ZuivelZicht 2 2021

Jaargang 113 | Nummer 2 | Februari 2021

ZuivelZicht

Wat wil ‘Den Haag’ straks met de landbouwsector?

11_Cover_01L.indd 1

NA DE BRE XI T Ierse zuivelsector kijkt verder dan de buren

A N A LY S E EU-kaasexport na vier jaar ‘America First’

05-02-21 13:56

21ZUI002_ADVERTENTIE.indd 2

04-02-21 14:39

INHOUD

10

20

12 Visie 6

Verkiezingen Een overzicht van de plannen die de politiek heeft met de landbouwsector

10 Biobeurs Optimisme bij biologische zuivel sector over de consument

12 Duurzaam De Tweede Kamerverkiezingen zijn in aantocht. Wat wil de politiek met de landbouwsector?

Foto: NZO

Zuivelondernemingen en melkvee houders zetten stappen voorwaarts in verduurzaming van de keten

14 Ierland De stand van zaken bij de Ierse zuivelindustrie na de brexit

20 De Kazerij Producent van Flandrien kaas maakt snelle groei door

Markt 23 Drinkmelk Coronacrisis stuwt afzet lang houdbare melk op Duitse markt

24 Wereldmarkt Rabobank en ZuivelNL brengen handelsstromen in kaart

26 Analyse Het effect van vier jaar Trump op de Europese kaasexport

29 Marktcijfers

Bedrijf

De internationale zuivelmarkt in één oogopslag

18 Uelzena www.zuivelzicht.nl

Variëren en differentiëren is het parool bij Duitse zuivelgroep

ZuivelZicht februari 2021

11_Inhoud_01R.indd 3

3

05-02-21 13:56

Aankomende veiling • In- en verkoop van zuivelapparatuur • RVS tanks (nieuw en gebruikt)

• Complete projecten • Engineering

Laboratorium en pilot plant equipment veiling - Maart 2021

Van den Heuvel Dairy and Food Equipment E info@heuvelzuivelmachines.nl | T 0184-641266

Veiling 10-02-2021 17-03-2021

UIN ?

T N IE IJF KO E B E D R IN

Complete GEA pilot plant om te mixen - pasteuriseren etc.

En veel meer equipment

GA NAAR WWW.ZUIVELZICHT.NL VOOR ZUIVELNIEUWS UIT DE EERSTE HAND!

21ZUI002_ADVERTENTIE.indd 4

adv Mafait 90x1

Worldwide specialist in Dairy and Food machines

dfm-auctions.com

28-05-2020 13:26 04-02-21 15:17

ZuivelZicht

ZI JLI JN

ZuivelZicht is een uitgave van BDUvakmedia ISSN 0165-8573 Postbus 67, 3770 AB Barneveld www.bdumedia.nl

vakmedia Redactie ZuivelZicht Postbus 93044 2509 AA Den Haag T: 070 2191707

Opvolgers

E: redactie.zuivelzicht@bdu.nl I: zuivelzicht.nl Hoofdredactie René van Buitenen E: r.v.buitenen@bdu.nl Contentregie Albert Schuurman Medewerkers aan dit nummer Mathieu Geuskens, Yves De Groote, Bert Kleiboer, Hermann-Josef Martin Advertenties Hielke van der Werf T: 020 5736056, E: h.v.d.werf@bdu.nl Uitgeefteam BDUvakmedia Peter Vorstenbosch (manager vakmedia)

Het CBS becijferde onlangs hoe het staat met de bedrijfsopvolging in de agrarische sector. Het aantal boerenbedrijven zonder een opvolger is groot: 16.000 agrarische ondernemers van 55 jaar of ouder hebben niemand die het na hun pensioen overneemt. Zij zullen dus de laatste zijn die het licht uitdoet; vaak op een bedrijf dat generaties lang in de familie is geweest. In de melkveehouderij valt het relatief mee. Op bijna twee derde van de melkveebedrijven met een bedrijfshoofd van 55 jaar of ouder was vorig jaar een bedrijfsopvolger. De animo om een melkveebedrijf over te nemen is daarmee anderhalf keer zo groot als op een ander landbouwbedrijf.

Sonja Voois (operationeel coördinator) Martin ten Hoven (salescoördinator) Abonnementen Abonnementsprijzen (12 nummers): € 129,37 exclusief btw (studenten € 79,69 inclusief btw); België: € 144,49 exclusief btw, inclusief portokosten; buitenland: € 171,09 exclusief btw. Proefabonnement (3 edities): € 12,41 Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan en lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 2 maanden voor de vervaldatum is opgezegd bij de abonnementenservice. Zakelijke abonnementen worden niet

De last van verandering drukt op steeds minder schouders

Dat doet weinig af aan het beeld dat het CBS schetst: er wonen inmiddels veel meer burgers dan boeren op het platteland. Dat zal op den duur gevolgen hebben: voor de ruimte die boeren krijgen om hun bedrijf te ontwikkelen, voor het onderhoud van het land, voor de voedselvoorziening.

Daar lees je nauwelijks over in de verkiezingsprogramma’s van politieke partijen. De leegloop van het platteland blijft grotendeels onbesproken. Wel vinden alle partijen dat er wat moet veranderen in de wijze waarop we in Nederland voedsel produceren. Er moet vooral schoner geproduceerd worden.

Grofweg (dus ontdaan van nuanceringen) zijn er in twee smaken. Partijen die doorgaans bij de rechts worden ingedeeld, spreken hun waardering uit over de landbouw en vinden dat de sector wel wat meer ruimte verdient. De als links bestempelde partijen constateren dat de agrarische sector uit zijn voegen is gegroeid. Zij willen alleen agrarische ondernemers steunen die natuurinclusief boeren en/of de kringloopgedachte aanhangen.

tussentijds beëindigd.

Abonnementenservice Abonnementenservice BDUvakmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld E: service@bdu.nl, T: 0342 494882 Op werkdagen bereikbaar tussen 8.00 uur en 16.30 uur.

Ontwerp: GiesbersRetail, Duiven Druk: Vellendrukkerij BDU, Werkendam

Waar de politiek aan voorbijgaat, is dat de last van de gewenste verandering op steeds minder schouders drukt. De blijvers moeten zorgen voor een beter milieu, minder emissies, meer biodiversiteit en een betere zorg voor dieren.

Ondertussen moeten er meer monden worden gevoed, ook in Nederland. De maatschappij zadelt een steeds kleiner aantal boerenbedrijven op met steeds meer verantwoordelijkheden.

René van Buitenen Hoofdredacteur

ZuivelZicht februari 2021

11_Zijlijn_02R.indd 5

5

05-02-21 13:57

VISIE

Tweede Kamerverkiezingen

Zo moet de landbouwsector worden volgens de politiek Wat wil de politiek met de landbouwsector de komende jaren? Gaan we na de Kamerverkiezingen van volgende maand op dezelfde weg voort?

Of moet het helemaal anders? Met een korte beschrijving van de visie, enkele opvallende wensen én met een karakteristiek citaat uit het verkiezingsprogramma schetsen we van elke partij een beeld.

Tekst: René van Buitenen

6

44_Artikel_01L.indd 6

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 13:58

V I SI E

VVD De VVD stelt vast dat we niet zonder een betrouwbare voedselvoorziening kunnen.

Daarom vindt de partij dat Nederland en Europa vanuit strategisch oogpunt niet afhankelijk moeten worden van de import uit de rest van de wereld. De partij ziet dat de ruimte schaars is en dat de uitstoot van vervuilende stoffen moet verminderen. Om de landbouw toch de ruimte te geven, zet de VVD in op innovatie.

• Geen krimp veestapel • Geen verplichte weidegang: sector zorgt zelf voor zijn doelstellingen • Mededingingswet versoepelen • ACM ziet er op toe dat er hogere prijzen voor producten met bovenwettelijke eisen worden betaald • Scherpere controle op voedselveiligheid door NVWA • Fosfaatplafond afschaffen (staat innovatie in de weg) • Herijking van Natura 2000-gebieden ‘Als liberalen met een optimistische levenshouding hebben wij hoge verwachtingen van de productie van kweekvlees’

D66 De huidige land- en tuinbouw in Nederland is niet houdbaar, vindt D66. De partij bepleit een grote systeemverandering: kringlooplandbouw. Daarin staat een efficiënte en duurzame omgang met de aarde centraal. Alleen zo kan de wereldbevolking binnen de grenzen die aarde stelt, worden gevoed. Dat vraagt volgens de partij om een andere visie op voer, mest, bodem en dierenwelzijn. Concreet: meer grond voor plantaardig voedsel voor mensen, meer restproducten gebruiken voor veevoer en minder vlees eten.

• Duurzaamheidsvoorwaarden opleggen aan voedingsindustrie en supermarkten • Substantiële vermindering aantal koeien • Beprijzing van emissies • Kringloopboeren betalen een lagere prijs voor hun uitstoot. Ook het vasthouden van CO2 wordt beloond • Doorverkoop van bedrijven zonder opvolger aan boeren bij Natura 2000-gebieden die worden uitgekocht • Afschaffen EU-inkomenssteun; alleen subsidie voor kringloopboeren • Duurzaamheidsheffing op vlees

CDA Het CDA vindt dat de strategische waarde van een sterke agrarische sector meer aandacht verdient. De partij meent dat de eigen markt, de voedselkwaliteit en de voedselproductie beschermd moeten worden. Europese samenwerking en handelsverdragen zijn daarvoor onmisbaar.

Het CDA stelt ook vast dat weinig andere sectoren in de afgelopen jaren zoveel milieuwinst hebben behaald als de agrarische sector.

• Langjarige duurzaamheidsdoelen, waaraan elke boer naar eigen inzicht een bijdrage aan levert • Compensatie voor vrijwillige bedrijfsbeeindiging. Geen gedwongen onteigening • Natuur en landbouwgrond ontzien bij de aanleg van windmolens en zonneparken • Beschermde status voor vitale landbouwgronden • Oprichting van ketencoöperaties, waarin partijen afspraken maken over productie, kwaliteit, gezamenlijk toezicht en een eerlijke prijs ‘Nederland zonder boeren, tuinders en vissers is als het Rijksmuseum zonder Rembrandts’

‘Wij willen een nieuw progressief kapitalisme, met markten die werken voor iedereen’

PvdA Volgens de PvdA is de landbouwsector in Nederland uit balans: er zijn te veel dieren op een te klein oppervlak. Dat belast de natuur, het klimaat het milieu, de dieren en de leefomgeving, meent de partij. Zij wil het evenwicht herstellen.

