Visie 15 juni 2023

Koffie geeft zin

Uit mijn nieuwe thermos een kop koffie drinken, op mijn werk.’ Dat is het antwoord van Celine Maghe (39) op de vraag ‘Waar kijk je het meest naar uit op je eerste werkdag?’ Een eenvoudig verlangen, als sluitstuk op een lang en moeizaam proces. Celine werd ziek in 2017. Ze was toen als buschauffeur aan de slag. Vorige week ging ze na 5,5 jaar opnieuw aan het werk, als onderhoudsmedewerker op Antwerpse straten en pleinen.

Wie langdurig ziek is, wordt vandaag te vaak en onterecht gewantrouwd, ook

door politici. Alsof langdurig zieken zich bewust en comfortabel hebben genesteld in de hangmat van de sociale zekerheid, zonder ambitie om er ooit nog uit te komen. Want wie zou er nu opnieuw aan het werk gaan, als het ook zonder kan?

Heel veel mensen, laat dat duidelijk zijn. ‘Ik zie elke dag mensen die me smeken om terug te mógen werken’, zegt onze Terug naar werk-coördinator die Celine begeleidde. ‘Mensen willen werken, maar niet elke job is nog haalbaar.’ De terugkeer naar de werkvloer gebeurt niet in een vingerknip. Er is moed voor nodig,

¬ Foto Guy Puttemans

tijd, de juiste begeleiding en begrip van de omgeving. Mijn droom is een fijne job voor iedereen: werkbaar werk, dat niet ziekmakend maar zingevend is. En die zin hoeft niet gelijk te staan met grootste ambitie of een steile klim op de carrièreladder. Ze kan evengoed schuilen in een welkome pauze met een goed kopje koffie.

WELVAARTSVASTHEID

Uitkeringen en pensioenen stijgen

Op 1 juli verhogen dankzij aanhoudende druk van het ACV een hele reeks sociale uitkeringen boven op de indexatie. Bovendien werden ook diverse berekeningsplafonds aangepast. Om verlies aan koopkracht tegen te gaan, werd een stijging van de uitkering bedongen voor tijdelijk en volledig werklozen (ook voor wie SWT en brugpensioen opneemt), voor schoolverlaters en niet-toeleidbaren die hun inschakelingsuitkering verliezen.

Ook wie jeugd- of seniorvakantie opneemt, zich inzet als mantelzorger of onthaalouder is, kan op deze stijging rekenen, net als zieken en invaliden.

Daarenboven gaan de bijstandsuitkeringen omhoog: leefloon en IGO (voor

bejaarden) met 2 procent, en de inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) voor mensen met een handicap met 2,2 procent.

Het minimumpensioen stijgt met 2 procent. Dat is een verhoging met 32,74 euro bruto per maand voor een alleenstaande en 40,91 euro voor een gezinspensioen. Dat geldt ook voor oudere pensioenen boven het minimum die zijn ingegaan in 2018. Voor de pensioenen ingegaan vóór 2008 komt er 1,2 procent bij. Ook alleenstaande ouders die een uitkering thematisch verlof ontvangen of een vijfde tijdskrediet opnemen voor de zorg van een kind kunnen op 1,2 procent meer uitkering rekenen.

~ www.hetacv.be

AAN DE SLAG MET EEN HANDICAP OF NA ZIEKTE

Schat je nieuw inkomen in met Jobcalc

Mensen die na ziekte of met een handicap willen gaan werken, kunnen voortaan berekenen hoe hun financiële situatie er zal uitzien. Dat kan met de Jobcalc, een online rekentool van de federale overheid. De regels voor het combineren van een uitkering met een ander inkomen zijn zeer complex. Om op voorhand duidelijkheid te scheppen, toont Jobcalc bijvoorbeeld of je nog recht hebt op een (deel van de) uitke -

ring als je (opnieuw) gaat werken. Op die manier wil de federale overheid mensen stimuleren om een ziekte-uitkering of tegemoetkoming voor personen met een handicap te combineren met een baan. Onder meer dienstverleners van VDAB kunnen je helpen bij het invullen van de vragen op de tool.

~ www.socialsecurity.be

Redactieadres Visie, PB 20, 1031 Brussel ¬ e-mail: info@visieredactie.be ¬ Lezersbrieven lezers@visieredactie.be ¬ Abonnementen www.visie.net/contact ¬ Verantwoordelijke uitgever Liesbeth De Winter ¬ Redactie Djorven Ariën, Simon Bellens, Nils De Neubourg, Dominic Zehnder, Lies Van der Auwera, Lieven Bax, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Sim Geerts, Sofie Buysse, Martine Creve ¬ Hoofdredactie An-Sofie Bessemans, Wim Troch ¬ Vormgeving Gevaert Graphics ¬ Druk Coldset Printing Partners ¬ Visie verschijnt maandelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten ¬ De beschrijving van de CM-diensten en -voordelen in deze publicatie heeft enkel een informatieve waarde. Bij twijfel of betwisting gelden enkel

Luc Van Gorp, voorzitter CM

de statuten van het ziekenfonds. Meer info: www.cm.be/statuten ¬

Gaan zwemmen werd tot 64 procent duurder

Met de zomer in het land valt het nog meer op: in zowat de helft van de Vlaamse gemeenten vind je geen zwembad meer. En wie wel nog in de eigen gemeente terechtkan, betaalt tot 64 procent meer voor een frisse duik dan tien jaar geleden. Met grote impact op gezinnen en scholen tot gevolg.

Twintig jaar geleden telde Vlaanderen volgens Sport Vlaanderen nog meer dan 400 zwembaden. Tegenwoordig zijn dat er nog 288, ofwel bijna een derde minder. Dat cijfer omvat ook de zwembaden van scholen, zorginstellingen, privésauna’s en fitnesscentra. Wanneer je alle (tijdelijk) gesloten zwembaden, apart getelde binnen- en buitenbaden, en zwembaden zoals die van privésauna’s en hotels aftrekt, blijven er nog maar 165 adressen over waar je als particuliere zwemmer kunt plonzen.

‘Heel wat zwembaden werden in de jaren 70 en 80 gebouwd. Door de strengere

wetgeving en veiligheidseisen van de jaren 90 zijn toen heel wat zwembaden gesloten. Het vraagt grote investeringen om een zwembad te renoveren. Heel wat gemeenten beslissen daarom ook nu nog om hun zwembad te sluiten’, verklaart Sarah Denys van Sport Vlaanderen. ‘De huidige daling heeft ook te maken met de kostprijs van de bouw, het onderhoud en de uitbating van de zwembaden, onder andere door de hoge energieprijzen. Ook het vinden van redders is de jongste jaren een probleem, al vertaalt zich dat vooral in het beperken van de openingstijden.’

Gezien het Belgische weer en het feit dat je op de zee na moeilijk een plek vindt

3 duurste binnenzwembaden

waar je gratis kunt en mag zwemmen, zijn de meeste Vlamingen aangewezen op een lokaal zwembad. Maar die vind je dus nog maar in ongeveer de helft van de Vlaamse gemeenten. Bovendien zijn de zwembaden niet evenredig verdeeld. Vooral Vlaams-Brabant, Limburg en delen van Oost-Vlaanderen zijn drooggelegd.

Zwembeurt meer dan helft duurder

Steden en gemeenten hanteerden in het verleden zeer democratische prijzen voor een zwembeurt, wat zwemmen tot een van de meest toegankelijke sporten maakte. In 2013 betaalde een 10-jarige inwoner van de gemeente nog gemiddeld 1,87 euro voor een zwembeurt, een 30-jarige 2,63 euro en een 65-jarige 2,06 euro, volgens het Lokaal Netwerk Sportbeleid. Omdat de recentste cijfers dateren van 2015, heeft Visie zelf de prijzen doorgelicht van alle 165 plekken waar je een losse zwembeurt kunt kopen (grote subtropische recreatiebaden op vakantiedomeinen daargelaten). Waar mogelijk kozen we enkel voor het baantjeszwemmen om de tarieven zo eerlijk mogelijk te vergelijken.

Daaruit blijkt dat de prijsstijging veruit hoger is dan de inflatie. Vandaag betaalt een 10-jarige namelijk gemiddeld 2,91 euro (+55 procent), een 30-jarige 3,98 euro (+51 procent) en een 65-jarige 3,38 euro (+ 64 procent) voor een losse zwembeurt aan inwonerstarief. Waar in 2015 nog iets minder dan de helft van alle zwembaden

€ 12,5

Door strengere wetgeving en veiligheidseisen hebben heel wat gemeenten beslist om hun zwembad te sluiten.

¬ Tekst Djorven Ariën en Dominic Zehnder

¬ SARAH DENYS, SPORT VLAANDEREN

Inwonerstarief voor één losse zwembeurt voor een volwassene (juni 2023)

verschillende tarieven hanteerde voor inwoners en niet-inwoners, zijn dat er nu al twee op de drie. Wie dus geen zwembad in de eigen gemeente heeft, moet zich vaak niet alleen verder verplaatsen, maar betaalt bovendien een pak meer voor een zwembeurt, in sommige gevallen zelfs meer dan de helft extra.

Privébedrijven profiteren

De prijs lijkt vooral te worden opgedreven door de commerciële spelers die zich sinds 2003 in de markt werkten. De toegangsprijs in de private zwembaden ligt gemiddeld bijna dubbel zo hoog in alle leeftijdscategorieën als bij de publieke baden. De drie duurste binnenzwembaden zijn in handen van de commerciële uitbaters LAGO en Sportoase. Wie baantjes wil trekken in het LAGO-zwembad in Pelt betaalt maar liefst 12,5 euro, in het LAGO-zwembad in Lier ben je 9,80 euro armer en bij Sportoase Leuven 7,30 euro. Sportievelingen kunnen goedkopere tien- of twintigbeurtenkaarten kopen, maar zelfs daarmee ligt de prijs per beurt bij sommige zwembaden nog boven het Vlaamse gemiddelde.

Zowel LAGO als Sportoase maken gretig gebruik van de publiek-private samenwerkingen, waarbij de bouw van het zwembad in sommige gevallen door een privéspeler wordt uitgevoerd. In ruil ontvangt die een jaarlijkse dotatie van de gemeente voor de uitbating. Gemeenten zien hierdoor hun financieel risico en uitgaven slinken, maar de gebruikers betalen er de prijs voor. Bovendien hebben gemeenten nog maar weinig inspraak in de prijszetting. In Lier schroefde LAGO bijvoorbeeld eerder dit jaar het kansentarief voor mensen met een laag inkomen zwaar terug, zonder dat de stad daar iets tegen kon doen. En dat terwijl de stad Lier elk jaar een subsidie van bijna 1,4 miljoen euro betaalt voor de uitbating van het zwembad.

Schoolzwemmen in gevaar

Zowel het slinkende aantal zwembaden als de prijsstijgingen hebben hetzelfde effect: het schoolzwemmen verdwijnt. Netwerk Lokaal Sportbeleid klaagde dat recent samen met tientallen andere organisaties aan in een open brief. ‘Minder en minder kinderen leren op die manier veilig zwemmen. Met een versterkend effect op sociale ongelijkheid. Waar de wekelijkse zwemles op school vroeger vanzelfdprekend was, kunnen zwembaden niet meer alle scholen voldoende laten zwemmen.’

