Ballonstof najaar 2022

VAN HET BESTUUR NL

Wat hebben we een prima seizoen te pakken. De boekin gen blijven maar doorgaan en het weer is goed. Natuurlijk gaan vaarten soms niet door vanwege hoge temperaturen of onvoorspelbare wind. Maar over het algemeen een uit stekend jaar voor de ballonvaart, met vele passagiers nog wachtende voor een beleving met ons. Dat is ons gegund na de corona-rompslomp.

Ook op het terrein van nieuwe piloten hebben we goed nieuws. Een achttal (aspirant-)piloten zit in opleiding en een negental toekomstige piloten heeft zich nieuw aangemeld. Dat betekent zeventien piloten in opleiding, dat is geweldig. We hebben veel piloten-op-leeftijd afscheid zien nemen en zien gelukkig de jonge garde binnenkomen. Ook de eerste piloten die vorig jaar zijn geslaagd voor het BPL zijn nage noeg allen inmiddels commercieel aan het varen, op Groep A en B en een uitzondering al op C.

Met Ballonstof samen hebben we gezocht naar een oplos sing om het project 40 jaar Ballonstof mogelijk te maken. We hebben het jubileumboek met een aanzienlijke bijdrage vanuit de afdeling ondersteund, samen met de KNVvLbreed, onze Belgische collega’s KBBF en diverse sponsoren. Dankzij deze bijdragen zijn we in staat geweest om de ‘Leidraad voor Ballonvaarders’ aan al onze leden gratis aan te bieden. Complimenten voor de samenstellers Han Nabben, Luc Van Geyte, Annette Witte en Rutger Coucke. Wat een prachtig boek en nuttig naslagwerk is het gewor den, daar heb je wat aan!

Nu nog even vooruit kijken en het seizoen volvaren. De temperatuur op het moment van schrijven is 32 graden Celsius, en zover bekend zijn alle vaarten vanavond helaas geannuleerd. Dat hoort er ook bij en sommigen zeggen, fijn even rust. Allen succes met het laatste gedeelte van ons zomerseizoen.

René Zwarteveen Voorzitter KNVvL Afdeling Ballonvaren

VAN HET BESTUUR BE

Wat een zomer! We zijn verwend geweest met het prachtige weer en hopen dat we een even mooie tweede helft van ons seizoen kunnen beleven. Zonnig en warm met telkens het geluk dat we konden bal lonvaren zoveel we lief hebben. Honderden passagiers konden dankzij onze passie voor de ballonvaart alweer ervaren hoe mooi ons voor recht is dit elke dag te mogen doen.

Voor de ballonvaarders die het in België nog niet warm genoeg von den mochten we vaststellen dat verschillende teams een prachtige reis gingen maken met hun ballon. Velen streken neer in Todi, Italië om daar tussen de momenten in het zwembad en het degusteren van heerlijke wijnen te genieten in de ochtend van talrijke ballonvaarten. Ook in België genoten vele teams van meetings die ook het geluk hadden om onder een stralende zon tientallen ballons het luchtruim te laten kiezen. Wij hopen dat de resterende ballonevenementen van dit seizoen evenveel succes mogen hebben en de weergoden hen goed gezind zijn. Telkens weer zijn er tientallen vrijwilligers die de verantwoordelijkheid nemen om ons allen (teams, publiek,..) te doen genieten van dergelijke organisaties. Ik wens hen dan ook te danken in naam van onze federatie voor hun inzet telkenmale!

Ook onze competitie-piloten maakten in de afgelopen maanden gretig gebruik van hun vrije dagen om te oefenen voor het aankomende WK in Slovenië. Kenian Dekein en Philippe De Cock vertrokken richting de Coupe d’Europe en Steven Vlegels ging zich mengen in de debatten op het open Tsjechisch Kampioenschap. Steven kwam met de eerste plaats naar huis en is duidelijk klaar voor het WK. We wensen onze delegatie veel succes in Slovenië en we kijken uit naar hun prestaties!

Ik maak ook graag even van de gelegenheid gebruik om iedereen nogmaals attent te maken op de relatie tussen onze teams en de landbouwers. We krijgen regelmatig klachten over het laag overvaren en landen nabij, voornamelijk, paarden. In landing kunnen we soms niet anders – maar vermijd het aub tijdens de vaart om laag over de dieren te varen. Of het betreden met de voertuigen van de terreinen zonder toelating. Zoek aub eerst de eigenaar op alvorens toegang te verschaffen tot hun domein. “Wees lief voor elkaar” is mij altijd geleerd, en laten we deze woorden toepassen ook voor de landbou wers. Ook al is men misnoegd en kwaad - ga het gesprek aan, wees vriendelijk en informeer de collega’s over de gevoelige plekken in je regio. Samen kunnen we werken aan een gezonde relatie tussen alle partijen en garanderen we de toekomst van wat we zo graag doen… BALLONVAREN!

Geniet van de vele vaarten die nog komen dit seizoen!

Namens de Raad van Bestuur KBBF Djorry Simoen

release

NIEUWE SOFTWARE FLYTEC BALLOON 4

Volirium heeft een nieuwe versie van haar software (versie V2.01.00) uitgebracht voor de Flytec Balloon 4 (FB4) met een aantal verbeteringen, waaronder een groter bereik voorr de klim- en daaltonen, een nieuwe flight recordingmodus (de opname begint zodra de envelop wordt verwarmd), een verbeterde meting van grondsnelheid en -richting bij lage snelheden en een aantal bugfixes. Zie voor meer details de softwarepagina van FB4 op flytec-balloon. com. Let op: een van de bugfixes betreft het FB_Actualizer-pro gramma dat op elke FB4 zit. Vanwege een verlopen certificaat kan softwareversie V2.00.04 en ouder niet langer communiceren met de servers van Volirium. Om de software van je FB4 bij te werken, volgt je de instructies op de eerdergenoemde softwarepagina om de nieuwste FB_Actualizer voor je Mac of Windows-pc te downloa den, en vervolgens je Flytec Balloon 4 bij te werken. Ook de soft ware van de Flytec Balloon 6040 heeft een aantal verbeteringen gekregen (versie V3.08d); zie voor meer details de FB6040 software pagina op flytec-balloon.com.

HAAL VÓÓR 31 OKTOBER JE BOEK OP

Leden van de KNVvL Afdeling Ballonvaren en de KBBF kunnen het boek Leidraad voor Ballonvaarders nog tot 31 oktober gratis afhalen op de bekende uitgiftepunten. Let dan op dat je de deadline niet mist, want vanaf 31 oktober worden er geen gratis exemplaren meer verstrekt en is het boek alleen nog te koop, via de websites van de KNVvL en de KBBF, voor € 35 en zolang de voorraad strekt. Ben je lid van de KNVvL Afdeling Ballonvaren of de KBBF maar heb je geen afhaalbewijs ontvangen voor het boek of ben je het kwijtgeraakt? Neem dan contact op met ballonstof@knvvl.nl (Nederland) of redactie@bal loonfederation.be (België).

CO-OUDERSCHAP VOOR LUCHTBALLONBABY

BRITSE DAREDEVILDAMES

Na het boek ‘Balloono mania Belles’ van Sharon Wright (zie Ballonstof voorjaar 2018) is er opnieuw een boek verschenen rond hetzelfde thema: vrouwelijke luchtvaartpio niers. Al kort nadat de eerste bemande Montgolfière opsteeg maakte in 1785 de Britse actrice Letitia Sagein een vaart boven Londen. Ze was de eerste vrouwelijke Britse luchtreizigster. Sindsdien hebben vele Britse dames de zwaartekracht overwon nen. ‘Magnificent Women and Flying Machines’ beschrijft hun avonturen. Onder hen Mrs. Hines, die in 1785 onbedoeld de eerste Britse nachtvaart én eerste waterlanding op haar naam schreef, Emily de Voy, de eerste parachutiste die in 1889 uit een ballon sprong en Rose Spenser, die als eerste Britse vrouw een luchtschip bestuurde. Ook zwaarder-dan-lucht pioniers komen aan bod, waaronder de eerste astronaute Helen Shar man, die in 1991 een week in het MIR ruimtestation verbleef. The History Press, hardcover, 304 pagina’s, £ 20, ISBN 9780750997461.

De Belgische kunstenaar Bart Van Peel, ballonvaarder Koen Audenaert en de Przekroj Foundation – een Poolse stichting die positieve maatschappelijke veranderingen promoot – hebben gezamenlijk het coouderschap op zich genomen van een 34 meter lange baby. De Zomer van Antwerpen had in augustus de primeur van het ‘Baby You’ kunstproject, waarbij de nieuwgeborene op het dak van de Craeybeckxtunnel werd gepresenteerd. De initiatiefnemers willen met het kunstobject vragen oproepen bij het publiek. “Zullen wij het kindje beschermen zoals we dat ook met de planeet moeten doen?”. De ballon is in negen maanden tijd – hoe toepas selijk – gebouwd door Cameron Balloons. In vrije vaart probeert de ballon zich met mand en onderkant envelop zodanig in bewolking te manoeu vreren dat het lijkt alsof de baby bovenop een wolk slaapt: de ultieme bedoeling van de kunstenaar. Na de Craeybeckxtunnel-babyshower ging de babyballon op tournee naar o.a. Engeland en – in 2023 – de VS. Meer info op www.przekroj.pl/en/babyyou.

50 JAAR ALBUQUERQUE

Wat in 1972 begon als een kleine bijeenkomst met 13 ballonnen is inmiddels uitgegroeid tot het grootste ballonevenement ter wereld: het Albuquerque International Balloon Fiesta. Rond het moment van verschij nen van deze Ballonstof vindt de 50e editie van het festival plaats, dat jaarlijks ongeveer 600 ballonnen, 700 piloten en 750.000 bezoekers samenbrengt. Dick Brown, Thomas McConnell, Paul Rhetts en Kim Vesely hebben naar aanleiding van het halve-eeuw-feest een jubileumboek samengesteld, dat verkrijgbaar is via www.riograndebooks.com of www.balloonfiestastuff.com. Hardcover, 222 pagina’s, 312 foto’s, $49,95

RONDDRAAIENDE LUCHTBALLONNEN

Wanneer een side vent onverhoopt weigert om zichzelf weer ter sluiten kan een luchtballon onbedoeld in een ronddraaiende kermisattractie veranderen. Wie wil weten hoe dat voelt, kan sinds deze zomer terecht op de kermis. Bezoekers van het Zeeuwse Goes hadden de wereld primeur. In augustus stond daar de fonkelnieuwe ballonmolen ‘Ballon Voyage’. De attractie van kermisfamilie De Weijer bevat acht ronddraaiende bakjes voor vier personen. Ze worden via een middenmast omhoog gebracht, met bovenin een ‘kanteleffect’. Of een kermisrit mag dienen als DTO-refresher voor sideventhaperingstraining is bij het ter perse gaan van deze editie nog niet bekend.

