers, waarbij alles draait om ondernemerschap. “Met Young Agrifirm helpen we komende generaties om zich te ontwikkelen als agri-ondernemer, passend bij hun bedrijf en persoonlijkheid”, aldus Rosanna Pater, kersverse voorzitter van de Jongerenraad.

Het platform is gratis toegankelijk voor jonge boeren tussen de 16 en 36 jaar en biedt toegang tot diverse trainingen, evenementen, tips & tricks.

Maaike Wouda (midden)

runt samen met haar vader en oom een melkveehouderij in Uitgeest.

Wil jij ook lid worden van Young Agrifirm?

Meld je dan hier gratis aan: agrifirm.nl/young-agrifirm

En volg Young Agrifirm op social media:

“Wat een inspirerende dag!

Vooral de lezing van Björn Kuipers vond ik erg leuk. Ik heb helemaal niets met voetbal, maar zijn verhaal vind ik toch heel inspirerend.”

“Tijdens mijn masterclass was er veel positieve feedback vanuit de zaal, dit is mooi om te zien. Veel jongeren zijn voornemens het bedrijf van hun ouders over te nemen en ik vind het belangrijk hen te kunnen inspireren en hen echt iets mee te kunnen geven.”

Arwen Nelissen - Ondernemerscoach bij Exlan Arwen gaf tijdens de Jongerendag een masterclass over bedrijfsovernames, dromen en doelen.

kunnen

daarop inspelen?

Verspilling tegengaan

Sanne Stroosnijder

PROGRAM MANAGER FOOD LOSS &

WASTE PREVENTION BIJ WUR EN ONDERDEEL VAN STICHTING SAMEN TEGEN VOEDSELVERSPILLING

“De fundamentele oorzaak van voedselverspilling is overproductie. Als we naar een duurzamer voedselsysteem willen zodat iedereen ter wereld voldoende goed voedsel heeft, is het tegengaan van voedselverspilling een heel belangrijk onderdeel.

Eten dat voor humane consumptie wordt geproduceerd en niet wordt opgegeten valt onder voedselverspilling. Als je als ondernemer enkel zoveel mogelijk produceert, zonder goede ‘verspillingsvrije’ afspraken over de afzet, loop je het risico op verspilling. Een producent die beter is afgestemd op de vraag, is er uiteindelijk een die ook een hoge grondstofefficiëntie kan bereiken en daarmee en klimaatvriendelijker product.

Hier liggen veel kansen en uitdagingen. Verloren grondstoffen kosten ondernemers geld. Niet

alleen bij het inkopen, maar ook voor transport, opslag, bewerking, verpakken en in geval van veehouderij, het veevoer. We zien dat ondernemers die inzicht in hun grondstofefficiëntie hebben, hun proces optimaliseren. Deze aanpak (target-measure-act) is succesvol! Ik verwacht dat je in de toekomst alleen een license-to-operate hebt als je duurzaamheid en efficiëntie in je bedrijfsvoering verankerd. De maatschappij, overheid en regelgeving dragen bij aan deze verschuiving. Ondernemers die hier vroeg op inspelen en helder over communiceren hebben goud in handen.

De sector moet dus innoveren. Het is niet altijd makkelijk, want deze transitie gaat niet over één nacht ijs. Het kan overweldigend zijn, maar elke stap is er een in de goede richting. Dus ga op onderzoek, praat met succesvolle ondernemers, kijk hun werkwijze af en leer ervan!”

“... elke stap is er een in de goede richting.”

Verspilling is zonde en zeker niet kosteloos.

“Wij zijn al 25 jaar bezig met verduurzaming en transitie. Wij vinden dat je je doel makkelijker, goedkoper en toekomstbestendiger bereikt als je onderneemt met de natuur als uitgangspunt. We doen onder andere aan natuurbeheer en educatie, faciliteren een pluktuin en hebben zonnepanelen. En als we onze producten niet voor het oorspronkelijke doel kunnen inzetten, zoeken we de volgende beste optie om ze te benutten.

