FASON 3_2020

03 | 2020 ISSN 2545-1855

fason

SPRZEDAŻ — MARKETING — INSPIRACJE

TREND BOOK | W DOBRYM STYLU | MARKETING I SPRZEDAŻ | PRAWO STRATEGIA SUKCESU | SKLEPY PRZYSZŁOŚCI | MODA W 5 MINUT

fason 03/2020

1

fason 03/2020

2

od redakcji

foto: serwis prasowy Grupa MTP/ Dana Puciłowska

Szanowni Czytelnicy, Zmiana to drugie imię mody. Zmieniają się sezony, zmieniają się fasony. Choć z drugiej strony mówi się, że w modzie wszystko już było… Rok 2020 pokazał, że na tę naturalną płynność może nałożyć się jeszcze całkowicie niespotykana zmiana płynąca z zewnątrz. Zmiana, która może zachwiać biznesem na całej linii oraz doprowadzić do przewartościowania zwyczajów we wszystkich obszarach życia. Świat wszystkim nam na chwilę zawirował.

Mówi się, że skutki ekonomiczne pandemii będą miały pozytywny wpływ na środowisko. Klienci będą bardziej skłonni do oszczędności, wydawania mniej, kupowania wybiórczo, kierowania się zasadą „mniej znaczy więcej” oraz upcyklingowania ubrań zakupionych wcześniej. A skoro mowa o drugim życiu odzieży – nie przegapcie artykułu o ekologicznej farbiarni i pralni KNK-KANAKA. Koniec sierpnia kojarzy się z Targami Mody Poznań.

W tym roku wydarzenie odbędzie się w dniach 29-30 sierpnia 2020 w nowatorskiej formule, w ramach akcji TARGI DAJĄ WIĘCEJ oraz Letniego Targu Ekologicznego. Będzie to pierwsze spotkanie biznesowe po powszechnym lockdownie.

Z niecierpliwością na nie czekamy stęsknieni spotkań bezpośrednich. Organizatorzy gwarantują, że będzie bezpiecznie.

A zatem do zobaczenia!

W słowie zmiana ukryta jest również szansa. O tych szansach piszemy w raportach, które otwierają to wydanie.

Opisujemy w nich zmiany w preferencjach zakupowych klientów zarówno pod względem typów odzieży, jak i miejsc dokonywania zakupu. Myślę, że wszyscy wiemy już, że sprzedaż online będzie rosła, jednak warto pamiętać, że oznacza to również wzrost konkurencji w tym kanale sprzedaży. Jak mądrze wspierać rozwój e-commerce przeczytacie w krótkim, lecz bardzo praktycznym poradniku.

Mając na względzie rosnącą konkurencję w kanałach sprzedaży online warto przeanalizować sposób funkcjonowania sklepów stacjonarnych. Może zainteresuje Was koncepcja pop up store, a więc sklepu tymczasowego.

Katarzyna Supa Redaktor naczelna Magazynu FASON

fason Magazyn FASON Sprzedaż – Marketing – Inspiracje 3/2020 ISSN: 2545-1855 Międzynarodowy znak informacyjny: RPR 3808 Wydawca: Grupa MTP, ul. Głogowska 14, 60-734 Poznań Redaktor Naczelna: Katarzyna Supa, katarzyna.supa@grupamtp.pl, tel. + 48 609 297 718 Adres redakcji: ul. Głogowska 14, 60-734 Poznań

Mail: redakcja@magazynfason.pl www.magazynfason.pl Redakcja: Agnieszka Markiewicz, Karolina Michalak, Martyna Płócienniczak Projekt graficzny i skład: Marek Bajon, MUSZU Data i miejsce wydania: 24 sierpnia 2020, Poznań

Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim. Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.

Redakcja informuje, że administratorem danych osobowych jest wydawca czasopisma – Międzynarodowe Targi Poznańskie z siedzibą w Poznaniu, ul. Głogowska 14. Dane osobowe będą przetwarzane w celach marketingowych i statystycznych, do momentu ich wycofania. Reklamacje i sprzeciwy dotyczące przetwarzania danych osobowych należy zgłaszać drogą elektroniczną na adres e-mail: iod@mtp.pl (Inspektor Ochrony Danych). W razie takiej konieczności dane mogą być udostępniane wyłącznie podmiotom współpracującym z Administratorem w celu realizacji powierzonych im zleceń i usług. Przysługuje Państwu prawo dostępu do treści swoich danych oraz żądania ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania, wycofania zgody lub wniesienia skargi do organu nadzorczego oraz prawo do przenoszenia danych osobowych. Zapewniamy, że dokładamy wszelkich starań, aby zapewnić środki fizycznej, technicznej i organizacyjnej ochrony danych osobowych przed ich przypadkowym czy umyślnym zniszczeniem, przypadkową utratą, zmianą, nieuprawnionym ujawnieniem, wykorzystaniem czy dostępem, zgodnie ze wszystkimi obowiązującymi przepisami.

fason 03/2020

3

w numerze strona 6

Raport Era post-COVID w branży fashion

strona 12

Jak zmienili się klienci, czyli sposób na sukces z COVID-em

strona 15

ABC pop up store

strona 20

7 złotych zasad skutecznego sprzedawcy Jaka jest przyszłość branży mody? Jakie marki przetrwają na rynku? Jakich ubrań będzie poszukiwał klient? Jak będzie dokonywał zakupów i z jakich pobudek? Czy wciąż warto inwestować w reklamę i promocję? Szukaj odpowiedzi w raporcie

strona 24

Po godzinach – piękne dłonie w 20 minut

strona 26

Branżowe wydarzenia _ Targi Mody Poznań _ Targi Dają Więcej

strona 33

Nowe technologie _ Materiały roślinne przyszłością branży mody? _ Drugie życie odzieży

strona 40 Prawo Osłoń się tarczą

strona 44

Klienci pokochali Pop Up Story za efekt zaskoczenia, unikalny design i visual merchandising, dostęp do nowości i specjalnych okazji, nietypowe miejsca. Sprawdź czy sklep tymczasowy to dobre rozwiązanie dla Twojej marki

Moda w 5 minut _ Wystawa „Alfabet mody” dr Piotra Szaradowskiego

Historia mody nie ma dla niego tajemnic – dr Piotr Szaradowski zaprasza do zwiedzania wystawy „Alfabet mody” prezentowanej w Muzeum Historii Ubioru w Poznaniu fason 03/2020

Foto: Piotr Szaradowski

Wioletta Wiertel i Sebastian Szypuła, tworzący markę Bohema Clothing, opowiadają o swojej pasji do tworzenia obuwia z materiałów roślinnych 4

Foto: serwis prasowy Bohema Clothing

TARGI

bezpłatne warsztaty dla przedsiębiorców

DAJĄ

zajęcia ekologiczne dla najmłodszych

WIĘCEJ

wydarzeniu towarzyszy Letni Targ Ekologiczny

DLA POZNANIA RAZEM WSPIERAMY P R Z E D S I Ę B I O R C ÓW !

2930 SIERPNIA 2020

ORGANIZATOR:

PARTNER:

INICJATYWA REALIZOWANA PRZY WSPARCIU:

fason 03/2020

5

PATRONAT HONOROWY:

raport

Era post-COVID w branży fashion

Narastająca niepewność spowodowana panującą pandemią koronawirusa doprowadziła do przewartościowania zwyczajów społecznych we wszystkich obszarach życia. Potrzeby związane z nabywaniem dóbr materialnych chwilowo zostały odłożone na dalszy plan. Obecnie widać jednak światełko w tunelu. Konsumenci powrócili do nabywania zarówno ubrań, jak i dodatków.

Wiele kategorii produktów z branży fashion w czerwcu 2020 roku odnotowało znaczne wzrosty w stosunku do roku ubiegłego.

fason 03/2020

6

Co będziemy nosić?

Ogłoszenie światowej pandemii oraz wprowadzanie coraz to nowych obostrzeń zmusiło konsumentów do pozostania w domach i dokonywania zakupów przez Internet.

Zwiększenie udziału e-commerce w handlu detalicznym widoczne było na wszystkich rynkach, w szczególności modowym. To właśnie produkty z grupy „tekstylia, odzież, obuwie” w kwietniu 2020 roku osiągnęły najwyższą sprzedaż przez Internet. Najbardziej spektakularne wzrosty odnotowano wśród odzieży typu homewear.

Dzięki masowemu przeniesieniu życia zawodowego do mieszkań oraz konieczności spędzania czasu wolnego w domu to właśnie dres i ubranie „po domu” stało się numerem jeden wśród produktów odzieżowych.

Gwałtowny wzrost zainteresowania ubraniami typu homewear był widoczny od początku ogłoszenia światowej pandemii i trwa do teraz. Porównując popyt na dresy i ubrania „po domu” w czerwcu 2019 oraz 2020 roku mamy do czynienia aż z 90 proc. wzrostem!

Jaka jest więc przyszłość branży mody? Jakie marki przetrwają na rynku? Jakich ubrań będzie poszukiwał klient?

Jak będzie dokonywał zakupów i z jakich pobudek?

Czy wciąż warto inwestować w reklamę i promocję?

Sytuacja związana z pandemią skutkuje zmianą nawyków w wielu dziedzinach codziennego życia, również w sposobie ubierania się. Wynika to przede wszystkim z powszechnego lockdownu (spędzania całych dni w domu) oraz pracy w trybie home office. Stąd duże zainteresowanie wygodnymi dresami, ubraniami sportowymi i ubraniami „po domu”, a także szlafrokami i piżamami. Tuż pod „odmrożeniu” gospodarki i częściowym powrocie pracowników do biur zwiększyło się również zainteresowanie odzieżą business casual – w szczególności marynarkami, koszulami, jeansami, spodniami typu typu chino, spódnicami i tunikami, które można nosić zarówno do pracy, jak i w czasie wolnym. Warto podkreślić, że mimo luzowania obostrzeń, duża część firm, widząc, że efektywność działań zatrudnionych osób jest na bardzo dobrym poziomie, wciąż decyduje się na częściowe lub nawet całkowite przejście w tryb pracy home office.

W związku z tym, zainteresowanie ubraniami „do pracy” może pozostać na ustalonym z początkiem czerwca poziomie.

Kwarantanna spowodowała największe anomalie w modzie weselnej, wieczorowej i imprezowej.

Widać to na przykładzie sukienek i garniturów.

Zainteresowanie „sukienkami na specjalne okazje” na początku kwietnia spadło aż o 65 proc. w porównaniu do tego samego okresu zeszłego roku. Niemniej jednak, w ciągu miesiąca od poluzowania obostrzeń sanitarno-gospodarczych popularność sukienek poszybowała w górę o 125 proc. (porównując wskaźniki z końca maja i początku czerwca). Stało się tak w momencie ogłoszenia przez rząd przywrócenia możliwości organizowania imprez okolicznościowych, takich jak komunie, czy wesela. Trend w tej kategorii może się utrzymywać jeszcze przez najbliższe miesiące.

Jakie kategorie produktów odzieżowych zyskały na popularności względem ostatniego roku?

Produkt

Porównanie danych z czerwca 2019 vs. 2020

Dresy i ubrania „po domu”

+90 proc.

Torebki

+80 proc.

Bluzy sportowe

+75 proc.

Piżamy i szlafroki

+60 proc.

Eleganckie spodnie

+50 proc.

Marynarki damskie

+45 proc.

Marynarki męskie

+42 proc.

Swetry

+33 proc.

Koszulki t-shirt

+17 proc.

Czapki z daszkiem

+15 proc.

Koszule

+10 proc.

fason 03/2020

Beztroska nieprędko ponownie zagości w repertuarze postaw konsumentów. W czasie z początków sytuacji epidemicznej klienci albo całkowicie wstrzymali zakupy produktów nie będących z kategorii „pierwszej potrzeby”, albo je ograniczyli, albo poszukiwali tańszych odpowiedników.

Jednocześnie w czasie powszechnego gospodarczego zatrzymania ludzie poświęcili więcej czasu na refleksje w kwestii odpowiedzialności konsumenckiej, wpływu branży mody na środowisko i zrównoważonej produkcji.

Szacuje się, że w związku z tym w najbliższym czasie będzie się rozwijać moda slow / moda zrównoważona – konsumenci będą kupować wybiórczo i rzadziej, raczej produkty o lepszej jakości, wyższej użyteczności, o klasycznych fasonach. Możliwe jest więc, że skutki ekonomiczne pandemii – ograniczenie popytu na produkty branży mody, racjonalniejsze wybory konsumenckie – będą miały pozytywny wpływ na środowisko. Od dawna wiadomo przecież, że jednym z wielkich problemów naszego sektora jest nadprodukcja i „nadkonsumpcja”.

Teraz na popularności może zyskiwać hasło „mniej znaczy więcej” (less is more) oraz idea wspierania lokalnych marek, które oprócz dobrej jakości produktów oferują swoim klientom także konkretne wartości i historię, z którymi mogą się utożsamiać.

7

raport

Szacuje się, że konsumenci będą kupować wybiórczo i rzadziej, raczej produkty o lepszej jakości, wyższej użyteczności, o klasycznych fasonach. Możliwe jest więc, że skutki ekonomiczne pandemii będą miały pozytywny wpływ na środowisko

Nowym popularnym akcesorium staną się z pewnością maseczki ochronne, które zostaną z nami na dłużej, stając się elementem stylizacji. Już teraz pojawiają się pierwsze kompatybilne wzorniczo zestawy – sukienka + maseczka.

Ciekawą i praktyczną innowacją byłoby wyposażenie ich w czujniki zanieczyszczenia, bądź wykrywania wirusów.

Rynek technologii medycznych monitorujących funkcje życiowe organizmu (mierzące temperaturę, tętno, akcję oddechową) zintegrowanych z odzieżą ma przed sobą wielką szansę na rozwój. Eksperci przewidują również, że do oferty wielu firm wejdą na stałe customizowane produkty antybakteryjne, o ile nie będą znacząco droższe od produktów masowych oraz będą dostępne w internetowych kanałach sprzedaży.

że to właśnie produkty z grupy „tekstylia, odzież, obuwie” cieszyły się największą sprzedażą przez Internet w kwietniu 2020 r. – mówimy tutaj o wzroście o ponad 72 proc.(!)

