Contact voorjaar 2020
Zwemmen “Alle gezichten staan op vrolijk”
Martin den Hartog, nieuwe voorzitter RvB Voetbalherinneringen zorgen voor contact Meer nodig dan ‘Stenen stapelen’
1
Inhoud voorjaar 2020
Contact Het magazine van AxionContinu
Luisteren Ik heb kinderen in de puberleeftijd en zoals in elk gezin is er wel eens wat gedoe. Mijn zoon was wat stil de laatste tijd. Aan de keukentafel vroeg ik wat er aan de hand was. Wat bleek, hij vond een aantal meisjes leuk en wist niet zo goed hoe hij daar mee om moest gaan. Dat leverde hem een hoop stress op. We hadden een mooi gesprek en hij was zichtbaar opgelucht. Door er over te praten, het te benoemen viel er een last van hem af en vond hij zelf een manier om er mee om te gaan.
6 10
20
4 Martin den Hartog 6 Even geen last van zwaartekracht 10 Tikkie Terug 12 Het belang van de OR 13 Inzicht in elektronisch zorgdossier 20 ‘Stenen stapelen’ 24 Zoeken naar draagvlak
Rubrieken 8 Graag gedaan 14 Functie Centraal 16 Mijn verhaal 19 Social talk 22 Kort Contact 26 Op locatie
Luisteren, echt luisteren met aandacht is zo belangrijk. Je hoeft niet altijd met een oplossing te komen, die komt vaak vanzelf als je een luisterend oor biedt. In ons werk zien we dat ook. In dit nummer lees je over het moreel beraad. Soms heb je in de zorg met situaties te maken die ingewikkeld zijn. Wat goed lijkt voor de één, kan vervelend uitpakken voor een ander. Binnen AxionContinu zijn er medewerkers opgeleid om dan een groepsgesprek te begeleiden, een moreel beraad. De deelnemers zijn gelijkwaardig, luisteren aandachtig zonder waardeoordeel en krijgen begrip voor elkaars argumenten. Zo kan een zo goed mogelijke beslissing worden genomen voor die specifieke situatie. Vaak blijken er mogelijkheden te liggen in een onverwachte hoek. Een mooi voorbeeld van luisteren met aandacht vind ik ook wat er in ’t Huis aan de Vecht gebeurt. Bewoners vertelden dat zij graag meer willen bewegen, het liefst zwemmen. Medewerkers hebben goed geluisterd naar deze wens, zonder gelijk ‘dat kan niet’ te zeggen. Het blijkt dus wél te kunnen. En veel mensen dachten enthousiast mee om het mogelijk te maken. Je leest het verderop in dit blad. Goede zorg, voor de cliënten én voor elkaar, begint voor mij met luisteren. Dit hoeft niet veel tijd te kosten, maar levert zoveel op. Hoe mooi zou het zijn als we onszelf de tijd gunnen dit wat vaker te doen. Marie-Claire van Hek Raad van Bestuur
Houdoe Als je dat hoort (of ziet…) dan weet je dat je in Brabant bent. En dat waren bewoners van woonzorgcentrum Mariënstein dan ook begin deze maand. Ze brachten met begeleiders een paar heerlijke dagen door in vakantieboerderij Natuurlijk in Lage Mierde. Op het programma stond onder meer een uitstapje met de huifkar achter een trekker naar een pannenkoekenrestaurant in Reusel. En voor wie moeite had de huifkar in te klimmen, reed er een busje mee. De sfeer? De foto’s zeggen genoeg. En die pannenkoeken gingen erin als…
4
Martin den Hartog is met ingang van 1 maart de nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur. Hij volgt Eliane Thewessen op. Marie-Claire van Hek, die in september is begonnen, is het andere lid van de Raad van bestuur.
Martin den Hartog
Nieuwe voorzitter Raad van Bestuur
M
artin noemt zichzelf als een echte ‘zorgman’. “Ik ben opgeleid als verpleegkundige aan de hogeschool in Utrecht, waar ook mijn eerste echte baan was. Verpleegkundige in de psychiatrische kliniek die was gevestigd in het gebouw waar nu hotel Karel V huist. Ik werkte daar met veel plezier maar mijn nieuwsgierigheid reikte verder.” Hij ging weer studeren, Gezondheidswetenschappen in
Maastricht, en promoveerde aan de Universiteit van Tilburg op de effecten van marktwerking op onder andere de kwaliteit van zorg in ziekenhuizen. Hij was actief in diverse bestuurlijke functies, onder andere bij het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg). Bijna zeven jaar was hij bestuurder van Avoord Zorg en Wonen, een organisatie voor ouderenzorg in Zuidwest-Brabant. “We hebben daar heel mooie dingen neergezet. Volgens Zorgkaart Nederland
behoort Avoord tot de top 10 beste zorginstellingen.” Waarom dan de overstap gemaakt naar een andere organisatie? “AxionContinu heeft ook een goede reputatie en grote ambities. Deze organisatie is bovendien twee keer zo groot en heeft de hele range in huis om goede zorg aan ouderen te bieden. Wat me ook aantrekt is de grootstedelijkheid waar je hier mee te maken hebt. Dat heeft weer andere uitdagingen en charmes.”
Oplossingen De sollicitatiegesprekken voelden goed. “Ook deze eerste werkdag is me prima bevallen. Ik voel me heel welkom en iedereen is heel open. Het is duidelijk voor welke opgaven we staan. De ouderenzorg heeft te maken met vergrijzing en ontgroening. Kort gezegd: er komen steeds meer ouderen die zorg nodig hebben en er zijn niet voldoende mensen om die zorg te bieden. Daar zullen we oplossingen voor moeten vinden. Deels moeten we die gaan zoeken in slimme technologie, deels in een andere opzet van sommige vormen van zorg.” Martin den Hartog:
“Ook deze eerste werkdag is me prima bevallen. Ik voel me heel welkom en iedereen is heel open.” Hij noemt een voorbeeld. “Je hoort nu mensen soms zeggen: ‘Jammer dat het verzorgingshuis is verdwenen’. Maar in feite zijn ze er nog altijd, alleen zijn het nu flats en woongebouwen waarin relatief veel ouderen wonen. Als je voorzieningen van het vroegere verzorgingshuis daarheen kunt brengen, heb je hetzelfde effect. Om dat te organiseren, is samenwerking nodig met gemeentes en woningbouwcoöperaties. Ik denk dat een grote organisatie als AxionContinu daarin het voortouw kan nemen.”
Complex Samenwerking met andere partners is één van de hoofdpijlers uit het meerjarenbeleidsplan van AxionContinu. “Daarin kan ik me dus helemaal vinden, net als in het vergroten van onze expertise, een ander speerpunt. Als mensen denken dat ouderenzorg nu al complex is, kan ik ze zeggen dat het alleen nog maar complexer zal worden. We zullen onze medewerkers dus moeten ondersteunen en ons voortdurend moeten
afvragen wat zij nodig hebben om hun werk goed te kunnen blijven doen. En goed naar ze luisteren, want zij staan het dichtst bij de cliënten. Wetenschappelijke ontwikkelingen en inzichten zullen we moeten vertalen naar het primaire proces.”
