Dentista 2020/3 Thema Esthetische Tandheelkunde

dentista magazine voor het tandheelkundig team

2020 | 3

Thema: Esthetische tandheelkunde

Maarten de Beer @thedentaldutchman:

“Zoeken naar een ideale balans” Casus: Non-prep porselein

De minimaal invasieve ‘Instagram smile’

Schending van de supracrestale vezelaanhechting

www.dentista-magazine.nl

de rol van de assistent bij esthetische behandelingen

Tijd voor de optimale balans Zorgeloos genieten tussen werk ĂŠn privĂŠ.

Meer tijd voor wat ec ht belangrijk i s

www.infomedics.nl

dentista| Colofon Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

dentista| Redactioneel

Praktijkmanager

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Dentista is een uitgave van Dentista Media en verschijnt 4 keer per jaar.

Redactie Ilko Alink, Joan Koele, Lies Ligtvoet

dentista Redactieadres

Dentista Media, Postbus 62, 7437 ZH Bathmen Contact: Ilko Alink, ilko@dentista-magazine.nl, Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

055-5223154

Esthetische tandheelkunde dentista

Praktijkmanager

Tandarts

Mondhygiënist

B

innen de tandheelkunde zien we dat er steeds meer aandacht komt voor esthetiek. Wie het nieuws de laatste tijd heeft gevolgd heeft ongetwijfeld de commotie rondom influencers en hun ‘gratis nieuwe witte tanden’ meegekregen. In ruil voor reclame krijgen zij van (buitenlandse) tandartspraktijken een complete (invasieve) smile make-over. Onlangs hebben de NOS en radio 1 aandacht besteed aan het bleken van je tanden en wat het verschil is tussen thuis bleken, in een schoonheidssalon of via de tandarts.

Internet www.dentista-magazine.nl Instagram: @dentistamagazine

Aan dit nummer werkten mee Maarten de Beer, Haakon Kuit, Felix Brüll, Deirdre Beekmans, Xander Rijpstra, Carlijn van Bemmel, Nicky Beukers, Fridus van der Weijden, Sjoerd Kuiken, Caroline Cuppens, Marenka Franke, Naomie Doelen, Willemijn van Susante, Marloes Rust, IJsselstate Tandartsen, Tandartsenpraktijk LeempoelGroenewegen.

Sinds twee jaar ben ik één van de vaste columnisten voor Dentista en voor deze uitgave heb ik de eer gekregen om eenmalig gasthoofdredacteur te zijn. Ik hou mij in mijn dagelijkse werkzaamheden veel bezig met de restauratieve tandheelkunde en de esthetische tandheelkunde wordt hier een steeds belangrijker en groter onderdeel van. Het thema van deze uitgave is dan ook esthetische tandheelkunde.

Vormgeving LDB Production, Levin den Boer

Abonneren Dentista wordt in gecontroleerde verspreiding toegezonden aan tandarts- en mondhygiënistenpraktijken in Nederland.

Een vast abonnement kost € 42,50 (incl. btw) per jaar.

Voor dit themanummer heb ik meerdere collega’s gevraagd om een artikel te schrijven met betrekking tot de esthetische tandheelkunde, ieder vanuit een andere invalshoek. In het eerste artikel zal Haakon Kuit het parodontale aspect van esthetische tandheelkunde beschrijven. Waarom is het zo belangrijk om die biologische breedte goed te respecteren en wat gebeurt er als je dat niet doet. In het tweede artikel laat Felix Brüll een prachtig gedocumenteerde casus met porselein zien en Deirde Beekmans beschrijft in de derde casus de combinatie van orthodontie met composietrestauraties om zo op minimaal invasieve wijze een maximaal esthetisch resultaat te krijgen. Tot slot gaat mijn casus over een esthetische behandeling waarbij gekozen is voor nonprep porselein ter vervanging van een verloren gegane, centrale incisief.

Voor abonneren: www.dentista-magazine.nl

Adreswijzigingen Per e-mail: info@dentista-magazine.nl.

Vermeld zowel je oude als nieuwe adres.

Adverteren Joan Koele, joan@dentista-magazine.nl, 06 – 477 859 78

Marketing Ilko Alink, ilko@dentista-magazine.nl, 06 – 267 060 67

Druk Wilco, Meppel

dentista

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Ik wens je dan ook veel leesplezier met deze uitgave van Dentista.

Praktijkmanager

©2013-2019 Dentista Media. Niets in deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd

Maarten de Beer

zonder schriftelijke toestemming van Dentista Media of andere auteursrechthebbenden. Dentista Media kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de juistheid en volledigheid van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden.

dentista

Tandarts

dentista

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

3

Assist

dentista| Inhoud Tandarts

Tandarts

dentista 3

dentista

MondhygiĂŤnist

Assistent

Praktijkmanager

MondhygiĂŤnist

Assistent

Praktijkmanager

8 14

20

28

36

52

Inhoud

ZOEKEN NAAR EEN IDEALE BALANS

8

MAARTEN DE BEER

DO NOT HARM

14

HAAKON KUIT

ZIE HET ALS EEN RESTAURATIEF TRAJECT

20

FELIX BRÜLL

DE MINIMAAL INVASIEVE ‘INSTAGRAM SMILE’ DEIRDRE BEEKMANS

NON-PREP PORSELEIN

28

MAARTEN DE BEER

WAT BRENGT EEN PARO-PREVENTIEASSISTENT? CAROLINE CUPPENS

WAAROM JE TEAM VERTROUWEN? ERNSTIGE PARODONTITIS EN EEN WENS VOOR ORTHODONTIE

40

NICKY BEUKERS EN FRIDUS VAN DER WEIJDEN

ASSISTEREN BIJ ESTHETISCHE BEHANDELINGEN XANDER RIJPSTRA EN CARLIJN VAN BEMMEL

En verder

dentista

32 36

SJOERD KUIKEN

Productnieuws 7 Column Marloes 19 Team 34

24

52

Design in beeld 60 Praktijkmanagement 62 Column Naomi en Willemijn 66

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

OOK ALS

LIVESTREAM TE VOLGEN OP 23 NOVEMBER!

NASCHOLINGSAVOND OP LOCATIE OF ONLINE ALS LIVESTREAM TE BEKIJKEN!

Bijzondere patiënten, unieke aanpak

Bijzondere patiëntengroepen in de mondzorgpraktijk.

Verwacht het onverwachte!

DATA

• 16 november: Hotel Wientjes, Zwolle • 18 november: Evoluon, Eindhoven • 23 november: Hotel Casa, Amsterdam

NASCHOLINGSAVOND MET GEHONOREERDE GASTSPREKERS PATIËNTEN MET EEN BEPERKING: HERKENNEN, OMGANG & BEHOUD IN DE PRAKTIJK

Drs. Martine van Staveren • Tandarts gehandicaptenzorg • Stichting Bijzondere Tandheelkunde (SBT) Amsterdam

ZONDER VREES EEN ANGSTPATIËNT BEHANDELEN

Drs. Caroline M. Pieterse • Tandarts angstbegeleiding • Stichting Bijzondere Tandheelkunde (SBT) Amsterdam

SCHRIJF NU IN MET 2 OF MEER PERSONEN EN ONTVANG € 10,- KORTING P.P. MEER INFORMATIE & INSCHRIJVEN

Ga naar www.colgatedental.nl of scan de QR-code voor meer informatie over de gastsprekers, de inhoud van de lezingen en schrijf u direct in!

TARIEVEN

OP LOCATIE: € 79,• Schrijft u zich in met 2 personen of meer, dan ontvangt u € 10,- korting p.p.

• Inclusief catering en borrel na afloop • Nascholingspunten: aangevraagd voor 2 punten bij KRM & KRT LIVESTREAM: € 49,• Schrijft u zich in met 2 personen of meer, dan ontvangt u € 10,- korting p.p.

• Nascholingspunten: aangevraagd voor 2 punten bij KRM & KRT

Colgate klinische avonden en de locaties voldoen aan de COVID-19 richtlijnen afgegeven door het RIVM. Vanwege deze maatregelen is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar op de locaties.

PRAKTIJK ZONDER VERBOUWEN: DE STAND ALONE UNIT

E

-Dental introduceert een compleet nieuwe all-in-one stand alone unit. Het enige wat u nodig heeft is een stopcontact. Omdat verbouwen en aanpassen van het leidingwerk dus niet meer nodig is, is deze oplossing ideaal voor praktijken in een (tijdelijke) huurlocatie of voor een extra kamer in een bestaande praktijk. De Qdent S-60 standalone unit bestaat uit: • Afzuigmotor (intern) • Compressor (intern) • Spittoon met drinkglasvuller • Flessysteem t.b.v. spray (2 l) • Waterreservoir t.b.v. spittoon (5 l) • Opvangreservoir vloeistoffen (4 l) • Faro Maya LED operatielamp De Qdent S-60 plug-and-play unit is extreem veelzijdig en geheel conform uw wensen samen te stellen. Heeft u liever een cart of een zweep-unit, wel of geen spittoon, of toch liever een rioolaansluiting zodat u geen afvalwater met bloed, uitgeboord amalgaam en overige debris steeds hoeft weg te gooien? Informeer naar de exacte mogelijkheden.

Informatie: E-Dental – (088) 60 60 810 – www.e-dental.nl

BEDRIJFSZEKERHEID, EFFICIËNTIE, KWALITEIT EN PATIËNTTEVREDENHEID VERHOGEN?

T

otaaloplossing voor directe (posterieure) restauraties De klinische workflow is gericht op ‚‘patiënt‘‘ tevredenheid en biedt patiënten een zo‘n comfortabel mogelijke tandheelkundige behandeling in een mum van tijd. Uiteraard is het daarbij handig dat u te maken heeft met maar 1 fabrikant. Door de efficiënte workflow en gegarandeerde kwaliteit van voorspelbare restauraties, vermindert u stoeltijd met meer dan de helft.

Tetric lijn - nieuwe generatie vulcomposieten De zeer reactieve lichtinitiator Ivocerin heeft de weg vrijgemaakt voor de ontwikkeling van Tetric PowerFill en Tetric PowerFlow voor dezelfde esthetische resultaten van posterieure restauraties met glazuur- en dentineachtige translucentie niveaus als bij gebruik van conventionele vulcomposieten. Lagen tot 4 mm kunt u nu in slechts 3 seconden efficiënt uitharden!

Bluephase PowerCure - intelligente uithardingslamp Detecteert automatisch onbedoelde beweging van het handstuk tijdens de uithardingsprocedure. Het waarschuwt de gebruiker voor onjuiste bediening door te trillen en verlengt automatisch de belichtingstijd voor voldoende en gegarandeerde uitharding.

Ervaar het verschil en probeer het uit in uw praktijk!

Bestel nu deze workflow kit Efficiënte Esthetiek met 50% kortingsvoordeel!

Informatie en bestellen: Ivoclar Vivadent https://efficientesthetics.ivoclarvivadent.com/nl

dentista

PRODUCT

7

Maarten de Beer @thedentaldutchman

“Zoeken naar een ideale balans” Nog maar vijf jaar tandarts en al zoveel kennis van restauratieve tandheelkunde. Maarten de Beer heeft dit bereikt door zich volledig te focussen op dit vakgebied. Hij heeft veel cursussen gevolgd, meegekeken met andere mensen en vooral ook veel vragen gesteld aan restauratieve toppers in zowel binnen- als buitenland. Instagram hielp hem daar onder andere bij. Net voor de ‘lockdown’ had Maarten besloten om op vrijdag te stoppen met werken om zijn tijd anders in te delen. Niet dat hij zijn werk als ‘last’ ziet. Integendeel. “Ik heb mij voor 100 procent vastgebeten in de tandheelkunde en wil daar alles uithalen.

Maarten de Beer (29) studeert in 2015 als tandarts af aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Hij doet ervaring op in verschillende praktijken, volgt diverse restauratieve nascholingen en is op dit moment als tandarts werkzaam bij IJsselstate Tandartsen in Dieren en Tandartspraktijk Apeldoornseweg 59 in Arnhem. Maarten geeft zelf veel cursussen en nascholingen en is medeoprichter van Karma Dentistry.

8

H

et leven van Maarten bestaat voor het grootste deel uit tandheelkunde.

Staat hij niet aan de stoel, dan is hij bezig om cursussen voor te bereiden, casuïstiek te schrijven, artikelen te redigeren, columns te schrijven en zijn Instagram @ thedentaldutchman bij te werken. De Coronacrisis heeft hem, zoals velen wellicht, nog meer aan het denken gezet over zijn tijdsindeling. “Voor de ‘lockdown’ was ik al aan het zoeken naar een betere balans tussen werk en privé. Alle tijd ging op aan tandheelkunde en ik besloot toen om de vrijdag niet meer in de praktijk te gaan werken, maar die dag te besteden aan alles rondom tandheelkunde. Want die zaken, zoals cursussen geven en voorbereiden, deed ik vaak ’s avonds en in het weekend.

De lockdown heeft mij wel de bevestiging gegeven dat het met een tandje minder ook kan. Van maart tot aan de zomer had ik namelijk elk weekend een lezing, of cursus gepland staan. Toen die wegvielen hield ik tijd over en heb een oude hobby die veel tijd kost, namelijk racefietsen, weer opgepakt. Dan merk je dat het goed is ook iets anders naast de tandheelkunde te hebben.

Tenminste dat de balans anders kan. Nu

dentista

ik weer normaal aan het werk ben fiets ik minder, maar probeer er wel tijd voor vrij te maken.”

Toch ziet Maarten zijn werk niet als ‘last’, integendeel. “Wat ik doe vind ik echt heel leuk. Ik heb mij voor 100 procent vastgebeten in de (restauratieve) tandheelkunde en wil daar alles uithalen. Zowel aan de stoel als daarbuiten. In mijn werkzaamheden maak ik namelijk onderscheid tussen patiënten behandelingen en alles rondom tandheelkunde zoals cursussen geven, artikelen schrijven en casussen posten op Instagram. Deze activiteiten voelen voor mij niet als werken. Ik kijk namelijk net zo lief een Netflixserie als dat ik werk aan een presentatie.”

Restauratieve tandheelkunde De vader van Maarten is tandarts, maar het is voor hem niet vanzelfsprekend dat hij dat ook wordt. Hij denkt serieus na over Geneeskunde, loopt mee in het ziekenhuis en uiteindelijk ook bij zijn vader in de praktijk. Daar merkt hij dat het vak heel leuk kan zijn en besluit, mede door de praktische studieopzet, toch voor Tandheelkun-

de te kiezen. Tijdens zijn studie volgt weer een keuze; verdieping binnen het vak. “Ik heb heel lang getwijfeld over kaakchirurgie. Dat sloot aan bij mijn geneeskundige interesse en bood voor mij het beste van twee werelden. Maar door een tekort aan opleidingsplekken/werkplekken en het lange traject heb ik daar niet voor gekozen.

Ook merkte ik, naarmate de studie vorderde, dat ik steeds meer interesse kreeg voor endodontologie. Het priegelen en focussen in minuscule kanalen en die zo goed mogelijk ruimen en vullen sprak mij enorm aan. Na mijn studie heb ik gekeken naar de opleiding tot endodontoloog en merkte dat daar enkele jaren werkervaring voor vereist was. Toen ben ik de praktijk in gegaan en heb aangegeven dat ik zoveel mogelijk endodontische behandelingen wilde doen.

Dat lukte goed, omdat veel collega’s geen plezier halen uit deze behandelingen, en zodoende ging ik steeds moeilijkere behandelingen uitvoeren. Want, zoals ik eerder zei, als ik ergens voor ga dan bijt ik mij er ook in vast.”

In de praktijk in Dieren waar Maarten terechtkwam had één van de eigenaren,

dentista

9

Werkt u al met AirSmile®?

Dé aligner van Excent!

Steeds meer tandartspraktijken krijgen ermee te maken; patiënten die niet helemaal tevreden zijn met de stand van hun tanden maar geen slotjesbeugel willen. Om aan de wens van de patiënten te kunnen voldoen is er AirSmile®. De beugel die uitneembaar en nagenoeg onzichtbaar is.

• • • • • • •

www.airsmile.eu

Laagdrempelig voor behandelaar Innovatie in de praktijk Uitneembaar & comfortabel Nagenoeg onzichtbaar Snel resultaat Scherpe prijsstelling Excent, 40 jaar advies in ortho!

Wilt u meer weten over AirSmile® en de mogelijkheden bij u in de praktijk?

Neem dan contact op met Theo van Berkel, Business Unit Manager AirSmile® via 06 4623 2683 of t.vanberkel@excent.eu

Celina Klappers, zich echter helemaal toegelegd op esthetische reconstructieve behandelingen. “Celina liet mij met veel enthousiasme zien wat ze allemaal deed en dat werkte aanstekelijk. Het technische van de endodontologie is mooi, maar je ziet vaak geen direct resultaat. Je merkt wel verlichting bij de patiënt, maar vanaf de buitenkant zie je niet wat er is gebeurd.

Bij de esthetische restauratieve tandheelkunde zag ik direct verandering in iemands aangezicht door de behandeling die werd uitgevoerd. Ik merkte dat dat directe resultaat voor mij ook belangrijk was, net als de creatieve kant van het vak. Vroeger vond ik knutselen namelijk al leuk en nu kon ik mijn creativiteit inzetten om er mensen mee te helpen. Het belangrijkste doel daarbij is het zo goed mogelijk herstellen van een element, maar ook zorgen dat het lang meegaat.

Begin 2017 heb ik daarop de reconstructieve opleiding bij Sjoerd Smeekens gevolgd en dat vond ik echt heel gaaf. Ik merkte daar dat het niet alleen om die ene tand of kies gaat, maar om de hele patiënt. Een afgesleten kies kan je weer opbouwen, maar wat doet de patiënt er vervolgens mee? Als

hij weer kapot gaat door bepaald gedrag, dan moet je daar iets mee. Je moet het grotere geheel aanpakken in plaats van ‘tand voor tandheelkunde’. Sjoerd geeft een helicopterview waarin de samenhang tussen tanden en kiezen, maar ook de persoon die je behandelt naar voren komt. Niet zozeer de psychologische benadering van de patiënt, maar wel de herkenning van bepaald gedrag.

Eigenschappen Maarten bekwaamt zich steeds meer als restauratief tandarts, maar welke eigenschappen moet je daar eigenlijk voor bezitten? “Enige vorm van perfectionisme moet wel aanwezig zijn, maar ook passie voor het vak én communicatieve vaardigheden.