EERSTE LEIDRAAD VOOR RJP/REMKO WIGGER

Het allereerste exemplaar van de Leidraad voor Ballonvaarders dat van de drukpers rolde is deze zomer tijdens Twente Balloon ing uitgereikt aan het team van Rien Jurg Promotions, de hoofdsponsor van het boek. Remko Wigger nam het boek namens RJP in ontvangst. Hij leverde persoonlijk een aanzienlijke inhoudelijke bijdrage aan de Leidraad: het hoofdstuk Techniek is vrijwel volledig samengesteld uit artikelen van Remko’s populaire Ballonstof-rubriek ‘Techniek & Meer’. Ballonstof-redacteur Han Nabben reikte het boek uit: “Rien Jurg Promotions ondersteunt ons ledenblad al sinds mensenheugenis met inhoudelijke bijdragen en advertenties, en ieder kwartaal weet Remko in Ballonstof een interessant technisch onderwerp helder uit te leggen. Uit de enquête die we in 2020 on der de lezers hielden bleek dat zijn rubriek het meest gewaardeerd wordt.” Remko, gekscherend: “Ik stijg over een half uurtje op voor de laatste festivalvaart, ik kan met het boek mooi nog even snel mijn kennis bijspijkeren.”

EERSTE ORDER AIRLANDER LUCHTSCHEPEN

65e GORDON BENNETT CUP VOOR DUITSLAND Wilhelm en Benjamin Eimers van team GER-3 hebben de 65e editie van de Coupe Aéronautique Gordon Bennett op hun naam geschreven. Na de start in St. Gallen, Zwitserland op 2 september rond 16:00 uur zetten vader en zoon Eimers hun ballon na 2,5 dag varen 1572 km verderop weer aan de grond. De landing vond plaats bij de Bulgaarse Zwarte Zee kustplaats Tsarevo, tussen rijkelijk aanwezige elektriciteits leidingen en windvlagen tot 25 kt. Daarmee wisten zij de prestigieuze gasballonrace na een spannende strijd tussen 17 deelnemers te beslissen. Aangezien de race in principe geor ganiseerd wordt in het land van de winnaar twee jaar eerder, betekent dat dat de #GB2024 vanuit Duitsland zal starten. De 2023-editie zal opnieuw vanuit Zwitserland plaatsvinden, het land van Kurt Frieden en Pascal Witprächtiger die de race in 2021 wisten te winnen. Meer informatie op www.gordon bennett2022.ch.

De geschiedenis van de Airlander 10 van het Britse Hybrid Air Vehicles (HAV) is er een van de lange adem. Oorspronkelijk was het hybride lucht schip ontwikkeld voor het Amerikaanse leger als de HAV 304: met extra vleugel- en staartoppervlakten en aangedreven door propellers waardoor het zowel aerostatische als aerodynamische lift genereert. In 2013 werd de ontwikkeling door het Pentagon stopgezet, waarna HAV het luchtschip in Engeland doorontwikkelde als Airlander 10. Daarvan zijn nu de eerste 10 exemplaren besteld door de Spaanse luchtvaartmaatschappij Air Nostrum, voor binnenlands passagiersvervoer tot 100 personen per luchtschip. Tus sen 2026 en 2031 worden ze geleverd. Het luchtschip heeft een actieradius van 7000 km, kan 5 dagen in de lucht blijven en een maximum snelheid van 130 km/uur bereiken. De duurzaamheidsvoordelen van de ruim 90 me ter lange Airlander 10 – met 90% minder uitstoot ten opzichte van vlieg tuigen – gaven volgens Air Nostrum directeur Carlos Bertomeu de doorslag voor de overstap naar lichter-dan-lucht. Daarnaast heeft het bedrijf voor de opvolger van de Airlander 10 - de grotere Airlander 50 - twee nieuwe ontwikkelingspartners gevonden: AECOM en Blue Skies Holdings. De ‘50’ zal 50.000 kg of 200 personen 2200 km kunnen vervoeren, waarmee men zich o.a. gaat richten op zwaar en oversized transport - tot een omvang van zes ISO-zeecontainers - naar moeilijk bereikbare plaatsen. Meer info op hybridairvehicles.com.

DUURZAAM

CO2-GECOMPENSEERD GAS

Benegas is dé specialist in propaangas. Wilt u een vulinstallatie op maat op uw eigen terrein? Informeer naar de mogelijkheden bij onze experts. Bovendien zetten wij ons in voor een groene toekomst om te kunnen blijven genieten van onze mooie natuur. Al ons propaan is CO2-gecompenseerd.

Wilt u meer informatie hierover?

Maak dan een vrijblijvende afspraak met een adviseur via info@benegas.com

WE MOCHTEN WEER! Ballonfestivals in België en Nederland

23 t/m 25 juni 2022: 30e Ter Steege Ballonfestival Hardenberg

Dankzij het weer was er ook in Hardenberg alle reden om er dit jaar weer een feestje van te maken. Drie avonden kon er gevaren worden maar met dreigende aankomende frontjes was de informatie van meteoroloog, Ab Maas, dan ook echt nodig. Langs de Vecht kon het publiek meegenieten van drie avonden met ruim 30 heteluchtballon nen die het luchtruim kozen. Als eerste vertrok donderdag avond de Flying Duchtman en vrijdagavond mocht Calimero als eerste vertrekken met gasten van de hoofdsponsor Ter Steege. Andere eye catchers waren een kuiken, een beer, de Plopsa ballon, Babbette en Lente en mini ballonnen van o.a. het Land van Cuijk. Ook konden we kennis maken met de nieuwe voorzitter van het bestuur Arend Hofsink. Naast het ballonfestival werd er een drakenbootrace en een muziekpro gramma in een grote feesttent georganiseerd. Bijzonder dit jaar was op vrijdagavond de show op het water met maar liefst 43 fonteinen, licht en vuurwerk. Op de maat van de muziek ontstonden er prachtige sferen, van sprookjesachtig tot een heftige battle, met als slot een zinderende vuurwerk show gecombineerd met de led-verlichte fonteinen en vlam menwerpers.

DOOR HENRIËTTE WARDENAAR.

8 juli: Ballonfair Staphorst

Het eendaagsevent Balloonfair Staphorst kende een prach tige avond. De weersvoorspellingen leken in aanloop van de Balloonfair ongunstig. Maar op de vrijdagochtend kwam het verlossende woord er al uit. Alle seinen konden op groen! De wind nam snel af en alle 35 luchtballonnen kozen het luchtruim. Vele ballonteams steunen de boeren, zo ook Mees van Dijk met zijn Barneveldse kuiken. Men onthulde een ban ner op het kuiken met de tekst ‘Trots op de boer!’. Niet alleen de ballonnen zorgden voor vermaak. Zo was er op de bier weide voor jong en oud genoeg te beleven. Kinderen konden hun energie kwijt op een flink aantal springkussens. De avond werd afgesloten met een nightglow; zeven ballonnen brachten de avond tot een waardig einde.

20-24 juli: 35e Friese Ballonfeesten

De 35ste editie van het grootste ballonevent van Nederland was een groot succes. Net als in 2019 was de toegang gratis en stroomde de Nutsbaan vier avonden bomvol met publiek.

Op de donderdag werd al in de ochtend besloten om het gehele programma af te gelasten vanwege hevige regenval.

Maar alle andere avonden konden 40 ballonnen het lucht ruim in. De ballonfeesten kreeg namelijk voor de 35ste editie ontheffing om meer dan de standaard 35 ballonnen de lucht in te laten gaan. Vele specials waaronder de telefooncel van Thomas Gleixner en de Mc Donalds van Daan Elfering bleken grote publiektrekkers. Met een grote kermis rondom de baan was er genoeg vertier voor iedereen. Een geslaagde editie voor aftredend voorzitter Herman Kleinsmit.

DOOR YOURI PRUIM.

29-31 juli: Les Hô Vols Honnelles

Voor het eerst tijdens het plaatselijke Ducasse d’Autreppe werd gedurende drie dagen een kleinschalige ballonmeeting georganiseerd. De wind hield de ballons vele malen aan de grond. Enkel op zaterdagmorgen konden de aanwezige zes luchtballonnen in rustige omstandigheden het luchtruim kie zen. Het is de bedoeling om deze meeting elke twee jaar te organiseren. DOOR KEVIN BOON.

6 augustus: Montgolfiades de Molenbaix

Tijdens deze 20-jarige jubileumeditie kon de organisatie niet minder dan 29 ballonnen inschrijven om deel te nemen. De aanwezige noordoostenwind voorkwam dat het talrijk aanwezige publiek alle ballonnen kon zien opstijgen, pas laat kwam de wind onder de limiet, waardoor er slechts vijf kon den opstijgen. Voor het publiek werd bij de ondergaande zon de heks Babbe nog even opgezet. Volgende afspraak: 5 augustus 2023.

DOOR KEVIN BOON.

11-13 augustus: Zomer van Antwerpen

Tijdens de Zomer van Antwerpen was een van de opvallendste acts de static presentatie van ‘Baby You’. Waar op donderdag in allerijl de presentatie in een park moest worden geannu

SAMENSTELLING GERJAN CREBOLDER MET BIJDRAGEN VAN HENRIËTTE WARDENAAR, YOURI PRUIM, KEVIN BOON EN BEN BLÄSS.

NA TWEE JAREN AFWEZIGHEID VANWEGE DE CORONAMAATREGELEN WAS ER EINDELIJK WEER RUIMTE OM BALLONFEESTEN TE ORGANISEREN. DAT GEBEURDE IN BELGIË EN

NEDERLAND DAN OOK VOLOP. DE ORGANISATOREN MOCHTEN NIET KLAGEN OVER HET WEER EN DATZELFDE KAN GEZEGD WORDEN OVER DE ONVERMOEIBARE SPEAKER JAN ODINK DIE OP MEERDERE FESTIVALS MET ENTHOUSIASME ZIJN ENCYCLOPEDISCHE KENNIS OVER BALLONVAREN OVER HET PUBLIEK UITSTORTTE.

ANTWERPEN,

DEINZE, FOTO: KEVIN BOON

HOTTON, FOTO: KEVIN BOON

BARNEVELD, FOTO: BEN BLÄSS

BARNEVELD, FOTO: GERJAN CREBOLDER HARDENBERG, FOTO: HENRIETTE WARDENAAR

JOURE, FOTO: BEN BLÄSS

evenementen

12

leerd door de heersende ‘code rood voor natuur en bos’ vond de organisatie voor vrijdag en zaterdag een waardig alterna tief op de oude spoorsite ‘Spoor Oost’. Het publiek kon op een ruime en brandveiligere plaats genieten van de op de wind wiegende baby.

DOOR KEVIN BOON.

13-14 augustus: AVS Balloonmeeting Deinze

De AVS Balloonmeeting, na vele jaren Eeklo als uitvalsbasis te hebben gehad, was nu voor het tweede jaar op rij te gast in Deinze op de parking van het complex De Brielpoort aan de Leie. Hierdoor waren er iets minder luchtballonnen, maar daarom niet minder gezellig. De beide vaarten konden onder rustige omstandigheden plaatsvinden met ongeveer 30 ballon nen.