Oude dag Martin was voorzitter van de Associatie Hospicezorg Nederland. “Verpleeghuiszorg is geënt op wonen, maar palliatieve zorg wordt een steeds belangrijker onderdeel van die zorg omdat ouderen korter bij ons verblijven en soms al in de palliatieve fase bij ons binnen komen. Dat laatste stuk van het leven krijgt gelukkig steeds meer aandacht. Ik heb grote bewondering voor medewerkers en vrijwilligers die in een hospice werken en ik heb die zorg ook zien groeien. De aandacht voor een waardig afscheid lijkt toe te nemen, het besef dat de dood bij het leven hoort en dat het belangrijk is daar met familie of anderen over te praten. En eigenlijk geldt dat voor ouder worden in het algemeen. Niets is zo voorspelbaar als dat we ouder worden. Maar wat dat betekent voor hoe je wilt wonen of wat je nog zou willen doen, daar staan maar weinigen bij stil. Ook daar zouden we vroegtijdig over na moeten denken en op moeten handelen. Immers we zullen steeds meer zelf voor onze oude dag moeten zorgen ook in financieel opzicht. Dat zal de komende jaren echt wel een thema zijn.” ●
5
6
Even geen last van zwaartekracht Bewoners met niet-aangeboren hersenletsel uit ’t Huis aan de Vecht gaan iedere twee weken zwemmen in De Kwakel. Ingewikkeld? Best wel. Te doen? Jazeker! En de voldoening is onbetaalbaar.
K
ijk eens, de gezichten staan allemaal op vrolijk,” zegt de 93-jarige mevrouw Van Bergen. Ze heeft zojuist ook zelf met een voortdurend stralende lach een heerlijk uurtje in het warme water doorgebracht met een vrijwilligster. Daarna hielpen een zwembadmedewerker en zorgmedewerkers haar met behulp van een speciale tillift uit het doelgroepenbad. “De eerste keer zag ik er wel een beetje tegenop, maar inmiddels weet ik hoe het hier werkt en vind ik het zwemmen heerlijk.”
De ouderdom en een hersenbloeding maakten mevrouw Van Bergen minder beweeglijk, maar daar heeft ze in het water minder last van. “Het is gezond voor lijf en leden en het geeft een fijn gevoel dit nog te kunnen.”
Eigen idee Enkele bewoners legden de zwemwens op tafel tijdens een huiskameroverleg vorig jaar. Medewerkers van de afdeling - met bewoners die niet-aangeboren hersenletsel hebben – kaartten dit direct aan bij het management. Bewoonster Karen Ebert hoorde tot de initiatiefneemsters. “Ik heb lichamelijke beperkingen, ook door een versleten heup, en ik wilde wel iets anders naast de behandeling door een fysiotherapeut. Met zwemmen doe je iets voor jezelf, maar ook met anderen en dat vind ik gezellig.”
Schot in de roos Na drie keer concludeert ze dat het een schot in de roos is. “Het was de eerste keer even zoeken naar alles, maar nu duiken we met z’n allen gewoon de kleedkamer in. In het water voel je minder pijn en ook de hoge temperatuur is heel aangenaam.” Denken vanuit mogelijkheden is vruchtbaarder dan beperkingen als uitgangspunt nemen. Zwemmen als
‘bewegingsgerichte zorg’ maakt dat mooi duidelijk. “We wilden het graag proberen, dus na het huiskameroverleg stelden we onszelf de vraag: hoe gaan we het allemaal organiseren en wat hebben we nodig,” zegt Roos Peek. Samen met collega Angelique Derks gaf zij de plannen vorm.
7
Edwin van der Sar Ze legden hun oor te luisteren bij de Edwin van der Sar Foundation, die projecten opzet om mensen met niet-aangeboren hersenletsel te ondersteunen. Ze informeerden bij De Hoogstraat Revalidatiecentrum in Utrecht hoe zij in hun zwembad werken met patiënten en kwamen zo in contact met De Kwakel. Roos: “Iedereen was meteen enthousiast, ook de vrijwilligers die we erbij betrokken. Het is een zware inspanning, maar we doen het allemaal graag.” Zes bewoners gingen begin dit jaar van start en mede door de goede samenwerking tussen de begeleiders en het zwembadpersoneel liep alles al snel op rolletjes. Iedere twee weken gaan ze naar De Kwakel, op een kwartiertje lopen afstand. “Een geweldig initiatief,” zegt vrijwilligster Ineke Snel. “De deelnemers worden er blij van, ik zie dat ze meer zelfvertrouwen krijgen in het water. Het zou mooi zijn als het project een permanent karakter krijgt.”
Miniwachtlijstje Dat is nog niet helemaal duidelijk, ondanks dat de belangstelling groot is. De kosten, bijvoorbeeld de
Medeinitiatiefnemer Karen Ebert:
“Met zwemmen doe je iets voor jezelf, maar ook met anderen en dat vind ik gezellig”
huur van het zwembad, zijn niet gering. Er is voor vier maanden geld, maar daarna? “Axioncontinu hoopt vooral de kosten zelf te kunnen blijven dragen, maar we denken ook aan andere mogelijkheden, bijvoorbeeld financiering via crowdfunding. En subsidie vragen aan de gemeente Utrecht zou ook een Fysiotherapeut Sanne Hendrix mogelijkheid kunnen zijn.” Roos: dacht mee met het plannen “Via het zwemmen maken we maken en neemt af en toe een kijkje in het zwembad om te zien reclame voor het hebben van hoe de deelnemers zich houden. een actieve rol in de samenleving en participatie wordt “Iemand die bijvoorbeeld een steeds belangrijker.” beroerte heeft gehad, heeft in het water minder last van Niet meer op slot lichamelijke beperkingen. Denken in mogelijkheden, dus. Als zwemmen niet lukt, is De bewoners zijn de investerinlopen in het water ook al fijn. gen waard, zeggen Roos en We houden zorgvuldig in de Angelique in koor. “Deelnemers gaten of de deelnemers niet te die in het begin nog wat vermoeid raken, uiteindelijk gaat het om ontspanning. Het is watervrees hadden, zie je nu op geweldig om vanuit verschilhun rug zwemmen. Even geen lende invalshoeken en speciazwaartekracht voelen ervaren lisaties samen de wensen van ze als ontspannend.” bewoners te kunnen vervullen.” En na afloop staat de koffie in het restaurant van De Kwakel klaar. Karen: “Ik noem het naborrelen, iedereen zit hier met elkaar te kletsen. Op deze manier wordt het makkelijker de moed erin te houden, ondanks beperkingen.” ●
Ontspanning
Vrijwilligers zijn onmisbaar voor AxionContinu. In deze rubriek vertellen zij over hun vrijwilligerswerk in de locaties.
Graag gedaan
8
Marianne Defilippis:
Marianne met Mevrouw Wazir
Ik probeer iedereen te stimuleren. Dat lukt niet altijd, maar ik leer wel steeds beter wat het beste werkt.
Begeleiden binnen de lijntjes
M
arianne Defilippis is met een potlood in haar hand geboren. Zolang ze zich kan herinneren, is ze in de ban van tekenen. Creativiteit is vaak erfelijk en in het geval van Marianne is zo-moeder-zo-dochter absoluut van toepassing. Als ze thuis in stilte een portret maakt, komt ze helemaal tot rust. Misschien is het maken wel belangrijker dan het resultaat,
want dan krijg je te maken met het oordeel van anderen en dat is voor een onzeker iemand niet altijd een pretje. Maar wanneer ze bewoners van woonzorgcentrum Isselwaerde helpt met schilderen, verdwijnt die onzekerheid als sneeuw voor de zon. “Het is hier geweldig. Bewoners vinden het fijn als ik er ben en de medewerkers nemen me serieus als vrijwilliger. Iedereen accepteert me, eigenlijk gaat hier alles vanzelf.”
Speurtocht op internet Marianne werd ruim vier jaar geleden vrijwilliger dankzij haar buurvrouw met wie ze daarover aan de praat raakte. Ze ging aan de slag bij een zorgorganisatie voor het rondbrengen van de koffie, maar de sfeer vond ze niet om over naar huis te schrijven. Tijdens een speurtocht op internet naar andere mogelijkheden had ze al snel beet: Isselwaerde zocht een begeleider voor het schilderen door bewoners op de maandagochtenden. “Toen de medewerkers ontdekten dat ik best aardig kon tekenen, lieten ze me steeds meer doen. Het werken met bewoners is heerlijk. Elke week is anders, elke week is bijzonder.”