Ik vind het zelf heel leuk om patiënten veel uitleg te geven over wat ik doe en waarom ik het doe, het liefst nog ondersteund met foto’s. Dat is ook iets van de huidige generatie tandartsen denk ik en komt mede door de extra aandacht daarvoor binnen de opleiding. Goed communiceren is binnen de tandheelkunde uiteraard altijd belangrijk. Maar zeker als het om esthetische zaken gaat vereist het goede afstemming met je patiënt en tandtechnicus. Alleen dan

dentista

11

kom je tot iets waar de patiënt echt tevreden mee is.

Oog voor esthetiek zou ik nog bijna vergeten te noemen, maar is ook een eigenschap die je moet hebben als restauratief tandarts. Dat is niet bij iedereen van nature aanwezig, maar kun je wel trainen.

Bij sommige van mijn collega’s zoals Freek Gols Linthorst zit dat in zijn hele wezen; Hij denkt als een kunstenaar en ziet meteen wat hij moet doen. Bij mij is daar meer inspanning voor nodig om tot eenzelfde resultaat te kunnen komen. Een breed netwerk van collega’s met wie je informatie uitwisselt is daarvoor misschien wel essentieel.”

Instagram Zoals gezegd bijt Maarten zichzelf helemaal vast in zijn vak. Hij volgt veel cursussen in binnen- en buitenland en breidt zijn netwerk uit door veel mensen te benaderen met vragen over bepaalde behandelingen. Een goede documentatie met lichtfoto’s is daarbij van essentieel belang.

“Dat is eigenlijk begonnen toen Martine Muts mij vroeg een presentatie te geven op de ANT-Startersdag in 2017. Ik ben toen drie maanden mijn werk uitgebreid gaan fotograferen en kritisch gaan bekijken en zag bepaalde overgangen in composiet en kleine breuklijntjes. Daardoor ging ik nog meer aandacht besteden aan mijn werk en de technieken die ik gebruikte en zag de

12

resultaten verbeteren. Ik ben dat blijven doen en kreeg daarvoor de ruimte in de praktijk in Dieren.”

Celina Klappers wijst Maarten ook op Instagram. “Ik had daar zo mijn twijfels over, maar het gaf wel weer een andere dimensie aan het documenteren van mijn werk en het kon dienen als een digitaal portfolio.

Met die insteek ben ik het dan ook gaan gebruiken, niet met het idee om te pochen met mijn werk. Het kan namelijk altijd beter en mooier. Dat zag ik wel aan wat andere tandartsen aan werk lieten zien. Maar door rond te kijken leerde ik verschillende (nieuwe) technieken en door mijn posts zagen anderen weer wat ik deed. Dat lever-

de naast nieuwe kennis ook internationale contacten op van mensen met wie ik nu informatie uitwissel en die ik tegenkom op cursussen in binnen- en buitenland. Instagram opent wat dat betreft echt deuren en soms levert het zelfs nieuwe vriendschappen op.

Vraag blijft natuurlijk wel hoe betrouwbaar het allemaal is wat je tegenkomt op Instagram. Je moet daar kritisch naar kijken en vragen blijven stellen. Alleen beelden van voor en na de behandeling zijn moeilijk in te schatten. De tussenstappen en een goede beschrijving bieden juist meerwaarde. Dat je kritisch moet blijven illustreert de post van de Australische tandarts David Attia.

dentista

Die had een gebitsprothese laten maken door zijn tandtechnicus en een ingezoomde foto van de tanden daarvan op instagram gezet met de vraag wat je zou doen in deze situatie. De reacties met oplossingen en technieken stroomden binnen (van ortho tot parodontale chirurgie), waarna David Attia een nieuw beeld postte van de gehele prothese. Het geeft maar aan dat iedereen snel een mening heeft en zichzelf wil laten gelden op social media. Gelukkig zie je op Instagram altijd wel inhoudelijke discussies en is de sfeer voornamelijk positief. Op Facebook is de sfeer in mijn ogen veel negatiever.

Uiteraard kan Instagram ook worden ingezet als marketinginstrument voor praktijken om patiënten te werven, of voor de industrie om hun materialen te verkopen.

Ik ben zelf niet zo bezig met die verkoopkant van Instagram, maar het is toch wel grappig dat het de praktijk al wel wat nieuwe klanten heeft opgeleverd. Die werden verwezen door hun eigen tandarts, of tandtechnicus die hadden gezien wat ik op Instagram doe.”

Uitdagingen Maarten verdiept zich steeds verder in het vak en is altijd op zoek naar verbetering.

“In elke casus van mijzelf zie ik wel tien punten die beter hadden gekund. De lezer ziet een goede beschrijving van a tot z, maar ik zie elk hoekje, lijntje en kleurschakering die beter neergezet hadden kunnen worden. Dat is dat perfectionisme dat ik in mij heb. Maar in mijn ogen is er nooit een perfecte casus, omdat er altijd ruimte is voor verbetering. Dan gaat het echt om details, bijvoorbeeld in de zijdelingse delen, die de patiënt niet eens opvallen. Maar de uitdaging zit hem erin dat ik het zo wil maken dat een collega moet zoeken wat ik heb gedaan. Dat het herstelwerk voor hem of haar niet zichtbaar is. De restauratie als het ware verstopt zit in het element. Hoewel ik de lat behoorlijk hoog leg gaat het natuurlijk niet alleen om wat ik zou willen, maar om de patiënt zo goed mogelijk te helpen en tegemoet te komen aan zijn of haar wensen. Ik hanteer altijd het uitgangspunt dat ik mensen behandel zoals ik zelf ook behandeld zou willen worden. En dat levert tot nu toe tevreden patiënten op.

Een gebied waar Freek heel goed in is en van wie ik nog veel kan leren. Functie is ook zo’n gebied waar ik nog meer over wil weten, maar waar ik echt benieuwd naar ben zijn de langetermijnresultaten van mijn werk. Je weet hoe je een element zo goed mogelijk moet herstellen, maar hoe lang houdt het? Ik heb nu pas resultaten van twee jaar documentatie, maar hoe ziet dat er over tien jaar uit? Freek werkt bij Bart Beekmans in Amsterdam en laat mij wel eens 20-jaars resultaten zien en dat is pas echt interessant.”

Toekomst In de afgelopen vijf jaar heeft Maarten enorm veel kennis vergaard op het gebied van esthetische tandheelkunde. Hoewel hij zelf nog niet is uitgeleerd deelt hij zijn kennis graag met anderen. “Het werk aan de stoel zie ik als middel om cursussen en presentaties te kunnen geven. Ik merk dat ik daar echt veel plezier uithaal en dan vooral wanneer ik kennis overdraag aan gemotiveerde mensen. Tandartsen die echt iets willen leren en beter willen worden. Dat levert echt iets moois op. Je brengt op die manier niet alleen informatie, maar krijgt ook een hoop terug. Lesgeven voelt, zoals ik eerder zei, voor mij ook niet als werk, ik zie het echt als hobby. Waar iemand anders een boek gaat lezen draai ik een presentatie in elkaar. In de toekomst zou mijn ideale werkweek dan ook bestaan uit drie dagen werken en twee dagen cursussen geven. En natuurlijk mooie casuïstiek op Instagram blijven posten.”

Het plafond heb ik nog niet bereikt en ik ben nog lang niet uitgeleerd. Zo wil ik nog beter worden in composiet in het front.

dentista

13

Vermijd schending van de supracrestale vezelaanhechting

‘Do not harm’ In eerdere editie’s van Dentista heb ik aan de hand van casuïstiek beschreven en laten zien wat zoal mogelijk is met bindweefseltransplantaten in geval van zachte weefseldefecten rond natuurlijke gebitselementen en implantaten. Wat nog niet eerder aan bod is gekomen is het onderwerp ‘biological width violation” ofwel ‘schending van de supracrestale vezelaanhechting’. De vele patiënten die ik doorgestuurd krijg met dit probleem is zorgwekkend te noemen en feitelijk een kwalijke zaak.

Haakon Kuit

I

n het verlengde van de ‘biological width violation’ is de ‘hype’ voor het laten plaatsen van facings, smile makeovers bij veelal zeer jonge mensen een probleem dat lijkt toe te nemen. De invloed van ‘BN-ers’ en social media hierbij erg groot. Ondanks de vele aandacht voor minimaal invasive en bio-mimetische tandheelkunde zijn er helaas nog collegae die het adagium ‘do no harm’ niet erg series nemen of misschien niet eens willen kennen! In dat kader geef ik graag aandacht aan de volgende twee casussen die ik recent heb behandeld.

Casus 1 Een jonge vrouw van 25 jaar oud komt bij mij met de volgende klachten: Sinds zij ‘facings’ heeft laten plaatsen heeft ze last van gevoelig tandvlees (brandend gevoel). Zij wendde zich meerdere malen tot de tandarts die de restauraties heeft gemaakt. Deze deed de problematiek af met dat de gingiva ‘moest zetten’ en dat het vervelende gevoel vanzelf weg zou gaan. Er was verder niets aan te doen volgens deze collega.

De intake foto laat een beeld zien van ‘vurige’ roodheid en zwelling van de marginale gingiva bij de met porselein behandelde elementen (afbeelding 1).

14

1

Afbeelding 1. Situatie bij intake

Bij de minste of geringste aanraking gaat de gingiva bloeden en bij licht sonderen is dit ook erg pijnlijk voor de patiënte. Tevens zijn de overgangen van de restauratieranden goed voelbaar en zijn verkleuringen zichtbaar bij deze randen wat duidt op lekkage. Element 23 laat een donkere verkleuring onder het porselein zien.

Gezien de klinische manifestaties, matige randaansluitingen en verkleuringen is er feitelijk maar één oplossing voor een goede diagnose en behandeling: alle restauraties dienen verwijderd te worden met evaluatie van de elementen, zorgvuldige parodontale therapie en uiteindelijk nieuwe restauraties.

Dit was uiteraard een moeilijk te bevatten voorstel voor de patiënte; ze reageerde erg

dentista

emotioneel, maar begreep goed dat dit de enige manier was om het probleem op te lossen. Wat zij niet goed begreep was waarom haar vorige tandarts dit zo had uitgevoerd. Die vraag kon ik helaas ook niet beantwoorden. Gemakzucht? Gebrek aan kennis en kunde?

3

Als men de door de vorige behandelaar gemaakte foto’s van het gebit ziet voordat er geslepen is, is het überhaupt niet te begrijpen waarom zo’n invasieve behandeling is uitgevoerd (afbeelding 2).

4

2

5

Afbeelding 2. Situatie voordat vorige tandarts facings plaatste

De volgende stappen moeten nu genomen worden om de situatie tot een verbetering te brengen: 1.

Gebitsafdrukken of scans, eventueel waxup met puttymallen voor een nieuwe restauratieve behandeling.

2.

Onder anesthesie sonderen en ‘bone sounding’ om vast te stellen waar de marginale botranden liggen ten opzichte van de huidige restauratieranden. Dit is door de zwelling soms lastig en dan is een mini opklap nodig om te zien hoe de verhoudingen liggen. Indien deze randen 2 mm of dichter bij het bot liggen dan is er in feite sprake van schending van de supracrestale vezelaanhechting (biologische breedte).

3. Verwijdering van de huidige restauraties en evaluatie van de gebitselementen.

In deze casus blijkt dat er inderdaad sprake is van schending van de supracrestale vezel aanhechting van ongeveer 0,5-1 mm.

Dit lijkt weinig maar het leidt evident tot problemen. Tevens blijkt element 23 volledig te zijn verkleurd door bacteriën als gevolg van randlekkage. Element 23 blijkt gelukkig nog wel vitaal te reageren. Ook is de mate van tandweefseldestructie door de vorige tandarts goed waar te nemen (afbeelding 3, 4 en 5).

Omdat de weefsels verdoofd zijn verwijder ik met behulp van een gingivectomie het overtollige, gezwollen weefsel en finetune

Afbeelding 3-5. Situatie na verwijdering oude facings

6

Afbeelding 6. Situatie na gingivectomie en bij prepareren van outlines

de preparatie-outlines (afbeelding 6).

Dit kan met laser, electrotoom of scalpel worden uitgevoerd; mijn voorkeur gaat uit naar laser of elektrotoom in verband met directe coagulatie waardoor er nauwelijks of geen bloeding optreedt. Met een scherpe curette of piezotoom kan op minimaal invasieve wijze de marginale botrand worden gecorrigeerd, zonder een opklap uit te voeren.

Ten opzichte van de (nieuwe) kroonranden op basis van de wax-up en mal wordt een afstand van 2,5-3,0 mm aangehouden.

Een tijdelijke voorziening wordt geplaatst

dentista

15

9

7

Afbeelding 7. Situatie na plaatsen van tijdelijke restauraties

Afbeelding 9. Situatie 1 jaar na plaatsing nieuwe facings

waarbij het belangrijk is dat de randen heel precies aansluiten en goed afgewerkt zijn.

Ook mag de randaansluiting niet te bol zijn of overstaan; hierdoor zou het genezingsproces negatief beïnvloed kunnen worden (afbeelding 7).

de gevoel (afbeelding 9).

Feit blijft dat deze patiënte op jonge leeftijd onnodig en veel te invasief behandeld is. Zij had een volledig intact gebit met gezond parodontium en moet nu vrezen dat in de komende decennia toch de nodige vervolgbehandelingen nodig zullen zijn.

De patiënte wordt vervolgens geïnstrueerd dagelijks, gedurende twee weken, te spoelen met Bluem Oxigen Fluid en met een super zachte postoperatieve borstel het gebied waar de gingivectomie is uitgevoerd te poetsen.

Na twee weken komt de patiënte terug voor een controle. In principe kan dan weer worden overgegaan tot het gebruik van de gebruikelijk tandenborstel en hoeft er niet meer gespoeld te worden.

Casus 2 Een soortgelijk geval betreft een jonge vrouw van 19 jaar die nog geen jaar geleden zes porseleinen restauraties heeft laten plaatsen in het front van de bovenkaak.

Ook zij klaagt eigenlijk van begin af aan over gevoelig en bloedend tandvlees. Beter poetsen is het antwoord van de tandarts die haar dan behandelt. Zij durft niet meer te lachen omdat zij zich voor haar tandvlees schaamt (afbeelding 1 en 2).

Het klinisch beeld na drie maanden ziet er rustig en gezond uit. Het parodontium met zijn supracrestale vezels heeft zich aangepast aan de nieuwe situatie (afbeelding 8).

1

8

2 Afbeelding 8. Situatie 3 maanden na plaatsen tijdelijke restauraties

Nu kan ook de nieuwe, definitieve restauratieve behandeling aangevangen worden.

Normaal wacht ik voor de zekerheid zes maanden na chirurgie met deze stap.

Het uiteindelijk resultaat, één jaar na plaatsing laat gezond en stabiel weefsel zien rondom de nieuwe porseleinen restauraties. De patiënte is tevreden en heeft sinds de plaatsing van de tijdelijke restauraties ook geen last meer van het branden-

16

Afbeelding 1, 2. Situatie bij intake

Via een kennis komt zij bij mij in de praktijk met de vraag of er iets gedaan kan worden aan de situatie. Wat mij meteen opvalt zijn de relatief korte kronen en een gummy smile. De insicaalranden van de centrale incisieven liggen wel op de juiste positie.

Dit duidt op een vertraagde passieve er-

dentista

uptie. Hiermee is bij het vervaardigen van de restauraties geen rekening gehouden.

Daarnaast is ook hier weer, net als bij de patiënte uit casus 1, heel invasief te werk gegaan. Helaas heb ik van deze casus geen foto’s van de situatie van voor de restauratieve behandeling.

Het meest voor de hand liggende en ook meest voorspelbare behandelvoorstel is het verwijderen van de huidige restauraties, parodontale chirurgie en na genezing nieuwe restauraties. De patiënte geeft aan dat niet te kunnen betalen en vraagt of er geen andere oplossing is. Een compromis is het laten zitten van de restauraties en een kleine noodzakelijke botrecontourering doorvoeren zodat de afstand van de marginale bot- en restauratieranden weer beter overeenkomen met de ruimte die nodig is voor een gezond parodontium. De patiënte gaat hiermee akkoord, wetende dat er risico bestaat op recessie.

Bij de lokale opklap valt op dat de restauratieranden niet goed aansluiten. Op sommige plaatsen staan deze 1 mm open zodat er zelfs gingivaweefsel tussen kan groeien (afbeelding 3 en 4).

3

5

Afbeelding 5. Situatie na bijwerken restauratieranden

6

Afbeelding 6. Situatie na hechten van opklap

nezing kan plaatsvinden (afbeelding 6.)

De genezing na drie maanden laat een veel rustiger beeld van de gingiva zien. Het is zeker niet optimaal, maar dat ligt waarschijnlijk aan de randen die niet perfect aansluiten en nog te bol zijn ondanks de aanpassingen. Overigens is drie maanden nog relatief kort na behandeling om definitief te kunnen oordelen. De ervaring leert dat de weefsels vaak langer tijd nodig hebben om te matureren. En wat er op langere termijn gaat gebeuren is ook niet zeker.

Verdere gelaatsgroei bijvoorbeeld kan het evenwicht nog verstoren. Tot zover is de

7 4

Afbeelding 3, 4. Situatie bij opklap

Ik rond de restauratieranden zo goed als mogelijk af en polijst ze dan langdurig met ceramic polishing devices. Tegelijkertijd corrigeer ik de marginale botranden zodat er ongeveer 3 mm ruimte ontstaat naar de bijgewerkte restauratieranden (afbeelding 5). De flap wordt gehecht met monofilament 6-0 hechtdraad zodat een optimale wondge-

8

Afbeelding 7, 8. Situatie 3 maanden na opklap en afwerken

dentista

17

Haakon Kuit werkt sinds zijn afstuderen in 1996 aan het ACTA, in de Praktijk voor Parodontologie en Implantologie Arnhem (PPIA).

Vanaf 2001 is hij ook als partner /eigenaar verbonden aan deze praktijk. Daarnaast is Haakon

patiĂŤnte tevreden en durft ook weer te lachen (afbeelding 7 en 8).

Conclusie Concluderend kan ik zeggen: Wees terughoudend indien jonge patiĂŤnten om welke reden dan ook hun (gave) gebit esthetisch restauratief willen laten veranderen. Wijs

ze op de schoonheid van de natuurlijke gebitselementen en op de gevaren die loeren bij het invasief slijpen van hun tanden op korte, maar zeker op de langere termijn.

