A
lergeny – regulacje prawne oraz obowiązek informowania
Działanie alergenów, czyli substancji powodujących określoną reakcję nadwrażliwości danego organizmu, może objawiać się na różne sposoby, np. poprzez wstrząs anafilaktyczny, wysypkę czy inne zmiany skórne. Szczególnym rodzajem alergenów są te, które dostają się do organizmu z pokarmem (tzw. alergeny pokarmowe). Ze względu na ryzyko wystąpienia reakcji na dostarczaną żywność, poszczególne osoby muszą mieć możliwość weryfikacji oraz eliminacji substancji, które mogą wywołać niepożądane reakcje czy zagrażać ich zdrowiu, a nawet życiu. Konieczne było więc uregulowanie kwestii informowania o obecności substancji najczęściej uznawanych za alergeny oraz dla których działanie takie udowodnione jest naukowo. Celem podawania informacji w omawianym zakresie jest umożliwienie konsumentom dokonywania świadomych i bezpiecznych dla nich wyborów. W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że rozróżnić można dwie sytuacje, w których informuje się o obecności alergenów w produktach. Pierwsza z nich dotyczy przypadku, kiedy alergen zawarty jest w produkcie jako jego składnik (lub substancja obecna w składniku). Mamy wtedy do czynienia z celową (zamierzoną) obecnością alergenu w produkcie końcowym. Drugim przypadkiem jest tzw. obecność niezamierzona – kiedy obecność danej substancji wynika z zanieczyszczenia krzyżowego (a więc alergen nie jest składnikiem danego produktu, ale może być w nim obecny). W obu tych sytuacjach obowiązek i sposób podania informacji o alergenie wygląda nieco inaczej.
38
Obowiązkowe podanie informacji o alergenach
W pierwszym przypadku (kiedy alergen zawarty jest w składzie produktu) podstawowym przepisem, który znajdzie zastosowanie jest art. 9 ust. 1 lit. c Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 304, str. 18 ze zm.). Przepis ten stanowi, że obowiązkowe jest podanie wszelkich składników lub substancji pomocniczych w przetwórstwie powodujących alergie lub reakcje nietolerancji (oraz uzyskanych z tych substancji lub produktów), które są wymienione w załączniku II do rozporządzenia nr 1169/2011. Obowiązek ten dotyczy substancji użytych przy wytworzeniu lub przygotowywaniu żywności i nadal obecnych w produkcie gotowym (nawet jeżeli ich forma uległa zmianie). Doprecyzowanie powyższego przepisu wraz ze wskazaniem sposobu oznakowania alergenów na etykiecie produktu znajduje się w art. 21 rozporządzenia nr 1169/2011. Zgodnie z jego treścią, alergeny podawane są w wykazie składników zgodnie z ogólnymi zasadami obowiązującymi przy konstruowaniu wykazu oraz z uwzględnieniem dodatkowych wymogów. Istotną różnicą, w zakresie umieszczania nazw alergenów w wykazie składników jest obowiązek ich podkreślenia i wyraźnego wyróżnienia, np. za pomocą czcionki, stylu lub koloru tła. W praktyce dzieje się to zazwyczaj poprzez wyboldowanie (pogrubienie), podkreślenie czy zapis wielkimi literami nazw tych substancji.
„
... alergeny podawane są w wykazie składników zgodnie z ogólnymi zasadami obowiązującymi przy konstruowaniu wykazu oraz z uwzględnieniem dodatkowych wymogów. Istotną różnicą, w zakresie umieszczania nazw alergenów w wykazie składników jest obowiązek ich podkreślenia i wyraźnego wyróżnienia...
„
