SEPTEMBER 2020 – 43
BOEKRECENSIE
Nikko Norte
Een soldaat in Afghanistan Als jongen op de middelbare school hoorde ik op het nieuws regelmatig over de oorlog in Afghanistan. Waarover die ging en welke rol de Nederlandse mannen en vrouwen daarin speelden, was mij niet altijd duidelijk. Onvoorspelbaar verleden laat zien wat er tussen 2006 en 2010 eigenlijk gebeurde. DOOR RIK METS
I
n 2005 kwam de NAVO met het verzoek aan Nederland om een troepenmacht uit te zenden naar Afghanistan, om in de provincie Uruzgan te helpen met de wederopbouw. Nikko Norte (1964), voormalig inlichtingenofficier, was er vanaf het begin bij en beschrijft zijn ervaringen in Onvoorspelbaar verleden. Het boek geeft een inkijkje in het dagelijks leven van
de Nederlandse soldaten in Kamp Holland en schetst daarmee een beeld dat afwijkt van de nieuwsberichten die het thuisfront in de loop der jaren hebben bereikt. Het doel van het uitzenden van de Task Force Uruzgan was het winnen van de hearts and minds van de lokale bevolking, onder andere door het helpen opbouwen van overheidsgebouwen, ziekenhuizen en scholen, alsmede het bestrijden van de Taliban. Norte zou daar als inlichtingenofficier een belangrijke rol in hebben kunnen spelen. In zijn woorden, ‘hij heeft de gave achter het behang te kunnen verdwijnen en in het hoofd van de “oppositie” te kunnen kruipen’. Niet voor niets zette hij zich in het trainingskamp al aan het leren van het Pasjtoe en probeerde hij na aankomst in Afghanistan zo snel mogelijk contact te leggen met de lokale bevolking. De lezer krijgt algauw in de gaten dat de theorie zich niet zo makkelijk om laat zetten in de praktijk. Zo laten de Nederlandse militairen zich zien in te grote aantallen, daarmee de bevolking de stuipen op het lijf jagend in plaats van met hen in contact te komen, en trekken ze zich terug in Kamp Holland bij de geringste dreiging van een aanval. Ook wordt grof geweld ingezet tegen een vijand die zich lang niet altijd laat zien. Ondanks verscheidene rapporten en suggesties van Norte wordt er weinig naar hem geluisterd. De ondertitel van het boek is veelzeggend: De Nederlandse oorlog tegen de niet-bestaande vijand in Afghanistan. Het beeld dat de Nederlandse troepen in oorlog waren met de Taliban werd immers geschetst door de media en de politiek. Leden van deze
islamitische organisatie schitterden echter door afwezigheid in Onvoorspelbaar verleden. Het punt waar de auteur op blijft hameren is dat er helemaal geen wederopbouw nodig was in Afghanistan. Sterker nog, de komst van buitenlandse militairen zorgde enkel voor onrust. Hun aanwezigheid trok ‘hooligans’ aan, lokale militieleden met banden met de papaverhandel, die hen met lichte raketwerpers en kalasjnikovs sporadisch onder schot namen. Bij de vuurgevechten waren het uiteindelijk de lokale burgers die er het meest onder te lijden hadden. Norte geeft in Onvoorspelbaar verleden zijn ongezouten mening over het handelen van het Nederlandse leger in Uruzgan. Beschrijvingen als ‘majoor Pisvlek’ komen met regelmaat terug. De lezer dient hierbij niet te vergeten dat het gaat om een persoonlijke mening, ook al is het van iemand met een overschot aan eerstehands ervaring. Ik ben dan ook niet in een positie kritiek op de inhoud van het boek te leveren. Het is mijn hoop dat dit boek de discussie aan zal wakkeren over de manier waarop ons leger in Uruzgan is ingezet en dat hier lessen uit kunnen worden getrokken voor toekomstige vredesmissies.
+++ NIKKO NORTE, ONVOORSPELBAAR VERLEDEN. DE NEDERLANDSE OORLOG TEGEN DE NIETBESTAANDE VIJAND IN AFGHANISTAN, UITGEVERIJ PROMETHEUS, 301 PAGINA’S (€ 24,99)