Met kleur tot leven brengen De bewoners kleuren de omtrekken in van plaatjes die Ellen Klein, medewerker welzijn, uitzoekt. Dieren en natuurtafereeltjes zijn het populairst.
Mevrouw Wazir werkt aan een vaas met bloemen en vissen, meneer Van Doorn brengt uiterst zorgvuldig twee stripfiguren met kleur tot leven. Lachend ontvangt hij complimenten. “Nou, met dat talent van mij valt het wel mee, hoor.” Marianne neemt bij alle deelnemers een kijkje, geeft geduldig aanwijzingen en doet soms iets voor. “Ik heb iets met ouderen en vind dat ik iets voor ze moet doen. Je weet nooit hoe ze binnenkomen, wat je te wachten staat. Soms zijn ze in zichzelf gekeerd, soms uitbundiger. Ik probeer iedereen te stimuleren. Dat lukt niet altijd, maar ik leer wel steeds beter wat het beste werkt.”
9
Blue Monday, maandag 20 januari, staat wereldwijd bekend als de meest deprimerende dag van het jaar. Daar doet AxionContinu niet aan mee. Daarom heeft AxionContinu speciaal op die dag zowel in De Bijnkershoek als in Mariënstein een gezellige bijeenkomst met erwtensoep en roggebrood voor alle vrijwilligers van AxionContinu georganiseerd.
Nog even boeiend Na vier jaar vindt ze haar vrijwilligerswerk nog even boeiend als aan het begin. “Mensen zie je achteruitgaan, sommigen overlijden. Dat is af en toe best moeilijk, zeker wanneer je met iemand een sterkere band voelt, maar soms denk ik ook: het is misschien wel beter zo.” Na afloop van de schilderles gaat ze hoe dan ook voldaan weer naar huis. “De bewoners genieten enorm. Hun gezichten vertellen het hele verhaal, daar heb je geen woorden voor nodig. Meneer Van Doorn kleurt voor de vijfde keer dezelfde tekening in. Iedereen vindt die mooi en daar geniet ik van.”
Star Wars-taart Thuis neemt ze misschien zelf het potlood weer ter hand. Of bakt ze een taart. Maar die moet dan ook wel weer een kunstwerk worden. De foto’s die ze laat zien doen denken aan de Taarten van Abel: een prachtige Star Wars-taart voor haar zoon en een aandoenlijke creatie met een meisje dat in de taart duikt voor haar dochter. “Met die hobby ben ik een jaar geleden begonnen. Eigenlijk ben ik altijd bezig met mijn handen.” Ze lacht. “Ik móet wel, mijn man heeft twee linkerhanden.” ● Bewoner meneer Van Doorn
en workshops Trainingen van AxionContinu voor vrijwilligers
2020 1 09-03-20 10:38 AC Trainingen 2020.indd 1
Trainingen en workshops voor vrijwilligers Voor vrijwilligers is er een uitgebreid aanbod van trainingen en workshops. Het programma biedt trainingen en workshops die de vrijwilliger verder helpen bij het werk met onze cliënten.
Ook vrijwilliger worden? Kijk op: mijnprachtbaan.nl
Vrijwilligersnieuws
Blue Monday vrijwilligers
10
Voetbalherinneringen zorgen voor contact
Tikkie Terug De grote huiskamer van woonzorgcentrum De Gildenborgh is deze middag afgeladen vol. Het tweede deel van de documentaire over het ontstaan van FC Utrecht in de jaren zestig wordt vertoond op een groot scherm. De passie van de vrijwilligers van ‘Tikkie Terug’ werkt aanstekelijk, want de bewoners, onder wie oud-voetballer Co Alflen, kijken drie kwartier met volle aandacht.
T
ikkie Terug’ is een initiatief van een groep mannen die de voetbalgeschiedenis van Utrecht in leven willen houden. Ze heten ‘Het DOS/Elinkwijk/Velox comité’, naar de drie clubs die in 1970 fuseerden tot FC Utrecht. Hoe die fusie tot stand kwam, wordt verteld in de documentaire FC fUsie. Voetbalherinneringen blijken een uitstekende manier om contact te maken met ouderen, zeker ook ouderen die kampen met een vorm van dementie. Velen hebben zelf gevoetbald, zoals Co Alflen, die als technisch begaafde middenvelder als zeventienjarige debuteerde in Velox 1 en met die club landskampioen werd bij de
amateurs. Daarna was hij nog jarenlang actief als trainer. Veel mannen – en ook vrouwen, want die zijn er ook – hebben iets met voetbal. Een bewoner weet bijvoorbeeld nog hoe hij samen met zijn vader naar wedstrijden ging kijken. Nu gaat hij niet meer, zeg hij, want het niveau is niet meer wat het vroeger was.
Oude tijden doen herleven Gert van Es is de drijvende kracht achter ‘Tikkie Terug’. “Robbert Bleys benaderde ons comité omdat hij een documentaire wilde maken over de fusie. Wij brachten Van links naar rechts Wijnand de Ruiter, Teus Huygens, Marco Cabo en Gert van Es.
11
Oud voetballer Co Alflen
hem in contact met oud-spelers en toen ontstond ook het plan om er meer mee te doen. Bij andere activiteiten zagen we hoe sterk voetbalherinneringen nog leven bij oude mensen. Het streven van ‘Tikkie Terug’ is een bijdrage leveren om eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan door oude tijden te doen herleven. We hebben contact gezocht met diverse organisaties voor ouderenzorg en die reageerden enthousiast. Tot de zomer zijn er zo’n 45 bijeenkomsten in de stad Utrecht en randgemeenten, waarvan alleen al veertien bij AxionContinu. Er zijn al plannen om er na de zomer mee door te gaan.”
Utereg m’n stadsie Documentairemaker Robbert Bleys – als voetballer niet doorgebroken – stelde zijn film kosteloos beschikbaar voor het project en veel oud-voetballers doen vol overgave mee. Deze middag zijn onder meer Marco Cabo en Teus Huygens aanwezig. Ze zingen na afloop
Vrijwilliger Dirk van den Ham:
“Ineens ging ie weer praten. Dat is zo mooi om te zien. Daar doe je het voor.”
Tikkie Terug ook in Mariënstein met Yvon Thess en Arie Middelkoop
van de documentaire het clublied van Velox – ‘door vriendschap steeds eendrachtig’ – en natuurlijk ook Utereg m’n stadsie, de stads-hymne die door de zaal uit volle borst wordt meegezongen. Dan lopen Marco Cabo en Teus Huygens naar Co Alflen. Die kan niet meer uit zijn woorden komen, maar zijn ogen drukken wel herkenning uit. ‘Tikkie Terug’-vrijwilliger Dirk van de Ham kijkt van een afstandje liefdevol toe. “Bij een vorige bijeenkomst zat een man die nauwelijks nog sprak. Toen was ‘mister Utrecht’ Leo van Veen erbij. Die ging naast hem zitten en het bleek dat ze bij dezelfde amateurclub hadden gespeeld. Ineens ging ie weer praten. Ook verzorgenden keken elkaar aan. Dat is zo mooi om te zien. Daar doe je het voor.” ●
De documentaire FC fUsie van Robbert Bleys is verschenen op dvd en voor €18,50 te koop bij Plato, Broese Boekverkopers, VVV Utrecht. Of te bestellen via info@astrorama.nl. Dan is het € 22,50 (inclusief verzendkosten). Meer informatie: www.fcfusie.nl
“Medewerkers denken vaak dat de OR niet veel invloed heeft, maar er wordt zeer zeker naar ons geluisterd.”
