Militaire Courant editie juni 2020

NO. 8, JUNI 2020, € 4,– WWW.MILITAIRECOURANT.NL

MILITAIRE COURANT

AAN HET ROER MATROOS ROY BIJ DE KONINKLIJKE MARINE, PAGINA 28

Het Korps Commandotroepen, Ten Cate en Srebrenica

2 – MILITAIRE COURANT

Schouder aan schouder, op gepaste afstand

S

inds het verschijnen van de laatste editie van de Militaire Courant in maart 2020, is er veel gebeurd. De krant kwam net van de drukpersen en toen startte de intelligente lockdown. We hadden in die editie juist ervoor gekozen om extra aandacht te besteden aan militaire musea. En toen werden alle evenementen afgelast. Dat gold natuurlijk ook voor de Invictus Games en de Veteranendag. We stonden in de startblokken om deze evenementen te promoten en er verslag van te gaan doen, maar dat ging helaas niet door. Het nieuwe normaal was erg wennen.

Defensiehelden!

Op onze website zijn we het coronanieuws blijven volgen. Aanvankelijk was het in de media heel stil rond de betrokkenheid van Defensie. Er gingen wat stemmen op in de trant van ‘maar Defensie heeft toch mensen en spullen?’ Totdat de inzet van een paar militairen die gingen helpen bij de planning het nieuws haalde. Toen ging het steeds sneller: verpleegkundigen, artsen, apparatuur, een noodhospitaal, er werd flink uitgepakt. En dit werd ook door de media opgepikt. In ieder journaal was er wel een militair te zien. ‘Can do’ was geen vies woord meer. Ze konden op veel waardering rekenen, en terecht.

In deze editie van de Militaire Courant geven we een overzicht van de inspanningen die militairen hebben geleverd en nog steeds leveren tijdens de coronacrisis (p.10). Dit is ook een van de kerntaken van de defensieorganisatie, het leveren van bijstand in geval van een crisis aan de overheid.

Matroos Roy steekt van wal En we besteden in deze editie wederom aandacht aan verschillende militaire onderwerpen. We laten zien wat de krijgsmacht vandaag de dag voor ons doet en we kijken ook terug naar het verleden.

Sinds onze start in juni 2018 hebben we al aandacht besteed aan de Luchtmobiele Brigade en de Mariniers, en in dat rijtje mag het Korps Commandotroepen niet ontbreken. Daarom zijn we op bezoek gegaan in Roosendaal bij majoor Bart (p.4). Een heel bijzonder gesprek, waarbij duidelijk werd dat een commando een bijzondere militair, een bijzonder mens, is. Ook geven we de aftrap voor de nieuwe rubriek ‘Mijn functie’. Hierin vertelt telkens een andere militair iets over zijn functie. Matroos Roy steekt als eerste van wal (p.28).

75 jaar vrijheid En ondertussen gaan de werkzaamheden van de militairen waar ook in de wereld gewoon door. Schouder aan schouder, maar wel rekening houdend met alle beperkingen van de coronamaatregelen. Militairen die op uitzending gaan, beginnen vaak met een quarantaine van twee weken in Nederland. Allemaal om onze vrijheid te bewaken. Die vieren we dit jaar met het thema 75 jaar vrijheid.

Dat doen we ook even anders, op gepaste afstand. En dat kun je ook gewoon alleen doen. In stilte.

Ik wens iedereen veel gezondheid en vrijheid toe!

Jan Louwers Uitgever Militaire Courant jan@militairecourant.nl

JUNI 2020 – 3

+++ De Invictus Games 2020 in Den Haag gaan niet door. In nauw overleg met de overige deelnemende landen is besloten om de Games vanwege de pandemie te verzetten naar 2021. Het is nog niet bekend wanneer het evenement precies plaats gaat vinden. +++ Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport schakelde de hulp in van Defensie voor het testen van de corona-app die ze aan het ontwikkelen zijn. Het Nationaal Trainings Centrum (NTC) in Vught leende zich perfect voor het testen van verschillende scenario’s, nagespeeld door twintig landmachtmilitairen. +++ Hulpbisschop Everard de Jong van het bisdom Roermond volgt mgr.

Jos Punt op als de nieuwe krijgsmachtbisschop. Deze functie heet officieel apostolisch administrator van het Militair Ordinariaat. Dit ordinariaat werkt nauw samen met de dienst geestelijke verzorging van de krijgsmacht. +++ De mariniers van het Vessel Protection Detachment (VPD) zijn na de langstdurende beveiliging ooit terug op Hollandse bodem.

Vanwege het COVID-19-virus zaten de mariniers 81 dagen vast op het cargoschip BigRollBering, dat ze beschermden tegen piraterij. +++ Met de Defensie Innovatie Competitie van dit jaar wordt het bedrijfsleven uitgedaagd om met nieuwe ideeën te komen voor smart medics-systemen, voor een betere militaire gezondheidszorg. Ideeën kunnen worden ingezonden tot 3 september. De winnaar ontvangt € 200.000 om het idee verder te ontwikkelen. +++ Vanaf 2 juni zijn veel militaire musea weer geopend voor publiek. Zo ook het gerenoveerde Airborne Museum in Oosterbeek, dat eigenlijk al in maart officieel zou worden geopend. Enkele militairen van de 11 Luchtmobiele Brigade in Schaarsbergen zijn ingeschakeld om te zorgen dat de maximaal 210 bezoekers per dag zich aan de coronamaatregelen houden. +++

FOTO DEFENSIE

BEELD: MINISTERIE VAN DEFENSIE

KORT NIEUWS

Matroos Roy bij de Koninklijke Marine, p.28

Inhoud Korps Commandotroepen

4

Inzet in coronatijd

10

Ten Cate

14

Actuele missies

16

Column Han ten Broeke

19

Veteranendag

20

Chinook

24

Gerry Kremer

26

Matroos ODOPS

28

Rick Torenstra

31

NIMH: Wiel en Rups

32

Museumexposities

44

Column Niels Roelen

45

Prijsvraag en colofon

47

Boeken Interview Glen Mitchell over A Bad Penny Always Comes Back

37

Recensie De splitsing

38

Recensie Held zonder vaderland 41 Recensie Hitlers geheime Ardennenoffensief

43

4 – MILITAIRE COURANT

‘Ik was aangenomen én bij de kunstacademie én bij de commando’s…

Ik kon kiezen!’

Nunc aut nunquam is het motto van het Korps Commandotroepen en betekent ‘nu of nooit’. Dat staat voor het doorzettingsvermogen en onverzettelijkheid waarover iedere commando beschikt. Aan de leden van het Korps worden dan ook hoge fysieke en mentale eisen gesteld, maar er is tegenwoordig veel meer nodig om een Commando Speciale Operaties te worden. De Militaire Courant ging op bezoek bij majoor Bart van het Korps Commandotroepen op de Engelbrecht van Nassaukazerne in Roosendaal.

Toekomstige commando’s tijdens de Elementaire Commando Opleiding (ECO).

JUNI 2020 – 5

COMMANDO’S

Majoor Bart

DOOR JAN LOUWERS

O

p 22 maart 1942 werd het Korps Commandotroepen in Engeland geboren.

De Tweede Wereldoorlog woedde nog in volle hevigheid. Vrijwilligers van de Prinses Irene Brigade werden geselecteerd en ondergingen een opleiding in Schotland. In 1944 werden zij tijdens Operatie Market Garden voor het eerst ingezet. Wat begon als een groep goed getrainde militairen is uitgegroeid tot een elitekorps waarbij diversiteit het centrale thema is.

‘Veel mensen willen commando zijn, maar dat is nog wat anders dan het worden,’ vertelt majoor Bart. ‘Uit vliegtuigen springen en zo, dat is gaaf. En ze willen ook Bin Laden oppakken tijdens een spectaculaire missie. Maar er is wat voor nodig om dat te bereiken. Kun en wil je die inspanning leveren?’ Majoor Bart is bij het Korps Commandotroepen verantwoordelijk voor de sectie Werving, Selectie & Communicatie. ‘We merkten dat er veel uitval was bij de opleiding. Door goede voorlichting willen we dat voorkomen. Voorlichting is nog niet hetzelfde als de ervaring, de beleving. Dat is een heel ander verhaal, dan gaan mensen afhaken.

Daarom hebben we werving en communicatie met elkaar gecombineerd, die elementen versterken elkaar.’

DEFENSIE

Waar denk je dat de hoge uitval tijdens de opleiding door veroorzaakt wordt? ‘“Het zal wel zwaar zijn,” denken de kandidaten van tevoren, maar ze hebben geen idee wat ze kunnen verwachten. Het beeld dat ze hebben is gebaseerd op boeken of films. En ook

op de beelden die Defensie zelf verspreidt voor het werven van personeel. Dat is allemaal vet en tof, maar dat is nog niet hetzelfde als zoiets zelf ervaren. We lopen als Korps Commandotroepen vaak voorop, of het nu gaat om testen van nieuw materieel, maar ook bij het selecteren van nieuw personeel. Wij kunnen beter dan wie dan ook kandidaten informeren en laten ervaren hoe het is om commando te zijn.

Dat lukt helaas niet in het selectiecentrum in Amsterdam.

‘De verscheidenheid van het Korps Commandotroepen is heel belangrijk, er lopen hier ook artiesten en allerlei creatievelingen rond. Er is een nogal clichébeeld van de militair, en zeker van de commando, dat niet klopt met de realiteit. Daarom zijn we begonnen met kennismakingsdagen te organiseren. De bedoeling hiervan is om kandidaten een reëel beeld te geven van de opleiding, maar ook van het werk.

Wat betekent het om veel van huis te zijn? De kandidaten spreken dan met commando’s over hun eigen ervaringen. En we testen hen ook, zowel fysiek als mentaal, zodat we een inschatting kunnen maken over de slagingskans in de opleiding.’

Wat is ervoor nodig om commando te worden?

‘Het traject ernaartoe is zwaar, zowel fysiek als mentaal. Van de fysieke inspanning hebben mensen wel een idee, maar mentaal is toch heel wat anders. We gebruiken fysieke inspanning om het mentale te prikkelen; ben je in staat om volhardend te zijn, het vol te houden in moeilijke omstandigheden? Resultaatgericht, dat is het type mensen dat wij zoeken.

6 – MILITAIRE COURANT

Commando’s in opleiding maken tijdens de ECO kennis met alle elementen.

JUNI 2020 – 7

CADETTENBIVAK COMMANDO’S ‘Je werkt op politiek en militair-strategisch niveau, het afbreukniveau is daarom heel hoog.’

‘Je werkt op politiek en militair-strategisch niveau, het afbreukniveau is daarom ook heel hoog. Dat betekent dat als het fout gaat bij een missie, de gevolgen heel groot kunnen zijn. Als je met twee of drie man een missie uitvoert, dan hangt alles van jou af. Dat kan niet zomaar iedereen. Daarom hebben we een heel streng selectiebeleid en daar tornen we niet aan.’

Betekent dat dat mannen en vrouwen allebei welkom zijn?

‘Ja. Diversiteit is megabelangrijk voor ons om taken uit te voeren. Soms kunnen vrouwen bijvoorbeeld makkelijker informatie verzamelen.

Het valt nogal op als twee afgetrainde mannen door een dorp lopen, met een vrouw erbij gaat dat beter. Maar die vrouw moet dan wel aan de fysieke eisen voldoen, dat kan heel pittig zijn. Daarnaast zoeken we nu naar vormen waarbij we naast de allround commando ook samenwerken met specialisten die ons kunnen ondersteunen. Dat doen we bijvoorbeeld met medische verzorging en specialisten van de Explosieven Opruimingsdienst.

‘De verhoudingen zijn ook heel informeel hier, iedereen gaat ontspannen met elkaar om. Dat is in de hele Nederlandse krijgsmacht sterk veranderd de afgelopen jaren, zeker in vergelijking met het buitenland. Je achtergrond maakt niet uit, of je nu een surfer of stukadoor bent, als je aan onze normen en waarden voldoet dan ben je welkom. Een culturele verscheidenheid helpt ook. Het is bijvoorbeeld handig als je Arabisch kunt praten, zodat je niet afhankelijk bent van tolken. Hoe tof is dat?’

DEFENSIE

Hebben jullie voorkeur voor burgers of voor militairen die zich aanmelden voor een functie?

‘Een burger brengt vaak verschillende achtergronden met zich mee die interessant zijn voor onze inzet. Het minimale opleidingsniveau is vmbo-kb, met daarbij een capaciteitentest op mbo-3 / havo. Iemand die heel intelligent is laat dat niet altijd in zijn schoolopleiding zien, maar kan wel over de kwaliteiten beschikken die wij zoeken. Kleinschalig, onconventioneel.

Dat betekent dus dat je heilige Handboek soldaat niet altijd voldoet. Als de terreurorganisatie IS in Afghanistan iets nieuws verzint, om bijvoorbeeld onder een drone een mijn te hangen, dan moet je ter plekke iets bedenken om dat te bestrijden. Wij verwachten van onze mensen

dat ze anders kunnen denken.