Zorg voor werknemers

Een historische stemming over ‘ketenzorg’ was het, de eerste juni in het Europees Parlement. De richtlijn over ketenzorg die het parlement goedkeurde (van de Belgische Europarlementsleden stemden enkel N-VA en Vlaams Belang tegen) kan bedrijven voortaan verplichten om verantwoordelijkheid op te nemen voor werknemersrechten en het milieu in heel hun toeleveringsketen. Deze Europese richtlijn kan tot aan de andere kant van de wereld impact hebben op de rechten van mensen.

Kan hebben. Want we zijn er nog niet. Nu beginnen de onderhandelingen om de richtlijn definitief uit te werken. Ik ben benieuwd naar wat de bedrijfslobby en haar bevriende politici nog uit hun mouw gaan schudden. ‘Te complex om alles te controleren’, wordt waarschijnlijk een van hun tegenargumenten. Maar een netwerk uitbouwen van identieke winkels waarin je overal ter wereld hetzelfde koopt, dat lukt wel. En ook voor een ingewikkelde exotische belastingconstructie meer of minder draait men vaak de hand niet om.

Katelijne Montens uit Roeselare schreef haar oudste zoon daarom in voor groepslessen buiten de schooltijd. ‘Uiteindelijk kreeg ik te horen dat hij privélessen moest nemen, omdat ze geen tijd hadden om het hem juist aan te leren. Twee jaar later staat hij nog steeds op de wachtlijst. Privélessen zijn duur: 20 euro per halfuur en je start met minimaal vijftien lessen. Daar moet je dan ook nog de toegang tot het zwembad bij rekenen. Het vraagt ook tijd van ouders of grootouders, bijvoorbeeld op een woensdagof vrijdagnamiddag, en dat is niet makkelijk als je fulltime werkt. De turnleraar geeft ook privélessen, maar bij hem kan ik pas terecht in april 2025. Vroeger leerde je zwemmen op school. Vandaag krijg je de raad om je kind als kleuter al in te schrijven voor privélessen zodat het daarmee kan starten in het eerste leerjaar.’

Veel spullen in onze winkel zijn gebaseerd op een te sterke uitbuiting van mens en milieu. Dat onhoudbaar zakenmodel komt alsmaar meer onder druk. Het valt me trouwens op dat vanuit Europa wel meer initiatieven komen die positief zijn voor werknemers en voor het milieu. Een paar maanden geleden was er nog de stemming over de regels rond minimumloon. Er zijn de maatregelen in de strijd tegen de klimaatverandering. En nu de zorgplicht. Hopelijk inspireert deze positieve aanpak onze Belgische politici die nog maar eens de belastingen en de pensioenen gaan hervormen. Tip: kies voor werknemers, dat zijn erg veel kiezers.

Marc Leemans, Voorzitter ACV

De toegangsprijs in private zwembaden is bijna dubbel zo hoog als in de publieke baden.

HET CIJFER 41

Slechts 41 procent van de zorgwerkers geeft aan dat ze consistent de zorg aan patiënten kunnen aanbieden die nodig is. De hoge werkdruk eist alsmaar meer zijn tol. Dat blijkt uit een bevraging van ACV Puls. Maar liefst drie op de vier zorgverleners ervaart een te hoge werkdruk, bijna de helft denkt aan stoppen.

ENQUÊTE Digitalisering in de zorg

Een afspraak maken met je dokter, je aanmelden in het ziekenhuis, je voorschriften bekijken, je behandeling en bijwerkingen opvolgen via een app ... Steeds vaker wordt ervan uitgegaan dat je zelf dingen regelt met je computer, gsm of e-ID. Dat kan handig en eenvoudig zijn, maar soms helemaal niet. Kom op tegen Kanker houdt onder mensen met kanker of een andere ernstige aandoening een bevraging naar ervaringen met de digitalisering van de zorg. Je kunt deelnemen via de Kankerlijn op het gratis nummer 0800 35 445 (elke werkdag van 9 tot 12 en van 13 tot 17 uur) of online via komoptegenkanker.be.

UITZENDWERK Check je betaalde feestdagen met de app

Werken als uitzendkracht brengt een hoop administratie met zich mee. ACV lanceerde daarom de gratis app Interim assistant. Houd je gewerkte dagen en uren bij in de ACV-CSC app (kies de optie: ‘Ik werk als interimmer’) en houd zo in het oog hoe het zit met betaalde feestdagen, wanneer je je eindejaarspremie krijgt, en wanneer je recht hebt op loon als je ziek wordt.

~ hetacv.be/app

SCHATTEN VAN VLIEG

ZOMERTIPS VOOR GEZINNEN

In openluchtmuseum Bokrijk kun je oude volksspelen ontdekken, schapen knuffelen en hout leren bewerken. Deze zomer kun je ook nog een beestige familiezoektocht doen. Werk goed samen om de puzzels en speuropdrachten op te lossen en vind zo de schat van Vlieg. Onderweg maak je kennis met de Bokrijkdieren en ontdek je hoe zij samenleefden en -werkten met de mens in de tijd van je overgrootouders. Nadien kun je je nog uitleven op de grote speeltuin, een ritje maken met de huifkar en natuurlijk gezellig picknicken in het groen.

¬ KOEN WAUTERS over zijn Alles voor de Spelen-copresentator en oud-Special Olympïer Gilles Dupont, die autisme en een verstandelijke beperking heeft ( TeVe-Blad).

‘Ik werk al 18 jaar voltijds als poetshulp. En mijn lijf is kapot. Wat wij doen is van groot belang voor de samenleving, toch krijgen we niet het respect dat we verdienen. Er moet nu iets veranderen, want dit houd ik geen tien jaar meer vol.’ Poetshulp Rose (foto, 55) staat mee op de barricaden voor betere arbeidsvoorwaarden voor schoonmaakpersoneel. Op 20 juni zet ACV Voeding en Diensten poetshulpen in de schijnwerpers. Op de Dag van de Schoonmaak zullen er in heel België tal van acties plaatsvinden. Dat schoonmaken een zwaar, fysiek uitputtend beroep is, is een understatement. Bovendien behoren huishoudhulpen en schoonmaakpersoneel tot de drie minst betaalde groepen. ‘Een herwaardering van de lonen zou een belangrijke stap zijn naar een betere waardering en zou het werk veel

aantrekkelijker maken. Er staan duizenden vacatures open in de schoonmaaksector’, stelt Kris Vanautgaerden, nationaal secretaris bij ACV Voeding en Diensten.

Teken de petitie en ijver mee met de schoonmakers voor een loonsverhoging van 1 euro.

In het Vlaams-Brabantse Ternat liggen maar liefst drie geheime prijzen verstopt. Bij de eerste zoektocht speur je in het Hertigembos. Je ontdekt ook de spiksplinternieuwe speelweide. Voorzie in stevige stapschoenen bij goed weer! Regent het? Kies dan de zoektocht in de bibliotheek. Die duurt een halfuurtje en is al geschikt voor speurders vanaf 5 jaar (met begeleiding). De derde schattenjacht brengt je naar de geboorteboomgaard met het kersverse belevingspad. Hier hoort een heus opdrachtenboekje bij.

VAN BOS EN BIB

Drie schatten in Ternat

HONDERDEN

KNUFFELS Museum Texture

In Texture, het museum voor vlas en textiel in Kortrijk, kun je een schattenjacht voor baby’s en peuters doen, en eentje voor kinderen vanaf 6 jaar. Voor de allerkleinsten is er een knuffelzacht belevingsparcours met honderden knuffeldieren. Kan een teddy met één oog ook goed knuffelen? Wat doen twee knuffelberen als ze elkaar ontmoeten?

Iets oudere kinderen kunnen helpen om de laatste magische knuffeldieren te beschermen en slechterik de Zwarte Schaduw te verjagen. Museum Texture is volledig buggytoegankelijk. Je kunt bovendien gebruik maken van een luiertafel en microgolfoven voor het opwarmen van melk en papjes.

~ schattenvanvlieg.be

Ik heb van Gilles geleerd dat eerlijke spontaniteit belangrijk is. Het is zo’n grote troef, veel presentatoren kunnen er nog iets van leren.

‘Verhoog de lonen van de schoonmakers’

DAG VAN DE SCHOONMAAK

Extreme rijkdom stopt voor niets of niemand

Interview. Zuster Jeanne Devos en auteur Paul Goossens. Een leven lang vechten tegen ongelijkheid

Van mei ’68 tot slavernij in India, auteur Paul Goossens en zuster

Jeanne Devos boksten een leven lang op tegen de hebzucht van de allerrijksten. Maar hun strijd is nog niet gedaan. ‘Ongelijkheid vernietigt de welvaartsstaat.’

¬ Tekst Simon Bellens ¬ Foto’s Maarten De Bouw

Verkijk je niet op de uitspattingen van Elon Musk’, waarschuwt auteur Paul Goossens. ‘Ongelijkheid is veel meer dan de graaizucht van de allerrijksten. Het is een geheel van gewoontes, wetten, rechten, en geschiedenis. Een uitgewerkt systeem om de kloof tussen arm en rijk alsmaar te vergroten.’ In zijn zopas verschenen De ongelijkheidsmachine vertelt hij, gewapend met duizelingwekkend cijfermateriaal, de geschiedenis van het gelijkheidsideaal. Al te vaak bleef het bij mooie woorden.

Mumbai. Eerst geloofde ik maar moeilijk dat de kinderen zouden durven opkomen voor hun recht om naar school te gaan. Ze waren het gewoon om in de huizen van de rijken te werken en daar mochten ze de boeken van de kinderen des huizes niet aanraken. Ze waren gekomen om te werken, niet om te leren. Dat was hen zo ingepeperd. Toch zeiden ze na een tijdje tegen me: ‘Didi, ik mag ook naar school. Want wij zijn nu zoals alle kinderen.’ Fantastisch.’

BIO

Jeanne Devos (88) is een zuster van de Missionarissen van het Onbevlekte Hart van Maria in Heverlee. Ruim 50 jaar streed ze in India voor de gelijkwaardigheid van onder meer huisarbeidsters en straatkinderen.

Paul Goossens (80) is econoom en was als student de spreekbuis van de mei ’68-protesten. Hij maakte carrière als journalist en was van 1978 tot 1991 hoofdredacteur van De Morgen. Nu schrijft hij voor De Standaard. Dit jaar verscheen bij uitgeverij EPO De ongelijkheidsmachine

Na de Tweede Wereldoorlog kenden welvaartsstaten een opflakkering van sociaaleconomische gelijkheid, maar sinds de jaren tachtig stijgt de kloof tussen rijk en arm razendsnel. Zowel wereldwijd als in welvarende landen. In België bezit de rijkste tien procent nu 60 procent van het vermogen, bleek recent uit cijfers van de Nationale Bank. Wereldwijd heeft de rijkste één procent zo’n 45 procent van alle rijkdom in handen.

