PODOLOGIE Door: Justin IJsebrands, podotherapeut en echografist
Herkennen en behandelen
Hallux limitus (en rigidus) Hallux limitus betekent letterlijk ‘beperkte grote teen’. Bij een hallux limitus is de dorsaalflexie mogelijkheid van het eerste grote teen gewricht (MTP-1) beperkt. In een gezonde situatie moet MTP-1 70 º dorsaalflexie bereiken. Afhankelijk van de ernst van de hallux limitus kunnen de klachten variëren van geen tot heftige pijn bij beweging. Hallux limitus is een degeneratief proces, wat betekent dat (zonder juiste behandeling) de kans op toename van problemen groot is. Een vroege diagnose kan zorgen voor een vroegtijdige behandeling en zo verergering voorkomen. 1. Hallux rigidus.
De ernst van een hallux limitus kan variëren van geringe beperking in MTP-1 zonder klachten, tot vrijwel geen bewegingsmogelijkheid en erg veel pijn tijdens lopen. Wanneer vrijwel geen beweging mogelijk is, wordt dit ook wel hallux rigidus genoemd. De termen hallux limitus en hallux rigidus worden vaak door elkaar gebruikt. Er bestaat een classificatie schaal om de ernst van de hallux limitus in vijf gradaties aan te duiden. Bij iedere gradatie hoort een mate van bewegingsmogelijkheid, klinische bevindingen en radiografische bevindingen. Vanaf gradatie 3 is beweging in MTP-1 vrijwel onmogelijk.
Ander looppatroon Hoewel bij gradatie 0 hallux limitus stijfheid en geringe bewegingsverlies voorkomt, is het goed mogelijk dat de patiënt dit niet eens merkt. Onbewust kan de patiënt een ander looppatroon aannemen, waardoor de rest van de voorvoet of de buitenzijde van de voet overbelast raakt. Hyperkeratose onder caput metatarsale 2-5 en de plantaire mediale zijde van het interphalangeale gewricht van de hallux, wijst vaak op een insufficiënte MTP-1. Bij gradatie 1 begint de patiënt af en toe milde pijn te ervaren bij het uiteinde van de mogelijke dorsaalflexie in MTP-1. Ook is een osteofyt rand zichtbaar dorsaal van MTP-1. Deze osteofyt rand kan meer ruimte in de schoen opnemen, waardoor de druk op het gewricht ook toeneemt. Door de langdurige druk kan de bult rood worden en gaan irriteren. Bij Gradatie 2 is de dorsaal-flexie mogelijkheid nog verder beperkt, is de pijn vaker aanwezig en treedt op voordat de maximale mogelijke dorsaalflexie en plantairflexie bereikt is. De osteofytranden zijn zichtbaar aan de dorsale, laterale en/of mediale zijde van MTP-1. Zoals eerder benoemd kenmerkt gradatie 3 en 4 zich door vrijwel geen mogelijke beweging. Naast de bewegingsbeperking ervaart de pa-
14 | voetvak
33_Podologie_01R_2.indd 14
27-05-20 10:38