• Subsidie voor diervriendelijke en klimaat neutrale landbouw • Actief uitkoopbeleid om de sector te verduurzamen • Schrappen van subsidies voor intensieve bedrijven • Grondgebonden melkveebedrijven met volledige weidegang • Import veevoer beperken ‘Onze sociaaldemocratische waarden zijn het kompas waarop we varen, juist ook in tijden van grote onzekerheid’

ZuivelZicht februari 2021

44_Artikel_01L.indd 7

7

05-02-21 13:58

VISIE

ChristenUnie

GroenLinks

De ChristenUnie is trots op de agrarische sector. Maar de partij vindt wel dat de sector moet veranderen. Omdat de huidige wijze van voedselproductie de biodiversiteit en de bodemkwaliteit schaadt. De partij bepleit daarom een meer extensieve landbouwsector, met een kleinere veestapel en minder geïmporteerd veevoer.

Ons eten is een pijnlijke afspiegeling van een verstoorde relatie tussen onszelf en anderen, tussen mens en planeet en tussen mens en dier, vindt Groen Links. De partij wil een fundamenteel andere manier van landbouw in Nederland. Een waarin de gezondheid van mensen en dieren het uitgangspunt is en waar schaalvergroting niet noodzakelijk is om te overleven.

• Volledig grondgebonden melkveehouderij binnen tien à vijftien jaar • Maximum op aantal koeien en melkproductie per hectare • Belemmeringen voor weidegang wegnemen • Dierrechten voor geiten en kalveren • Beloning voor CO2-opslag in de bodem • Subsidie voor boeren die bovenwettelijke prestaties leveren • Verduurzaming in de keten algemeen verbindend verklaren • Hogere Europese importtarieven op soja, maïs en granen • Bevorderen van plantaardig eiwit ten koste van dierlijk eiwit ‘De ChristenUnie wil krachtig inzetten op de hoopvolle beweging die gaande is naar een groene, duurzame economie die zich houdt aan de grenzen van de aarde en aan de norm van ecologische en sociale gerechtigheid’

• Halvering van de veestapel • Subsidie voor natuurinclusieve bedrijven • Invoering van CO2-heffing en stikstofheffing in de landbouw • Verplichte weidegang • Geen nieuwe megastallen • Aanleg van 100.000 ha nieuwe natuur ‘Dieren zijn geen productiemiddelen die ten dienste staan van de mens, maar levende wezens die ruimte en bescherming verdienen’

FvD Voor Forum voor Democratie is de agrarische sector in Nederland een technologisch hoogwaardige bedrijfstak. Die moet behouden en versterkt worden. De partij wil ruim baan voor de boer en tuinder.

• Grondgebonden veehouderij • Stikstofbeleid moet op de schop • Geen krimp van de veestapel • Steun voor boeren die op hun land de natuur de ruimte geven • Natuur in stand houden door invoering immigratiestop • Bescherming boeren en vee tegen de wolf • Nederland uit Europese Unie (en uit de euro) ‘De kern van ons program is onze liefde voor Nederland’

PVV De PVV zegt blij te zijn met boeren omdat ze voor ons eten, zoals melk, kaas en vlees, zorgen. De partij vindt dat boeren het ten onrechte zwaar moeten ontgelden. Onder het mom van milieu, natuur en klimaat wordt de Nederlandse boerenstand vakkundig de nek omgedraaid, constateert de partij. De PVV stelt dat boeren moeten kunnen blijven boeren en tegelijk moeten zorgen voor het mooie Nederlandse landschap.

• Verlaging btw op boodschappen • Intrekken Klimaatwet en Stikstofwet • Stoppen met CO2-reductie • Behouden van gezins- en familiebedrijven • Stoppen met schaalvergroting in de landbouw • Gecontroleerde afschaffing bio-industrie • Dierrechten opnemen in Grondwet • Nederland uit Europese Unie • Geen EU-bemoeienis met onze boeren ‘Wij gaan Nederland weer opbouwen en sterker maken dan ooit tevoren’

8

44_Artikel_01L.indd 8

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 13:58

V I SI E

PvdD

BBB

De Partij voor de Dieren vindt dat de landbouw op een doodlopende weg is beland. Het huidige voedselsysteem is niet meer houdbaar en de dieren betalen daarvoor de prijs. Dat wil de partij radicaal veranderen. Zij beschouwt zich als de aanjager van de voedselrevolutie die aanstaande is.

De BoerBurgerBeweging zegt op te willen komen voor boeren én burgers. Hun stem wordt onvoldoende gehoord in Den Haag en dat moet veranderen vindt de partij.

BBB streeft naar een duurzame en langjarige visie op de ontwikkeling en het behoud van het platteland.

• Krimp veestapel met minimaal 75 procent • Maximumaantal dieren per bedrijf en per regio • Stoppen met export; boeren werken voor de eigen markt • Heffing op import goedkoop voedsel • Weilanden in veenweide teruggeven aan natuur • Subsidies voor boeren die omschakelen naar plantaardige voedselproductie ‘We werken aan een samenleving waarin zo min mogelijk dieren worden gebruikt door de mens’

SP Landbouw en veeteelt zijn uit hun voegen gegroeid, vindt de Socialistische Partij.

De SP telt vier slachtoffers: de natuur, het milieu, het dierenwelzijn én de boeren, want die zijn het slachtoffer van de markt. De SP streeft daarom naar een ‘boerenlandbouw’, ofwel een gezonde productie waarmee boeren de kost kunnen verdienen.

• Ondersteuning van boeren die diervriendelijk en duurzaam produceren • Een stevige beperking van de veestapel • Verplichte weidegang

• Invoering van wet Recht op Landbouw om bestaansrecht van boeren te waarborgen • Vruchtbare gronden blijven beschikbaar voor voedselproductie • Invoering fonds voor boeren om bovenwettelijke inspanningen vergoed te krijgen; te financieren door supermarkten • Schrappen van alle stikstofmaatregelen • Erkenning van boerennatuur als natuur • Geen zonnepanelen in het buitengebied zolang er nog lege daken zijn • Minister voor het Platteland met een departement op minimaal 100 kilometer afstand van Den Haag ‘BBB wil een halt toeroepen aan de uitverkoop van ons platteland’

‘Wat niet failliet mag gaan, hoort niet op de markt’

JA21

SGP De SGP roemt de landbouwsector. Want die zorgt er voor dat de samenleving kan profiteren van voldoende, veilig en goedkoop voedsel. Het heeft een generatie geduurd om zo ver te komen en zal volgens de SGP ook een generatie duren om de keerzijde van het succes ongedaan te maken. Want de sector moet verduurzamen en dat kost tijd. Boeren moet die tijd krijgen, vindt de SGP. • Kwetsbare landbouwsectoren buiten schot houden bij handelsakkoorden • Markt- en productieregulering om hevig schommelende landbouwprijzen te voorkomen • Tht-datum schrappen op lang houdbare producten om voedselverspilling tegen te gaan • Directe inkomenssteun niet belasten met vergroeningseisen • Boeren ondersteunen bij ontwikkeling technieken om emissies te reduceren • Versoepeling mededingingsregels voor boeren • Geen zonnepanelen op vruchtbare landbouwgrond ‘Het is dus niet zo dat de situatie nu erger is dan ooit en het steeds slechter gaat.

Boeren zetten zich wel degelijk in als rentmeester’

De nieuwe partij JA21 stelt vast dat de agrarische sector onlosmakelijk met Nederland is verbonden. De partij hekelt knellende regelgeving voor boeren en vindt dat de agrarische ondernemers meer waardering verdienen. De partij ziet dat het verdienmodel van de boeren onder druk staat. Maar ‘doordachte regelgeving’ kan volgens JA21 het verschil maken tussen winst of verlies.

• De hele keten verantwoordelijkheid stellen voor het inkomen van boeren • Versoepelde regelgeving voor grondgebonden weidende bedrijven • Proportioneel stikstofbeleid • Herijking van het Natura 2000-beleid.

• Innovatie in de landbouw stimuleren ‘Ons programma is een realistische conservatief-liberale koers voor iedereen die de schouders onder Nederland wil zetten’

ZuivelZicht februari 2021

44_Artikel_01L.indd 9

9

05-02-21 13:58

VISIE

Speciaalzaken groeien 15 tot 20 procent, Eko-Holland zoekt leveranciers

Biosector optimistisch over Nederlandse consument Nederlandse supermarktklanten zijn gemakkelijk over te halen naar biologische producten en biospeciaalzaken groeien.

Dat maakt de biologische sector optimistisch. “Voor veel melkveehouders ligt hier een kans op een fatsoenlijk verdienmodel.”

Tekst: Bert Kleiboer

Wat gebeurt er met de verkoop van literpakken melk als de supermarkt gericht informatiemateriaal inzet voor biologisch? Als de biomelk meer en beter zichtbare schapruimte krijgt? Of als het prijsverschil wordt beperkt? Met deze vragen ging supermarktondernemer Edwin Versluis aan de slag in zijn Coop-winkels in de Gelderse dorpen Eefde en Voorst. Voor een pilot voerde hij gedurende tien weken verschillende ‘interventies’ uit. Opdrachtgever voor dit experiment op de winkelvloer is de provincie Gelderland. Projectleider José van Gerven van de provincie presenteerde samen met consultant en conceptontwikkelaar Bart Fischer de resultaten tijdens de Biokennisweek. Die werd vorige maand gehouden als online-evenement, ter vervanging van de jaarlijkse vakbeurs voor biologische sector, de Biobeurs in Zwolle.

Beïnvloeden Uit de experimenten in twee Gelderse winkels blijkt dat consumenten relatief eenvoudig zijn over te halen naar biologische producten. Communicatie over biologisch in relatie tot benadrukken van smaak resulteert in Voorst in 24 procent meer omzet, in Eefde tot 1 procent. Extra schapruimte zorgde in beide winkels voor 9 procent toename.