Polacy polubili zakupy online, ze względu na wygodę i bezpieczeństwo. Grono lojalnych e-klientów jest ogromne i stale się powiększa. Prognozuje się, że z czasem zakupy w sklepach internetowych staną się tak naturalne, jak odwiedzanie centrów handlowych. To cenna wskazówka dla przedsiębiorców również w kontekście optymalizowania kosztów działalności. Sklepy stacjonarne generują w większości koszty stałe – wynagrodzenia personelu, koszty najmu powierzchni oraz koszty budowy sklepów wyrażone w amortyzacji. Tylko nieznaczna część kosztów jest zmienna i zależna od sprzedaży – są to koszty transportu, opakowań, koszty rozliczeń transakcyjnych oraz część bonusowa wynagrodzenia sprzedawców. Firmy zajmujące się sprzedażą artykułów odzieżowych, nieposiadające sklepu internetowego, mogą wciąż doświadczać znaczących spadków w sprzedaży i tracić przewagę konkurencyjną. Z drugiej jednak strony, wiele marek decyduje się na całkowite przeniesienie sprzedaży do internetu, a nowych klientów jest coraz więcej. Dlatego właściciele sklepów internetowych muszą przygotować się na rosnącą konkurencję w branży i mądrze zaplanować działania w obszarze komunikacji, promocji i marketingu online i offline.

E-sprzedaż będzie rosła, a wraz z nią konkurencja W erze przedkoronawirusowej dla bardzo dużej części marek e-commerce był jedynie dodatkiem do sprzedaży stacjonarnej z około 5 -10 proc. udziałem w przychodach.

Z dzisiejszej perspektywy przyszłością branży mody wydaje się być rozwój usług online. Czas lockdownu zmusił wiele osób do dokonania zakupów w internecie po raz pierwszy. Choć sprzedaż detaliczna w kwietniu spadła o prawie 23 proc. w porównaniu do marca, to zwiększył się udział e-commerce. Dużym zaskoczeniem był fakt,

fason 03/2020

8

W nowej rzeczywistości najlepiej poradzą sobie ci, którzy będą potrafili szybko zareagować potrzeby konsumenta oraz zbudują wokół swojej marki społeczność. Klienci z pewnością docenią marki autentyczne i transparentne – w trudnych czasach walutą staje się bowiem zaufanie

Nie pozwól o sobie zapomnieć

inne medium – za wynik, za dokonanie wpływu.

Influencer musi się „zwracać” – nie płaci się mu przecież za urodę czy zasięgi, ale za wywieranie wpływu i za to, by zyski były większe niż koszty związane ze współpracą.

Prognozuje się, iż influencerzy, którzy wykreowali silnie marki osobiste, oparte na autentyczności i wiarygodności będą zyskiwać na popularności.

Tym samym warto rozważyć taką współpracę.

Wprowadzenie lockdownu dla wielu przedsiębiorców oznaczało konieczność zminimalizowania kosztów, w tym również tych związanych z działalnością marketingową. Bez wątpienia zrezygnowanie z niektórych działań było rozsądną decyzją. Nie jest jednak wskazane całkowite zaprzestanie działań promocyjnych, marketingowych oraz związanych z bezpośrednią komunikacją, zwłaszcza tych prowadzonych w internecie czy social mediach.

Rezygnacja z tych kanałów komunikacji, promocji i sprzedaży w obecnych czasach to strzał w stopę.

Teraz liczy się bowiem budowanie zaufania, dostarczanie wartości, tworzenie i utrzymywanie autentycznych relacji i bezpośredniej komunikacji z klientami. Każdą złotówkę warto wydać z rozmysłem, stawiając za priorytet efektywność.

Eksperci przekonują również, że nie warto całkowicie rezygnować ze współpracy z agencjami marketingowymi.

Właśnie teraz mają one najlepszą okazję na pokazanie swojej kreatywności i, co ważne, dojrzałości biznesowej.

Prawdopodobnie zaproponują one odchodzenie od tradycyjnych mediów (prasa, TV) na rzecz szeroko rozumianego digitalu (strona internetowa, social media, sklep online, neweletter), który skraca czas reakcji, daje też możliwość sondowania kolekcji i nowych modeli biznesowych. Jest bardziej zwinny, a to cenna cecha w niepewnych czasach. Nie jest już tylko dla „dla młodych”.

W czasie lockdownu Instagram i Facebook stały się głównym narzędziem komunikacji oraz sprzedaży we wszystkich grupach wiekowych. Niemniej jednak, jeśli firmowy budżet to wytrzyma, warto prowadzić komunikację marki we wszystkich kanałach, również tych tradycyjnych, w których są obecni potencjalni klienci.

Choć ostatnio sporo mówi się o jego dewaluacji, drogą ku zbudowaniu relacji z klientami może okazać się influencer marketing. Obecnie we współpracy z influencerami kluczowy staje się jednak rozsądek, analityka głębokości relacji i zaangażowania, a nie liczby followersów, lajków i komentarzy pod postem. Lajki nie kupują sukienki. Ludzie je kupują! Coraz częściej mówi się, że influencerzy powinni być rozliczani tak, jak każde

fason 03/2020

9

raport

Jak możesz wspierać swój e-commerce?

ruchu sprzedażowego z wielu źródeł. Oprócz reklam produktowych oraz Facebook Ads, wykorzystuj także potencjał zautomatyzowanego e-mail marketingu, wzmacniania wizerunku marki w social media oraz nawiązując współpracę z influencerami.

_ ZADBAJ O BEZPIECZEŃSTWO Pokaż swoim klientom, że zakupy w Twoim sklepie są bezpieczne. Publikuj opinie o produktach, gwarantuj bezpieczną i bezdotykową formę dostawy, ale także poinformuj o zachowaniu standardów sanitarnych wśród osób realizujących zamówienia.

_ A MOŻE ZAGRANICA? Jeśli Twoja oferta nie sprzedaje się w Polsce, może wyjście poza granice okaże się strzałem w dziesiątkę? Dla branży fashion to idealne rozwiązanie, bo koszt przesyłki międzynarodowej produktów odzieżowych będzie jedynie nieco wyższy, niż tej krajowej. Oprócz bezpośredniej sprzedaży przez stronę sklepu, można również zwiększyć widoczność promując się w modelu CSS Google Shopping Ads.

_ BUDUJ ZAUFANIE Pamiętaj, że nowi klienci mogą mieć wątpliwości i mogą chcieć zapytać o konkretny produkt. Aby móc szybko reagować korzystaj z live chata lub zapewnij inny szybki kontakt z konsultantem. Pozytywne customer experience (ang. doświadczenie klienta) w obrębie sklepu internetowego, zwiększy prawdopodobieństwo sfinalizowania transakcji i ponownych zakupów w Twoim sklepie.

_ PRZEANALIZUJ CENY Pamiętaj, że konkurencja rośnie. Rozważ wprowadzenie bezpłatnej dostawy, generuj kody rabatowe na kolejne zakupy.

Rekomenduj produkty, na które według aktualnych trendów jest teraz większy popyt, wprowadź możliwość bezpłatnej dostawy i proponuj rabaty. Jeśli dany artykuł się wyczerpał, dodaj opcję powiadomienia o dostępności i wyświetlaj produkty alternatywne, aby doprowadzić do konwersji.

_ POSZERZAJ OFERTĘ Rozważ rozszerzenie portfolio produktów, aby doprowadzić do konwersji. Bądź przygotowany do zwiększenia ruchu w sklepie i zapewnij szybką realizację zamówienia.

_ BĄDŹ GOTOWY

_ PROMUJ SIĘ WIELOKANAŁOWO

Mimo otwierania gospodarki, rozważ także scenariusz ponownego jej zamknięcia.

Rozważ uruchomienie kampanii produktowych.

Płatna forma reklamy, taka jak Google Shopping Ads jest bardziej skuteczna od zwykłych reklam tekstowych i displayowych Google Ads. Google Zakupy to jeden z najlepszych sposobów na dotarcie do nowych klientów i realny sposób na zwiększenie ROAS (return on ad spend, czyli zwrot z konkretnej kampanii reklamowej).

Zaplanuj budżet marketingowy na generowanie

fason 03/2020

Źródło: Raport „Jak COVID-19 zmienił nawyki zakupowe w branży fashion”, Sales Intelligence

10

Polacy polubili zakupy online, ze względu na wygodę i bezpieczeństwo.

Grono lojalnych e-klientów jest ogromne i stale się powiększa.

Prognozuje się, że z czasem zakupy w sklepach internetowych staną się tak naturalne, jak odwiedzanie centrów handlowych

Kto przetrwa?

społeczności, a nie samej sprzedaży. Tymczasem warto przeliczyć swój biznes, optymalizować koszty do maksimum, przemyśleć strategię komunikacji marki, a wolny czas poświęcić na zwiększanie kwalifikacji zawodowych w aspektach biznesowych czy produkcyjnych.

Wydawałoby się oczywistym stwierdzenie, że najlepiej z trudną sytuacją poradzą sobie największe firmy produkcyjne i sieci handlowe. Tymczasem bliższa prawdy może być odpowiedź, że w nowej rzeczywistości najlepiej poradzą sobie ci, którzy będą potrafili szybko zareagować na nowe okoliczności, wsłuchają się w konsumenta oraz zrozumieją jego potrzeby i otaczającą rzeczywistość.

Klienci z pewnością docenią marki autentyczne i transparentne – w trudnych czasach walutą staje się bowiem zaufanie. W dłuższej perspektywie zwyciężą te marki, które będą miały mocną pozycję online, szczególnie D2C (Direct to Consumer) oraz skupią się na budowie

fason 03/2020

Opracowano na podstawie: Raport: „Świat po pandemii a przyszłość mody. Jak będzie rozwijać się branża w erze post-COVID - prognozy ekspertów”, Aliganza Raport: „Marka w czasach pandemii”, Szchulz brand friendly Raport: „Polski sektor modowy na krawędzi. Wpływ COVID-19”, PwC we współpracy ze Związkiem Polskich Pracodawców Handlu i Usług Raport: „Jak COVID-19 zmienił nawyki zakupowe w branży fashion”, Sales Intelligence

11

marketing i sprzedaż

Jak zmienili się klienci, czyli sposób na sukces z COVID-em w tle Tekst: Anna Bombała, Moda Consulting

Segment rynku mody okazał się jednym z najbardziej poszkodowanych w czasie pandemii: zamknięte sklepy stacjonarne i galerie handlowe, zamknięci w swoich domach klienci i ograniczanie zakupów produktów nie będących artykułami pierwszej potrzeby. To najbardziej spektakularne zjawiska mające bezpośredni wpływ na rynek mody w Polsce i na świecie. I jeśli dodamy do tego fakt, że dwa kraje, będące największymi producentami odzieży, czyli Chiny i Włochy, zostały mocno dotknięte koronawirusem, to skala problemów rynku mody może porażać.

Nie jest to jeszcze co prawda czas na podsumowanie i omówienie problemów, gdyż pandemia jeszcze się nie skończyła i tak naprawdę dopiero jesienią będą możliwe pierwsze analizy, ale spróbujmy na tym etapie opisać zjawiska i trendy, które w tym czasie się pojawiły.

To jeden z tych trendów, których nie da się już zatrzymać ani odwrócić.

Nie dla wszystkich więc czas pandemii oznacza spadek obrotów i problemy. Co więc zrobić, aby być wśród tych firm, dla których każdy czas jest dobry i które, zmieniając się i aktualizując swoją ofertę, podążają za swoimi klientami? Ważne jest przede wszystkim zrozumienie, że otoczenie i zjawiska niezależne od nas tworzą dobrą lub złą koniunkturę dla poszczególnych segmentów gospodarki, ale równocześnie przedsiębiorcy mają do dyspozycji całą paletę działań, aby ją wykorzystać lub się jej przeciwstawić.

Kluczową sprawą będzie analiza grup klientów i wybór tej najbardziej korzystnej z punktu widzenia przedsiębiorcy.

Im bardziej zindywidualizowana oferta, tym lepiej.

Im lepiej dobrany kanał dotarcia do klienta i dystrybucji towaru, tym bardziej skuteczne będą organizowane akcje marketingowe.

Jednym z najważniejszych trendów, które obecne były w handlu także wcześniej, to systematyczny rozwój sprzedaży internetowej.

Wszyscy wcześniej wiedzieli, że ten segment handlu modą będzie coraz ważniejszy, ale w sytuacji, kiedy – to komputer stał się dla większości z nas jedynym łącznikiem ze światem, zakupy online stały się codziennością i koniecznością.

Dlatego też w okresie marzec – czerwiec 2020 sklepy internetowe i firmy kurierskie zanotowały niespotykany wcześniej wzrost obrotów. Zamknięte szkoły i wprowadzenie nauczania online przyspieszyło w sposób niespotykany do tej pory cyfryzację kraju.

fason 03/2020

12

Klienci – inni, a jednak tacy sami

Najgorszy jest jednak strach. Ludzie po prostu boją się, chociaż próbują w miarę normalnie żyć. My wszyscy próbujemy normalnie żyć z koronawirusem w tle.

Pandemia pokazała, jak bardzo jesteśmy do siebie w Europie podobni i jak bardzo nasza gospodarka jest powiązana z gospodarką europejską. Los wielu naszych przedsiębiorstw bardziej zależy od sytuacji w Niemczech, niż u nas. Dobrze by więc było, żeby wszyscy Polacy mieli tego świadomość. Internet nie zna granic i Polacy kupują online w sklepach na całym świecie.

Analizując zachowania klientów pamiętajmy, że klienci to my.

Jeśli my sami nie chodzimy, jak kiedyś, raz w tygodniu do galerii handlowej, to tam nie ma klientów. Jeśli więcej zakupów robimy w sklepach online, a z wielu zakupów po prostu rezygnujemy, to ktoś być może będzie musiał zamknąć firmę.

Klientów będziemy musieli nauczyć się od nowa.

Ale jedno widać już wyraźnie: zmniejszy się ilość kupowanych ubrań i klienci będą bardziej świadomie podejmować decyzję o zakupie.

Nowe priorytety zdecydują o zmianie struktury wydatków.