En respecteer de biologische principes en verhoudingen van het gezonde parodontium indien er toch reden is om restauratief te behandelen.

eigenaar van Kliniek voor Cosmetische Tandheelkunde Arnhem (KCTA) en verzorgt hij lezingen en klinische cursussen op het gebied van parodontale plastische-chirurgie en implantologie. @cosmetische_tandheelkunde www.ppia.nl www.stralendwittelach.nl haakon@ppia.nl

advertentie

Instumenten voor dental professionals Optimus Dente is een tandarts groothandel voor de dental professional Wij leveren uitsluitend TOP kwaliteit instrumenten, ergonomisch en lange levensduur.

DENTISTA

1

GEBRUIK D E CODE OP DE WEB SITE EN ON TVANG

Op vrijdag 2 oktober 2020 vindt HET Event voor de (Paro) Preventie Assistent plaats in de Prodentfabriek te Amersfoort. Bij deze cursus wordt er gebruik gemaakt van onze instrumenten.

20% KOR

OP UW GEH TING ELE EE BESTELLIN RSTE G*

www.optimusdente.nl *Geldig tot 31 oktober 2020

18

dentista

Foto: artstudio23.com

Marloes

Wennen

I

k zal maar meteen met de deur in huis vallen: Ik vind deze tijd van Corona best moeilijk. Zeker wanneer je hoort dat de 1,5 meter cultuur waarschijnlijk nog lange tijd aangehouden zal moeten worden.

Iets wat heel normaal is, behoort nu tot de minder geaccepteerde dingen. Neem nu het doodnormale handen schudden.

Tot en met februari was dit een normale actie. Nu in de tijden van Corona is dit een echte “no go”. En dit geldt natuurlijk ook voor de 1,5 meter afstand waar wij allemaal rekening mee moeten houden.

Ik merk dat dit bij mij zo ver gaat, dat ik een soort irritatie voel wanneer ik de acteurs in films en series niet de 1,5 meter afstand zie houden, of toch een hand zie schudden. Vreemd dat dit zo snel normaal is. Het nieuwe normaal.

dan moeten wij de vereiste afstand aanhouden. Oké, nu zijn wij tijdens de behandeling natuurlijk goed uitgerust met bril, mondmasker, handschoenen en faceshield. Maar zou dit genoeg zijn?

zoeken naar een juiste maat rager niet meer nodig is. Tegenwoordig krijg ik bij de volgende behandeling de plattegrond weer aangevuld met andere maten terug.

En de plattegrond klopt nog ook!

Ook hier is het weer vreemd dat je zo snel aan een nieuw onderdeel van de bescherming kunt wennen. De faceshield!

Of zoals op die van mij in goed ‘Chinglish’ gedrukt staat: Faceshieled. Wat had ik een hekel aan dat ding in het begin en wat vind ik hem fijn nu! Als ik zie hoeveel spetters ik van het scherm afhaal tijdens het schoonmaken, ben ik blij dat ik hem op had en dat diezelfde spetters niet op mijn gezicht gespetterd zitten. Dat is het commentaar op mijn geliefde Faceshieled na mijn behandeling echt wel waard.

Misschien ligt het bij sommige mensen aan het andere ritme door het thuiswerken of zou mijn advies nu eindelijk doorgedrongen zijn? Hoe dan ook: Hier kan ik zeker aan wennen…. Nu de rest nog.

Bij ons als tandheelkundig professionals gaat dit natuurlijk iets anders. Wij kunnen de vereiste 1,5 meter niet aanhouden tijdens ons werk, maar komen wij diezelfde patiënt nu tegen tijdens het boodschappen doen (met een zojuist schoongemaakt boodschappenkarretje),

Waar ik geen moeite mee heb om aan te wennen is het volgende. Patiënten lijken ineens meer gemotiveerd wat betreft hun rager gebruik. Nu maak ik vaak gebruik van het plattegrondje op de advieskaart van Tepe. Hier geef ik een soort ragerplattegrond op weer, zodat het

dentista

COLUMN

Marloes Rust, MondZorgVuldig Mondhygiënisten Dordrecht Deze column komt tot stand in samenwerking met TePe Benelux B.V.

19

Zie het als een restauratief traject

Esthetische behandeling Een 46-jarige dame die niet tevreden is over haar glimlach werd naar mij verwezen voor een esthetische behandeling (afbeelding 1). Ze stoorde zich aan haar korte tanden, veroorzaakt door bruxisme.

Felix Brüll

1

2a

Afbeelding 1. Initiële situatie

B

innen de restauratieve tandheelkunde wordt de esthetiek gedefinieerd als de kunst van creëren, reproduceren, kopiëren en het harmoniseren van restauraties van dentale en anatomische structuren (Mondelli et al 2006). Bij cosmetische veranderingen moet men minimaal invasief behandelen, er moet een betere situatie voor de mondhygiëne ontstaan en de occlusale functie dient te worden hersteld (Goldstein et al 1998).

2b

Esthetische analyse Een esthetische analyse is een belangrijke stap voor het stellen van de diagnose, planning, behandeling en prognose van elke esthetische dentale behandeling, aangezien het een dominante component is van de faciale esthetiek. Vanwege de eenvoud van het maken werd in eerste instantie een Digital Smile Design (DSD) gemaakt. Een DSD moet gezien worden als een motivationele mock-up, waarbij je eenvoudig en snel de patiënt kan laten zien wat er esthetisch mogelijk is. Daarnaast is het een erg krachtige manier voor behandelplanacceptatie.

20

Afbeelding 2a en b. Mondfoto’s

dentista

indiceert en kundig uitvoert (Carlson et al 1979, Rivera-Morales et al 1991, Kois et al 1997, Ormianer et al 2009, Abduo et al 2012a en 2012b). In deze casus was er sprake van groepsgeleiding in de zijdelingse delen bij laterale trajecten. Bij proale bewegingen was er geen disclussie in de premolaar- en molaarstreek.

3a

3b

Wax-up Een wax-up is fundamenteel voor een precies behandelplan. Een individuele afdruk met een siliconen afdruk materiaal (Honeygum; DMG), facebow registratie, wasbeet in maximale occlusie en een wasbeet in centrale relatie werden vervaardigd en verzonden naar de tandtechnicus voor het vervaardigen van een definitieve wax-up.

De nieuwe hoogte, vorm en contour van de tanden werd gebaseerd op de analyse van de occlusie, dentolabiale relaties, fonetiek en de esthetische proporties van breedte en lengte. (Spear et al 2004, Magne et al 3003, Adolfi et al 2009, Gurrea et al 2014)

3c

Afbeelding 3. Mock-up gebitsmodellen

De wens van de patiënt is altijd leidend in het opstellen van een behandelplan. De nadrukkelijke wens in deze casus was een natuurlijke, harmonieuze opstelling van de vorm en kleur van haar tanden.

Om langdurige functionele stabiliteit en een succesvolle therapie te kunnen uitvoeren moet men aan een aantal voorwaarden voldoen: 1. Afwezigheid van pathologie in het gehele kauwsysteem en structuren 2. Een goed te onderhouden gezond parodontium 3. Stabiele kaakgewrichten 4. Goed te onderhouden en gezonde elementen 5. Comfortabele functie In deze casus is het noodzakelijk om de verticale occlusale dimensie (VOD) te verhogen om esthetisch een fraai resultaat te verkrijgen. Het aanpassen van de VOD is reeds sinds jaar en dag een van de meest besproken onderwerpen binnen de restauratieve tandheelkunde. Desondanks is het een veilige procedure als men het juist

Nadat de wax-up goedgekeurd werd door de behandelaar en de patiënte, werd de wax-up overgezet naar de mond van de patiënte. Door middel van transparante siliconen mallen werd de opwas in de mond overgezet in composiet. Deze methode is erg eenvoudig toe te passen en biedt de mogelijkheid voor een tijdelijke fase voor gewenning. Aanpassingen kunnen worden gedaan aan fonetiek, articulatie en vorm van tanden om aan de wens van de patiënt te voldoen.

Vanwege het veranderen van de verticale dimensie en occlusie en articulatie

4

Afbeelding 4. Mock-up overgezet in composiet

dentista

21

patroon, werd mevrouw gedurende drie maanden geobserveerd met de nieuwe situatie. In die periode is zij zesmaal retour geweest voor onderzoek. Met occlusie papier werden trajecten bekeken bij laterale en proale beweegtrajecten en premature contacten werden nagelopen met Shimstock (Bausch Arti Fol).

Preparaties Door middel van een gekalibreerde preparatie boor kan men eenvoudig de eerste aanzet geven voor voldoende afname voor het te gebruiken restauratie materiaal.

De tanden werden geprepareerd met een chamfer preparatie op de outline en een overall reductie van 0,3 – 2,0 mm. Het gebruik van putty sleutels, van de definitieve situatie, zijn noodzakelijk om een zo minimaal invasief mogelijke behandeling te garanderen.

Na het prepareren van de elementen werden twee retractiedraden aangebracht (Ultrapack; Ultradent). Een dunne retrac-

6 Afbeelding 6. Definitief geprepareerde elementen met retractiedraad

gezet met behulp van de spotetch techniek.

Tandheelkunde is uiteraard een zeer wetenschappelijk vak. Ik mag mij gelukkig prijzen met zeer gedreven en vaardige tandtechniekers. Alleen met veel passie voor het vak kun je esthetische casussen naar wens afleveren.

7

Afbeelding 7. Definitieve facings bovenkaak

5a

8

5b Afbeelding 8. Definitieve facings onderkaak

Adhesieve tandheelkunde

Afbeelding 5. Preparaties met diepte boren en puttymallen

tiedraad werd als eerste aangebracht in de sulcus waarbij vervolgens een bredere maat hier bovenop werd aangebracht. Beiden werden alvorens in een hemostase gelegd (ViscostatClear; Ultradent). Weet dat men bij een zeer lange behandeling retractiedraden altijd pas op het eind aanbrengt.

Bij langdurige toepassing van retractiedraden kan er namelijk botverlies optreden.

Een VPS-afdrukmateriaal werd gebruikt voor een definitieve afdruk van de geprepareerde elementen met een individuele lepel. (Aquasil Ultra +; Densply Sirona) Nadien werd met behulp van de puttymallen een tijdelijke voorziening gemaakt en vast-

22

Adhesieve tandheelkunde krijgt steeds meer de waardering die het verdient binnen de algemene tandheelkunde. In deze casus werden lithiumdiscilicaat restauraties geplaatst en deze dienen uitsluitend met een adhesief protocol gecementeerd te worden. (Gresnigt et al) Per kaak werd door middel van een rubberdam het werkveld geïsoleerd. Alle elementen werden grondig gereinigd en glazuur, dentine en IDS laag werden afzonderlijk behandeld.

Glazuur werd geëtst voor 20 seconden, dentine 10 seconden geëtst en daarna ingewreven met primer (Optibond FL; Kerr) en IDS/composiet werd bewerkt met een Cojet (3M ESPE) en silaan (3M ESPE) werd aangebracht. Bonding (Optibond Fl; Kerr) werd vervolgens over alle verschillende lagen aangebracht. De restauraties werden bewerkt met 9 procent fluorwaterstofzuur

dentista

gedurende 20 seconden (Porcelain etch; Ultradent) en er werd fosforzuur ingewreven (Ultra etch; Ultradent). Het debris wat hierbij ontstaat werd gereinigd door de restauraties in een ultrasoon bad te leggen gevuld met gedestilleerd water gedurende vijf minuten. Silaan (3M ESPE) en bonding (Optibond FL; Kerr) werden aangebracht en uitgeblazen. Een verwarmd composiet op 55°C (Micerium HFO) werd gebruikt als composietlijm. Na uitharden werd een glycerine gel aangebracht en nogmaals uitgehard.

Naar mijn mening zijn de patiënten onvoldoende voorgelicht welke mogelijkheden er zijn en wat de mondgezondheid voor invloed heeft op hun algemene gezondheid en QOL. Het kunnen uitvoeren van dergelijke behandelplannen is alleen mogelijk als men omringt is door een sterk team, waarin iedereen zijn taken optimaal vervuld. Ik was dan ook vereerd toen ik door Maarten werd gevraagd om voor de Dentista te schrijven; een blad voor de gehele praktijk.

Conclusie Het behandelen van esthetische cases is zeer uitdagend en moet altijd worden gezien als een restauratief traject en niet als de hoektand tot hoektand filosofie. Na mijn afstuderen in Groningen begon ik een eigen praktijk in Balk te Friesland. De woorden van een docent; “Dus je gaat naar protheseland?” zijn mij altijd bijgebleven.

9

Afbeelding 9. Eindresultaat

Literatuur: • • • • • • • • • • • •

Mondelli J. Estética e Cosmetica em Clinica Integrada Restauradora. São Paulo: Quintessence, 2006.

Goldstein R. Esthetics in Dentistry, ed2. Ontario: BC Decker, 1998.

Carlsson GE, Ingervall B, Kocak G. Effect of increasing vertical dimension on the masticatory system in subjects with natural teeth. J Prosthet Dent 1979; 41:284-289.

Rivera-Morales WC, Mohl ND. Realtionship of occlusal dimension to the health of the masticatory system. J Prosthet Dent 1991; 65: 547-553 Kois JC, Phillips KM. Occlusal vertical dimension: alterations concerns. Compend Contin Educ Dent 1997; 18:1169-1177.

Abduo J, Lyons K. Clinical considerations for increasing occlusal vertical dimension: a review. Aust dent J 2012a;57:2-10.

Abduo J. Safety of increasing vertical dimension of occlusion: a systematic review. Quintessence Int 2012b;43:369-380.

Spear F. Esthetic correctionof anterior dental malalignment: conventional versus instant (restorative) orthodontics. J Esthet Restor Dent 2004; 16:149-164.

Magne P. Galucci GO, Belser UC. Anatomic crown width/length ratios of unworn and worn maxillary teeth in white subjects.

J Prosthet Dent 2003;89:453-461.

Adolfi D. Functional, esthetic and morphologic adjustment procedures for anterior teeth. Quintessence Dent Technol 2009; 32:153-168.

Gurrea J, Bruguera A. Wax-up and mock-up. A guide for periodontal and restorative treatments. Int J Esthet Dent 2014;9:146162.

Gresnigt MMM, Cune MS, Jansen K, van der Made, SAM, Özcan M. Randomized clinical trial on indirect resin composite and ceramic laminate veneers: Up to 10-year findings. J Dent. 2019 Jul;86:102-109.

Felix Brüll is tandarts-implantoloog (NVOI-erkend) en eigenaar van Tandartspraktijk De Friese Meren in Balk. @felixbrulldentist

Irmen de Vries tandtechnicus bij Identiq in Den Haag

dentista

23

De minimaal invasieve ‘Instagram smile’ Steeds meer mensen willen mooie (voor)tanden. Mede dankzij sociale media is de huidige trend op tandheelkundig gebied ‘bright & white’. Een Instagram smile is een rechttoe rechtaan witte rij tanden – niet zozeer iets waar ieder mens mee wordt geboren. Deze niet per se realistische lach, is wel een veelvoorkomende wens waarvan het resultaat niet zomaar zonder invasieve, een weefselopofferende behandeling kan worden behaald. Hoe kunnen wij, als tandarts, tegemoetkomen aan de (soms onrealistische) wensen van onze patiënten en tegelijkertijd zo minimaal invasief mogelijk blijven werken met behoud van zoveel mogelijk eigen tandweefsel?

Deirdre Beekmans

1

Afbeelding 1. Donny Roelvink

O

(Bron: www.instagram.com. @donnyroelvink)

nze perceptie van wat mooi is, wordt tegenwoordig grotendeels gevormd door sociale media en dan in het bijzonder het medium ‘Instagram’. Sinds Instagram in 2010 gelanceerd is, is het platform dé trendsetter op het gebied van body image. Influencers en beroemdheden laten hun perfecte lichaam – en mond, veelvuldig fotograferen op hun kanalen, die voor ieder ander in de wereld bereikbaar zijn.

Wat de patiënt op Instagram ziet, wil hij ook in zijn eigen mond.

Op tandheelkundig gebied zijn de voornaamste twee idealen: bright & white. Een

24

recent voorbeeld van eigen bodem zijn de veelbesproken nieuwe tanden van Donny Roelvink (afbeelding 1). Hij heeft in Turkije twintig zirconium kronen laten vervaardigen in slechts één week. Wit en recht zal het zeker zijn. Maar twintig volledige kroonomslijpingen van twintig gezonde elementen, passen niet in de huidige opvattingen over minimaal invasief werken, waar wij als behandelaar steeds meer naar streven. Een witte, gelijke, rechte rij met zirconium kronen, daar zal Donny nu nog een paar jaar flink van genieten. Rest alleen de vraag: wat is de levensduur van deze lach? Bij het vervaardigen van dit werkstuk, zijn twintig tanden van (bijna) gaaf binnen één week naar een van de laatste stadia in de ‘restorative cycle of death’ gegaan (2016, Opdam).1 Hoe is de situatie over 15 jaar? En de 15 jaar daarna? Endodontische behandelingen? Implantaten?

Didier Dietschi schreef in 2005 reeds over dit onderwerp. Zijn artikel Bright and white: is it always right? gaat over de verantwoordelijkheid van de zorgverlener om de juiste behandelkeuze te maken met betrekking tot een zo gewenste ‘Hollywood smile’.2

dentista

Kunnen wij ons als tandheelkundig professional verschuilen achter de wens van een patiënt en onnodig gezond weefsel wegnemen om maar die perfecte lach te creëren?

Zijn er geen andere wegen naar een natuurlijkere Instagram smile? Is een minimaal-invasieve Instagram smile een optie?

2a

ABB (align-bleach-bond) Tif Qureshi stelde zichzelf de bovenstaande vraag reeds in 2001: willen patiënten per se een perfect design van hun mond, of willen ze liever alleen hun eigen lach verbeteren? En hoe kan op een weefselvriendelijke manier tegemoetgekomen worden aan de wens van de patiënt, zonder de natuurlijke situatie te veranderen? Hieruit ontwikkelde hij het volgende concept, genaamd align-bleach-bond. 1) Align: het oplijnen van de voortanden met relatief simpele orthodontie, 2) Bleach: (thuis)bleken, 3) Bond: verbeteren van de tandvorm en/of herstellen van de slijtage facetten door het toevoegen van composiet.3 Het blijkt vaak dat als de patiënt op een geleidelijke manier de tanden netjes naast elkaar ziet komen door middel van orthodontie, hij zich slechts nog focust op de asymmetrie van de incisale randen. Dit is een groot verschil ten opzichte van de wens om de hele lach te veranderen.3 Hieronder volgt een casus waar het concept align-bleach-bond is gebruikt om op een voorspelbare, progressieve manier en met behoud van de natuur, een patiënt weer te laten lachen.

