www.kurierplus.com
KURIER PLUS 23 KWIETNIA 2022
17
El¿bieta Baumgartner radzi
Jak przepisaæ mieszkanie w Polsce Oto pytania pana Tomasza: Mieszkam w Stanach, a moja mama w Polsce chce na mnie i brata przepisaæ swoje mieszkanie, ¿ebyœmy nie mieli k³opotu po jej œmierci. Z drugiej strony, widzê, ¿e obawia siê, czy któryœ z nas nie zechce zaj¹æ tego mieszkania przed jej œmierci¹. Jak to zrobiæ? S³ysza³em kiedyœ w polskim radiu, pani mówi³a, ¿e mo¿na wys³aæ apostille do Polski. Czy mo¿e mi pani powiedzieæ jak zdobyæ ten apostille i czemu s³u¿y? Nie wiem jak dok³adnie nazywa siê ten dokument. Czy jest jakaœ strona internetowa, która to wyjaœnia? Co to jest apostil Apostil (apostille) to poœwiadczenie dokumentu sporz¹dzonego w jednym pañstwie (np. aktu notarialnego, t³umaczenia przysiêg³ego lub odpisu aktu stanu cywilnego) umo¿liwiaj¹ce legalne u¿ycie go w innym pañstwie. Poœwiadczenie to wydawane jest przez w³aœciwy organ pañstwa, z którego dokument pochodzi, a w USA przez Departament Stanu albo Finansów danego stanu. Apostil potwierdza wa¿noœæ licencji notariusza albo autentycznoœæ aktów stanu cywilnego (metryki urodzenia, zawarcia ma³¿eñstwa, rozwodu itp.). Apostil ma format pieczêci albo certyfikatu, który do³¹cza siê do poœwiadczonego dokumentu. W Nowym Jorku kosztuje 10 dolarów. Notariusz uzyska dla ciebie apostil w uprawnionym urzêdzie stanowym. Mo¿na te¿ uczyniæ to samemu. Mo¿na w Konsulacie W przesz³oœci wszelkie dokumenty poœwiadczone notarialnie, dokumenty s¹dowe czy administracyjne musia³y mieæ autoryzacjê Konsulatu PR. Przepisy zmieni³y siê ju¿ dawno, bo od 14 sierpnia 2005 roku, gdy Rzeczpospolita Polska przyst¹pi³a do miêdzynarodowej konwencji (sporz¹dzonej w Hadze 5 paŸdziernika 1961 roku), znosz¹cej obowi¹zek legalizacji dokumentów urzêdowych przez przedstawicieli dyplomatycznych i urzêdników konsularnych. Stronami tej konwencji jest obecnie 90 krajów, w tym prawie wszystkie pañstwa Unii Europejskiej oraz Stany Zjednoczone. Na mocy Artyku³u 19 Ustawy o funkcjach konsulów RP, Konsulat nadal mo¿e wykonywaæ czynnoœci notarialne, np. poœwiadczaæ w³asnorêcznoœæ podpisów, sporz¹dzaæ i poœwiadczaæ wypisy, odpisy, wyci¹gi i kopie dokumentów; poœwiadczaæ datê okazania dokumentów, pozostawania osoby przy ¿yciu, przyjmowaæ oœwiadczenia: æ www.arslege.pl/czynnosci-notarialne/ k444/a36987/ Czynnoœci te maj¹ tak¹ sam¹ moc jak czynnoœci wykonane przez notariusza w Rzeczypospolitej Polskiej i nie wymagaj¹ apostila.
