Militaire Courant editie maart 2020

NO. 7, MAART 2020, € 3,– WWW.MILITAIRECOURANT.NL

MILITAIRE COURANT

INVESTEREN IN LEIDERSCHAP GENERAAL WIJNEN OP BEZOEK BIJ DE KMA, PAGINA 4

Marineschip Zr.Ms. De Ruyter, de Kanselarij en Breguet Atlantic

2 – MILITAIRE COURANT

Defensie: een cruciale sector in onze maatschappij

A

ls Militaire Courant richten wij ons op militair nieuws. Actueel nieuws laten we normaal gesproken aan ons voorbijgaan, maar op dit moment is dat toch lastig: de coronacrisis kunnen we niet negeren.

Zo hoorden we een vraag voorbijkomen waar je normaalgesproken eigenlijk nooit bij stilstaat: wat zijn de cruciale sectoren van onze maatschappij? Het beantwoorden van deze vraag is van belang om vast te kunnen stellen voor welke ouders er kinderopvang moet worden geregeld nu de scholen zijn gesloten. En dat blijkt best een lange lijst te zijn. Verpleegkundigen, artsen, vrachtwagenchauffeurs, politie, en zo gaat het nog heel lang verder. Onderaan de lijst staat ook: ‘inzet militairen’. Voor ons op de redactie is dat natuurlijk volkomen helder, maar we vragen ons weleens af of dat ook leeft onder alle lagen van de bevolking. Sterker nog, de reden dat we met de Militaire Courant zijn gestart, is om die boodschap over te brengen: geen vrede zonder sterke krijgsmacht.

Want ‘beschermen wat ons dierbaar is’ betekent ook dat de defensieorganisatie klaarstaat om de overheid waar nodig bij te staan. Dat kan op allerlei vlakken zijn.

Deze editie van de Militaire Courant is in maart 2020 gedrukt, en we kunnen niet in een glazen bol kijken om te zien wat er allemaal in de toekomst gaat gebeuren.

Even afwachten dus hoe en waar Defensie kan bijspringen. Maar de capaciteiten waar de krijgsmacht over beschikt op het gebied van medische verzorging kunnen

in ieder geval de reguliere gezondheidszorg ondersteunen. En zo zijn er nog een hoop andere dingen te bedenken. Wij zullen deze ontwikkelingen blijven volgen en daar via www.militairecourant.nl verslag van doen.

Wat er ook gebeurt, de defensieorganisatie blijft gewoon functioneren. Er zijn dan ook genoeg onderwerpen waar wij in deze editie van de Militaire Courant aandacht aan kunnen besteden. Zo zijn we op stap geweest met Generaal Wijnen, de nieuwe Commandant der Landstrijdkrachten (p.4). Hij bracht een bezoek aan een nieuwe lichting van cadetten die gestart zijn met de opleiding op de Koninklijke Militaire Academie. Daarnaast besteden we aandacht aan het marineschip Zr.Ms. De Ruyter, dat op dit moment in de straat van Hormuz aanwezig is om daar te zorgen dat de doorvaart van de scheepvaart wordt gegarandeerd (p.24). En natuurlijk ook deze editie weer een speciaal katern gewijd aan militaire boeken!

De Militaire Courant groeit sterk door.

Los van de vier papieren edities is er ook steeds meer militair nieuws te vinden op onze website www.militairecourant.nl. Hier kun je je ook opgeven voor de nieuwsbrief die we maandelijks versturen.

Ik wens u veel leesplezier toe. Opmerkingen en suggesties zijn van harte welkom!

Jan Louwers Uitgever Militaire Courant jan@militairecourant.nl

MAART 2020 – 3

+++ Zes organisaties die zich inzetten voor veteranen gaan vanaf 1 januari 2021 op in het Nederlands Veteraneninstituut in Doorn: één loket voor veteranen waar zij terechtkunnen met al hun vragen. De organisatie zet zich in voor erkenning, waardering, zorg en onderzoek en fungeert als hét aanspreekpunt voor de samenleving. Het proces tot samenvoeging staat onder leiding van Richard Boskeljon, kolonel van de Koninklijke Luchtmacht. +++ Veteranen die in Afghanistan deel uitmaakten van International Security Assistance Force (ISAF) geven hun welzijn gemiddeld een 7,8. Dat blijkt uit het onderzoek onder ISAF-veteranen. Minister Bijleveld heeft de Tweede Kamer over de resultaten geïnformeerd. ‘De uitkomsten van dit ISAF-onderzoek vind ik belangrijk. Ik gebruik ze bij de verdere ontwikkeling van het veteranenbeleid en bij toekomstig onderzoek.’ +++ De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) heeft nu een mobiel hoge resolutie röntgendetectiesysteem, bedoeld om de inhoud van verdachte koffers en pakketten direct zichtbaar te maken.

Voor Defensie betekent dit een stap voorwaarts in de modernisering van explosievendetectie: het verhoogt de veiligheid van het personeel, maar versnelt ook de procedure van de inhoudsidentificatie. +++ Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) heeft bewegende beelden en zeldzame kleurenfoto’s gepubliceerd op de website 75jaarvrij.nl. Het is uniek materiaal van het vergisbombardement op de Haagse wijk Bezuidenhout op 3 maart 1945. Het dichtbevolkte stadsdeel werd met de grond gelijk gemaakt. +++ Zo’n veertig special operation forces van het Korps Mariniers en het Korps Commandotroepen zijn de afgelopen maand ingezet voor Flintlock. Deze door Amerika geleide training speelde zich dit jaar af in Mauritanië en Senegal, en is bedoeld om de Afrikaanse landen weerbaarder te maken tegen regionale dreigingen. +++

FOTO DEFENSIE

BEELD: MINISTERIE VAN DEFENSIE

KORT NIEUWS

Commandant der Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Wijnen. p.4

Inhoud Generaal Wijnen

4

Actuele missies

10

ECHOS-Home ‘de Landing’

12

Column Han ten Broeke

17

Tentoonstelling ‘Hij of ik’

18

Thales

21

Zr. Ms. De Ruyter

24

Salima Belhaj

26

Jaus Müller

29

NIMH: Vrouwen Hulpkorps

30

Kanselier der Militaire Willems-Orde

32

Evenementen

44

Prijsvraag en colofon

47

Boeken Recensie Owen en de soldaat

37

Interview Martin de Boer over Breguet Atlantic

38

Recensie Trijp

41

Recensie Onmacht en oorlogsverlangen

43

4 – MILITAIRE COURANT

‘Zonder “can do”mentaliteit kom je er niet’

MAART 2020 – 5

CADETTENBIVAK Sinds augustus 2019 is luitenant-generaal Wijnen Commandant der Landstrijdkrachten. De Militaire Courant sprak hem tijdens zijn bezoek aan het cadettenbivak van de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda, waar cadet Wijnen 35 jaar geleden aan zijn militaire carrière begon.

DOOR JAN LOUWERS

Generaal Wijnen, kunt u zich uw eerste dag op de KMA nog herinneren?

‘Ja, het was een prachtige dag in augustus 1984. Een mooi begin aan een avontuur waarvan je geen idee had wat je te wachten stond. Bleu en wel. Ik kan me herinneren dat er in de stad tribunes stonden voor de Taptoe. Het maakte indruk op me, de overgang van middelbare school naar de grote wereld, dat is voor iedereen natuurlijk even wennen.’

Wat waren voor u de redenen om bij de krijgsmacht te gaan werken?

‘Dat was het avontuur. Ik kwam van de Veluwe, ik was ervan overtuigd dat er meer moest zijn dan de directe omgeving waarin ik was opgegroeid. Ik woonde in de buurt van Wezep en zag daar materieel van de genie. Dat leek mij ook wel wat, en dat sloot ook aan bij mijn vakkenpakket op school. Fysiek en sportief bezig zijn, ik vond het een grote uitdaging.’

De opleiding op de KMA is een mix van theorie en praktijk, van militaire en academische vorming.

Hoe heeft u dat ervaren?

Generaal Wijnen op bezoek bij het cadettenbivak van de KMA.

‘Ik merkte dat ik erg op mijn plaats was in een militaire omgeving. Kameraadschap, onderlinge verbondenheid, teamprestaties, dat past bij mij. Ik vond de studie heel uitdagend, ik had gekozen voor weg- en waterbouw. Dat is een erkend diploma, dat was in samenwerking met de Technische Universiteit in Delft, en later ook in Twente. Ik heb mijn bachelordiploma – zoals we dat nu zouden noemen – in Nederland gehaald en vervolgens mijn masterdiploma in

de Verenigde Staten, als onderdeel van de Hogere Krijgsschool. Dat is een vervolgopleiding die je volgt als onderdeel van je verdere ontwikkeling als officier.’

De landmacht staat bekend om zijn ‘can do’-mentaliteit. Hier is de laatste tijd veel kritiek op gekomen. Wat is uw mening hierover?

‘Ik vind de “can do”-mentaliteit iets positiefs, omdat het aangeeft dat je beschikt over een hoge mate van improvisatievermogen waarbij je het doel voor ogen houdt.

Dat zijn goede waarden, dat moeten we vooral zo houden. We plaatsen militairen vaak in moeilijke omstandigheden, zonder “can do”-mentaliteit kom je er dan niet. Maar er zitten natuurlijk ook andere kanten aan. Het moet niet doorslaan in “make it happen”, koste wat het kost, dan forceer je mensen onverantwoorde risico’s te nemen. Dat vind ik een belangrijk onderdeel van goed leiderschap, dat een commandant op ieder niveau de risico’s afweegt. Vervolgens moet je een besluit nemen, en niets doen kan ook een besluit zijn. Natuurlijk kan het dan alsnog misgaan. We hebben nu eenmaal een hoog-risicobedrijf. Als die afweging maar goed is gemaakt, kun je als commandant je verantwoordelijkheid nemen. Dan kun je iedereen in de ogen kijken.’

Hoe brengt u deze boodschap over?

‘Ik heb al vele sessies in het land gehouden waarin ik de militairen rechtstreeks aanspreek. Ik vertel het in heldere taal, daar is geen woord Spaans bij. Waarom stappen we ’s ochtends uit bed? Niet om financieel onafhankelijk te worden of een makkelijke werkomgeving te hebben, maar omdat

6 – MILITAIRE COURANT

‘Ik kom hier op het cadettenbivak niet alleen maar om te kijken, maar vooral om te luisteren.’ we een echte purpose hebben: om te beschermen wat ons dierbaar is! En dit vertel ik intern, maar ook extern. Zingeving heet dat ook wel.

‘De waardering en erkenning van onze mensen is van groot belang.

Dat er geluisterd wordt naar wat militairen nodig hebben om hun werk goed te doen, welke spullen ze hiervoor nodig hebben. En natuurlijk ook hoe de financiële beloning is, maar er is dus veel meer dan dat.’

U bent nu hier op bezoek bij het cadettenbivak van de KMA. Cadetten zijn hier twee weken terug met hun opleiding begonnen. Wat is het doel van uw bezoek?

‘De ruggengraat van onze organisatie is het leiderschap. Een van mijn speerpunten is de vorming en toerusting van officieren.

Talentmanagement is een belangrijk onderdeel hiervan. Ik kom hier op het cadettenbivak niet alleen maar om te kijken, maar vooral om te luisteren. Hoe ervaren de aspirant-officieren de opleiding? Hoe kunnen wij dingen beter doen? Ik snap dat het even wennen is als een driesterrengeneraal binnenkomt, dat zorgt voor wat afstand. Maar laat het nu mijn taak zijn om dat ijs te breken.’

U heeft nu 35 jaar gewerkt bij Defensie. Wat is tot op heden uw meest indrukwekkende ervaring?

‘Mijn eerste functie na de opleiding van de KMA was superbelangrijk voor mijn vorming, je start als officier. Als dat goed gaat, kun je daar de rest van je loopbaan op teren. Ik begon in 1989, toen het IJzeren Gordijn nog overeind stond, de scheidslijn tussen Oost en West. Dat was heel bijzonder.

En mijn eerste uitzending, naar Cambodja, in 1992, dat was toen helemaal nieuw voor de defensieorganisatie. Dat heeft bij mijzelf er wel voor gezorgd dat ik ging nadenken over de zingevings-

vraag. Waarom doe ik dit werk?

Het beschermen wat ons dierbaar is, vind ik een heel sterk, en dat geldt ook als mijn persoonlijke drive om dit werk te doen.’

Wat zou u zeggen tegen jonge mensen die overwegen om bij Defensie te gaan werken?

‘Als er één organisatie is die in staat is om het beste uit jezelf te helpen halen, dan is dat de krijgsmacht wel. Dat geldt voor iedereen, soldaten, korporaals, onderofficieren en officieren. Zowel mentaal als fysiek. Om soms welhaast onmogelijke opdrachten uit te voeren, binnen een organisatie met een duidelijk doel: om te beschermen wat ons dierbaar is. We kunnen mensen naar een hoger plan helpen. Ik betreur het als collega’s Defensie verlaten voor ander werk, maar ik zie het ook wel als een compliment. Want blijkbaar weten we mensen zo op te leiden en te vormen dat ze waardevol zijn, ook buiten Defensie.