Widać wyraźnie, że ludzie zaczęli bardziej dbać o swoje zdrowie, dobre samopoczucie i relacje.

Jacy więc są dzisiejsi polscy klienci? Jakie mają priorytety i czym się kierują dokonując zakupów? Trudno to dzisiaj jeszcze ostatecznie zdefiniować, bo nie wiemy jak dalece są to zmiany trwałe, ale kilka zjawisk można już niewątpliwie zauważyć.

Zachwiane zostało poczucie bezpieczeństwa i wiara w trwałość systemu. Do ludzi na całym świecie dotarło, że tak naprawdę nie ma nic trwałego. Miejsca pracy mogą być zlikwidowane, sklepy mogą zostać zamknięte, tak jak szkoły i przedszkola. Ludzie stali się nagle dla siebie wzajemnie niebezpieczni. Zmienił się styl życia i pracy.

I w tym momencie nie warto zastanawiać się nad tym, kiedy będzie znów normalnie, bo mamy do dyspozycji tylko tu i teraz. To jest nasza nowa normalność.

Dlatego ważna jest odpowiedź na pytanie: czy moi klienci nadal potrzebują moich produktów? Czy moje produkty zaspokajają potrzeby konkretnej grupy klientów dzisiaj?

Co mogę zrobić (zmienić!), aby moja oferta nadal była aktualna i potrzebna? Jaką cenę jest gotów zapłacić klient za moje produkty? W internecie można łatwo sprawdzić i porównać ceny wielu dostawców. Klienci porównują ceny już właściwie automatycznie. Przecież nie warto przepłacać!

Cena jest dzisiaj jednym z podstawowych kryteriów wyboru danej oferty.

RODZINA

KARIERA

ZDROWIE ROZMOWA

Nowe priorytety zdecydują o zmianie struktury wydatków.

Widać wyraźnie, że ludzie zaczęli bardziej dbać o swoje zdrowie, dobre samopoczucie i relacje

Kluczową sprawą będzie analiza grup klientów i wybór tej najbardziej korzystnej z punktu widzenia przedsiębiorcy.

Im bardziej zindywidualizowana oferta, tym lepiej. Im lepiej dobrany kanał dotarcia do klienta i dystrybucji towaru, tym bardziej skuteczne będą organizowane akcje marketingowe

fason 03/2020

SPOTKANIA

Dla rynku mody oznacza to jedno: zmniejszy się zapewne ilość kreacji na wielkie wyjścia, a zwiększy ilość kupowanych modeli casualowych, aby wygodnie czuć się w domu i ładnie wyglądać.

W Polsce najwięcej kupowano na wesela i komunie.

Czy to się utrwali czy zmieni?

Nie wiem. Jest jednak mało prawdopodobne, żeby wróciły dawne zwyczaje. Ludzie zobaczyli, że można inaczej.

Pandemia zmieniła styl życia i jeśli potrwa dłużej niż pół roku, to zmiany mogą okazać się trwalsze niż zakładano.

13

marketing i sprzedaż

Analiza SWOT

(cechy otoczenia)

Zewnętrzne

(cechy organizacji)

Wewnętrzne

Pozytywne

Ślub i wesele nad morzem? Dlaczego nie? Zmiana zwyczajów wpłynie z pewnością na rodzaj ubiorów

Pisząc o klientach warto zauważyć, że będą występować między nimi spore różnice, nie tylko ze względu na płeć czy wiek, ale także ze względu na zwyczaje zakupowe.

Warto więc rozpocząć analizę aktualnych danych o klientach od przypomnienia sobie ostatniej robionej analizy.

Co się zmieniło, a co nie? Należałoby punkt po punkcie przeanalizować wcześniejsze zachowania klientów i porównać z aktualną sytuacją.

Poza tym: polskie firmy za mało starają się zdobywać klientów w innych krajach. Przecież mamy do dyspozycji cały europejski rynek. Warto wziąć to pod uwagę.

Negatywne

S W

Mocne strony

Słabe strony

O T Szanse

Zagrożenia

Najlepiej zrobić sobie formularz na kartce A4 i podczas dyskusji w firmie wpisywać wszystkie uwagi.

Potem przeczytać, przeanalizować i wyciągnąć wnioski.

Można takie analizy robić dla całej firmy, ale również dla poszczególnych działów. Taką analizę może zrobić dla siebie także każdy sklep stacjonarny i internetowy.

Jeśli będziemy mieli okazję spotkać się na Targach Mody w Poznaniu zapraszam na stoisko Maxi Mody.

Spróbujemy zrobić taką analizę razem.

Internet nie zna granic i Polacy kupują online w sklepach na całym świecie

Sytuacja firmy Kiedy ostatnio analizowałam ofertę sklepów internetowych, to zauważyłam, że wiele modeli zostało wyprzedanych do zera. „Wyprzedane online” było najczęściej spotykaną formułą.

Radzę każdemu z branży mody poszperać w internecie.

Popatrzeć na oferty konkurencji. To tam spotykają się teraz klienci, portale pełnią rolę wielkich galerii handlowych.

Warto pospacerować i „posłuchać”, co mówią.

W sierpniu w Poznaniu pewnie spotkamy się na Targach Mody. Jakie to będą targi, na razie nie wiadomo.

Ważne, żeby się odbyły, bo to będzie dla wszystkich znak, że branża mody żyje, że producenci przygotowują kolekcje, a klienci szukają pomysłów do swoich sklepów.

Foto: Archiwum prywatne Anny Bombały

Anna Bombała Szkoleniowiec, coach, handlowiec, praktyk. Autorka publikacji dla profesjonalistów z zakresu sprzedaży i prowadzenia sklepów. Od 2001 r. współprowadzi firmę consultingową Moda Consulting, oferującą szkolenia dla sprzedawców m.in.: w zakresie profesjonalnej obsługi klienta, sprzedaży odzieży w dużych rozmiarach. Zajmuje się doradztwem dla właścicieli firm handlowych w zakresie organizacji i zarządzania sklepami, hurtowniami oraz budowania działów sprzedaży bezpośredniej w firmach produkcyjnych, czyli szkolenie i organizacja pracy sprzedawców – konsultantów.

Dziennikarka, od 2001 członek SDRP. Autorka publikacji prasowych i książki „Vademecum sprzedawcy”. Współpracuje z portalem „Handel w praktyce”(handelwpraktyce.pl).

Zanim podejmą Państwo decyzję o zmianach w swojej firmie, warto zrobić taką prostą analizę swoich mocnych i słabych stron. Rzetelnie i uczciwie.

fason 03/2020

14

ABC

pop up store Tekst: Marta Cała – Sturzbecher, Agencja Marketingowa MOMA

Pop up store to innowacyjna koncepcja marketingowo-sprzedażowa, stosunkowo nowa na polskim rynku. Jednak nasze rodzime marki mają już w tym zakresie pierwsze, niemałe doświadczenia. Zatem warto przyjrzeć się im bliżej, żeby zdecydować, czy to krok w dobrą stronę dla Twojej marki.

Działanie pop up store (czyli sklepu tymczasowego) można przyrównać do pop up’ów, czyli wyskakujących okienek na stronach internetowych. Pojawiają się przed oczami klientów niespodziewanie, często mają kreację odmienną lub po prostu ciekawszą od tej prezentowanej na stronie (oczywiście w zależności od celu). Z założenia są tymczasowe, a można powiedzieć więcej – krótkotrwałe.

Główna różnica polega na tym, że okienka wyłącza sam klient. Pop up store działa krótko, ale przez z góry założony czas.

na nowe produkty lub rozwiązania. Dla klientów sklepy tymczasowe także niosą wiele korzyści. Często prezentowane są tam nowe kolekcje, a oferowane w nich ceny są niższe niż w regularnej sprzedaży. Ekspozycjom towarzyszą też eventy niosące emocje i element zabawy.

Klienci pokochali pop-upy za efekt zaskoczenia, atrakcyjność (unikalny design i visual merchandising), dostęp do nowości i specjalnych okazji, nietypowe miejsca. W nowej rzeczywistości klienci doceniają również taki aspekt jak oszczędność – nie muszą jechać do sklepu, bo sklep przyjeżdża do nich, oraz dostęp do oferty outletowej. W ocenie klientów pop up store’y są również bardziej bezpieczne niż tradycyjne sklepy.

Sama idea pop up store’ów pojawiła się już z końcem lat dziewięćdziesiątych w USA, a pierwszy tego typu sklep działał przez jeden dzień, oferując ubrania kalifornijskich marek. Jednak rozgłos i powodzenie tego typu akcji spowodowały, że zainteresowali się nimi marketerzy z całego świata. Poza działaniami wizerunkowymi (które zwiększają świadomość marki) i prosprzedażowymi (zazwyczaj to miejsca bardzo atrakcyjne, w których sprzedaż generowana jest dzięki efektowi nowości, ograniczonego dostępu czasowego i niskiej powszechnej dostępności) pop up store’y to doskonałe narzędzie do testowania rynku, badania preferencji klientów docelowych oraz ich reakcji

fason 03/2020

Wraz z upływem czasu zmieniają się formy otwieranych butików tymczasowych. Najbardziej popularne są sklepy w formie wolnostojących pawilonów, które stawia się

15

marketing i sprzedaż

W świecie pop up store’ów

w często uczęszczanych miejscach, które same generują dużą liczbę odwiedzin. Jednak wraz z rozwojem tej formy prezentacji marek zaczęły się pojawiać inne alternatywy, wynikające z jednej strony z potrzeb i możliwości firm, a z drugiej – z możliwości podmiotów oferujących powierzchnie handlowe, jak na przykład centra handlowe.

To one już kilka lat temu oferowały swoje niewykorzystywane lokale na tymczasowe ekspozycje. To z kolei świetne rozwiązanie dla tych marek, które same nie mogą pozwolić sobie na wydatek wiążący się z postawieniem własnego pawilonu lub długoterminowym wynajmem powierzchni w galerii handlowej.

Jednym z pierwszych w Polsce i szeroko komentowanym pop up store’m był Zalando Pop Up Store, który popularny e-commerce’owy gigant otworzył w warszawskich Złotych Tarasach w 2014 roku. Jego celem była prezentacja najnowszych trendów oraz podkreślenie bezpieczeństwa i wygody związanych z zakupami online, jednak marka podeszła do tematu spotkań z klientami bardzo aktywnie.

Zalando Pop Up Store odwiedziło mnóstwo zaproszonych gości, w tym przedstawiciele polskiej branży modowej i gwiazdy. Zalando wręczyło swoje nagrody współpracującym blogerom oraz zorganizowało przedświąteczne warsztaty.

Wykorzystanie powierzchni centrów handlowych wolnych od długotrwałego najmu na tymczasowe butiki to dobre rozwiązanie w post pandemicznej rzeczywistości.

Marki, które na co dzień nie mogą sobie pozwolić na wynajem powierzchni w centrach handlowych, korzystają z okazji do krótkoterminowej ekspozycji w atrakcyjnym miejscu. Ponadto wykorzystują okazje do prezentacji nowych kolekcji i spotkań z klientami, z którymi przez ostatnich kilka miesięcy nie miały możliwości bezpośredniego kontaktu.

Zwróć uwagę na to, jak wiele atrakcji przygotowała marka i planując swój pop up store pomyśl, jak zaangażować fanów i zatrzymać ich w Twoim butiku na dłużej.

Ten rok nie należy chyba do najlepszych dla marki Veclaim.

W pamięci mamy jeszcze kłopoty wizerunkowe marki z pierwszej połowy tego roku. Jednak sięgając pamięcią jeszcze wcześniej warto wspomnieć o otwartym w lutym w gdańskiej Galerii Bałtyckiej pop up store Jessiki Mercedes i jej marki, w którym dostępne były ubrania i dodatki, które na co dzień można kupić tylko w Internecie. W sklepie były dostępne też t-shirty, które online można było kupić jedynie w przedsprzedaży.

Butik z założenia miał działać przez trzy miesiące (to najdłuższy przewidziany okres funkcjonowania sklepu tymczasowego). I chociaż media nie donosiły o zakończeniu ekspozycji, można się domyślić, że pandemia skutecznie uniemożliwiła realizację planowanych działań.

Pop-upy obecne są tam, gdzie ich klienci, m.in. na ulicach handlowych, dworcach lotniczych i kolejowych, w biurowcach, miejscach wypoczynku i imprez sportowych, podczas wydarzeń kulturalnych, a także w nietypowych lokalizacjach – dawnych fabrykach, na statkach czy szczytach gór.

Foto: https://eu.louisvuitton.com/

Pop up store marki Louis Vuitton na lotnisku w Monachium

fason 03/2020

16

Pop up store w centrum handlowym to świetnerozwiązanie dla tych marek, które nie mogą pozwolić sobie na wydatek wiążący się z postawieniem własnego pawilonu lub długoterminowym wynajmem powierzchni w galerii handlowej

Pomyśl, co wyjątkowego możesz zaoferować klientom odwiedzającym Twój pop up store.

Może to być produkt oferowany tylko w czasie tymczasowej ekspozycji lub premierowy model, dostępny w czasie trwania pop up store tylko w nim.

Wykorzystaj zasadę ograniczonej dostępności.

Ceny w pop up store’ach są znacząco niższe niż ceny regularne oferowane przez marki (zarówno w sprzedaży tradycyjnej jak i online). Zdarza się jednak, że twórcy sklepów tymczasowych chcą zwrócić uwagę na temat poboczny. Tak zrobiła marka Reebok, w której sklepie płacić można było… wysiłkiem fizycznym.

Zastanów się, jaką niecodzienną ofertę możesz zaproponować odwiedzającym Twój sklep tymczasowy. Ponadto takie niestandardowe działanie zwróci uwagę mediów na Twój sklep.

Działaj nieszablonowo!

Marki BRC Vintage i Cukier Puder Vintage Store połączyły siły i w 2018 roku otworzyły pierwszy warszawski Pop-up Vintage Store. W sklepie, który funkcjonował zaledwie cztery tygodnie można było kupić kolekcjonerskie ubrania vintage i winyle.