Een lagere prijs in Voorst en Eefde leidt

10

22_Artikel_06L.indd 10

Als de prijs van biologische melk daalt naar het niveau van gangbaar stappen veel consumenten over, blijkt uit een pilot in twee Gelderse supermarkten. (Foto: Bart Fischer)

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 13:59

V I SI E

tot respectievelijk 57 en 23 procent meer verkopen. Bij gelijktijdige inzet van de drie interventies bleek het effect zelfs 72 en 28 procent. “De impact in Voorst is groter omdat daar nog relatief weinig biologische melk werd verkocht; dan zijn er dus grote sprongen mogelijk.”

Voor de provincie Gelderland is dit experiment onderdeel van de maatregelen om verduurzaming van de agrarische sector te stimuleren, in het kader van het programma ‘Agrifood 2021-2030 Toekomst voor de Gelderse boer’.

Omschakelen van gangbaar naar biologisch is een van de oplossingsrichtingen, zegt José van Gerven. De provincie stimuleert dat onder meer met innovatiesubsidies en het ondersteunen van studieclubs. De pilot op de winkelvloer is een logische aanvulling, stelt ze.

“Als je alleen het aanbod vergroot, gaan de opbrengstprijzen omlaag. Het is dus logisch dat we ook naar de vraagkant kijken.”

Btw-tarief Wat kan de provincie doen met de uitkomsten? Als regionale overheid heeft ze zelf weinig mogelijkheden de markt te beïnvloeden. Het doel is marktpartijen en ook de beleidsmakers in Den Haag te inspireren, zegt Van Gerven. Ze spreekt van ‘een steen in de vijver’ gooien. “Het is goed om te laten zien dat je met relatief kleine interventies duidelijk resultaat kunt behalen.”

“Voor ons is de belangrijkste conclusie dat je het meest bereikt met de combinatie van maatregelen: communicatie én prijs”, stelt directeur Michaël Wilde van ketenorganisatie Bionext in een reactie.

Hij ziet hierin een ondersteuning voor een btw-verlaging, een van de punten in het tienpuntenplan dat de sector afgelopen najaar presenteerde. “Met een btw van 0 procent zorg je niet alleen voor een lagere consumentenprijs, je legt ook de nadruk op de maatschappelijke argumenten voor een btw-verlaging. Dan komen vanzelf de effecten van biologische landbouw op klimaat, water en bodem in beeld.”

Eko-Holland Voor het project van de provincie

Gelderland heeft Van Gerven overleg gehad met verschillende partijen in de sector. Een daarvan is Eko-Holland, een afzetcoöperatie die melk van 230 biologische en biodynamische melkveehouders levert aan verwerkers van biologische zuivel. Voorzitter René Cruijsen ziet in de resultaten van de pilot de bevestiging van de groeikansen op de binnenlandse markt.

“Consumenten gaan door de coronacrisis bewuster nadenken over hun eten.

Dat leidt tot meer vraag naar biologisch product. Wij verkopen 8 tot 10 procent meer omdat supermarkten meer vragen.” Is hij niet bang dat dit effect na de coronacrisis weer wegzakt? “Ik denk dat het zo blijft. Misschien neemt de extra groei vanuit de supermarkten deels af, maar als de lockdown voorbij is krijgen we de horeca weer terug.”

Weerribben Zuivel Ook bij Weerribben Zuivel is een positief corona-effect merkbaar. “Elke crisis – ook al heeft die niets met voeding of landbouw te maken – heeft een positief effect op bio”, zegt commercieel manager Edwin Crombags.

Weerribben Zuivel is het melkvee- en zuivelbedrijf van ondernemer Klaas de Lange in Nederland (Ov.). De onderneming maakt biologische boerderijzuivel van melk dat is geproduceerd op twee eigen boerderijen onder het merk Weerribben Zuivel. Daarnaast verwerkt de zuivelaar melk van 25 biodynamische bedrijven onder het merk Zuiver Zuivel.

Naast de merkproducten lever het bedrijf ook zuivel onder private label voor supermarkten en maaltijdboxen.

De afzet van via de speciaalzaak blijft echter het belangrijkst. “In Duitsland zie je dat kanaal van de biospeciaalzaken groeit”, zegt De Lange. “Dat gaat hier ook gebeuren, want Duitsland loopt met dit soort trends meestal een paar jaar voor op Nederland.”

Tijdens de Biokennisweek houdt Weerribben Zuivel workshops voor medewerkers van biowinkels. Hierin belichten Crombags en De Lange de specifieke kwaliteit hun merken. Ze leggen onder meer uit wat de termen biologisch, biodynamisch en boerderij-

zuivel betekenen en ze gaan in het boerenlandvogelkeurmerk van de Vogelbescherming.

Een groot deel van hun verhaal gaat over de specifieke eigenschappen, kwaliteit en smaak van de producten. Ze leggen uit dat hun yoghurt warm wordt afgevuld, dat hun vla echte vanille en weinig suiker bevat en dat hun kwark niet wordt gecentrifugeerd maar uitlekt.

Productkennis is belangrijk in deze markt, legt Crombags uit. “Het publiek in de speciaalzaak is de groep bewustere kopers. Deze consumenten zijn geïnteresseerd in de herkomst van het product en willen weten hoe het gemaakt wordt.

Dat is anders dan bij gemiddelde klant van de supermarkt.”

‘Over vijf of tien jaar is een derde van de binnenlandse zuivelconsumptie biologisch’ Volgens Bionext-directeur Wilde noteerden de grote biowinkelformules vorig jaar een groei van 15 tot 20 procent. In gangbare supermarkten was de omzetgroei 10 tot 12 procent.

De ontwikkeling van het aantal biologische boeren en tuinders gaat minder hard. Het groeitempo neemt al een paar jaar af. In 2020 schakelden 96 boeren om. In 2016 was dat nog 245. Dat blijkt uit cijfers die certificeerder Skal Biocontrole presenteerde tijdens de Biokennisweek.

Volgens René Cruijsen is er bij EkoHolland ruimte voor meer omschakelaars. “De wereld is aan het veranderen.

Niet alleen door corona. Overal wordt nagedacht over hoe het verder moet met de aarde. Ik verwacht dat over vijf of tien jaar een derde van de binnenlandse zuivelconsumptie biologisch wordt.”

Zijn coöperatie staat open voor nieuwe leden. “We hebben volop ruimte. Bij ons is iedere biologische melkveehouder welkom.” Cruisen ziet voldoende potentieel. “30 tot 40 procent van de melkveebedrijven is grondgebonden.

Voor veel van die melkveehouders ligt hier een kans op een fatsoenlijk verdienmodel.”

ZuivelZicht februari 2021

22_Artikel_06L.indd 11

11

05-02-21 13:59

Het aandeel duurzaam opgewekte energie in de totale energiebehoefte van de zuivelketen, is ook in 2019 verder toegenomen. (Foto: NZO)

Wageningen analyseert duurzame prestaties

Zuivelketen boekt opnieuw vooruitgang in verduurzaming De Nederlandse zuivelketen is opnieuw duurzamer geworden. Melkveehouders en zuivelondernemingen zijn op verschillende thema’s een stap dichter bij hun doelen gekomen, blijkt uit de jaarlijkse tussenbalans, opgemaakt door Wageningen Economic Research.

Tekst: René van Buitenen

De Nederlandse zuivelsector heeft in 2019 progressie gemaakt geboekt bij de verduurzaming van de keten. Uit de deze maand verschenen rapportage van Wageningen Economic Research blijkt dat melkveehouders en zuivelondernemingen op vrijwel alle duurzaamheidsdoelen beter presteerden dan in het jaar daarvoor. Het Wageningens onderzoeksinstituut bekijkt elk jaar hoe

12

22_Artikel_13L.indd 12

het staat met de verduurzaming van de zuivelsector. Dat doet het op verzoek van de Duurzame Zuivelketen, het samenwerkingsverband (gefinancierd door ZuivelNL) waarin melkveehouders en zuivelondernemingen streven naar een toekomstbestendige zuivelsector.

Thema’s De prestaties worden gemeten aan de

hand van elf thema’s. Daaraan zijn doelstellingen gekoppeld die in 2020 behaald zouden moeten zijn. Dat is inmiddels bij vijf thema’s het geval. De doelen voor verantwoord antibioticagebruik, energie-efficiëntie, weidegang, verantwoorde soja en voor de excretie van fosfaat zijn inmiddels gerealiseerd.

Op de andere thema’s zijn de doelen nog niet behaald. Maar ook daar zien de

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 13:59

V I SI E

opstellers van het rapport wel vooruitgang. Zo komt bij de reductie van broeikasgassen het doel ‘klimaatneutrale groei’ (ten opzichte van 2011) na drie achtereenvolgende jaren van reductie in zicht.

Broeikasgassen De totale uitstoot van broeikasgassen van de hele zuivelsector (berekend van voer tot en met de verwerking en verpakking in de zuivelfabriek) daalde in 2019 verder met ruim 4 procent ten opzichte van 2018. Dat kwam door de afname van het aantal melkkoeien en jongvee, het gebruik van eiwitarmer krachtvoer, het gebruik van meer groene in plaats van grijze elektriciteit en omdat veehouders minder ruwvoer aankochten in vergelijking met het droge jaar 2018. Om de beoogde klimaatneutrale ontwikkeling te behalen is een verdere daling van de CO2-uitstoot over 2020 nodig van 0,5 Mton CO2equivalenten (-2,3 procent). Of de sector daar inmiddels in is geslaagd wordt pas aan het eind van dit jaar duidelijk als Wageningen de monitoringsgegevens over 2020 heeft geanalyseerd.

Om de doelstelling ‘20 procent reductie ten opzichte van 1990’ te halen is een grotere inspanning nodig. Dan zou er in 20202 nog 2,4 Mton aan broeikasgassen moeten worden gereduceerd. Dat is 11 procent ten opzichte van 2019 nodig.