We hebben ook een maatschappelijke functie. We zijn de “School of the Nation”; voor iedereen die van goede wil is, hebben wij een plaats om te werken en aan een pad te beginnen om je leven op een hoger plan te brengen.’

Hoe ziet u de toekomst van Defensie tegemoet?

‘We hebben een paar moeilijke jaren gehad met bezuinigingen en discussie over arbeidsvoorwaarden. Ik merk nu dat de stemming terugkomt, dat wordt ook door onderzoek bevestigd. Ik reis veel rond, ik ben bijvoorbeeld recent in Litouwen en Afghanistan geweest. Dan zie je met hoeveel toewijding mensen hun werk doen, zichzelf en de organisatie telkens proberen te verbeteren.

Niet meer vanuit chagrijn, maar vanuit positiviteit. En dat zie ik als mijn rol, om mijn collega’s hierin te ondersteunen. Schouders eronder!’

De cadetten moeten door de gaten naar de overkant zien te komen zonder het lint aan te raken.

MAART 2020 – 7

CADETTENBIVAK

8 – MILITAIRE COURANT

De cadetten moeten een rivier passeren. Cadet Lise gaat voorwaarts.

MAART 2020 – 9

CADETTENBIVAK

Cadet Lise is recent begonnen met haar opleiding aan de KMA. We spreken elkaar even kort tussen de oefeningen door in het cadettenbivak in de buurt van Breda.

Kun je iets vertellen over de opleiding die je hier volgt?

‘We doen de verkorte officiersopleiding, die duurt één jaar aan de KMA en daarna volgt de vakopleiding, afhankelijk van welk wapen of dienstvak je hebt gekozen.

Iedereen die hier nu zit, heeft al een hboopleiding of universitaire studie afgerond of stroomt vanuit Defensie door. Dat in tegenstelling tot de vierjarige opleiding aan de KMA, voor mensen die van het havo of vwo komen.

Ikzelf heb Taalkunde en Frans gestudeerd en daarna heb ik twee jaar gewerkt als beleidsadviseur in de publieke sector.’’

En wat ga je bij Defensie doen?

‘Ik word officier logistiek, bevoorrading en transport. Je kunt dan leiding geven aan een logistiek peloton. Leidinggeven, organiseren en zorgen dat spullen op hun plek komen, dat past bij mijn talenten en interesses. Ik zie mezelf vooral in gevechtsondersteunende

functies actief zijn.’

Je bent nu met je tweede week bezig met je opleiding. Wat is je eerste indruk?

Ben je blij dat je even nu in een warme tent op een stoel kunt zitten?

‘Vorige week zijn we begonnen, het hele militaire leven is nieuw voor mij, ik kom rechtstreeks uit de burgermaatschappij. Alles is nogal overweldigend.

Maar ook heel leuk, je leert superveel in korte tijd. Alles is nieuw. Hoe gebruik je je wapen, hoe ben je gekleed, hoe maak je je bed op? Het is nog niet heel vermoeiend, maar ik denk dat dat over een week wel anders zal zijn.’

Ik zag net dat jullie les kregen van verschillende instructeurs, er moesten groepsopdrachten uitgevoerd worden. Had je daar vooraf een beeld van hoe het eraan toe zou gaan?

‘Je hoort natuurlijk wel verhalen van mensen die op de KMA hebben gezeten of bij Defensie wer-

ken. Ik had verwacht dat het heel gestructureerd en ordelijk zou zijn. En dat is het ook. Ik had ook verwacht dat de instructeurs wat feller en strenger zouden zijn vanaf het begin, maar het is heel rustig begonnen. En dat is eigenlijk wel prettig, omdat we zo de tijd kregen om te wennen en alle nieuwe informatie op te nemen. Ik vind het vooral heel leuk om met de groep opdrachten uit te voeren. Je maakt lange dagen, het is pittig, maar omdat het leuk is, hou je het ook vol.’

Waarom heb je voor een baan bij Defensie gekozen?

‘Mijn burgerbaan als beleidsadviseur vond ik ook wel leuk, maar ik miste toch wel de zingeving. Waar sta je ’s ochtends voor op? Waar doe je het voor? Ik had al een tijdje interesse om te gaan werken bij Defensie, omdat je dan bijdraagt aan de samenleving, ook internationaal. Werken bij Defensie geeft me gewoon heel veel energie!’

10 – MILITAIRE COURANT

NOORDZEE (Mijnenjager) Het schip de Zr.Ms. Willemstad ruimt komende weken explosieven in de Noordzee. Het gebied strekt zich uit van België tot en met het zuiden van Noorwegen. Het marineschip opereert in een deel met de meest bevaren scheepsroutes ter wereld. Op de bodem van de Noordzee liggen nog vele duizenden gevaarlijke projectielen. De mijnenjager vertrok afgelopen weekend en blijft bijna vier maanden weg.

LITOUWEN (eFP) Defensie levert een bijdrage aan de versterkte militaire aanwezigheid van de NAVO in Litouwen, de zogeheten enhanced Forward Presence.

Het gaat om 270 militairen voor een multinationale battlegroup. Het bataljon waarvan Nederland deel uitmaakt, staat onder Duitse leiding en is gestationeerd in Rukla. Het is een van de ‘geruststellende maatregelen’ voor de Oost-Europese bondgenoten.

KOSOVO (EULEX) De missie bevordert de stabiliteit in Kosovo, door het bestuurlijk apparaat, politie, justitie en de douane te ondersteunen. Nederland heeft ongeveer vijftien militairen in Kosovo, het merendeel marechaussees.

De Nederlandse bijdrage bestaat ook uit personeel van de politie en uit specialisten van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Justitie en Veiligheid.

Terwijl u dit leest, zetten militairen zich in verschillende delen van de wereld in voor vrede en veiligheid. Op korte termijn ten behoeve van de lokale bevolking, maar op lange termijn draagt globale stabiliteit ook bij aan veiligheid in Nederland.

GAZASTROOK (EU BAM en USSC) De European Union Border Assistance Mission (EU BAM) is een missie van de Europese Unie. De missie helpt bij het grensbeheer aan de grensovergang bij Rafah in de Gazastrook.

Nederland draagt in de regio ook bij aan de United States Security Coordinator (USSC). Deze missie vindt plaats in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever.

Het programma verbetert het functioneren van de veiligheidsdiensten en de Presidentiële Garde van de Palestijnse Autoriteit.

MAART 2020 – 11

NEDERLANDSE MISSIES IRAK (MILITAIRE TRAINERS) De Nederlandse Luchtmobiele Brigade neemt in Noord-Irak de taken over van de mariniers en commando’s die er vier maanden op uitzending waren. Zij ondersteunen het speciale operaties-trainingscentrum in de omgeving van Bagdad. Ook bij Erbil geven Nederlanders trainingen samen met partnerlanden. Twee Nederlandse militaire adviseurs vervullen een functie binnen de NAVO-capaciteitsopbouwmissie in Irak. Er nemen ook vier Nederlandse civiele experts aan deel.

STRAAT VAN HORMUZ (EMASOH) Marineschip Zr.Ms. De Ruyter neemt deel aan de European-led Maritime Awareness in the Strait of Hormuz (EMASOH). Doel is om een beeld op te bouwen van de maritieme veiligheidssituatie in de Golfregio.

BAHREIN (CMF) Bij Combined Maritime Forces (CMF) werken marines uit 25 verschillende landen samen. CMF opereert in de wateren rond het Arabisch schiereiland en bestrijdt gewelddadig extremisme en terrorisme, piraterij, smokkel en mensenhandel en verbetert samen met lokale en andere partners de maritieme veiligheid en stabiliteit in de regio.

AFGHANISTAN (Resolute Support) Sinds 1 januari 2015 doen Nederlandse militairen mee aan de NAVO-missie Resolute Support. Die heeft als doel het veiligheidsapparaat, leger en politie in Afghanistan verder op te bouwen.

Nederland levert een bijdrage aan deze missie tot eind 2021.

SOMALIË (VPD) Marineschepen vergroten de veiligheid langs de scheepvaartroutes door de Golf van Aden en de Hoorn van Afrika bij Somalië. Zij verstoren en ontmoedigen hiermee zeerovers. Het aantal gekaapte schepen is sinds 2012 sterk gedaald. Defensie stuurt in sommige gevallen militaire beveiligingsteams mee op Nederlandse zeetransporten.

OEGANDA (ACOTA) Nederland neemt soms deel aan het Africa Contingency Operations Training & Assistance (ACOTA)-programma. Het programma vergroot de capaciteiten van vijfentwintig Afrikaanse landen, zodat deze vredesmissies kunnen uitvoeren (met een mandaat van de Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie). Het ACOTAprogramma traint jaarlijks opeenvolgend 3 bataljonstaakgroepen, tot 3.500 militairen per keer.

BRON: DEFENSIE

12 – MILITAIRE COURANT

ECHOS

RICKAL THOMAS

Chris van den Berg: ‘Iedereen is hier welkom.’

MAART 2020 – 13

ECHOS

RICKAL THOMAS

Huiskamer naast de kazerne Met zeven vaste locaties in Nederland en een mobiele versie voor inzet bij grote oefeningen in het buitenland biedt ECHOS-Homes een huiselijke plek voor militairen en veteranen om tot rust te komen en elkaar te ontmoeten. In de vestiging in Schaarsbergen heeft de Militaire Courant met algemeen directeur Chris van den Berg een goed gesprek en een dito lunch.

DOOR NIELS ROELEN

D

e parkeerplaats van ECHOSHome ‘de Landing’ in Schaarsbergen is, even voor tien uur ’s morgens, nagenoeg leeg en dus parkeer ik vlak voor de deur. Binnen valt mijn oog direct op de warmhoudvitrine op de bar. Ze hebben ze nog, de verse appelflappen en saucijzenbroodjes waarvoor je als dienstplichtig militair, net als voor een grote mok koffie, naar het militair tehuis ging, de voorloper van de ECHOS. Chris is er nog niet, maar een groepje militairen nodigt me uit om even bij hen te komen zitten.

‘Komen jullie hier vaak?’ vraag ik.

‘Was het maar waar,’ lachen de jonge kapitein en zijn twee korporaals. ‘Meestal hebben we het te

druk. De afgelopen weken waren echt een gekkenhuis en dan kom je gewoon niet de kazerne af. Dan drink je even vlug een kop koffie in de onderdeelsbar. Nu het een keer wat rustiger is nemen we even de tijd om te ontspannen. Dat is ook wel goed, even afstand nemen en samen zitten met een goede kop koffie en een stuk taart.’

‘Druk?’

‘Ja, we werden de afgelopen jaren uitgezonden naar Irak en Afghanistan, maar nu die missies achter ons liggen is het niet minder druk geworden. Litouwen bijvoorbeeld, dat heet wel geen missie, maar je bent wel weg en het vraagt serieus wat van je. Dan zijn er natuurlijk de oefeningen, en allerlei taken die je van de straat houden.’ Terwijl ze vertellen over hun ervaringen op missie, haalt een

van de korporaals nog een rondje koffie. Hij vraagt niet wat ik wil, maar neemt aan dat ik nog een thee neem.

‘Zit jij nou eigenlijk nog in dienst?’, vraagt de kapitein aan mij. Ik schud nee en vertel dat ik schrijf, onder andere voor de Militaire Courant. Waar de aanwezigheid van pers vroeger gelijk argwaan opgewekt had, is deze generatie militairen opgegroeid met embedded journalism en ziet het als gewoon.

‘Waar moet je nu over schrijven dan?’

‘Over jullie, over jullie huiskamer naast de kazerne.’

‘Kom jongens, we moeten gaan,’ antwoordt de kapitein cynisch.

‘Dat komt goed uit,’ steek ik terug, ‘mijn afspraak komt net binnenlopen.’

14 – MILITAIRE COURANT

Speciale verzekeringen voor jou als militair

Speciaal Family & Friends programma

Als militair kun je optimaal gebruik maken van het voordeel dat Noventas op het gebied van verzekeringen biedt.

Noventas is de ideale partner voor jouw schadeverzekeringen; militair, privé, beroep, bedrijf of als vereniging.

Ook voor veteranen en reservisten

Verzekeringen Defensie

Verzekeringen Bedrijfsmatig

Het militaire beroep kent bijzondere risico’s. Noventas kent als verzekeringsspecialist de militaire beroepsrisico’s en heeft hierop een uitgebreid pakket verzekeringen afgestemd. Het Defensie Aanvullings Plan (DAP) en Defensie Ongevallen Plan (DOP) dekken deze beroepsrisico’s af. PTSS en oorlogsrisico zijn in het DOP zelfs meeverzekerd. Zonder poespas via Noventas te regelen. Als Defensiemedewerker krijg je bij Noventas bovendien KORTING op al jouw privé schadeverzekeringen.

Begin je je eigen bedrijf of ga je als ZZP-er aan de slag? Of heb je al een bedrijf of ben je al werkzaam als zelfstandige? Noventas heeft ook voor jouw beroep of bedrijf de benodigde verzekeringen. Informeer bij ons welke risico’s je kunt afdekken voor aansprakelijkheid, rechtsbijstand, ongevallen en dergelijke.