Fashion Week Pop-Up Store w Galerii Katowickiej był zapowiedzią ubiegłorocznego wydarzenia KTW Fashion Week. Organizatorzy po raz pierwszy zastosowali taką formę promocji, a uczestnicy przyjęli ją z dużym zainteresowaniem. Butik tymczasowy oferował ubrania polskich projektantów, których kolekcje były prezentowane podczas pokazu.

Jeśli wahasz się, czy organizacja pop up store’a nie przerośnie Twoich możliwości finansowych, połącz siły z inną marką. Zróbcie to w nieszablonowy sposób i uczyńcie z tego swoją mocną stronę, a uwaga klientów i mediów będzie po Waszej stronie!

fason 03/2020

17

marketing i sprzedaż

Wykorzystuj synergię działań.

Planując event, prezentację nowej kolekcji, nawiązanie partnerstwa lub rebranding pomyśl, czy nie warto „podbić” informacji ciekawą tymczasową ekspozycją. Kreowanie niepowtarzalnych przestrzeni i wydarzeń może przełożyć się na efekt marketingowy i PR.

tymczasowego poproś o wsparcie agencję eventową, która wyszuka korzystną lokalizacje, zajmie się negocjacjami z właścicielem miejsca, aranżacją pop up store, programem atrakcji i wydarzeń towarzyszących, identyfikacją wizualną przestrzeni oraz działaniami marketingowymi czy kontaktem z mediami. Jeśli chciałbyś otworzyć sklep tymczasowy w galerii handlowej – w pierwszej kolejności porozmawiaj z osobami z działu obsługi najemców. Galerie handlowe coraz częściej wychodzą z takimi tymczasowymi ofertami starając się zapełnić wolne przestrzenie. Możesz skorzystać z niższych kosztów najmu powierzchni, ze wsparcia marketingowego obiektu a być może nawet podzielić się pracą nad przygotowaniem przestrzeni.

A co z budżetem? Działanie poprzedź analizą swoich możliwości finansowych. W większości przypadków uruchomienie sklepu tymczasowego okaże się być dużo tańsze niż stacjonarnego. Pamiętaj, że współpraca wielu marek obniża koszty – może dobrym rozwiązaniem dla twojej marki będzie otworzenie sklepu (stoiska) w ramach innego sklepu, a może uznasz, że twoja marka wpisuje się w koncept kawiarni lub restauracji?

Lato nadeszło w tym roku jakoś po cichu, jednak tego samego nie można było powiedzieć o marce Chanel, która otworzyła swój polski pop up store w Warszawie.

Po stolicy ekspozycja pojawiła się w Gdańsku.

Marka chciała w ten sposób zwrócić uwagę na unikalny styl marki i nowe doświadczenia, jakie oferuje.

Chanel z ogromną konsekwencją prowadzi swoje działania marketingowo-sprzedażowe, a z nowości korzysta w sposób rozważny i strategiczny. Nie prowadzi sprzedaży online (za wyjątkiem kosmetyków), nie ulega modom.

Natomiast pop up store’y świetnie wpisują się w komunikację marketingową marki.

Wykorzystuj narzędzia marketingowe (w tym pop up store’y) mądrze. Kieruj się strategią swojej marki i decyduj, co jest odpowiednie, a z których narzędzi lepiej zrezygnować, pomimo panującej mody.

Jak uruchomić własny pop up store?

Czy pop up store na pewno jest dla mnie?

_ Określ cel

Oczywiście! Sklepy tymczasowe z powodzeniem realizują zarówno mniejsze, poczatkujące firmy, projektanci, start-upy, lokalni producenci, outlety, jak również marki działające w segmencie średniej półki cenowej, premium oraz dóbr luksusowych. Dotyczy to nie tylko branży modowej czy kosmetycznej. Jeśli nie wiesz od czego zacząć lub przeprowadzić cały proces związany z organizacją sklepu

_ Wybierz miejsce _ Określ temat przewodni _ Przygotuj specjalną ofertę _ Zaplanuj atrakcje

Skontaktuj się z nami i sprawdź, co jeszcze możemy zrobić dla Twojej firmy!

Tel. 664 702 724

fason 03/2020

18

POZNAŃ 14-15 WRZEŚNIA 2020 r.

ANGELIKA JEŻEWSKA

ARTUR JABŁOŃSKI

KATARZYNA TUROWSKI PALIWODA

LENOVO

FACEBOOK CENTRAL EASTERN EUROPE

DIGITALK

TOMASZ KALKO

PIOTR BUCKI

TOMASZ BĄK

BLACHY PRUSZYŃSKI

BUCKI PRO

CITY HANDLOWY

20% fason 03/2020

RABATU

NA HASŁO FASON

BILETY NA STRONIE: 19

WWW.GOLDENMARKETING.PL

marketing i sprzedaż

7

złotych zasad skutecznego sprzedawcy

Tekst: Tatiana Sokołowska

Ostatnie trudne czasy dla handlu detalicznego prowadzonego w sklepach stacjonarnych prowokują do przemyśleń, w jaki sposób można przekonać klientów do powrotu do tradycyjnego modelu robienia zakupów. Jedną z możliwości jest zbudowanie trwałych i przyjaznych kontaktów z odwiedzającymi nas klientami. Postawa sprzedawcy i wysyłane przez niego komunikaty werbalne i niewerbalne mają kluczowe znaczenie dla sukcesu prowadzonego przez nas sklepu. Przedstawiamy sprawdzone w praktyce reguły, które sprawią, że klienci będą zadowoleni, pozostaną z Tobą i będziesz zarabiać więcej.

fason 03/2020

20

1_Właściwie się przywitaj i wzbudź zaufanie

i taktownie przytakuj. Potwierdź jego rozważania i zaproponuj produkt, który odpowiada jego oczekiwaniom. Tego rodzaju klient skupia się przede wszystkim na tym, co ma do powiedzenia, może nie słuchać cię z uwagą. Zastanów się, czy nie powtórzyć kilkukrotnie najważniejszych stwierdzeń.

Klient zamknięty i cichy to oczywiście przeciwieństwo klienta rozmownego. Klient chichy będzie mówił stosunkowo mało, pamiętaj jednak, że słuchać będzie z uwagą.

Trudno ci będzie rozpoznać jego potrzeby. Należy więc bardziej zaangażować go w rozmowę zadając pytania, które pomogą mu się otworzyć. Uzbrój się w cierpliwość i nie oczekuj natychmiastowych odpowiedzi. Jeśli po zadaniu pytania zapadnie cisza, nie przerywaj, zaczekaj aż klient odpowie. Tego rodzaju klienci potrzebują więcej czasu na sformułowanie odpowiedzi i podjęcie decyzji.

Dopasuj do rodzaju klienta, postawę, barwę, ton głosu i tempo mówienia. Używaj podobnych słów i sformułowań do tych, których używa klient. Chodzi o to, by w pewnym stopniu upodobnić się do rozmówcy, tworząc wrażenie, że ma do czynienia z kimś podobnym do siebie.

Pierwszy kontakt z klientem to najważniejszy moment w budowaniu relacji. W mgnieniu oka umysł klienta podejmuje, bez udziału świadomości, decyzję czy ma pozytywny czy negatywny stosunek do sprzedawcy i czy obdarzy go zaufaniem. Kluczowe w tym momencie są komunikaty niewerbalne, to co przekazujemy językiem ciała. Postawa, mimika, gesty, sposób ubrania, zachowanie dystansu i właściwy kontakt wzrokowy. Stosuj otwartą mowę ciała, która o ile to możliwe, jest podobna do mowy ciała klienta, gesty powinny być delikatne i podkreślające treść wypowiedzi. Okazuje się, że gdy gestykulujemy podczas mówienia, odbiorcy łatwiej jest zapamiętać przekazywaną treść.

Ludzie bardzo często cechom wyglądu zewnętrznego, przypisują cechy osobowości. Dlatego też profesjonalnie ubrany sprzedawca wzbudzi większe zaufanie klienta.

Podczas rozmowy z klientem ważne jest zachowanie odpowiedniego dystansu. W zależności od tego czy mamy poszanowanie dla przestrzeni osobistej innych osób czy nie, zostaniemy przez nich zaakceptowani lub odrzuceni. Gdy wtargniesz zanadto w sferę intymną klienta (mniej więcej na wyciagnięcie ręki) możesz spowodować agresję, niechęć i wycofanie. Obserwuj jaki dystans jest komfortowy dla osoby, z którą rozmawiasz i nie przekraczaj zachowywanej przez nią granicy.

Rzecz oczywista, przyjazny uśmiech, który jest w stanie czynić cuda w międzyludzkich relacjach, to bardzo często zaniedbywany element powitania. Pamiętajmy o nim!

4_Wiedz wszystko o oferowanych produktach Pamiętaj, że klienci lubią kupować, ale nie lubią, jak im się sprzedaje. Staraj się nie stawiać się w pozycji wszystko wiedzącego eksperta. Dawkuj wiedzę delikatnie tak, by klient nie czuł się jakby nie odrobił lekcji na dany temat. Spraw wrażenie, że wiesz dużo ale, że klient jest też zorientowany w sprawie. Nikt nie lubi czuć, że się na czymś nie zna, nawet jeśli to deklaruje. Nie wygłaszaj prelekcji, skup się na potrzebach odbiorców i szukaj sposobów na ich rozwiązanie. Mów o własnych doświadczeniach z konkretnym produktem i staraj się je dobrze zaprezentować, wymień jego zalety i cechy, które go wyróżniają. Potraktuj proces sprzedaży jak pomoc klientom w dojściu do zaspokojenia potrzeby.

2_Zauważ i zaopiekuj się Ważne jest, by zauważyć wchodzącą do sklepu osobę, powiedzieć „dzień dobry”, dając do zrozumienia, że jesteś do dyspozycji i chętnie pomożesz. Patrz na klienta, gdy go witasz. Nie ma nic gorszego niż mechaniczne powitanie bez rzeczywistego, wyrażonego odpowiednim zachowaniem, zainteresowania. Klient wchodzący do sklepu chce, by się nim zaopiekować w takim zakresie, na jaki wyrazi zgodę. Nadmiernym zainteresowaniem i chęcią pomocy możesz osiągnąć wręcz odwrotny skutek.

5_Ułatwiaj proces Spraw również, by sklep był przyjazny dla klienta, by pobyt i zakup był maksymalnie łatwy i przyjemny.

Klient, który musi wysilić się podczas zakupów, często z nich rezygnuje. Spójrz na swój sklep oczami klienta, zaproś znajomych, by spojrzeli na sklep świeżym okiem i zwrócili uwagę na potencjalne niedogodności związane z procesem zakupu, na przykład czy ceny są widoczne i czy wygodnie przegląda się odzież na wieszakach.

Redukuj do minimum nieprzyjemne czynności, które klient musi wykonać, kupując w Twoim sklepie.

Badania wskazują, że im mniej wysiłku klient włoży w zakupy, tym większa jest szansa, że wróci i dokona kolejnych. Ułatwianie zakupów to najbardziej niedoceniany przepis na lojalność klienta.

3_Zadawaj pytania i słuchaj Daj klientowi czas na aklimatyzację w sklepie, po przywitaniu obserwuj osobę, która weszła i gdy będziesz pewien, że jest gotowa, rozpocznij rozmowę. Klientów można podzielić na dwie podstawowe kategorie; tych którzy są otwarci i rozmowni oraz tych, którzy są cisi i niezdecydowani. Każdy z nich ma inne cechy charakterystyczne i każdy z nich powinien być inaczej obsługiwany.

Klient otwarty i rozmowny często nie będzie chciał dopuścić cię do głosu, pamiętaj, by takiemu klientowi pozwolić na wyrażenie swoich potrzeb, wykaż się cierpliwością

fason 03/2020

21

marketing i sprzedaż

6_Wzbudzaj emocje

gdy klient będzie chciał dokonać zwrotu towaru lub zgłosić reklamację. W takich sytuacjach, klient w największym stopniu wyrabia sobie opinię na temat sklepu. Jeśli w tym nieprzyjemnym dla siebie momencie spotka się z uprzejmą i życzliwą obsługą, doceni fachowość i być może, będąc mile zaskoczonym, stanie się ambasadorem marki, rozpowszechniając wśród znajomych dobrą opinię o sklepie.

Obsługa klienta to przede wszystkim emocje. To one sprawiają, że z daną marką, sklepem czy sprzedawcą wiąże klienta coś więcej niż transakcja. Pokarz szczere zafascynowanie sprzedawanym przez siebie produktem i wiarę w to, co sprzedajesz. Klient, widząc że jesteś pewien jakości towaru i tego, że właściwie mu doradziłeś oraz rozwiązałeś jego problemy, skuteczniej zaangażuje się w proces sprzedażowy. Wprowadź klienta w strefę komfortu, by wydawanie pieniędzy stało się przyjemnością.

Dodaj odrobinę magii do sprzedaży, daj klientowi więcej niż się spodziewa. Zaskakuj wyjątkowymi i przemyślanymi prezentami, rabatami i bonusami, niech kupując u ciebie czuje się zawsze jak ktoś wyjątkowy. Staraj się zapamiętać preferencje klienta, to co kupił ostatnio, historie, którymi się z tobą podzielił. Na przykład przy kolejnej wizycie zapytaj jak klientka czuła się na przyjęciu w zakupionej u ciebie czerwonej sukience, zaskocz uważnością i dbałością.

Profesjonalna obsługa klienta to jeden z fundamentów budowania szerokiej i lojalnej bazy klientów, którzy korzystać będą z Twojej oferty w przyszłości. Warto postawić na wysokiej jakości obsługę, bo to właśnie dzięki niej możliwe jest wytworzenie więzi emocjonalnej, najsilniejszej, jaka może powstać na linii klient-firma.

7_Buduj relacje posprzedażowe Kontakt z klientem nie może kończyć się w momencie dokonania zakupu. Myśl o tym, co zrobić, by klienci wracali. Badania wskazują na to, że pozyskanie nowego odbiorcy jest kilka razy droższe niż skłonienie do powrotu tego, który już zrobił u ciebie zakupy. Jeśli pomogłeś klientowi i zaspokoiłeś jego potrzebę lub rozwiązałeś problem, klient instynktownie będzie wracał po sprawdzone rozwiązania.

