DAGEN H - 7
wordt ondersteund door archeologisch onderzoek in andere steden in het Romeinse Rijk. Een verklaring hiervoor is dat mensen overwegend rechtshandig zijn en zij door links te houden beter zouden kunnen reageren op eventuele belagers. Er zijn echter geen bronnen voorhanden die uitwijzen dat links of rechts rijden bij wet verplicht was. Aannemelijk is dat in de eeuwen erna het wereldwijd dan ook een wirwar is geweest wat betreft de aan te houden kant van de rijbaan. Dichterbij huis zijn er ook enkele treffende voorbeelden. Hoewel helaas ook hier geen bronnen beschikbaar voor zijn, wil het verhaal dat er in Nederland ook links werd gereden. In ieder geval tot de komst van Napoleon. Links rijden werd om die reden dan ook de norm in de, voor die tijd veroverde, Nederlandse kolonies Suriname en Nederlands-Indië. Waar de metropool op een gegeven moment is overgestapt, daar rijden de voormalige kolonies tot op heden ‘gewoon’ links. Nog dichterbij huis switchte bijvoorbeeld de stad Rotterdam pas in 1917. Terug naar Stockholm: hoe kan het dat één landje in continentaal Europa dapper standhield, maar uiteindelijk toch zwichtte voor het, historisch toch ietwat vreemde, rechts rijden? Gek genoeg reden de meeste Zweden van meet af aan al in auto’s met het stuur aan de linkerzijde. De gedachte hierachter was dat men hierdoor beter zicht had op de rand van de veelal smalle wegen. Op tweebaanswegen leidde deze focus op de berm tot onoplettendheid, met betrekking tot tegenliggers, met allerlei ongelukken als gevolg. In 1955 werd er een referendum gehouden over een eventuele wisseling. Hierbij stemde 83 procent tegen de invoering van rechts rijden. Toen in de jaren erop het aantal auto’s en het grensverkeer met de rechts rijdende buurlanden Finland en Noorwegen enorm toenam, besloot de Rikstag tegen de wil van het volk in te gaan. In 1963 werd het wetsvoorstel om te switchen naar rechts rijden aangenomen door het Zweedse parlement. Toen werd besloten om Dagen H plaats te laten vinden op zondag 3 september 1967. Daarmee werd een gigantische logistieke operatie in gang gezet. Er werd een commissie in het leven geroepen om de overgang in goede banen te leiden. In zwart plastic ver-
pakte verkeerslichten werden opgehangen om pas uitgepakt te worden op Dagen H. Het openbaar vervoer in grote steden als Malmö, Göteborg en Stockholm ging volledig op de schop. Trams werden op grote schaal vervangen door nieuwe bussen (met de opening aan de nieuwe ‘juiste’ kant), terwijl ook ongeveer achtduizend bussen op kosten van de staat werden omgebouwd. Malmö en Göteburg ging zelfs nog verder en exporteerden al hun, nu onbruikbaar geworden, bussen naar Pakistan en Kenia. In Stockholm maakte men van de gelegenheid gebruik om het metrostelsel uit te breiden, hoewel dat al bestond vanaf 1950. Tot slot werd er witte wegmarkering aangebracht ter vervanging van de tot dan toe gebruikelijk gele markering.
Wanneer we kijken naar de geschiedenis blijkt dat ook de Romeinen links ‘reden’. En Dagen H zelf? Gek genoeg verliep die relatief rustig. Dat had natuurlijk alles te maken met de voorzichtige Zweden. Wel leverde het fantastische plaatjes op. Er werden natuurlijk verschillende pogingen gedaan om zo veel mogelijk mensen thuis te laten blijven. Hiervoor werd gretig gebruik gemaakt van hét massamedium van die tijd: de televisie! Gedurende het hele weekend rondom Dagen H werd er een grote televisieshow uitgezonden. Kijkcijferrecords werden vermorzeld door, onder andere, de talentenjacht New Faces. In deze The Voice avant la lettre kwam ene Anni-Frid Lyngstad als winnares uit de bus. Later zou zij bekend komen te staan als een van ‘A’s’ uit ABBA. Toch is het die dag door haar gezongen En Ledig Dag (een vrije dag) niet de grootste Dagen H-hit. Dat is de door journalist Peter Himmelstand geschreven, en door The Telstars gezongen, winnende inzending van een door de overheid georganiseerde liedjeswedstrijd: Håll dig till höger, Svensson. Vrij vertaald: Hou rechts, Svensson. En zo geschiedde. d
Mao’s monsterlijke mussenmoord Koen van Raaij - “Verdomde wezens. Al honderden jaren crimineel. Vandaag zal de dag zijn waarop we het je betaald zetten!”. Dit gedicht is geschreven in de volksrepubliek China en is, tot verbazing van velen, een propagandistisch rijmpje gericht tegen de mus. In februari 1958 lanceert Mao Zedong, de grote leider van de volksrepubliek, zijn ‘Grote Sprong Voorwaarts’ met de intentie om van China een wereldmacht te maken. Als dictator van China waren zijn ideeën heilig en werden al zijn plannen doorgevoerd. Zo ook de Vier-Plagen- campagne, die onderdeel was van de Grote Sprong Voorwaarts. Mao had alleen niet voorzien dat deze campagne een van de ergste milieurampen in de geschiedenis zou worden, gevolgd door chaos en hongersnood. EINDELOOS JAARGANG 25, NR. 3