Evita den Hartog

ONDERNEMER BIOLOGISCHE STADSBOERDERIJ HARTSTOCHT IN ABCOUDE

Als we de wereld willen verduurzamen zullen we efficiënter met onze energie en grondstoffen moeten omgaan. Iedereen heeft een verantwoordelijkheid, maar die bewustwording moet denk ik nog doordringen bij velen. Als je echt iets wilt veranderen moet je actie ondernemen, niet alleen roepen dat je het gaat doen. Educatie vanaf jonge leeftijd zou dat goed ondersteunen. Je kunt natuurlijk niet ineens alles veranderen, maar ik denk dat het belangrijk is dat je inzicht krijgt waar je moet

beginnen om duurzamer te leven en ondernemen. Dat blijft een uitdaging. Een goed verdienmodel speelt natuurlijk ook altijd mee. Daarom leveren wij bijvoorbeeld vlees aan Grutto, dat vinden wij een mooi concept. De koe wordt pas geslacht zodra die helemaal verwaard en verkocht is, zonder verspilling dus. Dat sluit goed aan op onze idealen. En daar blijven wij onze strategie op inzetten. Idealisme en een goed verdienmodel kunnen prima naast elkaar bestaan. We verdienen bijvoorbeeld niet de hoofdprijs met onze zelfpluktuin, maar het biedt kansen voor ons bedrijf. We hebben direct contact met onze klanten, ze komen op ons erf en geven ons weer ideeën. Niet alle voordelen zijn in geld uit te drukken!”

“Idealisme en een goed verdienmodel kunnen naast elkaar bestaan.”

Voortschrijdend inzicht

Op proefboerderij Kollumerwaard wordt al twaalf jaar onderzocht hoe de landbouw er uit ziet zonder mest. “De motivatie voor het onderzoek ‘Planty Organic’ kwam destijds niet vanuit veganistische overtuigingen, maar vanuit de beschikbaarheid van mest. We vroegen ons af: in hoeverre kunnen we zonder?” Aan het woord is pilotboer Jan Willem Bakker.

Project Groene Mest Groningen

Vereniging Biowad startte in 2012 met Planty Organic. Proefboerderij Kollumerwaard richtte een aantal percelen volledig in op eigen stikstofvoorziening. Na een opbrengstdaling het eerste jaar stabiliseerde de productie al snel. Planty Organic is inmiddels opgevolgd door project Groene Mest Groningen, dat gecoördineerd wordt door Agrifirm. Tijdens dit project wordt onder andere grasklaver geteeld voor de eigen stikstofvoorziening en wordt er gebruik gemaakt van reststromen uit de omgeving.

Jan Willem Bakker is een van de vijf telers die de kennis van proefboerderij Kollumerwaard toepast op zijn eigen bedrijf en deelneemt aan het vervolgproject ‘Groene Mest Groningen’. Hij runt met familie en medewerkers een biologisch-dynamisch bedrijf in Munnekezijl, waar naast pootaardappelen, bloemkool, pompoen en knolselderij ook grasklaver wordt geteeld. Een deel voor eigen vee, een ander deel wordt geruild met mest en een deel van de grasklaver wordt verkocht. Binnen ‘Groene Mest Groningen’ bekijkt Jan Willem hoe dat laatste deel grasklaver meerwaarde kan bieden voor zijn bedrijf. “De laatste snede bevat veel eiwit. Dit mengen we met natuurmaaisel, dit zijn

schone reststromen. Zo creëren we compost waarin we de stikstof die geteeld is op het eigen bedrijf proberen de winter over te tillen.”

Stikstofbehoeftige bloemkool

“We hebben een stikstofintensief bouwplan”, zegt Jan Willem. “Desondanks hebben we in twintig jaar tijd de stikstofgift gehalveerd. Dit doen we onder andere door niet meer te ploegen, met vaste rijpaden te werken en met de inzet van groenbemesters. We gebruiken gemiddeld vijftien ton vaste mest per hectare.” Binnen het Planty Organic-systeem wordt helemaal geen mest gebruikt. Gewassen die in korte tijd veel stikstof nodig hebben, ondervinden nu nog groeiproblemen;

bloemkool telen zonder mest lukt bijvoorbeeld nog niet. Maar: “nu we op het proefveld gaan werken met regionale meststromen kan dit misschien in de toekomst wel”, vermoedt Jan Willem.