2b

2c

Afbeelding 2. Initiële situatie

3a

Casus Een man van 29 jaar durft niet goed te lachen en wil graag een oplossing voor zijn kleine, scheefstaande laterale snijtanden.

Daarnaast wil hij graag lichtere tanden (afbeelding 2).

De patiënt heeft twee peg-shaped lateralen en een klasse II-2 situatie in het bovenfront met een verdiepte beet. Idealiter zou met vaste apparatuur in de onder- en bovenkaak een orthodontische behandeling plaatsvinden voorafgaand aan de restauratieve behandeling. De man wilde absoluut geen vaste apparatuur in de mond en het liefst ook geen behandeling van de onderkaak. Na overleg is er gekozen om alleen de tandstand in het bovenfront te corrigeren middels een Inman Aligner (afbeelding 3).4 Een Inman Aligner is een simpele, uitneembare beugel gericht op het oplijnen van de vier centrale incisieven. De Inman Aligner heeft een buccale en linguale/pala-

3b

3c

Afbeelding 3. De Inman aligner

dentista

25

4a

5a

4b

5b

4c

5c

Afbeelding 4. Wax- up en mock-up

Afbeelding 5. Eindsituatie, rectracted smile

6a

6b

Afbeelding 6. Initiele situatie en eindsituatie, full smile

Deirdre Beekmans is als tandarts werkzaam bij het Amsterdams Centrum voor Cosmetische Tandheelkunde (ACCT) @dentistabeekmans

De literatuurlijst bij dit artikel is te vinden op www.dentista-magazine.nl

26

tinale bar, welke alvorens krachten naar linguaal en vestibulair uitoefenen. Doordat de geleidelijke krachten over een grote range worden verdeeld, is de beugel zo effectief. De beugel wordt 16-20 uur per dag gedragen, gedurende een periode van 8-16 weken.4 Na de orthodontische behandeling heeft de patiënt gedurende een maand thuis gebleekt met Philips Zoom daywhite. Door het tandtechnisch laboratorium is een wax-up van de vier centrale incisieven vervaardigd en vervolgens is een mock-up bij de patiënt uitgevoerd (afbeelding 4). Bij de centrale incisieven zijn de slijtage facetten incisaal hersteld. Bij de laterale incisieven

zijn twee composiet veneers vervaardigd.

Palatinaal in de bovenkaak is een spalk geplaatst voor retentie. Hierna is een essix retainer (1 mm dikte) vervaardigd ter bescherming van het restauratieve werk (afbeelding 5).

Conclusie Het align-bleach-bond concept is een prachtige, natuurlijke manier om het soort smile te creëren waar een patiënt op zijn Instagram account van droomt. Minimaal invasief. Levensduur: oneindig. Met behoud van de eigen tanden en de identiteit van de eigen mond (afbeelding 6).

dentista

Gemaakt van suikerriet

Nieuwe GOOD kleuren De TePe GOOD™ tandenborstel, gemaakt van suikerriet en ricinusolie is het begin van onze duurzame reis, maar we gaan nog verder. We hebben drie nieuwe kleuren toegevoegd aan onze unieke TePe GOOD™-lijn.

Samen met groen vormen ze een volledig assortiment duurzame tandenborstels gemaakt van hernieuwbare grondstoffen en geproduceerd met alleen groene energie.

Verkrijgbaar in drie varianten: Regular Soft, Compact Soft en Mini Extra Soft. Ideaal voor het hele gezin. Zo kan iedereen een favoriete kleur kiezen en toch groen zijn!

Goed voor het gebit en goed voor het milieu.

95% klimaatneutraal

AD202903NL

www.tepe.com/good

Casus

Non-prep porselein Een 54-jarige man melde zich eind april 2020 bij mij in de praktijk met de vraag of de esthetiek van zijn bovenfront verbeterd zou kunnen worden (afbeelding 1). Element 11 is ongeveer een jaar geleden verloren gegaan vanwege een paro-endo probleem en autoloog teruggeplaatst. Meneer is onder behandeling bij de parodontoloog en deze heeft implantologie afgeraden vanwege de combinatie van onvoldoende bot en parodontitis.

Door Maarten de Beer, Techniekwerk Erik Mentink, Oral Design Apeldoorn

De autologe etsbrug en het composiet werden verwijderd met verschillende diamanten hardstalen boren. Tijdens het verwijderen bleek dat de 12 en 21 volledig gaaf waren, hetgeen in mijn ogen een invasieve behandeling onmiddellijk uitsluit (afbeelding 4).

1

E

lement 11 is met composiet vastgezet aan element 12 en element 21 en de randen van het composiet zijn verkleurd. Hierdoor is de esthetiek voor meneer niet naar wens en hij zou graag een mooiere en duurzame oplossing willen voor het huidige probleem (afbeelding 2, 3).

Op basis van de klinische situatie is het lastig in te schatten of elementen 12 en 21 volledig gaaf zijn, hierdoor kan er nog geen definitief behandelplan geformuleerd worden. Afgaande op de rest van de dentitie en lage restauratiegraad is de verwachting dat de 12 en 21 vrij goed zullen zijn. Met meneer werd afgesproken om eerst de autologe etsbrug te verwijderen om elementen 12 en 21 goed te kunnen beoordelen.

28

Element 21 staat naar mesio-palatinaal geroteerd en dit zou esthetisch bezwaarlijk kunnen zijn indien enkel een autologe etsbrug wordt vervaardigd. De mesiale hoek van de 11 zal dan naar buccaal verder uitsteken waardoor een niet harmonieus geheel gevormd wordt.

Direct na verwijdering van de autologe etsbrug en de composietresten werden precisieafdrukken van boven- en onderkaak gemaakt (Aquasil, Dentsply). Aan de tandtechnieker werd gevraagd om twee wax-ups te maken. Bij de eerste wax-up is alleen een etsbrug ter plaatste van element 11 opgewassen en bij de tweede wax-up is ook element 21 opgewassen. Beide situaties werden bij meneer in de mond overgebracht met behulp van putty mallen (honigum putty, DMG) en een materiaal voor tijdelijke voorzieningen (Structur, Voco).

Op afbeelding 5 is zichtbaar dat de rotatie van element 21 storend is in de esthetiek.

Door de rotatie loopt de incisale rand af en

dentista

2

3

4

5

6

7

8

9

is er een te grote incisale embrasure. Op afbeelding 6 is ook de wax-up op element 21 overgebracht en dit vormt een esthetisch veel fraaier resultaat.

direct over te gaan op het vervaardigen van de etsbrug en een non-prep facing op element 21 om de mesiale hoek te optimaliseren (afbeelding 7, 8, 9).

Met meneer werd besproken hoe het resultaat van de tweede wax-up bereikt zou kunnen worden. Van nature was er sprake van een groot centraal diasteem waardoor er een afgevlakte papil tussen element 11 en 21 aanwezig was. Daarnaast heeft de parodontale therapie gezorgd voor een stabiele situatie met lokale recessies waardoor er op veel plekken in de mond sprake is van black triangels tussen de elementen.

Met behulp van tijdelijke voorzieningen zou de pontic site geoptimaliseerd kunnen worden om een maximale esthetiek te krijgen. Meneer geeft aan zich niet te storen aan de black triangels en wil het liefste zo snel mogelijk de behandeling achter de rug hebben. Om die reden wordt besloten om

Als tijdelijke voorziening werd een clear overlay gemaakt met een composiet tandje ter plaatse van element 11. Dit ten behoeve van de esthetiek en om druk uit te oefenen op de pontic site.

Op de dag van plaatsen werd de rubberdam aangebracht van element 14 tot element 25 (FHS Heavy, Hofmeester). Bij element 21 werd een B4-brinker (Brinker tissue retraction set, Hygenic) gebruikt voor extra weefselretractie. De elementen werden gezandstraald met aluminiumoxide (AquaCare, Velopex) en geĂŤtst met fosforzuur gedurende 30 seconden (afbeelding 10). Element 21 wordt voorbehandeld met bonding (Optibond FL, Kerr). De bonding

dentista

29

10

11

12

13

14

wordt niet uitgehard.

De facing wordt gedurende 120 seconden geëtst met hydrofluoridezuur, vervolgens 30 seconden geëtst met fosforzuur en in een ultrasoon trilbad geplaatst gedurende 4 minuten. Na het trilbad werd de facing gesilaniseerd gedurende 60 seconden (Ceramic Primer Plus, Kuraray) en voorzien van bonding (Optibond FL, Kerr). Ook hier wordt de bonding niet uitgehard. De facing werd vervolgens geplaatst met flowable composiet (Majesty Flow A2, Kuraray). Normaliter gebruik ik voor cementeren verwarmd composiet maar vanwege de extreem dunne facing wordt in dit geval gekozen voor een flowable composiet. De overmaat wordt verwijderd met een dun instrument (Fissura, LM Arte) en een penseeltje (Gradia round brush, GC) en het element wordt vanuit verschillende hoeken belicht (20 seconden vanuit iedere hoek).

Na polymerisatie wordt met behulp van een scalpel 12D (Swann-morton) de overmaat aan bonding en resten flowable verwijderd (afbeelding 11).

cementeerd wordt het geheel nogmaals uit verschillende hoeken gepolymeriseerd met behulp van glycerine gel.

Na verwijdering van rubberdam wordt de occlusie en articulatie gecontroleerd waarbij het belangrijk is dat er niet te veel krachten op de pontic van de etsbrug komen. Vervolgens worden de eindfoto’s genomen (afbeelding 13, 14). Deze foto’s zijn direct na plaatsing genomen, waarbij nog zichtbaar sprake is van dehydratie van de elementen en de gingiva door het gebruik van de rubberdam.

Vervolgens wordt de etsbrug eveneens met een flowable geplaatst (afbeelding 12), waarbij de perforaties in de vleugel moeten zorgen voor extra retentie van de etsbrug. Nadat beide restauraties zijn ge-

dentista

Maarten de Beer (Nijmegen 2015) is als tandarts werkzaam bij IJsselstate Tandartsen in Dieren en Tandartsenpraktijk Apeldoornseweg 59 in Arnhem. Naast zijn werkzaamheden houdt hij zich intensief bezig met adhesieve en restauratieve tandheelkunde, waarbij fotografie een belangrijke rol speelt. Hij is actief op instagram onder de naam The Dental Dutchman en is mede-oprichter van Karma. Dentistry.

31

Wat brengt een paro-preventieassistent?

Naast winst, hoger kennisniveau van de medewerker en gepaste gerichte zorg, brengt de nieuwe functie ook verandering in de praktijk.

Caroline Cuppens

Taakdelegatie: wie doet wat?

Met het oog op tekorten binnen de sector, is delegatie van taken aan goed opgeleid personeel welkom. Al jaren kent Nederland de mondhygiënist voor het zelfstandig behandelen van patiënten met tandvleesproblemen. Nu is er ook een paro-preventieassistent (PPA). Dit is een preventieassistent (PA) die een aanvullende opleiding heeft gedaan op het gebied van parodontologie en daarmee ook patiënten mag behandelen met DPSI-score 3-. Zowel de PPA als de PA werken in opdracht van een tandarts of mondhygiënist.

Bedrijfskundig: Omzet versus kosten Voor wat betreft bevoegdheden en kosten, zit een PPA tussen de mondhygiënist en de PA in. De PPA mag pockets behandelen tot 6 mm en mag hierdoor T-codes declareren.

Ook het nemen van een pocketstatus zit in de opleiding en mag dus uitgevoerd worden.

Een PA kan (60 minuten M03) €156,84 per uur omzet maken. Een PPA kan M-codes én T-codes declareren. Dit zijn T41 (61,22), T42 (88,63), T43 (117,78) en T60 (154,51).

Gemiddeld komt dat op ongeveer €180 per uur.

Dit is €24 meer, oftewel een stijging van

32

PPA omzet van 15%. Als bedrijfskundige zou ik deze stijging van omzet ten opzichte van de stijging van de salariskosten tussen €2 en €4 aan iedere praktijk aanraden.

Daarnaast zal de omzet van de mondhygiënist ook stijgen door bijvoorbeeld meer ruimte te hebben voor initiële behandelingen.

TIP Belangrijk is wel dat de agenda’s minimaal vier tot zes weken vooruit vol gepland zijn. Dit betekent dat er geen afspraakmogelijkheden in de eerste vier weken zijn. Zo kan de receptie, bij afspraakannulering binnen de 24 uur, afspraken die over vier weken staan naar voren bellen.

Personeel in ontwikkeling Het begeleiden op de werkvloer is van belang voor de medewerker, maar ook voor diegene die de PPA aanstuurt. Dat kan zowel de tandarts als de mondhygiënist zijn.

Een PPA moet zich vaak eerst bewijzen aan de tandarts, mondhygiënist én aan de patiënt. Bij de afgestudeerde PPA is meer zelfvertrouwen en kennis. Kennis is een meerwaarde voor goede zorg en duidelijkere grenzen.

Spreek verwachtingen uit. Schrijf in het

dentista

paro protocol ook de richtlijn betreffende de afspraaktijden, uur omzet en recall interval. Zorg dat er zorgoverleg mogelijk is en reserveer hier tijd voor. Feedback geven en ontvangen is het begin van samenwerken, kennisverhoging op de werkvloer en steeds goede zorg verlenen.

TIP Werkt de (P)PA enkel als er een tandarts aanwezig is? We zijn er inmiddels op uitgekomen dat, als er duidelijke afspraken op papier staan waar beide partijen mee akkoord zijn, de agenda opengezet kan worden op momenten dat de tandarts afwezig is.

Verandermanagement Een opleiding PPA is zeker een aanrader om de verwijzingen om te buigen en een betere taakverdeling van de patiëntenzorg te krijgen. De mondhygiënist kan zich nu meer richten op complexere of initiële patiënten. De mondhygiënist zal afscheid moeten nemen van zijn trouwe patiënt en voor nazorg verwijzen naar de PPA. De praktijkhouder én behandelaars hebben bij een nieuwe functie een belangrijke rol om het aan de patiënt uit te leggen.

De patiënten kunnen zich ook afvragen: “Waarom moet ik nu ineens naar een ande-

re mondhygiënist?”. Uitleg over een nieuwe opleiding, nieuw beroep in de tandheelkunde samen met de uitleg dat hun mond ‘te gezond’ is voor de mondhygiënist, maar meer onderhoud vraagt dan bij een PA, zorgt ervoor dat de patiënt meegaat in de verandering. Het is vaak de verandering van behandelaar die als vervelend wordt ervaren. Wanneer een PPA behandeling achter de rug is, is het vooral de bejegening die bepaalt of de behandeling naar tevredenheid was of niet.

TIP Voor een goede taakverdeling is het goed om tijdig een teamoverleg in te plannen waarbij informatie over de verandering gedeeld wordt en vragen gesteld kunnen worden. Het kan vertrouwen geven als je een interessante spreker uitnodigt die zijn ervaring deelt.

Tot slot Iedere praktijk is anders en vaak zie ik veranderingen negatieve gevolgen hebben. De ontwikkeling naar een paro-preventieassistent is met zekerheid in alle praktijken een positieve ontwikkeling voor de medewerker, de patiënten en de praktijk!

dentista

Caroline Cuppens – Praktijkmanager in de Zorg. Bedrijfskundige, Bachelor in de Zorg. Spreker, trainer, coach, adviseur. Medeeigenaar T.X. de Jong Tandzorg, Amersfoort

33

Tandartsenpraktijk Leempoel-Groenewegen, Oss Specialisatie: Digitale tandheelkunde, implantologie, endodontie Behandelkamers: 6 Patiënten: 7000 Medewerkers: 4 tandartsen, 2 mondhygiënisten, 1 praktijkmanager, 9 (preventie-) assistenten, 1 tandtechnicus, 1 vaste facilitaire hulp Eigenaren: Bas Leempoel en Floris Groenewegen

34

v

Team “Met vijf mannen in een team van dames en een heel gespreide leeftijdsopbouw - van net gestart met de opleiding tot meer dan 25 jaar ervaring - hebben we een enorm gebalanceerd team,” vertelt tandarts-eigenaar Bas Leempoel. “We doen veel digitale en innovatieve tandheelkunde, waaronder Cerec, backward CBCT geleidde implantologie planning en 3D printing van chirurgische boormallen, aligners, splints et cetera.

Als team is iedereen echt trots op wat we in huis kunnen betekenen voor patiënten.

Zeker de medewerkers die al lang meelopen hebben in de loop van de jaren het vak zien veranderen, waar de jongere garde al deze noviteiten als de normale standaard

TEAM IN BEELD

ervaart. We zijn een redelijk platte organisatie, niemand doet voor elkaar onder en er is geen overmatige hiërarchie.”

Communicatie “Eens per drie maanden blokken we het middagprogramma voor een teamvergadering. We maken afspraken, evalueren of we nog op koers liggen met de punten van eerdere vergaderingen en iedereen krijgt de ruimte om zijn of haar visie op het reilen en zeilen van de praktijk te geven. Dit combineren we met een gezamenlijke maaltijd en proberen aansluitend nog een korte klinische training te doen.

De communicatielijntjes zijn - mede omdat het team niet enorm groot is - heel kort

dentista

Locatie “We zijn in 2019 verhuisd van een woonwijk naar een heel ruime en moderne centrumlocatie die we tijdens de verbouwing optimaal hebben kunnen indelen. Het kloppende hart is de grote wachtruimte met de balie, waar omheen de kamers en de privé-gedeelten liggen. De sterilisatie ligt centraal tussen de behandelkamers in waardoor looproutes ondanks de praktijkgrootte zo kort en compact mogelijk zijn.

We prijzen ons ontzettend gelukkig dat we door de zee van ruimte in deze Corona-tijd ook de mogelijkheid hebben om patiëntenstromen zowel fysiek als in kamerbezetting goed te kunnen scheiden en geen gekunstelde oplossingen hoeven te bedenken met bijvoorbeeld tijdelijke wachtruimte buiten.”

Goed geregeld “Omdat we zowel implantologisch als esthetisch digitaal kunnen plannen, met de unieke combinatie van intra-orale scanners, CBCT en 3D-printing zijn we in staat om ontzettend voorspelbaar te behandelen, vaak zelfs in één dag!”

dentista

TEAM IN BEELD

Foto: Levin den Boer - ldbfoto.nl

en direct. Vanwege de praktijkgroei hebben we wel een praktijkmanager en door gebruik van Exquise Next Generation zijn taken en overdracht naar elkaar nu nog doelmatiger.