DOOR KEVIN BOON.

14 augustus: Des ballons et des ailes Le Roeulx

Deze ballonmeeting vond vele jaren plaats eind juni, maar werd verschoven naar de maand augustus en losgetrokken van de plaatselijke gilden-ommegang/carnaval. De wind was bij aanvang gunstig, waardoor, op twee ballonnen na, de aan wezige ballonnen konden genieten van een vaart richting het ‘Hellend vlak van Ronquières’: een indrukwekkende scheepslift.

DOOR KEVIN BOON.

15 augustus: Sport- & Ballonhappening Sint-Truiden

Deze ballonmeeting vond vele jaren de eerste zondag van augustus plaats, maar werd in 2022 naar 15 augustus (O.L.V. Hemelvaart) verschoven op de planning. Onstabiel weer zorgde ervoor dat de organisatie reeds rond het middaguur de stekker uit de passagiersvaarten trok. De ingeschreven specia levorm-ballonnen werden wel verwacht om op de Grote Markt hun geplande static show te verzorgen voor de kinderen.

DOOR KEVIN BOON.

17-20 augustus: 38e Ballonfiësta Barneveld

Terwijl velen dachten dat het mooie weer tijdens de 38e editie van de Internationale Ballonfiësta Barneveld wel op zou zijn bewezen vier prachtige avonden het tegendeel. Uitschieters waren de donderdag- en zaterdagavond met filevorming op alle wegen en in totaal over vier dagen rond de 25.000 beta lende bezoekers. Op woensdag stegen er toch nog 17 en op vrijdag ruim 20 heteluchtballons en special shapes op. Op de twee andere avonden kozen alle 35 ballonnen het luchtruim, waaronder de McDonaldsballon, een Duitse telefooncel, de vliegende schotel van Jan Fokken en andere speciale ballons uit binnen- en buitenland. Op woensdag doopte burgemeester Jan Luteijn twee nieuwe Barneveldse ballons en een dag later maakten enkele burgemeesters uit de regio en de commissaris van de koning John Berends een mooie vaart over de WestVeluwe.

DOOR GERJAN CREBOLDER.

24-27 augustus: 30e Twente Ballooning Ook Twente Ballooning kon dit jaar op het Hulsbeek bij Oldenzaal weer doorgaan. Op de woensdagavond vertrok als eerste Remko Wigger met zijn gloednieuwe ballon, die gedoopt werd, de PH-RWI. Daarna volgden de overige ballon nen, waaronder Mr. Globie, een Zwitserse poedersuikerbusballon, een tijger, het Mc Donaldsmenu, een schroevendraaier een heftruck en vrolijke Babbette. Ook de donderdag was het goed vaarbaar weer. Nadat op vrijdag eerst de nightglow was gecanceld werden ook de avondvaarten afgelast. Zaterdag zag er iets beter uit. Na een tweede briefing op het veld bleek dat sommige piloten het wel en andere niet zagen zitten om op te stijgen. Het kwam erop neer dat niet alle ballonnen vertrok ken. Pal voor het VIP terras werd de nieuwe special shape Mr. Globie getoond. Na een spetterende vuurwerkshow bleven de ballonvaarders, hun crews en genodigden nog lang bijeen onder de opzwepende klanken van de Jigger Bigger-band.

DOOR HENRIËTTE WARDENAAR.

26-28 augustus: Hottolfiades Hotton

Tijdens het laatste weekend van augustus kon vanaf het eilandje in de Ourthe, midden de dorpskern van Hotton, met een dertigtal ballonnen opgestegen worden gedurende vier van de vijf geplande vaarten. Tijdens de vijfde vaart was de wind de spelbreker, en konden slechts enkele ballonnen de lucht in. Volgende afspraak: 25 tot 27 augustus 2023.

DOOR KEVIN BOON.

1-4 september: Vredefeesten Sint Niklaas

Voor de 73e editie van de Vredefeesten in Sint-Niklaas presen teerden zich in totaal 66 ballonteams, waaronder 13 special shapes uit 7 verschillen landen. Bovendien boden 10 inter nationale modelballonteams een fleurige show. De massaal aanwezige menigte werd in het hart van de bruisende bal lonstad door het gereedmaken en het opstijgen in een ware euforie verplaatst. Een hoogtepunt was het aanschouwen van de special shapes, waarbij met name Mister Globie, de Flying Dutchman, de supergrote Badeend, het Zwitserse Theehuis en het spectaculaire vuurwerk veel indruk maakten. De dyna miek op de Grote Markt was dermate indrukwekkend dat je er kippenvel van kreeg. Het waren dromerige taferelen waar de golven van enthousiasme onder de menigte geen grenzen kenden. Het was een feest voor iedereen - een feest van vrede. Het spontane applaus na afloop van het evenement ging uit naar de stad Sint-Niklaas onder aanvoering van burgemeester Lieven Dehandschutter en wethouder Inge Somers en naar het organisatieteam o.l.v. Roy Sax, dat zich elk jaar onvermoeibaar inzet om het ballonfestival tot in de perfectie te organiseren en waar veiligheid, discipline en het bevorderen van vriend schapsbanden hoog in het vaandel staan.

DOOR BEN BLÄSS.

PERMITTED DAMAGE

Bij wat voor schade aan de envelop mag je blijven varen?

DOOR REMKO WIGGER

Cameron

Schade onder de eerste horizontale load tape, boven het Nomex (Cameron) of in de eerste 4 m boven het Nomex (Thunder & Colt) is gelimiteerd tot gaten en scheuren van 1,5 m. Daarboven (tot maximaal de evenaar) zijn gaten en scheuren tot maximaal 50 mm toegestaan. De afstand tussen twee gaten mag niet groter zijn dan 4x de grootte van het grotere gat. Er mogen niet meer dan 15 gaten in dit deel van de enve lop aanwezig zijn en niet meer dan 5 per paneel.

Schade boven de evenaar is gelimiteerd tot gaten en scheuren met een maximale grootte van 12 mm. De afstand tussen 2 gaten moet minimaal 50 mm zijn, er mogen niet meer dan 15 gaten in dit deel van de envelope aanwezig zijn en niet meer dan 5 per paneel.

Ook toegestane schade, behal ve dan die genoemd onder punt 1, moet voor de volgende jaarlijkse of 100-uurs keuring worden gerepareerd.

Schroeder

Kleine scheuren van maximaal 5 cm zijn toegestaan in de onderste 3 rijen. Winkelhaken zijn niet toegestaan en de schade mag ook niet binnen 5 cm van een horizontale of verticale load tape liggen.

Ultramagic

Er mogen maximaal 3 panelen beschadigd zijn in de onderste 1/3 van de ballon. De grootte van de schade is hierbij niet van belang.

In de bovenste 2/3 zijn gaten van maximaal 10 mm toege

staan. Deze mogen niet binnen 25 mm van een load tape liggen, met niet meer dan 5 gaten per paneel en niet binnen 50 mm van elkaar. Niet meer dan 3 panelen in deze bovenste 2/3 mogen zulke scha des bevatten.

Kubicek

Net als bij Cameron is schade onder de onderste horizon tale load tape (behalve D en ED types) of in de onderste 4 m boven het Nomex (D en ED types) toegestaan. Boven het hier voor genoemde deel van de envelope zijn gaatjes van maxi maal 5 mm toegestaan.

Lindstrand Tech

Tussen het Nomex en de eerste horizontale load tape zijn scha des toegestaan van maximaal 1,2 m. Daarboven zijn kleine gaatjes of scheurtjes toegestaan met een maximale grootte van 12 mm.

Hoewel ballonnen erg verge vingsgezind zijn, is het belang rijk om de limieten van je ballon te kennen. Dit artikel beschrijft zoals gezegd alleen de toege stane schade aan je envelop; uiteraard worden er ook limieten gesteld aan mand, brander en cilinders. Denk hierbij aan de staalkabels of de bodemplaat van een solid floor mand. Ook deze limieten zijn terug te vinden in de Flight Manuals van de fabrikanten. Ongeacht of schade toegestaan is of niet, is het verstandig om schade te laten repareren. Naast dat iedere schade een verzwakking van het materiaal betekent, zouden we als ballonvaarders ook de intentie moeten hebben met goed materiaal bij onze gasten aan te komen. Daarbij is de gehele branche gebaat.

WE KENNEN HET ALLEMAAL WEL: EEN SCHEURTJE OF GAATJE IN DE BALLON. ALS DAT SCHEURTJE OF GAATJE EEN PANEEL GROOT IS, DAN LATEN WE DAT UITERAARD REPA REREN. MAAR WAT IS VOLGENS DE FABRIKANTEN NOG TOEGESTAAN OM MEE TE VAREN? IN DE VERSCHILLENDE FLIGHT MANUALS STAAT DUIDELIJK OMSCHREVEN WAARMEE JE NOG MAG VAREN EN WAT REPARATIE VEREIST. HIERONDER VIND JE EEN OVERZICHT VAN DE LIMIETEN WAARMEE EEN ENVELOP NOG INGEZET MAG WORDEN.

voor het geval dat … VEILIGE AANSTEKERS

DOOR HANS VAN HOESEL

Ondertussen neemt de daalsnelheid toe en jij denkt nog aan het afwerken van je checklist, zoekt de aansteker op en instru eert de gasten in de ballonmand. En dat allemaal vanaf een hoogte van 1000 voet? Vergeet het! Uw scribent heeft dat ervaren en de nuchtere conclusie is: bereid je gasten voor op een harde landing! Want dat overschakelen naar de tweede brander (die het ook laat afweten), vervolgens de checklist afwerken, die verdraaide aansteker zoeken en ook nog probe ren om een pilot light aan te steken: het neemt allemaal veel teveel tijd, en dus hoogte, in beslag.

Razendsnel

De oorzaak van mijn akkefietje, dat zich enkele jaren geleden afspeelde met vier personen in een 120, is nog steeds niet duidelijk. Beide pilot lights lieten het tijdens die vaart afwe ten. Was dat het gevolg van vervuilde propaan? Of een slecht onderhouden brander? Het was de tweede vaart na de jaar

lijkse inspectie notabene. Eén ding weet ik wel: het ging alle maal razendsnel. Duizend voet hoogte stelde echt niets voor, die waren zo verloren, om vervolgens met een harde klap op een pas ingezaaide maïsakker neer te komen. Je moet er niet aan denken wanneer dit voorval zich boven aaneengesloten bebouwing had voorgedaan.

Plasma aansteker Een ontluisterende ervaring was ook, dat het werken met de welbekende lasaansteker onder stressvolle omstandighe den niet zo eenvoudig is als het eruit ziet. Ik heb er dan ook afscheid van genomen. Tegenwoordig hebben we voor-hetgeval-dat een via USB-oplaadbare plasma aansteker bij ons, met een flexibele hals.