Jeanne Devos heeft haar leven lang ondervonden wat dat betekent in de praktijk. In 1963 vertrok ze als 28-jarige naar India. Ze zou er 53 jaar blijven om zich in te zetten voor het lot van huisarbeidsters. ‘Zuivere slavernij’, noemt ze wat ze aantrof. De National Domestic Workers Movement, de vakbond voor huisarbeidsters die ze oprichtte, telt vandaag meer dan twee miljoen leden. Het leverde haar onder meer een nominatie voor de Nobelprijs voor de Vrede op.

‘Ongelijkheid betekent uitsluiting, dat begint al van bij de geboorte’, zegt ze. ‘Wij werkten met slachtoffers van kinderhandel en kinderarbeid, en wilden een kinderrechtenbeweging opstarten in

Tijdens jullie levensloop is de ongelijkheid sterk toegenomen. In 1980 had de rijkste één procent in Verenigde Staten 24 procent van de nationale rijkdom, in 2020 was dat bijna 40 procent.

GOOSSENS ¬ ‘Tegelijkertijd daalde het aandeel van de middenklasse. Er vindt dus een transfer plaats van arm naar rijk. Daar heb ik een slecht geweten over. Hoewel mijn generatie de ongelijkheid zag toenemen, konden we de gevolgen niet inschatten. Pas sinds enkele jaren zijn er goede cijfers beschikbaar over hoe groot de ongelijkheid werkelijk is.’

DEVOS ¬ ‘Als kind leer je al om de ongelijkheid in de samenleving te aanvaarden. Waar ik opgroeide, leefde een baron. Wij leerden braaf de barones gedag te zeggen. ‘Flink’, zei mijn vader, die wat tegendraads was. ‘Maar dan moet je dat ook tegen de schoonmaakster zeggen.’ Toen ik ’s anderendaags in de klas goedemorgen zei tegen de schoonmaakster, vloog ik buiten omdat ik de les had gestoord.’

Ongelijkheid betekent uitsluiting.

¬ ZUSTER JEANNE DEVOS

Interview. Zuster Jeanne Devos en auteur Paul Goossens

Sommigen beweren dat niet ongelijkheid, maar enkel extreme armoede het probleem is. Die is volgens cijfers van de Wereldbank tussen 1990 en 2015 meer dan gehalveerd.

GOOSSENS ¬ ‘Die cijfers hebben alleen oog voor wie moet overleven met minder dan 1,9 dollar per dag. Maar armoede is relatief. Je moet rekening houden met de realiteit van de samenleving waarin je leeft. Die teruggedrongen armoede is vooral het gevolg van de opkomst van China. Ze missen de realiteit elders in de wereld.’

DEVOS ¬ ‘Het strookt in ieder geval niet met mijn ervaring. De armoede die ik heb gezien is schrikbarend. Overigens neemt de armoede in België niet af, integendeel. Bovendien zit ongelijkheid veel dieper dan armoede. Het gaat evenzeer over huidskleur, geslacht … het zit al in een naam. Onze huisarbeidsters werden aangesproken als ‘mijn meid’, als bezit. Ze wilden bij hun naam genoemd worden. Dat verandert meteen de verhouding. Ook in België leidt een naam met een migratieachtergrond vaak tot achterstelling.’

GOOSSENS ¬ ‘Er mogen best verschillen in rijkdom zijn. Maar eenmaal je extreme rijkdom hebt toegelaten in je samenleving, trekt zich een machine op gang die zich alles toe-eigent. Van het onderwijs en de gezondheidszorg tot het voetbal. Extreme ongelijkheid stopt voor niets of niemand.’

Wat is er nodig om komaf te maken met extreme ongelijkheid?

GOOSSENS ¬ ‘Ongelijkheidsmachines zijn allergisch aan tegenmacht, zoals vakbonden. Wie macht en rijkdom heeft, zal die niet spontaan delen. Als de ongelijkheid de afgelopen veertig jaar is toegenomen, dan is dat omdat de tegenmacht minder sterk staat.’

DEVOS ¬ ‘We hebben samenwerking en het maatschappelijke middenveld

nodig. In Vlaanderen zetten ongelooflijk veel organisaties en vrijwilligers zich in voor de samenleving. Maar soms ontbreekt het aan samenhorigheid. Daar kan de vakbond volgens mij nog sterker voor opkomen.’

GOOSSENS ¬ ‘Mijn generatie heeft het laten afweten om het belang van dat middenveld te verdedigen. De vakbond was verouderd en bureaucratisch, luidde het. Maar in de Verenigde Staten loopt de groeiende kloof tussen rijk en arm gelijk met het dalende aantal vakbondsleden.’

Wie de ongelijkheid wil aanpakken, moet het hebben over herverdeling. Over belastingen.

GOOSSENS ¬ ‘Ik zou met het erfrecht beginnen. Draai boven een miljoen euro de duimschroeven aan. Anders saboteer je gelijke kansen en krijg je een nieuw soort aristocratie die van ouder op kind wordt voortgezet. In de periode waarin de gelijkheid wel toenam, waren er veel hogere en progressievere belastingtarieven voor bedrijven en voor de allerhoogste inkomens. Tot meer dan zeventig procent. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) wil nu de lasten op arbeid aanpakken, maar de grote vermogens laat hij nog te sterk begaan.’

DEVOS ¬ ‘In India kunnen enkel mannen erven. Vrouwen krijgen een bruidsschat van hun ouders. Dat leidt tot heel wat drama’s en uitbuiting, soms tot moorden of zelfmoorden. Nog een reden om het erfrecht te herdenken.’

Visie mag 3 lezers verblijden met een exemplaar van Paul Goossens’ De ongelijkheidsmachine. Stuur het antwoord op de vraag ‘In welk land bracht zuster Jeanne Devos meer dan 50 jaar van haar leven door?’ door naar lezers@visieredactie.be of naar Visieredactie, PB 20, 1031 Brussel. Vermeld je naam en adres.

Het uitgebreid sociaal energietarief is niet meer nodig

Hoe reisziekte te voorkomen?

De zomer staat voor de deur en zonnige temperaturen doen ons wegdromen van meer exotische oorden. Met een aantal handige tips kun je eventuele klachten van reisziekte sneller voorkomen.

Om de hoge energieprijzen het hoofd te bieden breidde de regering het sociaal tarief in februari 2021 uit naar bijna dubbel zoveel huishoudens als er tot dan toe aanspraak op konden maken. ‘Vanuit sociaal oogpunt maakt de verbreding van de doelgroep van het sociaal energietarief echt een verschil voor de huishoudens in kwestie’, zei ongelijkheidexperte Josefine Vanhille van Centrum Sociaal Beleid Herman Deleeck eerder dit jaar in Visie. ‘Waarom hebben zoveel mensen dat uitgebreide sociaal energietarief zo nodig? Omdat het beleid het meest tekortschiet in maatregelen om energie-efficiëntie toegankelijk te maken voor een veel breder publiek. Nochtans pak je daarmee de oorzaak van de problemen aan. Maar zolang een beleid gericht op kwetsbaardere doelgroepen uitblijft, is een uitgebreid sociaal energietarief noodzakelijk.’

Hoewel experten voor het behoud van het uitgebreid sociaal tarief pleiten met flankerende maatregelen, besliste de regering om de tijdelijke steunmaatregel al te laten uitdoven. Zo schakelen 500.000 huishoudens vanaf 1 juli over op het goedkoopste tarief bij hun huidige leverancier. VRT NWS berekende dat dat een stijging van 55 tot 85 procent van hun energiefactuur inhoudt, afhankelijk van de leverancier. Wie bij de duurste leverancier klant is, betaalt daardoor zo’n 1.420 euro meer per jaar.

Heidi Degerickx van Netwerk tegen Armoede vreest voor verregaande gevolgen. ‘Deze beslissing zal bepaalde gezinnen in de schulden duwen of de situatie nog erger maken. De gezinnen die van het sociaal tarief worden afgekoppeld zijn gezinnen met een inkomen op de armoedegrens of net erboven. Mensen in armoede zijn voornamelijk huurders. Zij

hebben niet de middelen om een woning te kopen en kunnen dus ook geen zonnepanelen plaatsen. Zij kunnen zich niet beschermen tegen de enorm schommelende prijzen op de markt.’

Daarom pleit ook nationaal secretaris van het ACV Bart Vannetelbosch voor het behoud van het uitgebreide sociaal tarief. ‘Wij worden meer en meer geconfronteerd met mensen die heel de maand gaan werken, en op het einde van de maand geen geld over hebben om hun energiefactuur te betalen, of om eten te kopen. Wij willen dat de regering snel opnieuw werk maakt van zo’n uitgebreid sociaal energietarief, gebaseerd op het inkomen. Tot nu toe was het alles of niets zodra je een bepaalde inkomensgrens bereikte. Beter zou zijn om het geleidelijk af te bouwen als je iets meer verdient, om een inkomensval te vermijden.’

Preventie-arts bij CM Elise Rummens: ‘Zorg er allereerst voor dat je uitgerust aan je reis begint. Wie vermoeid aan een lange rit begint, is vatbaarder voor vervelende symptomen. Draag lichte kledij, want in een voertuig kan de temperatuur makkelijk oplopen, wat klachten kan veroorzaken.’

‘Kies de juiste plaats in je voertuig. Wie snel misselijk wordt in een auto of bus, gaat best vooraan zitten. Op een boot zorg je er best voor dat je in het midden zit. In een vliegtuig is dat boven de vleugels. Kijk ook veel naar buiten, in de richting waarin je reist. Dat kan je klachten al verminderen. Je ogen sluiten of slapen kan ook helpen. Zorg er verder voor dat je rustig ademhaalt, hou eventueel een pakje kauwgom bij de hand.’

‘Ook de juiste houding is belangrijk. Buig je hoofd best niet voorover, maar leun achterover op de hoofdsteun. Indien mogelijk, ga dan liggen. Een liggende houding veroorzaakt de minste klachten.’

‘Eet tijdens een lange reis regelmatig tussendoortjes. Vertrek nooit met een lege of een overvolle maag. Drink ook voldoende water op voorhand.’

‘Voor wie al deze tips niet baten, is er medicatie zoals een antihistaminicum. Raadpleeg je arts hiervoor’, besluit dokter Rummens.

Elise Rummens, preventie-arts bij CM

© GUY PUTTEMANS

500.000 huishoudens zien op 1 juli hun toegang tot het sociaal energietarief verdwijnen. Daardoor dreigt hun factuur tot 85 procent duurder te worden. Experts en armoedeorganisaties vrezen voor problemen.

Stella (16):

Ik wist niet dat ik een mantelzorger was. Voor mij is dit normaal’

Wie ‘mantelzorger’ zegt, denkt veelal aan ouderen of volwassenen. Maar dat heel wat jongeren en zelfs kinderen ook mantelzorger zijn, komt vaak als een verrassing. Voor de samenleving, voor de school, maar ook voor henzelf. ‘Toen ik de beschrijving van een mantelzorger las, besefte ik dat dit over mij ging.’

¬ Tekst Lies Van der Auwera

¬ Foto Maarten De Bouw

Van een thema als mantelzorg verwacht je niet meteen dat middelbare scholieren er storm voor lopen. Toch hangt er een opgewonden sfeer vol verwachting bij de leerlingen van het Sint-Carolusinstituut in Sint-Niklaas: vanavond is het hún toonmoment. Een jaar lang stapte de school in een project met mantelzorgvereniging Samana, onder begeleiding van schoolcoach Pam. Een anonieme enquête bij leerlingen bracht aan het licht dat een op de vijf leerlingen aan een vorm van mantelzorg doet. Vervolgens schoten de tieners in actie met initiatieven als boekjes voor makkelijke recepten of een praatcafé op Instagram. Met al die acties slepen ze de ronkende titel ‘mantelzorgvriendelijke school’ in de wacht.

