Overijssel in boeken

De vergeten Duitser - Het levensverhaal van Richard Bauer - Bert Hinnen

Zo’n 24.000 Duitsers werden na de Tweede Wereldoorlog in Nederland geïnterneerd en tot staatsvijand verklaard, ongeacht politieke overtuiging of gedrag. Bert Hinnen, oud-burgemeester van Wijhe, reconstrueerde het tragische levensverhaal van een van hen: zijn oom Richard Bauer uit Almelo. „De oorlog heeft hem tot een stille man gemaakt.” Een koffertje met documenten, gekregen van zijn neef Bertus, zette Hinnen op het spoor. Aan de hand van archiefstukken, oude foto’s en zelfs een oorlogsdagboek reconstrueert Hinnen het leven van Richard Bauer en de tragische strijd voor erkenning die hij en 24.000 andere Duitse Nederlanders na de Tweede Wereldoorlog moesten voeren. Richard Bauer staat voor een vergeten groep uit onze geschiedenis. Hij was geen nazi en woonde al ver voor de oorlog in Nederland. Toch werd hij geïnterneerd, werden zijn bezittingen afgepakt en stond hij tot aan zijn dood in 1978 officieel te boek als vijand. Hoewel hij zich helemaal Nederlander voelde, kreeg hij nooit het staatsburgerschap. Ik wil hem en al die anderen op geen enkele manier vergelijken met Joden of verzetsstrijders, maar toch behoort ook deze vergeten groep tot de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.”

Uitgever: Boekengilde.nl ISBN: 978 94 6402 470 8 | 132 pag. | € 19,95

Overijssel en de Eerste Wereldoorlog - Henk van der Linden & Jos van Raan

Ver weg van het strijdgewoel bij onze zuiderburen en de drukte van west en zuid Nederland zou het qua oppervlakte grote, maar slechts met 350.000 inwoners kleine Overijssel tijds de Eerste Wereldoorlog een oase van rust moeten zijn geweest. Het tegendeel is waar. Vanzelfsprekend gebeurde ook in Overijssel alles wat de rest van het neutrale Nederland overkwam: mobilisatie, inkwartiering, opvang van Belgische en Franse vluchtelingen, schaarste en distributie van voedsel en allerlei noodzakelijkheden. Een steeds grotere invloed van de overheid op het economische leven met eindeloze regels en voorschriften was het gevolg. Daarnaast peelde er in onze provincie nog meer. Smokkel vierde hoogtij, Overstromingen aan de Zuiderzee, Twente was een industriegebied in opkomst, de lange slecht bewaakte grensstrook met Duitsland had grote aantrekkingskracht op Duitse en Russische deserteurs. Na de oorlog was Enschede de doortrekplaats van vele duizenden uit Duitse gevangenschap terugkerende geallieerde militairen. De Spaanse griep, de corona van destijds, maakte vele slachtoffers, hetgeen blijkt uit de vele verhalen in dit boek.

Uitgever: Uitgeverij Aspekt ISBN: 978 94 6338 929 7 | 132 pag. | € 24,95

God zegene de vaart! - Helmuth Rijnhart

Een jubileumboek over de St. Vituskerk in Dedemsvaart. Meer dan 15.000 bladzijden bronmateriaal in Zwolle, Utrecht en Den Haag werd gedigitaliseerd en ontsloten. En zo kwamen heel veel vergeten en vaak opmerkelijke –zeg maar pikante- feiten boven water. Het boek verhaalt niet alleen over de pastoors van Dedemsvaart en de paar welgestelde families die de scepter zwaaiden in de parochie: de gehele katholieke bevolking komt langs terwijl de veenkolonie Dedemsvaart groeit. De genen van de veenarbeiders uit Duitsland, de kanaalgravers uit Holland en die van de ambtenaren en ontslagen bedelaars uit Ommerschans werden hier gemengd met die van de katholieke eigenheimers uit Salland. De parochianen smeekten rond 1855 verlost te worden van hun onzedelijke pastoor Schuttelaar, maar brachten wel het geld bij elkaar voor een prachtige nieuwe gotische kerk in 1875. We zien alle ontwikkelingen in het kader van het Rijke Roomse Leven die daarna volgden, met als hoogtepunt de uitbreiding van de kerk in 1930. Ook is in het boek veel plaats ingeruimd voor de armenzorg in de parochie. Het boek laat verder de ontwikkeling in de 20e eeuw zien naar de kerk van nu, die gedragen wordt door 170 vrijwilligers die er tot op de dag van vandaag in zijn geslaagd de kerk als goede rentmeesters te beheren. De titel van het boek, “God zegene de Vaart!” zijn de laatste woorden van pastoor Akkerman in het notulenboek van het kerkbestuur bij zijn afscheid in 1934oek.