12
Woonzorgondersteuner Gonda de Jong zwaait binnenkort af als ondernemingsraadslid omdat ze met pensioen gaat. Ze vindt het belangrijk dat medewerkers kunnen meepraten over wat er binnen de organisatie gebeurt.
Gonda de Jong en Wout Janssens
Het belang van de OR F ysiotherapeut Wout Janssens zit sinds één jaar in de OR en is sinds begin 2020 voorzitter. “Een snelle carrière,” grapt Gonda als we na hun wekelijkse bijeenkomst op het Centraal Bureau in Utrecht bij elkaar zitten. Wout: “Elke maandagmiddag van 1 tot 3 bespreken we de lopende zaken. Vanmiddag hebben we bijvoorbeeld gesproken over de enquête die we naar medewerkers hebben gestuurd over de balans tussen werk en privé. Er bestaan afspraken over diensten en roosters, bijvoorbeeld dat iemands rooster drie maanden tevoren bekend moet zijn. De vorige raad van bestuur had een positief beeld van de uitwerking van de kanteling werktijden, maar wij horen ook andere geluiden.” Gonda: “Zo’n enquête is voor ons een manier om de achterban te raadplegen en een beter beeld te krijgen van wat er speelt. Overigens vindt de raad van bestuur het prima dat wij een enquête uitdoen.”
Korte lijntjes “We proberen als OR zichtbaar te zijn in de organisatie,” zeg Wout. “Er zijn zeventien locaties en het mooist is als iedere locatie een vertegenwoordiger heeft in de ondernemingsraad, want dan heb je korte lijntjes met de achterban.” Maar dat ideaalbeeld wordt helaas niet gehaald. Tot voor kort waren er elf OR-leden. Door diverse redenen liep dat terug naar acht, en dat was reden om OR-verkiezingen uit te schrijven.
Verkiezingen De OR-verkiezingen zijn op 6 april. Als in mei de nieuwe leden instromen zal een inventarisatie worden gemaakt van de aandachtspunten voor de komende termijn. De balans tussen werk en privé en de roostering zullen daar vast weer bij staan.
Wanneer we elkaar spreken, kunnen medewerkers zich nog opgeven als kandidaat. Gonda: “Velen denken dat het heel veel werk is en het is soms best pittig. Maar je krijgt er ook vier uren per week voor.” Wout: “Hoe meer mensen in de OR zitten, hoe beter we de achterban kunnen vertegenwoordigen. En iedereen heeft zijn kwaliteiten. De een is sterker in het doorgronden van cijfers, de ander in het opstellen van enquêtevragen.”
Gonda de Jong:
“We worden wel degelijk vroegtijdig betrokken bij besluitvorming”
Veel opgestoken Gonda benadrukt dat ze veel heeft opgestoken van haar jarenlange lidmaatschap. “Je leert voor jezelf en collega’s opkomen, en ook om de andere kanten van een verhaal te zien.” Wout: “We zijn er natuurlijk in de eerste plaats voor de medewerker. Aan de andere kant moet je oog hebben voor de organisatie als geheel. Dat is soms lastig, bijvoorbeeld bij een grote verandering. Een goede OR is dan van belang, omdat iedereen weet dat er voldoende aandacht is voor de medewerkers.” ●
Het Cliëntportaal
Inzicht in je elektronisch zorgdossier
13
In de ziekenhuizen kan het al langer: je eigen medisch dossier inzien via je computer of tablet. Binnenkort kan het ook bij AxionContinu. Het Cliëntportaal, zoals het systeem heet, maakt het voor bewoners, revalidanten of thuiszorgcliënten mogelijk om hun eigen gegevens in hun elektronische zorgdossier te bekijken.
O
p dit moment kunnen alleen revalidanten en hun familieleden van Zorghotel De Wartburg en Domstate hun dossier digitaal inkijken. “Met deze locaties zijn we als proef begonnen om het Cliëntportaal uit te proberen,” zegt Peter Versteeg, projectleider bij AxionContinu. “We krijgen positieve reacties. Deze mensen testen op dit moment of alles werkt zoals het moet en zij geven bij ons aan of er nog dingen niet handig zijn en anders moeten. In maart volgen De Parkgraaf, de wijkverpleging en de eerste woonzorglocaties. We rollen het Cliëntportaal stap voor stap uit over de locaties. Naar verwachting is het in het najaar voor álle cliënten van AxionContinu mogelijk om hun zorgdossier via het Cliëntportaal in te zien.”
Handig Niet alleen is mogelijkheid tot inzage in het medisch dossier een wettelijke verplichting, het Cliëntportaal is ook handig. Peter: “Met het Cliëntportaal kan de cliënt zelf direct zien wat het zorgteam in zijn elektronisch zorgdossier schrijft. De cliënt of zijn vertegenwoordiger kan ook één of meerdere familieleden machtigen om erin te kijken. Zo zijn familieleden die niet naast de deur wonen ook op de hoogte van hoe het met vader of moeder gaat. Het dossier wordt elke dag bijgewerkt. Alleen de medische rapportages van de specialist ouderen-
geneeskunde (arts) zijn niet direct zichtbaar. Dat kan pas nadat er een gesprek met de arts is geweest, waarbij de juiste mondelinge toelichting kan worden gegeven.”
Veilig Het Cliëntportaal werkt heel gemakkelijk en is gebruiksvriendelijk. Inloggen kan op de eigen mobiele telefoon, tablet of computer via de website van AxionContinu. Via een sms komt er een authenticatiecode. Dat maakt het “Familieleden die systeem veilig. “Die veiligheid is ook niet naast de deur de reden dat het even heeft geduurd wonen, zijn zo ook voordat we met het systeem van start op de hoogte van konden gaan,” zegt Peter. “Er moet natuurlijk zorgvuldig worden omgehoe het met vader gaan met gegevens van de cliënt, of moeder gaat” maar ook met die van de medewerkers. Daarnaast moeten zorgmedewerkers zich nu bewuster zijn dat alles wat zij opschrijven ook voor de cliënt en familieleden begrijpelijk is. Geen vreemde afkortingen dus, die alleen zorgmedewerkers snappen.” Peter: “Ik kan iedere cliënt aanraden om het Cliëntportaal te gebruiken. Niet alleen heb je zelf direct inzicht in wat er speelt, ook is het mogelijk de familie beter te betrekken bij je dagelijks leven. Informatie is gewoon sneller beschikbaar.” ●
Testen Cliëntenportaal Peter is nog op zoek naar cliënten en contactpersonen die ook graag aan de test van het Cliëntportaal willen meewerken. Heb je belangstelling, dan kun je dat melden aan de leidinggevende van de afdeling. Die zorgt dan via Peter voor een inlogcode.
Functie centraal
14
Bij AxionContinu werken ruim 2000 medewerkers in bijna 140 verschillende functies. In deze rubriek staat steeds een andere functie in de schijnwerpers.