Verzekeringen Privé

# Bel +31(0)880 300 100 of # Stuur een kopie van je polis naar: info@noventas.nl of # Vul het formulier in op noventas.nl/particulier/ verzekeringscheck/ of

De schadeverzekeringen die Noventas aanbiedt zijn voor zowel militair- als burgerpersoneel en hun gezin als ook voor veteranen en reservisten en hun gezin. Dus ook voor jou privé. Bovenop de collectiviteitskorting ontvang je ook nog een pakketkorting.

Ook een eventuele zorgverzekering kun je gemakkelijk via Noventas regelen.

Vrijblijvende offerte? # Scan de QR code

VERZEKERINGEN

Noventas is partner van Onbekende Helden

www.noventas.nl 0880 300 100

Postbus 200 5660 AE Geldrop

MAART 2020 – 15

ECHOS ‘De film A Bridge Too Far is onder deze groep nog steeds enorm populair.’

Zoals het in je ‘eigen huiskamer’ hoort, zetten de jongens hun kopjes en schoteltjes op de trolley die er voor dat doel staat en zeggen gedag. Als ik naar buiten kijk, staat de parkeerplaats vol. Binnen zitten diverse mensen. Op de lange tafel rechts van mij liggen een aantal groene baretten. De gepensioneerde mannen die erachter zitten, dragen blauwe blazers met het embleem: Nunc aut nunquam.’

Even verderop zitten een paar agenten in uniform aan de lunch, maar de hoeveelheid rode baretten verraadt vooral dat de Luchtmobiele Brigade niet ver hiervandaan gelegerd is.

‘Waar komt het idee van een militair tehuis eigenlijk vandaan?’ vraag ik als Chris is gaan zitten.

‘Het is een fusie van de militaire tehuizen die je vroeger had,’ legt hij uit, ‘maar eigenlijk gaat het veel verder terug, tot 1874. Na de Frans-Pruisische oorlog werd ook Nederland gemobiliseerd. De militairen die opgeroepen werden

Auteur Arnon Grunberg op bezoek bij Niels Roelen in de mobiele ECHOS in Kamp Holland, Afghanistan, 2007.

voor de dienst werden dan vaak geplaatst op kazernes die ver verwijderd waren van hun woonplaats. Omdat men wilde voorkomen dat militairen zich ’s avonds zouden vervelen en dan rotzooi zouden gaan trappen, moest er een plek voor ze komen. Pro rege…’

‘Pro rege?’

‘Ja, dat betekent: voor de koning.

Maar er moest dus een plek komen waar je gezellig samen kunt zijn.

Er werden spellen gespeeld, gegeten en gedronken.’

‘Is het die gezelligheid die maakt dat de militaire tehuizen de huiskamer van militairen wordt genoemd?’

‘Deels, maar het komt ook voort uit het feit dat die eerste militaire tehuizen door een man en een vrouw gerund werden. Die doopten de soldaten algauw tot vader en moeder om. Misschien wel omdat het vaak ook echtparen waren. Overigens kon je er buiten het spelen van spelletjes ook een opleiding volgen. Er moest iets zinnigs worden gedaan. Later, toen de geestelijke verzorging bij Defensie zijn intrede deed, werden die lessen vaak hier gegeven.

De tehuizen zijn neutraal terrein, waar rangen en standen van minder belang zijn.’

‘Maar de dienstplicht verdween en daarmee de tehuizen ook.’

‘In eerste instantie wel, van de

honderd tehuizen die er waren, zijn er nu nog maar zeven over.

Met een beroepsleger leek de noodzaak te verdwijnen. We waren wel nog op missies mee. In eerste instantie heette dat het Holland House, een naam die op de Olympische spelen door Heinenken gekaapt werd. Later werd dat European Christian Home Of the Services, afgekort ECHOS.’ ‘Wat doen jullie tegenwoordig nog met opleidingen?’

‘Natuurlijk vind je hier nog steeds de lessen geestelijke verzorging.

Daarnaast bieden we ook lezingen van veteranen over hun missie en voorlichting aan. Maar soms ook een theatervoorstelling zoals AF – terug naar Srebrenica van Cees Geel. Die was een paar jaar terug in alle ECHOS te zien. Voor VEVA-leerlingen bieden we vaak films aan, aan de hand waarvan ze kunnen praten over oorlog en de gevolgen ervan, over leiderschap en meer van dat soort zaken. Je zou het misschien niet verwachten maar A Bridge Too Far is onder die groep nog steeds enorm populair. Het is een oude film, maar superindrukwekkend.’

‘Dus jullie doelgroep is wel veranderd?’

‘Hoewel we er in de eerste plaats natuurlijk voor actieve militairen en veteranen zijn, is iedereen hier welkom. We hebben ook een inloopfunctie, zoals dat heet.

Dat betekent dat we niet alleen een ontmoetings- of reünielocatie zijn, maar ook nuldelijnszorg geven. Een eerste aanspreekpunt voor mensen met problemen.

In principe gaan we waar jullie gaan, Afghanistan, Irak en op dit moment ligt er dus ook een officieel verzoek voor een ECHOS in Litouwen, maar dat heeft nog wel wat voeten in de aarde.’

‘Moet je het, nu de dienstplicht is verdwenen, vooral van de lunch in plaats van het diner hebben?’

‘Nee, iedere avond zitten we hier vol. Waar vroeger overigens de nadruk lag op de vette hap, ligt nu de focus op een gezonder aanbod.

Dat zit ook in de afspraken die we met Defensie, die een deel van onze diensten financiert, gemaakt hebben. Je komt hier altijd wel iemand tegen en krijgt hier net als thuis “goed voor weinig”.’

thalesgroup.com

- Ă Getty images - Shutterstock

The people we all rely on to make the world go round, they rely on Thales

Search: Thalesgroup

MAART 2020 – 17

COLUMN

Handelingsbekwaam Europa ‘T

he Writing on the Wall’, zo heet de laatste strategische monitor die is uitgebracht door Clingendael en HCSS. Het document biedt een compacte en doorwrochte kijk op de veiligheidssituatie in de wereld en ook nog eens door een Nederlands prisma (zie www.hcss.nl/monitor). De ‘muur waarop is geschreven’ is bedekt met Chinese karakters en de waarschuwing die eraf spat is dat we als de donder onze eigen Europese continentale belangen moeten gaan formuleren en verdedigen. In de nieuwe wereldorde die ontstaat doordat machtsblokken en freeriders in een nietsontziende competitie met elkaar wedijveren om macht, hulpbronnen en invloedsferen sneuvelt de multilaterale orde die zo gunstig was voor Nederland. Daarbij komt dat oude bondgenootschappen (zoals met de VS en het VK) en allianties (zoals NAVO) geen garantie meer zijn voor onze veiligheid en voorspoed en de EU biedt niet de bescherming die we vervolgens nodig hebben.

Onze politieke manoeuvreerruimte is hierdoor uiterst gering geworden. Voorbeelden te over. Moeten we wel of niet een exportvergunning verlenen aan ASML uit Veldhoven om de ‘extreme ultraviolet light’ lithografiemachine aan de Chinezen te leveren?

China wil zo vroeg mogelijk in deze eeuw een onverslaanbare voorsprong nemen in de industriële revolutie die het leven van alle aardbewoners grondig verandert: 5G, kustmatige intelligentie en quantum computing. Het zijn de machines uit Veldhoven die de microprocessors maken die daarvoor nodig zijn en de concurrentie van ASML uit Taiwan, Zuid-Korea en de VS kunnen dit nog niet. De Chinezen zullen zelf snel proberen het geheim van de smid uit Veldhoven te ontdekken, al zegt ASML dat het haar geavanceerde chipmachines vanuit Brabant kan beveiligen.

Zelfs al zou dat lukken, dan nog is het volstrekt illusoir te veronderstellen dat de Chinezen de intellectuele eigendomsrechten zullen respecteren en ze geen militaire toepassingen voor ogen heeft. Als de exportvergunning door Nederland wordt afgegeven zal ASML op zijn best haar voorsprong behouden, een voordeel dat wat mij betreft het zwaarst moet wegen.

Maar het dilemma voor Nederland wordt niet alleen

veroorzaakt door de Chinese supermacht in wording; onze vrienden uit de VS drukken zwaar op premier Rutte en minister Kaag om de vergunning juist niet af te geven. De Amerikanen zijn doodsbenauwd dat China inderdaad de industriële revolutie gaat leiden en Amerikaanse bedrijven het onderspit delven.

President Trump is al een handelsoorlog begonnen met de Chinezen, waarbij hij zijn pijlen vooral richt op Chinese techgiganten als Huawei en ZTE. Iedereen die de Amerikanen in de weg zit zal het merken. Daarbij sparen zij hun bondgenoten niet. Zelfs de Britse premier Boris Johnson mocht dat al ondervinden toen president Trump hem via de telefoon de huid vol schold omdat de Britten het hadden gewaagd Huawei een beperkt rolletje te geven in de aanleg van het Engelse 5G-netwerk. Tot noch toe weet premier Rutte hem handig te apaiseren, maar met een exportvergunning voor ASML zal de Amerikaanse toorn ook op zijn hoofd neerkomen.

Dit voorbeeld laat zien dat we niet meer goed in staat zijn onze eigen beslissingen in ons eigen belang te nemen. Zekerheden als de rugdekking van de Amerikanen of van een multilaterale instelling als de Wereldhandelsorganisatie (WTO) verdwijnen als sneeuw voor de zon. De soevereiniteit om in Den Haag eigen afwegingen te maken in een wereld waarin de competitie tussen machtsblokken domineert, verdwijnt daarmee evenzeer. De enige oplossing daarvoor is om op Europees niveau een beetje van die verloren soevereiniteit terug te klauwen. Daarvoor moet de EU handelingsbekwaam worden op het gebied van buitenlands beleid. De exportvergunning voor ASML moet dus een Europese worden, want alleen de EU kan ASML de rugdekking bieden om niet door reuzen te worden verpletterd. We moeten bereid zijn om de enorme economische macht die ons continent vertegenwoordigt ook in te zetten om politieke doelen na te streven. Dit wordt ook wel ‘strategische soevereiniteit’ genoemd en het is een begin van een buitenland- en veiligheidspolitiek die nodig is om in de 21e eeuw onze veiligheidsbelangen zeker te stellen.

HAN TEN BROEKE

Han ten Broeke was van 2006-2018 Tweede Kamerlid voor de VVD. Als woordvoerder Buitenlandse Zaken ontwikkelde hij een groot respect voor militairen en hij werd in 2012 voorzitter van de vaste commissie voor Defensie.

Nu, als Director Political Affairs bij het Haags Centrum voor Strategische Studies, blijft hij dat respect graag delen.

18 – MILITAIRE COURANT

Een Canadees en een Duitser Op 13 februari 2020 opende het Nationaal Militair Museum (NMM) in het kader van 75 jaar Bevrijding de tentoonstelling ‘Hij of ik’. In de tentoonstelling staan twee persoonlijke, waargebeurde verhalen centraal, van zowel een Canadese als een Duitse soldaat. Lopend langs levensechte diorama’s beleef je de werkelijkheid door de ogen van de twee militairen.

‘Hij of ik’ is de grootste productie van het NMM tot nu toe en is te zien tot en met 26 september 2021.

MAART 2020 – 19

TENTOONSTELLING

DEFENSIE FOTOGRAFIE

Trijp, Annemarie Bleeker, € 15,45

Ze hoorden mijn schreeuwen niet, Lyanne Paskamp, € 19,92

Kaap Moord, Peter van Beek, € 15,45

Roman over getraumatiseerde jonge veteraan die naar de Schotse hooglanden vlucht

Aangrijpend relaas van vrouwelijke Bosnieveteraan met PTSS

Texelse thriller waarin een Mali-veteraan en de Georgische opstand (april 1945) een grote rol spelen

Deze boeken zijn nu verkrijgbaar in de boekhandel of (zonder extra kosten) in onze webwinkel www.qvuitgeverij.nl

SPECIALE UITGAVE Met geheel nieuw hoofdstuk Bevat spectaculaire nieuwe ontdekkingen

€ 17,99

MEER DAN 52.000 VERKOCHTE EXEMPLAREN

MAART 2020 – 21

THALES

THALES

‘Het smeden van een hecht team had hoge prioriteit’ Thales is een internationaal opererend technologiebedrijf dat onder meer samenwerkt met defensieorganisaties. Onlangs heeft de Royal Navy vijf Type 31 fregatten besteld bij de Engelse werf Babcock, waarvoor Thales het Mission System mag leveren. De Militaire Courant ging op bezoek bij de vestiging in Hengelo en sprak met Gerrit van Tilborg, de verantwoordelijke voor dit project.

Wat houdt zo’n Mission System precies in?

‘Dat bestaat uit een Combat Management System, een communicatiesysteem dat is geleverd door Thales UK, een datalink, een 4D-radar en Elektro-optische Systemen die in de mast van het fregat worden gemonteerd om rond te kijken, of voor de vuurleiding gebruikt worden, dat wil zeggen om de wapens aan te sturen. Het heeft een open architectuur, waardoor het mogelijk is om in een later stadium nieuwe functionaliteiten toe te voegen. Soms maken we ook gebruik van andere leveranciers dan Thales zelf, als dat

beter past bij de wensen van de klant.’