Wróci do ciebie, do sprzedawcy, który kiedyś uwolnił go od kłopotu. Tak działa ludzki mózg. Prócz tego, że profesjonalna sprzedaż pozwala budować lojalność wśród odbiorców to zwiększa szansę na spontaniczny marketing szeptany. Bądź tak dobry w obsłudze klienta, by kupujący sami chcieli polecać Twoją firmę swoim znajomym.

Niezwykle istotny dla budowania dobrych relacji jest moment,

Tatiana Sokołowska Trenerka umiejętności interpersonalnych, ekspertka etykiety, savoir vivre, profesjonalnego wizerunku oraz wystąpień publicznych. Dyplomowana trenerka biznesu, absolwentka historii sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Kreuje profesjonalny wizerunek kadry managerskiej, kierowniczej oraz pracowników na wszystkich poziomach organizacji.

Przygotowuje przedsiębiorców i polityków do profesjonalnego występowania w mediach. Założycielka i CEO Firmy Business Dress Code oraz Akademii Wystąpień Publicznych. www.businessdresscode.pl www.akademiawystapienpublicznych.pl

ZAPRASZAMY NA SZKOLENIA I AKTYWNE WARSZTATY • powiemy wszystko o zasadach dress code • dostarczymy narzędzia skutecznego kreowania charyzmatycznego wizerunku • uzbroimy w unikatową wiedzę jak wykorzystać działanie pierwszego wrażenia • zaznajomimy z tajnikami savoir vivre • damy umiejętności bycia doskonałym mówcą • zapewnimy niezbędną wiedzę w pracy każdego handlowca

fason 03/2020

22

www.businessdresscode.pl

12-13.09

2020, POZNAŃ

targi kosmetyczne przyjdź i uzupeŁniJ swoją kosmetyczkę!

fason 03/2020

23

po godzinach

Artykuł promocyjny

Piękne dłonie w 20 minut Trwały i błyszczący manicure dla zabieganych w trzech prostych krokach? Tak! To możliwe!

Potrzebujesz jednego lakieru.

Tekst i zdjęcia: serwis prasowy NEONAIL

Kobiece paznokcie każdego dnia narażone są na wiele uszkodzeń mechanicznych – detergenty, kosmetyki czy kontakt z twardymi przedmiotami powodują, że tradycyjny lakier często nie jest w stanie sprostać naszym oczekiwaniom. Wiele z nas myśli również, że wykonanie trwałych hybryd zajmuje dużo czasu, przez co zupełnie rezygnuje ze stylizacji swoich paznokci.

Na rynku pojawiły się jednak przełomowe lakiery SIMPLE od NEONAIL, które całkowicie zmieniają postrzeganie manicure i pedicure hybrydowego! To kompleksowy produkt (baza, kolor i top w jednym), dzięki któremu w ekspresowym tempie, każda kobieta wyczaruje idealne paznokcie – zarówno na co dzień, jak i na specjalne okazje. Zobacz, jak szybko i łatwo wykonać manicure, który zajmie Ci jedynie 20 minut!

pędzelek, co ułatwia wykonywanie stylizacji.

Jak pomalować nim paznokcie? Na początek przetrzyj je wacikiem nasączonym Cleanerem – to pomoże usunąć pył powstały w wyniku matowienia płytki. Czas nałożyć lakier – wystarczy zaaplikować dwie cienkie warstwy koloru i utwardzić każdą z nich w lampie LED 48W przez 60 sekund.

Krok 1. Dokładne przygotowanie płytki Krok 3. Systematyczna pielęgnacja

Właściwie przygotowanie paznokci to podstawa, która przedłuży trwałość stylizacji. Wystarczy drewniany patyczek, pilnik o gradacji 180 oraz delikatna polerka.

Od czego zacząć? Nadaj odpowiedni kształt swoim paznokciom za pomocą pilnika. Zwróć uwagę, aby każda płytka była podobnej długości i o zbliżonym kształcie.

Następnie zajmij się skórkami – odsuń je wykorzystując drewniany patyczek, a na koniec możesz delikatnie zmatowić paznokcie za pomocą polerki.

Zadbane dłonie i paznokcie wymagają regularnego nawilżania.

Możesz robić to nawet kilka razy w ciągu dnia za pomocą kremu do rąk lub pielęgnującej oliwki do skórek. Pamiętaj jednak, aby robić to systematycznie – wtedy podczas wykonywania nowej stylizacji szybko i łatwo odsuniesz skórki.

Odpowiedni kolor lakieru Wybierając odcień lakieru możesz nie tylko wpisać się w najnowsze trendy, ale z jego pomocą podkreślisz również swój charakter i styl. Warto więc zdecydować się na kolor, który dopasuje się zarówno do okazji, jak i Twojego gustu. Wybierasz się na randkę?

Postaw na ponadczasową czerwień lub elegancki beż.

Przed Tobą wakacyjny wyjazd? Skuś się na nasyconą barwę – żółtą, zieloną czy błękitną. Lubisz dziewczęce odcienie? W takim razie wybierz róż – delikatny lub głęboki i nasycony.

Krok 2. Produkty, które zaoszczędzą czas Odpowiednie produkty to klucz do sukcesu.

Zdecyduj się na lakier, który nie wymaga użycia bazy i topu, a będzie przy tym naprawdę trwały – nawet do 14 dni. Możesz postawić na produkty z kolekcji Simple od NEONAIL. To lakier, który utwardza się w lampie LED, dlatego nie musisz się martwić o jego wysychanie.

Dodatkowo jego skład jest wzbogacony o proteiny jedwabiu, mocno nasyconą kolorem formułę i wygodny fason 03/2020

24

fason 03/2020

25

wydarzenia

Bezpieczne spotkania na Targach Mody Poznań

Foto: serwis prasowy Targów Mody Poznań

Targi Mody Poznań na stałe wpisały się w kalendarz branżowych wydarzeń. W tym roku odbędą się w dniach 29-30 sierpnia 2020 w nowatorskiej formule, w ramach akcji TARGI DAJĄ WIĘCEJ dla Poznania oraz Letniego Targu Ekologicznego. Będzie to prawdopodobnie najbardziej wyczekiwana edycja. Przedstawiciele firm modowych liczą bowiem na rozmowy, negocjacje oraz skonfrontowanie swojej sytuacji na rynku. Jednak najważniejsze jest to, że będą mogli się po prostu bezpiecznie spotkać.

fason 03/2020

Trend na efekt Producenci i dystrybutorzy kolekcji na sezon jesień/zima i wiosna/lato, jak nigdy dotąd są zdeterminowani do otwarcia swych magazynów, zaprezentowania i puszczenia w świat najnowszych modeli. Asortyment, jak zawsze, jest bardzo szeroki. Począwszy od odzieży damskiej, przez męską aż po obuwie i galanterię skórzaną.

Zarówno polskie, jak i zagraniczne marki będą posłańcami wieści o aktualnych trendach. Wśród nich królują drobna kratka, lateksy i skóry, bielizna jako widoczna część garderoby. Efektowne z pewnością okażą się propozycje żakietów ze spiczastymi ramionami, czy okazałych płaszczy. Z kolorów królują zielenie w ziemistych odcieniach, róże, maliny oraz wielki błękit.

26

Foto: serwis prasowy Targów Mody Poznań

Foto: serwis prasowy Targów Mody Poznań

Dodatki w formie ogromnych kolczyków (także singli), diamenty i klejnoty. Na topie jest również moda w stylu eko, wykonana z naturalnych materiałów i z wykorzystaniem naturalnych barwników.

Poznań Moto Fest, czy Letni Targ Rodzinny.

Wejścia wyposażone były w stanowiska pomiaru temperatury, a tereny targowe – w dystrybutory z płynem dezynfekcyjnym. Komunikaty wizualne i w wersji audio przypominały o konieczności zasłaniania ust i nosa, oraz zachowaniu dystansu społecznego.

Opracowane i przetestowane procedury pozwalają na realizację zaplanowanego do końca roku kalendarza targów.

Dlatego z ulgą możemy zaprosić wystawców i zwiedzających do wzięcia udziału w tej wyczekiwanej, szczególnej edycji Targów Mody. Spotkajmy się w Poznaniu!

Dystans i bezpieczeństwo na pierwszym miejscu Grupa MTP, dysponując odpowiednią infrastrukturą, zaraz po odmrożeniu możliwości organizowania eventów targowych, wdrożyła długo układane scenariusze wydarzeń. #WracamyDoGry to akcja – cezura, która zapoczątkowała szereg wydarzeń na terenie zewnętrznym targów. Uczestnicy, po rejestracji online i wypełnieniu ankiety epidemiologicznej, mogli wziąć udział w takich imprezach jak: Letni Targ Ogrodniczy, fason 03/2020

TARGI DAJĄ WIĘCEJ dla Poznania - Targi Mody Poznań, 29-30.08.2020 Działamy bezpiecznie!

27

Agencja interaktywna

Skutecznie wspieramy sprzedaż w kanałach digitalowych Realizujemy: • KAMPANIE GOOGLE ADS I FACEBOOK ADS • OBSŁUGA SOCIAL MEDIA • TWORZENIE STRON INTERNETOWYCH • CONTENT MARKETING

Daj znać, co możemy dla Ciebie zrobić!

Więcej informacji: www.r360.eu

Należy do:

fason 03/2020

28

Grupa MTP ul. Głogowska 14 / 60-734 Poznań / Poland tel. +48 539 777 544 / email: r360@grupamtp.pl

wydarzenia

Razem na rzecz lokalnego biznesu Przedstawicie branży spotkań wesprą poznańskie firmy w ramach akcji TARGI DAJĄ WIĘCEJ dla Poznania. Bezpłatna ekspozycja oferty oraz warsztaty edukacyjne mają pomóc w ożywieniu sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

Pomimo kryzysu wywołanego pandemią przedstawiciele branży postanowili połączyć siły i wesprzeć lokalnych przedsiębiorców w dotarciu do potencjalnych klientów.

Inicjatorem akcji TARGI DAJĄ WIĘCEJ dla Poznania jest Grupa MTP, we współpracy z Polską Izbą Przemysłu Targowego. Partnerami są Poznań Biznes Partner i Powiat Poznański, a patronami honorowymi Prezydent Miasta Poznania i Starosta Poznański.

W trakcie warsztatów praktycznych, pod okiem specjalistów z IDEA Expo uczestnicy samodzielnie wykonają bezpieczne i komfortowe domki dla pszczół. Zaplanowane aktywności realizowane będą dzięki wsparciu Miasta Poznań i Powiatu Poznańskiego. „Cieszę się, że poznańscy przedsiębiorcy wzajemnie się wspierają. Teraz, w czasie pandemii, taka solidarność jest ważniejsza niż kiedykolwiek. Ta inicjatywa to szansa na aktywizację regionalnych firm, manufaktur i małych biznesów. To możliwość dotarcia do odbiorców i pozyskania nowych klientów. Dzięki temu projektowi Poznań może stać się przykładem udanej współpracy między małymi i dużymi przedsiębiorcami” – mówi Jacek Jaśkowiak, Prezydent Miasta Poznania.

„Targi Poznańskie zostały założone w 1921 roku przez poznańskich kupców, jako przestrzeń wymiany idei, myśli oraz kontaktów. Od niemal stu lat wspieramy rozwój polskich marek na rynkach zagranicznych a współpracę z lokalnym biznesem mamy w DNA. Dlatego też pomimo wyzwań, z którymi wszyscy się dziś mierzymy, chcemy pokazać, że dzięki współpracy, uda się nam przekuć kryzys w cenne doświadczenia i nową jakość” – podkreśla Tomasz Kobierski, Wiceprezes Zarządu Grupy MTP.

Przedsiębiorców zainteresowanych udziałem zapraszamy do kontaktu z Hanną Pieczyńską, pod numerem telefonu: +48 539 190 077, natomiast zapisy na bezpłatne warsztaty dotyczące promocji biznesu w sieci przyjmowane są pod adresem mailowym: marzena.paduch@grupamtp.pl

W ramach inicjatywy TARGI DAJĄ WIĘCEJ dla Poznania mikro, mali i średni przedsiębiorcy z Poznania i regionu otrzymają nieodpłatnie przestrzeń wystawienniczą wraz z zabudową, którą pro bono przygotują firmy: IDEA Expo, H2 Messebau, SQM, Meliński Minuth, AAA Expo, Promocja W. Gola, Perfekt Anna Rudzka, EXPO Construct, MINIKOCEPT, Partner, AA STUDIO KOMBIKO, Fair Team, ECAT, ABYSS. Wydarzenie zaplanowane jest na ostatni weekend sierpnia.

W tym samym czasie na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich odbędzie się Letni Targ Ekologiczny.

Przedstawiciele lokalnych firm będą mogli ponadto wziąć udział w warsztatach na temat skutecznej promocji biznesu w sieci. Nie zabraknie też aktywności dla najmłodszych, w ramach realizacji programu „Poznań dla pszczół”.

fason 03/2020

Bądź na bieżąco, śledź wydarzenie na Facebooku: https://bit.ly/TargiDajaWiecejdlaPoznania TARGI DAJĄ WIĘCEJ dla Poznania odbędą się na terenie MTP w dniach 29-30 sierpnia 2020 Organizator: Grupa MTP Partner: Poznań Biznes Partner, Powiat Poznański Patronat honorowy: Prezydent Miasta Poznania i Starosta Poznański Inicjatywa realizowana przy wsparciu: Polskiej Izby Przemysłu Targowego

29

wydarzenia

Jak sprzedać modę męską i nie tylko Pop up store - i jesteś na targach!

Foto: serwis prasowy Targów Mody Poznań

Ten artykuł mógłby się zacząć od słów: „Obecna sytuacja dotknęła wiele branż, w tym branżę mody…”. Na szczęście to branża kreatywna, nie znosząca przestojów i aktywna.

To, czego nie może przewidzieć – testuje. Zbliżające się Targi Mody – TARGI DAJĄ WIĘCEJ dla Poznania będą doskonałym poligonem dla marek, które postanowiły wziąć sprawy w swoje ręce i znaleźć bezpieczny, skuteczny i biznesowo sprawdzony sposób na spotkanie po kilku miesiącach przymusowej przerwy.

charakter, funkcjonuje jako miejsce i wydarzenie w jednym, skupia uwagę. Jak go wykorzystać?

