SEPTEMBER 2020 – 41
BOEKRECENSIE
Stroef eerbetoon aan vergeten verzet Rende van de Kamp heeft een echte niche ontdekt in de beschrijving van wapenfeiten van Nederlanders in den vreemde. Zo schreef hij onder meer over Nederlanders in dienst van het Franse Vreemdelingenlegioen, Nederlanders bij de SAS, en nu over Nederlandse partizanen in Italië tijdens de Tweede Wereldoorlog. DOOR ANTAL GIESBERS
V
an de Kamp is zelf oud-militair, in dienst geweest voor het Nederlandse leger, maar ook het Franse Vreemdelingenlegioen, met oorlogservaring in het Midden-Oosten, Afrika en voormalig Joegoslavië. Sinds 2006 schrijft hij boeken over Nederlanders onder vreemde vlag. Hij slaagt er met Bandieten, te wapen! in om een volledig vergeten groep een klein eerbetoon te geven. Wie had gedacht dat er onder de Italiaanse partizanen ook Nederlanders waren? Overigens laat Van de Kamp zien dat het allemaal nóg extremer kan (er was zelfs een Peruviaanse partizaan actief ), maar lezing van dit boek maakt
++ RENDE VAN DE KAMP, BANDIETEN, TE WAPEN!, UITGEVERIJ QV, 224 PAGINA’S ( 23,95)
Rende van de Kamp BIRGIT DE ROIJ
je wel wat mistroostig, want het zijn voor een groot deel Nederlanders die slachtoffers waren van de omstandigheden, en daar na de oorlog vaak voor moesten boeten. Wie Bandieten, te wapen! ter hand neemt, weet dat hij geconfronteerd wordt met een uiterst spaarzaam vastgelegde geschiedenis, met veel onduidelijkheden (zo weten de Italianen bijna elke Nederlandse naam te verhaspelen), maar vooral: veel wat niet bekend is. Van veel van de jonge mannen en een enkele vrouw die hij boven water heeft weten te halen, is feitelijk niet veel meer bekend dan hun herkomst, hoe zij in Italië terechtkwamen – soms via ongelooflijke omwegen – en dat zij op enig moment in ’44/’45 naar het kamp van de partizanen overstapten. En de auteur weet dat er nog meer Nederlanders zijn, waarvan hij de namen of achtergronden níet heeft weten te vinden. Het boek zal sowieso vooral door specialisten of liefhebbers gelezen worden. Maar het maakt het de lezer ook niet gemakkelijk. Want Van de Kamp heeft zich dan wel als een terriër op zijn onderwerp geworpen, een begenadigd schrijver vind ik hem niet. Het boek leest te veel als een opsomming van de (soms korte)
levensbeschrijving van elke individuele strijder die hij heeft weten op te duikelen, vaak niet veel meer dan wat plaatsnamen en data: je leert ze nauwelijks kennen. Pas waar hij uitbundig citeert uit gepubliceerde of ongepubliceerde autobiografieën, komt het boek tot leven. Ik denk dat als hij zich had gefocust op enkele representatieve levensbeschrijvingen, het boek aan kracht had gewonnen. Het spijt me ook te moeten zeggen dat het boek een goede redacteur had kunnen gebruiken. Rende van de Kamp geeft zelf ronduit toe dat een onuitgegeven autobiografie van Frits Snapper, Partizanenherinneringen, hem op het spoor zette van zijn onderzoek. Het probleem is dat als hij deze specifieke partizaan citeert, het boek aan warmte en verbeeldingskracht wint. Waardoor ik eigenlijk verlang naar de uitgave van díe autobiografie en dat is jammer, want een boek als dit verdient aandacht. Het richt terecht de schijnwerper op die vergeten facetten van de oorlogsgeschiedenis. Mijn pet neem ik diep af voor zijn onderzoek en het resultaat ervan. Als boek vind ik zijn onderzoeksresultaten te stroef om écht betrokken te raken bij precies die mensen, die Van de Kamp wil eren.