Bodemleven in balans

“Alles staat of valt met het bodemleven. Dat moet gekoesterd en verzorgd worden, moet te eten hebben. Dus helemaal geen kale grond, of zo kort mogelijk”, aldus Jan Willem. De percelen die volgens Planty Organic zijn bewerkt, hebben een diverser bodemleven: “Er is een betere balans tussen de verschillende organismen die er leven. Dat zorgt voor stabielere opbrengsten en minder groeiproblemen.”

Coöperatieprojecten

Met de Coöperatieprojecten doet

Agrifirm kennis en ervaring op, die in de boerenpraktijk kan worden toegepast. Het uitgangspunt in al deze projecten is om meerwaarde te creëren voor onze leden.

Agrifirm ondersteunt de projecten met expertise vanuit de organisatie en verbindt de projecten met relevante netwerken en partijen.

Lees meer op: agrifirm.nl/projecten

CSR Symposium

Op 20 september hield Agrifirm een internationaal duurzaamheidscongres. Onder andere Paul Polman, oprichter van Imagine en voormalig CEO van Unilever, sprak tijdens het CSR Symposium zijn visie uit over een veerkrachtig voedselsysteem: “Het minder slecht doen is niet genoeg. Het voedselsysteem van de toekomst moet herstellend en regeneratief zijn. Minder doen, is in feite niets anders dan stelen van toekomstige generaties.”

Positieve geluiden in gesprek met onze leden

De kracht van coöperatie Agrifirm zit hem in haar leden. Om inzicht te krijgen wat er binnen de coöpe-ratie speelt zijn er onlangs weer enkele onderzoeken gedaan in samenwerking met de NCR (Nationale Coöperatieve Raad). Goed nieuws! Agrifirm scoort gemiddeld tot hoog met overwegend positieve reacties.

Uit het digitale onderzoek ledenbetrokkenheid ontstaat een positief beeld. Leden zijn trots op hun lidmaatschap en zien toegevoegde waarde. Met name de betrouwbaarheid, toegang tot kennis en advies, producten, financiële voordelen en algehele coöperatieve werkwijze worden zeer gewaardeerd. In de Coöperatiedialoog is gekeken

hoe de verbinding tussen leden vergroot kan worden en wat er leeft bij de leden. Er is meer behoefte aan informeel contact en sociale bijeenkomsten. Leden luisteren graag naar het nieuws vanuit de coöperatie, maar praten naderhand graag bij met collega’s, dat is net zoveel waard.

Positief nieuws dus! Wij blijven ons inzetten om de ruimte die er ligt beter te benutten. Onderzoeken zoals deze zullen daarom vaker de revue passeren.

Kijk voor meer informatie over de uitkomsten van de Coöperatiedialoog op agrifirm.nl/cooperatiedialoog

Oproep: nieuwe ledenraadsleden gezocht

In februari 2023 staan de verkiezingen voor de districtsbesturen weer op de agenda. Voor een aantal provincies zijn we op zoek naar nieuwe districtsbestuurders / ledenraadsleden.

Heb je interesse of ken je een geschikte kandidaat? Aanmelden kan op: agrifirm.nl/verkiezing

Bestel een educatiepakket

Organiseer je binnenkort een open dag, ontvang je een klas schoolkinderen op jouw bedrijf of houdt één van jouw kinderen een spreekbeurt over de boerderij? Dan helpt Agrifirm graag met ons educatiepakket!

Er is keuze uit twee varianten: ‘Bo op de boerderij’ en ‘Bo op het land en in de kas’.

Leden van Agrifirm kunnen het pakket gratis bestellen via het formulier op agrifirm.nl/bo

Vergaderlocaties gezocht

Vergaderen dichtbij de koe, dichtbij de boer en dichtbij de natuur is ongekend populair. Heb jij een vergaderlocatie op jouw bedrijf die je graag meer op de kaart wilt zetten? Meld je dan bij ons aan en wij helpen je hier graag bij.