Drie jaar

Tussen de uitgedoste meisjes en jongens staan Stella (16) en haar mama. Stella’s moeder werd zwaar ziek toen het meisje drie jaar oud was. Sindsdien neemt ze heel wat zorgtaken op zich. Van koken en poetsen tot boodschappen en de was doen. Voor Stella heeft het huishouden allang geen geheimen meer.

Stella vertelt: ‘Als ik thuiskom van school, ben ik eerst bezig in het huishouden. Sinds twee maanden hebben we ook ondersteuning van Familiehulp, want mijn mama wou niet dat ik alles alleen moet doen.’ Stella leeft op het ritme van haar mama, al benadrukt ze dat er ook best veel goede dagen zijn waarop haar mama en zijzelf rust hebben. ‘Dit is prima voor mij, ik ben dit gewoon van kleinsaf.’

Maar hoe combineer je zo’n stevig zorgpakket met schoolwerk? ‘Na de schooluren heb ik soms weinig tijd over om te studeren. Daarom let ik tijdens de lessen heel goed op, ik heb het geluk dat ik de leerstof goed onthoud. Zo verwerk ik

het meeste al op school zelf. Ik ben ook altijd op tijd en spijbel nooit, school is heel belangrijk voor mij.’

Voor Stella is dit altijd haar realiteit geweest. En daarbij stelde ze zich weinig of geen vragen. Haar naaste omgeving en beste vriendinnen kennen haar verhaal. Ook op school waren een aantal leerkrachten op de hoogte van haar situatie. Maar toch was een jaar lang intensief werken rond het thema mantelzorg een echte eyeopener : ‘Het voorbije jaar heb ik beseft dat mijn thuissituatie best uitzonderlijk is. Het woord ‘mantelzorger’ kende ik al wel, maar tijdens dit project begon ik er meer over te lezen. Op dat moment zag ik: ‘Dit gaat echt over mij. Dit ben ik.’ Zo had ik mezelf nooit eerder bekeken. In het begin vond ik dat raar, want mijn situatie bleek niet normaal, terwijl ik dat zo niet ervaar. Voordien dacht ik er simpelweg niet over na. In de praktijk verandert er nu weinig, maar dat ik en anderen rond mij er nu een woord voor hebben, vind ik eigenlijk wel cool.’

Taboe

Jonge mantelzorgers zijn, volgens een ruime definitie, kinderen en jongeren die opgroeien bij een gezinslid met een langdurige ziekte of beperking. In het nieuwe Vlaamse mantelzorgplan 20222024 worden jonge mantelzorgers uitdrukkelijk vernoemd. Voordien leek die groep nagenoeg onbestaand. Of beter gezegd: ongezien.

Ilse Janssens, stafmedewerker mantelzorg Samana: ‘Recent Vlaams onderzoek toont aan dat 21 procent van de Vlaamse jongeren in de leeftijdsgroep van 11 tot 18 jaar woont bij een persoon met een langdurige ziekte of beperking. Dat is een op de vijf jongeren, heel erg veel dus.’

Een misvatting is bovendien dat het enkel over medische aandoeningen gaat. In werkelijkheid zorgen ook heel wat kinderen voor een familielid met een alcohol- of drugsverslaving of met psychische problemen. Daar is het taboe nog groter. Kinderen schamen zich er vaak voor en verstoppen het voor de buitenwereld. ‘Het taboe doorbreken en sensibiliseren, dat is het speerpunt van

de ‘mantelzorgvriendelijke school’. Jonge mantelzorgers hoeven zich niet kenbaar te maken, maar hebben absoluut nood aan een begripvollere houding in hun omgeving, waaronder ook de school’, aldus Janssens.

Spiegel

Els Laureys staat al 26 jaar voor de klas. Uit wat de leerkracht Frans in de loop van de jaren opving bij leerlingen of op een oudercontact had ze al het vermoeden dat mantelzorg bij kinderen lang onder de radar is gebleven. ‘We hebben nu eindelijk woordenschat om te benoemen wat er speelt bij heel wat leerlingen. Kinderen die regelmatig thuis koken, broertjes of zusjes van en naar school brengen, van school wegblijven om te tolken, of andere zorgtaken opnemen: we weten nu dat dat mantelzorg is. Nu staan we er allemaal veel meer bij stil. De impact op leerlingen is immers enorm.’

‘Ik heb dit jaar kinderen zien huilen omdat ze zich erkend voelden, en anderen zaten stil met blinkende oogjes, nog te bang om ervoor uit te komen, maar gesteund door het besef dat we ‘weten’ dat ze bestaan. Vanbinnen verandert er iets bij die kinderen. Ze hebben een spiegel voorgehouden gekregen. Dat is een enorme stap vooruit.’

In het onderwijs kun je echt verandering in gang zetten, aldus Janssens: ‘Scholen zijn een onmisbare schakel in dit verhaal. Vandaag zijn er over heel Vlaanderen 28 mantelzorgvriendelijke scholen. De weg is dus nog lang.’

Voor juf Els is de herkenning nog maar het begin: ‘Nu kunnen we nadenken over concrete acties. Zo denk ik aan uitzonderingen voor huiswerk of toetsen in bepaalde gevallen, of een aanpassing in het schoolreglement. Dit is nog maar de (h)erkenning. We moeten hier nog veel verder in gaan.’

~ samana.be/mantelzorgvriendelijke-school

In de praktijk verandert er weinig, maar dat ik er nu een woord voor heb, vind ik wel cool.

¬ STELLA

Ik heb kinderen zien huilen omdat ze zich erkend voelden.

¬ LEERKRACHT ELS LAUREYS

Terug in het zadel

Voor veel leerlingen zijn de examens volop bezig, maar niet voor Imani (17). Na pesterijen wegens haar auditieve handicap gaf ze de brui aan school. Met de hulp van de zorgcoördinator stapte ze in een time-outproject. Leerlingen die uitvallen krijgen individuele begeleiding en in overleg wordt gezocht naar een zinvolle tijdbesteding bij een vzw. Vrijwilliger Didier begeleidt Imani in de fietsherstelplaats zodat de druk wat van de ketel kan.

Imani had lage verwachtingen, maar zij en Didier kunnen het goed met elkaar vinden, en het werken met fietsen gaat Imani goed af. Vanaf september start ze met de opleiding fietsherstel bij Syntra. Ondertussen vond ze ook een nieuwe hobby: rijden met de koersfiets.

Foto Alex Vanhee

‘Voor sommige mensen ben ik de enige gesprekspartner van de dag’

Achter haar kassa in de supermarkt ziet Carine heel de wereld passeren. Met haar 39 jaar ervaring ziet ze hoe mensen eten, leven en (be)sparen. ‘Het belangrijkste is nog altijd de babbel.’

¬ Tekst Esther De Soomer ¬ Illustratie Peter Goes

Vandaag moet alles snel gaan, ook in de supermarkt. ‘Mensen zijn gehaast, hebben minder geduld aan de kassa dan vroeger. Soms hangen ze aan de telefoon terwijl ik hun aankopen aan het afrekenen ben. Veel klanten springen snel binnen na het werk, of anderen meteen bij het openingsuur, nog voor ze hun kinderen naar school brengen. De supermarkt speelt in op hun levensstijl, bijvoorbeeld met een zelfscansysteem. Maar het gemoedelijke praatje aan de kassa valt daardoor wel weg. Dat vind ik best jammer.’

‘Toch is lang niet iedereen mee met die digitale systemen. Zeker ouderen hebben het er moeilijk mee. En veel klanten komen wel nog graag een babbel slaan. Sommigen zie ik twee keer per dag. Het komt voor dat ik hun enige gesprekspartner van de dag ben.

Er is veel eenzaamheid. Onlangs kwam een oudere dame die vaste klant is me een rouwprentje brengen. Haar man was onverwachts overleden. Ik weet dat ze het moeilijk heeft, af en toe vraag ik hoe het gaat. Soms heb je als kassierster een bijna therapeutische rol.’

Microgolfmaaltijden

‘Mensen koken niet meer zoals vroeger. Ik verkoop veel kant-en-klaarmaaltijden. Jonge en minder jonge mensen slaan diepvriespizza’s in. Ook koffiekoeken, pistolets en beleg doen het goed, zeker rond het middaguur. We krijgen bijvoorbeeld heel wat werkmannen over de vloer, die hun zelf gesmeerde broodjes gaan opeten in hun bestelwagen. En we verkopen ook veel voorverpakt eten. Oudere mensen koken wel nog vers. Soep bijvoorbeeld, zelfs in de zomer!’

Hoe vol mensen hun winkelkar laden? ‘Dat is voor iedereen verschillend. Het komt wel bijna nooit meer voor dat

iemand spontaan een klant laat voorgaan die maar één product moet afrekenen. Klanten zijn toch wat minder hoffelijk geworden. En als ze met frustraties zitten, durven ze die aan de kassa te uiten. Soms beleefd, maar het gebeurt ook dat ze brutaal zijn. Ik probeer het altijd op te lossen met de glimlach.’

Sommige klanten checken of ze zeker niet boven hun budget gaan. Het gebeurt wel eens dat ze producten moeten terugleggen.

¬ CAISSIÈRE CARINE

ELKE MAAND LATEN WE IEMAND AAN HET WOORD DIE VANUIT ZIJN OF HAAR WERK NAAR DE WERELD KIJKT. DEZE MAAND IS DAT KASSIERSTER CARINE*.

TOMBOLA In de prijzen met Samana

Zorgvereniging Samana organiseerde een nationale tombola ten voordele van mensen met een chronische ziekte. De trekking vond plaats onder toezicht van een gerechtsdeurwaarder op 9 juni.

Vroeger zag je vooral

¬ CAISSIÈRE CARINE

Taboes aan de kassa

‘Ik zie heel de samenleving passeren aan mijn kassa. Die is behoorlijk veranderd de afgelopen jaren. Ik hoor alle talen: Nederlands, Frans, maar ook Engels, Pools en Arabisch.

Vroeger zag je vooral vrouwen boodschappen doen, nu komen er minstens evenveel mannen. En ja, die kopen ook gewoon schoonmaakproducten en maandverband. Gelukkig bestaan er geen taboe-aankopen meer. Ook het pakje condooms wordt niet meer weggemoffeld onder

een tijdschrift, dat ligt gewoon mee op de loopband.’

‘Al schamen mensen zich wel soms als ze krap bij kas zitten. En dat gebeurt steeds vaker, zeker sinds de energiecrisis. Sommige klanten komen steevast om 18 uur, omdat er vanaf dan producten met korting worden verkocht. Ze kiezen ook sneller voor een goedkoper huismerk. Of ze houden aan de kassa het totaalbedrag goed in de gaten, zodat ze zeker niet boven hun budget gaan. Het gebeurt wel eens dat ze producten moeten terugleggen. Ik doe daar nooit moeilijk over. Het leven is voor iedereen duurder geworden. Ook voor supermarktpersoneel. Zelf kan ik met mijn lange staat van dienst niet klagen over mijn loon. Maar wie vandaag start, wordt in tijdelijke en halftijdse contracten gedwongen. Probeer dan maar eens een lening te krijgen of te gaan samenwonen met je partner. Ik heb al veel goede jonge werkkrachten zien vertrekken omdat ze geen uitzicht hadden op een stabiel contract.’