Maar de onderzoekers maken daarbij de kanttekening dat de vergelijking tussen 1990 en recente jaren niet geheel zuiver is vanwege methodologische verschillen.

Zonne-energie Dankzij een toename van productie van zonne-energie wekte de sector in 2019 meer duurzame energie op. Inmiddels wordt 6,3 procent van de totale energiebehoefte gedekt door productie van duurzame energie. In 2018 lag het aandeel duurzame energie in de totale de energieconsumptie van de keten nog op 5,6 procent.

De afstand tot het doel voor 2020 (16 procent) is nog groot. Dat komt volgens Wageningen mede door de gehanteerde methode. Daarbij worden

alleen de windmolens en de covergistingsinstallaties die in eigendom zijn van het melkveebedrijf meegeteld. Zou alle duurzame energieproductie op landbouwgrond van melkveebedrijven in de telling worden meegenomen, dan zou dit doel ruimschoots zijn behaald.

Overigens liep de CO2-uitstoot van een kilogram melk een fractie op. Die bedroeg in 2019 1.232 gram (21 gram meer dan in 2018). De toename verklaren de onderzoekers met de relatief geringe afvoer van dieren.

Waardoor een groter deel van de totale broeikasgasemissie werd toegerekend aan melk. “In 2018 was de situatie juist tegengesteld en werden er vanwege de introductie van fosfaatrechten juist relatief veel dieren afgevoerd waardoor een kleiner deel van de emissie aan melk is toegerekend.”

Industriële koeling Highcare Kaasrijping Cleanrooms Airconditioning Maatwerk

Levensduur Met de levensduur van melkkoeien ging het in 2019 weer de goede kant op.

Na drie jaren van daling kwam de gemiddelde levensduur van een melkkoe in 2019 ruim twee maanden hoger uit vergeleken met 2018. De gemiddelde leeftijd van alle melkkoeien die van het melkveebedrijf worden afgevoerd naar de slacht of die op het bedrijf sterven, bedroeg in 2019 5 jaar, 8 maanden en 25 dagen. De afstond tot het doel voor 2020 is nog groot. Om dat te realiseren moet de gemiddelde levensduur met nog eens 169 dagen toenemen.

Ammoniak In 2019 ging het ook beter met de reductie van ammoniak. Voor het tweede achtereenvolgende jaar nam de ammoniakemissie af. Op basis van voorlopige cijfers ging het in 2019 om een daling van 4 procent ten opzichte van 2018 tot 53,5 miljoen kilogram. Dat kwam door een afname van het aantal stuks melk- en jongvee en door lagere gehalten stikstof in het mengvoer en in het kuilgras. Om het doel te realiseren is nog een forse reductie nodig. De maximale hoeveel ammoniak die de sector voor 2020 heeft beoogd, bedraagt 42,3 miljoen kilogram.

Voets & Donkers ontwikkelt met grote precisie luchtbehandelingssystemen die exact de juiste condities creëren voor kaasrijping.

www.voetsdonkers.nl

22_Artikel_13L.indd 13

05-02-21 13:59

VISIE

Groei na de brexit

Ierse zuivelindustrie kijkt voorbij de Britse buren De brexit zadelde alle exportgerichte zuivelbedrijven in Ierland op met forse problemen. Hoe gaan de veelal coöperatief georganiseerde organisaties hiermee om? Een rondje langs de grazige velden van verschillende Ierse hoofdrolspelers.

Tekst: Hermann-Josef Martin

Van oudsher richt de export van Ierse zuivel zich voor een belangrijk deel op het Verenigd Koninkrijk, inclusief Noord-Ierland. De brexit maakt daar geen einde aan, maar gooit wel roet in het eten. Zo is de tijd voorbij dat de Ieren de grenzen met hun Britse buren zonder noemenswaardige douanecontroles konden passeren. Ook is het minder eenvoudig om rauwe melk en melkconcentraat vanuit het binnen het Verenigd

Koninkrijk vallende Noord-Ierland naar Ierland te transporteren. Door gebrek aan verwerkingscapaciteit in NoordIerland vloeiden de afgelopen jaren vele miljoenen liters melk van noord naar zuid, tot ieders tevredenheid. Naar schatting een derde deel van de Noord-Ierse melk belandde in Ierland, zonder enige belemmering of heffing.

De nieuwe werkelijkheid brengt weliswaar geen heffingen met zich mee,

maar wel administratieve procedures en douanecontroles. Het verslechtert de concurrentiepositie voor de Ieren zodra ze naar het Verenigd Koninkrijk willen exporteren.

Ornua Sinds een meerderheid van de Britten medio 2016 voor de brexit koos, was het de Ierse zuivelindustrie duidelijk dat het de bakens moest verzetten. Een belang-

Afgelopen zomer ging de schop de grond in voor uitbreiding van de zuivelfabriek van Ornua, in Wisconsin in de Verenigde Staten.

Het illustreert dat de Ierse zuivelindustrie verder kijkt dan het Verenigd Koninkrijk.

(Foto: Ornua)

14

33_Artikel_03L.indd 14

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 14:00

V I SI E

rijke speler in dit geheel is Ornua Co-operative, een op export gericht samenwerkingsverband van alle grote Ierse zuivelconcerns. Sinds 2016 tracht Ornua nieuwe afzetmarkten aan te boren. Het wil minder afhankelijk worden van het Verenigd Koninkrijk.

Om meer kans te maken op de nietBritse markten werkt men gelijktijdig aan een veelzijdiger zuivelassortiment.

Dus steekt Ornua extra geld in innovatie en in het versterken van de handelsbetrekkingen met het buitenland. Die strategie kan op steun rekenen van de Ierse staat (via de Irish Economic Development Authority Enterprise) en van landbouworganisatie Bord Bia.

Glanbia Glanbia is verreweg de grootste Ierse zuivelproducent en als zodanig ook de belangrijkste steunpilaar van Ornua.

Toch heeft Glanbia sinds enkele jaren ook een eigen agenda, inclusief exportambities. Het coöperatieve concern wil gehoor geven aan de ambitieuze uitbreidingsplannen van een groot deel van de leden. Zij willen meer melk leveren en dus herschikt Glanbia diverse productie- en verkoopkanalen.

Belangrijke internationale partners in dit verband zijn het Amerikaanse Leprino Foods Company en Royal A-ware. Samen met deze partners ontwikkelt Glanbia nieuwe producten.

Ook nemen de buitenlandse partners een belangrijk deel van de investeringen voor de bouw van twee Ierse kaasfabrieken voor hun rekening. Glanbia stelt daar onder meer jarenlange melkleveranties tegenover. Om alle zuivelfabrieken van voldoende melk te voorzien, verwacht het concern dat het de komende jaren aanzienlijk meer rauwe melk nodig heeft. In 2022 zou er al circa een miljard liter meer nodig zijn.

De samenwerking met A-ware ging begin 2019 formeel van start. De beoogde € 150 miljoen kostende kaasfabriek in Belview zou in 2022 opengaan, maar een bezwaarschrift van een milieuorganisatie lijkt voor vertraging te zorgen. De nieuwe fabriek kan per jaar 450 miljoen liter melk verwerken. Naast een breed assortiment aan

De fabriek van Dairygold in Moogely (Cork) waar de coöperatie sinds kort de melk verwerkt voor het Noorse zuivelconcern Tine. Dat laat daar haar Jarlsberg-kaas maken. (Foto: Dairygold)

kazen denkt Glanbia vanuit Belview ook meer weiproducten te kunnen verkopen.

Wat betreft afzet en marketing heeft A-ware de regie in handen, zo is overeengekomen.

Samen met Leprino Foods Company bouwt Glanbia in de Amerikaanse deelstaat Colorado een mozzarellafabriek ter waarde van € 130 miljoen.

Jaarlijks produceert men er circa 45.000 ton kaas, bestemd voor pizzaproducenten en voor export naar de EU. Glanbia levert de melk. De Irish Economic Development Agency Enterprise Ireland subsidieert dit project met een onbekend bedrag.

Daarnaast bouwt Glanbia sinds 2018 ook nog aan de grootste melkpoederfabriek van Ierland. Kosten: € 125 miljoen. In deze fabriek in Belview verwerkt het concern wekelijks 32 miljoen liter melk.

Een kleiner project (€ 15 miljoen) is de bouw van een innovatiecentrum bij Glanbia’s grootste zuivelfabriek in het plaatsje Ballyragget. Hier wil men nieuwe producten ontwikkelen en testen. Het dit jaar startende centrum moet ervoor zorgen dat Glanbia’s portfolio aanzienlijk diverser wordt,

zodat er nieuwe mogelijkheden ontstaan op de wereldmarkten. Het bedrijf levert momenteel aan vijftig verschillende landen.

Lakeland Dairies Het in Noordwest Ierland gevestigde Lakeland Dairies is de op een na grootste zuivelverwerker van het land.

De coöperatie verwerkt de melk van 3.200 melkveebedrijven. 40 procent van de leden is Iers, de overige 60 procent van de aangesloten leden zijn gevestigd in Noord-Ierland. Geen wonder dat de Lakeland-directie mordicus tegen een harde brexit was. Zonder overeenkomst tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie zou het bedrijf keihard geraakt zijn door importheffingen en stroperige douaneprocedures.

In 2019 nam Lakeland het noodlijdende LacPatrick over, waardoor het plotseling 1,85 miljard liter melk erbij kreeg. Het management spreekt van een fusie die ‘nieuwe synergie’ en efficiencywinst moet opleveren. Dat betekende onder meer reorganiseren en obsolete bedrijfsonderdelen saneren.

De fusie leidde in 2019 tot een recordom-

ZuivelZicht februari 2021

33_Artikel_03L.indd 15

15

05-02-21 14:00

VISIE

zet van ruim € 1 miljard, een stijging met 27,7 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Over 2020 wordt rekening gehouden met omzetverlies.

Door de coronapandemie zakte de verkoop aan bijvoorbeeld hotels, restaurants en zorginstellingen in.