Uitgever: geloofsgemeenschap St.Vitus Dedemsvaart ISBN 978 90 9033 823 1 | 280 pag. | € 25,00

Bewaar de herinnering: peuter, puber en provo in de jaren 50 en 60 - Dolf Ruesink

Aan de hand van o.a. foto’s, brieven en speelgoed reconstrueert, oud-journalist van De Twentsche Courant Tubantia, Dolf Ruesink zijn jeugd in de jaren 50 en 60. Het idee voor het boek is ontstaan door een foto die Ruesink heeft teruggevonden. “Met deze bewaarde herinnering, de foto uit 1954 waarop ik als peuter op de fiets van mijn ouders zit, is het allemaal begonnen. Deze is gemaakt door een straatfotograaf tijdens Koninginnedag. Mijn ouders hebben deze foto destijds gekocht. Ik wilde weten of ik in staat zou zijn om aan de hand van bewaarde herinneringen de jaren 50 en 60 te reconstrueren.” Zijn bedoeling was niet zozeer om zijn eigen verhaal te vertellen, maar om lezers te helpen hun eigen herinneringen aan die tijd naar boven te halen. Dus als mensen lezen over bijvoorbeeld televisie kijken bij de buren herinneren zij dat het in hun jeugd ook op deze manier ging. Daarom heeft hij ook gekozen voor gewone onderwerpen, zoals schooltijd, vakanties en wat at je aan tafel? Aan de hand daarvan kunnen lezers ook zien dat er een enorme ontwikkeling heeft plaatsgevonden wat betreft de individualisering van de maatschappij. Het individu werd steeds meer van belang. Met name in de jaren 60 gingen jongeren zich afzetten tegen oude normen en waarden.

Uitgever: Boekengilde ISBN: 978 90 8258 799 9| 206 pag. | € 19,95

Op zoek naar Hamaland: archeologische resten uit de 9e t/m 11e eeuw - Aly Dijkstra-Kruit

In het jaar 1046 draagt Koning Hendrik III zijn grondbezit, muntslag en tol in Deventer over aan bisschop Bernold. Die krijgt ook een graafschap in Hamaland met duidelijk omschreven grenzen en bijbehorende rechtsmacht. Dat gebied blijkt een flink deel te omvatten van de afdeling Zuid-Salland, IJsselstreek en Oost-Veluwe van de AWN, vereniging van vrijwilligers in de archeologie. Het inspireert de afdeling om op zoek te gaan naar archeologische resten uit de periode van 800 tot 1100, de bloeiperiode van het graafschap Hamaland. Dit boek is het resultaat van die zoektocht. Het kwam tot stand met medewerking van leden van de afdeling en van archeologen van gemeenten en bedrijven in de regio. Geschreven bronnen uit deze periode zijn schaars, maar archeologisch onderzoek laat zien welke ontwikkelingen plaatsvonden.

Uitgever: Boekendame, Zwolle ISBN: 978 94 9253 111 7| 232 pag. | € 24,95

Strijd en overleg – De Twents-Achterhoekse textielindustrie 1815-1955 - Nick Vos (red.)

De Twents-Achterhoekse textielindustrie kende vele felle en langdurige sociale conflicten. Pas na de Tweede Wereldoorlog dwongen grote personeelstekorten de fabrikanten om hun arbeiders niet langer als kostenpost te behandelen en rekening te houden met de wensen van de vakbonden. In 1948 erkende de Enschedese grootindustrieel H.J. Blijdenstein dat de textiel industrie ‘in het verleden de menschelijke factor te veel over het hoofd heeft gezien en dat dit één van de belangrijkste ondergronden is van de tegenzin tegen het textielvak’. In samenspraak met de vakbonden lieten de ondernemers deze ‘textielaversie’ uitvoerig onderzoeken. Dit boek omvat, naast een uitvoerige inleiding over het ontstaan van de textielindustrie, een achttal nooit gepubliceerde deelstudies naar de sociale verhoudingen en over de stakingen tijdens het interbellum en de april-mei-stakingen uit 1943.

Uitgever: Amsterdam University Press ISBN 978 94 6372 015 1| 522 pag. | € 29,95