Wat maakt het werken aan deze opdracht zo bijzonder?

‘Met name dat er qua informatieveiligheid buitengewoon strikte regels golden. We mochten niet alles met iedereen delen: sommige informatie was alleen maar bestemd voor mensen die speciale veiligheidsgoedkeuring hadden, of het was “UK eyes only”. Dat heeft zowel te maken met staatsgeheimen als met bedrijfsgeheimen. Als wij bijvoorbeeld iets uitrekenen over hoe een wapen en een radar samenwerken, dan

gelden daar regels voor wat met wie gedeeld mag worden. Het kost in het begin veel tijd om dat met elkaar af te spreken, maar daarna weet iedereen waar hij zich aan moet houden. Zo hebben wij bijvoorbeeld de manier waarop wij bestanden opslaan aan de Engelse overheid moeten voorleggen. Is het allemaal wel veilig genoeg?

Dat is een belangrijk onderdeel van het werk dat hoort bij deze branche, je moet hier gewoon aan voldoen.’

Wanneer kwam dit project bij Thales op de radar?

‘In 2016 hoorden we dat het Minis-

22 – MILITAIRE COURANT

THALES De Thales NS100 radar voor lucht- en zeebeeld van marineschepen

THALES

try of Defense (MOD) van het Verenigd Koninkrijk geïnteresseerd was in de aanschaf van nieuwe fregatten. Wij stonden hier aanvankelijk heel gereserveerd tegenover, omdat er een scheepswerf in het Verenigd Koninkrijk was die altijd de opdrachten van het MOD kreeg.

Deze keer bleek de situatie anders, omdat het MOD meer concurrentie en betere prijzen wilde. Dat gaf de scheepswerf Babcock een kans.

En daarmee ook Thales UK en Thales Nederland.

‘De vraag werd nu internationaal uitgezet, verschillende aanbieders deden mee. Dat was heel bijzonder, omdat er twintig jaar lang geen orders voor volledige Mission Systems uit het Verenigd Koninkrijk waren gekomen. Wij hebben samen met Thales UK drie jaar lang met een team van meer dan honderd man in een gebouw van Babcock in Engeland gezeten om aan het bid, het voorstel, te werken. Samenwerken was voor ons cruciaal, want als Thales Nederland alleen hadden we deze opdracht nooit gekregen. Het smeden van een hecht team had hoge prioriteit, zodat bijvoorbeeld culturele verschillen ons niet in de weg zouden zitten. Als je zes dagen per week op elkaars lip zit, dan komen die verschillen vanzelf naar buiten. We waren heel vast-

beraden om dit tot een succes te maken.’

Hoe kregen jullie uiteindelijk te horen dat Thales samen met Babcock de opdracht had gekregen?

‘Op een woensdagavond, rond half elf, kreeg ik een Whatsapp-bericht binnen. Niet één, maar tientallen. De telefoon bleef maar piepen! Eerst het bericht: “Er lijkt een besluit te zijn!” en vervolgens de verlossende officiële mededeling van het MOD: “Babcock en Thales mogen de fregatten Type 31 gaan bouwen!” Dat was zo gaaf, maar ook raar: we waren gekozen, maar dat mochten we nog niet naar buiten brengen. Dat mocht pas na het officiële bericht van de premier van het Verenigd Koninkrijk, Boris

Johnson, waarin hij vertelde over de versterking van de Royal Navy.

Daarna konden we ermee naar buiten.

‘Tijdens een grote beurs voor de defensie-industrie mochten we laten zien wat we gingen leveren.

Tot die tijd mochten we ook helemaal geen contact hebben met de Royal Navy. Maar tijdens deze beurs kwamen de marinemensen naar onze stand om kennis te maken met onze apparatuur, waarvan we een testopstelling hadden neergezet. Onze trainers gaven toelichting over hoe het werkte. Maar het werkt allemaal zo intuïtief dat de mensen van de Royal Navy al snel geen hulp meer nodig hadden. Dat was een prachtig moment!’

Het Type 31 fregat waarvoor Thales het Mission System levert

THALES

DEFENSIE

MAART 2020 – 23

THALES Hoe is het om bij dit veelzijdige bedrijf te werken?

We spraken met Shiela, Jelle en Dave. met kleine onderdelen een radar in elkaar kunt zetten die een vogel van honderd kilometer afstand herkent! Juist de details luisteren nauw, timing is zeer belangrijk.

Daar draag ik graag aan bij.’

Wat vinden jullie van de samenwerking tussen Thales en Defensie?

Jelle: ‘Je kunt het op twee manieren bekijken. We zijn test engineers en houden ons bezig met het zo goed mogelijk realiseren van een product dat aan alle eisen en specificaties van de opdrachtgever voldoet. Technologisch gezien is het een uitdagende baan, dat is ook de reden dat we voor Thales hebben gekozen. We zijn ons ervan bewust dat er een defensiekant aan zit, dat speelt zeker een rol in het werk dat je doet.’

Welke ervaring vinden jullie tot nu toe het meest bijzonder?

‘Het is gaaf om een radar in elkaar te zetten die een vogel van honderd kilometer afstand herkent.’

Waarom hebben jullie voor Thales gekozen?

Shiela: ‘Ik ben in Duitsland afgestudeerd als optical engineer en heb daarna gezocht naar een baan in Nederland. Via LinkedIn kwam ik vacatures bij Thales tegen. De functieomschrijving sprak mij aan vanwege de variatie, ik hoef niet de hele dag achter de computer te zitten. Nu werk ik als system test engineer aan een elektro-optische sensor. Er is dus wel wat overlap met mijn studie en met mijn wens

om niet de hele dag op kantoor te zitten.’

Jelle: ‘Ik kwam via mijn netwerk bij Thales uit. Het idee dat dit bedrijf een schakel is tussen producten en kennis, vond ik interessant. Ook houd ik me bezig met het integreren van verschillende domeinen in één product, denk aan een schip dat uit vele onderdelen bestaat. Na mijn studie werktuigbouwkunde werk ik als system engineer, specifiek op het vlak van solutions engineering: het uitdenken van een oplossing vanuit een klantvraag. Daar hoort ook bij dat ik zorg voor de juiste technische onderdelen.’

Dave: ‘Ik woonde in de regio en had Thales al op de middelbare school bezocht. Na mijn studie ben ik direct hier aan de slag gegaan. Met mijn robotica-achtergrond zie ik overeenkomsten in radarsystemen van het laagste tot het hoogste niveau. Er wordt met zulke gave grote systemen gewerkt, terwijl je ondertussen

Shiela: ‘Ik ben op reis geweest naar Bangladesh voor een Harbour Acceptance Test op de Mirador, een elektro-optische sensor op schepen. Daar mocht ik meedraaien in de projectuitvoering, en tegelijkertijd maak je de situatie op een schip mee.’

Dave: ‘Ik vind met name het werk met de radargegevens erg interessant. Aan de hand van de “bitjes” moet je uitzoeken wat een radar doet en welke foutmeldingen er zijn. Het is een lang en moeilijk proces om alles uit te zoeken met je team.’

Jelle: ‘Je wordt hier altijd geprikkeld om meer te leren. Tijdens je universitaire studie word je geschoold in verschillende technische systemen. Op onze afdelingen is specifieke kennis aanwezig en word je intellectueel uitgedaagd. De praktijk komt ook aan bod: zo sta je plotseling kabels te maken! Iedereen is slim en staat open voor vragen.

We zijn onder de indruk van de collegialiteit.’

Kijk voor meer informatie op www.thalesgroup.com.

24 – MILITAIRE COURANT

De Zr.Ms. De Ruyter Defensie maakt gebruik van materieel dat vaak speciaal is ontwikkeld voor militaire toepassing. Dit keer presenteren wij luchtverdedigings- en commandofregat (LCF) Zr.Ms. De Ruyter.

D

e Zr.Ms. De Ruyter is een van de vier LCF’s van De Zeven Provinciënklasse. Het schip kan een compleet vlootverband beschermen tegen vijandelijke dreigingen vanaf zee en uit de lucht. Daarnaast is het uitgerust om de uitzendbare en operationele staf van de Koninklijke Marine grootschalige operaties te laten aansturen.

Het automatisch ladende 127mmkanon op het voordek kan worden ingezet tegen vijandelijke schepen en landdoelen tot een afstand van 30 kilometer. De radargeleide ESSM’s schakelen op de middellange afstand vliegtuigen en supersonische raketten uit. De radargestuurde SM-2’s zijn oorspronkelijk bedoeld als middellange luchtverdedigingsraket, maar kunnen ook tegen schepen worden ingezet. Ten slotte maakt het gebruik van stealth-technieken het schip minder goed zichtbaar maken voor de radar. Hiervoor heeft het schip een strak en vrij hoekig uiterlijk.

SPECIFICATIES

Waterverplaatsing 6.050 ton Lengte 144 meter Breedte 17 meter Diepgang 7 meter Snelheid 30 knopen Voortstuwing 2 Wärtsilä 16 V26 dieselmotoren (13.600 pk totaal), 2 Rolls Royce Spey SM 1A gasturbines (52.300 pk totaal) Bemanning 174 (202 inclusief staf) Radar gemoderniseerde SMART-L early warning capability Bewapening Oto Breda-kanon 127mmscheepsgeschut, Mark 41-verticaal lanceersysteem voor RIM-162 Evolved Sea Sparrow Missile (ESSM) en Standard Missile 2 Block IIIA (SM-2), Harpoon antischeepsraket (AGM-84), Goalkeeper-snelvuurkanon, Mark 46-torpedo’s, NH90-maritieme gevechtshelikopter.

Zr.Ms. De Ruyter

MAART 2020 – 25

FACTSHEET

DEFENSIE

26 – MILITAIRE COURANT

D66

De gemene deler van cultuur en Defensie Salima Belhaj is sinds 2016 Kamerlid voor D66. Daarvoor was ze jarenlang actief in de culturele sector. Als woordvoerder van zowel Kunst en Cultuur als van Defensie vertelt zij ons hoe zij een veilig Nederland voor zich ziet.

U heeft een culturele achtergrond, en nu bent u woordvoerder van Defensie voor D66. Hoe is dat zo gekomen?

‘Dat is inderdaad iets wat veel mensen verbaast. Toen ik in de Tweede Kamer kwam, nam ik de Defensieportefeuille over van mijn voorganger, Wassila Hachchi, iets dat ik graag wilde.

Tijdens mijn fractievoorzitterschap in Rotterdam was ik begonnen met een master internationale betrekkingen in historisch perspectief, en een halfjaar daarvoor had ik ook al eens gekeken of ik reservist kon worden. Ik had een prima baan, een leuke politieke carrière, maar ik vond het interessant om me daarnaast ook voor Defensie in te zetten, omdat dat werk gaat over vrede en mensen beschermen die dat nodig hebben.’

Defensie is een hele complexe organisatie. Hoe was het om daar binnen te komen?

‘Toen ik begon, wist ik niets over hoe Defensie werkte als organisatie, noch over de grote politieke thema’s die er speelden. Maar als je als nieuweling de Kamer binnenkomt, bieden veel mensen zich aan om je te helpen. Ze kijken namelijk naar je cv en denken: “Oei, ze weet nog helemaal niks van Defensie.” Dus dan zei ik: “Kom maar langs, vertel het maar!” Daarnaast heb ik ook veel gesproken met mensen van universiteiten, en binnen mijn eigen partij hebben we de themagroep “Veiligheid en Defensie”, daar zitten bijvoorbeeld ook oud-militairen in. Dus ik had oneindig veel bronnen van kennis. Het eerste jaar bestond dan ook vooral uit mensen die me wilden voeden met dingen die ik echt moest weten.’

Hoe vindt u dat de krijgsmacht er nu voor staat?

‘Volgens mij gaat de krijgsmacht er stap voor stap op vooruit. Maar het verval van de afgelopen 25 jaar is heel ernstig, en vooral het feit dat men maatschappelijk gezien niet doorhad wat er aan de hand was. De emotie en boosheid van veel militairen snap ik wel. Dus het is fantastisch dat er veel geld is bijgekomen de laatste tijd. Maar een organisatie die zo lang is afgebroken, bouw je niet in korte tijd weer op. In mijn tijd als lid van de commissie voor Defensie heb ik meegemaakt hoe veiligheid een groot thema is geworden. Bijvoorbeeld met de zaak van Schaarsbergen, van Ossendrecht en het ongeluk op Curaçao; talloze incidenten die weergeven dat een organisatie die zo verwaarloosd is fouten gaat maken, waarbij er uiteindelijk mensenlevens verloren gaan.’

Die fouten zijn volgens u terug te voeren op bezuinigingen?

‘Niet direct, want iedere casus heeft zijn eigen achtergrond. Er is wel geconcludeerd dat als er geen duidelijke veiligheidsinstructies zijn, er een groter risico

op ongelukken bestaat. In Ossendrecht was bijvoorbeeld de schietbaan niet in orde. Hoeveel mensen hadden dat al aangegeven? Als je meer slachtoffers hebt tijdens oefeningen dan op een missie, gaat er iets niet goed. De krijgsmacht vindt dat moeilijk, want het is een organisatie met mensen die allemaal hun best willen doen.

