Tomasz Szeląg: „Suwerenna demokracja‖ w kontekście sporu o Rosję…
Wstęp Pojęcie „suwerennej demokracji‖ przez jednych jest traktowane jak najbardziej poważnie, gdyż dostrzega się w nim żywotność myśli rosyjskiego obozu rządzącego, dążącego do nadania swojej linii politycznej odpowiedniej ideologicznej podbudowy. Przeważa jednak lekceważący bądź kpiący stosunek do tego konceptu1. Sądzimy jednak, że ta ostatnia postawa nie jest właściwa, a dyskurs wokół „suwerennej demokracji‖ odgrywa doniosłą rolę w szerszym sporze o miejsce Rosji we współczesnym świecie, a znaczące elementy tej idei możemy dostrzec w działaniach i deklarowanych celach rosyjskiego obozu rządzącego. By dowieść prawdziwości tej tezy, w niniejszym artykule stawiamy sobie cztery główne cele. Po pierwsze, posiłkując się pismami i wypowiedziami rzeczników „suwerennej demokracji‖, postaramy się zrekonstruować możliwie wiernie jej treść ideową. Po drugie, podejmiemy próbę ustalenia zakresu zbieżności postulatów
ideologów
„suwerennej
demokracji‖
z
oficjalnymi
celami
i priorytetami rosyjskiej polityki zagranicznej. Po trzecie, spróbujemy przedstawić zarys debaty o miejscu Rosji w porządku międzynarodowym, toczonej przez rosyjskie elity (dziennikarskie, polityczne), wśród których głos stronników „suwerennej demokracji‖ brzmi donośnie. Po czwarte, przyjrzymy się, jaki oddźwięk doktryna „suwerennej demokracji‖ znajduje w polskich dyskusjach o współczesnej Rosji.
1
Jak powiedział rosyjski opozycyjny polityk, Borys Niemcow: „Suwerenna demokracja to rosyjski pomysł na opisanie panującego w kraju systemu politycznego. W skrócie oznacza usprawiedliwianie wszelkich zapędów autorytarnych Kremla koniecznością obrony niezależności Rosji. (…) W zmiennej rzeczywistości rosyjskiej nigdy nie wiadomo, jaka demokracja obowiązuje w danej chwili‖ (Cyt. za: „Polityka‖, 2007, No. 44, s. 54). Z kolei politolog Aleksiej Małaszenko twierdzi, że „suwerenna demokracja‖ jest rodzajem zasłony dymnej, która ma przekonać, że w Rosji nie doszło jeszcze do zupełnego uwiądu myśli politycznej (Od Susłowa do Surkowa, „Gazeta Wyborcza‖, 05-06.2008). 9