‘De minimale leeftijd is 19,5 jaar. Daarbij kijken we naar de slagingskans. Onder de twintig is het vrij kansloos om de opleiding met succes af te ronden, omdat je dan de emotionele bagage nog niet hebt. Het gaat om stabiliteit.

Maar dat is statistiek. Dat wil niet zeggen dat je het niet kunt halen. Vanaf 20 jaar merken we dat slagingskans hoger wordt. Maar dan spelen er weer andere dingen, zoals relaties en een gezin stichten. Kortom: je moet het echt heel graag willen.’

Waarin onderscheidt het Korps Commandotroepen zich van andere eenheden?

‘Iedereen begint hier als korporaal, de ploegcommandant is een officier, luitenant of kapitein. Bij andere eenheden geef je als officier leiding aan grote groepen militairen, maar dat is bij het Korps Commandotroepen dus niet het geval. Per missie wordt gekeken wat er nodig is. Een team van drie mensen volstaat soms al. Dat is voor hoger opgeleide mensen echt het verschil kunnen maken met hun specialisme. En dan ga je op pad, in een vreemde omgeving, in een vreemde stad. Je moet dingen doen van de Nederlandse staat, dat kan van alles zijn. Je krijgt een zak geld en staat er alleen voor.’

Waarom heb jij zelf voor dit Korps gekozen?

‘Ik ben zelf een multimediadesigner en ik dacht, hoe ziet mijn toekomst eruit? Wat kan ik later zeggen als ik oud ben? Heb ik dan een paar websites gemaakt of allemaal vette dingen meegemaakt? Ik was aangenomen bij de kunstacademie en bij het Korps Commandotroepen.

Ik kon kiezen. Nou, het werd dus Roosendaal!

In 2004 ben ik in dienst gekomen. Sindsdien is er veel veranderd. Bij mijn opleiding gingen we nog uit van een grootschalig conflict, de rol was primair verkenner. Bij de uitzending naar Afghanistan was dat heel anders. Waarnemen met een helderheidsversterker en schieten met een zware mitrailleur, een punt 50, dat had ik nog nooit gedaan. De opleiding begon zich aan te passen aan de realiteit. In de loop der jaren heb ik me gespecialiseerd op twee gebieden, medische verzorging en bergbeklimmen. Je bent als Commando Speciale Operaties een generalist én een specialist. Je kunt je altijd verder blijven ontwikkelen.’

8 – MILITAIRE COURANT

NUNC AUT NUNQUAM! Wereldwijde inzet

S

inds zijn oprichting is het Korps Commandotroepen wereldwijd ingezet. De laatste jaren in Afghanistan, Irak en Mali. Naast de missies die algemeen bekend zijn, zijn er ook geheime operaties. Leden van het Korps Commandotroepen hebben veel dapperheidsonderscheidingen ontvangen. In 2009 DEFENSIE

was Marco Kroon de eerste Nederlandse militair die de Militaire Willems Orde ontving sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw. In het jaar 2014 volgde Gijs Tuinman en in 2016 ontving het Korps zelf de onderscheiding voor de inzet in Afghanistan.

De slag om Mosul

S

ommige verhalen worden niet verteld. Andere alleen in kleine kring. Leden van het Korps Commandotroepen werken veel in anonimiteit. Een indrukwekkend voorbeeld hiervan is de slag om Mosul, Irak 2017. Hier hielpen vijf leden van het Korps Commandotroepen bij een medische verzorgingspost achter het front.

Er worden meer dan duizend Iraakse gewonden verzorgd waarvan velen verschrikkelijke verwondingen hebben. Op een dag komt er een wit busje heel hard op het kamp afgereden. De spanning loopt hoog op, er wordt gevreesd voor een aanslag. Het lijkt echter een busje te zijn van de Amerikaanse nieuwsorganisatie CNN met een Nederlandse cameraman die zwaargewond is. Later stuurt hij een bedankberichtje ‘to my Dutch angels’.

JUNI 2020 – 9

COMMANDO’S

Commandoopleiding 1 DAG Informatiedag 3 DAGEN Kennismakingsdagen 28 WEKEN Algemene Militaire Opleiding bij de Luchtmobiele Brigade 6 WEKEN Introductietraining ter voorbereiding op de opleiding tot commando 8 WEKEN Elementaire Commando-opleiding 45 WEKEN Voortgezette Commando-opleiding (parachutespringen, bergbeklimmen, stedelijk gebied, medisch, schieten, voertuigen) TAKEN KORPS COMMANDOTROEPEN Speciale verkenningen. Het verzamelen van informatie, opsporen van doelen, dreigingsanalyse MILITAIRE ONDERSTEUNINGEN Ondersteunen van buitenlandse strijdkrachten, trainingen verzorgen, advisering

DEFENSIE

Aan het einde van de ECO ontvangen de nieuwe commando’s hun groene baret.

DIRECTE ACTIE Missies uitvoeren, antiterrorisme, doelen uitschakelen, gijzelaars bevrijden, evacuaties

10 – MILITAIRE COURANT

CORONA

DEFENSIEFOTOGRAFIE

13 maart Premier Rutte kondigt een lockdown af. Als gevolg van de genomen regeringsbesluiten wordt de oefening Defender Europe aangepast. De deelname aan Cold Response wordt gestopt.

Militaire inzet in coronatijd Hoewel militairen natuurlijk ook met de coronamaatregelen te maken hebben, hebben zij de afgelopen maanden niet stil gezeten. De Militaire Courant maakte een kort overzicht van de belangrijkste manieren waarop Defensie zich heeft ingezet in strijd tegen het COVID-19-virus.

DEFENSIE

DEFENSIE

25 maart

30 maart

35 trainers in Irak, ongeveer 40 militairen in Afghanistan, het merendeel van de Nederlandse militairen in het Midden-Oosten en 4 Nederlanders in Burkina Faso worden tijdelijk terug naar Nederland gehaald.

Een oefening van Zr.Ms. de Dolfijn wordt gestopt. De onderzeeboot vaart van Schotland terug naar Den Helder. 15 bemanningsleden hebben griepverschijnselen, bij aankomst gaat de bemanning in quarantaine.

JUNI 2020 – 11

CORONA

DEFENSIE

DEFENSIE

6 april

18 mei

Met een C-17-transportvliegtuig levert de luchtmacht een mobiel ziekenhuis en 6 IC-plekken aan St. Maarten. Naast de IC-capaciteit worden er ook beschermende middelen voor het personeel, medicijnen en andere hulpgoederen aan het eiland geleverd.

Zr.Ms. Evertsen, Johan de Witt, Rotterdam en Van Speijk varen uit naar Denemarken voor een oefening met de Belgische marine. De bemanningen zijn vooraf in quarantaine gegaan.

DEFENSIE

DEFENSIE

20 april

13 mei

In Amsterdam en Amstelveen gaan in totaal 27 algemeen militair verpleegkundigen aan de slag in diverse verzorgingstehuizen. Hun kennis wordt gebruikt om mensen in een revalidatietraject, met een COVID-19-infectie en dementerenden te helpen.

De vanaf 1 mei afnemende druk op de zorg zet door. Als gevolg neemt de behoefte aan militaire steunverlening af.

DEFENSIE

DEFENSIE

28 april

30 april

Om de overheid van St. Maarten te ondersteunen bij de ordehandhaving, vliegen 26 marechaussees en 6 agenten van de nationale politie met het KDC-10-transportvliegtuig naar het Caribisch gebied.

Na tien dagen ondersteuning geboden te hebben in het ziekenvervoer van en naar de Waddeneilanden, draagt het Defensie Helikopter Commando de Medical Air Assistance terug over aan de ANWB. Indien nodig kan Defensie deze taak binnen 36 uur weer oppakken.

L E E U T R I V N E E L L A 0 2 0 2 E I T I D E Volg zaterdag 27 juni 2020 het speciale Ridderzaalprogramma op radio en tv, website en social-mediakanalen.

TV-UITZENDING NPO1, 12.45 UUR Volg tijdens de middaguitzending vier bijzondere Veteranenverhalen en het speciale Ridderzaalprogramma met betrokkenheid van de minister-president, de minister van Defensie, een klein aantal veteranen en enkele jongeren.

Kijk in de avond naar de samenvatting: NPO 2, 19.15 uur.

WEBSITE EN SOCIAL MEDIA Via onze sociale kanalen geven we veel aandacht aan de alternatieve viering. Het programma en persoonlijke verhalen van veteranen vind je op www.veteranendag.nl en onze app Veteranendag. @NLVeteranendag

Founder

Hoofdpartner

facebook.com/ Veteranendag

@Veteranendag

JUNI 2020 – 13

Overzichtskaart van Arnhem en omgeving gedurende Operatie Market Garden.

EXPO

Oorlog en Vrijheid zonder Grenzen Het Vrijheidsmuseum vertelt het Verhaal van Oorlog en Vrijheid zonder Grenzen. Hier vonden tijdens de Tweede Wereldoorlog de twee belangrijkste operaties aan het Westfront plaats: Market Garden en Veritable. Beide operaties hadden grote gevolgen voor het verdere verloop van de oorlog in het Duits-Nederlandse grensgebied en de rest van Europa. Vanuit verschillende perspectieven worden de menselijke dilemma’s en onbekende verhalen van burgers en soldaten in beeld gebracht. Er is nooit maar één verhaal.

14 – MILITAIRE COURANT

BEDRIJF IN BEELD

De weeftechniek van het textiel wordt gebruikt in kogelwerende vesten.

TenCate

In situaties met een hoog dreigingsniveau worden militairen en politiemensen goed beschermd.

TenCate Advanced Armour is een internationaal bedrijf dat halffabricaten produceert die als beschermingsmateriaal in vliegtuigen, schepen, voertuigen en uitrusting voor militairen verwerkt worden.

Kijk voor meer informatie op www.tencateadvancedarmor. com. Lees meer hierover in het volgende nummer van de Militaire Courant.

JUNI 2020 – 15

BEDRIJF IN BEELD Een textiellaag in productie.

Dwarsdoorsnede kogelwerend materiaal.

Ontwikkeling van een nieuw produkt.

16 – MILITAIRE COURANT

NOORDZEE (Mijnenjager) Het schip de Zr.Ms. Willemstad neemt deel aan het permanente NAVO-vlootverband, de Standing NATO Mine Countermeasures Group 1 (SNMCMG1). Het vlootverband ontdoet onder meer de Noordzee van projectielen als zeemijnen en vliegtuigbommen en opereert in een deel met de meest bevaren scheepsroutes ter wereld. De verwachting is dat het marineschip half juli terugkeert.

LITOUWEN (eFP) Defensie levert een bijdrage aan de versterkte militaire aanwezigheid van de NAVO in Litouwen, de zogeheten enhanced Forward Presence.

Het gaat om 270 militairen voor een multinationale battlegroup. Het bataljon waarvan Nederland deel uitmaakt, staat onder Duitse leiding en is gestationeerd in Rukla. Het is een van de ‘geruststellende maatregelen’ voor de Oost-Europese bondgenoten.

SAHEL (Minusma, VN-politiemissie) Nederland draagt in de Sahel bij aan capaciteitsopbouw van lokale veiligheidsstructuren. Nederland levert militairen en civiele experts aan EU-missies in de regio en aan de VN-politiemissie in Mali. Nederland steunt ook de Europees geleide multinationale Combined Joint Special Operations Task Force met één of twee stafofficieren. De militairen binnen de EU-trainingsmissie Mali zijn tijdelijk teruggekeerd naar Nederland vanwege de coronacrisis. De missie Minusma wordt nog ondersteund door vier stafofficieren in Bamako en twee militairen die de Duitsers in Gao bijstaan bij hun early warning-capaciteit.

Terwijl u dit leest, zetten militairen zich in verschillende delen van de wereld in voor vrede en veiligheid. Op korte termijn ten behoeve van de lokale bevolking, maar op lange termijn draagt globale stabiliteit ook bij aan veiligheid in Nederland.

GAZASTROOK (EU BAM en USSC) De European Union Border Assistance Mission (EU BAM) is een missie van de Europese Unie. De missie helpt bij het grensbeheer aan de grensovergang bij Rafah in de Gazastrook.

Nederland draagt in de regio ook bij aan de United States Security Coordinator (USSC). Deze missie vindt plaats in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever.

Het programma verbetert het functioneren van de veiligheidsdiensten en de Presidentiële Garde van de Palestijnse Autoriteit.

JUNI 2020 – 17

NEDERLANDSE MISSIES IRAK (MILITAIRE TRAINERS) De Nederlandse Luchtmobiele Brigade neemt in Noord-Irak de taken over van de mariniers en commando’s die er vier maanden op uitzending waren. Zij ondersteunen het speciale operaties-trainingscentrum in de omgeving van Bagdad. Ook bij Erbil geven Nederlanders trainingen samen met partnerlanden. Twee Nederlandse militaire adviseurs vervullen een functie binnen de NAVO-capaciteitsopbouwmissie in Irak. Er nemen ook vier Nederlandse civiele experts aan deel.