Het geheel hangt in een zelfgemaakt opvallend etui met klit tenband aan het branderframe. Eenvoudig, simpel, zichtbaar en altijd direct beschikbaar voor het geval je het nodig hebt. De aansteker is ook met handschoenen aan goed te gebrui ken. Je moet wél bij tijd en wijle de aansteker opladen! Een aardige bijkomstigheid is dat gasten soms nieuwsgierig zijn en speculeren over wat er in het gele etui zit. Dat geeft dan weer aanleiding voor een inhoudelijk gesprek over ballonvaren.

ER ZIJN TWEE TYPEN ELEKTRISCHE PIËZO AANSTEKERS, MET EN ZONDER FLEXIBELE HALS. BEIDE UITVOERINGEN HEBBEN EEN STA TUS-INDICATIE VAN DE OPLAADBARE CEL. ZE ZIJN OP INTERNET TE KOOP, ZOEKTERM: ‘ELECTRIC CANDLE LIGHTER’. OOK ZIJN ER GAS GEVULDE AANSTEKERS OP DE MARKT. NADEEL: DEZE GEBRUIKEN BUTAAN EN DAT IS NIET ALTIJD HANDIG BIJ LAGE BUITENTEMPE RATUREN, DE VLAM KAN DOOR TURBULENTIE MAKKELIJK DOVEN.

OPVALLEND ETUI MET KLITTENBAND AAN HET BRANDERFRAME. DE AFMETINGEN VAN HET ETUI ZIJN 28 X 8 CM. WIL JE DEZE KANT-EN-KLAAR AANSCHAF FEN, NEEM DAN CONTACT OP VIA A.C.WITTE@PLANET.NL. DE PRIJS IS € 14,50 INCL. VERZENDKOSTEN BINNEN NEDERLAND. OOK DE OPVALLENDE ‘DAY GLOW’ STOF IS VERKRIJGBAAR. FOTO GUNA ANDERSONE.

STEL JE BENT OP - PAK ‘M BEET - 1000 VOET AAN HET DOBBEREN EN PLOTSELING WORDT HET DOODSTIL. JE ACTIVEERT DE HOOFDBRANDER EN ER SPUIT ALLEEN PROPAAN OMHOOG, GÉÉN VLAM. NIETS! TERWIJL DE BALLON STEEDS SNELLER DAALT, SCHAKEL JE RAZENDSNEL OVER NAAR DE TWEEDE BRANDER MAAR OOK DIE REAGEERT NIET ZOALS JE ZOU VERWACHTEN.

EEN ONGEMAKKELIJK

GORDON SCHWONTKOWSKI

JE

Eén moment kan je leven als ballonvaarder zomaar voor altijd veranderen: een propaanbrand, een extreme weersverande ring, een hoogspanningskabel, een simpele windstoot of een harde landing. Hopelijk is iedereen er zonder kleerscheuren vanaf gekomen, maar mogelijk leidt één en ander tot materi ele schade, passagiersletsel of erger. Je verzekering dekt wel licht de schade, maar dat compenseert niet de mentale impact die mogelijk volgt. Een ernstig incident kan je leven zomaar indelen in de tijd vóór en de tijd na het ongeval. Wie ooit een ballonongeval heeft meegemaakt, en het gevoel herkent, is niet de enige. Meerdere ballonvaarders zullen ooit, in meer of mindere mate, worstelen met de nasleep van een, klein of groot, incident.

Een universitair hoofddocent psychiatrie en ballonvaarders, eerstehulpverleners en crewleden die de ernstige ongevallen

hebben meegemaakt hebben voor dit artikel hun kennis en ervaring gedeeld.

Invloed op hoofd en lichaam

Of je nu onbeschadigd bent weggelopen van het incident, of ernstig gewond bent geraakt na een traumatische gebeurte nis: wees voorbereid op de fysieke stresssymptomen, emoties en gedragsveranderingen die kunnen optreden. Die sympto men kunnen variëren van vrij mild tot tamelijk ernstig, en van tijdelijk tot langdurig. Regelmatig voorkomende symptomen zijn, in meer of mindere mate (zie tabel hieronder).

Deze symptomen treden mogelijk pas weken of maanden na het incident op, en kunnen voor een langere tijd komen en gaan. Het is daarbij van belang om weer vooruit te gaan kijken, naar de toekomst in plaats van het verleden, en hulp

Schuldgevoel

Eenzaamheid

Zelfdestructieve

Vermijden

Angst

mensen, plaatsen Emotionele onthechting

Desinteresse in ‘leuke dingen’

daarbij te accepteren. Een verstoord privé- of arbeidsleven, of pijn en verdriet dat maanden na het ongeval niet minder wordt, kan duiden op een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Als je het incident voortdurend opnieuw blijft beleven, zoek dan professionele hulp die kan helpen hiermee om te gaan.

Verlies en verdriet

Een ernstig ongeval met persoonlijk letsel kan veel verdriet veroorzaken, maar ook het ‘slechts’ beschadigen van uw bal lon of van uw perfecte persoonlijke veiligheidsrecord kan een gevoel van verlies opwekken. Verlies duurt eeuwig, maar ver driet meestal niet – en zou dat ook niet moeten doen. Recent onderzoek laat zien dat we niet allemaal de bekende ‘vijf stadia van verdriet’ (ontkenning - boosheid - onderhandelen/ vechten - depressie - aanvaarding) meemaken of in deze volg orde doorlopen. Ieder mens gaat er op zijn eigen manier mee om. Dat betekent uiteraard niet dat je het verdriet in isolatie moet ondergaan, integendeel: gedeeld verdriet weegt min der zwaar: praat erover met anderen, waarbij professionele hulpverleners ervoor zijn opgeleid om je te begeleiden op een manier die vrienden of familieleden eenvoudigweg niet kun nen.

Survivor’s guilt

‘Survivor’s guilt’ kan ook ballonvaarders en crewleden pla gen. Het is het gevoel dat je niet genoeg hebt gedaan, dat je zelf de klap had moeten opvangen of dat je iets verkeerd hebt gedaan, simpelweg doordat je zelf geen schade hebt geleden door je handelen, maar anderen wel. Twijfelen aan wat je hebt gedaan, niet hebt gedaan of had kunnen doen, kan uitmonden in een eindeloze cirkel van speculatie, onbe antwoordbare vragen en mentale marteling. Het ervaren van persoonlijke verantwoordelijkheid gaat in dat geval voorbij gezonde grenzen. Je zult mogelijk altijd vragen blijven hou den over die specifieke vaart, maar zorg ervoor dat je herstel daar niet door belemmerd wordt. Natuurlijk is dat makkelij ker gezegd dan gedaan, maar ‘afsluiten’ is niet alleen moge lijk; het is noodzakelijk.

Acceptatie

Actief werken aan herstel zal uiteindelijk leiden tot accep tatie: wonden genezen en huiden wordt dikker. De pijnlijke gevoelens nemen na verloop van tijd af, waarbij het herstel vraagt om wederopbouw naar een ‘nieuw normaal’. Dat kan een paar dagen of een paar jaar duren, maar het leven gaat door. Deze 10 zelfzorgtips kunnen je helpen bij het herstel:

Tien zelfzorgtips die kunnen helpen bij het herstellen van een ernstig incident

1. Weet dat het beter wordt

Ook dit zal voorbijgaan, niet alleen vanwege het verstrijken van de tijd, maar ook omdat je actief werkt aan je herstel en het creëren van nieuwe herinneringen.

2. Realiseer je dat ‘het’ altijd bij je blijft Vecht er niet tegen of ontken het ongeval niet; het is een deel van je geworden, maar slechts een deel. Je leert er in de praktijk mee om te gaan.

3. Erken je gevoelens

Uit je gevoelens van woede, verdriet en rouw. Deel het met een therapeut, ballonvarende collega of geliefde. Ook het opschrijven van je verhaal kan helpen.

4. Routines opnieuw opbouwen

Een gestructureerde dag houdt je geest gefocust en kalm. Voorspelbaarheid = stabiliteit. Neem niet te snel teveel hooi op je vork, totdat je er klaar voor bent.

5. Zorg goed voor jezelf

Stress belast je lichaam. Regelmaat, rust en lichaamsbeweging bevorderen je welzijn en stabiliseren stemmingen. Slaap helpt je geest om ge beurtenissen te verwerken. Eet gezond.

6. Heb geduld met jezelf

Er is geen vast tijdschema naar herstel. Heling en aanpassing vergen tijd en inzet. Focus op je herstelstappen in plaats van stil te staan bij enkele gebeurtenissen of tegenslagen.

7. Accepteer hulp van anderen

Tijd voor jezelf is oké, maar jezelf isoleren is dat niet. Accepteer hulp van professionals, geliefden, vrienden, collega-ballonvaarders of -crewle den.

8. Houdt jezelf en anderen die getroffen zijn goed in het oog Niemand kent je beter dan jijzelf. Blijf je bewust van vooruitgang, tegenslagen, kansen en ben alert op zelfdestructief gedrag. Zoek hulp waar nodig!

9. Vind weer vreugde

Sta jezelf toe om je weer goed te gaan voelen. Een ongeluk is geen automatische levenslange gevangenisstraf van ellende.Ga weer glimlachen en genieten van goed gezelschap.

10. Het draait niet alleen om jou Jezelf even vergeten is soms wellicht het beste. Je kunt vrijwilligerswerk gaan doen of een groter doel gaan dienen. Er is altijd wel iemand die hulp goed kan gebruiken, die wellicht dieper in de put zit dan jijzelf. Het zal jullie allebei helpen.

Stoppen of doorgaan met ballonvaren?

In eerste instantie twijfel je mogelijk, afhankelijk van de ernst van het incident, of je door wilt gaan met varen of crewen. Neem niet te snel een beslissing tot stoppen of doorgaan. Verwacht geen onmiddellijke duidelijkheid in die beslissing en verkoop je ballonspullen niet te snel. Je eerste gevoelens na een ongeval zijn het minst stabiel en duurzaam. Gun jezelf even de tijd voordat je belangrijke beslissingen neemt. Het be antwoorden van de volgende vragen kan daarbij helpen:Er zijn veel belangrijkere zaken in het leven dan luchtballonnen, maar laat niet het ongeluk je voorwaarden voor vertrek uit de bal lonvaart bepalen. Kies je ervoor om je ballon aan de wilgen te hangen, zorg er dan als exitstrategie voor dat je op weg bent naar een andere mooie bezigheid of overtuigende toekomst,

kunt in plaats van wat je niet kunt zal het herstel versnellen. Leer ervan en deel het geleerde met anderen. En als volledig herstel moeilijk blijkt, raak dan niet meteen in paniek maar focus op de eerstvolgende stap richting herstel die voor je ligt.

Auteur Gordon Schwontkowski ontwikkelt voor de Balloon Federation of America (BFA) veiligheidsprotocollen en trainingen. Hij publiceerde diverse artike len en boeken over veiligheidsgerelateerde onderwerpen. Dit artikel, dat hij schreef voor de BFA onder de titel ‘After the accident’, is opgesteld in samenwerking met Dennis Helmuth MD PhD, klinisch universitair hoofddocent psychiatrie aan de University Hospitals of Cleveland, Ohio.