Jak zapalnik pod burzę mózgów – limit stanowi jedynie wyobraźnia gospodarzy.

Zoom na modę męską Moda męska rządzi się swoimi prawami? W pewnym stopniu tak. Podczas najbliższej edycji z pewnością będzie rządzić. Zawładnie pop up storem skupiając na jednej przestrzeni różne marki i różny asortyment, który odziewa panów od stóp do głów: czapki, garnitury, spodnie, swetry, koszule, buty i kurtki. Wśród nich znajdą się takie marki jak: Artur Collection – polski producent koszul wizytowych męskich i dziecięcych z 40-letnią tradycją; Duo Men – polska marka gwarantująca wysokiej jakości skóry, modne wzornictwo, doskonałe wykończenie i trwałość obuwia; Lanieri Fashion z kompozycją najwyższej jakości klasyki, propozycji casualowych i fasonów zgodnych z aktualnymi trendami; Lassar z eleganckimi garniturami dla szykownego mężczyzny; Mes Skoczów z nakryciami głowy dla panów; Sabak z eleganckimi kurtkami i płaszczami męskimi; Sempre – czołowy producent spodni męskich; Vernet z pełnym asortymentem męskiej garderoby oraz Ralf & Patrick będący nową marką w portfolio firmy Rafael zajmującej się produkcją koszul męskich.

Czy przyjeżdżać na targi? Jakie kolekcje pokazać?

Który asortyment się sprawdzi? Organizatorzy Targów Mody przy najbliższej edycji pisali różne scenariusze, konsultowali różne rozwiązania, także targi w wersji online. Jednak biznes modowy składa się ze spotkań i Targi Mody, choć w zmodyfikowanej formule, zgodnie ze swą misją wspierania polskich marek, odbędą się w nowym terminie w towarzystwie wydarzenia TARGI DAJĄ WIĘCEJ dla Poznania Najbliższa edycja będzie szczególna. Ulepiona z nowych pomysłów, z pewnością pozwoli wystawcom na zaspokojenie tych potrzeb, które nie mogły być spełnione przez ostatnie kilka miesięcy. Najważniejsze z nich to chęć spotkania się oraz zrobienie dobrego biznesu. Czy to się może udać?

Biznes w wersji tymczasowej

Zmiana to drugie imię mody

Rozwiązania nośne marketingowo, o niskim stopniu ryzyka finansowego, prowadzone w kolaboracji z innymi markami – to tylko niektóre cechy butiku na chwilę – czyli Pop Up Store. Model ten zdaje się mieć same zalety w kontekście obecnej sytuacji prowadzenia firmy. Jest doskonałym pomysłem do zaprezentowania własnej marki na targach. Ma mobilny i kompaktowy fason 03/2020

Warto być świadkiem wdrażania nowych rozwiązań, by móc się zainspirować, wejść w relację i współpracę biznesową, by owocnie przeżyć czas Targów Mody, które startują już 29 sierpnia w Poznaniu.

Do zobaczenia!

30

fason 03/2020

31

ZAPRASZA

Letni Targ Ekologiczny WWW.ECO-TRENDS.PL

W tym samym czasie:

Lokalizacja:

TARGI

DAJĄ

WIĘCEJ

DLA POZNANIA

fason 03/2020

32

Bilety dostępne na:

nowe technologie

Materiały roślinne przyszłością w branży mody?

Rozmawiała: Katarzyna Supa Zdjęcia: serwis prasowy Bohema Clothing

Coraz więcej osób w Polsce zaczyna zwracać uwagę na to jak odpowiedzialna jest marka. Czy jest eko?

Czy poszukuje nowych rozwiązań żeby pomóc środowisku?

Ekologiczna a nawet wegańska marka Bohema Clothing, która produkuje nie tylko buty ze skóry ananasa, ale również ze skóry kaktusa, istnieje na polskim rynku od dwóch lat.

Jest pierwszym polskim producentem obuwia z tych materiałów, a buty z kaktusa nopal (opuncji) są pierwszymi takimi na świecie. Czy łatwo zaistnieć na rynku z tak oryginalnym produktem?

Rozmawiamy z Wiolettą Wiertel i Sebastianem Szypułą, właścicielami marki Bohema Clothing.

Czym jest dla Was dobra moda?

Sebastian: Od zawsze w modzie najważniejsze były dla mnie dobry design i świadomy wybór tego, co noszę.

Od prawie 20 lat jestem weganinem i od tamtego czasu nigdy nie założyłem nic ze skóry. W modzie zawsze najważniejszy był dla mnie mój własny styl, dlatego te poszukiwania i ograniczenia jeszcze bardziej mnie inspirowały.

Sebastian Szypuła

fason 03/2020

Wiola: Dla mnie dobra moda to przede wszystkim dobre materiały, dobre kroje – ponadczasowe i minimalistyczne, takie które sama mogę zestawiać według własnego stylu.

Oczywiście podstawą jest to, by były przyjazne zwierzętom i planecie. Moda jest po to, by się nią bawić, by czuć się swobodnie, dlatego nie możemy swobody budować poprzez odbieranie jej innym.

Wioletta Wiertel

33

nowe technologie

Jak powstają Wasze kolekcje od liścia ananasa czy kaktusa do gotowego modelu obuwia?

Wasza marka ma swój manifest, filozofię… jakie jest jego źródło? Co było iskrą do stworzenia marki?

Wiola: Jeśli chodzi o powstawanie materiałów to wszystkie z nich powstają w myśl zrównoważonej mody: skóra z liści ananasa powstaje z włókien pozyskanych z tych właśnie liści, które do tej pory były traktowane jako odpad. Włókna są suszone, filcowane i poddawane procesowi dekortykacji. Jeśli chodzi o materiał z kaktusa to powstaje on ze skóry kaktusa dzięki biotechnologii.

Skóra z jabłek natomiast nie powstaje ze skórek jabłek jak mogłoby się wydawać, a z jabłkowych wytłoczyn po sokach.

Wiola: Nasza marka skierowana jest do ludzi świadomych, którzy tak jak my chcą zmieniać świat. Nie uznajemy kompromisów o czym mówimy w naszym manifeście: “Wychodzimy na ulicę z własnym manifestem: w modzie nie ma miejsca na kompromisy. Szukamy inspiracji w naturze i technologii. Bawimy się sztuką, muzyką i stylami – eklektycznie je łącząc w naszych dropach.

Wiemy, że kompozycja dobrego wzornictwa/designu i tradycyjnego rzemiosła to najlepszy krok.

Doceniamy Twoją indywidualność. Ready to wear nabiera nowego znaczenia.”

Sebastian: Jeśli chodzi o sam proces tworzenia buta to również jest on wieloaspektowy. Najpierw powstaje projekt, który tworzę ja. Później konsultuje go z Wiolą i rodzicami. Kolejnym etapem są komponenty: odpowiedni dobór kopyta, na którym powstanie dany model, dobór obcasów, podeszew. Kiedy już to wszystko jest skompletowane, powstają pierwsze prototypy.

Mamy to szczęście, że wykonanie butów powierzamy rodzicom, którzy mają w tym fachu 40 lat doświadczenia.

Dzięki temu, nasze buty nie tylko dobrze wyglądają, ale są wygodne i lekkie.

Sebastian: Pomysł na markę powstał już kilka lat temu. Od prawie 20 lat jestem weganinem, ale moda, streetwear zawsze były obecne w moim życiu (wyrosłem z deskorolki). Wiedziałem, że na rynku brakuje dobrych butów ze skór innych niż ta odzwierzęca i zacząłem szukać. Najpierw powstały buty z ananasa, później kaktusa – zrobiliśmy je pierwsi na świecie, a teraz z jabłek.

Pomogło też to, że pochodzę z rodziny z szewską tradycją.

Dzięki temu możemy tworzyć wyjątkowe produkty, a rodzice wykonują nasze buty i pomagają oceniać jakość materiałów. Ich pomoc jest nieoceniona.

fason 01/2020 03/2020

Wiola: Potwierdzają to nasze klientki i ja :)

34

Jakie jest zainteresowanie rynku waszym obuwiem?

Czy dedykujecie je konkretnej grupie odbiorców?

Jak zaczęła się wasza przygoda z ananasem (Pinatex) i kaktusem (Desserto)? Dlaczego te materiały?

Sebastian: Zainteresowanie naszymi butami rośnie i to nas bardzo cieszy. Zdążyliśmy już oswoić ludzi z innowacjami, które wprowadzamy. Już coraz rzadziej pojawiają się pytania: „czy te buty można zjeść?” :)

Sebastian: Cały czas szukamy nowych materiałów, a to jak to robimy, to już nasza tajemnica :) Wiola: Kaktus debiutował w listopadzie i byliśmy pierwszą marką na świecie, która wykonała buty z tego materiału. Jeśli chodzi o zużycie wody nie posiadamy dokładnych danych, natomiast przed zamówieniem zawsze sprawdzamy certyfikaty wydane przez światowe organizacje na rzecz ochrony środowiska, które są potwierdzeniem, że przy produkcji materiałów używane są znikome ilości wody. Co ważne, nie potrzeba wody do hodowania roślin, z których mamy skóry. Liście z ananasa i wytłoczyny po jabłkach są odpadem, a kaktusy mają naturalny system irygacji i nie potrzebują dodatkowego nawadniania, czego nie można powiedzieć o hodowlach przemysłowych zwierząt.

Wiola: Nasze klientki bardzo cenią sobie w naszych butach nie tylko ich design i ponadczasowość, ale bardzo często chwalą je za lekkość i wygodę w użytkowaniu.

To wielka zasługa rodziców :) Jak dystrybuujecie Wasze produkty?

Wiola: Na ten moment nasze buty dostępne są w naszym sklepie online na całym świecie. Pracujemy nad wprowadzeniem ich do concept storów zagranicznych.

Co macie w planach?

Jakie właściwości mają te roślinne skóry?

Sebastian: Testujemy już nowy materiał, którego jeszcze nie chcemy zdradzać :) Mocno pracujemy nad podeszwami drukowanymi w technologii 3D z różnych materiałów z recyclingu. Również design nowej kolekcji będzie odważniejszy, co nie oznacza, że zabraknie w niej produktów ponadczasowych. Sądzimy, że będziecie zaskoczeni.

Wiola: Wszystkie materiały roślinne, których używamy mają takie właściwości jak skóry zwierzęce. Są oddychające, odporne na wilgoć i lekkie. Skóra z kaktusa i jabłka wyglądem do złudzenia przypomina skórę naturalną.

Pinatex natomiast wyróżnia ciekawa faktura.

fason 03/2020

35

nowe technologie

Przerabiaj, nie wyrzucaj!

Drugie życie odzieży

Nadprodukcja i nadpodaż produktów odzieżowych sprawia, że znaczna część kupowanych przez nas ubrań trafia na wysypiska śmieci. A przecież nie musi tak być.

Wystarczy, że decyzje zakupowe klientów staną się bardziej świadome, a oni sami będą mieć alternatywę, co zrobić z „ciuchem”, który się zużył lub zwyczajnie znudził.

Ubraniom można nadać drugie życie, chociażby przez zmianę koloru.

jakie miały miejsce na przestrzeni tych lat, były robione w duchy etycznym i prośrodowiskowym. W 2016 roku marka KNK-KANAKA uzyskała certyfikat GOTS (Global Organic Textile Standard), którego głównym założeniem są trzy filary: filar środowiskowy, społeczny i ekonomiczny. Posiadanie najbardziej restrykcyjnego certyfikatu ekologicznego na świecie oznacza, że firma ponosi pełną odpowiedzialność za wykonywane usługi, jest w pełni świadoma i transparentna w tym, co robi.

Marka KNK-KANAKA jest prężnie rozwijającą się pralnią i farbiarnią świadomą swojego wpływu na środowisko.

Ta świadomość inspiruje ją do wprowadzenia innowacyjnych proekologicznych rozwiązań technologicznych, które pozwalają w sposób uczciwy, przyjazny dla człowieka i środowiska nadawać zużytej odzieży drugie życie.

Na ścieżce zrównoważonego rozwoju stawia na rozszerzenie idei racjonalnego podejścia do przemysłu odzieżowego w duchu slow fashion.

Marka KNK-KANAKA jest obecna na rynku od 16 lat, od samego początku swojej działalności zwracała uwagę na aspekty środowiskowe. Dlatego też wszystkie inwestycje, fason 03/2020

Zdaniem marki KNK-KANAKA nie jest możliwe, żeby branża tekstylna nie zmieniała się, pozostała obojętna 36

Foto: serwis prasowy marki KNK-KANAKA

Marka KNK-KANAKA jest prężnie rozwijającą się pralnią i farbiarnią świadomą swojego wpływu na środowisko. Ta świadomość inspiruje ją do wprowadzenia innowacyjnych proekologicznych rozwiązań technologicznych, które pozwalają w sposób uczciwy, przyjazny dla człowieka i środowiska nadawać zużytej odzieży drugie życie

To tylko biały T-Shirt... czyżby?

co roku przechodząc audyty potwierdzające jej działania proekologiczne.

na otaczające nas błędy i problemy. Raporty z całego świata pokazują, że problem nadprodukcji, nadpodaży jest tak duży, że skutki są widoczne gołym okiem.

Produkcja odzieży to jedno, sprzedaż odzieży to drugie, ale najważniejsze w tym wszystkim jest świadoma produkcja i świadoma konsumpcja.

Przemysł odzieżowy, to jeden z najważniejszych sektorów w gospodarce światowej, zapewniający zatrudnienie milionom ludzi na świecie. Sposób, w jaki wytwarzana jest odzież posiada wiele wad, które coraz trudniej ukryć.

Branża odzieżowa podczas produkcji czerpie z zasobów środowiska bardzo dużo, a rosnąca konsumpcja przyczynia się do generowania coraz większej ilości śmieci.

Wytworzona odzież wykorzystywana jest przez krótki czas, po czym trafia na wysypiska śmieci lub do spalarni.