* Carine is een schuilnaam

De winnende paarse loten voor een Sodexocheque ter waarde van 1.250 euro zijn: Serie A 164446; B 171535; C 176412; D 156905; E 175158; F 219133; G 217785; H 215232; J 200503; K 143778; L 191255; M 210160; N 139408; P 222089; Q 173581. Voor een Sodexocheque van 250 euro: in alle series de nummers eindigend op 132052, 147771, 171825 en 224661. Voor een Sodexocheque van 125 euro: in alle series de nummers eindigend op 3457 en 7176. Voor een Sodexocheque van 50 euro: in alle series de nummers eindigend op 418, en voor een Sodexocheque van 25 euro: in alle series de nummers eindigend op 071, 365; 592 en 928.

De winnaars van een reis zijn groene loten in de serie N 017054, B 018326, H 014352, Q 015722 en J 035788. Winnen een Sodexocheque van 25 euro: in alle series van de groene loten het nummer eindigend op 357.

Winnaars moeten hun lot onder gesloten omslag, met vermelding van hun naam en adres op de rugzijde van het lot, verzenden naar Samana, dienst Tombola, Haachtsesteenweg 579, 1031 Brussel. Na controle worden de prijzen opgestuurd.

VACATURES

Het ACV zoekt

• Boekhouder – Schaarbeek

hetacv.be/jobs

CM zoekt

• Maatschappelijk werker – Halle-Vilvoorde-Asse

– bepaalde duur

• Adviserend arts – Brussel-Leuven

• Netwerkcoördinator – Noord-Antwerpen of Rupelaar en Klein Brabant

• Onderhoudsmedewerker – Haren-Brussel-Mechelen

~ cm.be/jobs

Goed thuiszorgwinkel zoekt

• Financieel directeur

~ jobs.goed.be

Beweging.net zoekt

• Stadscoördinator Brussel

• Stafmedewerker maatschappelijke innovatie – regio Mechelen en Brugge

~ beweging.net/vacatures

Kompas Camping zoekt

• Operationeel manager – Westende en Nieuwpoort

~ kompascamping.be/vacatures

vrouwen boodschappen doen, nu komen er minstens evenveel mannen.

ZOMERUNIVERSITEIT 2023

Staat de mens nog centraal in ‘People, Planet, Profit’? Dat is het thema van de zomeruniversiteit van beweging.net Limburg die eind augustus plaatsvindt. Als voorsmaakje voor de namiddag over landbouw, voeding en ecologie laten we nu al twee sprekers aan het woord.

Professor Maïka De Keyzer schreef onlangs het boek ‘Tot de bodem’, waarin ze een eerste aanzet biedt voor een coherent en progressief landbouwbeleid voor Vlaanderen. Jo Brouns, minister van Werk, Economie, Innovatie en Landbouw in de Vlaamse regering reageert hierop met zijn toekomstvisie voor de Vlaamse landbouw.

Laten we starten met de vraag die ook het uitgangspunt van onze Zomeruniversiteit is. Staat de mens centraal in de landbouw?

Professor MAÏKA DE KEYZER ¬ ‘Volgens het Brundtlandrapport uit 1987 bestaat een duurzaam model uit drie pijlers: sociale noden, economische ontwikkeling en ecologische duurzaamheid. Momenteel gaat het niet goed met de economische en sociale pijlers. Armoede is een reële dreiging voor veel boeren in Vlaanderen. Seizoenarbeiders blijven te afhan-

kelijk van slechte contracten. Het huidige voedselsysteem waarbij de markt en monopolievorming voedsel goedkoop heeft gemaakt, en de kosten van boeren de hoogte in schieten, leidt tot een prijzentang die onhoudbaar is.’

‘Een duurzame uitweg voor dat probleem is om ons Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid te hertekenen en nieuwe handelsovereenkomsten te sluiten. Boeren moeten een eerlijk en voldoende hoog inkomen kunnen verdienen met hun producten zonder afhankelijk te zijn van inkomenssteun.’

Minister JO BROUNS (CD&V) ¬ ‘Mijn eerste daad als minister van landbouw was het voorstellen van het actieplan voor meer mentaal welzijn voor onze landbouwers. Hun meest gehoorde klachten zijn de steeds complexere en veranderende regelgeving, een gebrek aan maatschappe -

lijke waardering en onvoldoende financiele zekerheid en loon naar werken door moeilijke prijsvorming. Bij iedere beslissing die we nemen moet de toets er zijn of we geen extra onzekerheid en stress creëren.’

De landbouw staat steeds meer onder druk in Vlaanderen. Welke rol speelt de landbouw in de strijd tegen klimaatverandering?

Prof. MAÏKA DE KEYZER ¬ ‘Als het ecosysteem achteruitgaat, heeft dat grootschalige gevolgen voor onze maatschappij. Hoewel andere sectoren zoals de industrie, mobiliteit, bouwsector en wereldhandel ook een invloed hebben op ons ecosysteem, blijft onze landbouw een bepalende sector. Het is daarom noodzakelijk om een landbouwsysteem te ontwikkelen dat binnen de planetaire grenzen blijft. Gemorrel aan de marges zal daarbij niet volstaan.’

Minister JO BROUNS ¬ ‘Boeren zijn absoluut de frontsoldaten in de strijd tegen klimaatverandering. Niemand ondervindt de gevolgen zwaarder dan zij. Fruittelers worden bijvoorbeeld steeds meer met extreme weersomstandigheden geconfronteerd. Toch is ook hier alweer het beeld dat men van bovenaf allerlei plannen maakt, zoals de Natuurherstelwet, maar dat de boer op het terrein met de gevolgen zal worden geconfronteerd. Het creëert een beeld waarbij de Vlaamse boer ziet hoe zijn collega’s in Spanje of Italië worstelen met extreme droogte en hier gronden die bij de meest productieve van Europa behoren actief uit productie gehaald worden. Die strategische autonomie uit het oog verliezen, komt neer op een herhaling van de kernuitstap.’

Hoe kijk je naar de toekomst van onze landbouw?

Prof. MAÏKA DE KEYZER ¬ ‘Als we de verhouding tussen ecologie, sociale noden en economische ontwikkeling in balans willen brengen, zal er heel wat moeten veranderen. Niet alleen de prijs van voedsel, maar ons geheel voedselsysteem. De

< Professor Maïka De Keyzer en minister Jo Brouns zijn beiden te gast op de Zomeruniversiteit op 28-29-30 augustus

‘Voor landbouw is er maar één weg: die van verdere verduurzaming’

vraag naar veevoeder brengt een waterval aan negatieve effecten teweeg voor de landbouw, ecologische duurzaamheid en voedselsoevereiniteit in het Globale Zuiden. Een reductie van de veestapel is onvermijdelijk.’

Minister JO BROUNS ¬ ‘Ik blijf geloven dat er voor onze landbouw maar één weg is: die van de verdere verduurzaming. Maar onze landbouwers worden nu dikwijls als boeman aangewezen. Nochtans zijn er op vlak van duurzaamheid al forse inspanningen geleverd. De stikstofuitstoot en het pesticidegebruik is sinds de jaren 90 gehalveerd, de waterkwaliteit is in de metingen van de VLM met 50 % verbeterd. Natuurlijk is het werk nog niet af, maar doemberichten werken demotiverend voor de landbouwers en hebben eerder een negatief effect.’

~ Benieuwd naar wat professor Maïka De Keyzer en minister Jo Brouns nog meer te vertellen hebben? Zij zijn beiden te gast op onze Zomeruniversiteit eind augustus.

ZOMERUNIVERSITEIT 2023

Staat de mens nog centraal?

In welke mate krijgt de mens nog een rol in ‘gezondheid en zorg’, ‘arbeidsmarkt en economie’, ‘landbouw, voeding en ecologie’? De Zomeruniversiteit focust elke dag op één domein van ‘People, Planet en Profit’. Op het programma staan lezingen en panelgesprekken met academici, politici en het werkveld naar antwoorden voor beleid en praktijk. Met o.a. Prof. Maïka De Keyzer, minister Jo Brouns, dr. Hans Van Dartel (Nl), Nadia Vananroye (Wit-Gele Kruis), Nancy Bleys (OCMW, LSB²), Petra Tas (De Landgenoten), ...

Zomeruniversiteit op maandag 28, dinsdag 29 en woensdag 30 augustus 2023, telkens van 13.30 tot 16.30u in het Bewegingshuis in Hasselt.

Meer info en inschrijven via www.beweging.net/zomeruniversiteit.

Burgerpanel.

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE

¬ Tekst Bart Bynens

Korte keten verdient meer aandacht

‘Een eerlijke prijs voor de boer’

Jessica (26) is een Bilzense met Italiaanse roots en werkt als administratief bediende.

Zelf koop ik minder bij de korte keten dan in de supermarkt. Dit komt vooral omdat ik de supermarkt sneller vind om te winkelen. Bij de korte keten vind je wel een groter assortiment dan in een supermarkt. Omdat het rechtstreeks van de boer komt, die alles zelf produceert, zijn de producten daarenboven supervers en vaak ecologischer. Dit komt de smaak en de voedingswaarde alleen maar ten goede en is ook nog gezonder. Ook voor de producent zijn er voordelen. De boer krijgt een eerlijkere prijs voor zijn producten.

economie ondersteunen is een meerwaarde’

Bahattin (51) is van Beringen, islamleerkracht en zeer actief in het verenigingsleven.

Ik ga graag met mijn vrouw tot bij de boeren en de markten in de buurt voor verse producten zoals eieren, kaas, melk en fruit. Redenen zijn vooral de versheid en de prijs, maar ook de contacten met de lokale handelaars. Het aanbod is niet zoals in een supermarkt, ik denk bijvoorbeeld aan exotische vruchten, maar de voldoening door het ondersteunen van de lokale economie is toch wel een meerwaarde. Ik vind dat het lokale beleid en het onderwijs dit ook meer in the picture mag brengen.

‘De ecologische impact is voor mij de grootste drijfveer’

Livia (42) woont in Sint-Truiden en is office manager in de zorgsector.

Als inwoner van een zeer mooie fruitstreek ben ik absoluut voorstander van meer aandacht voor de korte keten. De ecologische impact van rechtstreeks kopen bij de teler is voor mij de voornaamste drijfveer om voor lokale producten te gaan. Daarnaast vind ik ook dat er een kwaliteitsverschil merkbaar is tussen producten die vers aangeboden worden en producten die al een levenscyclus van verpakking, koeling en transport achter de rug hebben.