Medewerker welzijn Elleke van Ling
Even wennen Elleke van Ling is sinds anderhalf jaar medewerker welzijn in De Ingelanden. Ze is gekoppeld aan de afdeling voor bewoners met NAH (niet-aangeboren hersenletsel). “Hiervoor was ik meer dan zeventien jaar medewerker welzijn in Mariënstein in IJsselstein. Daar had ik alleen met ouderen te maken, terwijl hier ook mensen van mijn eigen leeftijd wonen. Dat vraagt een andere manier van omgang met de bewoners. In het begin was dat even wennen.” Bewegingsactiviteiten Volgens de functiebeschrijving zijn medewerkers welzijn gericht op het realiseren van een volwaardige en zinvolle dagbesteding van bewoners, waarbij hun wensen en behoeften centraal staan. Dat gebeurt vaak in de vorm van groepsactiviteiten zoals schilderen, muziekmiddagen, lezingen, koken en dagjes uit. Elleke heeft vanuit haar achtergrond – ze voetbalde op hoog niveau – een voorkeur voor bewegingsactiviteiten. In Mariënstein had ze diverse goedbezochte bewegingsgroepen en was ze betrokken bij de aanleg van een beweegtuin. Samenwerking “Een goede samenwerking tussen zorg en welzijn is belangrijk. Als je bijvoorbeeld met een groep op stap gaat, is het prettig als de zorgmedewerkers erbij betrokken zijn. Ik kan voor een dagje uit alles regelen en organiseren, zoals de entreekaarten, contacten met de locatie over lunch en rolstoeltoegankelijkheid en dergelijke. Maar de zorgmedewerkers weten nog beter wat bewoners aankunnen en nodig hebben bijvoorbeeld op gebied van medicatie, zodat je goed voorbereid bent en niet ter plekke voor vervelende verrassingen komt te staan.” In de nieuwe visie op welzijn wordt de samenwerking nog hechter. “Als je, zoals ik, veel op de afdeling bent, zie je samen met de zorgmedewerker en familie nog beter wat bewoners nodig hebben en kun je dus preciezer inspelen op wensen en behoeften. Het is eigenlijk een logisch gevolg van de overgang naar kleinschalig wonen. Het wonen in de huizen is steeds meer georganiseerd rond woonkamers.”
Eén op één Ze doet nog altijd groepsactiviteiten, bijvoorbeeld een volleybalgroep, een lunchclub en het wetenschapscafé. “En er zijn voor de afdelingen georganiseerde activiteiten, waaronder familieavonden en feesten zoals sinterklaas. Maar ik ben nu vaker individueel met een bewoner bezig. Het was even wennen, want je wilt het liefst voor zo veel mogelijk bewoners iets betekenen. Ik merk echter dat je bijzondere dingen kunt bereiken door één op één te werken of met kleinere groepen. Bijvoorbeeld als de communicatie wat moeilijker gaat, is met iemand naar muziek luisteren een mooie manier om in contact te komen. En dan is het een voordeel als je van dezelfde leeftijd bent, want je luisterde naar dezelfde hits.”
Oplossingen “Je moet als medewerker welzijn over best veel competenties beschikken: creatief, flexibel, enthousiast, empathisch, betrokken, assertief. En een goede antenne hebben voor uitgesproken en non verbale signalen, dus goede contactuele en communicatieve vaardigheden. Daarnaast moet je vraag- en oplossingsgericht kunnen werken. Je probeert iemands vraag in beeld te krijgen en naar oplossingen te zoeken binnen de mogelijkheden en beperkingen van de bewoner. Denken in mogelijkheden is het uitgangspunt van AxionContinu, maar iedere bewoner heeft zijn eigen tempo en daar moet je goed op blijven letten, zeker bij groepsactiviteiten.”
Blij “Het werk is heel afwisselend, geen dag is hetzelfde. Je observeert, stimuleert, begeleidt. De doelgroep waarmee ik mee werk heeft een best complexe problematiek, maar er liggen veel mogelijkheden en er is veel te behalen. Soms is het een kwestie van dingen uitproberen. En als het dan lukt om een bewoner iets zinvols te kunnen bieden, dat voelt zo goed, dan ga ik heel blij naar huis aan het einde van de dag. Laatst zei een bewoner: ‘Iedereen reageert altijd zo blij en enthousiast als jij binnenkomt’. Ik vind dat een mooi compliment.” ●
15
Functie Medewerker Welzijn Functiedoel Is verantwoordelijk voor het realiseren van centrale en individuele activiteiten voor cliĂŤnten. Opleiding Beroepsopleiding op MBO4-niveau, bijvoorbeeld SPW. Aantal medewerkers 52 Aantal fte 34,54
Elk levensverhaal is bijzonder. In ‘Mijn verhaal’ vertellen bewoners over hun lange levensgeschiedenis.
Mijn verhaal
16
Tijdens het dansfestival Voetjes van de Vloer afgelopen oktober zat één bewoner van De Bijnkershoek voortdurend te glunderen: mevrouw Van de Veer. Ze zag zichzelf als Zuilens meisje opeens zelf weer de foxtrot en de Engelse wals dansen. “Ik was vroeger een dondersteen, hoor.”
‘Veertje’
de dansende dondersteen
I
n haar gezellige appartement op de achtste etage, waar dochters Tineke en Joke net op visite komen, vertelt ze graag meer over die dondersteen van vroeger. De televisie staat toevallig aan met tennis: een herhaling van de damesfinale tijdens de Australian Open. Mevrouw Van de Veer (89) – “Iedereen hier noemt me Veertje” - vindt kijken naar sport heerlijk. “Ik kijk alles, behalve cricket,” zegt ze, waarna er een lofzang volgt op Virgil van Dijk, voetballer bij Liverpool. “Ach, de uitstraling van die jongen, hoe hij als aanvoerder met zijn medespelers omgaat… dat ontroert me.”
Liefhebber van André Rieu Het bruggetje naar vroeger is makkelijk geslagen: Virgil danst soms over het veld. “Als meisje leerde ik dansen bij Wildschut, in het centrum van Utrecht.
17
Daar gingen ik naartoe met een vriendinnetje, Ria, die bij mij in de straat woonde. En ja, er waren ook jongens bij, dat maakte het extra leuk. Stijldansen deden we: foxtrot, Engelse wals…heerlijk! Ik kijk en luister nog steeds graag naar André Rieu. Die sfeer, de mooie muziek, mensen die dansen in een prachtige zaal… Daar ben ik nog steeds een enorme liefhebber van.”
Spring-in-’t-veld De jonge ‘Veertje’ is een ondeugende spring-in-’tveld uit een gezin met zeven kinderen. Haar familie startte in 1890 in Rotterdam chocoladefabriek De Heer - sinds 1920 De Baronie. Pa is de zoon van de eigenaar, maar hij trouwt ‘buiten zijn stand’ met een meisje uit Wijk C in Utrecht en wordt vrachtwagenchauffeur. “Hij was best streng. We mochten pas van tafel als pa en ma klaar waren met eten en mochten dan hooguit nog een halfuurtje buiten spelen. Toch heb ik een fijne jeugd gehad… met flink wat kattenkwaad.” Wanneer oudste broer Adrie zijn zusje van de Willibrordusschool naar school brengt, klimt zij iedere keer weer in een boom. “Hijzelf kwam daardoor te laat en moest dan nablijven.” Mevrouw Van de Veer en dochter Tineke
Woont hier mevrouw Platjes? De portiekwoningen langs de Amsterdamsestraatweg, met dikke kokosmatten voor de deuren, zijn na schooltijd een favoriete plek voor het plagen van bewoners. “Voor de buitendeuren lagen kokosmatten. Dan riepen we heel hard ‘Woont hier mevrouw Platjes? Anders stelen we uw matjes.’ Vervolgens gooiden we de matten naar beneden waar jongens van school ze opvingen…ach, ik haalde als meisje van alles uit.”
Ook bij de korfbalvereniging kan ze dat niet laten. Lachend: “Ik had een haarspeldje bij me waarmee ik iemand in de kont kon prikken. Niet kwaadaardig, alleen maar zodat iemand de bal niet in de korf kon gooien.” Wanneer ze met zus Ria aan de Bemuurde Weerd op een zomerse dag bij de sluis zit te zonnen, raakt ze aan de praat met buurtgenoot Gerrit. Veertje staat niet gelijk in vuur en vlam, maar dat verandert na verloop van tijd en ze krijgen samen wat. Wat ze zich nog herinnert van het huwelijk? “We hadden armoei, dus huurden we voor 25 gulden een oudroze trouwjurk die ik de volgende dag weer moest terugbrengen.”