Op de foto (v.l.n.r.): Rik Janssens, Astrid van de Wijdeven, Dana Popa, Bas Leempoel, Anita Vos, Evelien Mantingh, Kelsey de Graaf, Jacqueline Leidelmeijer, Jolanda Ouwens, Floris Groenewegen, Jet Eyck, Michelle van Breda. Niet op de foto: Joep Ader, Julia Verbeek, Roos van den Boom, Gajane Alexanjan, Chiel Laverman.

35

Over de kracht van vertrouwen binnen een team

Waarom je team vertrouwen?

Ik wens je veel personeel toe. Dit betekent zoiets als iemand veel zorgen en ellende toewensen. Een uitspraak die zijn oorsprong vindt in de Joodse en Arabische samenleving en waarin persoonlijke zorgen zijn gekoppeld aan het hebben van personeel.

Blijkbaar iets wat vaker samengaat! Als zorgverlener ben je het merendeel van je tijd bezig met je patiënten. Het hebben en voeren van een eigen praktijk volgt nog daarnaast.

En wat komt er wel niet allemaal op je af als je dan ook nog eens veel personeel hebt, die jij als praktijkhouder in het gareel moet houden? Dit artikel gaat over de kracht van vertrouwen en het effect ervan op medewerkers.

Sjoerd Kuiken

H

et gedrag van medewerkers kun je als praktijkhouder of -manager niet direct veranderen. Het is goed om dit te beseffen. Je eigen gedrag kun je daarentegen wel direct veranderen. Dit is een belangrijk uitgangspunt om naar de volgende – wellicht herkenbare – praktijksituaties te kijken: Veel terugkerende werkzaamheden Laatst sprak ik een praktijkhouder, die aangaf wekelijks één of twee avonden aan het werk te zijn voor het opstellen van begrotingen voor patiënten. Zij zag in, dat haar dit op jaarbasis veel tijd kost. Dit terwijl het merendeel van de begrotingen – geschat 80 tot 90% ervan – standaard zijn en eenvoudig zijn om op te stellen. Daarentegen wilde zij het werk niet toevertrouwen aan een medewerker.

Weinig pro-activiteit Een andere praktijkhouder klaagde recent bij mij over het gebrek aan pro-activiteit

36

binnen het team. Zo gaf hij aan, dat iedereen zijn of haar taken netjes uitvoert, maar dat er niet verder wordt gekeken. En bijkomende werkzaamheden al helemaal niet zelfstandig worden opgepakt.

Veel geroddel Tot slot, merk ik soms dat binnen praktijken meer over elkaar dan met elkaar wordt gepraat. En dan vooral over hetgeen anderen niet goed hebben gedaan. Dergelijk geroddel komt de werksfeer uiteraard niet ten goede.

Het zondebok-instinct Zijn bovenstaande praktijksituaties herkenbaar? Zo ja, dan wil je hier vast iets aan doen. In dit artikel zal ik verder ingaan op de kracht van het vertrouwen binnen een team. Allereerst wil ik echter een disclaimer benoemen. Elke praktijk is uniek, met haar eigen verleden en haar eigen omstandigheden. Zoals Hans Rosling ook beschrijft in zijn boek ‘Feitenkennis’ is het

dentista

belangrijk om niet in de valkuil te stappen van ons menselijke ‘zondebok-instinct’. Dit is het instinct om op zoek te gaan naar een duidelijke, simpele reden waarom iets niet goed gaat. Anders gezegd, als er dingen niet goed gaan binnen praktijken, is het niet automatisch een gebrek aan vertrouwen wat hiervan de oorzaak is.

Als een medewerker wordt aangesproken op het interne geroddel, dan is het vooral belangrijk om naar het geheel te kijken.

Naar alle factoren die er spelen binnen de praktijk. Om problemen te doorgronden, is het advies om naar de onderliggende systemen te kijken en niet alleen naar de schuldige persoon (in dit voorbeeld de roddelende medewerker).

De kracht van vertrouwen Met kennisneming van deze ‘disclaimer’ ben ik van mening, dat een gebrek aan onderling vertrouwen binnen een team van grote invloed kan zijn op bovengenoemde praktijksituaties. En dus de vraag: Wat is de kracht van vertrouwen? Deze vraag wordt beantwoord aan de hand van het Pygmalion-effect.

Op Wikipedia wordt het Pygmalion-effect als volgt beschreven: Het Pygmalion-effect is een fenomeen dat in het onderwijs kan worden geobserveerd en sluit aan bij de ‘selffulfilling prophecy’.

Het effect houdt in dat leraren, soms onbewust, verwachtingen hebben van bepaalde leerlingen. Met deze verwachtingen sturen ze impliciet de prestaties van leerlingen. Deze sturing kan zowel in positieve zin: hoge verwachtingen leiden tot betere prestaties als in negatieve zin: lage verwachtingen leiden tot slechtere prestaties. De sturing in negatieve zin wordt ook wel het ‘Golem-effect’ genoemd.

Hoewel het Pygmalion-effect zijn oorsprong kent in het onderwijs, zijn er meerdere studies naar gedaan in andere vakgebieden. En keer op keer blijkt: verwachtingen zijn machtige wapens. Als managers meer verwachten, presteren werknemers beter.1 Dergelijke positieve verwachtingen zijn dan uiteraard gestoeld op een positief vertrouwen.

Wat is vertrouwen?

Op de vraag ‘Wat is vertrouwen?’ volgt doorgaans een reeks van kreten, zoals: eerlijkheid, doen wat je zegt, een goed gevoel, betrouwbaarheid, afspraak is afspraak. Samengevat kom je tot vier kernelementen, die de motor van het vertrouwen aandrijven: • Betrouwbaarheid Dit slaat op je daden: doe je wat je zegt?

• Intimiteit Dit slaat op de emotie, wat men voelt in het persoonlijke contact. Hoe kom je als

dentista

37

#whdentalwerk video.wh.com

Nu bij uw dealer, wh.com of office.benelux@wh.com

Getting it right optimale hygiëne in recordtijd

Registre

uw prod er uct en profi teer wh.com

Perfecte onderhoudscyclus in 10 seconden

Snelle sterilisatie in slechts 12 minuten

20200723_AD_AssistinaTwin_Lisa_190x135mm_Benelux_Button.indd 1

23.07.2020 13:13:56

Hét adres voor geaccrediteerde nascholing binnen de tandheelkunde!

Wij bieden een uitgebreid programma voor het gehele tandheelkundige team. Ons programma bevat leergangen, cursusdagen, workshops en symposia.

We bespreken graag de mogelijkheden voor nascholing bij u in de praktijk of op een locatie naar keuze.

Kijk voor meer informatie op onze website: 8 oktober

Basiscursus Angstbeheersing in de praktijk

10 oktober

Masterclass Ondernemerschap in de tandartspraktijk (3 dagen)

30 oktober

Dento alveolaire chirurgie

6 november

Reinigen, desinfecteren, steriliseren: Hoe pak je dit aan?

20 november

Vergroting en ergonomie in de tandheelkundige praktijk

Heeft u vragen over ons aanbod of een specifieke cursus, neem dan contact op met een van onze cursuscoördinatoren.

Kijk op onze website: www.acta-de.nl voor meer informatie over onze producten en diensten.

Gustav Mahlerlaan 3004, 1081 LA Amsterdam, T 020 - 5980 308, ade@acta.nl

praktijkhouder /-manager gevoelsmatig over bij medewerker?

• Geloofwaardigheid Hier gaat het om je woorden, is dat wat je zegt echt waar?

• Eigen belang Hier gaat het om je motieven. Is je eigen belang hoog, dan daalt het vertrouwen.

Deze elementen verhouden zich als volgt tot elkaar: Vertrouwen = (Betrouwbaarheid + Intimiteit + Geloofwaardigheid)/ Eigen belang2

Wat levert vertrouwen op?

In het model van Patrick Lencioni ‘De 5 frustraties van teamwork’ vormt vertrouwen de basis van teamwork. Vertrouwen staat voor de zekerheid van de teamleden dat de intenties van hun collega’s goed zijn en dat de teamleden zich op hun gemak voelen als ze zich kwetsbaar tegenover elkaar opstellen.

Leden van teams waarin het aan vertrouwen ontbreekt: • Verbergen zwakheden en fouten voor elkaar • Aarzelen bij het vragen om hulp of het geven van opbouwende feedback • Aarzelen hulp aan te bieden buiten hun verantwoordelijke terrein • Slagen er niet in vaardigheden en ervaringen bij anderen te herkennen en daarvan gebruik te maken • Verspillen tijd en energie bij hun pogingen hun doelen te realiseren • Zijn wrokkig Leden van team waarin vertrouwen heerst: • Geven hun zwakheden en fouten toe • Durven om hulp te vragen • Accepteren vragen en inbreng van anderen op terreinen waarvoor ze zelf verantwoordelijk zijn • Gunnen elkaar het voordeel van de twijfel voordat ze tot negatieve gevolgtrekkingen komen • Bieden verontschuldigingen aan en accepteren die ook zonder aarzelen • Steken tijd en energie in belangrijke zaken en niet in politieke spelletjes3

Ga uit van het goede Als bovengenoemde praktijksituaties herkenbaar zijn voor je eigen praktijk, zul je je wellicht ook afvragen hoe een ommekeer teweeg te brengen op het punt van vertrouwen. De conclusie moge duidelijk zijn: het begint met vertrouwen.

Ondanks dat het niet grijpbaar is, staat ‘vertrouwen’ wel in de waarderingstop-3 van eigenschappen binnen (werk)relaties.

En wordt vaak de volgende vraag gesteld: Waaruit blijkt dat je te vertrouwen bent?

Echter, deze vraag gaat in de kern uit van een wantrouwen. Dit wil ik niet adviseren.

Ik wil dit artikel juist graag afsluiten met de volgende leefregel: ‘Bij twijfel, ga uit van het goede’.

In elke relatie zul je nooit exact weten wat de ander over je denkt. En dan gaan we raden. En als je vermoed dat een collega een hekel aan je heeft, dan zul je je ook daarnaar gaan gedragen. Ook blijken we als mens meer geraakt te zijn door één negatieve opmerking dan een positieve. Kortom, wat kun je het beste doen als je twijfelt aan andermans intenties? Ga allereerst uit van het goede. Indien je iemand ten onrechte jouw vertrouwen hebt gegeven, kom je daar vroeg of laat wel achter. indien je iemand ten onrechte niet jouw vertrouwen hebt gegeven, zul je daar nooit achter komen.

Waar te beginnen?

Iets waar je als praktijkhouder of -manager dus vanaf morgen mee aan de slag kunt gaan. Het belangrijkste wat je kunt doen ter bevordering van het onderlinge vertrouwen is jezelf kwetsbaar opstellen. Nog belangrijker is dat er een omgeving wordt gecreëerd binnen de praktijk die kwetsbaarheid van medewerkers niet afstraft.

Nogmaals: Als praktijkhouders meer verwachten, dan presteren werknemers ook beter. En als je medewerkers behandelt alsof ze verantwoordelijk en betrouwbaar zijn, dan zijn ze dat ook.

Sjoerd Kuiken is eigenaar van Kuiken Praktijkmanagement. Hij adviseert en begeleidt tandartsen in

Bronnen: 1. De meeste mensen deugen. Een nieuwe geschiedenis van de mens. Rutger Bregman. De Correspondent, 2019. Blz. 314.

2. Hoe krijg ik ze zover? Draagvlak zonder dwang. Jan van Setten. Business Contact, 2018. Blz. 148-150.

3. De 5 frustraties van teamwork. Hoe je ervoor zorgt dat het samenwerken leuk blijft. Patrick Lencioni. Business Contact, 2015.

Blz. 175-178.

4. De meeste mensen deugen. Een nieuwe geschiedenis van de mens. Rutger Bregman. De Correspondent, 2019. Blz. 334-335.

het opzetten van een succesvolle praktijk: financieel gezond, kwalitatieve zorg, prettige werksfeer en professionele mentaliteit.

dentista

39

Ernstige parodontitis en een wens voor orthodontie Parodontale ontsteking met als gevolg alveolair botverlies kan leiden tot een standsverandering van gebitselementen. Vooral het plotseling ontstaan van een diasteem in het bovenfront is een sterke aanwijzing dat er sprake is van het verlies van steunweefsel. Als gevolg van de druk vanuit het ontstekingsweefsel en de druk van de tong kan het bovenfront uitwaaieren. Omdat de mate van botafbraak het dan soms niet toelaat om gebitselementen nog orthodontisch te verplaatsen kan een spagaat ontstaan tussen de tandheelkundige mogelijkheden en de wens van de patiĂŤnt voor correctie van de stand.

Nicky Beukers en Fridus van der Weijden

D

e casus van dit artikel betreft een 16-jarige vrouw die werd verwezen in verband met ernstige parodontale problemen. Het eerste wat ze bij binnenkomst aangaf was haar sterke wens voor een orthodontische correctie van het bovenfront. Ze stoorde zich heel erg aan de multipele diastemen en schaamde zich er ook voor (Afbeelding 1 en 2). Echter vanwege de ernstige parodontale problemen werd ze door de orthodontist eerst naar de Paro Praktijk Utrecht verwezen.

Klinisch was er inderdaad sprake van ernstige problematiek met bij de eerste molaren en de boven- en onderincisieven pockets tot 10 mm en diepe angulaire botdefecten met 50% botafbraak. Gegeneraliseerd is de gingiva ernstig ontstoken met een bloedingsscore van 67% (Afbeelding 3 en 4). Kortom, zeker gezien haar jonge leeftijd, gegeneraliseerde parodontitis, vergevorderd snel progressief. Het gevolg daarvan was dat we haar direct moesten teleurstellen en aangeven dat een orthodontische behandeling, zolang er sprake

40

was van een parodontale ontsteking, er voorlopig niet in zat. Eerste prioriteit was nu het bereiken van een parodontaal zo optimaal mogelijke, gezonde situatie.

1

Afbeelding 1. Lachlijn Intake (30-11-16)

2

Afbeelding 2. Klinisch beeld Intake (30-11-16)

dentista

3

Afbeelding 3. Parodontiumstatus Intake (30-11-16)

4b

4a

Afbeelding 4a en b. Röntgenfoto’s Intake (30-11-16)

Wetenschap Wat zegt de wetenschap? Er zijn een aantal klinische studies die hebben laten zien dat met een goede mondhygiëne, patiënten met een gereduceerd maar gezond parodontium, orthodontische behandeling kunnen ondergaan zonder kans op verergering van de parodontale conditie en verder botverlies. Echter, indien de ontsteking niet volledig onder controle is kan de orthodontische behandeling de ontsteking weer aanwakkeren en daardoor leiden tot verdere progressie van de parodontale afbraak, met als gevolg aanhechtingsverlies.1, 2 Microbiologisch onderzoek van de subgingivale flora van deze jonge patiënt wees uit dat er sprake was van aanwezigheid van de Aggregatibacter actinomycetemcomitans (Aa) bacterie. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat Aa familiair veel voorkomt bij mensen uit Noord-Afrika. Veelal is er sprake van een speciale kloon (JP-2) wat een meer pathogene variant van deze bacterie is.3 Daarnaast kan een komvormige afbraak van bot een teken zijn van bacteriële invasie in de parodontale weefsels, iets waar de Aa bacterie toe

in staat is.4-6 Inderdaad is de patiënte van deze casus van Marokkaanse afkomst en is er sprake van diepe komvormige angulaire botdefecten. De voorgestelde behandeling bestond uit een individuele instructie en begeleiding van haar mondhygiëne en een professionele supra- en subgingivale gebitsreiniging. Daarbij werd haar gebit in vier sessies onder lokale anesthesie gereinigd, voornamelijk met ultrasone scalers, waar nodig aangevuld met handinstrumentarium. Deze behandeling werd on-

5

Afbeelding 5. Klinisch beeld evaluatie na initiële therapie (09-06-17)

dersteund met de combikuur antibiotica (Amoxicilline en Metronidazol) met als doel de Aa bacterie uit de subgingivale flora te elimineren.7 Deze ondersteuning

dentista

41

6a

6b

6c

Afbeelding 6. Röntgenologisch beeld evaluatie na initiële therapie (09-06-17)

van de afweer van de gastheer beoogde zoveel mogelijk pocketreductie en botherstel te verkrijgen zonder invasieve therapie, hopend op natuurlijk herstel.8, 9

Evaluatie eerste behandeling Vier maanden later werd het effect van deze behandeling geëvalueerd en werd een nieuwe parodontiumstatus vervaardigd.

Deze status toonde gegeneraliseerd een duidelijke reductie van de pocketdieptes, maar restpockets tot 7 mm diep ter plaatse van de eerste molaren en de 12 en 32. Opvallend is haar zeer slechte mondhygiëne met gegeneraliseerd dikke lagen plaque en een bloedingsscore van 50% (Afbeelding 5). Om de mate van botherstel te beoordelen werden enkele nieuwe röntgenfoto’s genomen waarop is te zien dat bij de 32-31, 36 en 46 al sprake is van een duidelijke corticalizering van het bot en afname van het angulaire botdefect, duidend op een eerste positief effect van de behandeling (Afbeelding 6).

Tijdens de evaluatie blijkt haar wens tot orthodontie nog steeds sterk en de vraag of we hiermee verder kunnen komt dan ook weer meerdere malen aan bod. Het kost moeite om haar duidelijk te maken dat dit nog steeds niet mogelijk is vanwege de aanwezige restpockets en de slechte zelfzorg. Een serieus gesprek volgt waarin we proberen het tot haar door te laten dringen dat haar eigen motivatie nu de belangrijkste leidraad vormt of we uiteindelijk wel of niet verder kunnen met orthodontische correctie van haar storende esthetiek.

In overleg met haar wordt besloten om de diepe restpockets, gerelateerd aan angulaire botdefecten, te behandelen middels regeneratieve chirurgie. Ondertussen wordt er samen met de mondhygiënist hard aan getrokken om haar mondhygiëne te verbeteren. Daarna gaat ze met een driemaan-

42

delijkse frequentie naar de mondhygiënist voor de nazorg.

