12 - RODE KHMER
Chaos als beleid Cambodja onder de Rode Khmer
Rode Khmer-soldaten rijden op 17 april 1975 met weinig tegenstand Phnom Penh binnen. Ole Lechner - Chaos wordt vaak gezien als iets dat ongericht en ongeregeld is. Toch kan chaos ook als doelbewust middel dienen, bijvoorbeeld voor autoritaire regimes om hun macht te consolideren of hun ideologie te verwezenlijken. Een goed voorbeeld hiervan is Cambodja onder de Rode Khmer, waar een ‘beleid van chaos’ leidde tot de dood van bijna een kwart van de bevolking. De Rode Khmer voerde daarmee verhoudingsgewijs het dodelijkste regime van de 20e eeuw.
D
e Communistische Partij van Democratisch Kampuchea (CPK), beter bekend als de Rode Khmer, begon in de jaren 1950 als kleine ondergrondse partij. De meeste CPK-leiders hadden gestudeerd in Frankrijk, waar zij lid waren van de Franse Communistische Partij. Veel van hen hadden daarom een ‘Franse’ opvatting ontwikkeld over communisme, democratie en nationalisme, gebaseerd op revolutie. Geïnspireerd door figuren als Robespierre, maar ook Marx, Lenin, Stalin en Mao Zedong, wilden de toekomstige Khmer-leiders na terugkeer in Cambodja door middel van revolutie een ideale communistische samenleving stichten. Toen premier, koning en EINDELOOS JAARGANG 25, NR. 3
staatshoofd Norodom Sihanouk een beleid van repressie tegen communisten afkondigde, vluchtten veel Rode Khmers de bossen in. Van daaruit begonnen ze een guerrillaoorlog tegen het regime. De guerrillaoorlog was onsuccesvol totdat de Vietnamoorlog eind jaren zestig overwaaide naar Cambodja. Amerikaanse bombardementen, bedoeld om Noord-Vietnamese aanvoerroutes te vernietigen, veroorzaakten honderdduizenden Cambodjaanse slachtoffers en verdrongen vele mensen uit hun dorpen. Veel mensen vluchtten naar de stad, maar vele anderen vluchtten het bos in en sloten zich aan bij de Rode Khmer. De Rode Khmer werd daardoor een grote dreiging voor generaal Lon
Nol, die in 1970 Sihanouk had afgezet bij een militaire staatsgreep. Van meet af aan wist de Rode Khmer profijt te maken van chaos. Op 17 april 1975 marcheerde de Rode Khmer de hoofdstad Phnom Penh binnen en zette Lon Nol af. Saloth Sar, beter bekend als Pol Pot, werd ‘Broeder Nummer Een’; leider van Democratisch Kampuchea, zoals ze het land nu noemden. Direct na de machtsovername begon de Rode Khmer hun revolutie in gang te zetten. De CPK was in zijn leer sterk geïnspireerd door de Sovjets en Maoïstisch China, maar wilde beiden in radicalisme overtreffen. Cambodja moest een ‘sprong voorwaarts’ maken, een term die bewust verwees naar de Chinese ‘Grote Sprong Voorwaarts’.
