Z D R AV S T V O - d o g a đ a j i
COVID-19 oštećuje autonomni nervni sistem
P
andemija korona virusa među brojnim nepoznanicama koje je donijela, skrenula je pažnju i na problem sindroma hroničnog umora koji se sve češće javlja kod pacijenata koji su se oporavili od kovida. Oboljela osoba nije svjesna od čega pati, problem ne prepoznaje ni okolina, pa čak ni ljekari. Svjetska zdravstvena organizacija je prošle godine ovu bolest prepoznala kao post kovid sindrom. „Ovo se tretira ne samo kao bolest, već i kao invaliditet, jer pacijenti vremenom ne mogu više da rade. Čak i kada se uradi kompletna visokosofisticirana dijagnostika – skener, magnetna rezonanca, ultrazvuk – ne može da se nađe ništa specifično, a u suštini su glavne promene na autonomnom nervnom sistemu. To je mreža kompletnog rada svih organa i tu se javljaju drastične promene“, naglašava prof. dr Branislav Milovanović, profesor Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, predsjednik Udruženja za neurokardiologiju Srbije i šef Neurokardiološke laboratorije KBC „Bežanijska kosa“ Zahvaljujući inicijativi prof. dr Vlade Đajića, generalnog direktora Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske, urađena je velika studija, praktično prva u svijetu, o tome šta se dešava na autonomnom nervnom sistemu prvih 15 dana kod kovid pacijenata. Na čelu istraživačkog tima je priznati svjetski neurokardiolog prof. dr Branislav Milovanović.
10
Prva svjetska studija prof. dr Vlade Đajića i prof. dr Branislava Milovanovića Zajednički projekat o promjenama na autonomnom nervnom sistemu u ranoj fazi Kovid infekcije, urađen u UKC Republike Srpske
Prema riječima prof. dr Milovanovića studija koja je među prvima u svijetu sprovedena u UKC RS, zahvaljujući profesoru doktoru Vladi Đajiću, je pokazala da su pronađeni neki novi signali kojih nema kod drugih bolesti. Kako je istakao, između ostalog, dolazi do teškog oštećenja autonomnog nervnog sistema i dodao da su ovi rezultati urađene studije bili iznenađujući. Naime, više od 40 odsto pacijenata koji su preležali kovid suočava se s oštećenjem autonomnog
nervnog sistema, što može da dovede do ozbiljnih komplikacija na svim organima u organizmu. Studijom je bilo obuhvaćeno 120 kovid pacijenata u prvih 15 dana bolesti. Tim je pratio kakvi se signali kod kovida javljaju na autonomnom nervnom sistemu, koji je softver našeg organizma. Prof. dr Milovanović je dodao da su došli do rezultata da je poremećaj ovog sistema prisutan kod skoro svakog drugog pacijenta koji je preležao kovid. Kad naglo ustanu, kod njih dolazi do pada pritiska, što je ozbiljna komplikacija. Uočeno je da su nalazi ozbiljniji kod ljudi koji su imali kovid, nego kod pacijenata koji su nekad imali infarkt srca. Prof. dr Milovanović je naglasio da je tim koji je radio studiju uspio da obezbijedi aparat koji se koristi u Hjustonu i na taj način su dobijene veoma važne informacije koje ne bi mogle da se dobiju osnovnim aparatima za dijagnostiku. Profesor je naveo da se uskoro kreće s nastavkom studije zato što se sada javlja novi sindrom - post kovid sindrom. Prema njegovim riječima, sljedeća faza studije po-