Regeneratie Het middel dat in de parodontologie ter beschikking is om regeneratie te bewerkstelligen is Emdogain® oftewel EMD (Enamel Matrix Derivative). EMD bevat eiwitten die worden gewonnen uit tandkiemen van geslachte jonge biggen. Er is aangetoond dat EMD een significante invloed heeft op cel activiteit van verschillende cellen betrokken bij bot-remodelling en een belangrijke rol speelt in wondgenezing met betrekking tot regeneratie van de zachte weefsels. Regeneratie van het verloren parodontium is het ultieme doel van parodontale regeneratieve therapie. Studies hebben aangetoond dat bij gebruik van EMD, bewijs is van parodontale regeneratie waarbij nieuw cement, bot en parodontaal ligament wordt gevormd. Klinisch wordt er bij parodontale regeneratieve chirurgie met gebruik van EMD significante aanhechtingswinst, pocketreductie en röntgenologische botwinst gezien.10 Voorafgaand aan parodontale regeneratieve chirurgie is het zeer belangrijk dat de plaquecontrole goed is en er sprake is van een lage bloedingsscore. Ook roken heeft een negatief effect op het resultaat. Daarnaast speelt de morfologie van het botdefect een rol, waarbij diepe-smalle botdefecten en driewandige botdefecten beter reageren op de regeneratieve chirurgie. Een vitale pulpa van het element en afwezigheid van mobiliteit zijn ook van positieve invloed.

Een zeer belangrijk aspect is het flap-ontwerp. Als de flap wordt teruggeplaatst moet de situatie namelijk zodanig zijn dat er in het botdefect een bloedprop kan worden gevormd welke stabiel in de ruimte, in contact met het worteloppervlak van het element. Daarmee wordt voorkomen dat er een lange epitheliale aanhechting ontstaat.

dentista

txt 1 Pantone ® Pink C

BI-DIRECTION TRAV-LER®

#1 brand in interdentals

1 BORSTEL 2 STANDEN

900

JOUW KEUZE! BETERE TOEGANKELIJKHEID TOT DE ACHTERSTE KIEZEN

25% MEER PLAKVERWIJDERING* DANKZIJ DE NIEUWE BORSTELHAREN ANTIBACTERIËLE CHX COATING VOOR BETERE HYGIËNE

*Vergeleken bij een normaal filament

GEZOND TANDVLEES. GEZOND LEVEN.TM

Nu verkrijgbaar bij

NIEUWE GENERATIE

GECIVES SAINES. VIE SAINE.®

MEER COMFORT & CONTROLE @

gum.nl

f

gumbenelux

gumbenelux

in

SUNSTAR Benelux B.V.

ONDER NARCOSE BEHANDELEN IN UW EIGEN PRAKTIJK?

Anesthesia & Intensive Care Services B.V.: AIC is gespecialiseerd in het verzorgen van hoogwaardige medische zorg binnen de anesthesiologie en intensive care geneeskunde.

Met ons VOLWAARDIG MOBIEL ANESTHESIETEAM inclusief apparatuur, monitoring, medicatie, gasvoorziening, disposables en al het nodige personeel kunnen wij op een voor u wenselijke locatie op 4 behandelkamers tegelijk algehele anesthesie toedienen aan uw cliĂŤnten, zonder dat u ook maar iets hoeft aan te passen aan de inrichting van uw kliniek.

Tandheelkundige klinieken die behandelingen onder algehele anesthesie willen aanbieden: Als u aan uw cliĂŤnten behandelingen onder algehele anesthesie wilt aanbieden zonder dat u dure investeringen hoeft te doen in uw kliniek, dan bent u bij ons aan het juiste adres. Wij kunnen met ons MOBIEL ANESTHESIETEAM in elke kliniek op 4 behandelkamers tegelijk volledig de anesthesie verzorgen zonder dat u daar naar hoeft om te kijken. Wij zijn volledig selfsupporting.

Wij kunnen in elke tandartspraktijk de anesthesie verzorgen.

Uw praktijk hoeft dus niet aan speciale voorwaarden te voldoen!!

Bel voor een gratis en vrijblijvende offerte: Schroom niet om te bellen of te emailen voor een gratis en vrijblijvende offerte. Zonder enige verplichting komen wij graag bij u langs om de situatie in uw kliniek te beoordelen en de wensen en mogelijkheden met elkaar te bespreken.

Weena 1197 3013 AL Rotterdam Tel: + 316 247 257 37 www.aicservices.nl info@aicservices.nl

7

8

Afbeelding 7. Element 16

Afbeelding 8. Element 26

9

10

Afbeelding 9. Element 46

Afbeelding 10. Element 36

Dan pas is er ruimte voor de mogelijkheid van regeneratie van het verloren parodontium (nieuw cement, bot en parodontaal ligament). Dit kan worden bereikt door een ‘papilla preservation’-techniek als flap-ontwerp te gebruiken.11

De pockets blijken te zijn gereduceerd en lokaal maximaal 5 mm diep. Ook is de bloedingsneiging sterk gereduceerd met een score van 22%. Toch blijft haar mondhygiëne ruim onvoldoende. Ondanks alle adviezen en ‘motivational interviewing’ vanuit de mondzorgverleners, blijft het voor haar een grote uitdaging dagelijks een goede zelfzorg uit te voeren. Helaas

Chirurgie We plannen drie sessies chirurgie met haar om de pockets ter plaatse van de 16 en 46, het boven-en onderfront en de 26 en 36 te behandelen middels een papilla preservation flap en het aanbrengen van Emdogain. Voorafgaande aan de chirurgie laten we haar al vier weken spoelen met Chloorhexidine om een zo optimaal mogelijke plaquecontrole te bereiken. Opvallend is dat ten tijde van de eerste chirurgie haar mondhygiëne van een zeer hoog niveau is, waarschijnlijk mede te danken aan dit preoperatief starten met spoelen met chloorhexidine. Tijdens het nameten van de pockets valt dan op dat de restpockets in het boven-en onderfront volledig zijn gereduceerd. Een duidelijk bewijs van de noodzaak van een goede plaquecontrole om een gezond parodontium te bereiken! Vanwege het horizontale verloop van het bot in die regio’s en de grote kans op een esthetisch gecompromitteerd resultaat besluiten we dan ook op die plaatsen geen chirurgie uit te voeren, maar dit te beperken tot de eerste molaren (Afbeelding 7-10).

11

Afbeelding 11. Klinisch beeld herbeoordeling na 3,5 jaar (14-02-20)

12

Mondhygiëne Negen maanden na de parodontale chirurgie wordt het effect daarvan geëvalueerd.

Afbeelding 12. Parodontiumstatus herbeoordeling na 3,5 jaar (14-02-20)

dentista

45

Regeneratie van het parodontium?

Door de jaren heen zijn er regelmatig röntgenfoto’s gemaakt om te beoordelen hoe het bot zich heeft hersteld na het uitvoeren van de behandelingen. Opvallend is de vergelijking tussen de röntgenfoto’s d.d. 30-11-16 (intake) en 9-6-17 (evaluatie na initiële therapie), waar er duidelijk is te zien dat het komvormige verloop van de botdefecten afneemt en er ‘botingroei’ plaatsvindt. Ook zien we een corticalizering van de botrand ontstaan. Deze ontwikkeling is nog duidelijker zichtbaar na het uitvoeren van de regeneratieve chirurgie en op de röntgenfoto’s d.d. 14-2-20 (herbeoordeling na 3,5 jaar) is een verdere reductie van de angulaire botdefecten te zien (Afbeelding 13 en 14). Kunnen we nu spreken van regeneratie van het verloren parodontium? Dat is zonder histologisch onderzoek niet met zekerheid te stellen.

Toch kunnen we op basis van de klinische metingen, de ondiepe pockets zonder bloeding en röntgenologisch herstel van het botdefect met vrij grote zekerheid aannemen dat er herstel is opgetreden.

Afbeelding 13. Röntgenologisch beeld Intake

Afbeelding 14. Röntgenologisch beeld herbe-

(30-11-16)

oordeling na 3,5 jaar (14-02-20)

moeten we haar daarom weer teleurstellen en haar vraag of de stap naar orthodontie nu gemaakt kan worden helaas met ‘nee’ beantwoorden. Het verrast ons ook dat gezien haar sterke wens ze niet de discipline kan opbrengen om een hoog niveau van zelfzorg te handhaven. De reden daarvan is ook niet te achterhalen. We continueren daarom de nazorg en spreken af één jaar later weer een herbeoordeling uit te voeren en dan opnieuw te bekijken hoe de situatie ervoor staat.

Ruim één jaar later komt een stralende jonge vrouw, van inmiddels 19 jaar oud, de behandelkamer binnengelopen. We starten met het opnemen van de parodontiumstatus en kunnen haar direct complimenteren met een zeer goede mondhygiëne. Ze heeft heel erg haar best gedaan en haar moeder bevestigt dat ze dit ook dagelijks zo volhoudt. De parodontiumstatus toont voornamelijk ondiepe pockets, slechts lokaal nog licht verdiepte pockets en een bloedingsscore van 18% (Afbeelding 11 en 12). Voorheen als brenger van het slechte nieuws zijn we nu trots op haar. Eindelijk kunnen we haar na ruim drie jaar paro-

46

dontale zorg vertellen dat de verwijzing naar een orthodontist nu verantwoord is.

Als beloning voor al haar moeite werd de verwijsbrief daarom ook direct geschreven.

Conclusie Met een gerust gevoel werd ze naar de orthodontist verwezen omdat onderzoek heeft laten zien dat orthodontie in patiënten die optimaal behandeld zijn voor ernstige parodontitis mogelijk is. Studies laten zien dat wanneer er sprake is van ondiepe pockets en lage bloeding- en plaquescores, de parodontale situatie niet alleen stabiel blijft tijdens de orthodontische behandeling, maar zelfs licht kan verbeteren.12 De orthodontische behandeling bij parodontaal gecompromitteerde patiënten leidt dus niet tot toename van botverlies onder voorwaarde dat de parodontale conditie voor de start van de orthodontie optimaal is en er tijdens de orthodontische behandeling sprake is van een optimale mondhygiëne en regelmatige nazorgbehandelingen bij de mondhygiënist. Er is dus onder de goede condities geen sprake van een contra-indicatie van orthodontische behandeling bij parodontaal gecompromitteerde

dentista

patiënten.2, 12 Wel geeft deze casus aan dat er een spagaat kan bestaan tussen de wens van de patiënt en de tandheelkundige mogelijkheden. Dat dit vaak voorkomt zullen veel collega’s herkennen. Omdat de wens vaak heel sterk is bestaat het risico dat we als mondzorgverlener toch die kant op ge-

Literatuur:

Nicky Beukers en Fridus van der Weijden vanuit de Paro Praktijk Utrecht.

clinical periodontology. 1994;21(9):583-8.

1. Wennstrom JL, Stokland BL, Nyman S, Thilander B. Periodontal tissue r

trokken worden en in een valkuil trappen.

Om ter afsluiting Eelco Hakman te citeren kan de boodschap naar de patiënt dan toch het beste zijn: “Wij handelen in deze praktijk niet in wenselijkheden maar in werkelijkheden”.

7. Zandbergen D, Slot DE, Niederman R, Van der Weijden FA. The concomitant administration of systemic amoxi-

esponse to orthodontic movement

cillin and metronidazole compared to scaling and root

of teeth with infrabony pockets. Am J Orthod Dentofacial

planing alone in treating periodontitis: =a systematic re-

Orthop. 1993;103(4):313-9.

2. Gkantidis N, Christou P, Topouzelis N. The orthodontic-periodontic interrelationship in integrated treat-

view=. BMC oral health. 2016;16:27.

8. Pavicic MJ, van Winkelhoff AJ, de Graaff J. Synergistic effects between amoxicillin, metronidazole, and the hy-

ment challenges: a systematic review. J Oral Rehabil.

droxymetabolite of metronidazole against Actinobacillus

2010;37(5):377-90.

actinomycetemcomitans. Antimicrob Agents Chemother.

3. Chahboun H, Arnau MM, Herrera D, Sanz M, Ennibi OK. Bacterial profile of aggressive periodontitis in Morocco: a cross-sectional study. BMC Oral Health. 2015;15:25.

1991;35(5):961-6.

9. Pavicic MJ, van Winkelhoff AJ, Douque NH, Steures RW, de Graaff J. Microbiological and clinical effects of metro-

4. Christersson LA, Albini B, Zambon JJ, Wikesjo UM, Ge-

nidazole and amoxicillin in Actinobacillus actinomyce-

nco RJ. Tissue localization of Actinobacillus actinomyce-

temcomitans-associated periodontitis. A 2-year evaluati-

temcomitans in human periodontitis. I. Light, immunofluorescence and electron microscopic studies. Journal of periodontology. 1987;58(8):529-39.

on. Journal of clinical periodontology. 1994;21(2):107-12.

10. Miron RJ, Sculean A, Cochran DL, Froum S, Zucchelli G, Nemcovsky C, et al. Twenty years of enamel matrix de-

5. Christersson LA, Wikesjo UM, Albini B, Zambon JJ, Ge-

rivative: the past, the present and the future. Journal of

nco RJ. Tissue localization of Actinobacillus actinomy-

clinical periodontology. 2016;43(8):668-83.

cetemcomitans in human periodontitis. II. Correlation

11. Cortellini P, Tonetti MS. Clinical concepts for regenera-

between immunofluorescence and culture techniques.

tive therapy in intrabony defects. Periodontology 2000.

Journal of periodontology. 1987;58(8):540-5.

2015;68(1):282-307.

6. Van der Weijden GA, Timmerman MF, Reijerse E, Wolffe

12. Carvalho CV, Saraiva L, Bauer FPF, Kimura RY, Souto

GN, Van Winkelhoff AJ, Van der Velden U. The prevalence

MLS, Bernardo CC, et al. Orthodontic treatment in pa-

of A. actinomycetemcomitans, P. gingivalis and P. inter-

tients with aggressive periodontitis. Am J Orthod Dento-

media in selected subjects with periodontitis. Journal of

facial Orthop. 2018;153(4):550-7.

dentista

47

advertorial

EEN LICHTPUNTJE IN DE RESTAURATIEVE TANDHEELKUNDE aan de hand van een klinische casus Composietrestauraties in het postcanine gebied zijn (soms) lastig en tijdrovend.

Een goede workflow is essentieel, waarbij in dat verband heden ten dage de meeste mislukkingen nog steeds worden veroorzaakt door onvoldoende uitharding van de composiet. Ook het realiseren van goede contactpunten en vorm kan soms pijn in de buik geven. Onderstaand artikel geeft een aantal handreikingen in dit verband. Mede door de mogelijkheid om de composiet in lagen van 4 mm uit te harden ontstaat een zeer efficiënte en esthetische werkmethode.

Drs. A. van den Akker, opinion leader Ivoclar Vivadent.

KLINISCHE CASUS De casus beschrijft hoe we met een heel productieve vereenvoudigde workflow een Klasse-II MO restauratie in de 25 hebben vervaardigd.

Het cariësproces in de 25 was mesiaal tot in het dentine voortgeschreden zoals zichtbaar op de bitewing en de donker doorschemerende randlijst. Er werd beslo-

preoperatief aangebracht. Dit geeft wat

ten tot restauratie.

extra separatie van het buurelement en beschermt de gingiva tijdens de procedure.

De OptraGate (mondspreider) werd aan-

Na de preparatie werd er een matrixstrip

gebracht en na het geven van de lokaal-

tussen wig en element geplaatst

anesthesie werd het element cariësvrij

zonder extra separatieklem. Doordat de

gemaakt. Een interdentale wig werd

preparatieranden netjes vrij liggen van het

advertorial

wordt gehouden. Bij verplaatsing van de lamp waarbij het element uit focus raakt, stopt deze. Er zit tevens een beveiliging op de lamp die ervoor zorgt dat je maximaal twee keer kort achter elkaar op 3 seconden kunt uitharden om schade door verhitting aan de pulpa te voorkomen.

buurelement is plaatsen ervan simpel. De voorgevormde matrix volgt de contour van het te restaureren element nauwkeurig.

Door de wig in situ te laten of net een beetje van zijn plaats te halen voor het plaatsen van de matrix ontstaat er geen of nauwelijks bloeding uit de gingiva.

Als laatste stap van het vulproces wordt een minimale hoeveelheid flowable en hieroverheen een laag stug hoger gevuld composiet, in dit geval Tetric PowerFill, aangebracht. Porositeiten en oneffenheden worden door deze combinatie van vloeibaar en stug materiaal perfect opgevuld. Voorafgaand aan de uitharding wordt het composiet zorgvuldig in vorm Adhese Universal (een self-etching pri-

gebracht. Het materiaal geeft je 4 minuten

me en bond) wordt met een microbrush

de tijd om dit te doen. Des te beter de

geappliceerd en 20 seconden actief inge-

vorm des te minder afwerking er nodig is.

wreven. Daarna wordt de bonding uitge-

Het gebruikte composiet heeft net zoals

blazen totdat deze niet meer ‘rimpelt’ en

de Tetric PowerFlow de eigenschap dat

3 seconden uitgehard met de Bluephase

deze met de Bluephase PowerCure tot

PowerCure op een lichtsterkte van 3000

dieptes van 4 mm in 3 seconden uitgehard

mW/cm2. Hierna wordt een laag Tetric

kan worden. Dit kan vooral heel efficiënt

PowerFlow flowable composiet aange-

zijn bij grotere defecten, waarbij de 2 mm

bracht en met een sonde ultradun langs

grens van conventioneel uit te harden

de preparatieranden gestreken. Ook deze

composiet overschreden wordt.

wordt 3 seconden belicht. Het ‘lane warn-

Daarbij verandert ook de translucentie van

ing system’ van de Bluephase PowerCure

het materiaal tot onder de 10%. Er is daar-

zorgt ervoor dat de lamp alleen maar werkt

bij een kleuromslag waarneembaar van

als deze dichtbij genoeg bij het element

een beetje gelig naar een mooie tandkleur.

advertorial

We noemen dit de Aessencio technologie en hierdoor zijn we in staat om donkere verkleuringen in het element beter te maskeren.

Met dentalfloss worden de randen altijd op overhang gecontroleerd en tot slot worden storingen in occlusie en articulatie verholpen. Door in het begin al een goede vormgeving te realiseren beperkt zich dit tot een minimum.

Met een vlamvormige diamant wordt de geringe buccale en palatinale overmaat verwijderd. Dit is goed mogelijk doordat de preparatie randen vrij liggen van het

Tot slot volgt het fijnpolijsten met een

buurelement.

Browny of Astropol onder waterkoeling.