Scan de QR-code om jouw locatie aan te melden of alle andere locaties te bekijken. Of kijk op: agrifirm.nl/vergaderlocaties

ng

Lars Bouma (9) uit Aldeboarn

“Er loopt een wolf in de omgeving en dat is best wel gevaarlijk voor onze schapen. Hij heeft nog nooit een van onze dieren te pakken gehad, maar wel bijna. Mijn vader richt zich nu meer op pluimvee, maar we hebben nog steeds 200 schapen die lammeren. Ik help vaak in het land om de schapen te controleren op ziektes en maden. En ik heb een eigen schaap: Vlekje. Die is echt heel lief. Als ik haar naam roep tussen alle andere schapen, komt ze meteen.

Waarschijnlijk omdat ik haar heel vaak knuffel. Afgelopen jaar heeft ze lammetjes gehad. Ze heten Lars en Sigrid, net als mijn zus en ik. Lars ga ik verkopen als dekram en Sigrid mag gaan lammeren. Zo groeit mijn eigen kudde. Ik ben liever tussen de schapen dan op school. Eén keer ben ik op de fiets naar school stiekem omgedraaid om bij het lammeren te kunnen zijn. Niemand kon mij vinden.”

werkt samen met Welkoop

Boer&NLekker, het retailconcept van Agrifirm, heeft acht nieuwe afhaalpunten bij Welkoopwinkels en boerderijen in Noord-Brabant. Dit is een volgende stap naar de uiteindelijke ambitie om BOER&NLekker landelijk uit te rollen. Met zoveel mogelijk afhaalpunten verkleinen we de afstand van een afhaalpunt naar de consument. Uit onderzoek onder de nieuwsbrieflezers van Boer&NLekker bleek namelijk dat de animo om rechtstreeks verse producten bij de boer te kopen, heel groot is. Maar dat de afstand tot een afhaalpunt een bepalende factor is om wel of niet te bestellen. Met de elf afhaalpunten

in Noord-Brabant, kunnen consumenten nu kiezen uit ruim 300 verse producten, afkomstig van 30 verschillende lokale boeren. Naast uitbreiding van het aantal afhaalpunten, verbreden we ook het productassortiment. Zo kunnen consumenten binnenkort nog meer seizoensgroenten bestellen zoals sperziebonen, courgettes, maar ook nieuwe appels, peren en aardappelen. En uiteraard de gebruikelijke wintergroenten.

Meer weten over Boer&NLekker? Kijk dan op boerenlekker.nl

Boerinnen in 't zonnetje

Boerin Agnes Veld heeft met haar fotoinzending een dagje uit t.w.v. € 500,- gewonnen! Samen met haar man Arnold en kinderen Britt en Jorn gaat Agnes een dagje uitwaaien en genieten op een van de Waddeneilanden. Op 10 september organiseerde coöperatie Agrifirm deze winactie in het kader van de jaarlijkse ‘Dag van de Boerin’.

Voer voor dialoog

Voer voor Dialoog is een plek waar boeren en telers alles vinden om het gesprek met je omgeving aan te gaan. Het team achter Voer voor Dialoog bestaat uit vertegenwoordigers van o.a. Boert Bewust, Boeren van Nederland, Aeres Hogeschool Dronten, Wageningen Research, LTO Noord en coöperatie Agrifirm. Het initiatief stelt kennis en middelen beschikbaar op het gebied van dialoog, zoals het organiseren van workshops en de ontwikkeling van trainingsmodules. Het doel is het creëren van wederzijds begrip tussen boer en burger, resulterend in vitale agrarische bedrijven die bijdragen aan de kwaliteit van de omgeving, waar boer en burger samen trots op zijn!

Vraag Exlan Advies

Antwoord op ondernemersvragen

“Ik heb onlangs een vergunning verleend gekregen, is die nu nog wel wat waard?”