‘De lokale

© KURT LIEFSOONS

Jouw regio. Provincie Antwerpen

DE WARME WACHTKAMER

In de revalidatiecentra van Carrewiel (in Mechelen, Turnhout en Veerle-Laakdal) kunnen jonge kinderen met complexe ontwikkelingsproblemen terecht voor dagbehandelingen. De laatste jaren zijn er lange wachtlijsten bij Carrewiel. ‘Om gezinnen op die wachtlijsten te ondersteunen, is er nu het pilootproject De Warme Wachtkamer’, vertelt directrice Ilse Dries.

Carrewiel, het Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen, MFC Merlijn en thuisbegeleidingsdienst Kadodder sloegen de handen in elkaar voor De Warme Wachtkamer. Dankzij dit project krijgen gezinnen op de wachtlijst al gesprekken en handvatten aangereikt waarmee ze iets kunnen. ‘Een jaar in het leven van een jong kind staat gelijk aan meerdere jaren in het leven van een volwassen persoon’, geeft Ilse mee. ‘Een wachtlijst is dus cruciale tijd die verloren gaat.’

Wachtperiode nuttig overbruggen

Carrewiel wordt beheerd door de vzw KMSL, opgericht door CM Turnhout. Een multidisciplinair team werkt er samen om kinderen en hun gezin met de juiste zorg te omringen. Ilse: ‘Kinderen die naar ons worden doorverwezen hebben bijvoorbeeld een autismespectrumstoornis, een mentale beperking of problemen op meerdere ontwikkelingsdomeinen.’

‘We waren bezorgd over de ouders die eindelijk de stap naar hulp zetten en dan niet meteen die hulp krijgen. De lange wachtlijsten bij ons, maar ook bij het Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen, zijn allebei het gevolg van een beperkte capaciteit. Dat leidde tot frustraties, zowel bij de medewerkers als bij de gezinnen op de wachtlijst.’

Wachten is inderdaad frustrerend. Je wordt er soms zelfs moedeloos van. Het voelt alsof iemand je over het hoofd ziet. ‘Gezinnen op de wachtlijst krijgen al hulp

volgens de statistieken, maar niet in realiteit. Daar moest dringend verandering in komen. Wachtlijsten zijn er trouwens haast overal. Misschien kunnen we met De Warme Wachtkamer ook andere instanties inspireren om de wachtperiode nuttig te overbruggen.’

Individueel en in groep Wat er concreet wordt aangeboden in De Warme Wachtkamer? ‘We werken op maat en kijken wat het gezin nodig heeft’, vertelt Ilse. ‘Je hebt recht op vijf individuele gesprekken waar we al helpen met vragen of met de papierwinkel rond premies. Dat spaart straks tijd uit als je aan het effectieve traject begint. Ook kun je onbeperkt deelnemen aan groepssessies over diverse thema’s rond de problematiek. Daar kom je ook in contact met lotgenoten-ouders, wat vaak ondersteunend is.’

Maar liefst tachtig procent van de gezinnen op de wachtlijst geeft aan dat ze graag deelnemen aan het pilootproject. ‘Ouders zijn blij dat ze gehoord worden en al aan de slag kunnen’, zegt Ilse tevreden. ‘We zullen over een jaar ook de effecten van het project in kaart brengen en evalueren.’

De Warme Wachtkamer loopt nog tot 30 juni 2024 in het Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen van Antwerpen en in de centra van Carrewiel, maar ook de andere centra voor ambulante revalidatie in de provincie kunnen hier gebruik van maken. Ilse: ‘Dat dankzij de samenwerking met onze partners in verschillende regio’s.’

MEER INFO?

Carrewiel is een Centrum voor Ambulante Revalidatie (CAR) met vestigingen in Veerle-Laakdal, Turnhout en Mechelen. Het is een warme organisatie die ondersteuning biedt aan peuters, kleuters en kinderen tot 7 jaar met ontwikkelingsmoeilijkheden. Carrewiel is beschikbaar voor het kind, het ganse gezin en iedereen die betrokken is in de opvoeding van het kind (o.a. grootouders, school, …).

Bij Carrewiel kun je enkel terecht na doorverwijzing van een arts, CLB of een andere zorginstantie zoals het Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen. www.carrewiel.be

¬ Tekst Marion Aussems ¬ Foto Patsie Borgers

‘Een wachtlijst is cruciale tijd die verloren gaat’

© PATSIE BORGERS

Burgerpanel.

ELKE MAAND LATEN LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE DE STELLING

Zelf opnieuw leren wat de gevaren zijn

Marleen (72)

Is geëngageerde bestuursvrijwilliger uit de stad Antwerpen met een groot (strijders)hart voor welzijn en sociale zaken

Misschien kunnen we met De Warme Wachtkamer ook andere instanties inspireren om de wachtperiode nuttig te overbruggen.

ILSE DRIES, De Warme Wachtkamer

Nathalie (56)

Werkt bij maatwerkbedrijf Nektari in Puurs

VACATURE

De Lindepoort zoekt… CONCIËRGE

/ BEHEERDER

op zelfstandige basis of in dienstverband (13u/week)

voor het dagelijks beheer en onderhoud van binnengebied met parking en gebouwen in Mechelen (Begijnenstraat 18)

ideaal voor beginnend zelfstandige of (jong) gepensioneerde

~ info: mail naar info@delindepoort.be

Frank (57)

Woont in Deurne, getrouwd en papa van een zoon. Hij houdt van wandelen, tuinieren en tekent graag

Om in natuurlijk oppervlaktewater te kunnen zwemmen moeten Antwerpenaren tientallen kilometers rijden, terwijl er in en om de stad heel veel water is. Er zijn maar twee openluchtzwembaden. Het lijkt me een goed idee om de huidige regels om te draaien en zwemmen overal toe te laten, behalve op de plaatsen waar het gevaarlijk is. De overheid moet die risicogebieden wel tijdig vaststellen. En we moeten zelf (opnieuw) leren inschatten in welk water we ons op een verantwoorde manier kunnen wagen.

Hoe fijn zou een les lichamelijke opvoeding in open water niet zijn

Ik denk aan de verhalen van mijn ouders over hun kinderjaren. Zij zochten bij warm weer vertier in beken en rivieren. Er waren toen geen zwembaden en ook geen regels over zwemmen in open water. Wel was er veel sociale controle want buiten zwemmen was een groepsgebeuren. Ook de jongeren van nu zouden het buiten moeten kunnen zwemmen. Dit kan veilig als ze de gevaren kennen en ze zich verantwoordelijk voelen voor elkaar. Hoe fijn zou het zijn om er met de klas op uit te trekken naar een open water om daar een les lichamelijke opvoeding te geven?

Een landelijke campagne om redders te zoeken

‘Ja’, roept het kind in mij, ‘Overal zwemmen zoals de Witte van Zichem’. ‘Nee’, roept de ouder in mij. ‘Inderdaad’, roept de burgemeester achter mij: ‘liever geen nieuwsflashes uit mijn gemeente over verdronken kinderen.’ Misschien moeten we eerst een landelijke campagne opzetten om redders te zoeken. Als we die gevonden hebben, kunnen alle vijvers open. In de tussentijd, kan iedereen met een eigen zwembad zijn buren uitnodigen.

‘Zwemmen in open water zou overal toegelaten moeten zijn’

regio. Vlaams-Brabant en Brussel

WANDELING MET VEERKRACHT

Samen op stap naar geluk

Trek je wandelschoenen aan, want tot 31 juni kun je de geluksdriehoek ontdekken met de gelukswandeling in Affligem. ‘We willen mensen samenbrengen en op een leuke manier informeren over geluk en veerkracht’, vertellen netwerkcoördinator Sandy Robberechts (foto) en CM-vrijwilliger Ria Asselman.

Het vertrekpunt van de gelukswandeling vind je aan de Patro Hekelgem. Daar leiden wegwijzers je langs het traject en schotelen je onderweg verschillende opdrachten voor. Die hebben telkens een link met de geluksdriehoek. ‘Een van de opdrachten is bijvoorbeeld: Wie heeft je het laatst gelukkig gemaakt? Stuur die persoon nu een lief berichtje’, licht Sandy toe. ‘Kleine dingen die een groots verschil kunnen maken.’

Inspirerende tocht

De doe-opdrachten zorgen voor een ludieke én inspirerende tocht. Je leert niet alleen bij over geluk, maar probeert meteen concrete tips uit. ‘Stap voor stap ontdek je zo alles over mentale veerkracht en hoe je daaraan kunt werken’, legt Sandy uit.

‘De wandeling is een leuke manier om je te informeren’, vult Ria aan. ‘Maar we willen ook mensen samenbrengen. Een gevoel van verbondenheid creëren.’ De wandeling is gratis en vrij beschikbaar. De pijlen blijven hangen tot het einde van juni. ‘Het moet plezant en laagdrempelig zijn voor iedereen’, vertelt Ria. ‘Daarom is het met 2,5 kilometer bewust geen lang wandeltraject.’

Verbondenheid

Het initiatief voor de wandeling komt van de vrijwilligers van de participatieraad van CM-zone Amalo (regio Asse, Merchtem, Affligem, Liedekerke en Opwijk). ‘Onder de noemer Gezonde Buurt denken ze na over levenskwaliteit en gezondheid in hun buurt’, vertelt Sandy. Als netwerkcoördinator begeleidt ze de vrijwilligers.

Op naar de sociale verkiezingen 2024!

In 2024 trekken we naar de stembus, om onze stem uit te brengen op Europees, federaal, regionaal, provinciaal en lokaal vlak. Maar voor het zo ver is, vinden er in mei 2024 nog andere verkiezingen plaats: de sociale verkiezingen.

Voor werknemers zijn die uitermate belangrijk. Je kiest immers wie de komende 4 jaar voor jouw rechten zal opkomen en jou en jouw belangen zal verdedigen in de belangrijkste overlegorganen binnen je bedrijf of organisatie.

DIRK SWYSEN, diensthoofd Beweging van ACV Bewegingsverbond Vlaams-Brabant, legt uit: ‘De sociale verkiezingen garanderen dat werknemers en werkge -

vers samen overleggen. Het is belangrijk dat ook de stem van de werknemers gehoord wordt. Inspraak en betrokkenheid van werknemers moeten we blijven koesteren.’

‘Onze kick-off op 26 mei was het startschot van de campagne voor de sociale verkiezingen van 2024. Een moment om even achteruit te kijken, naar het goede werk dat onze militanten geleverd hebben. Door dag in dag uit aan syndicaal

werk te doen, proberen zij om van hun bedrijf een betere werkplek te maken. Maar zo’n kick-off is natuurlijk ook hét moment om vooruit te blikken. Voor welke uitdagingen staan we? Rond welke thema’s moeten we werken? Welke boodschap willen we brengen in het kader van onze kiescampagne?’

‘De militanten konden ook ervaringen uitwisselen met elkaar. Dat werkt inspire -

¬ Tekst Joeri Cludts ¬ Foto Guy Puttemans

‘Een thema dat in onze groep sterk leefde was eenzaamheid en nood aan meer verbondenheid’, zegt Ria. ‘Daarom kwamen we dit voorjaar met verschillende ideeën op de proppen.’ Naast de gelukswandeling organiseerden ze ook een lezing over eenzaamheid en de sterk gesmaakte babbeltaartjes.