18Relevante vragen om jezelf te stellen, wanneer je twijfelt over stoppen of doorgaan

1. Waarom ben je begonnen met ballonvaren? Waarom ben je het blijven doen?

2. Hoe lang vaar je al? Maakt het een groot of klein deel uit van je leven?

3. Waarom zou je stoppen? Wanneer zou je gestopt zijn als het ongeluk niet was gebeurd?

4. Welke activiteiten kunnen het ballonvaren en bijbehorende sociale netwerk vervangen?

5. Zullen je eventuele blessures genezen of zullen ze het varen langdurig belemmeren?

6. Steunen degenen die het dichtst bij je staan het doorgaan met ballonvaren?

7. Wat zijn je doelen en mijlpalen bij een eventuele ‘comeback’?

8. Kun je met je ervaring een hoger doel dienen? Hoe/waar kun je delen wat je hebt geleerd?

in plaats van naar het vermijden van een pijnlijk verleden. En laat indien mogelijk je slechtste ballonvaartherinnering niet je laatste zijn. Maak eventueel nog één vaart als je besluit om te stoppen. De herinneringen zullen je een leven lang bijblijven – maak je laatste ballonvaartervaring positief en helend.

Tenslotte

Degenen die zich het beste aanpassen na een ernstig inci dent, zijn veerkrachtig en emotioneel wendbaar. De moderne psychologie heeft gezond en adaptief gedrag uitgebreid bestudeerd, en daarbij vaardigheden gedefinieerd die je zelf kunt oefenen en leren. Veerkrachtig of emotioneel wendbaar zijn betekent een aantal zaken:

• het oplossen van problemen en het handhaven van een kwaliteit van leven in het licht van stress en verdriet;

• omgaan met emoties, impulsen en gedrag;

• positief en toch realistisch zijn over de toekomst;

• het incident zien voor wat het is, terwijl je uitdagingen omarmt die het heeft gecreëerd;

• onderhouden van gezonde relaties (die mogelijk kunnen veranderen, beginnen of eindigen);

• erop vertrouwen dat je tegenslagen aankunt.

Neem de touwtjes in handen. Leer ervan. Leun op vrienden en familie. Wees dankbaar. Ga weer ballonvaren of sla een nieuwe richting in. Voorkom dat wat er is gebeurd opnieuw kan gebeuren. Herkader het. Vergeef jezelf en anderen. Weet wanneer je het moet loslaten. Je richten op wat je wel

Expositie en lezing

zaterdag 22 / zondag 23 oktober 2022 van 10:00 tot 17:00 uur Stichting Heemkundekring ’t Roakeliezer in zaal ’t Anker, Grootdorp 73 te Merselo (L)

Features include: altimeter, variometer, and tempera ture indicating displays, flight timer, audio alarms, and an integral GPS showing ground track and speed. The DBI3 also has an on-board flash memory capable of storing up to 10,000 hours of recoverable flight data. It is powered by an integral LiPo battery lasting up to 12 hours per charge; no replaceable batteries to contend with. It has a metal body, one Bluetooth antenna and one GPS antenna. It also has a rotary switch that ensures safe travelling with the DBI3 total ly disconnected from the battery.

Buy from our webshop www.dbi3.com or contact our BENELUX Sale Station via the Dutch Eric Baltussen at info@ballonsport-marl.de or +492365508785.

Price: 1,099 € (excluding VAT). Shipping included. More than 1,000 units sold worldwide Digitool Instruments AB Dalagatan 13, Box 6190, 10233 Stockholm, Sweden

HERINNERINGEN AAN EEN KLEURRIJK MENS Emiel Achterberg over zijn vader Henri

GERJAN CREBOLDER

Henri werd gegrepen door de begin jaren ‘80 in ons land populair wordende ballonsport. Hij bouwde zelf een modelhe teluchtballon en daarover verscheen in 1987 een artikel in het februarinummer van het blad Hobby Bulletin, een blad voor modelbouwers. ‘Hij kreeg daardoor bezoek van de modelbal lonvaarders Pieter Kooistra en Peter Kelder die, evenals mijn vader, later ook ballonvaarder zouden worden’, vertelt Emiel.

‘Zijn eerste vaart maakte mij vader op zijn verjaardag, 2 april 1988, en hij werd door het ballonvirus gegrepen’, vertelt Emiel. Hij kreeg contact met Harry Tijhuis van de Hupselse Ballon Sociëteit en werd daar ‘Ballonmeister’ zoals ze dat bij onze Oosterburen noemen. Daar maakte Oscar Dragt ook deel van uit en hij werd Henri’s instructeur. Henri moet een oplettende leerling zijn geweest met gevoel voor techniek en veiligheid en een tot aan zijn overlijden behouden belangstelling voor meteo. In 1989 deed Henri, na afloop van de ochtendvaarten van de Nederlandse kampioenschappen in Doetinchem, in bijna volle thermiek nog even examen bij Matthijs de Bruijn en behaalde zijn brevet.

‘Mijn vader was een uiterst veilige ballonvaarder’, verklaart Emiel, ‘en hij had er geen probleem mee om een collega fijn tjes op een fout te wijzen. Bij hem draaide alles om veiligheid.’ Mogelijk had dat te maken met zijn beroep: elektrotechnicus met als specialisatie werkzaamheden in hoog- en laagspan ningskasten. Dan kun je je geen fouten permitteren.

In 1997 werd de eerste ballon aangeschaft. Uiteindelijk leidde Henri’s hobby tot het oprichten van ‘Achterberg Ballonvaarten’ in Haaksbergen; een familiebedrijfje waarbij zijn vrouw Trees de boekingen verzorgde, crewde en als retrieve officer fun geerde. Ook zoon Emiel hielp mee en, jullie raden het al, ook hij werd ballonvaarder en behaalde zijn brevet in 1994 en later ook zijn vliegbrevet.

Henri Achterberg was een graag geziene gast bij ballonmeetings. Hij ging, samen met Willy Sanneman van de firma WISA, Oscar Dragt en Clemens Machielsen in 1993 met de PH-BAL (‘Bunch of Balloons’) naar Albuquerque, maakte vaarten in Oostenrijk en Zwitserland maar bovenal in zijn eigen streek. ‘Hij maakte gedurende zijn leven zo’n duizend vaarten’, rekent Emiel uit.

Henri Achterberg was een kleur rijke man met een imposante snor, brede glimlach en prachtige verha len vol humor over wat hij tijdens het ballonvaren beleefde. Hij zou bezig geweest zijn met het schrijven van een boek over zijn landingen, een project dat ik graag samen met hem had opgepakt.

‘Fysiek kostte het ballonvaren steeds meer moeite’, vertelt Emiel, ‘zijn hart leverde problemen op en dus werd besloten dat hij geen commerciële vaarten meer zou maken. Zijn laatste zelfstan dige vaart maakte hij in 2011 van Haaksbergen naar Enschede’. Daarna ging hij mee als crewchief wanneer Emiel een vaart maakte. In 2019 over leed Henri’s vrouw en werd het leven voor hem moeilijker, ofschoon hij zich bepaald niet terugtrok uit het sociale leven. Op 14 maart kwam er een einde aan zijn bijna 75-jarig kleur rijke leven.

Uiteindelijk stopte ook Emiel met het uitvoeren van commerci ele opdrachten. Hij maakt nu nog een aantal vaarten per jaar om zijn ballonbrevet te behouden. Hij volgde een opleiding tot audioloog en koestert de log- en plakboeken waarin de geschiedenis van de door zijn vader beleefde ballonavonturen zijn vastgelegd.

OP 14 MAART VAN DIT JAAR OVERLEED HENRI ACHTERBERG. VOOR VEEL BALLONVAARDERS UIT HET OOSTEN VAN ONS LAND WAS HENRI EEN BEGRIP, VAAK OOK EEN VRAAGBAAK. REDEN OM MET ZIJN ZOON EMIEL HERINNERINGEN AAN ZIJN VADER OP TE HALEN.

LICHTER-DAN-LUCHTMACHT

De allereerste Nederlandse luchtmacht was geen onverdeeld succes

Toen de bemande luchtballon in 1783 werd uitgevonden, waren de verwachtingen hooggespannen. De toepassingsmo gelijkheden waren eindeloos, zo leek het, vooral wanneer de ‘lugtbol’ met zeilen en roeispanen in de gewenste richting zou worden gedirigeerd. Maar de ballon liet zich moeilijk temmen. Het grootste gedeelte van de negentiende eeuw bleef de spec taculaire uitvinding koppig de richting van de wind kiezen.

Militaire interesse

Desondanks kreeg, tegen het einde van de negentiende eeuw, het Nederlandse leger interesse in de ballonvaart voor militaire toepassingen. Luchtballonnen hadden tijdens de Duitse bezet ting van Parijs (1870-1871) een spectaculaire rol gespeeld in de communicatie van de belegerde Parijzenaars met de vrije buitenwereld. Tien jaar daarvóór hadden de Fransen ook al eens, tijdens de oorlog met Oostenrijk, luchtballonnen ingezet om vanuit de lucht de vijand te bespieden. Dat alles was in Nederland niet onopgemerkt gebleven.

DOOR HAN NABBEN

JACHTVLIEGTUIGEN

EEN DOELBALLON WORDT IN 1908 OP OEFENTERREIN OLDEBROEK OPGELATEN. FOTO: W.H. COOL, OVER LUCHTVAART (1908)

Artillerie-kapitein De Wit onderzocht daarom of men in Nederland het militaire vizier ook op het luchtruim moest gaan richten. Het antwoord op die vraag volgde in 1882, en bleek positief: De Wit concludeerde dat bemande kabelballonnen konden worden ingezet voor terreinverkenningen, en onbe mande kabelballonnen om seinen over grote afstanden over te brengen. Vrije ballonnen vond hij vanwege de onbestuurbaar heid ongeschikt (twee jaar na De Wit’s onderzoek ontwikkel den Renard en Krebs hun bestuurbare luchtschip). Ook conclu deerde De Wit dat het handig was om postduiven in te zetten, in geval van belegering, om de communicatie met de bui tenwereld op gang te houden. Ook dat werd als ‘luchtvaart’ beschouwd en beide aanbevelingen van De Wit – de inzet van kabelballonnen én de aanschaf van postduiven – werden door het Nederlandse leger opgevolgd.

had onvoldoende draagkracht om personen mee omhoog te nemen maar zou gaan dienen om lichtsignalen over te bren gen en bovendien, zo was de gedachte, kon de ovale ballon worden ingezet als mobiel gasreservoir voor de Kijkuit. In april 1887 werden beide ballonnen binnen de genie ondergebracht in het speciaal hiervoor opgerichte ‘ballondetachement’ onder commando van kapitein Quarles van Ufford.