STRAAT VAN HORMUZ (EMASOH) Marineschip Zr.Ms. De Ruyter neemt deel aan de European-led Maritime Awareness in the Strait of Hormuz (EMASOH). Doel is om een beeld op te bouwen van de maritieme veiligheidssituatie in de Golfregio. Eind juni keert het schip weer terug.

BAHREIN (CMF) Bij Combined Maritime Forces (CMF) werken marines uit 25 verschillende landen samen. CMF opereert in de wateren rond het Arabisch schiereiland en bestrijdt gewelddadig extremisme en terrorisme, piraterij, smokkel en mensenhandel en verbetert samen met lokale en andere partners de maritieme veiligheid en stabiliteit in de regio.

AFGHANISTAN (Resolute Support) Sinds 1 januari 2015 doen Nederlandse militairen mee aan de NAVO-missie Resolute Support. Die heeft als doel het veiligheidsapparaat, leger en politie in Afghanistan verder op te bouwen.

Nederland levert een bijdrage aan deze missie tot eind 2021.

SOMALIË (VPD) Marineschepen vergroten de veiligheid langs de scheepvaartroutes door de Golf van Aden en de Hoorn van Afrika bij Somalië. Zij verstoren en ontmoedigen hiermee zeerovers. Het aantal gekaapte schepen is sinds 2012 sterk gedaald. Defensie stuurt in sommige gevallen militaire beveiligingsteams mee op Nederlandse zeetransporten.

OEGANDA (ACOTA) Nederland neemt soms deel aan het Africa Contingency Operations Training & Assistance (ACOTA)-programma. Het programma vergroot de capaciteiten van vijfentwintig Afrikaanse landen, zodat deze vredesmissies kunnen uitvoeren (met een mandaat van de Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie). Het ACOTAprogramma traint jaarlijks opeenvolgend 3 bataljonstaakgroepen, tot 3.500 militairen per keer.

BRON: DEFENSIE

vanaf 14 feb 2020 Het verhaal van een Canadees en een Duitser

JUNI 2020 – 19

COLUMN

Coronabonding V

oor de zomer moet de EU besloten hebben of en welke reactie het zal geven op de coronacrisis die de eurozone naar verwachting 8% tot 12% economische krimp zal bezorgen. Het coronafonds dat nu wordt opgetuigd is noodzakelijk om te voorkomen dat de recessie een L-vorm krijgt en ons voor decennia in de misère drukt. Maar de weerstand ertegen is minstens zo groot als ten tijde van de Griekse bail-out. De argumenten ertegen zijn ook dezelfde en ze zijn grotendeels juist; het Zuiden heeft nagelaten te hervormen en te bezuinigen en dwingt nu solidariteit af bij het Noorden dat dit wel deed. Maar er is een achterkant van dat gelijk. Het redden van Griekenland was namelijk ook de lakmoesproef voor de euro.

De geloofwaardigheid van de nieuwe munt stond en viel met het blussen van de uitslaande brand in Griekenland die dreigde andere landen in financiële as te leggen. Zo werd Griekenland geblust en de euro gered.

waardeketens verbeterd en de risico’s met toeleveranciers gespreid. De trend is om meer in Europa te maken, want daar is immers voorspelbaarheid en controle. Grote multinationals lenen hun toeleveranciers ook grote hoeveelheden geld, opdat het eindproduct en dus zijzelf niet in gevaar komen.

Datzelfde Europa probeert uit alle macht de tweede les te leren en organiseert nu een gemeenschappelijk coronafonds: een pakket van giften en leningen ter waarde van 1.850 miljard euro. Daarover bestaat grote onenigheid tussen de ‘afdeling zuinig’ en het Zuiden.

En eenheid is juist weer de kern van de landen die de laatste les hebben geleerd, zoals Taiwan, Zuid-Korea en Israël. Zij hebben met elkaar gemeen dat ze grote vijanden aan hun eigen grenzen herkennen en verslaan. Of die nu komen met legers, kernbommen, terreur of in de vorm van een virus, hun eenheid stelt ze in staat om het gevaar te keren.

Nederland verdient zijn welvaart via de export en sinds de invoering van de euro in 2002 groeide ons handelsoverschot van 6,6% naar 10,7% (een toename van ruim 55 miljard euro). De keuze voor één Europese markt, met één Europese munt heeft veel nadelen, maar de Nederlandse exportpositie in de wereld en binnen Europa is erdoor versterkt.

Corona leert ons nu versneld een aantal lessen: 1) Globalisering is risicovol. Grondstoffen, halffabricaten en aanvoerlijnen die niet doorkomen, zetten onze fabrieken en levens stil en tonen onze kwetsbaarheid en afhankelijkheid, bijvoorbeeld van China. 2) De coronapandemie is zelf weliswaar volstrekt democratisch, onideologisch en maakt geen onderscheid tussen leiders (Boris Johnson) of het volk, maar de landen die het virus misbruiken om er geopolitieke sier mee te maken (‘mondkapjesdiplomatie’) zijn het omgekeerde, zoals China.

3) Wie tegen dit virus en tegenover deze landen de eigen veiligheid en gezondheid wil bewaren, moet bereid zijn om ingrijpende en gecentraliseerde maatregelen te nemen, zoals China.

Voor de zomer moet de EU laten zien of het ook die eenheid kan bereiken, uiteenvalt of zich uiteen laat spelen. Bij het immense coronafonds staat niet de euro, maar de interne markt op het spel; dé succesformule van de EU en hét verdienmodel van Nederland.

Ditmaal kunnen landen als Italië en Spanje het geld dat men nodig heeft om de eigen economie te stutten niet langer lenen op de kapitaalmarkten zonder in een eindeloze schuldenval te trappen. Dus leent de Europese Commissie het geld met als onderpand de contributies van de EU-lidstaten zelf. Een deel wordt als subsidie (of ‘gift’) verstrekt en een deel als lening.

Er worden geen schulden uit het verleden gefinancierd en het aandeel leningen en giften is in betere verhouding tot elkaar. Wel worden er eisen gesteld voor economische hervormingen, verdere vergroening en digitalisering. Ook wordt de contributie niet wezenlijk verhoogd, een eis van Nederland. Geen ‘coronabonds’ dus, maar wel een vorm van coronabonding. Uit welbegrepen eigenbelang doet Nederland er, na nog wat concessies, goed aan hiermee in te stemmen.

In de wereld van de grote corporate bedrijven is de eerste les al getrokken. In sneltreinvaart worden

HAN TEN BROEKE

Han ten Broeke was van 2006-2018 Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij was woordvoerder Buitenlandse Zaken en werd in 2012 voorzitter van de vaste commissie voor Defensie. Nu werkt hij als Director Political Affairs bij het Haags Centrum voor Strategische Studies.

20 – MILITAIRE COURANT

Veteranendag live op tv De Nederlandse Veteranendag vindt jaarlijks plaats om de veteranen die ingezet zijn in dienst van de vrede, nu en in het verleden te bedanken. Ook dit jaar was er voor 27 juni een groots feest in Den Haag gepland, maar in lijn met de coronamaatregelen zijn de festiviteiten aangepast tot een tv-programma.

D

it jaar wordt de Veteranendag op in aangepaste vorm georganiseerd, met een programma van 45 minuten in de Ridderzaal voor een kleine groep gasten. Het programma wordt op 27 juni live uitgezonden door de NOS. Er worden verder geen fysieke evenementen of activiteiten georganiseerd.

Op deze manier geeft het Nationaal Comité Veteranendag, in samenwerking met de NOS, invulling aan de Nederlandse Veteranendag met als doel dat Nederland toch het jaarlijkse ‘dankjewel’ voor onze veteranen kan mee-beleven.

TV-SCHEMA t )FU QSPHSBNNB XPSEU door de NOS integraal live uitgezonden van 12.45 tot 13.45 uur op NPO1. t *O EF BWPOE [FOEU EF NOS een samenvatting uit van 19.15 tot 19.45 op NPO2. t 8/- CFTUFFEU IBBS reguliere zaterdaguitzending volledig aan veteranen en de Veteranendag. t %F VJU[FOEJOH MPPQU van 16.00 tot 18.00 uur op NPO Radio1. t )FU IFMF QSPHSBNNB kan ook worden gevolgd via www.veteranendag.nl.

Programma Ridderzaal Het programma wordt om 13.00 uur geopend door de voorzitter van het Nationaal Comité Veteranendag, drs. Jaap Smit. Later spreekt de minister van Defensie de veteranen toe en reikt zij de Koninklijke Erepenning uit aan de Vereniging Dragers Militaire Dapperheidsonderscheidingen die vijftig jaar bestaat. De minister-president sluit het programma inhoudelijk af met een persoonlijke videoboodschap. Zijne Majesteit de Koning zal niet aanwezig zijn.

Twee andere autoriteiten zijn wel aanwezig in de Ridderzaal: Commandant der Strijdkrachten Rob Bauer en Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, Frank van Sprang.

Hun aanwezigheid stipuleert de betrokkenheid van de krijgsmacht bij veteranen en de Nederlandse Veteranendag.

Veteranen In het programma staan de verhalen van vier veteranen centraal,

zoals die van Maaike, veteraan en ondersteunend ic-verpleegkundige tijdens de coronacrisis en Dennis, Bosnië- Irak- en Afghanistan-veteraan die tijdens de coronacrisis als vrijwilliger in een verpleeghuis werkte. Hij treedt ook op (zang) in de Ridderzaal. Daarnaast Rick, gewond geraakt in Afghanistan, lid van het Nederlandse Invictus Team en Hendrik, indertijd vijf jaar lang ingezet in Nederlands-Indië. Zij worden in beeldreportages getoond en vertellen in de Ridderzaal over hun ervaringen.

Koninklijke Erepenning Verder is aanwezig majoor Frans Erkelens, voorzitter van de Vereniging Dragers Militaire Dapperheidsonderscheidingen. Hij neemt, namens de vereniging, de Koninklijke Erepenning in ontvangst, uitgereikt door de minister van Defensie.

Tevens is Alex, winnaar van de Kidschallenge, als speciale gast aanwezig. Hij maakte met zijn schoolklas uit Ermelo het winnende vrijheidsvlog. Dat is ook te zien in de Ridderzaal.

Tussen de gesproken bijdrage en beeldreportages in, treden verschillende solisten op, onder begeleiding van een ensemble van de Koninklijke Militaire Kapel ‘Johan Willem Friso’ en een combo van het orkest van de Luchtmacht. Dit aangevuld – in beeld – met eerder opgenomen muzikale bijdragen.

Zoals onder andere van de Koorschool St. Bavo uit Haarlem.

Het programma wordt muzikaal afgesloten door Di-Rect met het bekende nummer Soldier On.

V.l.n.r.: veteranen Maaike Hoogewoning, Hendrick Fockens, Dennis Kroon, Junny Brejita, en Mirjam Meindertsma in de Ridderzaal.

JUNI 2020 – 21

VETERANENDAG

EVERY MEDIA + MAJOOR FRED WARMER

Het is noodzakelijk om voorafgaand aan uw bezoek uw entreeticket online te kopen.

Verkrijgbaar via tickets. vrijheidsmuseum.nl.

) ) ()*(&* !"#$%&#'

.

2/ 2-+,) *0"#-/ 2/ -.//-$$0 01 1*0"#-/ +,)-.

2/ .

!"#$%&#' ()*(&*

3-$*1#-/

JUNI 2020 – 23

VETERANENDAG DE VERENIGING DRAGERS MILITAIRE DAPPERHEIDSONDERSCHEIDINGEN

D

De vereniging telt 122 leden en heeft als beschermheer de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, luitenant-generaal der mariniers F. van Sprang.

dapperheidsonderscheiding.

Bekende dapperheidsonderscheidingen zijn de Militaire WillemsOrde, de Bronzen Leeuw, het Kruis van Verdienste en het Vliegerkruis.

e vereniging is opgericht op 5 mei 1970 voor personen die een gemeenschappelijk kenmerk hebben: ze zijn drager van een militaire

DE VETERANEN

Veteraan Hendrik (95): ‘Na de oorlog was er helemaal niks. Alles was kapot. Dus moeten we heel zuinig zijn op de vrijheid die we hebben bevochten.’

Veteraan Maaike (38): ‘Medisch gezien heb ik erger ervaren tijdens mijn uitzendingen. Maar wat ik wel heftig vond was dat er tijdens corona bijna geen familie van de patiënt aanwezig mocht zijn wanneer hij/zij op sterven ligt.’

EVERY MEDIA

EVERY MEDIA

Veteraan Dennis (41): ‘Ik heb mij vrijwillig aangemeld om steun te verlenen in de zorg en dat doe ik nu in een verpleeghuis op een afdeling met coronapatiënten. Ik vind dat als je iets bij kunt dragen, je dat ook moet doen. Dat betekent vrijheid voor mij.’

EVERY MEDIA

EVERY MEDIA

MANON VAN DER ZWAAL

Veteraan Rick (35): ‘Ze zeiden: “We kunnen je oog niet meer redden.” Als ik zie wat ik voor mijn kiezen heb gehad, ben ik trots dat ik hier nu sta.’