Als reactie geven ze: “Er waren bezuinigingen, we hebben geprobeerd om gewoon door te gaan.

Zien jullie niet hoe hard we onze best doen?” Dat zien we wel, maar dat betekent niet dat de politiek er niets aan moet doen om te voorkomen dat het fout gaat. Het is een combinatie van factoren. Ik zou niet zeggen dat het een-op-een te herleiden is, maar wel dat het hele herstel intern nodig is om zulke dingen te voorkomen.’

Waarin onderscheidt D66 zich specifiek als het gaat om Defensie?

‘Dat gaat over het Europese leger: het openstellen van de Nederlandse krijgsmacht voor EUonderdanen. Daar heb ik een jaar geleden een initiatiefnota over ingediend, met veel discussie tot gevolg. Ik was de polariserende manier van debatteren zat: ben je voor de Europese krijgsmacht, dan ben je automatisch tegen de nationale soevereiniteit. Ik heb een poging gedaan om te laten zien wat het zo’n leger echt voor ons zou kunnen betekenen.

‘Er zijn veel dreigingen in de wereld, maar als Nederland zijn wij te klein om daar volwaardig een rol in te vervullen. En dat geldt ook voor veel andere Europese landen die financieel nog aan het herstellen zijn. Natuurlijk hebben we de NAVO, maar dat is een militair verdedigingsmechanisme en iets anders dan een Europese

MAART 2020 – 27

D66

Tweede Kamerlid Salima Belhaj

samenwerking. Dan zouden we bijvoorbeeld een verzoek van de VN gezamenlijk kunnen opvolgen, in plaats van elkaar steeds af te wisselen. Daarnaast hebben we nu al 8500 vacatures bij Defensie, en er is vergrijzing, dus hoe gaan we straks zorgen dat we Nederland veilig houden? Geen taboeonderwerpen durven te bespreken, lijkt mij wel het stomste wat je kunt doen.’

Wat is uw visie op het probleem van het personeelstekort?

‘Dat is nu hét grote thema. Hoe zorg je dat de krijgsmacht aantrekkelijk blijft? Ik zou het mooi vinden om te zien dat de krijgsmacht

zich op een nieuwe manier gaat verhouden tot de samenleving.

Alleen veiligheidsretoriek werkt niet. Die retoriek heeft er juist voor gezorgd dat men na de Koude Oorlog dacht: “Laat de wereldvrede maar beginnen, we kunnen wel bezuinigen.” Zo werkt het niet, want de krijgsmacht heeft jaren nodig om zich op te bouwen.

Dus ik zie liever dat we op een andere manier uitleggen waarom Defensie zo belangrijk is. Wat doet de krijgsmacht allemaal? En wat is veiligheid eigenlijk?’

Komt uw achtergrond in de culturele sector daarbij ook van pas?

‘Ja! Mensen vinden het vaak raar

dat ik zowel woordvoerder ben van Kunst en Cultuur als van Defensie.

Maar dat is helemaal niet vreemd.

Kijk je naar conflictgebieden in de wereld, dan zie je vaak dat dictators als eerste de wetenschappers, journalisten, politici en kunstenaars bedreigen en onderdrukken, omdat dat de kritische geesten zijn. Wij sturen onze militairen dus naar gebieden waar wetenschappers en kunstenaars hun werk niet meer kunnen doen, om op een fysieke manier hun geestelijke vrijheid te beschermen.

Kunst en Cultuur en Defensie zijn allebei belangrijk voor onze vrijheid. Ik neem het dus met liefde voor hen op.’

Als detectives doken Becker & Becker in de historische bronnen om het ware verhaal rondom de belangrijkste missie van de Erik Hazelhoff Roelfzema – later bekend van Soldaat van Oranje – uit te zoeken. Wat als het wel gelukt was om Wiardi Beckman naar Londen te halen?

Verkrijgbaar in de boekhandel en op boomgeschiedenis.nl

MAART 2020 – 29

VETERAAN

JAUS MÜLLER ‘Beoordeel mij op wat ik kan en niet op wie ik ben’ Het is 45 jaar geleden dat toenmalig minister van Defensie Henk Vredeling het verbod op homoseksualiteit ophief. Maar volgens Jaus Müller (33) zijn we er nog niet. Na een carrière als oorlogsjournalist begon hij in 2012 met de opleiding tot militair officier bij de landmacht en is hij uitgezonden naar Mali in 2015 en 2016. Ondanks zijn positieve ervaringen denkt hij dat er meer sociale acceptatie, gelijkheid en evenredige arbeidsparticipatie van LHBT-personeel binnen Defensie kan zijn. ‘Het is vooral belangrijk dat iedereen bij Defensie zichzelf kan zijn, zonder dat ze worden buitengesloten.’

‘V

ia een omweg kwam ik bij Defensie terecht.

Daarvoor was ik jarenlang oorlogsjournalist en kwam ik door mijn bezoeken aan Afghanistan met die wereld in aanraking. Het is indrukwekkend om zo’n groep van dichtbij mee te maken.

Als individu stel je namelijk niks voor. Samen sta je sterker. Die groepsband trok mij wel en vormde een groot contrast met mijn beroep als journalist, wat soms best eenzaam kan zijn. Een paar jaar later stopte ik als journalist en werd ik militair officier bij de landmacht.’

‘De overstap was vrij pittig. Ik had net gestudeerd en was nog gewend aan de universiteit, waar men smoesjes verzint om onder deadlines uit te komen.

Zo werkt het dus niet bij Defensie. Zes uur ’s ochtends verzamelen is echt zes uur ’s ochtends. Ze pakken je keihard aan als je te laat komt. Eerst vond ik dat lastig, maar nu begrijp ik het veel beter. Om een heel bataljon te laten functioneren als een eenheid is die discipline heel belangrijk. Daarnaast zorgt het ook voor dat unieke groepsgevoel.

‘Ondanks het goede groepsgevoel blijft het soms ingewikkeld om te vertellen dat ik homoseksueel ben. Ik wil niet dat ze een oordeel hebben over wie ik

ben, in plaats van over wat ik kan. Gelukkig zijn de reacties tot nu toe positief.

‘Dit is niet altijd het geval. Zo vertelde een onderofficier tijdens een uitzending over zijn seksuele geaardheid aan zijn kamergenoot. Die maakte er een groot probleem van en wilde niet meer samen op een kamer slapen. Deels komt dit door de masculiene cultuur bij Defensie. Er heerst veel competitie en er is weinig ruimte voor kwetsbaarheid. Het meest gebruikte scheldwoord bij Defensie is zelfs nog steeds homo!

Dat moet en kan anders.

‘Deze verandering gaat langzaam en heeft tijd nodig.

Het is echter ook belangrijk dat we inzetten op een aantal quick wins. Zoals de openheid van rolmodellen. Dat helpt echt. Zo was er een luitenant-kolonel die naar zijn collega’s uit de kast was gekomen. In diezelfde week kwamen meerdere jongeren naar zijn kantoor om over hun homoseksualiteit te vertellen.

Zo’n voorbeeld hoger in de hiërarchie werkt enorm krachtig.

‘Het is vooral belangrijk dat iedereen bij Defensie zichzelf kan zijn, zonder dat ze worden buitengesloten. We zetten ons namelijk allemaal in, vaak met gevaar voor eigen leven, voor het belang van ons land.’

Kijk voor meer verhalen op www.veteranendag.nl.

30 – MILITAIRE COURANT

Bijzondere collectie Vrouwen Hulpkorps VHK’sters staan aangetreden bij de opleidingsschool van het korps op kasteel Bouvigne in Breda.

WWW.NIMH.NL

H

et in 1944 in Groot-Brittannië opgerichte Vrouwen Hulpkorps (VHK) leverde humanitaire hulp tijdens de bevrijding van Nederland. In het spoor van de geallieerde opmars maakte het VHK eind oktober 1944 de oversteek naar het Europese vasteland. De vrouwelijke militairen waren onder meer betrokken bij de voedselvoorziening en het begeleiden van evacuaties. Gedurende de hongerwinter ondersteunde het VHK talloze kindertransporten. Tweeduizend

ondervoede kinderen uit ZuidNederland kregen de kans om in Groot-Brittannië te herstellen van de hongersnood.

Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) ontving in 2018 een bijzondere schenking van Emma Staf, die van 1954 tot 1989 bij de Koninklijke Landmacht diende. Deze schenking bevat onder meer bijna 350 militaire persoonskaarten van het VHK. Het betreft de eerste vrouwen die in 1944 dienst namen bij het korps.

Diverse persoonsgegevens, zoals

naam, geboortedatum en geboorteplaats, maar ook opleidingsniveau en burgerlijke staat, staan op de kaarten vermeld. Bovendien bevat een deel van de persoonskaarten unieke militaire pasfoto’s.

De registratiekaarten zijn gedigitaliseerd en zijn eind maart digitaal toegankelijk op www.archieven.nl. De bijzondere portretten van de vrouwelijke militairen zijn vanaf dat moment ook te zien op de beeldbank van het NIMH. Tekst en beeld: NIMH

MAART 2020 – 31

NIMH

Boven: Twee VHK’sters na afloop van een gasoefening in Groot-Brittannië.

Rechts: Een chauffeusevan het VHK controleert haar voertuig.

Onder: Twee leden van het VHK reiken voedsel uit aan een vrouw in Rotterdam.

Onder: De militaire pasfoto van de tweede vrouw in dienst bij het VHK: Emmy Rutten-Broekman.

32 – MILITAIRE COURANT

KANSELARIJ

Generaal-majoor Morsink, Kanselier der Nederlandse Orden

‘De grens tussen dapper en roekeloos is heel erg klein’ De krijgsmacht gaat met zijn tijd mee, maar op sommige plekken is traditie nog volop aanwezig. Een mooi voorbeeld is de Kanselarij der Nederlandse Orden. Hier wordt het toekennen van de koninklijke onderscheidingen aan burgers en militairen begeleid. In het statige pand in Den Haag sieren grote schilderijen van helden van weleer de wanden, maar ook de recentere Ridders der Militaire Willems-Orde Marco Kroon en Gijs Tuinman heten je welkom in de ontvangsthal. We spreken met generaal-majoor Morsink, Kanselier der Nederlandse Orden.

K

unt u iets vertellen van de geschiedenis van de Kanselarij?

‘Koning Willem I heeft in 1815 twee ridderorden in gesteld, namelijk de Militaire WillemsOrde en de Orde van de Nederlandse Leeuw. De eerste is destijds ingesteld omdat de kersverse koning – in mijn woorden – de militairen aan zich wilde binden.

Veel van hen hadden daarvoor al in Franse dienst gevochten, en de koning wilde Nederland samen

met de andere geallieerden verdedigen tegen Napoleon, die weer in opkomst was. En dus stelde hij een hoge onderscheiding in voor militairen, toen ook al met de definitie van moed, beleid en trouw in den strijd betoond.’

zen Leeuw, het Bronzen Kruis, het Kruis van Verdienste en het Vliegerkruis. Anderzijds heb je de onderscheidingen voor maatschappelijke prestaties, namelijk de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje Nassau.’

Welke onderscheidingen zijn er tegenwoordig?

Wanneer worden de dapperheidsonderscheidingen toegekend?

‘Je hebt enerzijds de dapperheidsonderscheidingen, dat zijn de Militaire Willems-Orde, de Bron-

‘Het begint altijd met een dappere daad in een strijd tegen de vijand. Daarvoor moet je voorgedra-

MAART 2020 – 33

KANSELARIJ gen worden, al kun je dat in theorie zelf ook doen door hem aan te vragen. Dan komt de voordracht via de commandant van de persoon bij het ministerie terecht.

Daar zit een Commissie Dapperheidsonderscheidingen, deze is door de minister ingesteld om te adviseren. Als zij vinden dat het uitzonderlijk is wat er is gebeurd, dan kunnen zij zeggen dat deze daad naar hun idee bijvoorbeeld een Militaire Willems-Orde verdient. Dat gebeurt dus nog allemaal binnen Defensie. Het advies van de commissie gaat vervolgens naar de minister van Defensie en die legt het aan mijn kapittel voor.

Dan pas gaan wij aan het werk.’

Defensie doet dus eerst al een soort quick-scan of iemand in aanmerking komt?

‘Nou, dat is een scan van soms meerdere jaren! De commissie doet heel veel onderzoek, maakt daar een omvangrijk dossier van.

Als dat dossier positief is, en de minister het daarmee eens is, dan krijgen wij het opgestuurd en gaan we het bestuderen. Vervolgens zoeken wij naar extra bewijs, maar ook naar mogelijke ontkrachting van het bewijs. We spreken bijvoorbeeld met buitenlanders die te maken hebben gehad met de voorgedragen persoon, en vragen commandanten en specialisten die door die commissie nog niet gesproken zijn om advies. Ook kijken we of er in die periode dingen gebeurd zijn die niet door de beugel kunnen, misschien zelfs wel oorlogsmisdaden. Daarvan willen we zeker weten dat dat niet aan de orde is. Uiteindelijk maken wij, de negen leden van het kapittel, allemaal individueel een interpretatie. Die delen we dan met elkaar, en daaruit voegen we samen een geconsolideerd advies aan de minister.’