Sceptisch

Van een breed gedeelde overtuiging van het nut en de nood zaak van legerballonnen was overigens geen sprake, en na een bijna-ongeluk met de Kijkuit nam de sceptische houding alleen maar verder toe. Tijdens een legeroefening in 1887 steeg luitenant Meier met de Kijkuit op vanaf het fort aan de Biltstraat in Utrecht. Zijn collega’s zouden vanuit Houten een mars gaan lopen, en het was de bedoeling dat Meier hen van uit de Kijkuit zou spotten, maar dat plan verliep niet geheel vlekkeloos. Een harde wind deukte de bolvormige kabelballon na lancering in, waardoor er gas uit de ballon stroomde en de mand gevaarlijk ging overhellen. Naarmate de ballon meer gas verloor en de wind meer vat kreeg op het steeds verder ingedeukte gevaarte, begon deze ook nog eens gevaarlijk te slingeren. De geschrokken balloncrew haalde de Kijkuit weer snel naar beneden en de marcherende collega’s werden niet waargenomen. Na het incident kwamen de beide legerballon nen nauwelijks nog uit de opslag. Aan de andere kant van het koninkrijk - in Nederlands-Indië - werd in 1890 bij Atjeh nog wel kortstondig geëxperimenteerd met ballonopstijgingen. In de zomermaanden werden daar enkele proeven uitgevoerd met een kabelballon van de op Java woonachtige Engelse bal lonvaarder Spencer, maar ook die experimenten vonden geen vervolg.

Doorstart

Kijkuit

In 1886 werd de daad bij het woord gevoegd. De Nederlandse Genie gaf opdracht aan het Parijse Lachambre om een kabel ballon te fabriceren. Deze bolvormige ballon (diameter 12 meter; inhoud 900 m3) kreeg de toepasselijke naam ‘Kijkuit’: de ballon zou als bemande uitkijkpost gaan dienen bij veld verkenningen. Op 19 augustus 1886 werd de Kijkuit voor het eerst opgelaten. De ervaringen stemden tot tevredenheid en een jaar later werd de kleinere ‘Telegraaf’ met 190 m3 inhoud in gebruik genomen. Deze ballon was in de winter van 1886-1887 door de genie zelf in elkaar gestikt. De Telegraaf

Na het Kijkuit-debacle werd in militaire kring nauwelijks nog nagedacht over militaire activiteiten in de lucht. Dat veran derde kort na de eeuwwisseling, toen kapitein Petri in 1901 een lezing verzorgde over ‘Militaire Luchtscheepvaart’. Een en ander leidde tot de detachering van luitenant P.J. Post van der Steur bij het Militär-Aeronautische Anstalt in Wenen, waar hij in de zomermaanden van 1902 een ‘Militär Aeronautische’ cursus volgde. Hij maakte enkele opstijgingen per kabelballon en steeg drie keer op in een vrije ballon, wat voldoende bleek om als allereerste Nederlander een officieel ‘brevet tot ballon commandant’ te bemachtigen.

Op aanraden van Post van der Steur schafte het leger enkele Zodiac-doelballonnen aan, die hij in Wenen in actie had gezien. Deze doelballonnen dienden als schietschijf bij leger oefeningen, en werden vanaf oktober 1904 op Artillerie Schietkamp Oldebroek ingezet. De langwerpige vliegerballon nen hadden een ‘stabiliteitsslurf’ waar de wind doorheen kon

stromen, waardoor de ballonnen aanzienlijk stabieler in de lucht bleven hangen dan de eerdergenoemde Kijkuit. Ze wer den aan kabels opgelaten tot zo’n 800 meter hoogte, en met elke voltreffer werd de perforatie groter. Uiteindelijk gaven de langzaam leeglopende ballonnen zich gewonnen en keerden ze weer terug op aarde. In de Utrechtse Damlustkazerne was een ballonwerkplaats ingericht om de doelballonnen weer op te lappen voor hergebruik: na verloop van tijd veranderden de Zodiacs dan ook in een grote lappendeken. Tot 1914 werden ze voor dit soort schietoefeningen ingezet.

Luchtschip Duindigt

In 1911 werd de Nederlandse luchtmacht-avant-la-lettre ver sterkt me een heus luchtschip, want inmiddels was de bestuur bare luchtballon voldoende doorontwikkeld om praktisch inzetbaar te zijn. De eigenaar van draf- en renbaan Duindigt in Wassenaar, Walter Jochems, schonk het driepersoons 910 m3 luchtscheepje genaamd ‘Duindigt’ aan de Nederlandse regering om de vaderlandse luchtvaartactiviteiten een impuls te geven. Om het luchtscheepje in gebruik te kunnen nemen werd (K)NVvL-bestuurslid Walaardt Sacré door Zodiac-directeur De la Vaulx in het Franse Saint Cyr opgeleid tot de ’s lands eerste Nederlandse luchtschipcommandant. Die opleiding zou overigens tevergeefs blijken. Minister van oorlog Colijn wist niet de benodigde gelden vrij te krijgen om het lucht schip daadwerkelijk te kunnen exploiteren. Het parlement zag destijds, achteraf wijselijk, meer toekomstperspectief in het nieuwe en veelbelovende (maar technisch nog onbetrouwbare) gemotoriseerde vliegtuig.

Veel verder dan de proefvluchten in Frankrijk kwam de Duindigt niet. Walaardt Sacré had echter de smaak te pak ken: hij werd in 1913 de eerste commandant van de nieuwe opgerichte luchtvaartafdeling van het Nederlandse leger in Soesterberg. Het vrijwel ongebruikte luchtscheepje Duindigt werd opgeslagen in Fort Vossegat in Utrecht om nooit meer gebruikt te worden. Schenker Jochems ontving als dank voor zijn gift - en wellicht als pleister op de wonde - het Ridderkruis in de Orde van Oranje Nassau.

Koninklijke Luchtmacht

De Kijkuit, de Telegraaf, de Atjeh-ballon, de Oldebroekse doelballonnen en het luchtscheepje Duindigt vormen zo de niet al te indrukwekkende eerste schreden richting militair gebruik van het luchtruim. Succesvol of niet: deze ‘lichterdan-luchtmacht’ was de voorloper van de huidige Koninklijke Luchtmacht.

IN DANKBAARHEID

IN DE MOTTENBALLEN.

FOTO BOVEN: WALTER JOCHEMS, EIGENAAR VAN DRAF- EN REN BAAN DUINDIGT IN WASSENAAR, SCHONK IN 1911 HET DRIEPER SOONS LUCHTSCHEEPJE DUINDIGT

DE NEDERLANDSE REGE RING, VOOR MILITAIRE

VOOR ZOVER

MILITAIRE

AD’S BALLON BESOGNES

Last van de hitte

Ondraaglijke hitte teistert het land en de lucht. Passagiers bellen of dit wel verantwoord is. Ballonvaren en hitte lijkt hen een onlogische combinatie. Het is wel vaker warm, even boven de dertig gra den, een dag of twee, soms drie, maar nu lijkt het erop dat we in een landklimaat terechtkomen, met einde loze noordenwinden die het water tot onder de bodem verdampen.

Ik zeg overmoedig dat het boven in de lucht koeler is dan op de grond. Als ik het KNMI bel om dit voor alle zekerheid te verifiëren, blijkt het te kloppen. Het scheelt twee graden.

Gelukkig staat er in de verwachting een onstuimige noordenwind met een hoop kou-advectie. De volgende dag is echter niet veel beter, maar een mens went aan alles en wat gepland staat moet doorgaan. Aan de incheckbalie staat een dame. We durven haar gewicht niet te vragen en ook de weegschaal wagen we er niet aan want die gaat maar tot 150 kg. Toch maar een extra ballon uit de stellingen gehaald, zodat er geen smeltende druppels nylon naar benden gaan dwarrelen.

Ook de dieren hebben het moeilijk. Loom van de hitte liggen ze in de stal of in de schaduw van een boom. Is dat voor ons ballonvaarders, vanuit de lucht, lastiger om te zien? Soms wel. Aan de omheining zie je wel iswaar waar paarden worden gehouden, stallen zijn meestal wel zichtbaar en probleemgebieden staan op de kaart aangegeven, maar toch kan het onverhoopt fout gaan. Een dame van een paar straten verder belt op. Zij is de eigenaresse van een dierenopvang - een soort asiel. Er was een ballon laag overheen gevaren en een hevig geschrokken varken ontsnapte daardoor aan zijn omheining. Dierenarts erbij, trammelant.

Het ging haar niet om het geld, maar ze bekommerde zich om de dieren die ze verzorgen. Uiteindelijk belt de ballonvaarder haar op, met de mededeling dat het haar probleem is en dat een betere afrastering alles oplost. Verder wordt haar asiel niet op de gevoelige gebiedenkaart gezet, want die is alleen voor dure die ren zoals struisvogels en papegaaien. Op een vergoeding hoeft ze niet te rekenen. Na een beetje publiciteit kwam alles weer goed gelukkig.

Ook ballonvaarders hebben soms last van de hitte.

De Italian International Balloon Grand Prix EEN BALLONVAKANTIE IN HET PRACHTIGE UMBRIË

HET BALLONFESTIVAL IN TODI, UMBRIË IN HET MIDDEN VAN ITALIË VINDT AL 34 JAAR PLAATS. HET WORDT MET ENTHOUSIASME GEORGANISEERD DOOR RALPH SHAW, DIE REGELMATIG BENADRUKT DAT HET EEN ‘BALLONVAKANTIE’ IS. DAT VERKLAART DE LOSSE MANIER WAAROP E.E.A. IS GEORGANISEERD. ER ZIJN VIER OPSTIJGLOCATIES EN JE MAG ZELF UITZOEKEN WAAR JE OPSTIJGT. ER IS GEEN METEO VOORHANDEN ANDERS DAN (DIT JAAR IN IEDER GEVAL) IEMAND DIE ELKE DAG WINDVECTOREN DOORSTUURT VIA DE GROEPSAPP.

Wij arriveerden na twee dagen en 1600 kilometer rijden bij Todi en besloten de volgende ochtend vanaf Sismano op te stijgen, omdat dat lekker dicht in de buurt lag. Aangekomen bij het opstijgterrein bleek dat we die dag het enige team waren om daar vandaan op te stijgen. Wisten we wel zeker dat we op een ballonfestival met 92 ballonnen waren? Was dit wel de opstijglocatie?! Beiden waren echter waar en eenmaal opgestegen zagen we in de verte de andere ballonnen han gen. Een heel aparte ervaring!

Sismano bleek achteraf de locatie te zijn waar vandaan het minst vaak wordt opgestegen. Hoofdlocaties zijn Ponta Naia vlak onder Todi en Acquarossa, een voormalig vliegveldje dat eigenlijk het hoofdkwartier is. De vierde locatie is Pantalla airfield, een ultralight vliegveld dat net boven Todi ligt. De locaties liggen (ruim) een half uur rijden uit elkaar. De mooiste opstijglocatie is die van Porte Naia, onder Todi. Zeker als de wind richting Todi staat. Als je terugkomt van de vaart kun je

bij ‘Cleri’ heerlijke croissants met koffie of thee krijgen voor weinig geld. Vlakbij staat vaak ook de tankwagen opgesteld; het gas is gratis.