Majoor Frans Erkelens: ‘De verhalen van onze dragers Militaire Dapperheidsonderscheidingen bieden de buitenwereld een uitzonderlijke blik in onze organisatie. Het laat zien hoe belangrijk en ook gevaarlijk het werk van onze militairen is.’

De Koninklijke Erepenning is een ereteken dat alleen door de Koning kan worden verleend aan verenigingen, stichtingen of instellingen. De Erepenning wordt alleen uitgereikt bij de viering van een 50-jarig bestaan of een volgend meervoud van 25 jaar.

24 – MILITAIRE COURANT

De CH-47 Chinook Defensie maakt gebruik van speciaal materieel. Dit keer presenteren wij de Chinook-helikopter.

O

p de foto is de CH-47F MYII CAAS te zien, een vernieuwd model middelzware transporthelikopter binnen het Defensie Helikopter Commando van de Koninklijke Luchtmacht. Het kleurenschema van de US Army wordt gebruikt: het Woodland Desert Sage schema. Specifieke Nederlandse aanpassingen zijn de crashbestendige stoelen in de cockpit en een VHF-radio voor beveiligde communicatie met Nederlandse eenheden. Ook krijgen ze het fastrope systeem voor special forces operaties. De helikopter heeft een zelfbeschermingspakket met infraroodonderdrukkingssysteem en een raketwaarschuwingssysteem. De helikopter is standaard voorzien van infrarode signalering (strobelight). De helikopter wordt ingezet voor algemeen transport, medische evacuatie en humanitaire ondersteuning.

SPECIFICATIES:

Fabrikant Boeing Defense, Space & Security Aantal 20 Chinooks (6 CH-47F’s, 14 CH-47F MYII CAAS) Afmetingen (lxbxh) 15,9 m x 3,7 m x 5,8 m Rotordiameter draaiende rotor 30,2 x 18,3 meter. 3 bladen, 218-227 omwentelingen p/m Motoren 2, type turboshaft Honeywell T55L-714A. De nieuwe CH-47F is uitgerust met T55-GA-714A-motoren.

Gewicht leeg ongeveer 11 ton, max. 24 ton Snelheid maximaal 315 kilometer per uur Bereik referentie missie 250 kilometer (dit is de heen- en terugafstand) Brandstof maximaal 3.822 liter. Met extra tanks in de cabine kan de brandstofcapaciteit vergroot worden met circa 2.800 liter.

Vlieghoogte 7.000 meter bij 2 motoren met maximaal vermogen; 2.400 meter bij 2 motoren inclusief maximaal gewicht.

Passagiers 33 volledig bepakte militairen. Daarnaast kunnen maximaal 24 personen zittend op de vloer worden meegenomen.

Crew 2 piloten en 2 loadmasters Lading extern onder de helikopter hangen 3 haken voor maximaal 13.343 kilo vracht.

CH-47 Chinook

JUNI 2020 – 25

FACTSHEET

© BOEING

26 – MILITAIRE COURANT

INTERVIEW

Veilig gebied Gerry Kremer is arts en werd voor Nederland meerdere malen naar Bosnië, Irak en Afghanistan uitgezonden. Over zijn ervaringen tijdens de val van Srebrenica, nu 25 jaar geleden, vertelt hij in de theatervoorstelling Dark Numbers en in het 2Doc-drieluik Hippocrates in Arms. Dit jaar zou hij teruggaan naar Bosnië om in de moslimenclave samen met collega-arts Ilijaz Pilav de Marš mira, de mars van de vrede, te volbrengen. De komst van het coronavirus veranderde alles.

DOOR NIELS ROELEN

S

rebrenica is in Nederland nog steeds een gevoelig onderwerp. Om een beter beeld te krijgen van hoe de enclave ten val kwam en wat er gebeurde, sprak ik met een man die niet alleen de militaire eed, maar ook die van Hippocrates aflegde en daarom weigerde om tijdens de mortierbeschietingen de bunkers in te gaan.

Voor de gemiddelde Nederlander duurt de val van Srebrenica niet langer dan die paar dagen in juli, misschien een week. Daar is de realiteit echter heel anders. Al

vanaf het moment dat Dutchbat III in het gebied is, zijn de intenties van de Servische strijdkrachten duidelijk. Door het tegenhouden van voedsel, brandstof, munitie, post en medicijntransporten worden de Nederlanders onder druk gezet en ontstaan er problemen.

Verlofgangers mogen er wel uit maar er niet meer in.

‘In vijf maanden tijd rukken de Serven op,’ vertelt Kremer over zijn tijd in de enclave. Er zijn mortierbeschietingen en als ze op het kamp volleyballen, worden ze door sluipschutters onder vuur genomen. ‘De Serven misten nooit

hun doel, dus de schoten net naast onze voeten waren pure intimidatie. Slechts bedoeld om ons de bunkers in te jagen zodat ze hun gang kunnen gaan.’

De oprukkende Serven en de transporten die tegengehouden worden, zorgen voor problemen onder de manschappen in Potocari, een plaatsje in de provincie Srebrenica. De soldaten vallen soms wel tot twintig kilo af, hebben last van stress en zijn veelal aan de diarree.

Kremer vindt dat het zo niet langer kan en adviseert in juni zijn commandant om in Nederland alarm te slaan. ‘Zolang er geen

JUNI 2020 – 27

INTERVIEW scheurbuik heerst en de tanden nog niet uit de bek vallen, kunnen we nog wel een paar stapjes terug,’ zo slaat zijn commandant het advies in de wind.

Strop Begin juli is duidelijk dat de enclave, die in 1993 door generaal Morillon nog tot veilig gebied uitgeroepen werd, een strop is die langzaam maar zeker rond de nek van de machteloze VN-troepen dichtgetrokken wordt. Op 6 juli beginnen de Serven met de aanval op de enclave. De raketten uit de Servische multiple launch rocket systems vliegen over de hoofden van de Dutchbatters richting de stad. In paniek zoeken zo’n vijfduizend mensen bescherming bij de fabriek waar de Nederlanders hun kamp hebben ingericht. Op 10 juli besluiten vijftienduizend moslims, voornamelijk mannen en een paar vrouwen, te vluchten richting Tuzla. Wanneer er een granaat inslaat op het kamp, krijgt iedereen van de verbandplaats de opdracht om de bunker in te gaan.

Kremer weigert, zijn taak als arts is om de veertig gewonden te helpen die net binnen zijn gebracht.

Maar omdat de majoor, samen met de chirurg die Kremers taken zal overnemen, besloten heeft dat alle medische hulpmiddelen alleen maar voor Nederlands personeel gebruikt mogen worden, kan hij weinig: ‘Het was frustrerend, er waren wel spullen waar we weinig van hadden, maar verband en jodium was er in overvloed.’ Een vrouw met een klaplong, die hij had kunnen redden met een thoraxdrain, moet hij laten gaan. ‘Elf drains die niet gebruikt mochten worden hadden we nog en alles is stuk voor stuk mee terug naar Nederland gegaan.’

Op het moment dat de Serven lucht krijgen van de grote groep moslims die door de bergen op de vlucht geslagen is, besluiten ze om die groep van veelal strijdbare mannen te achtervolgen, op te jagen. Verminkt, om identificatie te bemoeilijken, worden ze in massagraven gedumpt. ‘Het beeld dat Nederland verantwoordelijk is voor de massamoorden klopt niet,’ zegt de arts. ‘Dat Dutchbat ze in

Gerry Kremer bussen heeft laten deporteren en executeren? Het is niet waar.’

De luchtsteun die beloofd is, komt niet. Misschien vanwege de dreigingen die de Serven uiten.

‘If there will be one more airstrike, we will attack your compound and kill all your soldiers,’ maar vijfentwintig jaar na dato weten we dat de Britten, Fransen en Amerikanen al besloten hadden om de beloofde luchtsteun niet te geven.

‘Srebrenica is opgeofferd’ Als op 11 juli alles achter de rug is, kijkt Kremer met de bataljonscommandant aan zijn zijde toe hoe de vijfduizend moslims vanaf het kamp naar de bussen worden gebracht. Ze delen flesjes water en wat eten uit. Een klein groepje van ongeveer twee- à driehonderd jonge mannen, wordt onder begeleiding van de Serven de andere kant op, een gebouw in geloodst.

‘Wat denk je dat…’

‘Dat wil je niet weten,’ kapt de

MARŠ MIRA ‘Deze hele weg is een graf.’ De Marš mira werd in 2005 voor het eerst georganiseerd en is tegenwoordig een jaarlijks terugkerende wandeltocht van Tuzla naar Srebrenica.

overste hem af.

‘Voor die jonge mannen geldt,’ legt de arts uit, ‘dat ze door ons aan de Serven overgeleverd zijn. Maar dat is niet de genocide, die vond plaats buiten het gebied waar wij in optraden.’

Vier dagen na de val van de enclave zit Kremer met zijn team, achter in een 10-tonner-vrachtwagen.

Ze zijn op weg naar Zagreb. Veertien uur lang ligt hij op slechte wegen tussen de uitrusting. Op de wereldomroep hoort hij toevallig zijn zoon van tien. Het is het eerste wat hij van hem hoort sinds de post niet meer doorkwam. Terwijl zijn zoon vertelt dat hij trots is op wat zijn vader doet en dat hij hoopt dat het goed gaat, weet Kremer dat het voorbij is. Hij huilt, omdat de stem van zijn zoontje hem ineens terugbrengt in een wereld waar hij in de chaos van zijn werk niet bij stil had gestaan: thuis.

De ruim honderd kilometer lange mars is bedoeld om de slachtoffers van de grootste genocide na de Tweede Wereldoorlog te herdenken.

In Nederland is reeds meerdere malen een Marš mira georgani-

seerd. Deze tocht is elf kilometer lang, symbolisch verwijzend naar 11 juli 1995, en loopt van Wassenaar naar het Plein in Den Haag, naast het Binnenhof.

28 – MILITAIRE COURANT

MIJN FUNCTIE

Matroos ODOPS Defensie biedt een grote verscheidenheid aan functies. Deze keer in de schijnwerpers: de werkzaamheden van een Matroos Operationele Dienst Operaties bij de Koninklijke Marine.

Wie Wat Waar

Roy Matroos Operationele Dienst Operaties (ODOPS) Aan boord van Zr.Ms. Friesland

Wat houdt de functie in?

‘Ik ben Matroos Operationele Dienst Operaties aan boord van Zr.Ms. Friesland. Tijdens mijn werk zit ik achter het roer en bestuur ik het schip. Ook houd ik mij bezig met het opbouwen van zeebeeld en luchtbeeld via radar, maar ook als uitkijk met een verrekijker. Dit werk gaat 24 uur per dag door, dus daarom werken we in shifts van twee keer vier uur per dag, bijvoorbeeld van 12 tot 16 uur.

‘Naast het normale werk heb ik ook veel neventaken, dat maakt het erg afwisselend. Om een paar voorbeelden te noemen: als er een helikopter op het helikopterdek landt, ben ik één van de personen

die de helikopter vast moet sjorren of af moet tanken. Daarnaast zit ik in het boarding team. Dat betekent dat ik straks in het Caribisch gebied deel uitmaak van het team dat verdachte bootjes aan moet houden die we verdenken van bijvoorbeeld illegale drugssmokkel. Ik zit ook in het Fire Support Team. Mocht er een vijand dichtbij komen, dan sta ik op de brugvleugel achter de MAG machinegeweer.’

Militaire opleiding ‘Ik heb eerst vmbo-tl gedaan en daarna ook Veiligheid en Vakmanschap bij de marine, dat is een mbo-opleiding met praktijkwerken bij de marine. Als je daarna echt bij de marine begint voor Matroos Operationele Dienst krijg je eerst verschillende opleidingen.

Tijdens de Eerste Maritieme Militaire Vorming (van twaalf weken)

krijg je discipline aangeleerd en word je militair. Je krijgt daardoor een hele bijzondere band met je collega’s. Ik heb nog vaak contact met hen. Dan krijg je weer gekke filmpjes van vrienden die met het schip op Bonaire zijn, dat is wel mooi.

‘Daarna krijg je een vakgerichte opleiding voor Matroos Operationele Dienst Operaties (van acht weken). Dan richt je je meer op je vak, dus echt oorlogsvoering. Je sluit je opleiding af met een stage van maximaal acht maanden, waarin je je takenboek afrondt, toegespitst op het type schip. Je wordt dan ook “takenboeker” genoemd. Het is niet altijd het leukste werk om te doen, maar je bent dan wel echt aan boord van een schip. En dat maakt het weer leuk! Je hebt een praktijkleermeester die je hierbij ondersteunt.’

JUNI 2020 – 29

MIJN FUNCTIE Dagindeling ‘Ik werk acht uur per dag als roerganger of voor de beeldopbouw, verdeeld over twee shifts. Er is geen dag hetzelfde. Er gebeurt altijd wel wat, een brandoefening of het oplanden van een helikopter waarbij ik moet ondersteunen. Als het nodig is word je even afgelost van je reguliere werk. Een voorbeeld van mijn dagindeling tijdens het varen ziet er zo uit: 08.00-09.00 Wakker worden, ontbijten, schoonschippen (meehelpen met het schip schoonmaken).

