Τεχνική Το κύριο μέσο έκφρασης για τον Μπέικον είναι σαφώς το χρώμα. Τα υλικά του είναι περιορισμένα σε σύγκριση με άλλους ζωγράφους, μάλλον επειδή προτιμά να προσηλώνεται στη ζωγραφική πράξη. Απ’το 1944 και μετά, αφού ζωγράφισε τις Τρεις
σπουδές για φιγούρες στο κάτω μέρος μιας Σταύρωσης, ο Bacon δουλεύει αποκλειστικά σε
56. Τα γάντια του Francis Bacon
μουσαμά1.
τελαρωμένο ‘Όμως ο μουσαμάς δεν είναι αρκετά τραχύς για να κρατάει τα παστέλ και τα χρώματα λαδιού όπως ήθελε. Τυχαία και για οικονομικούς λόγους, ανακαλύπτει την απορροφητική απροετοίμαστη επιφάνεια του πίσω μέρους ενός ήδη χρησιμοποιημένου καμβά2, την οποία θα χρησιμοποιεί καθ’όλη τη διάρκεια τη ζωής του.
περισσότερα έργα του. Χονδρικά σχεδιάζει με πινέλο ένα ασαφές περίγραμμα της μορφής και αρχίζει να δουλεύει αμέσως με φαρδιά πινέλα. Τις επίπεδες επιφάνειες από ακρυλικά ή χημικά χρώματα τοίχων, τις φτιάχνει στο τέλος. Ο διαχωρισμός μεαξύ κεντρικής μορφής-παράστασης και φόντου αντανακλάται, λοιπόν και στα υλικά που χρησιμοποιεί. «Για το ζωγράφισμα της κύριας εικόνας,ο Bacon χρησιμοποιεί κυρίως ειδικά λάδια ζωγραφικής…Προσθέτει κάποιο διαλυτικό, συνήθως νέφτι. Φαίνεται ότι απολαμβάνει την ιδιαίτερη ευαισθησία και την πλαστικότητα αυτού του υλικού»5.
Ο ίδιος έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην έννοια του τυχαίου και του «ατυχήματος» στη ζωγραφική του. Μας πληροφορεί από συνέντευξή του: «Ξέρεις, στην περίπτωσή μου όλη η ζωγραφική που κάνω είναι τυχαία... Χρησιμοποιώ πολύ φαρδιά πινέλα, κι έτσι, όπως δουλεύω, πολύ συχνά δεν ξέρω πως θα συμπεριφερθεί η μπογιά, που κάνει ένα σωρό πράγματα, πολύ καλυτερα απ’αυτά που θα μπορούσα εγώ να την οδηγήσω να κάνει»3 και συνεχίζει «Δουλεύω εναλλάσσοντας λεπτά και παχιά στρώματα χρώματος. Σε κάποια σημεία το χρώμα είναι πολύ λεπτό και σε άλλα πολύ παχύ»4(εικ.57). Αλλού τραβάει το πινέλο για να αφήσει πριωνοτά ίχνη χρώματος, «μαστιγώνει» τον καμβά με χρώμα ή πιέζει το σωληνάριο κατευθείαν πάνω στο έργο (εικ. 58,59).
Η έννοια της ωμότητας διαπερνάει και την ίδια την τεχνική του καθώς πολλές είναι οι περιπτώσεις όπου είτε ξύνει έντονα τον καμβά, ώστε να προεξέχουν κλωστές και νήματα, είτε με τα δάχτυλά του «λερώνει» τους πίνακές του με σκόνη ή χώμα(εικ. 60). Τέλος, υπάρχουν περιπτώσεις που χρησιμοποιεί υφάσματα ή σφουγγάρια για να «απλώσει» ή συμπιέσει το χρώμα με αποτέλεσμα να μένουν ίχνη της ύφανσής τους (εικ. 61). Το τυχαίο χρησιμοποιείται με ποικίλλους τρόπους πάντα και παντού, με έναν όμως τρόπο ελεγμένο όσο και υπολογισμένο. «Το δημιουργικό και το κριτικό γίνονται μία και μόνο ενέργεια»6.
Από το τελευταίο του ημιτελές έργο (εικ.55) είναι πολύ σαφής ο τρόπος με τον οποίο δούλευε στα 1
4
2
5
Durham A., στο Sylvester, Η ωμότητα των πραγμάτων, σελ.224 Durham A., στο Sylvester, Η ωμότητα των πραγμάτων, σελ.224 3 Sylvester, Η ωμότητα των πραγμάτων, σελ.16
Sylvester, Η ωμότητα των πραγμάτων, σελ.18 Durham A., στο Sylvester, Η ωμότητα των πραγμάτων, σελ.225 6 Durham A., στο Sylvester, Η ωμότητα των πραγμάτων, σελ.228 28