De communicatie vond hoofdzakelijk via een Whatsapp groep plaats. Een dag van tevoren werd aangegeven wat de beste opstijglocaties zijn voor de volgende ochtend. Er is dus geen ochtendbriefing waar iedereen elkaar ziet en spreekt. Tegen de avond varen is geen optie.

Vanwege het nabij gelegen vliegveld van Perugia was er een Notam waarin stond dat je alleen binnen een bepaald tijdvak (06.00 – 08.00), gebied (een cirkel rondom Todi) en hoogte (0-4000 voet) mocht varen, maar daar viel goed mee te leven. Omdat het elke dag vaarbaar weer was, stelde Ralph een ver plichte rustdag in voor iedereen. En dat was ook wel nodig tijdens dit negen dagen durende festival. Omdat wij inderdaad op ballonvakantie waren, namen wij twee extra rustdagen/

DOOR COEN VAN DEN HEUVEL

vakantiedagen. Dat was vanuit de organisatie geen enkel pro bleem en meerdere teams deden dat.

Todi is een mooi oud plaatsje en de omgeving is er werkelijk schitterend. We hebben prachtige vaarten achter de rug. Er zijn wel veel elektriciteitsdraden en telefoonlijntjes, dat is dus goed opletten. Bovenin was de wind 6-10 kt. maar onder in was het vaak volledig windstil - dan was het soms moeilijk landen. Er zijn eigenlijk geen grasvelden maar wel meer dan genoeg gemaaide graanvelden. Hekken kennen ze vrijwel niet en een boer hoef je niet te zoeken, je mag de ballon vrijwel overal neerzetten, tot op het dorpsplein zelf als het niet anders kan. Umbrië is verder een heuvelachtig gebied en afgezien van één snelweg is het voor de crew soms een avontuur om over de kleine landweggetjes te rijden.

Er waren drie ‘wedstrijddagen’ waarop ergens een groot kruis werd neergelegd, waar je dan op aan kon sturen. Wij hebben ons daar niet druk om gemaakt. Qua gezamenlijke activiteiten was er dit jaar, in de naweeën van Corona, nog niet zoveel te doen: er was een feestavond die georganiseerd werd door de burgemeester, waar alle teams welkom waren, en een BBQ op een gezellige wijnboerderij.

Wij vonden Todi een heel mooi alternatief voor Chambley. De vakantie zelf kwam niet helemaal uit de verf, maar dat lag aan de extreem hoge temperaturen dit jaar: 38 graden daar waar het normaal gesproken 28 graden is…

TODI PRAKTISCH

• V.w.b. de slaaplocatie is het aan te raden om naar de opstijglocaties te kijken. Ergens tussen Ponte Naia en Aquarosso in is het handigste qua reistijd. Wij zaten op vijf minuten afstand van de meest zuidelijke locatie en Aquarosso lag op 45 minuten rijden vanaf ons appartement.

• Met 38 graden is een zwembad bij je appartement aan te raden.

• Boek je een appartement via de organisatie, dan is het inschrijfgeld gratis.

• Het enige wat de organisatie van je vraagt is of je op een moment in de week twee passagiers mee wilt nemen van de organi satie.

• Gas tanken gebeurt op één of twee opstijglocaties, afhankelijk van de dag.

• Je wordt geacht je via de app elke ochtend na de landing af te melden, zodat Ralph kan controleren of je inderdaad vóór 08.00 uur bent geland.

• Communicatie vindt voornamelijk plaats via Whatsapp. De communicatie via de appgroep verloopt niet altijd even duidelijk.

• Er is geen tot weinig publiek behalve in het weekend, dan wordt daar iets meer moeite voor gedaan door bijv. met alle ballon nen vanaf Acquarossa op te stijgen.

• Neem een auto mee die hellingen kan trekken van 10%.

• Probeer op een vlak stuk te landen, dat scheelt een hoop sjouwwerk.

• Een vlag aan je kroonlijn is handig om de windrichting in de gaten te houden (als die wind er al is). Je kunt voor verrassingen komen te staan wanneer de wind ineens 90 graden draait.

• Attracties in de omgeving die wij bezocht hebben ondanks de hitte zijn Todi, Cività di Bagnoregio (de stervende stad), wijn gaarden en diverse kleine dorpjes, kasteeltjes.

• Meer informatie vind je op www.sagrantinocup.it of via organisator Ralph Shaw (ralphshaw@tiscali.it).

PARIJS EN DE WERELDTENTOONSTELLING VAN 1878 VAN BOVEN

DOOR GERJAN CREBOLDER

In 1878 vond in Parijs van 1 mei tot en met 10 november een Wereldtentoonstelling plaats. Het was de derde alweer die in de Franse hoofdstad werd georganiseerd. De tentoonstel ling was vooral ter viering van de wederopbouw van Frankrijk na de Frans-Duitse oorlog van 1870/’71. Het was geen kleine expositie; het terrein was maar liefst 267.000 m2 groot waarvan 219.000 m2 werd ingenomen door het hoofdgebouw van de expositie: de Champ de Mars. Langs de 730 meter lange Avenue des Nations waren veel nieuwe uitvindingen te bewonderen zoals de telefoon van Alexander Graham Bell, de megafoon en fonograaf van Thomas Edison en ook de horizon tale compoundstoommachine van het Nederlandse bedrijf Stork. Vanaf 30 juni was er ook het gereedgekomen hoofd van het Vrijheidsbeeld te zien, dat later bij New York zou worden opgebouwd.

Wie het tentoonstellingsterrein van boven wilde bekijken, kon daarvoor bij de Tuileries in een kabelballon stappen. Ballonvaarder Baptiste Jules Henri Jacques Giffard (1825-1882) bood per keer vijftig passagiers de gelegenheid nu eindelijk eens in een ballon te klimmen en Parijs van boven te bekijken - en eventueel zelfs te foto graferen! De ‘ballon captif a vapeur’ bereikte een hoogte van tussen de 400 en 600 meter en werd na afloop van het tochtje met behulp van een 300 pk motor weer ingehaald. In de mand van de ‘l’ingenieur Henri’ moeten gedurende twee maanden ongeveer 35.000 bezoekers zijn opgestegen. Per dag maakte Giffard zo’n 12 opstijgingen. Wie na afloop van zijn

of haar opstijging daarvan nog een tastbare herinnering mee naar huis wilde nemen, kon een medaille kopen. Dat, aan een rood-wit-blauw-lintje opgehangen, brons verguld kleinood werd ontworpen door medailleur C. Trottin. Op de achterzijde was ruimte vrijgehouden om desgewenst naam en dag van opstijging te laten graveren.

Kabelballonnen bestaan al sinds de Slag bij Fleurus, die op 26 juni 1794 werd uitgevochten. De Fransen zetten toen voor het eerst een kabelballon in, om het slagveld te kunnen overzien. De slag vond plaats tussen een Frans leger van meer dan 70.000 man onder generaal Jean-Baptiste Jourdan en een coalitie leger van onder andere Oostenrijkers en Noordelijke en Zuidelijke Nederlanders, onder Frederik Jozias van Saksen-Coburg-Saalfeld.

Ook tijdens de Eerste Wereldoorlog werden dergelijke bal lons voor militaire doelen (verkenning) ingezet. Later zouden, zowel incidenteel als permanent, kabelballonnen ingezet wor den voor civiele, lees toeristische doeleinden. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij de tempels van Angkor in Cambodja, het Engelse Bournemouth, in Frankrijk in Epernay, bij Marne La Valleé, het kasteel van Cheverny en nog steeds in Parijs, nu in het park André Citroën. Dertig personen kunnen zich, op een hoogte van slechts 150 meter, vergapen aan een uitzicht over de stad.

VRAAG & ANTWOORD

“AAN WELKE VOORWAARDEN MOETEN EASA BALLONVAARDERS

BUITEN EASA-GEBIED VOLDOEN, EN HOE ZIT HET PRECIES MET NIET-EASA PILOTEN DIE BINNEN EASA VAREN?”

De regelgeving rond wel/niet EASA-piloten die op wel/ niet EASA-ballonnen in wel/niet EASA-gebied willen varen is tamelijk onoverzichtelijk. Er kunnen zich uiteenlopende situaties en combinaties voordoen, die in twee tabellen op de volgende pagina worden toegelicht. Deze overzichten betreffen vereenvoudigde weergaves van de heersende regelgeving. Ze beogen niet compleet te zijn en hoewel bij het samenstellen van de informatie zorgvuldigheid is betracht, dien je zelf de betrokken National Aviation Authorities (NAA’s) te raadplegen en de informatie te checken. Waar in het overzicht staat dat je bij het ILT moet zijn voor gelijkstellingen en toestemmin gen, geldt dat uiteraard alleen als het ILT over dit onder werp gaat: dus bij een NL-piloot of een NL-geregistreerde ballon of een evenement in NL. In andere gevallen dien je ILT te vervangen door de desbetreffende NAA. De NAA voor België is het DGLV (Directoraat-generaal Luchtvaart).

Wie inhoudelijke vragen heeft over dit onderwerp kan contact opnemen met Karel Abbenes via karelabbenes@gmail.com.

Een EASA-ballonvaarder …

Bijvoorbeeld:

• Een Belgische ballonvaarder neemt met eigen ballon deel aan het Grand Est Mondial Air Ballons in Frankrijk.

• Een Italiaanse ballonvaarder gaat als freelancer in Nederland commercieel varen, voor een Nederlands bedrijf op in Nederland geregistreerde ballonnen.

Houders van een EASA-brevet en een EASA-medical mogen in principe in alle EASA-landen varen op een in de EASA geregi streerde ballon. Zolang de vaart niet commercieel is gelden daarvoor geen beperkingen, anders dan uit het brevet of de regelgeving blijkt.

Als je met BPL met commerciële rating en een Klasse 2 Medical in het buitenland, maar binnen EASA-gebied, wilt opereren moet je in het Operations Manual van de operator met een ingediende en goedgekeurde Declaratie zijn bijge schreven als piloot voor de ballon waarmee je gaat varen.

Je moet ook een Operator Proficiency Check succesvol heb ben afgelegd. Het kan zijn dat je in sommige EASA-landen moet aantonen dat je bekend bent met de lokale omstandig heden.

Een niet-EASA ballonvaarder…

Bijvoorbeeld:

• Een Canadese ballonvaarder huurt in Italië een ballon om daar deel te nemen aan de Sagrantino Balloon Grand Prix in Todi, Italië.

• Een Braziliaanse ballonvaarder gaat als freelancer in Portugal varen, voor een Portugees bedrijf op in Portugal geregistreerde ballonnen.