09.00-09.45 Takenboeker helpen.

09.45-10.00 Gezamenlijk koffiedrinken.

10.00-11.15 Brandoefening.

11.15-11.30 Lunchen.

11.30-15.30 Naar de brug, start van de wacht als roerganger.

15.30-16.15 Afgelost door de volgende wacht.

16.15-16.45

Avondeten 16.45-17.15 Briefing over de situatie om ons heen en de volgende dagen.

17.15-20.00 Ontspanning, zoals een serie/filmpje kijken met collega’s, sporten of gamen.

20.00-23.15 Slapen 23.15-23.30 Wakker worden, “ontbijten”.

23.30-03.30 Naar de brug: start van de wacht als roerganger.

03.30-08.00 Aflossing door de volgende wacht.

Slapen tot 08.00 uur.

‘Als we niet aan het varen zijn bereiden we de oefeningen van de volgende reis voor en ondersteun je bijvoorbeeld je takenboeker.

Binnenliggend is het wel een stuk rustiger dan tijdens het varen.

Soms help je andere diensten, bijvoorbeeld de technische dienst met munitie laden of de logistieke dienst met voeding laden. Ook zijn er best vaak opleidingen of cur-

sussen tussen het varen door, bijvoorbeeld voor je nevenfuncties.’

Leukste bezigheid ‘Het leukste is om het schip te besturen als roerganger. Jij bent degene die echt het schip bestuurt! Je doet natuurlijk wat de navigatieofficier zegt, maar verder heb je een hoop verantwoordelijkheid. Ook het varen zelf is hartstikke mooi, hiervoor had ik nog nooit gevaren. Je ziet wat van de wereld, laatst was ik bijvoorbeeld op St. Lucia in het Caribisch gebied. Daar heb je ook genoeg tijd voor ontspanning op het eiland. Als je vaart, verdien je ook best wel goed. Het is heel flexibel, zo slaap je maar vijf uur per dag en zo heb je het vrij ontspannen.

Soms begin je aan je dienst en een halfuur later zit je in een FRISC (snel vaartuig) om een verdachte boot te boarden.’

Wat zijn de doorgroeimogelijkheden binnen Defensie en/of de civiele maatschappij?

‘Je kan doorgroeien als korporaal, dat is een rang hoger. Je krijgt meer verantwoordelijkheid en leidt het team. Je kan ook FRISCbestuurder, weapon controller of air controller worden, dan leid je de helikopter naar het schip. Zelf zou ik graag FRISC-bestuurder willen worden.

‘Vrienden van mij werken nu in de civiele maatschappij bij Rijkswaterstaat. Je leert bij de marine wel een stukje discipline en bepaalde werkinstelling die ze in de civiele maatschappij graag zien, maar vaak is er als Matroos ODOPS een omscholing nodig om aan de slag te gaan in een andere baan.’

OPLEIDINGSINFORMATIE Je opleiding duurt ongeveer één jaar en bestaat uit: t 4WAALF WEKEN Maritieme Militaire Vorming.

Je begint met de eerste maritiem militaire vorming (EMMV) van twaalf weken.

Daarin leer je onder

meer de algemene scheepstaken. t !CHT WEKEN %ERSTE Vak Opleiding (EVO).

Tijdens de Vaktechnische Opleiding leer je het vak dat je bij Defensie gaat uitoefenen. De duur en plaats van deze

opleiding is afhankelijk van jouw krijgsmachtdeel en functie.

De opleidingscentra bevinden zich op diverse plaatsen in Nederland. t !CHT MAANDEN stage aan boord van een marineschip.

Vereisten: s 6MBO KB VMBO gl, vmbo-tl, mbo-2, mbo-3, mbo-4, havo s *E BENT TUSSEN DE 17 jaar en 26 jaar en 11 maanden oud. s *E BENT TUSSEN DE cm en 200 cm lang. s %EN BRIL OF LENZEN IS geen probleem. s *E OOGAFWIJKING MAG

niet groter zijn dan min 6 en plus 6. s *E HOEFT GEEN RIJBEwijs te hebben. s *E HEBT EEN ZWEM diploma nodig.

Speciale verzekeringen voor jou als militair

Speciaal Family & Friends programma

Als militair kun je optimaal gebruik maken van het voordeel dat Noventas op het gebied van verzekeringen biedt.

Noventas is de ideale partner voor jouw schadeverzekeringen; militair, privé, beroep, bedrijf of als vereniging.

Ook voor veteranen en reservisten

Verzekeringen Defensie

Verzekeringen Bedrijfsmatig

Het militaire beroep kent bijzondere risico’s. Noventas kent als verzekeringsspecialist de militaire beroepsrisico’s en heeft hierop een uitgebreid pakket verzekeringen afgestemd. Het Defensie Aanvullings Plan (DAP) en Defensie Ongevallen Plan (DOP) dekken deze beroepsrisico’s af. PTSS en oorlogsrisico zijn in het DOP zelfs meeverzekerd. Zonder poespas via Noventas te regelen. Als Defensiemedewerker krijg je bij Noventas bovendien KORTING op al jouw privé schadeverzekeringen.

Begin je je eigen bedrijf of ga je als ZZP-er aan de slag? Of heb je al een bedrijf of ben je al werkzaam als zelfstandige? Noventas heeft ook voor jouw beroep of bedrijf de benodigde verzekeringen. Informeer bij ons welke risico’s je kunt afdekken voor aansprakelijkheid, rechtsbijstand, ongevallen en dergelijke.

Verzekeringen Privé

# Bel +31(0)880 300 100 of # Stuur een kopie van je polis naar: info@noventas.nl of # Vul het formulier in op noventas.nl/particulier/ verzekeringscheck/ of

De schadeverzekeringen die Noventas aanbiedt zijn voor zowel militair- als burgerpersoneel en hun gezin als ook voor veteranen en reservisten en hun gezin. Dus ook voor jou privé. Bovenop de collectiviteitskorting ontvang je ook nog een pakketkorting.

Ook een eventuele zorgverzekering kun je gemakkelijk via Noventas regelen.

Vrijblijvende offerte? # Scan de QR code

VERZEKERINGEN

Noventas is partner van Onbekende Helden

www.noventas.nl 0880 300 100

Postbus 200 5660 AE Geldrop

JUNI 2020 – 31

VETERAAN

RICK TORENSTRA ‘We kunnen je oog niet meer redden’ Voor Rick Torenstra (34) was Defensie als liefde op het eerste gezicht. In 2006 wordt hij uitgezonden naar Afghanistan. Zijn missie krijgt een vreselijke wending als hij gewond raakt bij een aanslag. In het hospitaal hoort hij dat zijn oog niet meer gered kan worden. ‘Ik besefte meteen dat mijn carrière bij Defensie voorbij was. Dat voelde als de zwartste bladzijde uit mijn leven.’

‘I

k had al elk soort beroep gehad dat er bestond toen ik op een banenmarkt een stand van Defensie zag. Alles trok me aan: het lichamelijke, de spanning van een missie, mensen helpen, op avontuur. Een jaar later mocht ik mij melden in Oirschot voor de Algemene Militaire Opleiding. Ik stapte over naar de Genie en werd gevraagd om mineur te worden. Dit zijn militairen die zich bezighouden met het verwijderen van mijnen. In 2006 hoorde ik dat ik naar Afghanistan zou worden uitgezonden op een humanitaire missie. In de regio van Tarin Kowt zorgden we voor stabiliteit en hielpen we bij het herbouwen van huizen. Ik vond het een fantastisch mooi land en een compleet andere wereld dan Nederland.

‘Ik zat er nog geen twee maanden toen het fout ging.

We gingen op patrouille in een dorp verderop. Op de terugweg kwam een voertuig ons tegemoet rijden. Op het moment dat we er langsreden keken de chauffeur en ik elkaar recht aan. Ik zag de man hard aan zijn stuur trekken en kort daarna volgde een hele harde knal. Achteraf hoorde ik dat er 25 kilo springstof in zijn achterbak lag. Er blijkt na de explosie nog een vuurgevecht van anderhalf uur te zijn geweest.

Daar weet ik nog weinig van. In het hospitaal kreeg ik het bericht dat ze mijn oog niet meer konden redden.

Ik dacht aan het autorijden, motorrijden en besefte dat mijn carrière bij Defensie voorbij was. Dat laatste deed het meeste zeer. Gelukkig heeft iedereen de aanslag overleefd.

‘Een paar dagen na de aanslag werd ik naar Europa teruggevlogen. Ik ging het ziekenhuis in en uit en probeerde de draad weer op te pakken. Ik vond het

vreselijk om thuis te zitten. Mijn jongens zaten nog in Afghanistan. Na allemaal onderzoeken werd ik afgekeurd voor de militaire dienst. Dat voelde als de zwartste bladzijde uit mijn leven. Je weet dat je ongeschikt bent, je bent blind aan een oog. De jaren die volgden waren met vallen en opstaan. Ik had verschillende werkgevers maar kon nergens echt goed aarden.

Ik voelde me ronduit slecht. Mijn vrouw heeft aan de bel getrokken en Defensie gebeld: we moeten wat met Rick doen, want dit gaat niet goed.

‘Na een aantal bezoeken aan een psychotraumacentrum bleek dat ik tijdens de aanslag ook een hersenbeschadiging had opgelopen. Dat werd bijna tien jaar na dato pas bekend. Toen vielen de puzzelstukjes op zijn plek. Ik had een beperkte belastbaarheid, voelde me vaak slecht, vergat veel, had weinig concentratie en veel hoofdpijn. Nu krijg ik begeleiding om daarmee om te gaan en weet ik beter waar mijn grenzen liggen. Daarnaast werk ik weer bij Defensie als burger, dat doet me veel goed.

‘Mijn zorgcoördinator stelde me voor aan een veteraan die ook zijn oog was verloren. We gingen wekelijks in het revalidatiecentrum van Doorn zwemmen.

Toen werd me gevraagd of ik mee wilde naar de Invictus Games in Toronto. Dat was fantastisch. Het is een prachtig evenement met militairen uit alle landen.

Eindelijk was ik weer onderdeel van een team. Dankzij de Invictus Games en mijn maten leer ik beter om te gaan met mijn beperkingen. Ik moet accepteren dat dit een onderdeel van mij is. Hier moet ik het mee doen. Als ik zie wat ik voor mijn kiezen heb gehad, ben ik trots dat ik hier nu sta.’

Kijk voor meer verhalen op www.veteranendag.nl.

32 – MILITAIRE COURANT

Rijopleiding voor motorordonnansen in de duinen bij Noordwijk aan Zee.

Wiel en rups N

a de Tweede Wereldoorlog vormde mobiliteit in de vorm van motorisering en later mechanisering een van de speerpunten bij de opbouw van de Koninklijke Landmacht. Dit proces verliep geleidelijk. Was in de jaren veertig en vijftig bij een infanteriedivisie nog maar in beperkte mate sprake van mobiliteit, vanaf de jaren zestig kwam daarin verandering, met als voorlopig sluitstuk de gemechaniseerde brigade en de luchtmobiele brigade van de jaren negentig.

Voertuigen waren in dat proces

essentieel, zowel bij de gevechtseenheden als bij de ondersteunende eenheden. Ook voor de dagelijkse bedrijfsvoering in vredestijd waren die onmisbaar. Dit heeft in de afgelopen zeventig jaar geleid tot een breed scala van wielen rupsvoertuigen. Een deel daarvan genoot bekendheid bij het grote publiek door de dagelijkse verschijning in het verkeer en in de media.

Er zijn echter ook tal van minder beeldbepalende en zelfs onbekende voertuigen bij de landmacht. In de uitgave Wiel en rups

geeft auteur Sander Ruys een overzicht van de wiel- en rupsvoertuigen die na de Tweede Wereldoorlog in gebruik zijn geweest.

Jeeps, vrachtauto’s, motorfietsen, autobussen, pantservoertuigen, geschut, bouwmachines, opleggers en aanhangwagens: alles wat kon en kan rijden passeert de revue. Het is het verhaal van de soms moeizame uitbreiding en modernisering van een wagenpark dat op zijn hoogtepunt meer dan vijftigduizend voertuigen telde.

Tekst en beeld: NIMH

JUNI 2020 – 33

NIMH

Van de amfibische Studebaker Weasel M29C nam de KL zo’n tien stuks in dienst, voornamelijk voor opleidingsdoeleinden. Een ervan bleef tot in de jaren zestig in gebruik op het Cavalerie Schietkamp te Vlieland.

Op het Alexanderveld in Den Haag werden in mei 1945 na de bevrijding voertuigen van het Duitse leger en andere Duitse instanties verzameld.

Ford F2 Mk I-lesauto

Een Patria XA-188 gewondentransport in de buurt van Tarin Kowt, Afghanistan.