Jak przekazaæ mieszkanie Apostil to tylko instrument pomagaj¹cy w za³atwianiu prawnych spraw na odleg³oœæ. Najpierw trzeba zastanowiæ siê, jak przeprowadziæ proces darowizny oraz byæ œwiadomym przepisów podatkowych w Stanach i w Polsce. „Przepisanie” mieszkania, domu czy dzia³ki odbywa siê drog¹ darowizny, która polega na spisaniu umowy darowizny w formie aktu notarialnego. Umowa miêdzy darczyñc¹ (pana mam¹) a obdarowanym (czyli panem i bratem) ma byæ podpisana przez obydwie strony oraz odpowiednio zarejestrowana w Polsce. Na koszt tej operacji sk³ada siê taksa notarialna, podatek VAT od taksy, op³ata s¹dowa za wpis do ksiêgi wieczystej wraz z wynagrodzeniem dla notariusza za przes³anie do s¹du wniosku o dokonanie wpisu, oraz ewentualny podatek od spadków i darowizn (darowizna na rzecz syna, jak i innych krewnych z I grupy podatkowej jest zwolniona od podatku). Pozyskanie nieruchomoœci drog¹ darowizny mo¿na za³atwiæ w Polsce albo w Stanach. W Polsce Umowa darowizny nieruchomoœci mo¿e byæ spisana tylko w Polsce. Powodem jest fakt, ¿e ka¿de rozporz¹dzenie przenosz¹ce tytu³ w³asnoœci nieruchomoœci, a¿eby by³o wa¿ne w œwietle prawa polskiego, musi byæ w formie aktu notarialnego sporz¹dzonego przez polskiego notariusza na terytorium Polski. Mo¿na pojechaæ do Polski, by na miejscu za³atwiæ formalnoœci. Przed podró¿¹ radzê dowiedzieæ siê dok³adnie u polskiego notariusza, jakie dokumenty s¹ potrzebne w danym przypadku. Niezbêdne bywaj¹ odpisy aktów urodzenia stron, numer PESEL obdarowanego, odpis z Ksi¹g Wieczystych nieruchomoœci, wypis z rejestru gruntów i budynków oraz dokument wskazuj¹cy na sposób nabycia nieruchomoœci przez dotychczasowego w³aœciciela. Warto przygotowaæ te dokumenty zawczasu. Ze Stanów Zjednoczonych Mo¿na te¿ przyj¹æ darowiznê bez wyjazdu do Polski. A¿eby rozporz¹dziæ nieruchomoœci¹ (np. spisaæ umowê sprzeda¿y, udzieliæ czy przyj¹æ darowiznê) bez wyjazdu ze Stanów Zjednoczonych, nale¿y udzieliæ komuœ pe³nomocnictwa, a do aktu notarialnego stanie za nas pe³nomocnik, który sprzeda, odda czy nabêdzie za nas nieruchomoœæ. Pe³nomocnictwo do sprzeda¿y, zakupu, darowizny, zamiany nieruchomoœci po³o¿onej w Polsce, ma spe³niaæ wymogi prawa polskiego i byæ uwierzytelnione notarialnie. Pe³nomocnictwo do przyjêcia darowizny sporz¹dzi panu ka¿dy polonijny prawnik albo Konsulat, je¿eli zwróci siê pan do niego w takim wnioskiem. W³asnorêcznoœæ podpisu na pe³nomocnictwie mo¿e poœwiadczyæ polski Konsul. Dokument taki bêdzie wa¿ny w Polsce bez koniecznoœci uzyskania klauzuli apostille. Je¿eli do polskiego konsulatu komuœ daleko, to w³asnorêcznoœæ podpisu poœwiadczy amerykañski notariusz, do czego potrzebny bêdzie apostil. Umowa s³u¿ebnoœci Pisze Pan, ¿e mama niepokoi siê o swoje prawo zamieszkania w lokalu, który nie