Dairygold In het zuidoosten van Ierland zetelt Dairygold. Het bedrijf verwerkt bijna 1,4 miljard liter melk per jaar. De nummer drie van Ierland investeert sinds enkele jaren fors in capaciteitsuitbreiding, innovatieve trendgerichte producten en het versterken van de eigen positie op belangrijke buitenlandse markten. Als alle ambities gerealiseerd worden, groeit de hoeveelheid te verwerken melk de komende

Advertentie

Melkontvangst bij de fabriek van Aurivo in Killygorden. (Foto: GEA)

jaren tot minimaal 1,65 miljard liter per jaar. In dat geval zou Dairygold sterker komen te staan in de handel met (vooral) Azië en continentaal Europa. In sommige landen investeert het concern in lokale partnerschappen.

Aurivo In Noordwest-Ierland zetelt Aurivo, goed voor een jaaromzet ter waarde van € 446 miljoen. Het management van het bedrijf verwacht de komende jaren een groei van 9 procent. Om dat mogelijk te maken, investeert men onder meer in uitbreiding van de productie van melkpoeder.

Opvallend is de aandacht van de onderneming voor energiebesparing en het vervangen van fossiele brandstoffen door alternatieve oplossingen. Zo daalde het fossiele brandstofverbruik in een van de fabrieken met maar liefst 80 procent.

Het is een voorbeeld van de moderniseringsslagen die Aurivo maakt. Er is veel aandacht voor state-of-the-arttechnologie. Dat geldt voor zowel de zuiveldivisie, als ook voor andere onderdelen van het bedrijf (veevoer, slachtvee).

Carbery Ook de in het Zuid-Ierse Cork gevestigde Carbery Group (omzet 2019: € 434 miljoen) zet in op groei. In het najaar van 2020 opende het een gloednieuwe

16

33_Artikel_03L.indd 16

kaasfabriek, waarvoor € 78 miljoen op tafel werd gelegd. Het bedrijf produceert verschillende kazen, in totaal zo’n 64.000 ton. Belangrijke klanten zijn de foodservicesector en voedingsindustrie in Europa en Azië. Van oudsher levert het bedrijf vooral aan de Britse markt.

Carbery wil zijn grote afhankelijkheid de buren zo snel mogelijk verminderen.

Daarvoor werkt het aan een veel gevarieerder assortiment, geschikt voor markten voorbij de Britse buren.

Arrabawn In Noordwest-Ierland is Arrabawn een belangrijke speler op de zuivelmarkt. In 2019 realiseerde het bedrijf een omzet van € 265,5 miljoen. Dat resultaat lag iets onder de recordomzet van 2018. Het bestuur van de coöperatie verklaart de teruggang door tegenvallers bij de verkoop van diervoeding, een andere tak van het bedrijf. De zuivelverkoop zou wel in de lift zitten. Het bedrijf verwacht voor de komende jaren een stabiele groei, waarbij de aanvoer van melk stijgt van 422 naar 500 miljoen liter per jaar. Daarom investeerde het in 2019 onder meer in een nieuwe fabriek voor melkeiwitten. Omdat er ook een nieuwe waterzuiveringsinstallatie werd aangelegd, liep de totale investering op tot bijna € 20 miljoen. Voor Arrabawn betekent dat een nieuw investeringsrecord.

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 14:00

Laat uw machines veilen Online veilingen

Your auction partner in Dairy & Food equipment

dfm-auctions.com/page/sell

C. van ‘t Riet Zuiveltechnologie b.v.

t. 0172- 57 1304 m. info@rietdairy.nl i. www.rietdairy.nl

Wanneer kennis en

kwaliteit telt

De beste plank voor kwaliteitskaas

engineered wood products

21ZUI002_ADVERTENTIE.indd 17

Meer informatie: www.vidarwood.nl of tel. 0031 (58) 251 87 57.

05-02-21 09:36

B E D R I JF

Topresultaat voor Noord-Duitse coöperatie

Zuivelgroep Uelzena is van vele markten thuis Cijfers over ‘coronajaar’ 2020 ontbreken nog, maar bij het Nedersaksische zuivelbedrijf Uelzena hebben ze er alle vertrouwen in dat het goed komt. Het boekjaar 2019 werd afgesloten met een omzetrecord en de financiële situatie is stabiel. Bovendien heeft men meer ijzers in het vuur dan alleen zuivel.

Tekst: Hermann-Josef Martin

Het hoofdkantoor van Uelzena staat in Uelzen, in het Noord-Westen van Duitsland, halverwege Hamburg en Hannover. De overkoepelende coöperatie bestaat sinds 1952, toen 31 regionale zuivelfabrieken samensmolten tot wat nu de Uelzena Groep heet. De samenwerking in de jaren vijftig kwam voor een belangrijk deel voort uit de wens om minder afhankelijk te worden van de sterk fluctuerende prijzen voor met name melkpoeder, boter en kaas. Door te ‘variëren en differentiëren’, oftewel een veel breder assortiment aan te bieden binnen meerdere marktsegmenten, wilde men meer stabiliteit. Zo was de coöperatie minder overgeleverd aan prijsschommelingen van een beperkt aantal producten en vergrootte zij de kans op een stabiele melkprijs. Dit belang voor de leden is bijna zeventig jaar later nog maar weinig veranderd.

Een goede melkprijs – het liefst boven het Duitse gemiddelde – is het hoofddoel van de coöperatie. Een breed productenportfolio is nog steeds de weg om dat doel te bereiken. De huidige Raad van Bestuur, met ceo Jörn Dwehus aan het roer, praat dan ook nog altijd graag over de op ‘diversificatie en differentiatie’ gebaseerde bedrijfsstrategie.

Overnames Die bedrijfsstrategie werd tussen 1997 en 2006 van extra fundament voorzien

18

22_Artikel_19L.indd 18

door vijf ondernemingen over te nemen.

Alle vijf waren zij specialist binnen een segment van de voedingsindustrie.

De een verkocht boeterspecialiteiten, de ander ingrediënten voor koffie- en snackautomaten en weer een ander delicatessen en zoetwaren. Het bood Uelzena de kans een sterke positie te verwerven in het melkvetassortiment en nieuwe productdivisies te ontwikkelen. Deels betrof het zuivel, deels ook heel andere ingrediënten voor voedingsmiddelen.

De jongste uitbreiding in dit genre is heel wat recenter. In 2020 verwierf Uelzena een belang van 50 procent in het bedrijf Biohealth International, kortweg BHI, gespecialiseerd in onder meer voedingssupplementen en sport- en dieetvoeding. Uelzena had ook zelf een bedrijfsonderdeel dat zich op die markt richtte, Nutrineo. De activiteiten van dit onderdeel zijn inmiddels ondergebracht bij BHI. Gecombineerd genereren de bedrijven een jaarlijkse omzet van € 45 miljoen.

Vier bedrijfstakken De Uelzena Groep richt zich tegenwoordig vooral op ‘de internationale industriele klant’. Zij levert aan een groot aantal internationale fabrikanten van merkartikelen. Daarnaast is Uelzena de belangrijkste Duitse leverancier van botervet aan de detailhandel; en koploper wat

Jörn Dwehus: “Al met al deelden vrijwel alle bedrijfsonderdelen in het goede resultaat van 2019.” (Foto’s: Thies Raetzke)

betreft de verkoop van boter en botervetten aan grote bakkerijen. Ook hoort het bedrijf in Europa bij de grootste producenten van poeders voor dranken in onder meer koffieautomaten.

Anno 2021 zijn er binnen het concern vier productiegroepen te onderscheiden: ingrediënten voor de levensmiddelenindustrie, dranken in poedervorm (cacao, koffie enzovoort), gezondheidsproducten en zuivelproducten (boter, botervet en kaas).

Recordomzet In het boekjaar 2019 realiseerde Uelzena Groep een recordomzet ter waarde van circa € 705 miljoen. Dat resultaat lag 8,8 procent boven de omzet in 2018. De grootste groei werd bereikt met de verkoop van melkvetten en melkpoeder. De verkoop van melkpoeder steeg in 2019 met maar liefst 42 procent ten opzichte van het voorgaande jaar.

Sport- en dieetvoeding zat ook flink in

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 14:01

B E D R I JF

de lift: + 8,7 procent. De kaasverkoop was goed voor 5,6 procent groei. Al met al deelden vrijwel alle bedrijfsonderdelen in het goede resultaat van 2019, stelt ceo Dwehus tevreden vast. Wat ook steeg, was de hoeveelheid aangeleverde melk: het volume van 2018 werd met 16,4 procent overtroffen.

zorgt het voor besparingen, aldus het management. Niet alleen vanwege de kosten van huur, maar ook omdat laden en lossen nu op eigen terrein plaatsvindt. Dankzij verbeterde technieken gaat het laden en lossen sneller en ook is een groot aantal transporten tussen de gehuurde locaties en de bedrijfslocatie overbodig geworden.

Investeringen De afgelopen jaren startte Uelzena verschillende investeringsprojecten, gericht op uitbreiding en modernisering. Op de hoofdlocatie van het concern in Uelzen betreft het vooral de modernisering van de melkpoederfabriek. Er is een kleine € 15 miljoen geïnvesteerd om met nieuwe technologische hoogstandjes fors meer melkpoeder te kunnen produceren.

Een ander project betrof uitbreiding van de capaciteit in de eigen magazijnen.

Door op eigen terrein onder meer ruimte te creëren voor 13.000 volautomatische palletplaatsen, kon de huur van verschillende externe opslagruimten worden opgezegd. Het kostte wel een slordige € 17 miljoen, maar op langere termijn

Corona Uelzena heeft nog geen cijfers over 2020 gepubliceerd, maar wel naar buiten gebracht dat het rekening houdt met ‘wereldwijde marktverstoringen’, als gevolg waarvan de prijzen onder druk kunnen komen te staan. De zuivelcoöperatie kan haar de leden zodoende waarschijnlijk een minder goede melkprijs bieden, luidt de waarschuwing. Toch is het management niet somber gestemd.

De leveranties aan internationale bedrijven die restaurants, hotels en andere eetgelegenheden bevoorraden, zijn vrijwel stilgevallen. Daar staat tegenover dat de thuisconsumptie sterk is gestegen. Wat Uelzena aan de ene kant

Uelzena heeft op eigen terrein ruimte gecreëerd voor 13.000 volautomatische palletplaatsen kwijt is geraakt, kan het dus elders weer terugwinnen. Wat de zuivel betreft, zou het aantal orders op een normaal niveau liggen.