Hoeveel voordrachten zijn er voor de militaire onderscheidingen?

‘Dat is geheim, maar het zijn er maar heel weinig. Ik denk dat we er gemiddeld misschien een of twee per jaar behandelen, en de Commissie Dapperheidsonderscheidingen doet al zo’n gedegen werk, dat het zelden voor-

Kapittel der Militaire Willems Orde komt dat wij hun advies afwijzen.

We hebben nu in ieder geval geen concreet voorstel liggen voor een dapperheidsonderscheiding, in ieder geval niet voor Militaire Willems-Orde.’

Worden de meeste mensen voorgedragen, of melden ze zichzelf aan?

‘Meestal weten ze het niet.

Neem bijvoorbeeld Roy de Ruiter, de meest recente toekenning van de Militaire Willems-Orde.

Daarbij hebben we vooral gekeken: wat maakt zo’n helikoptervlieger mee op het moment dat hij beschoten wordt, of als zijn brandstof op dreigt te raken?

En wat is zijn band met mensen op de grond? Hij is een Apache-vlieger, die zijn er eigenlijk alleen om de grondtroepen te ondersteunen en informatie in te winnen. Daar hebben we ons uitgebreid over laten informeren door specialisten, want dat is niet iets wat je terugleest in het verslag van de commissie. Zo hebben we ook andere commandanten en mensen op de grond gevraagd: hoe belangrijk was die steun vanuit de helikopter? We hebben ook met buitenlandse vliegers gesproken, en die zeiden dat het optreden van Roy echt uitzonderlijk was.’

Hoe bepalen jullie de grens tussen dapper en roekeloos gedrag?

‘Die grens is heel erg klein, dat is bijna altijd zo bij dapperheid. Je moet bereid zijn om het belang van een ander hoger te achten

dan dat van jezelf. Moed, beleid en trouw in de strijd: wat houdt dat in op dat moment? In het geval van Roy moest hij bereid zijn om zelf extra gevaar te lopen, omdat zijn mannen op de grond hem nodig hadden.

Kijk, als je uitgeschoten bent, als je niets meer hebt, dan moet je terug. Maar hij had toen nog munitie, en ze hadden zijn steun nog nodig, alleen zijn brandstof was bijna op. En toch ging hij door, tegen de richtlijnen van de luchtmacht in. Die richtlijnen zijn in vredestijd heel belangrijk, anders ga je mensen roekeloos gedrag aanleren. Dus het is inderdaad een hele fijne grens: wanneer is iets roekeloos, en wanneer is het dapper. Dat ligt aan de context.’

Orde van de Nederlandse Leeuw

Militaire Willems-Orde

Wat vindt u het mooiste aan uw functie als Kanselier?

‘We hebben nu vier dragers van de Militaire Willems-Orde die nog in leven zijn, drie jonge Nederlanders en een Engelsman die net 103 geworden is en nog steeds vaak naar Nederland komt. We hebben nog veel contact met hen, en een enorm respect voor wat al die ridders in het verleden gedaan hebben.

Ik vind het heel belangrijk dat we die mensen eren, maar we moeten ook beseffen dat we ze op een voetstuk zetten waar ze niet zelf om gevraagd hebben. Bij de toekenning van een onderscheiding zijn ze vaak verrast en geven bijna altijd de eer door naar hun team, want niemand kan het alleen.’

Orde van Oranje-Nassau

Uitgeverij Geromy CAMOUFLAGE EN KENMERKEN

Camouflage en Kenmerken op vliegtuigen van de militaire luchtvaart van Koninklijk Nederlands-Indisch Leger geeft beeld van de kleurrijke geschiedenis van het 36-jarig bestaan van de koloniale vliegafdeling.

SILENT KEY Een echt Luchtvaartboek. Tijdens de zoektocht naar het leven van zijn vader stuitte Cornelis Hoefnagel op avontuurlijke en historische gebeurtenissen uit de luchtvaart rond de Tweede Wereldoorlog en wederopbouw die daar op volgde.

LINZEL De enige Nederlands gevechtsvlieger die tijdens de Tweede Wereldoorlog in zowel 1940, 1944 en 1945 tegen de Duitse bezetter heeft gevochten.

Voor het behoud van het luchtvaarthistorisch erfgoed Kijk voor meer informatie op www.geromybv.nl

MAART 2020 – 35

BOEKFRAGMENTEN

Op verzoek van Hare Majesteit Op verzoek van Hare Majesteit beschrijft de gedurfde operatie in de winter van 1941–1942 om de sociaaldemocratische politicus Herman Bernard ‘Stuuf’ Wiardi Beckman uit bezet gebied naar Londen over te brengen.

FRANS BECKER EN TAMARA BECKER, OP VERZOEK VAN HARE MAJESTEIT. DE OORLOG VAN WIARDI BECKMAN, BOOM UITGEVERS, 192 PAGINA’S

I

n het meer dan honderd jaar oude Brown’s Hotel in Albemarle Street kwamen op maandag 22 september bijeen: prins Bernhard, minister-president Pieter Sjoerds Gerbrandy, Erik Hazelhoff Roelfzema, adviseur van de koningin François van ’t Sant en luitenant-kolonel Euan Rabagliatiati. Ze hadden een lunchbespreking met op de agenda de ‘most secret’ operatie genaamd ‘“Volga” Sea Landing Operation’.

Vier onderdelen had dit plan: een marconist in Nederland droppen, Peter Tazelaar per boot afzetten,

een week daarna twee mensen ophalen en vier weken later Tazelaar op dezelfde manier terughalen. Alle ‘fundamentele punten’ moesten nog worden besproken.

Waar zou Tazelaar wonen, aan wie moest hij een boodschap overbrengen, hoe moest die boodschap eruitzien, zou hij contact opnemen met de verzetsorganisatie die hij kende? Waar moest de marconist contact maken? Hoe kon deze missie in Nederland gefinancierd worden?

Hazelhoff, die meer dan een maand eerder de overtocht had gewaagd, was vol energie om een verbinding tussen Nederland en Engeland tot stand te brengen door agenten in bezet gebied af te zetten. Hij kreeg echter te horen dat het plan anders zou lopen: zijn ‘allereerst doel zou zijn het produceeren van eenige personen uit Holland, die Hare Majesteit zich wenschte’.

Een bespreking in Brown’s Hotel was voor Gerbrandy niet ongebruikelijk: sinds een maand was het zijn werk- en woonplek. Op 13 mei 1940 was hij ’s avonds met de andere ministers van het kabinet-De Geer II vertrokken met de HMS Windsor. In Londen waren ze ondergebracht in het Grosvenor House Hotel aan Park Lane, waar een leegstaande kamer diende als werk- en vergaderruimte. Veel bewindslieden waren uitgevlogen: vanwege de luchtaanvallen verbleven zij buiten Londen. Gerbrandy bleef in de stad. Net als Jan van den Tempel, minister van Sociale zaken, die in zijn dagboek schreef: ‘Ik heb het afweer-geschut van Hyde Park in de onmiddellijke nabijheid en dat kan spreken dat het geheele gebouw trilt. Maar het gevoel van stevige afweer geeft min of meer voldoening.’

was het touwtrekken met de Taliban, waarbij beide partijen soms wat centimeters wonnen. Dat schoot niet op. Maar wij wisten dat die situatie zou gaan veranderen. Binnen zes maanden zouden we er 25.000 Amerikanen bij hebben. Dat was heel erg nodig, maar zou onze wereld ook volledig op zijn kop zetten. Alles werd anders nadat Obama groen licht had gegeven om extra troepen naar Afghanistan te sturen.

de band tussen de Pashtun en de Taliban was het sterkst in het Zuiden. Daar was de koppeling tussen de Taliban en de exploitatie van opium onmiskenbaar. En daar lag ook nog een grens met Iran, een land dat niet direct gebaat was bij een stabiel Afghanistan en zeker niet bij een westers Afghanistan.

Die mix was van grote invloed op de veiligheid in Afghanistan. Het Zuiden was meer dan het Oosten een bron van onrust. En juist in dat Zuiden bestond ISAF uit een coalitie van landen, geleid door het Verenigd Koninkrijk, Canada en Nederland. Eigenlijk zaten de Amerikanen dus op de verkeerde plek. Helaas duurde het twee jaar voordat iedereen daarvan overtuigd was.

Zandhappen In het najaar van 2007 wordt Mart de Kruif gevraagd om als generaal-majoor de leiding op zich te nemen van de International Security Assistance Force (ISAF) in Zuid-Afghanistan. In Zandhappen heeft hij zijn ervaringen opgetekend.

MART DE KRUIF, ZANDHAPPEN. GENERAAL IN AFGHANISTAN, UITGEVERIJ WATER, 368 PAGINA’S (€ 20,00) WWW.UITGEVERIJWATER.NL

E

en week na de overname had ik al het gevoel dat ik er al maanden was, maar na twee maanden zat ik echt volop in de routine. En dat gold voor iedereen.

We hadden een dagelijkse routine ontwikkeld die ons door het werk hielp. Ons lichaam was zo langzamerhand gewend aan het klimaat, de staf functioneerde en we hadden inzicht in het speelveld waarin we opereerden. En we hadden vertrouwen in elkaar. Maar het echte werk stond ons nog te wachten. Die eerste maanden

Eind 2008 was het iedereen wel duidelijk dat de situatie in het Zuiden niet rooskleurig was. In 2006 had ISAF de blik vooral op de hoofdstad en op Oost-Afghanistan gericht. Daar lag dan ook het militaire zwaartepunt en werden de Amerikanen ingezet. Begrijpelijk, want in het Oosten lagen veel wegen van Pakistan naar Kabul, een historische verbinding die ook de Taliban gebruikten. Maar

VIER 75 JAAR VRIJHEID!

Verkrijgbaar in de boekhandel voor €15,-

MAART 2020 – 37

BOEKRECENSIE

Iets heel eenvoudigs Op weg naar school loopt Owen door een park waarin een herdenkingsplantsoen is ingericht.

Het standbeeld van een stenen soldaat op een bankje daar wordt een vriend voor hem.

De Britse auteur Lisa Thompson laat in Owen en de soldaat de kracht van herdenken zien.

DOOR MIREILLE BREGMAN Frank Westerman wen zit in de brugklas en gaat graag naar school. Elke dag komt hij door een park waar een herdenkingshoek is ingericht en ziet hij een stenen soldaat op de bank. Als hij een keer vogelpoep van het hoofd haalt, valt het Owen op dat het beeld net een echt mens lijkt. ‘Hij maakte op mij niet zo’n heldhaftige indruk – hij zag er eerder uit als een doodgewone man die had moeten gaan vechten.’

Zo komt het dat Owen op een dag plaatsneemt op de bank en tegen de soldaat begint te kletsen.

Al snel in het verhaal blijkt dat Owens vader hem vroeger naar het park meenam en hem vertelde over oorlog, de mannen uit hun stad die moesten vechten en het symbolische standbeeld. Nu leeft

O

LISA THOMPSON, OWEN EN DE SOLDAAT, VERTALING: ANNEKE BOK, CLAUDIA DE POORTER, UITGEVERIJ BILLY BONES, 104 PAGINA’S (€12,99)

Lisa Thompson ILLOT

zijn vader niet meer, gesneuveld tijdens een uitzending naar Syrië.

Owens moeder ligt depressief op de bank met ‘ogen die even uitdrukkingsloos blijven als die van de stenen soldaat’. Deze gebeurtenissen en het afhouden van hulp maken dat Owen zich eenzaam voelt. In het standbeeld vindt hij een luisterend oor.

Dan bereikt hem het nieuws dat de gemeente reden ziet om het oude, afbrokkelende beeld te laten verwijderen. Owen vindt dit natuurlijk erg teleurstellend: na zijn vader verloren te hebben en ook bijna zijn moeder, zou de soldaat ook nog weggaan? De gelegenheid om zijn mening aan de betreffende gemeenteraadsleden te laten horen dient zich aan. Op school wordt een nieuwe schoolbibliotheek geopend en Owen wordt gevraagd een gedicht te schrijven.

Eigenlijk vindt hij het doodeng, maar hij doet alsof hij dapper is,

zoals een soldaat ook zou doen.

Owen en de soldaat is door het niet te moeilijke taalgebruik goed te lezen voor kinderen vanaf tien jaar. Het boek kan worden ingezet in een situatie waarin een kind zijn ouder door militaire omstandigheden verliest. Thompson nodigt je achterin uit om net als Owen een gedicht te schrijven, over iets heel eenvoudigs dat in je leven gebeurt. ‘Mijn vader werd uitgezonden, / en liet ons achter, heel alleen. / Hij hoort me niet meer lachen, / zoals de soldaat van steen.’

Thompson heeft met Owen en de soldaat een prachtig klein verhaal geschreven over eenzaamheid, maar ook over verbondenheid tussen mensen. Haar debuutroman De goudvisjongen werd goed ontvangen en ik hoop dat de wereld dit verhaal ook omarmt.