‘CM zorgde voor 500 kleine taartjes, per twee verpakt. Die kon je op voorhand bestellen en ermee op bezoek gaan bij iemand in je buurt. Heel wat mensen die elkaar niet kenden, legden zo contact. Het was zo’n hartverwarmend initiatief’, besluit Sandy.

~ www.gezondebuurt.be

¬ De wandeling start aan Patro Hekelgem, Fosselstraat 109a in Affligem.

¬ Gratis wandeling, toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kinderwagens.

¬ Een samenwerking met de gemeente Affligem, toerisme Affligem en Logo

Zenneland vzw.

Het gedacht van Vlaams-Brabant en Brussel

Burgerpanel.

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE

‘Beter mensen samenbrengen dan groter aanbod eenpersoonsmaaltijden’

rend en creëert ook meteen een gevoel van samenhorigheid. Het was prachtig om te zien hoe er onder de 250 aanwezige militanten een “wij-gevoel” ontstond.’

‘Dit is natuurlijk maar het begin. We bouwen nu verder op naar de sociale verkiezingen. Onze karrentrekkers - onze militanten die in het bedrijf het voortouw nemen voor de verkiezingen - worden intensief begeleid. Ze krijgen vorming over de specifieke wet-

Bart (22)

Bart Thevelein is doctoraatsstudent, houdt van muurklimmen en woont in Herent

Linde (16)

Linde De Ganck is student en woont in Vollezele

Hoewel iedereen op vlak van fiscaliteit gelijk moet zijn voor de wet, vind ik dat veel andere nadelen veroorzaakt worden door het alleen wonen, niet door het single zijn. In mijn co-housing betaal ik maar €450 huur, alle kosten worden uiteraard gedeeld met de andere bewoners. Ook voor zaken zoals koken kan dit een oplossing bieden. Ik denk dat het beter is om mensen samen te brengen, dan om meer eenpersoonsmaaltijden aan te bieden.

‘Ik zie een relatie niet als essentieel voor een gelukkig leven’

Persoonlijk vind ik het moeilijk om hier een sluitend antwoord op te geven. De meeste relaties die ik zie bij leeftijdsgenoten zijn immers niet van het soort waarbij er belangrijke financiële of andere grote beslissingen moeten worden genomen. Ook zie ik bij de twintigers die ik ken dat er voor singles meer dan voldoende opties zijn om te huren met een huisgenoot. Op sociaal vlak merk ik wel dat nog heel veel mensen een relatie als essentieel voor een gelukkig leven zien, waar ik het niet mee eens ben. Een relatie behoort momenteel echt niet tot mijn prioriteiten en zelfs mij wordt soms de irritante vraag gesteld of ‘ik nog niemand heb’. Een relatie kan heel mooi zijn, maar je kan perfect miserabel zijn met en volmaakt gelukkig zonder een relatie.

geving van de sociale verkiezingen, over de zoektocht naar kandidaten, over het voeren van een campagne.’

‘Bijzondere aandacht gaat naar de zoektocht naar nieuwe kandidaten. Mensen met een hart voor hun collega’s, mensen die zich willen inzetten voor de belangen van iedereen op de werkvloer. In de onderneming vergroten ze het draagvlak voor veiligere werkplekken, betere werkomstandigheden,

welzijn op het werk, minder stress en een goed evenwicht tussen werk en privé.’

‘Dat is een belangrijke taak, maar onze verkozen militanten staan er gelukkig niet alleen voor. Ze worden vanaf dag één ondersteund en krijgen al snel een eerste vorming. Daarna leren we hen in een vierjarentraject de nodige kennis en vaardigheden aan om hun mannetje te staan in het sociaal overleg met de werkgever.’

‘ De samenleving is te sterk gericht op koppels’

Spring mee voor proper water en zonder plastic

We spreken met Jo Van Cauwenberge, Oost-Vlaming en directeur van GoodPlanet Belgium, een organisatie die ijvert voor een duurzame samenleving. Dat doet de non-profit organisatie met leuke en leerrijke acties in scholen zoals groene speeltuinen tot gsm-inzamelacties maar ook duurzame teambuildings voor bedrijven. En, de Big Jump.

¬ Tekst Sophie Dierickx ¬ Foto GoodPlanet Belgium

De Big Jump, wat is dat?

JO ¬ ‘De Big Jump is een jaarlijks terugkerend event, op de tweede zondag van juli; dit jaar dus op zondag 9 juli. Op die dag kun je op verschillende locaties in Vlaanderen en Wallonië een sprong in een lokale rivier doen. Ongebruikelijk, want eigenlijk is dat in België verboden. Dat is o.a. omdat het water in onze rivieren van een slechte kwaliteit is en dat is dan ook precies waar we aandacht voor vragen.’

Hoe is de Big Jump ontstaan?

‘In oktober 2000 werd de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) door het Parlement aangenomen. Deze Europese waterwet moest ervoor zorgen dat onze rivieren, stromen en andere wateroppervlaktes maar ook het grondwater tegen 2015 een goede ecologische toestand bereikten. In 2002 werd de eerste Big Jump georganiseerd om de uitvoering van het KRW af te

dwingen. Sinds 2005 coördineert GoodPlanet in België de Big Jump en geeft een podium aan de tientallen organisaties die lokaal hun schouders onder deze activiteit zetten.’

2015 is al lang gepasseerd. Waarom springen jullie nog?

‘Hoewel er intussen wel verbetering is, is het nog altijd slecht gesteld met de waterkwaliteit. Op dit moment voldoet geen enkele Belgische waterloop aan de richtlijn. Toen in 2015 bleek dat verschillende Europese landen de normen niet zouden halen, is de deadline verschoven naar 2027. Dus blijven wij springen, tot 2027, of tot zolang het nodig is.’

Hebben jullie nog een speciale boodschap dit jaar?

‘Dit jaar brengen we de plasticvervuiling onder de aandacht. Een soms onzichtbaar

probleem: plastic verpakking die in onze rivieren terechtkomt en uiteindelijk in zee eindigt of in het slib verdwijnt. Onder invloed van zonlicht en wrijving fragmenteert het plastic tot hele kleine stukjes, de zogenaamde microplastics. Wat precies de impact hiervan is op het milieu en op ons als mens is nog te weinig onderzocht. We springen voor maatregelen om plastic bij de bron aan te pakken en zo minder te produceren en te gebruiken.’

Waar kan er zoal gesprongen worden in Oost-Vlaanderen?

‘Bij het schrijven van dit artikel kan dat al in Assenede, Lokeren, Gent en Deinze. Maar ongetwijfeld komen daar nog plekken bij. Assenede en Deinze doen dit jaar voor de eerste keer mee. Maar Gent en Lokeren zijn al jaren organisatoren. In Gent wordt het georganiseerd door het Gents MilieuFront en wordt er gesprongen in Portus Ganda. Een unieke ervaring om zo eens rond te dobberen in het midden van de stad. In Lokeren maakt het Masereelfonds er dit jaar ook een heus Big Jump fest van, met eco-infostanden in het park.’ ~

Het gedacht van

Pasar kiest de waterkant in 2023 en 2024.

Het thema ‘Kies de Waterkant’ heeft een dubbele betekenis. Enerzijds is het een oproep om de kant te kiezen van het water. Je kan er niet omheen: de droogte, de overstromingen, de vervuiling. Anderzijds verwijst Pasar hiermee naar een waaier aan recreatieve mogelijkheden die haar afdelingen aanbieden. Beleving staat centraal: wandelen, fietsen en kamperen langs het water is zalig. Je geniet van fauna en flora, van de rust en de schoonheid. Er is nog zoveel te ontdekken en te leren over ‘water’. Daarom kan je vanaf nu tot november deelnemen aan de digitale belevingstochten. Een digitale belevingstocht bestaat uit een wandel- of fietsroute én enkele belevingspunten over ‘water’ via het navigatieplatform RouteYou.

~ www.pasar.be/belevingstochten

Burgerpanel.

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE

DE STELLING

‘Zwemmen in open water zou overal

Heeft veel voordelen

Jan (56)

Jan van der Meirsch heeft sinds 2017 een niet-aangeboren hersenletsel en zit sindsdien in een rolstoel.

Nathalie (35)

Nathalie Fobe is vrijwilliger bij de Vlaamse Parkinson Liga vzw, KOTK en NOOZO.

Mert (22)

Mert Topkaya is student maatschappelijk werk.

Zwemmen in open water heeft veel voordelen, waaronder een verbeterde cardiovasculaire gezondheid, meer spierkracht en minder stress. Hoewel er enkele risico’s zijn verbonden aan zwemmen in open water, zoals blootstelling aan koud water en de kans op verdrinking, kunnen deze risico’s worden beperkt door middel van de juiste training en veiligheidsmaatregelen. Over het algemeen zou het toestaan van zwemmen in open water mogelijkheden bieden om de fysieke en mentale gezondheid te verbeteren.

Enkel als het veilig kan

Door de klimaatopwarming krijgen we te maken met warme, droge zomers. Tropische dagen zijn niet meer uitzonderlijk. Een zwempartij zorgt dan voor verkoeling en waterpret. En toch ben ik niet voor een algemene toelating. Zwemmen in open water moet veilig zijn. Een verfrissende duik mag niet leiden tot ziekte, door blauwalgen bijvoorbeeld. Ook de sterke stroming in rivieren kan verraderlijk zijn. Veel zwemmers, waaronder kinderen, zijn daar niet tegen opgewassen. Mijn idee? Laat zwemmen in open water toe op vastgelegde plaatsen, mits controle van de waterkwaliteit én toezicht.

Onder voorwaarden

Ik ben niet tegen het idee dat er in open water mag gezwommen worden, maar dan wel onder een aantal voorwaarden. Het moet veilig zijn voor iedereen die er zwemt: pas als het water proper genoeg is en het bekken niet al te diep. Het zou iedereen ten goede komen, ook mensen die het niet al te breed hebben en voor wie het zwembad misschien te duur is, of mensen voor wie het zwembad te ver of moeilijk bereikbaar is. Bovendien, als mensen in hun eigen buurt kunnen zwemmen, kan dit de sociale cohesie bevorderen. Het lijkt mij dus een gezonde, kostenbesparende en leuke opportuniteit, op voorwaarde dus dat de veiligheid gegarandeerd is.

©

FRANK BAHNMULLER

© JAMES ARTHUR

toegelaten moeten zijn’

© JAMES ARTHUR

Wie op weg is, is gezien?

Iedereen die al wandelend door het centrum van een stad of gemeente al eens de blik omhoog houdt, heeft het al gemerkt: wie op weg is, wordt gezien. Veiligheidscamera’s van politie of private eigenaars zijn niet meer weg te denken uit het straatbeeld. We stellen ons daar maar weinig vragen bij. “Ik heb niets te verbergen, ik doe niets illegaals op straat. Men mag mij gerust filmen.” Maar is het wel zo onschuldig? Wanneer we er even bij stilstaan, komen verschillende vragen op. Waarvoor dienen die camera’s? Werken ze echt tegen criminaliteit? Wat gebeurt er met alle beelden die dagelijks gemaakt worden? Wie heeft precies toegang tot de beelden en onder welke voorwaarden?