Op handen gedragen Samen krijgen ze twee dochters en vier zoons. Gerrit draagt zijn vrouw op handen. Hij kan uiteraard goed dansen, geeft zelf ook les, is getalenteerd biljarter en houdt evenals zijn vrouw wel van een feestje, zeker tijdens carnaval. De feestfoto is veelzeggend: Prins Carnaval Gerrit kust zijn partner die misschien al een paar ‘besjes’ op heeft.
18 Geld voor vakantie is er niet, maar tijdens de zomer van 1975 staat de familie één keer op een camping bij het Henschotermeer. Uitgerekend dan krijgt haar man een brommerongeluk met zijn geliefde Zündapp omdat de remmen weigeren en breekt hij een voet.
Tragisch incident
De geliefde Zündapp in de Wolvenstraat
Ze hebben het goed, maar niet breed. Gerrit is een harde werker, maar het stel woont een aantal jaren noodgedwongen op meerdere plekken in bij familie.
Waspoederbedrog Wanneer ze uiteindelijk een huurwoning in de Wolvenstraat vinden, neemt Gerrit een extra baantje bij een waspoederbedrijf om spulletjes voor de inrichting te kunnen kopen. “Daar deden ze dezelfde waspoeder in twee verschillende dozen, de ene goedkoop, maar de andere duur. Daar kon hij zich ontzettend boos over maken, maar ik ook want ik kan niet tegen onrecht.”
Op de camping bij het Henschotermeer
Jaren later is Gerrit slachtoffer van een nog veel tragischer incident: door een herseninfarct valt hij uit een boom, raakt in coma en overlijdt. Dochter Joke daarover: “Ma moest doorgaan met de kinderen en dat lukte omdat ze een doorzetter was, net als mijn vader. Hij zei altijd: ‘Kan niet staat naast het graf, wil niet ligt erin’.” De tennisfinale is voorbij, maar later op de dag komt er nog biljarten op televisie, dus mevrouw Van de Veer hoeft niet na te denken over wat ze gaat kijken. “Zie je die foto? Mijn man werd zelfs Nederlands kampioen, hij was echt goed. Samen hadden we het ook goed. Ik kijk terug op een rijk leven. Weet je hoeveel achterkleinkinderen ik heb? 13!” ●
“Mijn man werd zelfs Nederlands kampioen, hij was echt goed”
Social talk
AxionContinu en bijna alle locaties zijn actief op social media. Volg ons op Facebook en Twitter
19
Portret van Cor de Wit op YouTube Cor de Wit woont in ’t Huis aan de Vecht. Al sinds 1986 werkt Cor met heel veel plezier twee dagen in de week bij Vios Bouw en Onderhoud Utrecht BV. Uindewijk Overvecht zorgde voor een interview en dit leverde een mooi portret op van Cor de Wit op YouTube.
20
Vastgoed is veel meer dan ‘stenen stapelen’. Natuurlijk wil het nieuwe MT-lid vastgoed van AxionContinu, Douwe-Jan Bakker, ‘zijn’ gebouwen in topconditie hebben. Maar het verlenen van goede zorg vraagt om méér. “Hoe kun je mensen langer thuis laten wonen, dát is de grote uitdaging.”
‘Stenen stapelen’
niet genoeg voor goede zorg
H
et is een verfrissend geluid: een vastgoedexpert die zichzelf tijdens het interview bouwvakker noemt en de betekenis van stenen stapelen relativeert. En die het vooral heeft over mensen en pas op de tweede plaats over gebouwen. Over mensen die hij het liefst, zo lang dat lukt, op een waardige manier thuis ziet wonen. “Je kan ouderen die nog zelfstandig wonen wél allerlei voorzieningen en activiteiten aanbieden in het woonzorgcentrum. Ervoor zorgen dat ze goedkoop een hapje kunnen eten, een cursus aanbieden waar ze op de fiets naartoe gaan, noem maar op. Daarmee help je ze zelfstandig te blijven.”
Samen organiseren Het gesprek vindt niet toevallig plaats aan de rand van Almere, waar Douwe-Jan een klein, zelfontworpen huis laat bouwen als onderdeel van een
collectief initiatief. De 31 buurtgenoten organiseren veel samen, van de inrichting van het groen tot de afwatering van het gebiedje, dat niet op de riolering is aangesloten. In een gemeenschappelijke ruimte kunnen bewoners die dat willen samen eten, fitnessen of de was doen. “Deze vorm van wonen, waarin mensen elkaar makkelijk weten te vinden, zou ik graag op meer plekken in het land zien. Het is mooi dat je een beroep op elkaar kunt doen wanneer sommige dingen minder goed lukken, bijvoorbeeld als gevolg van het ouder worden.”
Op de beste manier wonen De vraag naar opvang voor mensen met dementie groeit alleen maar en het bouwen van meer woonzorgcentra is volgens hem hooguit een gedeeltelijk antwoord. “Ja, we hebben een strategisch vastgoedplan en dat ga ik uitvoeren zodat al
onze bewoners er op de best mogelijke manier kunnen blijven wonen. En wanneer onze middelen het toelaten om de capaciteit uit te breiden, ben ik vóór. Maar mijn vraag daarbij zal altijd zijn: lukt het ons om voor een nieuwe locatie - ondanks de grote personeelsschaarste - nieuwe medewerkers te vinden en hebben we het gebouw over twintig jaar nog steeds nodig?”
Douwe-Jan Bakker:
“Een restaurant kan een prima ruimte zijn voor een potje klaverjassen of biljarten”
21
Experimenten Overal waar het maar kan, zowel binnen de organisatie als daarbuiten, schetst hij het belang van een toekomst met nieuwe vormen van wonen en zorg. Een toekomst waarin meer ruimte is voor woonexperimenten als in Almere, met handige voorzieningen die voor bewoners het zelfstandig leven vergemakkelijken. Die ook meer ruimte bieden aan de ‘buitenwereld’ in woonzorgcentra. Hij vindt woonzorgcentrum Mariënstein een mooi voorbeeld. Bewoners krijgen hier dankzij de moderne techniek bewegingsvrijheid op maat, waardoor deuren vaker open kunnen blijven.
Veranderingen noodzakelijk “Die opvatting wint steeds meer terrein. Er is ook lang niet altijd een ingrijpende verbouwing nodig
Douwe-Jan Bakker:
“de zorg voor kwetsbare ouderen zit in de harten van onze medewerkers”
om bewoners zich meer thuis te laten voelen. Een restaurant kan een prima ruimte zijn voor een potje klaverjassen of biljarten. En wat ik al zei: je kan het ook voor wijkbewoners aantrekkelijk maken om vaker binnen te lopen.” Voor mensen met dementie die het zelfstandig niet meer redden, zal AxionContinu er altijd zijn. “De zorg voor kwetsbare ouderen zit in de harten van onze medewerkers. Maar de grote uitdaging voor de toekomst is het vinden van manieren om mensen thuis zoveel mogelijk de regie over hun leven te laten houden en ze daar zo goed mogelijk bij te ondersteunen. Alleen op die manier kunnen we ons zorgsysteem op de been houden.”