VEEHOUDER UIT GELDERLAND

Lambert Polinder, Omgevingsjurist Exlan Advies:

“Deze vraag komt de laatste tijd veel bij ons binnen omdat ondernemers in onzekerheid zitten vanwege de stikstofreductieplannen van het kabinet. In basis geldt dat alle vergunningen gewoon rechtsgeldig zijn. Verleende toestemmingen mogen niet zomaar worden ingetrokken, dat noemen we rechtszekerheid. Bij bijvoorbeeld een verleende bouwvergunning betekent dit dat je in principe een nieuwe stal mag bouwen, er is geen bouwstop afgekondigd.

Ook verleende natuurvergunningen blijven rechtsgeldig. De waarde van deze natuurvergunning staat los van de stikstofdiscussie. De stikstofdiscussie gaat over de vraag welke maatregelen nodig zijn om de belasting van de natuur door stikstof (en ook andere factoren) te verminderen. Die maatregelen worden opgenomen in het voor 1 juli 2023 vast te stellen NPLG (Nationaal Programma Landelijk Gebied). Maatregelen zullen vooral betrekking hebben op innovatie, omschakelen naar minder belastende activiteiten en vrijwillige bedrijfsbeëindiging.

Waar die maatregelen op een individueel bedrijf leiden tot een wijziging van activiteiten raakt dat ook de verleende natuurvergunning. Maar in de discussie over die maatregelen is juist die vergunning van groot belang, omdat daarin is bepaald welke activiteiten zijn toegestaan.

Omdat het vooralsnog om vrijwilligheid gaat, zal de overheid veehouders moeten ‘verleiden’ mee te werken. Als je als ondernemer toch maatregelen opgelegd krijgt, moet de overheid je daarvoor compenseren. Ook als het uiteindelijk op onteigening zou aankomen, moet daar een volledige schadeloosstelling tegenover staan. Als je dan een geldige vergunning hebt, versterkt dat je onderhandelingspositie. Het hebben van de juiste vergunningen is dus een garantie dat je niet tussen wal en schip terecht komt.

Die vergunningen zijn dus waardevol, en wettelijk gezien mag je de vergunde activiteiten ook gewoon uitvoeren. Toch voelt het voor veel boeren, begrijpelijk, vreemd om in deze periode te investeren. Om hen te helpen hebben we als Agrifirm Exlan de Stikstofperspectiefscan ontwikkeld. Met deze scan brengen we in kaart wat de vergunde rechten van de ondernemer zijn en welke innovatieve oplossingen op hun erf beschikbaar zijn. De scan geeft de ondernemer een helder beeld wat zijn positie is, wat zijn rechten zijn en wat er van hem wordt verwacht.”

Meer info? Kijk op agrifirm.nl/stikstofperspectief

De beleving op de boerderij van de

Rianne Hanegraaf heeft samen met haar man Maurice een melkveehouderij in het Brabantse Maren-Kessel. Sinds 2021 hebben ze hun eigen melktap en sinds afgelopen voorjaar zijn ze pick-up point voor Boer&NLekker.

“Het leek ons leuk iets extra’s met het bedrijf te doen. In 2021 ontstond het idee een melktap te plaatsen en zijn we gestart met de verkoop van onze eigen verse melk. Later hebben we dit uitgebreid met onze yoghurt en hangop en inmiddels verkopen we ook kaas, eieren en ijs van collega-boeren uit de omgeving. Sinds afgelopen voorjaar zijn we pick-up point voor Boer&NLekker. Ook onze aardbeien hangop en vanilleyoghurt is via Boer&NLekker te verkrijgen.”

“Wat ik zo leuk vind aan onze melktap en onze bijdrage aan Boer&NLekker is dat de consument dichterbij de boerderij komt en ziet hoe het er bij ons aan toe gaat. Je kunt bij ons rondlopen over de boerderij, informatie krijgen en uiteraard onze producten proeven. Het gaat echt om de beleving. Ook van het maken van de producten en de vele positieve reacties op de smaak ervan geniet ik enorm.”

Afz.: Postbus 20000, 7302 HA Apeldoorn

Voornaam en Achternaam Straat en huisnummer Postcode en Plaats