¬ Tekst Nele De Wachter ¬ Foto Jeroen Pollet

Logische vragen, waar niet altijd een helder antwoord op is. Nochtans gaat het over ieders privacy en de persoonlijke en maatschappelijke veiligheid. Beweging.net lanceerde een nieuw project onder de titel “Wie op weg is, is gezien”. Geen actie tégen camera’s in het openbaar, maar een oproep om lokaal op zoek te gaan naar antwoorden op bovenstaande en andere vragen.

In verschillende steden kun je individueel of in groep een camera-safari maken. Zie het als een echte safari waarin je geen wilde dieren, maar camera’s gaat spotten. Aan de hand van een duidelijke wandelkaart, maak je een korte tocht door het centrum. Bedoeling is om aan te geven hoeveel camera’s je tegenkomt die de openbare weg filmen. En dus jou als wandelaar. Op het plan vind je een overzicht van verschillende types camera’s. Onderweg krijg je via QR-codes filmpjes te zien

met meer informatie over het belang, het gebruik en de toekomst van camera’s. Lokale vrijwilligersgroepen trekken met al hun vragen richting het lokale bestuur en proberen antwoorden te vinden. Er wordt een debat georganiseerd, een spreker uitgenodigd of een vraag gesteld in de gemeenteraad. De safari is niet alleen leuk om te doen, ze maakt je er bewust van hoeveel camera’s er sowieso al ophangen en geeft je meer achtergrondinformatie. Probeer vooraf in te schatten hoeveel je er zult spotten, het juiste aantal zal wellicht een pak hoger liggen.

Voor de inhoudelijke uitwerking, sloeg beweging.net de handen in elkaar met Jelle Janssens, professor criminologie aan de UGent. Hij doet onderzoek naar onder andere camerabewaking.

Wat zijn de voornaamste redenen om camera’s in te zetten?

PROFESSOR JANSSEN ¬ In de eerste plaats worden camera’s gebruikt voor criminaliteits- en overlastpreventie en verkeersveiligheid. Daarnaast worden de beelden gebruikt voor reactieve opsporing en evenementenbeheer.

In welke mate dragen camera’s dan bij tot het verhogen van de veiligheid of het voorkomen van misdaad?

Een eerste belangrijke vaststelling is dat het effect van camera’s op de criminaliteit, overlast en (on)veiligheidsgevoelens niet eenduidig kan worden vastgesteld. Het preventieve karakter van camera’s is heel beperkt. Camera’s blijken een effect te hebben op diefstal, niet op agressie en geweld en de effecten zijn bovendien niet langdurig. De kans bestaat dat overlast of criminaliteit zich verplaatst naar een andere locatie, maar dat is niet altijd negatief. Camera’s kunnen achteraf wel helpen bij het politioneel onderzoek  Kortom, camerabewaking is geen mirakeloplossing en de effectiviteit ervan is nog niet eenduidig aangetoond in het wetenschappelijk onderzoek.

Welke ontwikkelingen mogen we nog verwachten?

Met de ontwikkeling van 5G kunnen meer camera’s gekoppeld worden en kunnen deze in heel hoge kwaliteit beelden streamen zonder zorgen te maken over ruis of haperingen in de datatransfer.  In de komende jaren zullen gesloten videosystemen gebruik maken van autonome apparaten die robotachtige mogelijkheden zullen hebben. Deep learning and artificial intelligence gecombineerd met sensorische perceptietechnologie, zullen ervoor zorgen dat camerasystemen zelf kunnen roteren, inzoomen, acties kunnen nemen zonder menselijke interventies.  Wat betekent dat nu? Wel, dat betekent dat een camera gekoppeld aan een drone in de hoogte kan gaan opsporen waar een synthetisch druglabo of weedplantage zit en autonoom beslissingen kan nemen om daar foto’s en beelden van te nemen. Of in een station een bepaald iemand te identifi-

CAMERA’S SPOTTEN IN DE OPENBARE RUIMTE

< In Ieper spotte raadslid Williams heel wat camera’s, wat hem inspireerde tot een interpellatie

prof. Jelle Janssen

ceren en te melden aan een andere camera in het systeem “Die persoon moeten we volgen, want die heeft iets vreemds gedaan in een patroon”.

Fascinerende ontwikkelingen met heel veel mogelijkheden dus om criminaliteit te bestrijden. Maar hoe zit het in jouw gemeente? Loopt het allemaal wel zo’n vaart? Hoeveel camera’s zijn er eigenlijk in jouw buurt? Ontdek het op een safari, of contacteer beweging.net als er nog geen uitgewerkte safari in jouw gemeente is en je zin hebt je verder in het onderwerp te verdiepen.

Meer info op www.wieopwegis.be ~ Professor Janssen live horen? Welkom op de info- en debatavond op 26 september om 19.30u in Ieper, auditorium AC Auris (Ter Waarde 1). Inschrijven via westvlaanderen@beweging.net

OOK IN ONZE PROVINCIE

Wie op weg is, is gezien in Ieper Beweging.net Ieper lanceerde op Rerum Novarum de eerste West-Vlaamse camerasafari. Naar aanleiding van de eerste bevindingen hield raadslid Stefaan Williams een interpellatie op de gemeenteraad van 5 juni. Hij stelde een aantal concrete vragen:

¬ Welke criteria hanteren we in onze stad en gebeurt de eventuele goedkeuring na een voorafgaand onderzoek? Welke criteria worden er ter evaluatie gebruikt?

¬ Welke flankerende maatregelen worden naast de inzet van de camera’s voorzien (herinrichting publieke ruimte, aanpassen straatverlichting, inzet van straathoek/buurtwerkers, aansturing van wijkagenten…)?

¬ Beschikt de stad over een actuele lijst van alle camera’s geplaatst op haar grondgebied?

¬ Iedereen die gefilmd wordt heeft recht op inzage van de gemaakte beelden. Maar hoe moet men dit recht uitoefenen? Hoe verloopt dit in de praktijk en wie dient men te contacteren bij onze stadsdiensten voor meer info?

¬ Wie staat in voor het bewaren en verwerken van het beeldmateriaal?

De antwoorden komen uitgebreid aan bod op de info- en debatavond op 26 september (zie hierboven). Wie de safari in Ieper zelf wil doen, kan dat de hele zomer lang. Het gratis routeplan is af te halen bij chocolaterie Peter De Groote (Markt 43, Ieper) en online te vinden via www.wieopwegis.be.

Burgerpanel.

Het gedacht van

Camera’s nemen onze privacy helemaal weg.

Ik besef zelfs niet dat er overal camera’s zijn, maar eigenlijk heb ik het liever niet. Big Brother is reeds aanwezig op sociale media zonder camera’s. Black Mirror, een reeks op Netflix, probeert een ‘futuristische wereld’ te tonen. Misschien zijn bepaalde scenario’s nu nog ondenkbaar, maar niet onmogelijk. Denk maar aan de opkomst van AI, robots, sociale media, hoe mensen elkaar precies als ‘rechters’ beoordelen, de verschrikkelijke reacties die sommigen online posten … Heel eng vind ik dat. Camera’s passen ook in dat plaatje, want ze nemen onze privacy helemaal weg. Dus nee, voor mij hoeft het niet.

Het gaat niet om veiligheid, maar om individuele vrijheid. Camera’s hebben voor mij persoonlijk geen invloed inzake veiligheidsgevoel op straat. Ze brengen eerder ergernis teweeg.

Het doel is o.a. criminaliteit te ontmoedigen. Dit lukt beperkt; veel van de problematiek verplaatst zich gewoon. Belangrijker vind ik na te denken over een constant gevoel van overtuiging naar de bevolking toe.

“Kijk, dankzij de camera’s hebben we de inbrekersbende klem gezet”. Een dankbare meevaller… Dieper ligt de wens van de overheid het doen en laten van de burger in kaart te brengen.

Het gaat niet om veiligheid, maar om individuele vrijheid.

CM in West-Vlaanderen

Contacteer ons via 050 44 05 00, westvlaanderen@cm.be of kijk op www.cm.be/kantoren voor de dienstverlening.

ACV in West-Vlaanderen

Contacteer ons via www.hetacv.be/contact of 051 23 58 00. Boek een afspraak (telefonisch of op kantoor) via www.afspraakACV.be. Regioredactie Beweging.net West-Vlaanderen, westvlaanderen@beweging.net

ELKE MAAND LATEN LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN KWESTIE

‘Ik voel me veiliger in een straat met camera’s’

Lili (36)

Li li Chong is medewerker concertgebouw Brugge

Tijn (37)

Tijn Huylebroeck is pianostemmer

The Scabs-muzikant

GuySwinnen

gevat in 5 woorden

Dankbaarheid

‘Ik leef al sinds mijn achttiende van en voor mijn muziek. Ik besef hoe uitzonderlijk dat is, zeker voor iemand die geen grote gitaarvirtuoos is. Daarom ben ik altijd vriendelijk als mensen me aanspreken, ook als ze op een ongelegen moment een selfie komen vragen. Die mensen zijn mijn publiek, dankzij hen doe ik wat ik graag doe. Ik ben dankbaar voor het leven zelf. Als we dood zijn, is het gedaan. Dus geniet ik intens van wat ik heb. Dat gaat niet over luxe. Het begin van de zomer, een verse tomaat met een beetje zout. Daarmee voel ik me gelukkig.’

Authentiek

‘Toen de drummer van The Scabs het nummer Demons schreef, was ik mee met de melodie, maar de tekst wilde niet vlotten. Er kwam een tekstschrijver aan te pas en een producer die het arrangement helemaal omgooide. Ik heb dat nummer twee keer live gespeeld, maar ik voelde me een komediant. Het had niets meer met mij te maken. Ik probeer me een nummer altijd eigen te maken, ook als ik een cover speel.’

Natuur

‘Ik heb lange tijd met een depressie geworsteld. Om uit die put te geraken moet je opnieuw op zoek gaan naar wie je bent en wat je leuk vindt. Wandelen in de natuur heeft me daarbij geholpen. Mijn dagelijkse wandelingen hebben mijn mentaal welzijn aangescherpt toen ik op een dieptepunt zat. Als jonge gast ging ik al ravotten op de Galgenberg bij Diest. Vandaag trek ik nog steeds de natuur in met mijn hond.’

Verbinding

‘In de coronaperiode was ik bijzonder productief. Ik schreef vijftien nummers en ik speelde een paar livestreams. Maar ik miste het contact met het publiek. Verbinding is essentieel voor mij. Met de natuur, met mijn publiek, en met de mensen rondom mij. Daarom hecht ik zoveel belang aan vriendschap. Toen ik hoorde dat onze gitarist Willy Willy terminaal was, wist ik dat ik hem wilde steunen tot het einde. Hij is nog zo lang het kon blijven spelen. We hebben hem vanop het podium in zijn graf gedragen.’

Doorzetter

‘Zonder mijn tomeloze ambitie waren The Scabs nooit zover geraakt. Alles moest wijken voor de muziek. Dat heeft soms tot spanningen geleid, ook in mijn relatie. Ik heb heel veel familiefeesten gemist. De muziek ging altijd voor. Dat ik zo’n doorzetter ben, heeft me ook geholpen in moeilijke periodes. Zo ben ik gestopt met drinken: vanuit een koppige boosheid op mezelf.’

¬ Tekst Esther De Soomer ¬ Foto Anneke Kesteleyn

LIMBURG