HAAL HIER GRATIS DE

MILITAIRE COURANT Museum Militaire Traditie

Vrijheidsmuseum

Het Museum Militaire Traditie Driebergen toont de ontwikkeling en achtergronden van de uniformering, bewapening en uitrusting van de Nederlandse militair, van soldaat tot generaal, van matroos tot admiraal, sinds de Slag bij Waterloo in 1815. www.museummilitairetraditie.nl

In het prachtige groene en heuvelachtige landschap van Groesbeek ligt het Vrijheidsmuseum, een publiekstrekker voor jong en oud. Leer meer over de Tweede Wereldoorlog in een dag vol beleving, interactiviteit en museale topstukken. www.vrijheidsmuseum.nl

Mariniersmuseum

Marechausseemuseum

Nationaal Militair Museum

Het Mariniersmuseum vertelt het verhaal van het Korps Mariniers vanaf de oprichting in 1665 tot nu. Of je in geschiedenis, militair materieel, missies of in Rotterdam geïnteresseerd bent, je kijkt je ogen uit. Een dag in het museum is als het mariniersleven zelf: uitdagend, stoer, spannend en afwisselend. www.mariniersmuseum.nl

In het voormalige Koninklijk Weeshuis stap je de dynamische wereld van de Koninklijke Marechaussee binnen. In het Marechausseemuseum kom je met alle taken van dit bijzondere krijgsmachtdeel in aanraking: van grensbewaking tot BSB, van beveiliging tot internationale taken. www.marechausseemuseum.nl

Op de voormalige vliegbasis Soesterberg ligt het Nationaal Militair Museum. In het NMM word je ondergedompeld in de wereld van de krijgsmacht. Luister naar persoonlijke verhalen, beleef verschillende oorlogen in de 360 graden koepel en vergaap je aan vliegtuigen, helikopters, tanks, pantservoertuigen en geschut. www.nmm.nl

Marinemuseum

Airborne Museum

Dé attractie van marinestad Den Helder is het Marinemuseum. Daar dwaal je door 500 jaar marinegeschiedenis. Luister naar indrukwekkende verhalen van oud-marinepersoneel, beleef heroïek en drama in de expositie Zeeslag en ontdek de wereld van techniek achter de moderne marine. www.marinemuseum.nl

Tijdens de Slag om Arnhem was Villa Hartenstein het hoofdkwartier van de Britten. Op deze historische plek komen verhalen samen van zowel de Britse, Poolse en Duitse militairen, als van de burgers. Na een grootschalige verbouwing is het compleet vernieuwde Airborne Museum open voor publiek. www.airbornemuseum.nl

JUNI 2020 – 35

BOEKFRAGMENTEN

Brandende kampongs Lange tijd was het officiële Nederlandse regeringsstandpunt dat er in het voormalige Nederlands-Indië in 1945-1949 slechts incidenteel excessen plaatsvonden. Historicus Rémy Limpach bewijst het tegendeel.

D RÉMY LIMPACH, BRANDENDE KAMPONGS. COMPACTE EDITIE, UITGEVERIJ BOOM, 208 PAGINA’S (€ 22,50) WWW.BOOM.NL

e Indonesische onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) is de grootste Nederlandse overzeese gevechtsmissie ooit. De destijds door negen miljoen inwoners bevolkte kleine handelsnatie aan de Noordzee, zelf nog nauwelijks bijgekomen van de ingrijpende Duitse bezetting, mobiliseerde uiteindelijk in totaal circa 220.000 militairen om het Indonesische onafhankelijkheidsstreven gewapenderhand de kop in te drukken. De mobilisatie resulteerde in verhouding tot de bevolking in een grotere troepenmacht dan de Fransen in hun dekolonisatieoorlog in Algerije (1954-1962)

of de Amerikanen in hun oorlog tegen de communistische strijders in Vietnam (1965-1973) op de been brachten. De Nederlandse krijgsmacht, volgens officiële verklaringen uitgezonden om voor zeventig miljoen Indonesische onderdanen ‘recht en veiligheid’ of ‘rust en orde’ te brengen, voerde in de archipel een grimmige contraguerillacampagne. Menig Nederlandse militair stond een rol vergelijkbaar met die van de Britten, Canadezen, Amerikanen en Polen bij de bevrijding van Nederland voor ogen. Na aankomst in Indonesië moesten ze echter snel constateren dat ze in een guerilla beland waren en dat ze door veel Indonesiërs als bezetters gezien werden.

Op 17 augustus 1945, twee dagen na de voor Nederland onverwacht vroege Japanse capitulatie, riepen de nationalisten Soekarno en

Mohammad Hatta de Indonesische onafhankelijkheid uit. Na een periode van enkele weken betrekkelijke rust stond de revolutie in steden als Jakarta en Bandung al snel in het tegen van aanhoudende schermutselingen tussen kleine reguliere en irreguliere Nederlandse eenheden van het KNIL en de jonge Indonesische nationalisten (pemuda’s). Een belangrijke ontwikkeling was dat de geallieerden hadden besloten Indonesië aan het door de Britse admiraal Louis Mountbatten geleide South East Asia Command toe te wijzen.

Dit leidde tot de komst van Britse troepen, grotendeels Brits-Indiërs.

In het laatste kwartaal van 1945 bezetten de Britten, die het opperbevel aan Brits-Nederlandse zijde voerden, op Java en Sumatra acht stedelijke zones of key areas.

Danger Close Openhartig, zelfkritisch, rauw en dicht op de huid schrijft Marco Kroon over zijn tijd als commandant van het Special Forces peloton in Afghanistan.

R MARCO KROON, DANGER CLOSE, 250 PAGINA’S (€ 20,95) WWW.MARCOKROON.NL

echtop, met mijn vest om en gevechtsklaar zit ik ingeklemd tussen mijn maten.

Schouder aan schouder, de wapens voor ons. De stoffige laadruimte gevuld met de geur van warme kero en zweet.

Laag vliegend volgt de Chinook de contouren van de bergen.

Bij elke beweging schommel ik naar links of rechts. Mijn mond is droog en ik heb een knoop in mijn buik. Niets is erger dan vliegen. Bijna niets. Ik haat parachutespringen, hoewel ik liever dood neerstort dan dat ik in het vliegtuig achterblijf.

Adriaan tegenover me tilt zijn been een stukje op. Een paar tellen later doet hij één oog open. Remco

draait zijn hoofd opzij.

‘Jij vieze, gore smeerlap!’ De rest van de jongens grinnikt.

Ik doe mijn ogen dicht, alsof ik slaap. Dat houdt me meestal rustig. Bovendien, zo lijk ik rustig.

Een kalm leider, een goed voorbeeld voor de kerels.

Nog twintig minuten...

We naderen het operatiegebied.

In de verte voor ons loopt de bergrug van de Chora-vallei.

Links, in het westen, is de Baluchipas en rechts, in het oosten, de Chora-pas, de poorten naar de vallei. Voor de bergrug ligt de woestijn van rots, steen en zand met aan een kant een donkergroen lint dat tussen de bergen naar het noorden verdwijnt.

Het gebied, zo’n vijftien bij vijfentwintig kilometer, is een met bruingrijze kiezels gevulde zandbak onder een blauwe lucht.

Het is heuvelig, hobbelig en vooral heel erg leeg. Op de groenstrook

na. Daar loopt de rivier en liggen de oorden en de boomgaarden.

En daar zitten de Taliban.

De Chinook minder vaart. We zakken, neus omhoog. Tijd. Zodra de wielen van de Chinook de grond raken en de laadklep bijna helemaal omlaag is, maken we onze riemen los. We springen op en rennen met de rugzak over een schouder naar buiten.

‘Go, go, go!’

Gespecialiseerd in militaire boeken NIEUW! Bandieten, te wapen!

Nederlandse partizanen in Italië in de Tweede Wereldoorlog. € 23,95 Voor het eerst wordt de geschiedenis van deze bijzondere groep Nederlandse verzetsstrijders beschreven. Een bonte verzameling van Engelandvaarders en deserteurs (uit Duitse dienst), die in de Tweede Wereldoorlog soms een cruciale rol speelden in het Italiaanse verzet. Van een Brabantse pater die een sleutelrol vervulde in een verzetsnetwerk dat 6.500 joden en andere vluchtelingen wist te redden tot een Nederlandse psycholoog die uitgroeide tot Partizanenleider in Umbrië. Unieke verhalen over vergeten helden, onbekende veldslagen, anonieme graven en verzwegen stukjes oorlogsgeschiedenis.

Auteur Rende van de Kamp werd in dienst van onder meer het Nederlandse leger en het Franse Vreemdelingenlegioen ingezet in het Midden-Oosten, Afrika en voormalig Joegoslavië. Schreef eerder onder meer Geen mannen, maar duivels! Nederlanders in dienst van het Franse Vreemdelingenlegioen (2014) en Operatie Keystone.

Nederlanders bij de SAS 1944-1945 (2017).

Ook onlangs verschenen:

Robert George Nypels, Leo van Bergen, € 18,95 (hardcover)

Ze hoorden mijn schreeuwen niet, Lyanne Paskamp, € 19,92

Kaap Moord, Peter van Beek, € 15,45

Non-autobiografie van een a-militaire arts die desondanks uitgroeide tot een hervormer van de militairgeneeskundige dienst en aan de basis stond van het Veteranen Platform.

Aangrijpend relaas van vrouwelijke Bosnieveteraan met PTSS en haar gezin.

Texelse thriller waarin een Maliveteraan en de Georgische opstand (april 1945) een grote rol spelen. Al vergeleken met de Millenniumreeks van Stieg Larsson!

Deze boeken zijn nu verkrijgbaar in de boekhandel of (zonder extra kosten) in onze webwinkel www.qvuitgeverij.nl

JUNI 2020 – 37

INTERVIEW geallieerden toestond om boven bezet gebied te vliegen, was namelijk nog niet getekend. En de RAF wilde natuurlijk niet direct honderd vliegtuigen de lucht insturen met alle risico’s van dien. De “Bad Penny” keerde gelukkig veilig terug en Operatie Manna startte.

Begin jaren 2000 kon Peter in Windsor de bemanningsleden van die eerste missie ontmoeten, heel bijzonder!’

Frank Westerman

KRISTEN GALLERNEAUX

Een boemerang keert altijd terug Het Engelstalige kinderboek A Bad Penny Always Comes Back van Glen Mitchell vertelt het bijzondere en waargebeurde verhaal van Operatie Manna.

In april 1945 vlogen Britse RAFpiloten in samenwerking met Canadezen in bommenwerpers over het nog bezette deel van Nederland om voedseldroppings uit te voeren. Zo werd een deel van de bevolking alsnog gered van de hongerdood.

A

an het eind van de Tweede Wereldoorlog was het westen van Nederland nog bezet gebied. Er waren veel bombardementen, uitgevoerd door zowel Duitse als geallieerde zijde, maar ook waren alle transportwegen geblokkeerd. De inwoners van met name Zuid- en Noord-Holland hongerden simpelweg dood. Om deze humanitaire crisis tegen te gaan, besloot de Britse RAF, de Royal Air Force, voedseldroppings te organiseren. In deze ‘Operatie Manna’ werden de piloten bijgestaan door hun Canadese, Australische,

Nieuw-Zeelandse en Poolse collega’s.

A Bad Penny Always Comes Back gaat over de crew van een Canadese Avro Lancaster bommenwerper, die als eerste over bezet gebied vloog, maar weer veilig terugkwam. Een bad penny laat zich dan ook vertalen als ‘boemerang’. In dit geval kreeg het vliegtuig deze bijnaam omdat het zo’n bijzondere missie was.

Operatie Manna Over het ontstaan van het boek vertelt Mitchell: ‘Zelf ben ik na de oorlog geboren, dus ik heb het niet uit de eerste hand. Een Canadese soldaat die aan het eind van de oorlog in Nederland was, vertelde mij eens het verhaal van een Nederlandse jongen, Peter. Later is Peter naar Canada verhuisd en heeft een bedrijf opgezet. Een van mijn vrienden woont in Windsor, een plaatsje in Canada op de grens met de Verenigde Staten, en las in de plaatselijke krant een artikel over deze Peter. Hij had een grote afbeelding van een Lancaster bommenwerper aan de muur hangen, als eerbetoon aan de vliegtuigen die hem het leven hadden gered.

‘Zo kwam ik op het idee om het verhaal te schrijven van de Canadese Lancaster-piloot die als eerste boven Nederland vloog om te kijken of de Duitsers op hem zouden schieten. Het verdrag dat de

Nederlands-Canadese band De auteur vond dat dit verhaal niet vergeten mocht worden. ‘Ik vond een aantal studenten van een creatieve opleiding die bereid waren om de illustraties bij mijn verhaal te maken. Verder kwam het verhaal in verschillende kranten en werd ik op veel scholen uitgenodigd om te komen vertellen.

Lokale organisaties in het hele land lieten me presentaties houden. In het zuiden van de provincie Ontario is een groot deel van de bevolking van oorsprong Nederlands. Ieder jaar vieren ze in mei Bevrijdingsdag, daar leeft dit verhaal nog een beetje extra.