Nog twee grote projecten Dwehus stelt dat het management vanwege de pandemie maatregelen heeft genomen voor de korte termijn, zonder de doelen voor de langere termijn uit het oog te verliezen. Die doelen zijn gericht op verdere groei. Tot 2022 lopen er nog twee grote projecten. Het betreft een nieuwe droogtoren voor een reeks nieuwe producten die men in Uelzen wil produceren en uitbreiding van de capaciteit van de kaasfabriek in Bismark.

Beide projecten samen kosten circa € 80 miljoen.

Het fabriekscomplex van Uelzena in Uelzen.

Rechts de nieuwe droogtorens.

ZuivelZicht februari 2021

22_Artikel_19L.indd 19

19

05-02-21 14:01

B E D R I JF

De Kazerij maakt snelle groei door

‘Onze jonge kaas moet altijd hetzelfde smaken’ Kaasmakerij De Kazerij in West-Vlaanderen breidde vorig jaar voor de derde keer haar productie van Flandrien Kaas uit. Kwaliteit en marketing zijn de succesfactoren van het bedrijf dat in 2013 van start ging, meent Jan Desmet.

Tekst: Yves de Groote

De Kazerij houdt vast aan de ambachtelijke wijze van kaasmaken.

(Foto’s: Flandrien)

20

33_Artikel_03L_0002.indd 20

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 14:02

B E D R I JF

Handenarbeid en technologie gaan bij De Kazerij hand in hand. Vorig jaar verdubbelde de West-Vlaamse zuivelonderneming de productiecapaciteit van Goudse merkkaas tot meer dan 2.000 ton. Twee jaar eerder dan gepland. De rijpingszaal volgde. “Een opschaling van de ambachtelijke kaasbereiding”, omschrijft eigenaar Jan Desmet de recente uitbreidingen van het kaasbedrijf. “We maken meer kaas, maar blijven tegelijk bij de kern van het batchgewijs op ambachtelijke wijze kaasmaken waar we in 2013 mee begonnen: van handmatig roeren in open wrongelbak, handmatige drainage, het handmatig vullen van de kaasvaten tot het handmatig aanbrengen van de etiketten en de banderol.”

De directeur-eigenaar liet zich niet verleiden door te kiezen voor volledige automatisering van de productie, zoals bij veel kaasbedrijven. “Dat doen wij dus niet.” Wel automatiseerde hij de interne logistiek van de omloopvaten en de deksels, zodat de operators deze niet constant in de karren moeten steken en er uit moeten halen. Transportbanden en buffersystemen zorgen voor de aan- en afvoer op tijd. In de productieruimte springt de compact ingerichte ruimte in het oog. Niet alleen de vierkante meters, maar ook de kubieke meters zijn optimaal benut.

De kaasmakerij produceert in wielen van 18 kilogram op vier leeftijden: Jong (zes weken oud), Gerijpt (zes maanden), Oud (twaalf maanden) en Grand Cru (achttien maanden). In pas met de productieverdubbeling breidde de kaasmakerij haar rijpingscapaciteit uit tot 1.000 ton kaas, totaal 30.000 houten kaasplanken met telkens twee wielen kaas van 18 kilogram. “We pasten de rijpingszaal al eerder aan de stijgende groei door een interne herschikking van de kaasboxen ”, legt Jan Desmet uit.

“Maar om de vraag naar de oudere varianten van onze kazen aan te kunnen, hadden we nood aan bijkomende rijpingscapaciteit. Daarom hebben we nu besloten een extra rijpingszaal te bouwen.”

“Groei is voor ons geen doel op zich”,

zegt Desmet over de strategie van het bedrijf. “Onze tweede, nieuwe productielijn draait momenteel op 60 procent.

We willen rustig doorgroeien en kunnen voldoen aan de marktvraag vanuit de retail en de speciaalzaken. Zijn het zes batches van tachtig kazen per dag dan is dat goed, zijn het er tien, dan is dat ook goed. We kunnen wel kaas blijven maken, maar als die niet verkocht raakt onder ons eigen merk Flandrien, maak je die kaas beter niet.”

Bottleneck In 2019 produceerde het zuivelbedrijf met de eerste productielijn op volle capaciteit, 1.400 ton per jaar. “Vorig jaar zaten we op 110 procent. We hebben de lijn uitgemolken”, zegt Desmet. Hij legt uit: “De kaasmaker begon om twaalf uur ’s nachts en de laatste operator ging om half elf ’s avonds naar huis. Dat houdt eens op.” De bottleneck van de productielijn was de wachttijd tussen de batches. “We hadden maar één wrongelbereider, één draineerbak, een kaaspers”, licht Desmet toe. “Met de nieuwe productielijn hebben we nog altijd één draineerbak, maar nu twee wrongelbereiders. Dat is ideaal, want dan zijn er geen dode momenten in de productie en konden we onze productiecapaciteit verdubbelen. Ook investeerden we in een extra perstafel en twee extra pekelbaden, in 2019.”

Eerdere investeringen in het bedrijf betroffen een robotkaasbehandelingslijn in 2015 voor het keren en coaten van de kaas en het reinigen van de kaasplanken.

World Cheese Awards De oorsprong van de kaasmakerij gaat terug tot begin van de twintigste eeuw.

Desmet: “In 1934 stichtte mijn grootvader André Desmet in Wervik een groothandel in kaas en zuivelproducten.

In de jaren vijftig begon hij ook Hollandse kazen te rijpen in de kelder van zijn woning. Nadat mijn vader het bedrijf had overgenomen, professionaliseerde hij de kaasrijping en breidde het volume uit tot 250 ton.” In 2013 startte Jan Desmet samen met zijn vrouw

binnen de muren van de groothandel een gloednieuwe kaasmakerij. Vier jaar later gooiden zij het roer om. Besloten werd de groothandelsactiviteiten te verkopen aan de voedingsgroothandel Rafina in Lauwe, 10 kilometer van Wervik. “Voor beide bedrijven bood dit nieuwe perspectieven”, vertelt Desmet.

“Rafina kan vanaf nu vijfhonderd extra kaasreferenties aanbieden aan zijn klanten en wij konden ons toespitsen op de verdere uitbouw van de kaasproductie op de vrijgekomen ruimte. De kaasproductie was zo sterk gegroeid dat we met plaatsgebrek kampen.

Bovendien vroeg de sterke groei van de Flandrien Kaas steeds meer tijd en energie, waardoor het ons opportuun leek om ons volledig te focussen op de kaasproductie.”

‘Flandrien verwijst naar een wielrenner die, net als onze kazen, karakter heeft’ De ommezwaai legde geen windeieren.

“Flandrien Kaas is als premiummerk de referentie in het gamma harde Goudse kazen in België”, zegt Desmet. “Sinds 2014 zijn we er vijf keer in geslaagd de jury van de World Cheese Awards met onze Goudse kazen te bekoren en wonnen goud, zilver en brons. 2016 was een topjaar en haalden we een Super Gold-medaille voor de Flandrien Oud en Flandrien Grand Cru.” De productie groeide in de periode 2013-2020 gemiddeld met 20 procent, 2019 was met 29 procent groei een topjaar. Het aantal medewerkers bedraagt momenteel 25, een tiental meer dan toen het bedrijf uit de startblokken ging.

Kwaliteit en marketing Desmet, opgeleid als marketeer, laat geen twijfel over de succesfactoren van zijn kaas. “Het succes is zowel te danken aan de productkwaliteit en het merkverhaal.” Om met het laatste te beginnen: “Flandrien verwijst naar een wielrenner

ZuivelZicht februari 2021

33_Artikel_03L_0002.indd 21

21

05-02-21 14:02

B E D R I JF

die, net als onze kazen, karakter heeft.”

Tegelijk verwijst de merknaam naar de herkomst, Vlaanderen. “Dit wint aan belang, mede door de coronacrisis.

Steeds meer consumenten kiezen voor lokale (zuivel)producten. ” Desmet is dan ook bijzonder blij dat zijn bedrijf in 2019 onderscheiden is met het ‘Handmade in Belgium’-label, een initiatief van de ondernemersorganisatie Unizo in Vlaanderen, voor zijn producten en zijn bedrijf. “Dit label is een erkenning voor alle inspanningen van het bedrijf op het vlak van ambachtelijk en lokaal produceren.”

Het corona-effect op de verkoop is moeilijk te kwantificeren als gevolg van de continue groei van het merk, aldus

Desmet. “De kwaliteit van de kaas begint bij de kwaliteit van melk. Lokale melkveehouders leveren melk waaraan wij de hoogste (microbiële) eisen stellen en waar ze ook voor vergoed worden in de melkprijs.”

Duurzaamheid Duurzaamheid vertaalt Flandrien economisch gezien in een hoger uitbetaalde melkprijs dan gemiddeld in België. Uit ecologisch oogpunt is de kaasmakerij nu in staat om de verschillende batches melk op een dag achtereen te pasteuriseren. “De pasteurisatieinstallatie gebruikt de energie efficiënter, omdat de installatie niet telkens opgestart moet worden.” Ook zijn de

‘Vorig jaar zaten we op een capaciteit van 110 procent. We hebben de lijn uitgemolken’ muren en vloer van de nieuwe rijpingszaal veel beter geïsoleerd en de energie van de opgewarmde lucht van de luchtbehandelingsinstallatie in de rijpingszaal recupereert het bedrijf voor de voorverwarming van de lucht, maar ook voor het warme water voor de reiniging van de robotlijn.

Bourgondiërs

“Er gaat hier geen kaas de deur uit als die niet gekeurd is”, stelt Jan Desmet.

22

33_Artikel_03L_0002.indd 22

Over de receptuur laat Desmet in het bijzonder weten dat Flandrien geen kopij is van Nederlandse Gouda. “Belgen en Vlamingen zijn Bourgondiërs en hebben liever wat meer karakter en smaak.” De smaak omschrijft hij als bijzonder aromatisch, iets zoeter en minder zout dan Nederlandse Gouda en een vleugje umami, dankzij de keuze van de cultures en smeuïg door de ambachtelijke bereiding. “Samen met onze toeleverancier van de cultures en in nauwe samenwerking met het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (Ilvo, Melle) en proefproducties bij de Beverse kaasmakerij hebben we de grenzen verkend.”