++++

38 – MILITAIRE COURANT

ATLANTIC

De plantenbakken van Katwijk Opgegroeid in de achtertuin van het vliegkamp Valkenburg bij Katwijk, treedt Martin Boer in 1978 in dienst bij de Koninklijke Marine. Tweeëndertig jaar lang dient hij op diverse plekken om pas na zijn vertrek te vertellen over de vliegtuigen die zijn passie voor de marine aanwakkerden. In zijn laatste boek Breguet Atlantic verhaalt hij de geschiedenis van dit vliegtuig dat van 1969 tot 1984 in gebruik was bij de marineluchtvaartdienst.

DOOR NIELS ROELEN

M

et het uit de vaart nemen van het vliegdekschip Hr.Ms. Karel Doorman, onder de bemanning bekend als de Hr.Ms. Rookverbod, verdwenen de Russische onderzeeers van de radar en ontstond de behoefte aan een modern lange afstand patrouillevliegtuig. De Breguet Atlantic, een kist die in alle opzichten uitgerust is voor het antwoord op de vraag: ‘Hoe vind je een speld in een hooiberg?’

‘Wij waren beter dan de Amerikanen,’ zegt De Boer, terwijl hij uit een thermoskan twee mokken koffie inschenkt. Op tafel leg ik zijn boek over de Atlantic open tussen ons in op de pagina waar de doorsnee van de kist terug te vinden is. ‘Die eigenwijze Nederlanders kleurden een beetje buiten de lijntjes, wij durfden out of the box te denken en dat was vaak precies

MARTIN DE BOER, BREGUET ATLANTIC. IN DIENST BIJ DE MARINE LUCHTVAARTDIENST 1969–1984, ILLUSTRATIES: LUUK BOERMAN, UITGEVERIJ GEROMY, 128 PAGINA’S (€ 26,90)

Martin Boer wat nodig was om de Russen te vinden.’

De onderzeeboten waar ze tijdens de Koude Oorlog naar zoeken zijn net dolfijnen. Eens in de zoveel uur moeten ze ‘snuiveren’, dan varen ze net onder het wateroppervlak, gaan de periscopen omhoog en zuigen ze lucht aan voor een volgende duik. Daarna starten ze hun motoren om de accu’s op te laden. Vervolgens trekken ze een zog, een spoor in het water zoals vliegtuigen achterlaten in de lucht en dat is het moment waar de bemanning van de Atlantic op heeft gewacht, het moment dat de kat moet toeslaan.

Venijnige duikbootbestrijder ‘Stand by to drop, drop now… now… NOW!’ Om zichtbaar te maken wat onzichtbaar was, worden in een vast patroon sonarboeien gelanceerd vanuit de buik van het vliegtuig, legt Martin uit, ‘maar als je wilt weten hoe groot

ze zijn, dan moet je naar Katwijk gaan, daar gebruikte iedereen de kunststof canisters van de boeien als plantenbak.’ Naast de kruispeilingen van de boeien en de radioberichten van overige eenheden op het water, zit het echte venijn van de Breguet Atlantic in de staart.

De MAD-antenne die tot diep onder water de door metaal veroorzaakte veranderingen in het magnetisch spectrum waarneemt.

Vliegen op de Atlantic is teamwork pur sang. ‘Natuurlijk moet er iemand tijdens een missie van zes tot twaalf uur een bak koffie zetten en een ei bakken, maar zodra de Tactical Coördinator (de TACCO) het nodig vindt, is het alle hens aan dek.’ De TACCO ontvangt alle informatie die bij de sensor operators binnenkomt. Hij bepaalt het tactische beleid en wat er moet gebeuren.

‘Niet de piloten?’ vraag ik.

‘Vliegers,’ corrigeert De Boer, ‘de marine heeft geen piloten.’

MAART 2020 – 39

ATLANTIC

Breguet Atlantic

De TACCO is de ‘kapitein op het schip.’ Hij stuurt de vliegers aan, bepaalt de koers en geeft aan wanneer het tijd is om de koepels, de vissenkommen in de neus en op de flanken van het toestel, te bemannen om het zeewater af te speuren. Het is de mens die het laatste stukje van de puzzel vormt en het beeld compleet maakt. Een zoekplaat die per oceaan verschilt omdat het heldere water van de Caraïben nu eenmaal anders is dan de groenbruine Noordzee.

In 1985 worden de Nederlandse Breguet Atlantics aan Frankrijk verkocht en vervangen door de Lockheed Orion, die tot 2006 dienst zou doen voor de

marineluchtvaartdienst op Valkenburg. Met het afstoten van deze lange afstand verkenners verdween een uniek stukje capaciteit uit de Nederlandse krijgsmacht.

Schrijver bij toeval Bij toeval werd De Boer tijdens zijn missie in Bosnië schrijver. De dagboekverslagen die hij aan zijn familie en collega’s Nederland schreef, bundelt hij in zijn debuut: Mijn Drvar. Ook voor zijn tweede boek, Etienne, vormen dagboeknotities de basis. Een verhaal dat begint als de politie ’s nachts voor zijn deur staat en vertelt dat zijn zoon is overleden. Etienne is een indringend relaas over het verlies

van een kind en gaat over de troost die familie, vrienden en buurtgenoten bieden.

In het rijk geïllustreerde Breguet Atlantic beschrijft de auteur met gedegen onderzoek het wel en wee van dit Franse toestel bij de marineluchtvaartdienst. Het boek is meer dan een opsomming van de operationele inzet en de technische specificaties. Het zijn namelijk de politieke overwegingen, belangen en spelletjes die bij de aanschaf van de Atlantic spelen, die een interessant licht werpen op de aanschaf van bijvoorbeeld de F-35 of van nieuwe onderzeeërs.

In de grote projecten van nu lijkt er weinig veranderd.

herinneringen aan de vietnamoorlog

compleet verhaal in 3 delen(

MICHEL KŒNIGUER

HARD COVER

17,95

2. CHU LAI ISBN 9789463065191

3. YANKEE STATION IL ‘20) ISBN 9789463065986 (APR

1967. Kolonel Bradley "Redneck" Towsend, 68 jaar oud, piloot bij de Marines, leeft teruggetrokken in zijn chalet in de Rocky Mountains. Door zijn ziekte vult hij zijn dagen met tv-­nieuwsuitzendingen kijken, bezorgd om zijn zoon die Apache-­helikopterpiloot is in Irak. Als er zich een "kazernehulpje" aanbiedt, een jonge piloot die werd gestraft omdat hij in zijn overmoed een splinternieuwe F-­22 in de prak heeft gevlogen, is dat voor de oude piloot een gelegenheid om herinneringen op te halen aan zijn tijd in het Verre Oosten...

WWW.SILVESTERSTRIPS.NL kijk op onze site voor meer vliegtuigstrips CM

© Editions Paquet

1. DA NANG ISBN 9789463065184

MAART 2020 – 41

BOEKRECENSIE

Zoektocht in de leegte Een boek als Trijp vraagt eigenlijk om twee recensies.

Een roman is in eerste instantie een kunstwerk, en moet op die merites beoordeeld worden.

Maar er zijn onderwerpen die zo dicht op de huid zitten, dat het voor de hand ligt om ook die kant van het verhaal tegen het licht te houden. Dit geldt zeker voor de roman Trijp van Annemarie Bleeker, dat gaat over het verwerken van een (oorlogs)-trauma. Wat prevaleert: het literaire kunstwerk, of het menselijke drama?

DOOR ANTAL GIESBERS

B

leeker maakt het je niet gemakkelijk om te duiden wat haar positie is in dit dilemma: zij heeft een literair werk geschreven, maar op de cover van het boek staat meteen een aanbeveling van Dutchbatveteraan Wim Dijkema: ‘Herkenbaar voor iedereen die met een trauma in aanraking is geweest!’

Het verhaal draait primair om oorlogsveteraan Simon, die de leegte van de Schotse hooglanden opzoekt, waar zijn oude kameraad Bernd als een antieke kluizenaar leeft. Simon probeert met

ANNEMARIE BLEEKER, TRIJP, QV UITGEVERIJ, 128 PAGINA’S (€ 15,45)

Annemarie Bleeker MICHIEL VAN NIEUWKERK

zichzelf en de wereld in het reine te komen. Continu duiken herinneringen op uit zijn oorlogstijd, soms opwellend uit zijn onderbewuste, soms getriggerd door wat hij ziet, ruikt of hoort. Trijp is ook het verhaal van zijn partner Roos, die gebukt gaat onder een persoonlijk trauma. Zij blijft achter en probeert op haar manier haar verleden onder ogen te zien.

Vaak gaat Bleeker met die twee getormenteerde figuren om in een stijl die geserreerd te noemen is: ‘Slagregens tegen de ruit vertroebelen het uitzicht. In de donkerte van het glas zie ik een man.

Hij ziet er slecht uit. Wallen onder de ogen. Zijn gezicht te mager. Ik wrijf zijn doorwoelde haar plat.’

Het zijn korte zinnen, met kleine observaties, als kralen aaneengeregen tot een ketting. Op die momenten komt de pijn van het trauma voor mijn gevoel het beste tot zijn recht, omdat die zinnen in de leegte lijken te vallen waarin de hoofdpersoon zich bevindt. Soms lijkt die leegte een zegen, vaak is het een hel.

Ik heb het gevoel dat de auteur hiermee wil aangeven hoe Simon de wereld waarneemt: als een oorlogsveteraan die elk detail observeert en beoordeelt: dreiging of geen dreiging? Maar het lijkt me ook de stijl van de fotografe Bleeker: klik, klik, klik. Op andere

tijden geeft de schrijfster zichzelf wat meer ruimte, en wordt de stijl evocatiever. Dat spreekt denk ik meer de beeldende kunstenares Bleeker aan.

In het boek wordt niet uitgebreid stilgestaan bij de momenten die Simons en Roos’ trauma’s hebben gevormd. Het gaat vooral om traumaverwerking en de psychische en de sociale impact ervan.

De beide verhalen eindigen – en moeten bijna wel eindigen – in een catharsis: Simon besluit, na zijn bezoek aan Bernd, terug te keren naar de bewoonde wereld. Hij verdwaalt, moet in de wildernis overnachten en wordt, bijna dood, door reddingswerkers met een helikopter afgevoerd. Roos komt tot het inzicht dat zij een stap naar de toekomst kan zetten, als zij zichzelf weet te vergeven.

En de romantitel? ‘Trijp’ wordt vooral geïnterpreteerd vanuit de betekenis ‘slachtafval’. Maar trijp is ook een kostbaar weefsel van mohair. In die zin dekt de titel dus in symbolische zin beide ladingen: de historisch-inhoudelijke én de literaire. Het is mooi om te zien dat in één woord zowel het weerzinwekkende als het sublieme een plaats kunnen krijgen. En dat geeft weer hoop voor de toekomst…

++++

HAAL HIER GRATIS DE

MILITAIRE COURANT Museum Militaire Traditie

Vrijheidsmuseum

Het Museum Militaire Traditie Driebergen toont de ontwikkeling en achtergronden van de uniformering, bewapening en uitrusting van de Nederlandse militair, van soldaat tot generaal, van matroos tot admiraal, sinds de Slag bij Waterloo in 1815. www.museummilitairetraditie.nl

In het prachtige groene en heuvelachtige landschap van Groesbeek ligt het Vrijheidsmuseum, een publiekstrekker voor jong en oud. Leer meer over de Tweede Wereldoorlog in een dag vol beleving, interactiviteit en museale topstukken. www.vrijheidsmuseum.nl

Mariniersmuseum

Marechausseemuseum

Nationaal Militair Museum

Het Mariniersmuseum vertelt het verhaal van het Korps Mariniers vanaf de oprichting in 1665 tot nu. Of je in geschiedenis, militair materieel, missies of in Rotterdam geïnteresseerd bent, je kijkt je ogen uit. Een dag in het museum is als het mariniersleven zelf: uitdagend, stoer, spannend en afwisselend. www.mariniersmuseum.nl

In het voormalige Koninklijk Weeshuis stap je de dynamische wereld van de Koninklijke Marechaussee binnen. In het Marechausseemuseum kom je met alle taken van dit bijzondere krijgsmachtdeel in aanraking: van grensbewaking tot BSB, van beveiliging tot internationale taken. www.marechausseemuseum.nl

Op de voormalige vliegbasis Soesterberg ligt het Nationaal Militair Museum. In het NMM word je ondergedompeld in de wereld van de krijgsmacht. Luister naar persoonlijke verhalen, beleef verschillende oorlogen in de 360 graden koepel en vergaap je aan vliegtuigen, helikopters, tanks, pantservoertuigen en geschut. www.nmm.nl

Marinemuseum

Airborne Museum

Dé attractie van marinestad Den Helder is het Marinemuseum. Daar dwaal je door 500 jaar marinegeschiedenis. Luister naar indrukwekkende verhalen van oud-marinepersoneel, beleef heroïek en drama in de expositie Zeeslag en ontdek de wereld van techniek achter de moderne marine. www.marinemuseum.nl

Tijdens de Slag om Arnhem was Villa Hartenstein het hoofdkwartier van de Britten. Op deze historische plek komen verhalen samen van zowel de Britse, Poolse en Duitse militairen, als van de burgers. Na een grootschalige verbouwing is het compleet vernieuwde Airborne Museum open voor publiek. www.airbornemuseum.nl

MAART 2020 – 43

BOEKRECENSIE het lijkt. Oorlog is immers een politieke aangelegenheid en zelden zuiver rationeel; daarin spelen vele innerlijke motieven eveneens een belangrijke rol. Het geeft te denken dat de rem om in buitenlandse conflicten op te treden minder krachtig lijkt te zijn geworden sinds Nederland over een veel kleinere beroepskrijgsmacht beschikt. En ook al is de opvang van veteranen met oorlogstrauma’s in ons land redelijk goed geregeld, heb ik de indruk dat er een algemeen heersend gevoel van onverschilligheid heerst jegens de mannen en vrouwen die uit Nederlandse naam de oorlog in gestuurd worden. Zou dat met dienstplichtigen ook zo zijn geweest?