‘In 2007 ben ik in Nederland geweest. Op een middelbare school in Apeldoorn heb ik met leerlingen gesproken en een toer door het gebied gemaakt waar de voedseldroppings hebben plaatsgevonden. Ook nu, 75 jaar na de bevrijding, merk ik dat er veel interesse is in de Canadese militairen vanuit de Nederlanders. Ze helpen de geschiedenis en herinnering levend te houden. In Windsor in het Verenigd Koninkrijk staat overigens een replica van een Lancaster en op het International Hamilton Airport in Ontario is nog een origineel exemplaar te bewonderen.’

GLEN MITCHELL, A BAD PENNY ALWAYS COMES BACK, ILLUSTRATIES: KRISTEN GALLERNEAUX, WALKERVILLE PUBLISHING, 32 PAGINA’S (€ 20,00)

38 – MILITAIRE COURANT

BOEKRECENSIE

JUNI 2020 – 39

BOEKRECENSIE

Grimmig déjà vu In een niet bij name genoemd Balkanland woedt een bloedige burgeroorlog. De troepen van kolonel Melok trekken de stad Pernissi binnen om er de strijd aan te gaan met de rebellen. De familie van dokter Juliana Brovic probeert zo goed mogelijk door te gaan met het dagelijkse leven, maar komt ongewild aan de frontlinie terecht.

DOOR MIRJAM MULDER

F

rontlinies, het eerste deel van de serie De splitsing van Sylvain Runberg en Joan Urgell vertelt het verhaal van een fictieve burgeroorlog die zich afspeelt in de huidige tijd. Het besneeuwde Pernissi en de namen van de personages roepen de herinnering op aan de Balkanoorlogen, en lijken te waarschuwen: de geschiedenis kan zich altijd herhalen. Met dit onderwerp onderscheidt deze serie zich in het grote aanbod aan oorlogsstrips, die vooral over de Eerste en Tweede Wereldoorlog gaan.

Bijzonder is dat beide zijden van de burgeroorlog worden belicht, al wordt de aanleiding van het conflict niet expliciet genoemd. We zien hoe de ‘patriotten’ een aanslag voorbereiden, en hoe de ‘legalen’ daarop reageren. Beide partijen laten zich niet tegenhouden door de mogelijkheid van burgerslachtoffers. Daarmee roept het verhaal de vraag op: wie heeft het hier bij het rechte eind? Is er nog

wel zoiets als goed en kwaad?

Frontlinies gaat vooral om het effect dat de oorlog heeft op de levens van de burgers. Als een jongen van dertien tijdens een partijtje voetbal op een mijn stapt en overlijdt, is de schok groot. De sfeer in de stad slaat om. Kunnen de inwoners van Pernissi nog wel veilig over straat? Juliana komt bijna om het leven als ze een verjaardagscadeautje gaat kopen voor haar dochter, en een onschuldige filmavond georganiseerd door haar man mondt uit in een bloedbad. En nu verdenken de militairen bijna iedereen ervan bij de rebellen te horen…

Dit grimmige verhaal wordt verteld met even grimmige afbeeldingen. Urgell weet de spanning goed op te bouwen door soms hele pagina’s zonder tekst te gebruiken, waarop alleen de gezichtsuitdrukkingen of een beeld van een gebalde vuist spreken. Ook wordt er vaak versprongen tussen scènes die zich tegelijkertijd op verschillende plekken in de stad afspelen,

waardoor het duidelijk wordt hoe alle gebeurtenissen in elkaar grijpen. De dialogen hadden soms wat sprankelijker mogen zijn, maar de cliffhanger aan het eind laat je zeker uitkijken naar het volgende deel van dit drieluik.

++++

SYLVAIN RUNBERG EN JOAN URGELL, DE SPLITSING 1. FRONTLINIES, UITGEVERIJ L, 48 PAGINA’S (€ 18,95)

Geactualiseerde en compacte versie van De brandende kampongs van Generaal Spoor Rémy Limpach

Over De brandende kampongs van Generaal Spoor ‘Verbijsterende lectuur’ – Historisch Nieuwsblad ‘Een meesterwerk’ – De Groene Amsterdammer

Verkrijgbaar in de boekhandel en op boomgeschiedenis.nl

JUNI 2020 – 41

BOEKRECENSIE

Wij danken de Polen Als arts bij de Eerste Poolse Pantserdivisie hielp Dolek Guensberg bij de bevrijding van Nederland. Zijn dochter Miriam schreef Held zonder vaderland om haar vaders levensgeschiedenis te ontsluiten. Het boek laat zich beter als eerbetoon dan als biografie omschrijven.

Het belang ervan schuilt erin dat bepaalde feiten over de Tweede Wereldoorlog, 75 jaar na dato, aan de vergetelheid worden ontrukt.

DOOR SANDRA BROERTJES

B

ij de bevrijding van het Brabantse Dorst ontmoette dokter Guensberg Milleke Weyerman, zijn toekomstige vrouw: ‘(…) my very intense feeling for you radically changes the perspective of my life,’ zo schreef de stapelverliefde Dolek haar. Hun dochter Miriam (1950) was zich als kind al bewust van haar vaders pijnlijke herinneringen uit de tijd voor hij zijn Milly leerde kennen. Hij is voor haar onder meer een held omdat hij ‘zijn naasten nooit met zijn sores heeft willen belasten’ en toen ze hem eind jaren tachtig wilde interviewen, liep dat op

MIRIAM GUENSBERG, HELD ZONDER VADERLAND. MIJN VADER: POOLS, JOODS EN BEVRIJDER, UITGEVERIJ DE KRING, 192 PAGINA’S (€ 19,99)

Miriam Guensberg HENK GERRITSEN

niets uit: ‘Een oorlog vertel je niet!’ vond Dolek.

Held zonder vaderland bestaat uit achtenveertig korte, soms anekdotische, hoofdstukken. Terugkerende onderwerpen zijn de band tussen Dolek en Milleke en Guensbergs gevoelens voor haar vader en haar geëxecuteerde Poolse grootouders. Ook besteedt zij aandacht aan de geschiedenis van Polen en aan het lot van de Joodse gemeenschap in Doleks geboortedorp Nowy Targ. Guensberg laat haar vader enkele keren fictief verslag doen over de oorlog en ze verweeft dat met feiten over de opmars van zijn divisie door Europa, waarbij ze benadrukt hoe belangrijk de bijdrage van de Poolse militairen is geweest.

Dzi kujemy Wam Polacy (Wij danken de Polen), zo stond op borden in het bevrijde Breda. De Poolse strijdmacht vormde een aanzienlijk deel van het geallieerde leger, maar dat de Polen in Brits uniform vochten bevorderde hun herkenbaarheid niet en al snel na de oorlog werd hun rol gemarginaliseerd. Polen werd oorlogsbuit

van Stalin en de Poolse militairen die met de westerse geallieerden hadden gevochten, konden niet als vrije mannen naar hun land terugkeren. Dolek Guensberg heeft dat tot zijn dood betreurd.

Hij werd anesthesist in Twente en bleef, net als toen hij zich vrijwillig aanmeldde voor het Poolse leger in ballingschap, daden stellen. Zo was hij de stuwende kracht achter het aanknopen van vriendschapsbanden tussen een Nederlandse en een Duitse Rotaryclub.

De loffelijke woorden die hij daarvoor ontving zijn opgenomen in het boek. Ook uit andere historische documenten over haar vader heeft Guensberg geciteerd en zo maakt de lezer kennis met de werkelijke Dolek Guensberg. Ik had graag meer non-fictie over hem te lezen gekregen in dit boek dat door de uitgever wordt omschreven als biografie, maar in opbouw en stijl eerder een roman is.

DEZE RECENSIE VERSCHEEN EERDER IN DE BOEKENKRANT, EDITIE APRIL 2020.

+++

nieuwe Wandelgids voor een bijzondere route rond Wageningen in 13 etappes

Wageningen is de stad waar 75 jaar geleden de vrede werd getekend. Het Pad van de Vrijheid wil de gewonnen vrijheid herdenken en beleven.

De wandelgids vertelt met het beschrijven van bijna honderd markante punten langs de route het indrukwekkende verhaal van de strijd om de vrede. Het thema vrijheid krijgt kleur met inspirerende gedichten en citaten.

vrijheid herdenken en beleven

Fragment van de eerste etappe van Wageningen naar Rhenen.

16

Ò

18 19 14

• Inclusief routebeschrijvingen, routekaarten en informatie over openbaar vervoer en over horeca en overnachtingsmogelijkheden langs de route.

• De gids telt 240 pagina’s en kost € 18,50. ISBN 9784 492 474 315.

Verkrijgbaar in de boekhandel of via www.uitgeverijblauwdruk.nl.

• De Stichting organiseert op verzoek wandelingen voor groepen.

Neem contact op via www.padvandevrijheid.nl

17

15

d c

13

>

Het Pad van de Vrijheid is een bijzondere wandeling van 155 kilometer rond Wageningen.

Opgedeeld in 13 etappes gaat de wandeling over de beboste hellingen van de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe, en door de verrassende, soms weidse landschappen van de Betuwe en de Gelderse Vallei. Prachtige uitzichten over de Nederrijn doen je bijna vergeten hoe hier is gestreden om de vrijheid. Ooit waren de Grebbeberg, de gebieden rond Oosterbeek en Ede en grote delen van de Betuwe het gruwelijke decor van de oorlog.

12

11

10

JUNI 2020 – 43

BOEKRECENSIE KOEN BROOS

het Ardennenoffensief, maar ook naar de achtergronden van de voornaamste spelers van deze Duitse noodsprong. Eén van de belangrijkste personen is wel Otto Skorzeny, de man met het litteken op zijn gezicht. De man van de bevrijding van Mussolini. De man van geheime operaties.

Janzen is veel over Skorzeny te weten gekomen. Ook diens tegenstanders konden rekenen op de aandacht van de auteur.

Amerikaanse soldaten die in een uithoek van het front wachtten op Kerstmis. Verwachtende, en hopende, dat deze uithoek zou blijven wat het was. Een stille uithoek waar grote troepenmanoeuvres niet mogelijk waren.

Dat zou veranderen in december 1944, toen mistflarden de donkere bossen veranderden in een slagveld en velen Kerstmis niet zouden halen. ‘Voor hen zien ze een beangstigend schouwspel. In het oosten oogt de horizon onnatuurlijk licht en in het mistige weiland voor hen explodeert de grond in kraters van zand, staal en metaalsplinters.’ Janzen beschrijft het alsof hij er stiekem bij was en de mistflarden heeft gezien die als kwade geesten tussen de donkere bomen van het bos hingen. De harde klappen hoorde van inslagen. De mannen hoorde roepen.

Duitse elite-eenheden, Fallschirmjäger, Waffen-SS’ers rukken op met nagemaakte Amerikaanse voertuigen en tanks.

Gekleed in Amerikaanse uniformen. Janzen beschrijft hun opmars en de paniek die uitbreekt.

Dat doet hij goed, en het is ook allemaal echt zo gebeurd. Maar de auteur doet ook nog iets anders.

Hij combineert die ware gebeurtenissen, de paniek van dat slagveld, die stemmen gesmoord in rode sneeuw, met een plot dat had kunnen plaatsvinden. Een operatie die

Michiel Janzen

Feit en fictie in het Ardennenoffensief December 1944, de Belgische Ardennen. Günther Schmidhuber, een Duitse paracommando, staat aan het begin van een uiterst geheime en uiterst gevaarlijke opdracht.

Hij moet samen met Duitse commando’s de vijandelijke linies infiltreren, verkleed als Amerikaanse soldaat. Maar als de Amerikanen Günthers ware identiteit achterhalen, zullen ze hem executeren als spion.

DOOR RENDE VAN DE KAMP

H

itlers Geheime Ardennencommando is een thriller over het Ardennenoffensief, geschreven in een stijl die we ‘faction’ noemen, een mengvorm van ‘fictie’ en ‘facts’. En daarmee heeft Michiel Janzen een goed stuk werk afgeleverd. Hij deed jarenlang onderzoek naar de achtergronden van

onderdeel was van het Duitse offensief en had kunnen gebeuren, en wie weet waren die mannen van Skorzeny ook wel meer van plan.

Otto Skorzeny werd destijds ‘de gevaarlijkste man van Europa’ genoemd. Dat was oorlogspropaganda, maar de bedenkers van die term wisten meer van hem dan algemeen bekend zou worden. Nog lang na dat offensief in de Ardennen, zelfs lang na de oorlog, bleef Skorzeny een man waarmee rekening gehouden moest worden.

Weten wij alles over hem? Kennen wij al zijn operaties?

De mysteries van Otto Skorzeny geven veel geloofwaardigheid aan het verhaal dat Michiel Janzen ons vertelt. De feiten van het offensief en de mannen die daar vochten, maar ook de fictie van een verhaal dat heel goed onderdeel had kunnen zijn van de strijd. Een onderdeel dat het verloop van de oorlog had kunnen beïnvloeden.

Janzen is met Hitlers geheime Ardennencommando één van de weinige auteurs uit het Nederlands taalgebied die erin slaagt zijn verhaal zodanig te vertellen dat je als lezer twijfelt of hij wel een Nederlandse schrijver is. Hij maakt de lezer deelgenoot van één van de bekendste offensieven uit de Tweede Wereldoorlog en vervlecht dat met een verhaal dat de lezer tot aan de laatste bladzijde in spanning houdt.