Misją marki KNK-KANAKA jest zmiana świadomości konsumentów, producentów i sprzedawców branży modowej, dążenie do budowania długotrwałych relacji biznesowych opartych na zaufaniu i przejrzystości. Marka opiera swoje strategie na filarach zrównoważonego rozwoju, fason 03/2020

https://www.updiwu.pl/

37

nowe technologie

Korzyści projektu upDIWU DLA KONSUMENTÓW

DLA PRODUCENTÓW

Oszczędność pieniędzy poprzez zmniejszenie konsumpcjonizmu

Zmniejszenie odpadów poprzez wprowadzenie starego produktu jako nowy

Wydłużenie przydatności ulubionej odzieży

Oszczędność czasu poprzez pomijanie etapu wytworzenia odzieży

Zmniejszenie generowania odpadów

Szybkość reagowania na zmianę obowiązujących trendów w sezonie

Szerzenie idei slow fashion

Brak zalegających stanów magazynowych

Wyrażanie swojej indywidualności poprzez personalizację ulubionej odzieży

Zmniejszenie kosztów produkcji

Foto: serwis prasowy marki KNK-KANAKA

W ramach projektu upDIWU, czyli UPCYCLE DO IT WITH US upcyklingowi poddawane są elementy garderoby takie jak spodnie, t-shirt, płaszcze, sukienki, a także akcesoria takie jak obuwie, czapki, torby oraz tekstylia domowe, na przykład ręczniki

Czynne podnoszenie świadomości klientów w zakresie racjonalizacji ich wyborów dotyczących ubrań oraz zmniejszania negatywnego wpływu na środowisko jest jednym z postulatów marki KNK-KANAKA. Uważa ona, że jeżeli namawiamy konsumenta do kupna nowej części garderoby, to jako producenci i sprzedawcy powinniśmy wziąć odpowiedzialność za wspieranie konsumenta w podejmowaniu decyzji i zapewnić mu wsparcie w sytuacji, kiedy ubranie już nie będzie potrzebne, zniszczy się lub po prostu znudzi.

Producenci i sprzedawcy muszą zacząć edukować swoich konsumentów jak radzić sobie z ubraniami, które kupują, a z czasem nie potrzebują. fason 03/2020

Aby poszerzyć wiedzę o upcyklingowaniu fast fashion marka KNK-KANAKA stworzyła projekt upDIWU, czyli UPCYCLE DO IT WITH US. W ramach tego projektu pokazuje, że używana odzież może zyskać drugie, atrakcyjne życie poprzez odświeżenie lub całkowite jej przefarbowanie.

Marka KNK-KANAKA sama również codziennie generuje odpady produkcyjne, które maksymalnie wykorzystuje w dalszych działaniach, takich jak na przykład przygotowanie metek/zawieszek czy wieszaków na odzież.

Z pozoru proste rozwiązania przyczyniają się do zmniejszenia ilości śmieci. Marka konsekwentnie przejmuje również 38

Foto: serwis prasowy marki KNK-KANAKA

Marka KNK-KANAKA nieustannie poszukuje nowych sposobów przedłużenia żywotności wszelkiego rodzaju odpadów powstałych w wyniku jej działań

Systematyczne zmniejszanie zużycia wody w procesach barwienia i uszlachetniania odzieży to jeden z priorytetów marki KNK-KANAKA

Foto: serwis prasowy marki KNK-KANAKA

odpowiedzialność za swoje działania i stale minimalizuje swój wpływ na środowisko naturalne, który związany jest z charakterystyką jej działalności – przede wszystkim związany ze zużyciem wody – niezbędnej i obficie stosowanej w procesach barwienia i uszlachetniania odzieży. Ważnym elementem zrównoważonego rozwoju firmy jest również wybór produktów chemicznych używanych do wybarwiania odzieży. Marka KNK-KANAKA dąży do ograniczenia szkodliwych substancji.

Produkty chemiczne do swojej działalności pozyskuje od lokalnych dostawców składając zamówienia na większe dostawy, aby ograniczyć negatywny wpływ na środowisko związany z ich transportem. Podejmując współpracę z wybranymi fason 03/2020

dostawcami w Polsce i na terenie Europy wybiera takich kontrahentów, którzy spełniają wymagania takie jak: • posiadają produkty chemiczne zaakceptowane przez Global Oragnic Textile Stanard, • posiadają swoje laboratorium, • oferują szkolenia zwiększające wiedzę na temat prawidłowego używania środków, • dążą do zrównoważonego rozwoju.

Tylko zjednoczenie wokół wspólnych wartości może prowadzić do osiągnięcia celów związanych z propagowaniem idei racjonalnego podejścia do przemysłu odzieżowego w duchu slow fashion.

39

prawo w modzie

Osłoń się tarczą Prawne aspekty pandemii w branży mody Tekst: Wioleta Polak – radca prawny, partner oraz Aleksandra Libiszowska – adwokat, councel w kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr

Przedsiębiorcy z każdego sektora gospodarki w większym lub mniejszym stopniu odczuli ekonomiczne skutki panującej epidemii, przy czym długotrwałe zamknięcie centrów handlowych wpłynęło szczególnie istotnie na sytuację finansową podmiotów działających w branży modowej. Inditex, holding odzieżowy obejmujący marki takie jak Zara, Bershka czy Massimo Dutti, już zapowiedział zamknięcie nawet 1200 sklepów stacjonarnych na całym świecie. Zanim jednak przedsiębiorca podejmie decyzję o zmniejszeniu skali działalności i redukcji zatrudnienia, powinien rozważyć skorzystanie z szerokiej gamy mniej radykalnych rozwiązań oraz wsparcia finansowego, jakie oferują obowiązujące przepisy.

fason 03/2020

Wpływ pandemii na warunki zatrudnienia oraz sposób wykonywania pracy Nie ulega wątpliwości, że wskutek pandemii pracodawcy zostali zmuszeni do wdrożenia istotnych zmian organizacyjnych, w tym do zmiany modelu współpracy z pracownikami, a wielu z nich zdecydowało się na opuszczenie galerii handlowych i skupiło przede wszystkim na sektorze e-commerce. To z kolei wpłynęło na zwiększenie zainteresowania pracą zdalną i wprowadzanie jej na większą skalę, tym bardziej, że na taki sposób współpracy wyraźnie pozwoliła Tarcza Antykryzysowa.

Na jej podstawie pracodawca może polecić pracownikom pracę zdalną jednostronnie – nawet bez zgody pracownika.

40

Dotychczas praca zdalna nie cieszyła się taką popularnością z różnych względów, między innymi dlatego, że nie była wprost uregulowana w przepisach, jak i z obawy przed spadkiem wydajności pracownika wykonującego pracę poza biurem, bez bezpośredniej kontroli pracodawcy. Obecnie niewykluczone, że wiele firm nie zdecyduje się na powrót do „tradycyjnego” modelu pracy, co całkowicie zrewolucjonizuje rynek pracy, w tym również branżę modową.

tym, że nie wymaga wskazania uzasadnienia dla rozstania (co jest konieczne w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony, która jest najbardziej popularną formą współpracy), a ponadto ogranicza ryzyko sporu sądowego z tego powodu.

Najczęstszą przyczyną rozwiązywania umów z pracownikami w czasach pandemii jest likwidacja określonego miejsca pracy. Tak określona przyczyna zwolnienia jest przyczyną niedotyczącą pracownika.

Pracodawcy, jak i pracownicy nie zawsze są świadomi, że rozwiązanie umowy o pracę z takiego powodu wiąże się z koniecznością wypłaty odprawy, jeśli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 osób. Pracownik powinien otrzymać ustawową odprawę nawet jeśli rozwiązanie umowy, ale z tej właśnie przyczyny, ma miejsce w drodze zawartego z pracownikiem porozumienia. Wysokość tej odprawy zależy od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy – im dłuższy staż, tym wyższa odprawa. Wynosi ona od 1-krotności do 3-krotności wynagrodzenia miesięcznego pracownika, przy czym nie może przekroczyć limitu ustawowego (obecnie – na czas trwania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego – ten limit został obniżony do 10-krotności wynagrodzenia minimalnego. Wcześniej wynosił 15-krotność).

Ponadto, jeśli pracodawca likwiduje stanowisko pracy i z tego powodu zwalnia pracownika, to należy pamiętać, że jeśli na takim samym stanowisku zatrudnia kilka osób, pracodawca nie może wytypować dowolnego pracownika do zwolnienia, a powinien tego dokonać w oparciu o pewne obiektywne, niedyskryminacyjne kryteria.

Kryteria takie powinny być wskazane w złożonym pracownikowi wypowiedzeniu. Warto także pamiętać, że likwidacja stanowiska musi być rzeczywista, a po zwolnieniu kogokolwiek z takiej przyczyny, pracodawca nie może zatrudnić od razu kolejnej osoby na to samo stanowisko.

Wobec trudności finansowych z powodu pandemii wielu pracodawców zdecydowało się również zmienić i w praktyce pogorszyć warunki zatrudnienia pracowników (najczęściej proponując im porozumienie w tym zakresie). Jeśli pracodawca spotykał się z odmową pracownika na proponowaną zmianę, wręczał mu wypowiedzenie tych warunków. Pracownik zawsze może nie zgodzić się na taką jednostronną zmianę, ale wtedy jego umowa ulega rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia.

Z uwagi na trudną sytuację finansową pracodawcy próbowali też skorzystać z innych instrumentów prawnych, które mogły poprawić ich sytuację i pozwolić przetrwać w trudnym czasie, w tym zawierali porozumienia o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z ich umów o pracę. Na jego podstawie mogli m.in. zmniejszyć wynagrodzenie pracowników, przy czym nie mogło być ono niższe niż minimalne, lub też pozbawić pracownika innych dodatkowych benefitów zapewnionych mu w umowie. Porozumienia takie powinny zostać uzgodnione z działającymi u pracodawcy organizacjami związkowymi, a w przypadku ich braku – z przedstawicielami pracowników. Ważne jest to, że zawarcie porozumienia pozwala na szybką zmianę warunków zatrudnienia, bez konieczności indywidualnej modyfikacji umów o pracę (porozumienie zmienia umowy w dacie jego wejścia w życie).

Przy rozwiązywaniu z pracownikami umów należy pamiętać o grupach chronionych przed wypowiedzeniem.

W obliczu pandemii wielu pracowników w obawie przed zarażeniem wirusem udało się na zwolnienia lekarskie, co zagwarantowało im co do zasady ochronę przed wypowiedzeniem. W czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy pracodawca zasadniczo nie może rozwiązać z nim umowy o pracę (może to zrobić wyłącznie z jego winy), chyba że ta nieobecność przekracza wskazane w przepisach limity czasowe (po ich upływie pracodawca może już rozwiązać umowę z pracownikiem nawet bez wypowiedzenia).

Brak zapotrzebowania na pracę pracowników Wprowadzone ograniczenia miały tak doniosły wpływ na branże najbardziej dotknięte pandemią, że przedsiębiorcy nie mieli możliwości zapewnić pracownikom pracy na dotychczasowych zasadach – tj. albo spadło zapotrzebowanie na pracę w dotychczasowym wymiarze, albo też w ogóle tego zapotrzebowania nie było.

Z tego względu liczni przedsiębiorcy, w tym z branży modowej, stanęli przed obliczem decyzji związanych z redukcją zatrudnienia. Najchętniej wybieraną formą rozwiązywania z pracownikami umów jest zawieranie porozumień rozwiązujących, które określają warunki zakończenia współpracy, w tym jego datę oraz ewentualne świadczenia należne pracownikowi.

Porozumienia są alternatywą dla wypowiedzeń, czyli jednostronnej decyzji pracodawcy o rozwiązaniu umowy. Zawarcie porozumienia różni się od wypowiedzenia

fason 03/2020

Wobec wspomnianych wyżej trudności i obciążeń finansowych związanych z rozwiązywaniem umów o pracę, można przypuszczać, że z uwagi na niepewną sytuację epidemiczną wielu pracodawców zdecyduje się na zmianę formy współpracy i częstsze stosowanie umów cywilnoprawnych w miejsce umów o pracę, gdyż są one dużo bardziej elastyczne jeśli chodzi o możliwość ich rozwiązania, co również może mieć wpływ na sytuację w branży modowej.

41

prawo w modzie

Wsparcie finansowe dla przedsiębiorców

Pomoc finansową dla takich osób oferuje również Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Możliwe jest uzyskanie tzw. świadczenia postojowego, które wypłacane może być przez trzy kolejne miesiące, jeżeli przedsiębiorca utraci minimum 15 proc. przychodów w stosunku do miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku o przyznanie świadczenia.

Wsparcie otrzymać mogą także osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych, jeżeli przychód z takiej umowy uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym złożono wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy niż 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału (obecnie blisko 15,6 tys. zł). Wielu przedsiębiorców mogło również skorzystać ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Wprowadzając kolejne ustawy tworzące Tarczę Antykryzysową ustawodawca zaproponował przedsiębiorcom różnego rodzaju wsparcie finansowe, które ma na celu złagodzić negatywne skutki epidemii w ramach prowadzonej działalności i pomóc pracodawcom w utrzymaniu miejsc pracy. Dofinansowanie w różnych formach oferują między innymi Urzędy Pracy, Polski Fundusz Rozwoju i Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Pracodawca, którego sytuacja ekonomiczna uległa pogorszeniu, może skorzystać z trzymiesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników objętych przestojem lub obniżonym wymiarem czasu pracy.

Dofinansowanie to jest przyznawane przez Urzędy Pracy ze środków FGŚP (Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych) po złożeniu odpowiedniego wniosku i spełnieniu warunków wskazanych w Tarczy Antykryzysowej. Jednym z warunków jest zawarcie porozumienia z organizacjami związkowymi lub przedstawicielami pracowników w sprawie obniżenia wymiaru etatu (o maksymalnie 20 proc., nie mniej niż do połowy etatu) lub przestoju ekonomicznego.

W ramach wsparcia można uzyskać środki w wysokości 1300 zł (w przypadku przestoju ekonomicznego) lub 2 132,59zł (w przypadku obniżenia wymiaru czasu pracy) na wynagrodzenie jednego pracownika.

Jednym z pierwszych przedsiębiorców, którzy uzyskali takie dofinansowanie od państwa, była CCC S.A., która już w kwietniu otrzymała środki w wysokości 23 mln zł.