Antonie Ladan

Oorlog op de bank bij de psychiater Wanneer iemand uit de geestelijke gezondheidszorg zich verdiept in de oorzaken van oorlog, dan moet daar wel een enigszins wonderlijke analyse uit voortkomen. In Onmacht en oorlogsverlangen van psychiater en psychotherapeut Antonie Ladan gaat de schrijver op zoek naar een antwoord op de vraag waarom zoveel mensen zeggen geen oorlog te willen, maar we er toch keer op keer een beginnen.

DOOR PETER PAUL DE WAAL

W

at Ladan in het kort betoogt, is dat mensen innerlijke drijfveren hebben om heimelijk naar oorlog te verlangen. Hij herleidt dat naar het in zijn ogen belangrijkste motief: een gevoel van onvermogen om zaken naar onze hand te zetten. Dit gevoel levert frustratie op, wat naar een uitweg zoekt om ons vertrouwen in het eigen

handelingsvermogen te herstellen. Maar die onderliggende motivatie moet altijd met ogenschijnlijk rationele argumenten worden verhuld, omdat mensen denken te weten hoe verschrikkelijk oorlog is, maar niet als ophitser te boek willen staan.

Dieper in het betoog komt echter naar voren dat we daar vandaag de dag geen enkele notie meer van hebben. Samenlevingen hebben oorlogshandelingen als het ware ‘uitbesteed’ aan beroepslegers, een kleine, selecte groep waarin de militairen zelf voor die roeping hebben gekozen en die daarom niet op veel begrip meer hoeven te rekenen. Bovendien vinden de oorlogen en gruwelijkheden ver van ons bed plaats. Burgers en politici merken er daarom weinig van en kunnen zodoende onverschillig blijven. Volgens Ladan is het dat mengsel van georganiseerde, maatschappelijke ‘onverschilligheid’ en een overheersend gevoel van onmacht, dat mensen en uiteindelijk samenlevingen steeds weer tot oorlog drijft.

Iemand die is opgeleid in een militaire manier van denken, moet heel wat innerlijke obstakels overwinnen om in Ladans betoog mee te gaan. Zijn manier van kijken is echter niet zo wereldvreemd als

Ladans uiteenzetting ten spijt is het de vraag, of landen hoofdzakelijk op basis van emoties besluiten ten strijde te trekken. Want politiek mag dan niet volkomen rationeel zijn, wie een land op verkeerde gronden de oorlog in stuurt, kan daar later op worden afgerekend. Een goed voorbeeld daarvan is de Britse premier Tony Blair, die ervoor koos om op basis van verkeerde inlichtingen samen met de Verenigde Staten in 2003 Irak binnen te vallen. Dat geeft ook aan, dat democratieën niet onfeilbaar zijn. Op zijn minst is dat een verontrustende gedachte.

+++

A N T O N I E L A D A N

Onmacht en

oorlogs verlangen

ANTONIE LADAN, ONMACHT EN OORLOGSVERLANGEN, UITGEVERIJ BOOM, 176 PAGINA’S, (€ 21,00)

44 – MILITAIRE COURANT

EVENEMENTEN

Agenda

orkesten uit Duitsland. De optredens hebben militaire muzikanten en dirigenten als basis. www.nmm.nl

VANAF 14 MAART 2020

LEEUWARDEN – Vanaf zaterdag 11 april is tentoonstelling 75 jaar vrijheid te zien in het Fries Museum. Ter ere van dit jubileum toont het museum in samenwerking met Tresoar archiefbeelden van de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding in de provincie Friesland. Bovendien wordt er in de tentoonstelling een ontmoetingsplek ingericht waarin hedendaagse projecten een plek krijgen en waar ruimte is om met getuigen, experts en elkaar in gesprek te gaan. www.friesmuseum.nl

OOSTERBEEK – Op 14 maart is Airborne Museum Hartenstein heropend na een grootschalige verbouwing. De vaste presentatie op de eerste verdieping is volledig vernieuwd en de ondergrondse Airborne Experience bevat een groot aantal nieuwe elementen.

Ook is er een meertalige audiotour ontwikkeld.

WWW.AIRBORNEMUSEUM.NL

21 MAART 2020 SOESTERBERG – In het Nationaal Militair Museum vindt zaterdag 21 maart, in het teken van 75 jaar vrijheid, de 6e Nacht van de Militaire Muziek plaats met o.a.

Giovanca, Abdelkader Benali en

11 APRIL 2020

16 APRIL 2020 OIRSCHOT – Heb jij lef en ambitie en wil je meewerken aan vrede

BronbeekFestival: ‘Stoere, speelse en creatieve activiteiten voor kinderen.’

en veiligheid wereldwijd? Op donderdag 16 april ontdek je hoe het is om militair te zijn bij de Koninklijke Landmacht. Tijdens een static show krijg je onder meer alles te horen over de Technische Dienst, Infanterie en Geneeskundige Dienst. Daarna loop je mee met een eenheid naar keuze en sluit je de dag af met een hapje en een drankje. Heb je de smaak te pakken, dan kun je je direct aanmelden bij het sollicitatieloket. www.werkenbijdefensie.nl

19 APRIL 2020 ARNHEM – Tijdens het BronbeekFestival op landgoed Bronbeek worden kinderen uitgedaagd mee te doen met stoere, speelse en creatieve activiteiten in de openlucht en in tenten. Verkleed je als militair, test je lef op de klimtoren of maak je eigen speelgoed met materialen uit Indonesië. www.defensie.nl

MAART 2020 – 45

EVENEMENTEN 24 APRIL 2020 DEN HELDER – Vanwege de verjaardag van Z.M. Koning WillemAlexander vindt de Koningsmars plaats. Het gehele Korps Adelborsten marcheert door de binnenstad op marsmuziek van de Marinierskapel en de Tamboers en Pijpers van het Korps Mariniers. Om 14.30 uur vertrekt de stoet vanaf het Koninklijk Instituut voor de Marine op de voormalige Rijkswerf Willemsoord.

Op dezelfde locatie vindt voor algemeen publiek tussen 19.30 en 20.00 uur een Marinetaptoe plaats. www.defensie.nl

5 MEI 2020 NEDERLAND – In het hele land vinden naar aanleiding van Bevrijdingsdag festivals plaats. Defensie faciliteert de helikoptervluchten die de Ambassadeurs van de Vrijheid naar de diverse locaties

brengen. Dit jaar zijn Roxeanne Hazes, Lucas & Steve, Snell en Kris Kross Amsterdam de Ambassadeurs. www.4en5mei.nl

9 – 16 MEI 2020 DEN HAAG – Vanaf zaterdag 9 mei zal het Zuiderpark het middelpunt zijn van de Invictus Games 2020, een sportevenement voor fysiek en/of mentaal gewonde militairen.

Aan het evenement doen 500 deelnemers mee, uit twintig verschillende landen. Zij zullen actief zijn in tien verschillende sporten. www.invictusgames2020.com

16 MEI 2020 LEKKERKERK – Door het naspelen van historische gebeurtenissen neemt museum De Vrijheid Krimpenerwaard je mee terug in de tijd van de bezetting. Op deze dag beleven jong en oud hoe het er in de Tweede Wereldoorlog aan

toeging. Ook zullen er vele voertuigen uit deze tijd te zien zijn. www.devrijheidonline.nl

16 EN 17 MEI 2020 OVERLOON – Militracks is het grootste evenement ter wereld op het gebied van Duitse voertuigtechniek uit de Tweede Wereldoorlog. Tijdens dit weekend zijn er Duitse motoren, personenvoertuigen, vrachtwagens, halfrupsen en tanks te zien. Ontmoet andere enthousiastelingen, wissel ervaringen uit en bezoek de grote militairamarkt. De ligging in de bossen, met Oorlogsmuseum Overloon binnen handbereik, maakt een dagje Militracks tot een leuke belevenis voor jong en oud. www.oorlogsmuseum.nl

OORLOGSMUSEUM EYEWITNESS

Marinetaptoe, Den Helder

Ik neem een abonnement op de Militaire Courant: ₏ 12,– voor vier nummers

naam straat postcode land e-mail telefoon

BON

m/v

plaats

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: UHB uitgevers, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland

MAART 2020 – 47

COLOFON Musea die de Militaire Courant verspreiden Amersfoort Museum Nederlandse Cavalerie Amsterdam Verzetsmuseum Plantage Arnhem Museum Bronbeek Beek Oorlogsmuseum Eyewitness Best Museum Bevrijdende Vleugels Buren Marechausseemuseum Deelen Museum Vliegbasis Deelen Den Helder Marinemuseum Doorn Museum Huis Doorn Dordrecht Museum 1940–1945 Driebergen-Rijsenburg Museum Militaire Traditie Groesbeek Vrijheidsmuseum Hooge Mierde Museum De Bewogen Jaren ’39-‘50 Huisduinen Fort Kijkduin IJmuiden Bunker Museum Kornwerderzand Kazemattenmuseum Leeuwarden Fries Museum Lekkerkerk Museum De Vrijheid Naarden Nederlands Vestingmuseum Nieuwdorp Bevrijdingsmuseum Zeeland Nijverdal Memory Vrijheidsmuseum Noordwijk Museum Engelandvaarders Ommen Nationaal Tinnen Figuren Museum Oosterbeek Airbornemuseum Hartenstein Overloon Oorlogsmuseum Overloon Rotterdam Mariniersmuseum Soesterberg Nationaal Militair Museum Vught Geniemuseum Kijk voor een compleet overzicht op www.militairecourant.nl.

Prijsvraag Bij deze prijsvraag verloten we een exemplaar van Trijp van Annemarie Bleeker.

Redactie redactie@militairecourant.nl

T

rijp is het verhaal van de vierentwintigjarige militair Simon, die heeft deelgenomen aan een Nederlandse vredesmissie. Na zijn thuiskomst uit oorlogsgebied wordt hij geconfronteerd met onbegrip en minachting en verliest hij gaandeweg alle grond onder zijn voeten. Om te ontsnappen aan zijn ondraaglijke bestaan vertrekt Simon naar Schotland, op zoek naar de waarheid.

Wilt u kans maken op een exemplaar? Beantwoord dan de volgende vraag:

Wat zijn de twee betekenissen van het woord ‘trijp’, waarnaar de titel van het boek verwijst?

Stuur uw antwoord, onder vermelding van ‘Prijsvraag Militaire

Winnaar In de december-editie van de Militaire Courant was de prijsvraag: In welke oorlog werden Nederlandse F-16’s voor het eerst in een oorlogssituatie ingezet?

Het juiste antwoord daarop is de Joegoslavische Burgeroorlog.

Onder de inzenders van het juiste antwoord is een exemplaar van het boek Missie F-16. Nederlandse jachtvliegers boven brandhaarden verloot. De winnaar is Martijn van Hooijdonk uit Etten-Leur. Van harte gefeliciteerd!

Contact Militaire Courant UHB uitgevers Zonnebaan 54 3542 EG Utrecht Nederland Telefoon +31302231718 info@militairecourant.nl

Abonnementen 4 nummers voor €16.– Vul de bon in of meld je aan via www.militairecourant.nl Overige vragen? abo@militairecourant.nl Online www.militairecourant.nl twitter @militaircourant www.facebook.com/militairecourant Oplage 25.000

ANNEMARIE BLEEKER, TRIJP, QV UITGEVERIJ, 128 PAGINA’S (€ 15,45)

Courant’ naar info@militairecourant.nl. Vergeet niet uw naam en adresgegevens te vermelden.

Volgende nummer De volgende Militaire Courant verschijnt in juni 2020.

Hoofdredacteur Jan Louwers Redactie Mireille Bregman, Mirjam Mulder en Isabel Verboom Medewerkers Han ten Broeke, Antal Giesbers, Niels Roelen en Peter Paul de Waal Vormgeving Titus Vegter Uitgever Jan Louwers De Militaire Courant is een uitgave van UHB uitgevers. De Militaire Courant informeert een breed publiek over militaire onderwerpen.

De inhoud wordt verzorgd door een onafhankelijke redactie. De Militaire Courant wordt verspreid via middelbare scholen, mbo- en hbo-opleidingen, universiteiten, musea, Defensie, veteranenorganisaties en boekhandels. Tevens is het mogelijk om een abonnement op de Militaire Courant te nemen.