++++

MICHIEL JANZEN, HITLERS GEHEIME ARDENNENCOMMANDO, UITGEVERIJ LANNOO, 358 PAGINA’S (€ 20,99)

44 – MILITAIRE COURANT

EXPO

Tentoonstellingen Sinds 1 juni zijn de meeste musea weer open. Hieronder vind je een selectie van de tentoonstellingen en exposities die je kunt bezoeken. Maak van tevoren wel een reservering.

NATIONAAL MILITAIR MUSEUM SOEST HIJ OF IK – Voor de bevrijding van Europa is 75 jaar geleden een bittere strijd gevoerd. In onze tentoonstelling Hij of ik beleef je deze strijd door de ogen van twee militairen: een Canadees en een Duitser. Lopend langs levensechte diorama’s beleef je hun verhaal, en hun emotie. www.nmm.nl

MARINEMUSEUM DEN HELDER ZEESLAG – In de tentoonstelling Zeeslag! vaar en leef je mee met de opvarenden van twee belangrijke zeeslagen: de Tocht naar Chatham (1667) en de Slag in de Java-

Hij of ik

zee (1942). www.marinemuseum.nl

MARECHAUSSEMUSEUM BUREN

toonstelling rondom de Eenheid Uruzgan. www.marechausseemuseum.nl

DOSSIER OSS – In de tentoonstelling Dossier Oss ontdek je alles over de ‘Bende van Oss’. Je leert over de aanloop naar en de gevolgen van de onrust tussen 1890 en 1940 in deze kleine gemeenschap.

Wat was de rol van de marechaussee hierin? www.marechausseemuseum.nl

AIRBORNE MUSEUM HARTENSTEIN

MARINIERSMUSEUM ROTTERDAM

VRIJHEIDSMUSEUM GROESBEEK

EENHEID IN URUZGAN – Hoe is het om te werken en leven tijdens een uitzending?

Ontdek de persoonlijke verhalen van de mariniers in deze ten-

DE TWEEDE WERELDOORLOG IN FILMS – Ons collectieve geheugen zit vol met oneliners, melodieën en beelden uit speelfilms over de

AIRBORNE EXPERIENCE – In de ondergrondse Airborne Experience doorloop je letterlijk, stap voor stap, het verhaal van de Slag om Arnhem.

Je stapt er in de voetsporen van een Britse parachutist en gaat op missie… www.airbornemuseum.nl

Kornwerderzand

Tweede Wereldoorlog. Deze tentoonstelling laat zien hoe groot de impact van al deze films is op onze perceptie van de oorlog. www.vrijheidsmuseum.nl

KAZEMATTENMUSEUM KORNWERDERZAND – Beleef, ontdek, ervaar en leer alles over het leven van de soldaten in de Kazematten, de meidagen van 1940, die met slechts 225 man zo’n 17.000 Duitsers wisten tegen te houden. www.kazemattenmuseum.nl

FORT KIJKDUIN Treed in de voetsporen van Napoleon, en bezoek het spannendste fort van Nederland. De geschiedenis van fort, haar bewoners en de omgeving staan centraal in het museum. www.fortkijkduin.nl

BEVRIJDINGSMUSEUM ZEELAND SLAG OM DE SCHELDE – De ‘Slag

Schelde om de Schelde’ was de hevige strijd in het najaar van 1944 tussen de geallieerde en Duitse troepen om de heerschappij over de Westerschelde, de belangrijke vaarweg naar de toen reeds bevrijde haven van Antwerpen. www.bevrijdingsmuseumzeeland.nl

OORLOGSMUSEUM OVERLOON 1000 BOMMEN EN GRANATEN – De munitieverzameling van Ben Junier behoort zonder twijfel tot één van Europa’s meest exclusieve militaire verzamelingen. Deze bijzondere collectie opgesteld in onze grote militaire hal. www.oorlogsmuseum.nl

JUNI 2020 – 45

COLUMN

Confettiblokken: Birdman (of the unexpected virtue of ignorance), Lara Favaretto. 2018

Kansloos verzet ‘W

e houden afstand van elkaar, hoesten in onze elleboog, mijden openbaar vervoer,’ tekent Rutte op dertien maart de overgave, ‘we werken zoveel mogelijk thuis en scholen, de horeca, bioscopen en musea zullen sluiten.’

Waar de invasie van het coronaleger precies begon, is moeilijk te zeggen en bovendien irrelevant. Anderhalvemeterend, zijn we gegrepen door virologen – de woordvoerders van de kleine koningen – die quarantaine, raambezoeken, zorgapplaus en protocollen prediken als het nieuwe normaal.

Uit angst dat alle kunst in onze lockdown-economie tot entartet verklaard zal worden, ontvang ik een brief over het nut en belang ervan. Ondanks dat de musea gesloten zijn, hoopt men dat ik die in deze moeilijke tijden wil blijven steunen door mijn museumjaarkaart te verlengen.

De brief op mijn keukentafel herinnert me aan mijn persoonlijke redenen om op missie naar Afghanistan te gaan: het recht op vrijheid van meningsuiting, om naar school te kunnen gaan en zelf kunst te kunnen zien en maken zonder dat de vorm hiervan wordt opgelegd door een regime of geloof.

‘Zonder vrijheid van geest, geen kunst,’ schreef ik voor mezelf onder de brief en bestelde mijn nieuwe museumjaarkaart. Tachtig dagen lang leefde ik in een geïsoleerd verzet tegen het nieuwe normaal en verlangde ik naar het moment dat het recente vroeger

weer van zich zou laten horen.

Een verleden dat op 2 juni in de krant langzaam weer in het zicht komt. De tien, op veilige afstand van elkaar geplaatste rechthoekige blokken in museum Voorlinden, grijpen me. Ze wakkeren mijn verlangen aan naar de gekte, het geluk, verdriet, weerstand, beperking, schoonheid en de pijn waarmee kunst je fantasie prikkelt.

Met deze gekleurde blokken maakt de kunstenares ons tot de gevangenen van regels en normen die op veilige afstand om elkaar heen draaien. Ook als ik voorbij de confettiblokken naar het grote schilderij aan de muur kijk, zie ik in kleur vrolijkheid en verlangen, maar stralen de mensen social distancing in een park uit.

Beide kunstwerken blijken na enig zoekwerk van ruim voor het COVID-19 tijdperk zijn. Wat ik zie, is geen realiteit. Het is wat ik wil zien en wordt gevormd door wat ik nu weet; de overtuiging dat Phileas Fogg grote delen van zijn reis rond de wereld in tachtig dagen met een heteluchtballon aflegde, terwijl dat voertuig in het hele verhaal niet voorkomt. De foto van de tentoonstelling Rendez Vous is vooral een confrontatie met mezelf. Ondanks al mijn verzet, ben ook ik besmet met de moraal, de dictatuur van het nieuwe normaal.

NIELS ROELEN

Elke editie van de Militaire Courant schrijft Niels Roelen een verhaal bij een foto uit de actualiteit. Deze foto werd door Antoine van Kaam gemaakt voor de tentoonstelling Rendez Vous in museum Voorlinden, Wassenaar. Het is de eerste publiek toegankelijke tentoonstelling na de invoering van de coronamaatregelen op 13 maart 2020.

De Militaire Courant zoekt nieuwe collega’s!

De Militaire Courant wil een breed publiek informeren over militaire nieuws. Om de aanhoudende groei in goede banen te leiden hebben we een aantal vacatures.

Medewerker marketing en verkoop De Militaire Courant wordt erg gewaardeerd door de lezers. Maar dat moeten we dan natuurlijk wel laten weten aan de mensen die ons nog niet kennen. En ook een goede relatie met onze adverteerders is van groot belang. We zoeken iemand die hier zelfstandig mee aan de slag kan gaan. Een allround marketingen verkooptalent!

Stagiair(e) redactie Als redactie-stagair(e) ben je vooral veel aan het schrijven. Je werkt aan stukken voor op de website en in onze fysieke kranten en speelt een belangrijke rol in het runnen van de sociale media. Onder begeleiding van ervaren redacteuren werk je aan de ontwikkeling van een eigen schrijfstijl en krijg je advies op het gebied van inhoud, stijl, taal en opbouw.

Stagiair(e) marketing Tijdens een marketingstage bij de Militaire Courant werk je aan je communicatieve en commerciële talenten. Onder begeleiding van een ervaren communicatiespecialist werk je mee aan de positionering van het merk en aan het ontwikkelen en uitvoeren van een marketingplan.

Interesse? Stuur dan een email naar info@militairecourant.nl. Kijk voor meer informatie op www.militairecourant.nl.

Ik neem een abonnement op de Militaire Courant: € 16,– voor vier nummers

naam straat postcode land e-mail telefoon

BON

m/v

plaats

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: UHB uitgevers, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland

JUNI 2020 – 47

COLOFON Musea die de Militaire Courant verspreiden Amersfoort Museum Nederlandse Cavalerie Amsterdam Verzetsmuseum Plantage Arnhem Museum Bronbeek Beek Oorlogsmuseum Eyewitness Best Museum Bevrijdende Vleugels Buren Marechausseemuseum Deelen Museum Vliegbasis Deelen Den Helder Marinemuseum Doorn Museum Huis Doorn Dordrecht Museum 1940–1945 Driebergen-Rijsenburg Museum Militaire Traditie Groesbeek Vrijheidsmuseum Hooge Mierde Museum De Bewogen Jaren ’39-‘50 Huisduinen Fort Kijkduin IJmuiden Bunker Museum Kornwerderzand Kazemattenmuseum Leeuwarden Fries Museum Lekkerkerk Museum De Vrijheid Naarden Nederlands Vestingmuseum Nieuwdorp Bevrijdingsmuseum Zeeland Nijverdal Memory Vrijheidsmuseum Noordwijk Museum Engelandvaarders Ommen Nationaal Tinnen Figuren Museum Oosterbeek Airbornemuseum Hartenstein Overloon Oorlogsmuseum Overloon Rotterdam Mariniersmuseum Soesterberg Nationaal Militair Museum Vught Geniemuseum Kijk voor een compleet overzicht op www.militairecourant.nl.

Prijsvraag Bij deze prijsvraag verloten we een exemplaar van De splitsing 1. Frontlinies van Sylvain Runberg en Joan Urgell.

Redactie redactie@militairecourant.nl Abonnementen 4 nummers voor €16.– Vul de bon in of meld je aan via www.militairecourant.nl Overige vragen? abo@militairecourant.nl

I

n een onbekend Balkanland woedt de burgeroorlog tussen de militaire regering en de rebellen. De scheidslijnen tussen goed en kwaad zijn onduidelijk en het verzet is niet vrij van schuld voor hun methoden. In dit besneeuwde land doen de namen van steden denken aan de Balkan, maar de oorlog in het voormalige Joegoslavië is ver weg. De geschiedenis herhaalt zich in het heden.

Wilt u kans maken op een exemplaar? Beantwoord dan de volgende vraag:

Hoe heten de twee partijen die tegen elkaar strijden in Frontlinies?

Winnaar

I

n de maart-editie van de Militaire Courant was de prijsvraag: Wat zijn de twee betekenissen van het woord ‘trijp’, waarnaar de titel van het boek verwijst?

Omdat een gedeelte van de verzending van de maart-editie wat vertraging heeft opgelopen vanwege de coronacrisis, laten wij deze prijsvraag nog even openstaan.

Onder de inzenders van het juiste antwoord wordt een exemplaar van het boek Trijp verloot.

Contact Militaire Courant UHB uitgevers Zonnebaan 54 3542 EG Utrecht Nederland Telefoon +31302231718 info@militairecourant.nl

Online www.militairecourant.nl twitter @militaircourant www.facebook.com/militairecourant Oplage 25.000 SYLVAIN RUNBERG EN JOAN URGELL, DE SPLITSING 1. FRONTLINIES, UITGEVERIJ L, 48 PAGINA’S (€ 18,95)

Stuur uw antwoord, onder vermelding van ‘Prijsvraag Militaire Courant’ naar info@militairecourant.nl.

Vergeet niet uw naam en adresgegevens te vermelden.

Volgende nummer De volgende Militaire Courant verschijnt in setember 2020.

Hoofdredacteur Jan Louwers Redactie Mireille Bregman, Mirjam Mulder en Niels Roelen Medewerkers Han ten Broeke, Sandra Broertjes en Rende van de Kamp Vormgeving Titus Vegter Uitgever Jan Louwers De Militaire Courant is een uitgave van UHB uitgevers. De Militaire Courant informeert een breed publiek over militaire onderwerpen.

De inhoud wordt verzorgd door een onafhankelijke redactie. De Militaire Courant wordt verspreid via middelbare scholen, mbo- en hbo-opleidingen, universiteiten, musea, Defensie, veteranenorganisaties en boekhandels. Tevens is het mogelijk om een abonnement op de Militaire Courant te nemen.

Vier het samen.

Vier het thuis.

Founder

Hoofdpartner

12:45 uur NPO 1 Vier bijzondere veteranenverhalen