Desmet benadrukt het belang van eenzelfde smaak van zijn merkkazen door het jaar heen. “De consument verwacht dat van ons. Onze jonge kaas moet hetzelfde smaken in zowel de winter als de lente.” Hier ligt een belangrijke uitdaging voor de kaasmakers, legt Desmet uit. “Zij vragen de melkophalers of de koeien die de melk leveren op stal of in de wei staan en passen de wrongelbereiding daarop aan.” Een team van drie keurders, de kaasbereider, de kwaliteitsmanager en Jan Desmet, bewaakt de kwaliteit van Flandrien Kaas door zeer regelmatig de kazen te keuren tijdens het rijpingsproces. “Er gaat hier geen kaas de deur uit als die niet gekeurd is.”

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 14:02

MARK T

Duitse zuivelmarkt:

Coronacrisis stuwt afzet lang houdbare melk De Duitse zuivelorganisaties stonden vorige maand stil bij de gebeurtenissen in het 2020. Ondanks de negatieve gevolgen van de coronacrisis was er ook positief nieuws.

Tekst: René van Buitenen

De Duitse consumptie van zuivel is veranderd als gevolg van de coronacrisis. Gewone drinkmelk staat weer voorop bij de consument, constateert Peter Stahl, voorzitter van de Duitse zuivelorganisatie MIV. Een situatie die de producenten niet voor mogelijk hadden gehouden, zo maakte hij vorige maand duidelijk tijdens een onlinepersbijeenkomst. “Melk is voor de consument weer het symbool geworden van een belangrijk voedingsmiddel, geheel tegen trend van de afgelopen jaren in.”

Als gevolg van de coronamaatregelen gingen in de meeste exportbestemmingen de hotels, restaurants en andere horecagelegenheden voor langere tijd dicht. Net als alle andere voedingsproducenten zagen ook zuivelbedrijven hun afzet via dit kanaal wegvallen. In plaats daarvan kocht de thuiszittende consument meer basisvoedingsmiddelen bij supermarkten. Stahl: “Dat leidde aanvankelijk tot het hamsteren van lang houdbare producten waaronder UHT-melk, maar bij de tweede lockdown hebben we gezien dat de consument snel leert. De schappen waren niet meer zo snel leeg als half maart vorig jaar.”

Over de ontwikkeling van de export is MIV tevreden gegeven de omstandigheden. Ondanks de coronacrisis bleef de uitvoer van zuivelproducten vrijwel stabiel. De export naar Italië en Spanje nam wel af omdat toeristen daar

Afzetontwikkeling van zuivelproducten in het Duitse supermarktkanaal. (Bron: LV NRW Milch)

wegbleven, maar op de totale export van bijvoorbeeld kaas had dat per saldo geen negatief effect. Uit voorlopige cijfers blijkt dat de Duitsers vorig jaar meer kaas konden exporteren dan in het voorgaande jaar. Ook de export van boter en weipoeder komt in de definitieve cijfers vermoedelijk hoger uit, verwacht MIV.

Melkprijzen In de melkprijzen lijkt dat vooralsnog niet tot uitdrukking te komen. De melkprijzen zijn in 2020 volgens MIV in de meeste Duitse regio’s iets gedaald in vergelijking met het voorgaande jaar.

Voor 2020 wordt in Duitsland een gemiddelde melkprijs verwacht van 33,70 cent per kilogram (4 procent vet en 3,4 procent eiwit ) – ongeveer een cent minder vergeleken met 2019.

De Duitse veehouders hebben vorig jaar wel iets meer melk geleverd. Volgens de laatste ramingen komt de Duitse melkproductie in 2020 0,3 procent hoger

uit vergeleken bij 2019. In de belangrijke deelstaat Noordrijn-Westfalen is volgens Landesverenigung NRW Milch ongeveer 1,7 procent meer melk aangevoerd. De zuivelorganisatie verwacht dat de melkprijs voor de veehouders in deze deelstaat op 32,19 cent per kilogram uitkomt.

Het lijkt er daarmee op dat de zuivelsector in Noordrijn-Westfalen bovengemiddeld hinder heeft ondervonden van de pandemie. Volgens directeur Rudolf Schmidt van LV NRW Milch zagen producenten de afzet in het out of home-kanaal met 75 procent terugvallen. Dat is onvoldoende goedgemaakt door andere afzetkanalen. Tijdens een persgesprek stond Schmidt stil voor de wijze waarop zijn sector in logistiek opzicht met de pandemie is omgegaan.

“De zuivelindustrie in NoordrijnWestfalen heeft zowel bij de productie van melk als bij de verwerking en distributie van zuivelproducten werkelijk een goede prestatie geleverd.”

ZuivelZicht februari 2021

11_Artikel_02R.indd 23

23

05-02-21 14:02

MARK T

De belangrijkste handelsstromen in de zuivelmarkt zijn in één oogopslag te herkennen.

(Bron: ZuivelNL/ Rabobank)

Wereldzuivelkaart van ZuivelNL en Rabobank:

Een nieuwe blik op de mondiale zuivelhandel ZuivelNL en de Rabobank brengen al ruim twintig jaar gezamenlijk de handelsstromen van de mondiale zuivelsector in kaart. Letterlijk. De ‘World Dairy Map’ is een begrip geworden in de internationale zuivelsector. Vorige maand brachten de samenstellers een geactualiseerde kaart uit.

Tekst: René van Buitenen

Op de World Dairy Map staan de belangrijkste handelsstromen van de zuivelmarkt, gebaseerd op data van 2019. Ze zijn in één oogopslag te herkennen. In een toelichting bij de

24

22_Artikel_19L_0002.indd 24

kaart stelt de Rabobank dat de gevestigde handelsroutes meer dan ooit met elkaar verbonden. Daar voor zijn volgens de bank vier factoren voor aan te wijzen.

Een ervan betreft de Europese Unie. Die heeft na afschaffing van het melkquotum in 2015 haar positie op de exportmarkt versterkt. Hoewel het merendeel van de melk die de EU-lidstaten

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 14:03

MARK T

produceren nog steeds binnen de EU zelf blijft (85 procent), is zij toch de grootste zuivelexporteurs ter wereld.

In 2019 was de EU goed voor 29 procent van de totale zuivelexport in de wereld.

In 2015 waren de EU en Nieuw-Zeeland nog even grote spelers op de zuivelmarkt. De EU heeft inmiddels afstand genomen van Nieuw-Zeeland, dat met een aandeel van 25 procent uiteraard nog altijd een sterke speler is op de wereldmarkt.

Wisselingen Na de EU en Nieuw-Zeeland volgt de Verenigde Staten. De Verenigde Staten versterkt zijn aanwezigheid op de wereldwijde zuivelmarkt en behoudt de derde plaats in het marktaandeel van zuivelexport.

Vervolgens zijn er enkele wisselingen op de ranglijst van zuivelhandelsnaties.

Wit-Rusland is opgeklommen tot de vierde plaats. Het land lijkt een draaischijffunctie te vervullen sinds de Russische boycot. Wit-Rusland ging een bloeiend partnerschap aan met Rusland, dat na China en Mexico de grootste zuivelimporteur ter wereld is. Inmiddels zijn de Wit-Russen de Australiërs voorbij in de mondiale zuivelexport. In Australië daalde de melkproductie en daarmee ook het volume dat voor export bestemd werd.

Zeeland naar China. In 2019 is een recordhoeveelheid van 638 miljoen kilogram volle melkpoeder via deze route geëxporteerd. Dit volume is bijna twee keer zo groot dan de handelsstroom die op de tweede plaats staat.

Dat is de uitvoer van magere melkpoeder van de Verenigde Staten naar Mexico.

De rol van China als ‘s werelds grootste importeur is constant gebleven. Veel zuivel exporterende regio’s drijven handel met de Chinezen. De importbehoefte van China in zowel omvang als groeiratio blijkt ongekend, want het land is verantwoordelijk voor 13,3 procent van alle zuivelhandel.

Onder de radar Andere grote zuivelimporteurs blijven volgens de samenstellers van de kaart wat meer onder de radar. NoordAziatische landen (Japan en ZuidKorea) zijn belangrijke handelspartners en samen goed voor een derde plaats aan importvolumes in 2019. Het Noord-Afrikaanse Algerije blijft ook een grote speler met 10,5 procent van de totale zuivelhandel in 2019. De Algerijnse overheid verzorgt regelmatig internationale tenders voor volle melkpoeders die de competitie bevorderen tussen de EU, Nieuw-Zeeland en Zuid-Amerika.

China

Kaas

De EU mag dan de grootste zuivelexporteur van de wereld zijn, de belangrijkste handelsroute loopt elders: van Nieuw-

In 2019 was kaas het meest verhandelde zuivelproduct met een totaal volume van 2,66 miljard kilogram.

Achtereenvolgens zijn volle melkpoeder en magere melkpoeder populaire handelsproducten, met respectievelijk 2,61 miljard kilogram en 2,58 miljard kilogram.

De EU heeft een leidende positie in de wereldwijde kaashandel met een omvang van 886 miljoen kilogram kaas.

Dat is een derde van het totale handelsvolume in kaas. De belangrijkste bestemming voor deze kazen is de Verenigde Staten. Het handelsverdrag tussen de EU en Japan (EU-JAP Economic Partnership Agreement, kortweg EPA) heeft eraan bijgedragen dat in 2019 Japan de tweede bestemming is geworden na de Verenigde Staten. Nederland exporteerde in 2019 ruim 920 miljoen kilogram kaas.

Hiervan bleef ongeveer 760 miljoen kilogram kaas binnen de EU, met uiteraard Duitsland als belangrijkste afnemer. Buiten de EU is Japan in 2019 de voornaamste handelspartner van Nederland op het gebied van kaas, gevolgd door de Verenigde Staten.