Bouwdroom Hij kijkt naar de plek waar nu alleen nog een vloer ligt, maar waar in de loop van het jaar zijn bouwdroom langzaam gestalte krijgt. Het idee voor een eigen tweede plek ontstond toen zijn moeder door een fietsongeluk niet langer thuis kon wonen en hij ontdekte dat er tussen ziekenhuis en thuis maar weinig opvangmogelijkheden zijn. “Wanneer mijn eigen gezondheid minder wordt, ga ik hier misschien permanent wonen.” Lachend: “Zo ver is het nog niet, tot nu toe is het vooral een superspannend sociaal experiment.” ●
22
Kort Contact Berichten van(uit) AxionContinu
Grauwe erwten De Wartburg
Kalender 27 april Koningsdag 4 mei Nationale Dodenherdenking
Het was dit jaar 179 jaar geleden dat de weldoener de heer Van Dorsselen en grote schenking deed aan de Utrechtse Lutherse Gemeente om een huis voor ‘weeskinderen en ouden van dagen’ te stichten. Dit huis kwam er. Eerst aan het Domplein in Utrecht, daarna aan de Nieuwe Gracht en uiteindelijk in Oog en Al. Het was de voorloper van het huidige woonzorgcentrum De Wartburg. De heer Van Dorsselen had één voorwaarde: zijn barmhartige schenking moest elk jaar op 10 januari herdacht worden met een maaltijd van grauwe erwten, vlees en rijst voor de bewoners van het huis. Tot op de dag van vandaag wordt deze traditie in ere gehouden en kunnen de bewoners van De Wartburg nog steeds proeven van grauwe erwten.
5 mei Nationale Bevrijdingsdag 10 mei Moederdag 4 juni Nationale Opa en Oma-dag 20 juni Roze Zaterdag 21 juni Vaderdag
Paola de Bruijn maand te gast in ’t Huis aan de Vecht Hoe gaat het er nu écht aan toe in een woonzorgcentrum? Wie zijn de bewoners en hoe leven zij hun leven? Hoe ervaren medewerkers hun werk? Op zulke vragen wilde kunstenaar en docent Paola de Bruijn graag een antwoord vinden. Paola doet een promotieonderzoek. Zij onderzoekt of beelden kunnen worden ingezet bij levensvragen. Soms is het lastig om met woorden iets uit te drukken of weer te geven. Paola kijkt of beelden, denk aan schilderijen of foto’s, dan behulpzaam kunnen zijn. Een maand lang was zij te gast in ’t Huis aan de Vecht. Ze liep
mee met zorgmedewerkers en medewerkers welzijn en sprak met bewoners. Een aantal nachten sliep zij in ’t Huis aan de Vecht. Paola: “Ik ben onder de indruk van de gedrevenheid en deskundigheid waarmee de medewerkers hun werk doen. Zij zien de bewoners echt. Bewoners waren heel open naar mij toe, je komt dan heel dichtbij. Dat vind ik bijzonder.” Als docent geeft Paola les aan hbo-studenten social work in Nijmegen. Zij wilde ook weten of de opleiding aansluit bij de praktijk. “In dit werk moet je goed kunnen waarnemen, een oogopslag of een
gebaar zien. Zonder een oordeel te hebben. Verder moet je je bewust zijn van je eigen houding, hoe je zelf bent. En weerbaarheid is belangrijk. Je komt met van alles in aanraking en daar moet je mee om kunnen gaan.”
De Utrechtse Zorgparade Hoe werken professionals bij andere organisaties voor zorg en welzijn? Medewerkers van AxionContinu kunnen tijdens De Utrechtse Zorgparade een kijkje nemen in de keuken van collega-professionals. Tien dagen lang, van 7 tot en met 16 april, zijn er bij verschillende organisaties in en om Utrecht workshops, rondleidingen, meeloopmomenten en dergelijke. Denk aan een rondleiding op de Spoedeisende Eerste Hulp of een lunch met een wetenschappelijk tintje. Zorgmedewerkers ontmoeten elkaar en delen kennis. Zij kunnen ook ééns kijken bij een organisatie die iets heel anders doet, om inspiratie en ideeën op te doen. AxionContinu biedt vier workshops aan voor zorgmedewerkers van andere organisaties.
Fit, fitter, fitness Je bent verzorgende in De Componist, maar geeft ook les op een sportschool…zijn die twee werelden te combineren? Jawel, Astrid Yorks doet het al een poosje. Sinds begin dit jaar geeft ze twee keer per week fitness aan medewerkers van de locaties van Axioncontinu in Leidsche Rijn. Een typisch gevalletje van win-win: Astrid kan meer tijd besteden aan haar passie voor bewegen en medewerkers hoeven niet naar de sportschool. Wie ook mee wil doen: ze heeft nog ruimte. Aanmelden kan via astridyorks@live.nl.
Minister De Jonge bij wijkverpleging Hoograven Minister Hugo de Jonge van VWS was 19 februari op werkbezoek in Gezondheidscentrum Nieuw Plettenburgh in Hoograven (Utrecht) om met onder andere AxionContinu, Zilveren Kruis, Careyn, huisartsen en ziekenhuizen te praten over het belang van samenwerken in de wijk. In het project Zorg in de Wijk werkt de zorgverzekeraar met een klein aantal geselecteerde aanbieders van wijkverpleging. AxionContinu is een van die aanbieders. Doordat men elkaar kent, is een intensieve en efficiënte samenwerking met onder meer huisartsen, ziekenhuizen en buurtteams mogelijk. Deze manier van samenwerken is prettig voor cliënten en professionals. Maar maakt het ook gemakkelijker de groeiende vraag naar zorg van ouderen op te vangen.
23
24
Moreel beraad
Zoeken naar draagvlak Mevrouw X, een bewoonster met dementie, loopt de hele dag met spullen te sjouwen, ook uit kamers van andere bewoners op haar afdeling voor kleinschalig wonen. Pogingen om haar daarvan af te brengen, leiden vooral tot strijd. Inmiddels worden de kamers van de andere bewoners op slot gedaan als ze in de huiskamer zijn. Familieleden van de andere bewoners vinden nu dat hun vader of moeder te veel wordt beperkt in hun leefruimte. Sommigen dringen aan op een verhuizing van mevrouw X.
H
et is dondermiddag 23 januari als twaalf medewerkers uit diverse geledingen en locaties van AxionContinu zich in Voorhoeve buigen over dilemma’s waarmee je in de ouderenzorg te maken kunt krijgen. Ze hebben allemaal de cursus gevolgd voor gespreksleider moreel
beraad en oefenen vandaag met elkaar de praktijk. De kwesties die zij bespreken, spelen binnen de organisatie. Het gaat om situaties waarbij overtuigingen over wat goede zorg is, kunnen verschillen tussen het zorgteam en familieleden, zoals in het genoemde – bedachte – voorbeeld, zonder dat direct is te zeggen wiens standpunt of aanpak beter is. In dit soort kwesties valt voor alle opstellingen wel iets te zeggen, afhankelijk van welke overtuiging je zwaarder laat wegen of vanuit welk perspectief je ernaar kijkt.
Onderling gesprek Een moreel beraad kan helpen om in zo’n situatie tot een weloverwogen besluit te komen. Het is een groepsgesprek onder leiding van een gespreksleider, waarbij iedereen een gelijkwaardige inbreng heeft. Het gaat er niet om wie gelijk heeft, het gaat om het onderlinge gesprek. Hoewel de intentie is om
tot een oplossing te komen of draagvlak te vinden voor een aanpak, is het zeker zo belangrijk dat het groepsgesprek bijdraagt tot meer begrip voor elkaars standpunten. De cursisten hebben geleerd dat een moreel beraad het vruchtbaarst is als het verloopt volgens een gestructureerde methode, waarbij iedereen de ruimte krijgt en waardeoordelen zo veel mogelijk achterwege blijven.
Vraag Allereerst wordt bepaald wat in het voorliggende dilemma de morele vraag is. Waar zit het probleem nu precies in? Tijdens het oefenen blijkt dat nog niet zo eenvoudig. Bij het formuleren van de vraag kan echter wel veel al duidelijker worden. Om terug te komen op het voorbeeld: misschien is het helemaal niet aan de orde dat mevrouw X verhuist, omdat er geen andere plek is waar ze heen kan. De vraagstelling kan dan niet gaan over haar eventuele verhuizing, maar moet eerder luiden: bieden we de best mogelijke zorg door de kamers van de andere bewoners af te sluiten?
