DERMATOLOGIE Door: drs. N. Hendrix, AIOS Dermatologie Amsterdam UMC en drs. B. Telgenkamp, vaatchirurg Brighon & Sussex University Hospital, United Kingdom. Fotografie: drs. N. Hendrix, drs B. Telgenkamp, Wikimedia Commons.
Misschien heeft u ze in uw praktijk al eens gezien: blauw/paarsig of zelfs zwart verkleurde tenen aan één of beide voeten. Blauwe tenen kunnen een uiting zijn van veel verschillende problemen en de oorzaak achterhalen is zeker niet altijd even eenvoudig.
Blauwe of zwarte tenen? Aan de hand van de casuïstiek van twee patiënten proberen we een duidelijker beeld te schetsen over een van de vele onderliggende diagnoses van het ‘blauwe tenen syndroom’, de zogeheten ‘trash foot’.
Casus 1 Een patiënt van 63 jaar oud werd via de huisarts naar de polikliniek dermatologie verwezen in verband met paarsige plekken en kleine korstjes aan de teentoppen van zijn linkervoet. Enkele weken daarvoor had hij plotselinge pijnlijke plekken op de tenen van zijn linkervoet ervaren zonder duidelijke reden. Hij is redelijk gezond, maar in het verleden heeft hij gerookt. Bij lichamelijk onderzoek werden vlekkerige roodblauwe (livide) maculae (vlekken) gezien op de tenen en op meerdere teentoppen werden tot muntgrootte beginnende zweertjes (erosies en ulcera) en korstvorming (crustae) opgemerkt (zie foto 1 en 2). De pulsaties in de linker voet- en
enkelarterie waren goed voelbaar, maar het signaal met de doppler was afwijkend. De linker voorvoet voelde koeler aan ten opzichte van rechts. Patiënt werd naar de vaatchirurg verwezen en bleek embolieën (bloedpropjes) vanuit de grote buikslagader naar het linkerbeen en de voet/tenen te schieten, passend bij een trash foot.
Casus 2 Een patiënt van 76 jaar werd op de spoedeisende hulp gezien vanwege multipele necrotische plekken op de tenen. Deze plekken begonnen twee weken geleden als blauw/paarsig plekken met korstjes op de tenen en waren in eerste instantie zeer pijnlijk. Later verdween de pijn en ontwikkelden de plekken zich tot zwarte korsten (zie foto 3 en 4). De patiënt was de laatste tijd sneller moe, maar voelde zich verder goed. Hij rookt een pakje per dag. Hij was bekend met een hoge bloeddruk waarvoor hij bloeddrukverlagende
1 Verkleuring van de tenen van de linkervoet.
medicatie gebruikte. Verder gebruikte hij geen medicijnen. Bij lichamelijk onderzoek werden beiderzijds necrotische korsten op de toppen van de teen gezien tot zelfs geheel necrotische tenen. Op de voorvoet werden netvormige, blauwpaarse verkleuringen gezien. De patiënt had voelbare pulsaties, maar met een onregelmatige hartslag. Bij verder onderzoek met een hartfilmpje (ECG) werd boezemfibrilleren (atriumfibrilleren) gediagnosticeerd. Er werd geconcludeerd dat deze patiënt necrotische ischemie had als gevolg van embolieën (bloedpropjes) in de tenen. De embolieën waren gecreëerd door het boezemfibrilleren. Hij werd behandeld met bloedverdunners en doorverwezen naar de cardioloog voor behandeling van het boezemfibrilleren.
‘Blauwe tenen syndroom’ De typische klinische presentatie van het ‘blauwe tenen syndroom’ is het plotseling blauwpaars worden van
2 Oppervlakkige ulcera en crustae en op de teentoppen.
voetvak | 11
33_Dermatologie_01L.indd 11
27-05-20 10:39