De kaart biedt niet alleen inzicht in de belangrijkste handelsstromen. Op deelkaarten zijn ook de handelsstromen van de afzonderlijke zuivelproducten af te leiden. Bovendien is de top 20 van zuivelproducenten er te vinden. Ook worden cijfers over productie en import- en exportaandelen voor de periode 2015-2019 getoond. Zo is niet alleen de spectaculaire groei van de import vanuit China te zien, maar ook de productiegroei in India en het toenemend belang van Wit-Rusland.

Marktaandelen in de wereldzuivelhandel tussen 2015 en 2019.

(Bron: ZuivelNL/ Rabobank)

ZuivelZicht februari 2021

22_Artikel_19L_0002.indd 25

25

05-02-21 14:03

MARK T

Analyse Annual Insight over Europese kwaliteitskaas in de Verenigde Staten:

Weinig hinder van vier jaar Donald Trump 26

33_Artikel_02L.indd 26

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 14:04

MARK T Annual Insight analyseert maandelijks in ZuivelZicht de ontwikkelingen in de zuivelmarkt op basis van data. Het bedrijf gelooft dat het gebruik van data in toenemende mate van belang is om de juiste strategische beslissingen te kunnen nemen. Deze maand kijken we naar de mate waarin protectionistische maatregelen onder president Donald Trump de Europese kaasexport naar de Verenigde Staten hebben beïnvloed.

Tekst: Mathieu Geuskens

Klanten van een supermarkt in Minneapolis bekijken toe hoe een Parzemaanse kaas wordt doorgesneden.

Europese kwaliteitskazen zijn onverminderd populair in de Verenigde Staten. (Foto Shutterstock/Mariah Lowinske)

Terug naar 8 november 2016: Donald Trump wordt verkozen tot de 45ste president van de Verenigde Staten. In navolging van campagnebeloftes neemt de nieuwe president een protectionistisch standpunt in als het gaat om handel, onder andere met de Europese Unie. De dreigende taal uitte zich pas in oktober 2019 met de invoering van importtarieven op Europese exportproducten, waaronder kaas. Het effect van deze tarieven is lastig vast te stellen: enkele maanden na de invoering werd de wereld getroffen door een pandemie die wereldwijd consumptiepatronen en handelsstromen veranderde.

In de eerste jaren van het presidentschap van Trump lijkt de ‘America First’-mentaliteit echter geen significante invloed te hebben gehad op de consumptiepatronen en op de import van de Verenigde Staten: het Europese exportvolume van kaas blijft op het hoge niveau van 2015 en 2016 en de toename van de gemiddelde kiloprijs wordt al ingezet in 2018, vóór invoering van de hogere tarieven (zie grafiek 1).

Gouda

De Amerikaanse consument kiest vaker voor de Gouda-kaas uit Nederland dan die uit Duitsland

33_Artikel_02L.indd 27

Geen van de vijf grootste kaasexporteurs gaat er qua volume significant op achteruit tijdens het presidentschap van Trump. Nederland en Frankrijk zien het gemiddelde volume licht inzakken, maar dit wordt vrijwel volledig gedreven door de volumedaling in coronajaar 2020. In de eerste jaren onder Trump (2017-2019) liggen de volumes licht hoger dan in de

05-02-21 14:04

MARK T

jaren ervoor. Zo groeit de export van Gouda, de belangrijkste exportkaas van Nederland naar de Verenigde Staten, sterk tijdens het presidentschap van Trump. Het gemiddelde exportvolume stijgt van 5,7 miljoen kilo per jaar onder Obama naar 7,3 miljoen kilo ten tijde van de Trump-jaren.

De Italiaanse export, gedreven door Parmezaan en Pecorino, groeit met circa 6 procent door een toegenomen vraag naar Parmezaan. Bovendien zien de vier grootste exporteurs de gemiddelde exportprijs toenemen, voornamelijk door een toegenomen aandeel van duurdere kazen in de totale export.

Totale Europese export kaas (x miljoen kg) en de gemiddelde prijs in €/kg tijdens de regeringsjaren van president Obama en president Trump.

Kwaliteitskazen Als we de export op productniveau bekijken, zien we dat kwalitatief hoogwaardige kazen ten tijde van de Trump-periode aan aandeel winnen ten opzichte van kazen die niet onder specifieke namen geëxporteerd worden. Zo stijgt het gemiddelde jaarlijkse exportvolume van Grana Padano en Parmezaan met bijna 10 procent in vergelijking met het Obama-tijdperk – ondanks de importtarieven die Trump doorvoerde en de coronacrisis.

De gemiddelde Europese export van Gouda stijgt onder Trump met 2,9 miljoen kilo, oftewel 44,7 procent, waarbij het aandeel van Nederland toeneemt ten opzichte van de Duitse export van Gouda. Dit impliceert dat de Amerikaanse consument vaker kiest voor de Gouda-natuurkaas die Nederland exporteert en minder voor de Duitse folievariant. Deze toegenomen vraag naar kwaliteitskazen lijkt ook ten grondslag te liggen aan de stijging van de gemiddelde exportprijs van de grootste Europese kaasexporteurs, welke zichtbaar is in grafiek 2.

Luxeproduct De importtarieven van president Trump lijken weinig invloed te hebben gehad op de vraag naar Europese kaas in de Verenigde Staten. Verschillende economen gaven al aan dit te verwach-

28

33_Artikel_02L.indd 28

Gemiddelde jaarlijkse kaasexport per land onder Obama (2012-2016) en Trump (20172020), miljoen kg en €/kg .

Gemiddelde jaarlijkse kaasexport per product onder Obama (2012-2016) en Trump (20172020), miljoen kg.

ten: Europese kazen zijn voor de Amerikaanse consument veelal een luxeproduct dat niet snel vervangen kan worden door een lokaal geproduceerd alternatief, waardoor de importtarieven vooral gevoeld worden aan de kassa in Amerikaanse winkels. Toch verwachten Brusselse diplomaten geen plotselinge

verandering na het aantreden van Joe Biden: een van de manieren waarop de nieuwe president de Amerikaanse economie wil aanjagen is met de slogan ‘Buy American’.

Mathieu Geuskens is zuivelanalist bij Annual Insight.

ZuivelZicht februari 2021

05-02-21 14:04

MARK TCIJFERS

PRODUCTIE Melkaanvoer mondiaal (jan’ 20 - nov ’20, % t.o.v. ’19) EU-27+VK waarvan: Duitsland Duitsland

Verwerking EU (jan’ 20 - nov ’20, % t.o.v. ’19)

+1,1%

MMP x 1.000 ton

2.500

+0,4%

Frankrijk Frankrijk

Boter x 1.000 ton 2.000

+0,6% 2.000

Verenigde Staten

+2,9%

+2,0%

Nieuw-Zeeland

1.500

+5,0% 1.000

+7,5%

Australië

+3,3%

Wit-Rusland

+5,7%

1.200

+0,7%

+0,3%

Argentinië

1.600

+1,6%

+1,3%

Nederland

+5,2% 800

+8,0% -3,0%

500

Uruguay

400 +2,8%

+5,5% 0

+5,7% -3,4% +4,2% +13,8% -3,7%

50

100

150

200

250

x miljard kg

0

0

Overig IE

Overig IE FR

NL FR

PL DE

NL PL

BE DE

PRIJZEN Melkprijs (dec ’20 t.o.v. nov ’20, in %)

Marktprijs (jan ’21 t.o.v. dec ’20, in %)

LTO melkprijsvergelijking 36

€/1.000 kg 2018 2020

35

Mager melkpoeder ADPI

Boter 82%

€/100 kg

NL +1,0% WM +12,0%

4.500

34

4.000

33

3.500

5.000

2019

2.500 2.000

32

3.000

1.500

31

2.500 jan-19

jan

dec

jan-20

NL +4,8% WM +8,9%

3.000

3.500

+0,8%

€/1.000 kg

1.000 jan-19

jan-21

jan-20

jan-21

EXPORT Boter en -olie (jan’ 20 - okt ’20, % t.o.v. ’19) Wereldhandel

Mager melkpoeder (jan’ 20 - okt ’20, % t.o.v. ’19)

Intrahandel EU

x 1.000 ton

Wereldhandel

x 1.000 ton -0,4%

500

1.000

400

800

800 -16,3%

600

600

-8,2%

300

Intrahandel EU

x 1.000 ton 1.000

750

x 1.000 ton -4,4%

600

+22,6%

450

+26,2% 200

400

400

-4,9%

+4,0% 100 +35,0% -2,2% 0 NZ

EU*

NL*

VS

200

200

0

0 EU

NL

300 150

-15,8%

+3,1%

0 EU*

NL*

VS

NZ

EU

NL

*Derde landen export

Bron: ZuivelNL

www.zuivelnl.org

ZuivelZicht februari 2021

11_Marktcijfers_02R.indd 29

29

05-02-21 14:05

BELRUBRIEK KAASPROMOTIE

KAASBEWERKINGSMACHINES

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Jouw partner in procesautomatisering Zorgt voor: hoogwaardige automatiseringsoplossingen op maat

veilig en verantwoord werken business continuÏteit en betere traceerbaarheid

Actemium adviseert, ontwerpt, bouwt en onderhoudt industriële processen. Door onze marktgerichte kennis en gedreven aanpak maken wij van veelomvattende projecten een groot succes.

Meer weten?

Neem contact op met Sebastian Taken: sebastian.taken@actemium.com - 31 (0)88 83 18 200

Kijk op actemium.nl

IN- EN VERKOOP TANKS

LUCHTBEHANDELING

KAASVERWERKINGSMACHINES RVS TANK- EN APPARATENBOUW

21ZUI002_ADVERTENTIE.indd 30

04-02-21 14:40

21ZUI002_ADVERTENTIE.indd 31

04-02-21 14:40

Tel 0522-463684

info@koster-nl.com

www.koster-nl.com

Duurzaam hergebruik van uw overtollige tanks en machines

Wij zijn doorlopend op zoek naar: - RVS tanks - Warmtewisselaars - Pompen - Poedermengers - Zeefmachines - Indampers - Losse roerwerken

We zetten onze expertise dagelijks in voor hergebruik van duurzame materialen

21ZUI002_ADVERTENTIE.indd 32

04-02-21 14:40