Cervicaal wordt een scherpe scaler gebruikt om de geringe overmaat

Er is een vereenvoudigde anatomie aan-

voorzichtig te verwijderen met een naar

gebracht zonder staintechniek en secun-

cervicaal gerichte beweging. Doordat

daire/tertiaire fissuren. Het contactpunt

er eerst een dunne laag flowable is

is goed hersteld en de randen zijn goed te

uitgehard op de cervicale outline en

inspecteren. De optische integratie vol-

opstaande wanden is deze overmaat

doet goed.

overigens minimaal en makkelijker te

De getoonde restauratie werd in 15 minu-

verwijderen dan composiet! Het steviger

ten voltooid. Diepere restauratie randen

composiet bevindt zich occlusaal waar de

en grotere caviteiten kunnen met dezelfde

kauwkrachten moeten worden weerstaan.

methode worden behandeld, doch zullen meer tijd in beslag nemen.

OVERWEGINGEN Een separatiering is dus met deze getoonde methode zeker niet altijd per se nodig om een goed contactpunt of goede vorm en randaansluiting te verkrijgen. De toepassing van flowable maakt in dit verband bij diepe cervicale randen een “margin elevation� mogelijk. Je hoogt als het ware eerst de boxbodem wat op (zie gele lijn in

advertorial

tekening) waarna opnieuw een matrix in een hogere positie kan worden geplaatst.

Door het vrijleggen van de preparatieranden is goede afwerking immers altijd mogelijk. Soms belemmert een ring juist het goed plaatsen en modelleren van het composiet. De initiële

MEER OVER POWERCURE

laag flowable voorkomt doorpersen van

Deze uithardingslamp heeft een doorsne-

het stugge composiet en als er overmaat

de van 9 mm en dat is ruim voldoende ook

ontstaat, is het flowable composiet

voor molaren. De bruine band op de lamp

gemakkelijk weg te halen met een dunne

maar ook bonding, composiet compules

finier, mesje of tandsteensintrument.

en flowables geeft aan dat deze materialen

Auteur geeft de voorkeur aan doorzichtige

op 3 seconden kunnen worden uitgehard.

matrixstrips zodat altijd goed te zien is wat

De lamp heeft ook een lagere 10 seconden

je doet. De getoonde matrix is van de fir-

H(igh) stand (1000 mW/cm2) en 5 secon-

ma Hawe Neos (Adapt Sectional matrix).

den T(urbo) stand (2000 mW/cm2).

Omdat met een ‘wet bonding techniek’

Erg nuttig is de aanwezigheid van een Pre-

(Adhese Universal) kan worden gewerkt

cure stand van 950 mW/cm2 op slechts 2

is relatieve isolatie met een OptraGate in

seconden voor het ‘Tag curen’ van bijvoor-

deze casus voldoende. Cofferdam is hier

beeld Variolink Esthetic. De goede voor-

dus niet per se nodig.

spelbare cleanup van het cement is moge-

Het gebruik van vereenvoudigde anatomie

lijk alvorens men definitief gaat uitharden,

scheelt extra werktijd. In de esthetische

zonder dat het cement al te hard of nog

zone kan het wel een meerwaarde bieden

te zacht is. De high power modus is nuttig

zoals onderstaande restauratie in de 46

bij het cementeren van porseleinen werk-

laat zien. Het betreft een DOL composiet

stukken die dikker zijn dan 1,5 -2 mm. Het

restauratie. (i.v.m. afgebroken distolinguale

polymerisatielicht kan hier namelijk nog in

knobbel van dit element)

voldoende mate doorheen gaan.

Esthetische behandelingen

De rol van de assistent Binnen de tandheelkunde is de rol van de assistent cruciaal, zeker bij complexe restauratieve behandelingen. Deze vergen veel voorbereidingen van het team en de assistent ondersteunt niet alleen tijdens de ingreep, maar maakt ook een planning, verwerkt de lichtfoto’s, communiceert constant tussen de kliniek en het lab en is gastvrouw voor de cliënten. Aan de hand van het restauratieve werkproces dat tandarts Xander Rijpstra en assistent Carlijn van Bemmel in hun praktijk gebruiken, zien we wat de rol van de assistent precies inhoudt.

Xander Rijpstra en Carlijn van Bemmel

D

e Watersnip, kliniek voor mondzorg heeft zich in de afgelopen vijf jaar ontwikkelt van een ‘normale’ praktijk voor tandheelkunde naar een praktijk voor restauratieve tandheelkunde: ‘Peak, functional en esthetic dentistry’. Naast de ontwikkeling van de tandartsen in de restauratieve tandheelkunde, gingen enkele assistenten ook mee in dit ontwikkelingsproces. Er zijn in Nederland niet veel opleidingen voor deze specialisatie van tandartsassistenten. Inmiddels is er dit jaar hiervoor een opleiding gestart ‘Opleiding restauratieve- en reconstructieve tandheelkunde voor de assistent’ via DBP. Onze assistenten hebben zichzelf ontwikkeld door goed te kijken welke rol zij kunnen hebben in het gehele behandelproces. Door deze ontwikkeling steeds te evalueren zijn zij nu volwaardige assistenten bij restauratieve en chirurgische behandelingen. In dit artikel zullen wij deze ontwikkelingen beschrijven aan de hand van het werkproces bij de behandeling van een casus voor restauratieve tandheelkunde.

52

Werkproces Wanneer een cliënt zich bij ons aanmeldt voor een restauratieve of chirurgische behandeling, wordt altijd eerst een kennismakingsgesprek ingepland om te beoordelen wat de zorgvraag is. Daarna zijn er een aantal stappen in het werkproces, die leiden tot de uiteindelijke behandeling en het gewenste resultaat. Een belangrijk onderdeel hierbij is de rol van de assistent, hij/zij bepaalt hoe soepel het werkproces zal verlopen, zodat de cliënt uiteindelijk tevreden met de behandeling weer terug zal gaan naar zijn eigen tandarts. Het proces ziet er als volgt uit: • Intake • Data verzamelen • Laboratoriumfase (Digitale planning, Wax-up, DSD) • Plan bespreken (Mock-up, Begroting, Behandelplanning maken) • Behandeling (assisteren, restauratief, implantologie) • Natraject (welke rol heb je dan als assistent)

dentista

Wij zullen niet zozeer ingaan op de technische details van de behandeling maar wel op de belangrijke rol die de assistent speelt.

Intake Al aan het begin van het behandeltraject is de assistent betrokken bij het proces.

Cliënten kunnen voor de aanvraag van een behandeling mailen of bellen met de verwijspraktijk. De assistent is dan ook de gastvrouw en zal de cliënt zo goed mogelijk te woord moeten staan en tevens kunnen inschatten welke behandeling er mogelijk nodig zal zijn.

Data verzamelen Voordat we een plan kunnen maken voor restauratieve of implantologische behandeling zullen er eerst gegevens verzameld moeten worden. De assistent zorgt ervoor dat de fotostudio gereed is zodat er lichtfoto’s gemaakt kunnen worden voor het opstellen van een behandelplan. In onze praktijk maakt de tandarts de foto’s, maar de assistent zou dit onderdeel ook kunnen uitvoeren wanneer zij voldoende is getraind. Er is een vast protocol voor het maken van lichtfoto’s voor het plan en het Digital Smile Design.

Naast de lichtfoto’s wordt er een digitale scan gemaakt van het gebit voor de analyse en mogelijk een digitale wax-up planning.

Met deze planning kan een inschatting worden gemaakt wat er nodig is om het gebit te rehabiliteren. Bij ons in de kliniek maken zowel de tandarts als de assistent de scan. Wie de scan maakt hangt vooral af van het moment. Als er nog veel ander werk ligt voor de tandarts doet de assistent de scan en visa versa.

Laboratoriumfase Deze fase is erg belangrijk in de coördinatie tussen praktijk en lab. De assistent heeft hierbij een hele belangrijke rol. De volledige planning van begin tot het einde van deze fase wordt bij ons gecoördineerd door de assistent. Hier mag niets fout gaan omdat anders het gehele werkproces verstoord zal worden. In overleg met de agenda van de technicus en de tandarts worden de afspraken op elkaar afgestemd zodat de werkstukken op tijd af en binnen zijn. Niets is zo vervelend als werkstukken die niet af zijn en de cliënt heeft al een afspraak gemaakt. Hierdoor kan de cliënt niet behandeld worden en loopt het hele traject vertraging op. De assistent houdt lijsten bij met de afspraken van de cliënten

dentista

53

088 606 0810 www.e-dental.nl

Behandelunits Röntgen Sterilisatie en Hygiëne Compressoren

Afzuiginstallaties CAD-CAM Meubilair Verlichting

Showroom elke 1e zaterdag open van 9:00 tot 14:00

3 oktober

7 november

5 december

088 606 0810 www.dentalbuild.nl

Turn-Key bouw Praktijkontwerp

Interieurbouw Bouwbegeleiding

ICX, het FAIRE Duitse Premium Implantaatsysteem

MAXIMALE KWALITEIT, FAIRE PRIJZEN, TRANSPARANTIE!

De architect voor tandheelkundige praktijken BURO ARCHITECTS

S

OSSEOÏNTEGRATIE METEN IN ÉÉN SECONDE DECL AR ATIECOD

E J34

www.penguinrfa.nl

WIJ OVERTUIGEN AL 16 JAAR MET STABIELE PRIJZEN VOOR EEN ORIGINEEL DUITS/ZWITSERS IMPLANTAATSYSTEEM Boodtlaan 10 · 1796 BE De Koog · Tel.: 0222 - 76 90 11 E-mail: info@icx-implants.nl · Web: www.icx-implants.nl

Bel /mail voor een vrijblijvende afspraak om uw plannen met ons te bespreken

www.burosarchitects.com

info@burosarchitects.com T. 079- 889 16 56 / 06-55 71 87 25 Nieuwbouw I Verbouw I Renovatie I Interieur I Bouwbegeleiding

voor restauratieve tandheelkunde. Hierdoor heeft zij overzicht wie wanneer welke afspraak heeft en wanneer welke werkstukken af moeten zijn. Dit vergt veel tijd omdat er continu gecommuniceerd moet worden met het lab over deze werkstukken.

Ondanks deze inspanningen kan er nog steeds iets misgaan. In deze gevallen moet je als assistent stressbestendig zijn en een goede oplossing kunnen vinden voor zowel de cliënt, tandarts en het lab.

In deze fase worden tevens de kosten besproken met de cliënt. De assisent kan al een voorzet doen voor de begroting, waarna de tandarts deze controleert en aanpast.

Direct na deze behandeling wordt de begroting verstuurt. Zorg dat dit meteen gebeurt en leer jezelf aan dat dit in je systeem zit. Doe het niet op een ander moment. De mogelijkheid bestaat dat je dit vergeet en de cliënt ontvangt dan geen begroting.

Plan bespreken

De behandeling

Bij het bespreken van het plan zal de assistent vooraf overleggen met de tandarts of alle gegevens binnen zijn. Dit moet ruim voor de afspraak al besproken worden anders is er geen tijd meer om nog aanpassingen te doen. Ook hier wordt weer duidelijk hoe belangrijk de organiserende eigenschappen zijn van een assistent bij complexe behandelingen. Bij het bespreken van het plan maken wij vaak een een mock-up. Met een mock-up kunnen wij de cliënt laten zien hoe het gebit zal worden na de behandeling. Daarnaast kan het ontwerp worden gecontroleerd op fouten door de nieuwe occlusie te bekijken in de mond.

De assistent zorgt ervoor dat alle benodigdheden aanwezig zijn voor de mock-up.

De fotostudio moet klaar staan voor de foto’s van de mock-up in de mond van de cliënt. Ook hierbij kan de assistent de foto’s maken en zelfs de mock-up kan door hem/ haar worden gedaan.

Wanneer er akkoord is gegeven op de begroting, plant de assistent de vervolgafspraken in.

Afhankelijk van het plan maak je afspraken, die kunnen variëren van zes delen porselein tot een totale rehabilitatie. Hierna worden afspraken met de tandtechnicus ingepland voor het afbakken van de kronen/facings.

De afspraak voor afbakken bij de tandtechnicus neemt een paar uur in beslag. Voordat de cliënt naar de tandtechnicus gaat wordt door de tandarts de noodvoorziening verwijderd en schoonmaakt. Hierdoor kan de tandtechnicus nauwkeurig werken.

Het vervaardigen van kronen is handwerk en is precies werk. Er wordt gekeken naar de kleur en pasvorm. Wanneer beide partijen tevreden zijn krijgt de cliënt het mee en kan het werk worden geplaatst.

dentista

55

Het plaatsen van kronen vergt ook precisie. Het vereist veel voorbereiding qua klaarleggen van de te gebruiken spullen.

Kennis van materialen is ook belangrijk aangezien de onderstructuur van kronen kan verschillen. Daardoor verschilt het voorbewerken ook. De uitwerking is zeer ingewikkeld en is een precieze en tijdrovende behandeling. De uitleg hiervan zou een apart artikel vereisen. Na het plaatsen van de kronen wordt gecontroleerd of er geen cementresten aanwezig zijn en of de occlusie goed is.

Natraject De assistent maakt na afloop van de restauratieve behandeling een afspraak voor nacontrole. Deze vindt over het algemeen na twee weken plaatst. Tijdens deze afspraak wordt gecontroleerd of er aandachtspunten zijn die direct verholpen kunnen worden. Aandachtspunten kunnen onder andere zijn: het element word a-vitaal, verkeerde druk op de elementen, ruwe plekken.

• Ben je Attent. Luister, praat, sla op. Geef de cliënt het gevoel dat zij belangrijk zijn.

• Ben je Leergierig. Durf vragen te stellen, wees hier assertief in om ook zelf hier actie in te ondernemen om je kennis te vergroten.

Ontwikkeling Carlijn van Bemmel is nu 10 jaar assistent bij de Watersnip, kliniek voor mondzorg.

Na de opleiding tot tandartsassistent is zij daar direct begonnen met assisteren. “Ik vind het nog altijd een uitdaging om mij verder te ontwikkelen, maar het doel is om op die manier uiteindelijk één van de beste in mijn vak te worden. Dat doe ik onder andere door kennis te vergaren over diverse tandheelkundige behandelingen. En daar ben je nooit klaar mee. Dat betekent blijven leren en vooral plezier hebben in wat je doet.”

In het tijdsbestek van twee weken kan het tandvlees genezen en worden er lichtfoto’s gemaakt. Deze worden gebruikt voor lezingen, website, maar uiteraard ook om het eindresultaat aan de cliënt te laten zien.

Als alles naar tevredenheid is afgehandeld, wordt afscheid genomen van de cliënt of een nieuwe afspraak ingepland.

Eigenschappen van een assistent

Xander Rijpstra is tandarts-eigenaar van de Watersnip, kliniek voor mondzorg en Peak, functional en esthetic dentistry. Carlijn van Bemmel is bij beide klinieken assistent chirurgische en esthetische behandelingen.

56

Als restauratieve en chirurgische assistent ben je een spin in het web. Je moet organisatorisch en communicatief sterk zijn en snel kunnen schakelen in wisselende situaties. Verder: • Ben je Stressbestendigheid. De mogelijkheid dat er iets niet loopt zoals gepland, is aanwezig. Rustig blijven en vooruitdenken is belangrijk. Probeer de tandarts altijd twee stappen voor te zijn.

• Beschik je over tandheelkundige basiskennis. Dit kan aangevuld worden met cursussen: zoals bijvoorbeeld scannen, lichtfoto’s maken, anesthesie. Hierdoor krijg je ook een betere workflow.

• Geen acht tot vijf mentaliteit. Het werk stopt niet nadat de deuren dicht zijn.

• Ben je een Teamplayer. Het werk doe je samen. Je bent afhankelijk van elkaar, je leert elkaar vertrouwen. De één is niet beter dan de ander.

dentista

Advertorial

Interview Nikki Boerstal

“RICHT JE STEEDS OP ÉÉN DING” Ruim een jaar geleden was Nikki Boerstal uit Nijmegen de 5.000e tandarts die zich bij de Stichting Kwaliteitsregister Tandartsen (KRT) registreerde. Ze kijkt terug op haar eerste twee jaar in het tandartsvak na haar afstuderen, waarbij vlieguren maken, van collega’s leren en bij- en nascholing volgen belangrijk waren.

“Ik ontdekte vroeg dat ik het belangrijk vond om mezelf te blijven ontwikkelen en dat je veel van collega’s kunt leren. Al toen ik op de middelbare school zat, liep ik mee in een tandartspraktijk. De aandacht voor bij- en nascholing daar is me bijgebleven.

In diezelfde praktijk deed ik tijdens mijn studie tandheelkunde ervaring op. Vooral door veel mee te kijken en kennis te delen met de behandelaren. Dat ben ik sindsdien blijven doen.”

Complexe behandelplannen “In Dental Clinics Beuningen en Grave heb ik de afgelopen jaren veel vlieguren gemaakt. We zien hier veel patiënten die vaak uit angst lang geen tandarts hebben gezien.

Dan zijn complexe behandelplannen nodig en is de vertrouwensband met de patiënt heel belangrijk. Die bouw je ook sneller op, omdat je elkaar vaak wekelijks ziet. In beide vestigingen delen de disciplines veel kennis met elkaar. Vaak is zelfs de gezamenlijke lunch nuttig omdat tandartsen, implantologen, mondhygiënisten en assistenten dan onderling aan tafel hun ervaringen uitwisselen.”

58

Webinars in coronatijd “Het afgelopen jaar zag er door corona anders uit. We deden natuurlijk alleen spoedgevallen. Het was jammer dat ik niet gewoon mijn vak kon uitoefenen, maar ook van die spoedgevallen leer je veel. Vooral hoe je met patiënten omgaat in moeilijke situaties. En de coronacrisis gaf me de tijd om wat vaker in een studieboek over tandheelkunde te duiken en online webinars te volgen. Nu ik weer meer werk, kom ik daar wat minder aan toe. Ik heb gemerkt dat er als startende tandarts sowieso veel op je afkomt. Mijn advies aan starters is dan ook om te zorgen dat je niet te veel hooi op je vork neemt en je steeds op één ding richt.

Duik erin, leer er veel van en kies dan weer je volgende focus.”