Meer begrip Vervolgens worden alle alternatieve mogelijkheden doorgenomen om de verzameldrift van mevrouw X te beteugelen – ze bleken in deze casus allemaal al te zijn uitgeprobeerd, maar niets hielp. Dan is het tijd om alle argumenten voor en tegen het afsluiten van de kamers te verzamelen en af te wegen. Welke argumenten wegen het zwaarst en waarom? En hoe kunnen de negatieve gevolgen van het besluit dat uiteindelijk wordt genomen, worden beperkt en draaglijk gemaakt? Soms is het lastig om tot een eenduidige oplossing te komen. Maar ook en juist dan, kan een moreel beraad helpen om meer begrip voor de vele facetten en lagen te krijgen die zo’n dilemma kan hebben. Zo ontstaat meer begrip voor elkaars argumenten en afwegingen. Vaak biedt dat al openingen die er eerst niet leken te zijn. ●
Wat is een moreel beraad? Een moreel beraad is een gestructureerd groepsgesprek over waarden en normen aan de hand van een situatie in de praktijk waar je als groep (medewerkers onderling, of met cliënten en verwanten) niet goed uitkomt. Goede zorg heeft te maken met waarden en normen, ideaalbeelden, maar ook met regelgeving waaraan je je hebt te houden, zoals de Wet zorg en dwang. Hoe ga je daar mee om als de praktijk net iets weerbarstiger blijkt en overtuigingen uiteen gaan lopen? Een moreel beraad duurt meestal tussen de 60 en 90 minuten en is geschikt voor groepen van 6 tot 12 personen. Een onafhankelijke en getrainde gespreksleider zorgt ervoor dat de uitwisseling van argumenten een opbouwend karakter heeft. Wie een beraad overweegt, kan dat aanvragen via de Ethische commissie van AxionContinu: EthischeCommissie@axioncontinu.nl. Die neemt vervolgens contact op om een toelichting te vragen en na te gaan of een moreel beraad uitkomst kan bieden. Alles gebeurt onder strikte geheimhouding om geen personen te beschadigen. Wie dat prettiger vindt, kan ook advies vragen aan een van de opgeleide gespreksleiders: Anneke Demmendal, Barbara Fortuin, Wieneke van der Hoek, Anja Hoffman, Hilda Klomp, Marjon Kuiltjes, Joyce van Lieshout, Dré Peijmen, Maureen Pietersz, Natasja Selderbeek, Kersten Storch en Karin Verhoeven.
25
Op locatie
26
In de locaties van AxionContinu gebeurt van alles. Tips? Mail de redactie: communicatie@axioncontinu.nl
Opslag
Bewoners maken gedicht (De Gildenborgh) Op 4 februari, tijdens de week van de poëzie, hebben bewoners van De Gildenborgh met elkaar een gedicht over Utrecht geschreven. Dit gedicht hangt nu ingelijst in de gang van De Gildenborgh.
oners van t door bew Gemaak 4 febr. 2020
orgh
De Gildenb
acao s
peelt:
Een t liedjeheatraal Over sprogra demenomgaan memma tie t
Utrecht
stad geliefde is mijn gen had Utrecht rinnerin mooie he waar ik het land dje van sta e ist oo is het m rpand Utrecht rt aan ve mijn ha el he n Ik heb er er wone r ik blijf ren maa men niet gebo k eens ko Ik ben er oet je oo m kt ar Op de m aatjes smalle str tjes door de iste praa Dwalen de moo or je vaak daar ho en lopen ht ac gr langs de n Heerlijk zia kope bij Vene Een ijsje m op de Do t ch tzi t kom htige ui Het prac ar Utrech voor na ik ar Dat is wa el van jou ve en we houd uw! Utrecht k eens ga s; kom oo Ons advie
voor C
Voorstelling over omgaan met dementie (Voorveldse Hof) Op 2 maart 14.00 uur was er een muziektheatervoorstelling in Voorveldse Hof. Een ontroerende, grappige voorstelling over vriendschap. Voor mensen met dementie en familie, vrienden, mantelzorgers, verzorgende en zorgstudenten.
Optreden Dolle diva’s (De Schutse) Op 23 februari kwamen de Dolle diva’s een fantastisch optreden geven in Woonzorgcentrum ‘t Huis aan de Vecht’. Het publiek was erg enthousiast. Er werd naar hartenlust meegezongen, vooral met de liedjes uit de ‘oude doos’. Zoals ‘Barcelona’.
Optreden van La Familia (De Schutse) Ter ere van de negentigste verjaardag van mevrouw Verburg heeft haar familie geregeld dat zij en de bewoners van De Schutse konden genieten van een geweldig optreden van La Familia. Zo werd er samen gezongen tijdens een muzikaal feest van herkenning in de sfeer van Andre Rieu, onder het genot van een hapje en een drankje.
Colofon
27
Contact is het magazine van AxionContinu. Het magazine verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 6.000 exemplaren. Contact wordt verspreid onder cliënten, medewerkers, vrijwilligers en relaties van AxionContinu. Redactieadres AxionContinu Afdeling Communicatie Beneluxlaan 922 3526 KJ Utrecht (030) 282 22 00 communicatie@axioncontinu.nl Redactie Marleen ten Berge Maaike Hoogland Petra van der Sanden Berber Schrijver Mirjam Welleweerd Louis Nouws Eddy Steenvoorden Willem de Bruijn Fotografie Willem Mes Eddy Steenvoorden en anderen Vormgeving BLADEN&CO/Willem de Bruijn Druk Drukkerij Hendrix Voorjaar 2020 ContACt wordt gedrukt op papier van verantwoorde herkomst
Vergulde lijsten De vier oude portretten van regenten en de dominee die in De Wartburg en Zorghotel de Wartburg hangen, hebben nieuwe lijsten. Restauratieatelier Boselie
AxionContinu. Optimisten in de zorg. AxionContinu biedt wonen, zorg en revalidatie, thuis of in één van de veertien locaties in Utrecht, IJsselstein en Lopik. Onze passie is het bieden van waardevolle zorg aan cliënten door te denken in mogelijkheden. In wat wél kan. Zo halen we het beste uit een situatie, zelfs wanneer die onomkeerbaar is. Daarom is AxionContinu: Optimisten in de Zorg. www.axioncontinu.nl
van Boekel in Den Bosch heeft de doeken uit de lijsten gehaald. De lijsten zijn schoongemaakt, hersteld en opnieuw verguld. De restauratie is zo uitgevoerd dat ze weer passen bij de periode waarin ze zijn gemaakt, de 19e eeuw, en kunnen weer vele jaren mee. De restauratie was mogelijk dankzij een financiële bijdrage van het Luthers Diakonessenhuis Fonds.
Vrijwilliger worden? Wist jij al dat AxionContinu meer dan 1.000 vrijwilligers heeft? Een indrukwekkend aantal mensen, dat graag iets betekent voor een ander. Met een uur vrijwilligerswerk in de week is al veel mogelijk. De activiteiten die je kunt doen variĂŤren enorm, van een wandelingetje in het park, doen van spelletjes, samen koffiedrinken tot het meehelpen bij zitvolleybal en bereiden van de maaltijd of vrijwilliger in de nagelstudio. Als vrijwilliger ontmoet je bijzondere mensen die van jouw gezelschap genieten. Het feit dat je speciaal voor hem of haar komt, betekent veel. Maar ook voor jou: waardering, contacten met medevrijwilligers en medewerkers en een leuke invulling van de vrije tijd. En voor wie overweegt om in de zorg te gaan werken is vrijwilligerswerk een mooie manier om de sfeer te proeven.
Alle locaties van AxionContinu hebben het landelijke vrijwilligerskeurmerk Vrijwillige inzet Goed Geregeld.
Vacatures voor vrijwilligerswerk vind je op:
www.mijnprachtbaan.nl