Wanneer een piloot van buiten EASA-gebied binnen EASA met een EASA-geregistreerde ballon gaat varen, kan door de orga nisatie van een ballonfestival of -wedstrijd bij de NAA waar de vaart plaatsvindt (ILT voor NL) een kort-geldige validatie wor den aangevraagd. Deze is maximaal 28 dagen geldig. De ‘28 dagen regeling’ is speciaal voor een festival of wed strijd in het leven geroepen. Voor een festival, wedstrijd of kort bezoek is een dergelijke validatie noodzakelijk: het varen op een EASA-ballon met een niet-EASA brevet wordt dan tijde lijk en onder voorwaarden toegestaan. Voor de validatie kan een vaart met een FI noodzakelijk zijn; de NAA/het ILT kan nl. aanvullende eisen stellen als de veiligheid daarmee gediend is. Zie ook EU.2020.723; in Artikel 8 onder 2 en 3 staat beschre ven dat iemand met een niet-EASA brevet die commerciële activiteiten wil ondernemen daarvoor een speciale aanvraag moet indienen bij ILT. ILT zal dan kijken naar kennis en kunde. Het afleggen van een skilltest/LPC/OPC is dan noodzakelijk. Er wordt o.a. gecontroleerd of er voldoende kennis van taal en BFCL aanwezig is en of er wordt voldaan aan de medische eisen. De piloot moet zijn opgenomen op de documentatie van de operator en door de verzekering geaccepteerd zijn.

Een niet-EASA-piloot kan zijn of haar brevet van een nietEASA-land ook converteren naar een EASA-BPL. Dat is moge lijk indien de eisen die aan het brevet in het niet-EASA land voldoen aan de ICAO eisen Annex 1. Daarnaast moet aan de volgende eisen worden voldaan (zie ook EU.2020/723): a) succesvol afgelegd examen Air Law en Human Performance; b) succesvolle BPL-skilltest (zoals bedoeld in Part BFCL); d) in bezit van Medical Klasse 2; e) voldoen aan FCL.055: Language Proficiency Endorsement en f) Min. 100 uur PIC.

Bijvoorbeeld:

• Een Nederlandse ballonvaarder neemt met eigen ballon deel aan het Albuquerque International Balloon Fiesta.

Als je buiten de EU wilt opereren met een EASA-ballon, com mercieel of niet-commercieel, moet je een Klasse 2 Medical hebben om aan de Annex 1 van ICAO te voldoen. Met alleen een LAPL-Medical en dus zonder Klasse 2 Medical voldoe je als niet-commerciële piloot niet aan de ICAO Annex 1 regel geving.

Bijvoorbeeld:

• Een Amerikaanse ballonvaarder leent tijdens het Arauka Balloon Festival in India de Nederlandse ballon van een mede-deelnemer, om een vaart te maken.

Deze situatie zal zich niet zo vaak voordoen, maar een nietEASA ballonvaarder die met een EASA-ballon buiten EASAgebied wil varen, dient aan de EASA regelgeving te voldoen, ofwel een EASA-brevet op zak te hebben, en minimaal een Medical-2

Een EASA-ballonvaarder …

Bijvoorbeeld:

• Een Duitse ballonvaarder vaart op een Amerikaanse special shape tijdens de Internationale Montgolfiade in Warstein, Duitsland.

Om als EASA-piloot binnen EASA-gebied op een ballon te mogen varen die buiten EASA-gebied staat geregistreerd heb je, naast je EASA-brevet en EASA-Medical, tevens een geldige brevet en een geldig Medical nodig van het land waar de ballon geregistreerd staat. Voor Special Shapes die een afwij kend CoA hebben gelden overigens mogelijk andere regels.

Let op: tot 31-12-2022 geldt nog dat je met een generale validatie als EASA-brevethouder op een UK-ballon met G-registratie binnen EASA-gebied kunt varen. Deze regeling vervalt per eind van dit jaar, vanaf die tijd zul je een volledig CAA-brevet (ofwel UK-brevet) moeten hebben. De validatie kan je downloaden via https://publicapps.caa.co.uk/docs/33/CERTIFICATE%20OF%20 VALIDATION.pdf. Je moet een Klasse 2 Medical hebben om gebruik te mogen maken van deze validatie.

Een niet-EASA ballonvaarder…

Bijvoorbeeld:

• Een Canadese ballonvaarder vaart met eigen ballon tijdens de Vredefeesten in St. Niklaas, België.

De toestemming hiervoor hangt van het land af waar de (goedgekeurde en luchtwaardige) ballon geregistreerd staat. Indien de piloot op een ballon vaart die in het land is geregi streerd waar hij/zij zelf ook woont/staat ingeschreven, volstaat vaak een Medical Klasse 2 en een aanvullende verzekering. De piloot moet namelijk een ICAO Annex 1 conform brevet hebben, d.w.z. met een Klasse-2 Medical en hij/zij moet vol doende verzekerd zijn. In veel niet-EASA landen gelden er andere verzekeringsbedragen dan binnen Europa. Het kan dan lastig zijn om een bezoekende ballon van buiten EASA-gebied voldoende verzekerd te krijgen.

Let op: specifiek voor de Verenigde Staten gelden andere regels dan voor andere landen buiten de EU. Deze zijn vastge legd in de zogenaamde ‘BASA TIPL’ overeenkomst die in juni 2022 is ingegaan. Daarin staat dat piloten die in binnen EASAgebied wonen maar een FAA (Amerikaans) brevet hebben en op N-geregistreerde (Amerikaanse) ballonnen willen varen over zowel een FAA- als ook EU-brevet moeten beschikken. Anders wordt het als de piloot in de VS woonachtig is, dan gelden dezelfde voorwaarden als voor andere niet-EASA landen en mag de piloot met een (goedgekeurde en luchtwaardige ) N-geregistreerde ballon binnen EASA-gebied varen, met min. Klasse-2 Medical en aanvullend verzekerd).

Bijvoorbeeld:

• Een Belgische ballonvaarder neemt met een in Brazilië gehuurde ballon deel aan het Festival de Balonisma in Torres, Brazilië.

• Een Nederlandse ballonvaarder gaat als freelancer in Australië varen, voor een Australisch bedrijf op in Australië geregistreerde ballonnen.

Als je buiten EASA-gebied wilt opereren, commercieel of niet commercieel, moet je een Klasse 2 Medical hebben om aan de Annex 1 van ICAO te voldoen. Zonder Klasse 2 Medical voldoe je niet aan de ICAO Annex 1 regelgeving. In ieder land buiten EASA-gebied waar je wilt ballonvaren met een niet-EASA geregistreerde ballon kunnen additionele eisen aan ervaring en breveteisen worden gesteld. Check in alle gevallen of aan de verzekeringseisen wordt voldaan. In veel landen buiten EASA-gebied zul je een Operator Proficiency Check succesvol moeten afleggen en een validatie van het brevet moeten krijgen

Bijvoorbeeld:

• Een Indiase ballonvaarder neemt met eigen ballon deel aan het AlUla ballonfestival in Saudi Arabië.

Een Canadese ballonvaarder

als

in de VS varen, voor een Amerikaans bedrijf op in de VS geregistreer de ballonnen.

Hier vindt alles buiten EASA-gebied en dus buiten EASAregelgeving plaats.

ONDER VOORBEHOUD VAN FOUTEN EN/OF WIJZIGINGEN.

EROP DAT REGELGEVING AAN VERANDERING ONDERHEVIG KAN ZIJN: DE OFFICIËLE PUBLICATIES VAN DE LUCHTVAARTAU

TORITEITEN EN NATIONAL AVIATION AUTHORITIES (NAA’S) BLIJVEN LEIDEND.

MET DANK AAN KAREL ABBENES. HEB JE OOK EEN

STEL ‘M VIA BALLONSTOF@KNVVL.NL.

BALLONGEDICHT

COLOFON

Ballonstof najaar 2022. Kwartaalblad van de afdeling Ballonvaren van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL) i.s.m. de Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie (KBBF). Oplage 600 exemplaren.

Redactie: Han Nabben, hoofdredacteur | Annette Witte, eindredacteur | Rutger Coucke, art director | Gerjan Crebolder, redactie Nederland | Luc van Geyte, Gert Laureys, redactie België. De redactie beslist over het opnemen van artikelen en behoudt zich het recht voor om artikelen te bewerken. De ver antwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen komt voor rekening van de betrokken auteur.

Contact: ballonstof@knvvl.nl (NL) of redactie@balloonfedera tion.be (BE). Ballonstof niet ontvangen? Neem dan contact op met ledenservice@knvvl.nl of redactie@balloonfederation.be.

Verschijningsdata en deadlines: Voorjaar deadline 28-2, verschijning 31-3 | Zomer deadline 31-5, verschijning 30-6 | Najaar deadline 31-8, verschijning 30-9 | Winter deadline 23-11, verschijning 24-12.

Adverteren: 1/1 pag. € 275 | 1/1 pag. binnenzijde omslag € 305 | 1/1 pag. achteromslag of pag. vijf € 330 | 1/2 pag. € 150 | 1/4 pag. € 85 | 1/8 pag. € 44. Korting bij herhaald adver teren. Tarieven zonder BTW.

Land van dromen zweven boven hoge bomen zoeken waar de lucht begon drijven langs de wolkenstromen wijzen naar de horizon varen waar je nooit kan komen mooier dan je ooit verzon breng me naar je land van dromen in je grote luchtballon

Mirjam Wolters, Stilla Maris

Heb je zelf ook een ballongedicht geschreven of ken je een ballongedicht? Stuur het in via ballonstof@knvvl.nl.

Abonnementen: Losse nummers €7,95. Abonnement € 30,per jaar. Abonnementen worden automatisch verlengd tenzij een maand voor het verstrijken van de abonnementsperiode bericht van opzegging is ontvangen via ledenservice@knvvl.nl (NL) of redactie@balloonfederation.be (BE). Ballonstof is gratis voor leden van de KNVvL afdeling Ballonvaren, de DBCC en de KBBF.

Bestuur KNVvL Ballonvaren: Bestuur KNVvL Ballonvaren: Voorzitter René Zwarteveen, +31(0)6-15054777, voorzitter.ballonvaren@knvvl.nl | Secretaris Rob den Boer, secretaris.ballonvaren@knvvl.nl | Penningmeester Hendrik Kort, penningmeester.ballonvaren@knvvl.nl | Alg. bestuurs leden Alex Jan Barends (VMS), alex.barends@knvvl.nl - Bert Stuiver (Sport), high5ballooning@gmail.com - Bart Sebregts (ALV Hoofdbestuur), bart.sebregts@knvvl.nl | Woordvoerder Monique Hoogeslag, +31(0)6-23505807, woordvoerder. ballonvaren@knvvl.nl | www.knvvl.nl/ballonvaren

Bestuur KBBF: Voorzitter Yves Iannoy, +32(0)478-515730

Secretaris en ledenadministratie Evert Dehandschutter, +32(0)472-804884

Penningmeester Luc Van Geyte, +32(0)495-225566

Leden RvB Christophe Holvoet, Gert Laureys, Johan Vander Meiren, Stijn Stealens, Djorry Simoen, Michael Aerens, Kenian Dekein | Woordvoerder Yves Lannoy, +32(0)478-515730. Email rvb@balloonfederation.be | Sportcommissie, sportcommissie@balloonfederation.be | www.balloonfederation.be

Ballonstof Magazine. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen en/of openbaar worden gemaakt zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. www.knvvl.nl/ballonstof ISSN 1386-1700