Hands-on oefenen “In de coronatijd heb ik hands-on workshops wel gemist. Daar steek je toch het meeste van op. Ik kijk bijvoorbeeld heel positief terug op de tweedaagse cursus endodontologie, die ik in de scholingsagenda van het KRT vond. Samen met heel ervaren en net afgestudeerde tandartsen

dentista

Advertorial

50%

hebben we destijds veel hands-on kunnen oefenen met lastige gevallen. Dat geeft je zoveel vertrouwen dat je er zin in krijgt om de meest complexe behandelingen in de 70% praktijk uit te voeren. Bij- en nascholing helpt je om nog meer vertrouwen in jezelf te krijgen. En patiënten gunnen je makkelijker hun vertrouwen als ze weten dat ik op 100% de hoogte ben de meest recente ontwikkelingen.”

fenen. Als we dan samen gezellig aan tafel zitten, delen we natuurlijk al onze ervaringen in het vak. Het is mooi om te zien hoe we daar samen in groeien. Terugkijkend op mijn start adviseer ik studenten om een tandarts te zoeken waar ze vaak de kunst kunnen afkijken. Dan leer je omgaan met computersystemen, materialen, procedures en technieken. En vooral met patiënten natuurlijk.”

Tandartsen aan tafel 130% “Het was tijdens de cursussen en congressen ook fijn om te merken dat alles gewoon heel goed georganiseerd was. Tot en met de lunches en diners. Dat laatste vind ik ook belangrijk, want in mijn vrije tijd spelen eten en drinken een grote rol.

Ik kook vaak voor vriendinnen uit mijn studietijd, die inmiddels van Amsterdam tot Utrecht en Leuven hetzelfde vak uitoe-

Nieuw: Studenten kunnen zich sinds dit jaar al vanaf de masterfase (gratis) inschrijven.

Bekijk het complete tandheelkundige scholingsaanbod op krt.nu of download de KRTapp.

dentista

59

Design in Beeld Praktijk: IJsselstate Tandartsen, Dieren Werkzaamheden: Algemene praktijk met verwijsmogelijkheden voor implantologie, reconstructieve-, esthetische- en kindertandheelkunde Tandarts-eigenaren: Celina Bekker-Klappers, Niels Bekker Website: www.ijsselstate.nl, www.jungletandartsen.nl Architect: Bureau Kroner, Mark Graafland, Interior-id, Lianne Gaemers

IJ

sselstate Tandartsen is in 2007 begonnen als een vrije vestiging, waarbij tot 2013 meerdere lokale praktijken werden overgenomen. Vanwege de wens om uit te breiden met verschillende specialisaties is de praktijk in 2018 verhuisd naar de huidige locatie. Een voormalig postsorteercentrum in Dieren dat van binnen en buiten in zijn geheel is gestript om te voldoen aan de wensen van de praktijk.

Vraag van de opdrachtgever

“Het grote pand leende zich uitstekend voor de uitbreiding die we wensten,” geeft eigenaresse Celina Bekker-Klappers aan. “Een moderne, lichte tandartspraktijk met acht behandelkamers en een plezierige en rustgevende lounge/ wachtkamer, waar mensen zich welkom voelen. Daarnaast wilden we ook een fijne en efficiënte werkomgeving creëren voor onze medewerkers met prettige looplijnen, voldoende spreekkamers, een chirurgische ruimte, een fotostudio en in alle behandelkamers de mogelijkheid voor het gebruik van een microscoop. Verder was het voor ons van belang dat de inrichting duurzaam zou zijn, en wensten wij een milieuvriendelijk ontwerp en een praktijkvoering die energie-neutraal is.”

dentista

Invulling architect “De praktijkindeling moest bijdragen aan een efficiënte invulling van alle bedrijfsprocessen. Samen met de architect zijn we gekomen tot een indeling in vier zones, de zogenaamde ABCD-indeling. Achtereenvolgens zijn dat A) lounge, B) behandelkamers, C) sterilisatieruimte, D) backoffice/ kantoren/ kantine. Er is een duidelijke scheiding tussen ontvangst en behandeling van patiënten en de werkruimtes ‘achter de schermen’. Door in het ontwerp gebruik te maken van veel glas zijn er mooie, lichte ruimtes gecreëerd. In combinatie met onze interieurarchitect is het een prachtig project geworden. Een heerlijke werkplek in een ruim pand met fijne looplijnen. Naast de acht ruime behandelkamers is er veel ruimte voor rustig overleg met collega’s, of patiënten.”

Reacties

“Patiënten voelen zich welkom in onze praktijk. Ze worden door de centrale ligging van de receptie áltijd gezien en vriendelijk ontvangen. De lounge straalt rust uit en de patiënten vinden het fijn dat er veel groen, mos op de muren, en lichtinval is. Ze associëren de lounge niet direct met een bezoek aan de tandarts. Kinderen worden door de speelhoek in de lounge en de voor hen speciaal ingerichte behandelkamers enthousiast over hun bezoek aan de tandarts.”

Toekomst

“Het pand sluit goed aan bij de behoeften van de praktijk.

Ruimte, mogelijkheid tot duurzame praktijkvoering en efficiënte werkomgeving. Daar is bij de aanschaf van het pand goed over nagedacht.”

61

Praktijkmanagement

Veranderingen doorvoeren Veranderingen doorvoeren is een leuke uitdaging voor een praktijkmanager. Je weet wat je wilt veranderen, maar het is niet altijd even makkelijk om het team mee te krijgen. Vaak ondervind je weerstand, want waarom zou je iets veranderen? Het loopt toch allemaal prima? Geef duidelijk aan wat er verandert en hoe je dat gaat aanpakken. Medewerkers willen graag weten wat er van ze wordt verwacht en horen graag de voordelen die de verandering oplevert voor hun eigen functioneren. Betrek je het team niet bij de veranderingen dan zal dat zeker weerstand opleveren. Want hoe groot of hoe klein de verandering ook is, je doet het samen. Je streeft samen naar een einddoel waar iedereen zich prettig bij voelt. Dat voorkomt onvrede en een negatieve sfeer.

Marenka Franke

I

edere verandering bespreek je met het team. Of het om een nieuw computersysteem gaat of om het invoeren van een het Paroprotocol. Leg uit waarom deze verandering plaatsvindt. Dat verklaart namelijk waarom iets verandert. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de maatregelen die doorgevoerd werden in jullie praktijk onder invloed van Covid-19. Dit was noodzakelijk om weer verantwoord en op een veilige manier aan de slag te gaan. Want het ging hier uiteraard om de veiligheid van de patiënten, maar ook die van het team. De verandering heeft dus ook voordelen voor de medewerkers. Maak dat duidelijk en benoem dit expliciet.

62

Betrokkenheid Vraag waar het team denkt moeite mee te hebben en kijk hoe je dit kan inpassen in jouw plan van aanpak. Laat iedereen meedenken, wie weet komen er nog goede ideeën naar voren en kan je gebruik maken van het talent van één van jouw medewerkers.

Denk aan talenten als organiseren, communiceren of ICT. Er zitten altijd wel personen in jouw team die een talent bezitten waar je gebruik van kan maken. Iedereen zal zich gehoord en betrokken voelen bij deze opzet.

Stap voor stap Indien het om een grote verandering gaat is het verstandig om het einddoel in kleine,

dentista

haalbare stappen te bereiken. Zo houd je het overzichtelijk en blijf jij, maar ook je team gemotiveerd om door te gaan. Want hoe leuk is het om weer een stap behaald te hebben!

Evalueer tussentijds met de praktijkeigenaar en met het personeel. Mochten er toch zaken zijn die niet naar wens verlopen, dan kan je dit nog tijdig opmerken. Zo probeer je te voorkomen dat, zodra de verandering wordt doorgevoerd, er personen zijn die de hakken in het zand zetten.

Teamwork Weerstand wil je liever niet, maar het zegt meer dan je in eerste instantie opmerkt en hoeft zeker niet negatief te zijn. Weerstand is in feite niets meer dan het aangeven van een ontwikkeling waar een persoon moeite mee heeft en dat is niet onbelangrijk.

Hoor het verhaal van de mensen die moeite hebben met de verandering aan om ze het gevoel te geven dat zij serieus worden genomen. Kijk samen waar de weerstand vandaan komt en zoek naar een oplossing.

Op deze manier krijg je iedereen makkelijker mee bij het uitvoeren en doorvoeren van de verandering en staan alle neuzen

dezelfde kant op. Vier de behaalde successen met de medewerkers en spreek uit dat je blij bent met het behaalde resultaat. Het is tenslotte teamwork.

Together Everyone Achieves More Testcase Covid-19 De beste testcase om veranderingen door te voeren heb je als praktijkmanager het afgelopen halfjaar gehad. Covid-19 heeft ons hierin aardig op de proef gesteld en het was lastig om de veranderingen zoals hierboven beschreven volledig door te voeren. Er werd van ons verwacht dat de veranderingen direct werden doorgevoerd.

Waar blijf jij dan met je plan van aanpak?

Tijd had je niet, direct aan de slag met de veranderingen die ons werden opgedragen.

Het doel was daarbij duidelijk, maar hoe zet je dit om in je eigen werkomgeving?

dentista

63

Denk aan de aanpassingen met betrekking tot de anderhalve meter in de wachtkamer en kantine, aanschaffen van schermen, inkopen van beschermingsmiddelen die niet altijd leverbaar waren en de communicatie naar patiënten. Hoe krijg je het personeel mee in deze plotselinge verandering en hoe leid je dit in goede banen?

Ook hier geldt weer dat je dit als team samen doet. De verandering kwam voor iedereen van buitenaf. Niet van de praktijkeigenaar of -manager, iedereen stond nu aan dezelfde kant. Op dat moment moet je aantonen dat jullie hierin moeten samenwerken aan datgene wat noodzakelijk is. Als praktijkmanager heb je dan iedereen nodig om het doel te halen. Het ging immers om een veilige werkomgeving voor iedereen.

Tegelijkertijd was het ook een test om te kijken hoe je dit met z’n allen in korte tijd kon oplossen. Het was voor iedereen nieuw.

Communiceer dit ook zo naar het team.

Geef aan dat dit voor jezelf nieuw is en ga samen kijken of het werkbaar is bij jullie in de praktijk.

Binnen de praktijk zijn er tevens zaken veranderd waar je als praktijkmanager geen grip op hebt. Want hoe staat de praktijk er eigenlijk financieel voor? Is er nog wel ruimte voor cursussen en congressen voor het personeel, kunnen we dit jaar nog wel een kerstpakket aan het personeel geven en is er ruimte voor andere zaken? Niet voor iedere praktijk zal er (financiële) ruimte zijn. Deze verandering moet jij met het team ook ondergaan. Probeer duidelijk te krijgen waar wel en geen ruimte voor is. Zo voorkom je onrust binnen het team.

De komende maanden hoopt iedereen dat we langzaam weer naar een ‘gewone’ werksituatie gaan. Het is lastig voorspellen wanneer dat zal zijn, maar tot die tijd moet je er als team staan voor de veiligheid van de patiënt en de praktijkmedewerkers.

Stel een testfase in en evalueer na een paar dagen. Wat niet lekker loopt bespreek je en buig je om naar wat wel zal werken. Blijf hierin communiceren met elkaar zodat het voor iedereen duidelijk blijft. Dit draaiboek heeft niet klaargelegen, dit creëer je zelf in hele korte tijd. Maak nu eens de balans op, kijk terug en evalueer wat goed is gegaan en wat de volgende keer anders kan. Wees trots op jezelf en op je team.

Laat jouw team ook weten wat goed werkt en wat nog beter kan. Maar laat vooral weten dat je trots op ze bent!

Veranderingen

Marenka Franke is praktijkmanager bij Centrum voor Mondzorg Rhenen.

64

Na zes maanden leven we binnen de praktijk nog steeds in een anderhalve meter cultuur. Samen met de adviezen en richtlijnen vanuit het RIVM en de NZa is dit ook een verandering waar iedereen mee om moet gaan. Je zult merken dat er binnen jouw team verschillen ontstaan hoe hiermee om te gaan. Iedereen beleeft ‘het nieuwe’ nu op zijn eigen manier. Belangrijk hierin is dat men zich in het team veilig voelt op de werkvloer. Blijf in gesprek met het personeel. Indien er zich situaties voordoen die voor een werknemer niet prettig zijn, dan is het belangrijk om dit serieus te nemen.

Ga samen met de werknemer op zoek naar een oplossing waarbij hij of zij zich veilig voelt. Dit voorkomt ook ziekteverzuim.

dentista

3M™ Filtek™ Universal Restorative

Simpelweg eenvoudiger.

3M.nl/FiltekUniversal 3M.be/FiltekUniversal

Dit meisje is goud waard

Doe mee aan het Gouden Kronen Plan

Wilt u de gouden kronen uit uw tandartsprak�jk een mooie bestemming geven? Doe dan mee aan het Gouden Kronen Plan van het Rode Kruis.

Zo helpt u kinderen in landen als de Filipijnen. Zij hebben vaak al meerdere overstromingen en tyfoons meegemaakt. Met de opbrengst van uw kronen worden lokale noodhulpteams getraind en families geholpen om zich beter voor te bereiden op rampen. Stuur ook uw oude kronen op en help levens redden!

Mede mogelijk gemaakt door:

Meld uw prak�jk aan op www.rodekruis.nl/goudenkronen

0800-0525 NRK-Ad Gouden Kronen v0.4.indd 1

30/08/2019 10:43:56

Naomi en Willemijn

#dentistryfuckup – 0 berichten, 0 volgers

E

n dan is het thema van deze Dentista Esthetiek. Om nu in dezelfde vallen te trappen – gaan we het weer over het nut van rubberdam gebruik hebben, of bijvoorbeeld de o zulke mooie lichtfoto’s van lippen met diamantjes nadat we composieten hebben gemaakt? Nee, laten we het hebben over de kracht van sociale media. Meisjes van 16 die naar Turkije vliegen om voor 3.000 euro hun hele gebit in porselein te laten zetten omdat ze op Insta een mooie meid hebben gezien die haar tanden daar ook heeft laten doen. Voor diegenen die geen gebruik maken van sociale media – Instagram is een medium waarop je foto’s van je werk tentoonstelt en daarvoor soms ‘cheerings’ ontvangt (mensen die een lofzang over je uitspreken – “You’re the best, doc!!” – “Next level, my friend”) maar ook de mogelijkheid krijgt om finaal met de grond gelijk te worden gemaakt.

Als je op Instagram de hashtags #estheticsdentistry #a e s t h e t i c #aestheticdentistry volgt, vind je van alles. Prachtige voortanden, kiezen, intens artistieke rubberdam constructies, echt heel natuurgetrouwe, keramieken facings maar ook alleen bovenkaken gefotografeerd met ontzettend mooie voortanden – geen idee wat er tegenover zit (beter geen foto’s van niet mooi werk showen want dat geeft risico op online-afbreuk). Of, ook een bekende

66

en veelvoorkomende - prachtige ronde bogen door een onzichtbare beugel, zonder énige interdigitatie afbehandeld.

Ander voorbeeld: vier prachtige en gave voortanden, die daarna zeer nauwkeurig geprepareerd zijn (minus 1,5mm gezond glazuur dus) voor vier eveneens zo mooie facings. En daaronder uiteraard weer de bekende lofzang van collega’s. Lastig om het kaf van het koren te scheiden dus!

Gelukkig kent Nederland ondertussen een hele rij écht goede tandartsen, die zich soms ook online profileren. Die hun kennis delen met losse tussenstappen, of ze zich nou esthetisch specialist noemen of niet (veelal niet overigens, zo te zien).

De belangrijkste tekst voor ons blijft: “When it looks right, it probably is”. Als het functioneel klopt, volgt daarop goede esthetiek. En als tanden te wit lijken (dat vinden wij Nederlanders meestal als het tand-wit witter is dan het oogwit), klopt het niet. Is de gingiva dieprood, dan is waarschijnlijk de biological width overschreden. Als het oogt als kauwgompjes, is je vorm niet anatomisch correct. Gebruik je één kleur, wordt het te monochromatisch oftewel doods en nog zoveel meer parameters die je waarschijnlijk wel bekend zijn.

Als je de juiste mensen uitzoekt om te volgen op Insta - ook zij maken heus fouten, dus voel je daardoor niet geïntimideerd - ga je zelf zien wanneer

COLUMN

dentista

het echt mooi is en waarschijnlijk dan ook functioneel ‘klopt’. Wat bitter klinkt deze column wel, maar wat zou er wat ons betreft dan anders kunnen? Laat fouten zien! Bijvoorbeeld de #dentalfuckup starten? Gewoon alleen voor ons tandartsen? Laat zien waar je de mist in bent gegaan! Laat zien wanneer het een keertje niet mooi werd (als je dan overigens weer ‘cheerings’ van collega’s ontvangt is je dag weer gemaakt ).

Super moeilijk om te laten zien, want hoeveel pijn kan het doen als je geen 50 likes (op zijn minst ontvangt) op een post.

Maar laten we een beweging creëren waarbij we samen de tandheelkunde naar een hoger niveau kunnen tillen!

☺

Wij gaan weer verder lesjes volgen op Insta, want dat is dan wel weer echt heel positief aan dit medium: rubberdam ligatuurtjes knopen, minimaal invasief prepareren, toothlego en natuurlijk ook op zoek naar cheerings (wij doen lekker mee)! #livingthedream #myperfectinstalife #letscreateamovement #dentistryfuckup

Naomi Doelen - algemeen- & restauratief tandarts i.o. bij DentiQ Tandartsen Maarssen, Willemijn van Susante algemeen- & restauratief tandarts i.o. bij XQdent in Bilthoven.

START NIEUW SEIZOEN 21 JANUARI 20

Wil jij je als Tandartsassistent of Preventie Assistent verder ontplooien en je ontwikkelen tot Preventie Assistent of Paro-Preventie Assistent?

Kies dan voor deze zeer complete opleidingen van Dental Best Practice!

Opleiding Preventie Assistent Opleiding Paro-Preventie Assistent De opleidingen zullen vanaf heden ook 2 dagen fysiek op afstand vanuit onze eigen leeromgeving, worden verzorgd. Zo kun je vanuit huis in je eigen tempo ĂŠn tijd de theorie bestuderen onder supervisie van je docent.

Kijk voor meer informatie op onze website:

www.dentalbestpractice.nl

Whitening

Compleet thuisbleekpakket voor

€99,excl. btw

Nieuw! Thuisbleekservice Hét antwoord op de groeiende vraag naar thuisbleken: Compleet pakket met bleeklepels, bleekgel en instructie.

Bleekgel en bleeklepels in 1 pakket geleverd

Zelf proberen?

Inclusief haal- en brengservice via Excent

3 spuitjes, 16% NiteWhite en bleeklepel*

Aantrekkelijke prijs voor uw patiënt Geen gelvoorraad meer in de praktijk

€49,excl. btw

philips-dentalcare.com/excent * Zolang de voorraad strekt.