El¿bieta Baumgartner bêdzie ju¿ jej. Rozwi¹zaniem w takiej sytuacji mo¿e byæ umowa s³u¿ebnoœci. S³u¿ebnoœæ mieszkania (art. 908 § 2 oraz art. 302 Kodeksu cywilnego) to jeden z rodzajów s³u¿ebnoœci osobistej, czyli przys³uguj¹cej konkretnej, opisanej z imienia i nazwiska osobie (np. matce). Na podstawie umowy zawartej z w³aœcicielem nieruchomoœci (synami) otrzymuje ona prawo do korzystania z domu lub mieszkania w zakresie uzgodnionym przez obie strony. Owe prawa s¹ niezbywalne i obowi¹zuj¹ do koñca ¿ycia matki. S³u¿ebnoœæ osobista nie jest dziedziczona, dlatego z chwil¹ œmierci darczyñcy (matki), samoistnie traci wa¿noœæ. S³u¿ebnoœæ mieszkania wymaga podpisania aktu notarialnego. Jednak wszystkie sprawy natury formalnej mo¿na za³atwiæ razem z podpisywaniem umowy darowizny. Prawo do¿ywocia S³u¿ebnoœci mieszkania nie nale¿y myliæ z prawem do¿ywocia. W przypadku s³u¿ebnoœci mieszkania, osoba maj¹ca s³u¿ebnoœæ (matka), ma prawo do zamieszkania w wyznaczonym lokalu bez obowi¹zku uiszczania czynszu, czêsto z mo¿liwoœci¹ korzystania z przypisanych do niego pomieszczeñ i urz¹dzeñ. W prawie s³u¿ebnoœci mieszkania nie ma obowi¹zku zapewnienia utrzymania, wy¿ywienia czy opieki w czasie choroby. Natomiast umowa do¿ywocia (art. 908 Kodeksu cywilnego) ma miejsce wówczas, gdy przekazanie nieruchomoœci nastêpuje w zamian za do¿ywotnie mieszkanie tej osoby, zapewnienie jej wy¿ywienia, ubrania, œwiat³a, ogrzewania oraz opieki w razie choroby, a w przypadku œmierci – godny pochówek. W prawie do¿ywocia, osoba której to prawo dotyczy (matka), traktowana jest jako domownik.
nie jest prawnikiem, a artyku³ ten nie powinien byæ uwa¿any za poradê prawn¹. Jest autork¹ wielu ksi¹¿ek-poradników, m.in. „Jak oszczêdzaæ na podatkach”, „Jak kupiæ dom m¹drze i nie przep³aciæ”, „Jak dzia³a gie³da”, „Jak inwestowaæ w fundusze powiernicze”. S¹ one dostêpne w ksiêgarni Polonia, 882 Manhattan Ave., Greenpoint, albo bezpoœrednio od wydawcy Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www.PoradnikSukces.com
Co jeszcze W Polsce darowizny miêdzy najbli¿sz¹ rodzin¹ bêd¹c¹ w I grupie podatkowej s¹ wolne od podatku, trzeba tylko darowiznê zg³osiæ na druku SD Z2 do odpowiedniego urzêdu skarbowego. W Stanach natomiast otrzymania mieszkania zg³aszaæ nigdzie nie trzeba. Wyjaœniam to dok³adnie w ksi¹¿ce pt. Jak chowaæ pieni¹dze przed fiskusem. Wiêcej o apostilu dowiedzieæ siê mo¿na ze strony internetowej departamentu stanu w stanie zamieszkania. Na przyk³ad, w Nowym Jorku jest to: æ dos.ny.gov/apostille-or-certificateauthentication w New Jersey: æ state.nj.us/treasury/revenue/apostilles .shtml Illinois: æ ilsos.gov/departments/index/apostilles .html W innych stanach trzeba w Google wpisaæ „apostille” oraz nazwê stanu. m
Wracasz do Polski? Masz tam maj¹tek? Pomog¹ ci ksi¹¿ki El¿biety Baumgartner” „Powrót do Polski” – finansowe i prawne dylematy amerykañskich reemigrantów. „Emerytura reemigranta w Polsce” – podrêcznik seniora wracaj¹cego z USA. „Emerytura polska i amerykañska” ich ³¹cznie i skutki Umowy emerytalnej. Równie¿: „WEP: Jak walczyæ z redukcj¹ Social Security dla Polaków” ($30), “Amerykañskie emerytury”, “Ubezpieczenie Social Security” oraz “Obywatelstwo z przeszkodami” (z nowymi pytaniami na egzamin obywatelski). Cena: po $35 plus po $5 dolary za przesy³kê. Ksi¹¿ki s¹ dostêpne w Ksiêgarni Polonia, 882 Manhattan Ave., Greenpoint, i u wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 718-224-3492. Przy nabyciu czterech ksi¹¿ek od wydawcy pi¹ta jest bezp³atna i nie ma op³at za przesy³kê. Spis treœci tych i trzydziestu innych poradników w Internecie:
www.PoradnikSukces.com
