FORD ESCORT TC Autor: Ljubomir Ivanović
70’ godina prošlog vijeka , po mnogima zlatno doba jugoslovenskog automobilizma, domaći takmičari vozili su automobile kao i takmičari u Evropi. Ford Escort MK1 predstavljen je 1. januara 1968. pod sloganom:“Mala kola koja to nijesu”, zamjena uspješnog Ford UK modela Anglia. Od 1968 - 1975. proizveden je u preko 2 miliona komada. Bio je prvi Fordov vanevropski automobil, konstruisan u Velikoj Britaniji, pravljen u Njemačkoj i Velikoj Britaniji. Prije, Ford UK i Ford Germany proizvodili su posebne automobile, objedinjenjem formiran je Ford Europe, sjedište u Kelnu, radi ujednačavanja proizvodnje i veće konkurentnosti. Primjer je slijedio i GM, ujedinio je Opel i Vauxhall, General Motors Europe. U proljeće te 68. oko 20 Ford Escort-a, crveni, dvoje vrata, lijevi upravljač, na promotivnoj turneji kroz Evropu prošli su kroz Jugoslaviju, ka Grčkoj i dalje Turskoj i Istambulu. Domaćin je bio Interexport, tada zastupnika Ford-a za Jugoslaviju. Konvencionalan automobil, motor naprijed, zapremine 1,1 i 1,3 litra , za neka tržišta 0,95, pogon nazad, 4 brzine, zadnja kruta osovina sa lisnatim oprugama, pravio se kao limuzina sa dvoje vrata, od 1969.i četvoro, kao karavan sa troje , jeftin, predviđen za široke mase. Početkom 60’ Ford, Colin Chapman i Lotus, preko njih i Cosworth, počinju uspješnu saradnju. Rezultat je Ford Lotus Cortina, kojom Jim Clark osvaja British Saloon car Championship 1964. Uz to, Clark 1965. dobija Indy 500, Lotus Ford 38, pojavljuju se 1966. Cosworth 1600 FVA . i 1967. Cosworth 3000 DFV., osnove moderne formule 2 i formule 1. Početkom 1968. dolazi Ford Escort TC (TWIN-CAM), motor iz Ford Lotus Cortina, 2 bregaste u glavi, 8 ventila, dva dupla Weber-a, 1.558 ccm, 110 ks. Mali, slabašni
8
AUTO magazin Septembar 2020
i konzervativni automobil pretvoren je u rasno trkačko grlo. Od 1968 -1971. proizvedeno je oko 1.200 TC-a, a 2. marta 1968. kod FIA homoligiran u Grupi 2 ( minimalna proizvodnja 1.000 komada) i uključen u takmičenja. Uzgred, Ford Escort 1100 De lux je koštao 635 brit. funti, a Ford Escort TWIN CAM 1.123. U ljeto 1968. Roger Clark pobjeđuje na prvom reliju za Ford Escort TC Grupa 2, Irish Rally, Ford GB osvaja Evropski reli šampionat za marke, preteča WRC-a, vozači R. Clark, Bjorn Soderstrom, Hannu Mikkola i Ove Andersson. Sledeće, 1969., Ford Europe ponavlja ovaj uspjeh, vozači R. Clark, Dieter Staepelare, Bjorn Soderstrom i Hannu Mikkola. Ford Escort TC je pobijedio, među ostalim, i na čuvenim Akropolisu u Grčkoj i 1000 jezera u Finskoj. Na trkama, Ford Escort TC Grupa 5, Australijanac Frank Gardner, osvaja British Saloon car Championship 1968., a poznati Njemački vozač Dieter Glemser Njemački šampionat turističkih automobila( Deutschen Automobil-Rundstreckenmeisterschaft) 1969., vozili su ga i Jackie Stewart, Jacki Ickx,...na raznim trkama, u Kupu Evrope za turističke automobile 1969. vozila je Belgijanka Yvette Fontaine, a na Velikoj nagradi Beograda, trećoj trci te sezone, vozio ga je Han Akersloot. Sjećam se tog lijepog narandžastog automobila parkiranog na travi na Ušću nakon treninga. 1970. je preimenovani Evropski šampionat turističkih automobila bio je raspisan za Grupu 2, malo r e striktivnija u odnosu na Grupu 5 po pitanju prepravke automobila, a uve-
dena je nova klasa od 1301-2000 ccm, što je eliminisalo Ford Escort TC iz konkurencije. Prvak Jugoslavije na kružnim stazama iz 1968. Bogdan Damjanović, klasa preko 1300 ccm, Ford Cortina GT, u 1969. nastavio je tradiciju voženja automobila iz Engleske. Prvi put pojavljuje se 30. maja 1969., III Yu reli, kasnije vozi sve 4 trke Ljetnje lige automobilista Jugoslavije, klasa preko 1200 ccm, još neke trke i relije, klasa do 1.600 ccm, ali te godine nije proglašen Šampionat Jugoslavije. Ford Escort TC, je, praktično, bio serijski automobil, sa GB tablicama, TLO 397G, serijske felne, sportske Dunlop gume i desni volan, mali problem, uglavnom se na trkama vozio lijevi krug, mada se u svijetu uglavnom vozi desni, u smjeru kazaljke na satu. 1970. Šampionat Jugoslavije bio je raspisan za Grupu 2. B. Damjanović (Akademski Bgd) je vozio Ford Escort TC, malo unaprijeđen, sa BG tablicama, BG 136 352, sa felnama Minilite. Konkurencija u klasi 1301 – 1600 ccm su mu bili Robert Lang BMW 1600 Alpina (AMTK Beograd), Đorđe Novaković BMW 1600 (AMTK Bgd), Pera Kolić BMW 1600 (AAMK Bgd) i Goran Kolić Fiat 124 s (AAMK Bgd). BMW 1600 Alpina Langa je bila vrhunski spremljena i mnogo jača od Ford Escort-a TC i Lang je postao Šampion Jugoslavije. Damjanović je bio drugi. Ostali nisu imali konkurentne automobile.