Bardzo atrakcyjną formą wsparcia okazały się być także subwencje udzielane za pośrednictwem banków przez Polski Fundusz Rozwoju na cele związane z utrzymaniem miejsc pracy i zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorstw. W ramach tzw. Tarczy Finansowej przedsiębiorcom wypłacono już 57 554 003 549 zł.

O ile sam proces pozyskania i wypłaty subwencji funkcjonował od początku bardzo sprawnie, o tyle już warunki stawiane wnioskodawcom okazały się sprawiać problemy, przede wszystkim w obszarze rozumienia pojęcia przedsiębiorstwa na gruncie przepisów krajowych i unijnych. Trudności dotyczyły między innymi sposobu określania limitu możliwej do uzyskania pomocy publicznej w wysokości 800 000 euro na przedsiębiorstwo.

W rzeczywistości limit ten należało odnosić do całej grupy podmiotów powiązanych w rozumieniu unijnych przepisów (rozporządzenia 651/2014), a nie poszczególnych przedsiębiorstw do tej grupy należących. Niejednoznaczne brzmienie regulaminu udzielania subwencji, który zmieniany był w trakcie udzielania wsparcia oraz wątpliwości dot. interpretacji przepisów Tarczy Antykryzysowej mogły prowadzić do błędnego ustalania wspomnianego limitu.

Mniejsze podmioty – także te, które nie zatrudniają pracowników i prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, mogą z kolei ubiegać się o wsparcie finansowe z powiatowych Urzędów Pracy.

Jednym z dostępnych tam instrumentów wsparcia jest pożyczka do 5 tys. zł dla mikroprzedsiębiorców, która podlega umorzeniu w razie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej przez kolejne 3 miesiące.

Osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą, które nie zatrudniają pracowników, przysługuje także dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. W tym wypadku jednak kryterium udzielenia wsparcia jest spadek obrotów o co najmniej 30 proc. w ciągu dwóch dowolnie wskazanych kolejnych miesięcy kalendarzowych 2020 r. w porównaniu do analogicznych dwóch kolejnych miesięcy 2019 r. Dofinansowanie przyznawane jest na okres nie dłuższy niż 3 miesiące przypadające od miesiąca złożenia wniosku (okres ten może ulec wydłużeniu), w wysokości stanowiącej określony procent minimalnego wynagrodzenia za pracę – w zależności od wielkości spadku obrotów. Wniosek o dofinansowanie, tak jak w przypadku mikropożyczki, składa się do powiatowego Urzędu Pracy.

fason 03/2020

Co prawda część z przywołanych form wsparcia nie jest obecnie dostępna dla pracodawców (choćby ze względu na upływ terminu do składania wniosków o zwolnienie z obowiązku uiszczenia składek na ubezpieczenia społeczne), jednak można przewidywać, że w razie pojawienia się kolejnej fali epidemii, ustawodawca zaproponuje podobne rozwiązania. Warto jest więc mieć świadomość, jakiego rodzaju wsparcie oferowano dotychczas, aby bardziej świadomie i możliwie szybko skorzystać z kolejnych transz środków.

42

moda w 5 minut

Uciec poza kategorię stylu Rozmowy wokół wystawy „Alfabet mody” dr Piotra Szaradowskiego Rozmawiała: Karolina Michalak

Wystawa przygotowana we współpracy z Muzeum Historii Ubioru w Poznaniu ma w swoim założeniu prezentować różne aspekty związane z modą, pokazując tym samym złożoność i wieloaspektowość zjawiska.

Foto: Piotr Szaradowski

Widok fragmentu wystawy „Alfabet mody” w Muzeum Historii Ubioru

fason 03/2020

43

moda w 5 minut

„Alfabet mody” to tytuł wystawy prezentowanej w poznańskim Muzeum Historii Ubioru (lipiec – listopad 2020). Podejmuje ona temat kobiecej mody ostatnich 120 lat. Motywem przewodnim ekspozycji nie są jednak style zmieniające się w dekadowym rytmie. Istotniejsze było pokazanie, jak różne oblicza może mieć moda, z ilu perspektyw możemy na nią patrzeć. Stąd koncept, by jedną, dominującą opowieść rozbić na wiele mniejszych oraz nadać im hasła ułożone w kolejności alfabetycznej.

same w sobie mogą zdeterminować ostateczny wygląd ubioru. Doskonale wiedzą o tym projektanci, łącząc ze sobą różne kolory, kształty i faktury w jedną harmonijną całość. Biorą oni przy tym pod uwagę także proporcje i skalę danego detalu lub całej sylwetki.

To między innymi zobaczyć można na wystawie przyglądając się Draperii czy Geometrycznym wzorom. Czasem pomysły podsuwają twórcom nowe technologie lub też odwrotnie – poszukiwane są rozwiązania, które pomogą zrealizować ideę zrodzoną w głowie. Najlepiej świadczy o tym Papierowa suknia (w rzeczywistości mieszanka celulozy i bawełny) związana z nieco utopijnym pomysłem, by stworzyć ubiór przyszłości; taki, który nie wymaga dużej ilości pracy i jest dostępny dla wszystkich.

Oczywiste wady takiego rozwiązania sprawiły, że stało się ono krótkotrwałym trendem. Nie znaczy to jednak, że porzucono myśli o ubiorze „demokratycznym”.

Ciekawą propozycją było pojawienie się w latach 90.

XX wieku systemu A-POC (A Piece of Clothing, dosł. kawałek ubrania) bazującego na bezszwowej dzianinie produkowanej w formie „rękawa.” Zaprojektowany przez Miyake Design Studio, oparty na samodzielnie opracowanej Technologii, wzór sukni powtarza się wielokrotnie w całej beli dzianiny i jest niemal gotowy do założenia. Wystarczy porozdzielać pojedyncze moduły według zaznaczeń i poprzecinać wyznaczone miejsca, by uzyskać gotowy strój. Uzyskany w ten sposób ubiór jest w jednym rozmiarze, ale dzięki wysokiej elastyczności z łatwością dopasowuje się do różnych sylwetek.

Jak powstał pomysł na zorganizowanie wystawy będącej modowym ABC? Najprostszym rozwiązaniem, niemal gotowym do użycia, było wybranie nazwisk znanych projektantów i ułożenie ich w odpowiedniej, alfabetycznej kolejności.

Omawiając jednak postaci i twórczość największych kreatorów można łatwo zgubić wiele interesujących i ważnych zjawisk w modzie. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że moda istnieje także poza znanymi markami.

Projektanci nie są też jedynymi osobami zaangażowanymi w tworzenie ubiorów. Ponadto skupienie się na znanym nazwisku twórcy potrafi skutecznie odciągnąć uwagę od samego stroju. A to przecież on miał być, i ostatecznie jest, najważniejszym elementem na wystawie. Żeby powstał ubiór najpierw potrzeba jakiejś tkaniny, dzianiny lub innego materiału. Ich wygląd i charakter

Foto: Piotr Szaradowski

N jak new look; Suknia, Maggy Rouff haute couture (proj.: Marguerite Besançon de Wagner), lata 50. kolekcja Muzealne Mody

fason 03/2020

Foto: Piotr Szaradowski

B jak bielizna (pod spodem i na wierzchu); Suknia Nina Ricci boutique (proj.: Gérard Pipart), II połowa lat 1980-tych

44

Foto: Piotr Szaradowski

M jak mini; Suknia, Paco Rabanne, 1996 (projekt 1967)

Jakie kolekcje czy elementy ubioru zobaczymy na wystawie, czy są wśród nich takie, które odegrały kluczową rolę w historii i postrzegania mody?

fasony bielizny, by tworzyć ubiory wierzchnie.

I nie dotyczyło to tylko słynnych sukni Jean Paul Gaultiera.

Nawet bardziej klasyczne domy mody, jak Nina Ricci, znajdowały sposób, by włączyć ten trend do swoich kolekcji. Pokazuje to jednocześnie, jak silne było wówczas to zjawisko. Zyskującym na sympatii pomysłem jest również ubiór nie podkreślający cech żadnej z płci, czyli Unisex.

Zdecydowana większość prezentowanych na wystawie ubiorów jest tradycyjna w formie i mocno wpisuje się w historię mody. Przywołuje najbardziej znane jej rozdziały. Tak jest w przypadku koronkowej sukni przypominającej o powojennym New look’u, którego żywot rozpoczął się podczas pokazu mody, 12 lutego 1947.

Była to prezentacja pierwszej kolekcji nowo powstałego domu mody, którego głównym projektantem był Christian Dior. Na wybiegu można było wówczas zobaczyć sylwetki cechujące się miękką linią. Najistotniejszym ich elementem były spadziste ramiona o delikatnym rysunku, co w połączeniu z podkreślonym biustem, wąską, ściągniętą gorsetem talią oraz lekko poszerzonymi biodrami dawało wrażenie ogromnego wdzięku. Redaktorka Harper’s Bazaar, Carmel Snow, nazwała to właśnie „new look’iem” – nowym wyglądem.

Czymś nowym bez wątpienia była także obecna na wystawie sukienka Mini. Podobnie zresztą jak i damskie spodnie, których popularyzacja szła w parze z procesem Emancypacji kobiet. Także szokujące były zmiany, jakie zachodziły w postrzeganiu Bielizny. Granica pomiędzy tym, co jest bielizną, a co strojem dającym się nosić poza domem, miejscami się przecież zaciera, czego przykładem może być chociażby T-shirt. W latach osiemdziesiątych XX wieku projektanci zaczęli dosłownie wykorzystywać

Na wystawie widzimy stroje z różnych okresów. Od współczesnych, po te bardziej historyczne. To pewnego rodzaju podróż w czasie po zdarzeniach, odkryciach i przełomach w modzie. Mam jednak wrażenie, że wiele z nich jest ponadczasowych i funkcjonują poza czasem.

Tak, są w modzie zjawiska i mechanizmy, które funkcjonują niezależnie od danego czasu. Jednym z najważniejszych i tym samym najpoważniejszych problemów są, najczęściej nielegalne, Imitacje i kopie. Z drugiej strony naśladownictwo, jest jedną z zasadniczych cech mody i zarazem jej siłą napędową. Przez wieki istniał jednak szereg ograniczeń utrudniających ten proces. Wynalezienie maszyny do szycia, dynamiczny rozwój konfekcji i domów towarowych, w sposób zasadniczy zwiększyło dostępność modnych ubiorów. W II połowie XIX wieku pojawili się także projektanci mody, a wraz z nimi pojęcie praw autorskich do własnych projektów. Kradzież handlowych wzorów i nielegalne ich kopiowanie stało się nieodłącznym elementem ciążącym wielu firmom. Zwłaszcza tym, których produkty cieszyły się dużym powodzeniem.

Foto: Piotr Szaradowski

I jak imitacje (i kopie); Żakiet, Miguez-Carton Cannes, około 1966; Imitacja żakietu Chanel

fason 03/2020

Foto: Karolina Michalak

B jak bielizna (pod spodem i na wierzchu) Koszulka LOU/ Francja, koniec lat 1960-tych

45

Foto: Karolina Michalak

D jak draperia Suknia wieczorowa Lecoanet & Hemant haute couture (proj.: Didier Lecoanet, Hemant Sagar), początek lat 1990-tych

moda w 5 minut

jedna, trzecia opcja. Podążanie za nazwiskami znanych projektantów. Nie wychodzą one co prawda na pierwszy plan, ale zdecydowanie na wystawie są obecne.

Mamy więc Paco Rabanne’a, Jean Paul Gaultiera, Isseya Miyake, Yves Saint Laurenta a także domy mody Christian Dior, Nina Ricci czy Jean Patou.

Wystawa „Alfabet mody” pozwala więc w bardzo przystępny sposób zapoznać się z różnymi zagadnieniami związanymi z modą, pokazuje też bogactwo form, wzorów czy stylów.

Gabrielle Chanel twierdziła, że naśladowanie jest formą pochlebstwa; nikt bowiem nie kopiowałby tych, którzy sukcesu nie odnoszą. Jej żakiety i kostiumy były (i są) masowo naśladowane, czego przykład możemy zobaczyć na wystawie. Inną firmą, niezwykle popularną wśród fałszerzy, jest producent toreb i walizek, Louis Vuitton.

Mówiąc o torbach czy walizkach trzeba wspomnieć również o innych Akcesoriach i dodatkach, które niezależnie od czasów zawsze uzupełniały ubiór. Były to różnego rodzaju buty, kapelusze, rękawiczki czy torebki noszone nie tylko z powodów próżności czy chęci podkreślania własnego statusu, ale ze zwyczajnej konieczności.

Tak jest również i dziś. Nie przemija także wykorzystywanie Fauny i flory jako źródła surowców do wytwarzania ubiorów. Len, bawełna, wełna, jedwab są niezmiennie stosowane i wciąż popularne, mimo obecności na rynku włókien sztucznych i syntetycznych. Nie należy zapominać także o skórach i futrach zwierząt wykorzystywanych do tworzenia ubiorów czy dodatków. Kwestia ta w dzisiejszym świecie budzi najwięcej sprzeciwów, ze względu na ekologiczne oraz etyczne problemy związane z hodowlą zwierząt.

Foto: Danil Daneliuk

Jak oglądać wystawę?

Dr Piotr Szaradowski Od ponad dziesięciu lat uczy historii mody poprzez wykłady, teksty, wystawy. Jest autorem książki „Francja elegancja.

Z historii haute couture” (2016) i opiekunem merytorycznym kolekcji ubiorów Muzealne Mody www.muzealnemody.org.

Można ją zwiedzać w zaproponowanej przeze mnie formie, alfabetycznej kolejności, lub dowolnie, wybierając zagadnienia według własnego uznania. Istnieje jeszcze

Foto: Karolina Michalak

Foto: Karolina Michalak

G jak geometryczne wzory (od lewej) Suknia Philippe Venet boutique, ok.1971; Suknia Capucine Paris, 1971

fason 03/2020

U jak unisex Zestaw: bluza i spodnie, Lord & Taylor Parisiennes, koniec lat 60.

46

fason 03/2020

47

www.magazynfason.pl fason 03/2020

48