Militaire Courant editie december 2020

NO. 9, DECEMBER 2020, € 4,– WWW.MILITAIRECOURANT.NL

MILITAIRE COURANT

ZEBRA SWORD DE LACHENDE GEZICHTEN BIJ ZEBRA SWORD, OEFENEN IN CORONATIJD, P.4

Sadet Karabulut, de Slag om de Schelde en Vrouwen in de frontlinie DEFENSIE

2 – MILITAIRE COURANT

Bijzondere verhalen

H

et jaar 2020 vergt van elke persoon en iedere beroepsgroep grote aanpassingen. Zo moest ook Defensie in het voorjaar goed nadenken over het veilig voortzetten van de opleidingen. Wekenlang zaten militairen thuis, wat uiteraard niet de paraatheid van de krijgsmacht bevordert. Daarom is alles in het werk gesteld om toch een van de grootste Nederlandse landmachtoefeningen, Zebra Sword, in het najaar door te laten gaan. Weliswaar niet in Duitsland, maar op diverse locaties in Nederland.

Een bijkomende bijzondere gebeurtenis was dat de gewone burger colonnes legervoertuigen op de snelwegen zag. De Militaire Courant kon een oefening van het 44e pantserinfanteriebataljon bijwonen en sprak met overste Maikel Vrenken (p.4). Toen Zebra Sword nog geen week bezig was, moest voor deze eenheid het roer alweer om: plotseling konden ‘zijn’ militairen op een belangrijke schietoefening naar Duitsland. Voor de jongens op het oefenterrein maakte het allemaal niet uit: ze konden tenslotte met elkaar buiten oefenen in plaats van thuis te zitten.

Slag om de Schelde Van de toekomst gaan we naar het verleden. In de week van de verschijning van deze krant komt de film De Slag om de Schelde uit, ook wel the forgotten battle genoemd. De foto’s van het NIMH (p.30) laten zien hoe verwoestend de bommen in 1944 op Walcheren waren, en toch is deze slag lang onderbelicht gebleven.

Nu is er de film, een van de grootste

Nederlandse filmproducties ooit.

De Defensieportefeuille van een vertrekkend Tweede Kamerlid Na de verkiezingen van aanstaande maart zal Sadet Karabulut, Tweede Kamerlid voor de SP, de fractie verlaten om vanaf een andere plaats te vechten voor een betere wereld (p.20). Ze vertelt wat haar is bijgebleven van de tijd dat ze de defensieportefeuille beheerde en hoe ze kijkt naar de toekomst van de krijgsmacht.

Vanaf pagina 34 vindt u een uitgebreidere boekenrubriek dan gewoonlijk.

December is namelijk dé boekenmaand: de gezelligste tijd om een boek cadeau te doen of te krijgen. Misschien zijn de boeken van Norman Jansen iets voor u, maatschappelijke verhalen waarin de auteur zijn eigen werkervaringen verwerkt heeft. Of lees in Vrouwen in de frontlinie van Johan Kroes de verhalen over bijzondere vrouwen in uniform die hij in de speeches van onder meer voormalig minister van Defensie Jeanine Hennis Plasschaert heeft verwerkt. Stuk voor stuk bijzondere verhalen, maar dat geldt eigenlijk voor ieder boek.

Ik wens u veel leesplezier en fijne feestdagen toe. Voor vragen en/of opmerkingen kunt u mij altijd bereiken via onderstaand e-mailadres.

MIREILLE BREGMAN Redacteur Militaire Courant mireille@militairecourant.nl

DECEMBER 2020 – 3

+++ Koning Willem-Alexander heeft op 26 november de Nationale Veteranenbegraafplaats Loenen geopend. Door de komst van deze begraafplaats hebben de ca. 115.000 veteranen in Nederland eindelijk de beschikking over een laatste rustplaats bij hun kameraden. Naast de begraafplaats is een herdenk- en educatiecentrum gevestigd waar bezoekers geïnformeerd worden over de inzet van Nederlandse burgers en militairen tijdens de Tweede Wereldoorlog en internationale vredesmissies. +++ Drie Nederlandse militairen hebben de Litouwse ‘Warrior of the Year-award’ ontvangen. Femke, Maarten en Jeroen kregen deze onderscheiding voor hun heldhaftige optreden na een zwaar verkeersongeluk. Door hun snelle optreden werd het leven van een gewonde motorrijder gered, terwijl ze ook het verkeer regelden en de plek van het ongeluk afschermden. De award is een hoge onderscheiding voor militairen die een onderscheidende strijdersmentaliteit hebben laten zien. +++ Zes veteranenorganisaties gaan per 1 januari verder als het Nederlandse Veteraneninstituut. Voorzitter van de Raad van Toezicht wordt Jack de Vries.

Onder andere het Veteraneninstituut, stichting De Basis en het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen zullen samenwerken zodat er meer ruimte ontstaat voor innovatie. Door het samenvoegen ontstaat er één loket voor veteranen en de samenleving. +++ De eerste vijf militair verpleegkundigen hebben op 3 december hun mariniersbaret ontvangen. Vier van hen ontvingen de baret op de marinierskazerne in Doorn, de vijfde kreeg de baret in het Caribisch gebied overhandigd.

Enkele jaren geleden werd bepaald dat verpleegkundigen geen marinier meer konden zijn, waarna ze hun baret moesten inleveren. Die beslissing is nu teruggedraaid, waardoor de verpleegkundigen hun baret voor de tweede keer uitgereikt kregen. +++

FOTO DEFENSIE

BEELD: MINISTERIE VAN DEFENSIE

KORT NIEUWS

Bataljonscommandant Maikel Vrenken van het 44e pantserinfanteriebataljon, pagina 4.

Inhoud Zebra Sword

4

Actuele missies

10

NIDV

12

Wapen van de Informatiemanoeuvre

15

Mijn functie: LO&Sportinstructeur

16

Column Han ten Broeke

19

Politiek: Sadet Karabulut

20

Factsheet: Yamaha

24

In bedrijf: Northwave

26

Alex Spanhak

29

NIMH: de Slag om de Schelde

30

Marechausseemuseum

33

Column Niels Roelen

45

Prijsvraag en colofon

47

Inhoud Interview Norman Jansen over Een gemakkelijke prooi 34 Recensie The Kill Chain

37

Interview Leo Bormans en Qadir Nadery over De knikkers van Qadir 38 Recensie Vrouwen in de frontlinie

41

Recensie Als vrede je missie is

43

4 – MILITAIRE COURANT

OEFENING ZEBRA SWORD

‘Je gaat lachende gezichten zien’

REPORTAGE

DECEMBER 2020 – 5

REPORTAGE Defensie staat altijd paraat, dus ook in coronatijd. Zebra Sword, een grote landmachtoefening die in Duitsland zou plaatsvinden, kon alleen doorgaan in Nederland. De Militaire Courant was erbij op de Vlasakkers in Amersfoort en zag de bekende ‘can do’-mentaliteit van militairen in uitvoering.

DOOR NIELS ROELEN EN MIREILLE BREGMAN

T

egenover de Leusderheide en naast de Mechanische werkplaats worden we door luitenant-kolonel (overste) Maikel Vrenken, bataljonscommandant van 44 pantserinfanteriebataljon Prins Johan Willem Friso, ontvangen met een kop koffie. Tot voor kort nog zonder de trotse toevoeging ‘Prins’. Die volgt bij Koninklijk Besluit pas na de oefening, op 20 november. Het verstevigt de relatie met haar 17e-eeuwse naamgever en gaat gepaard met tal van tradities.

Het 44e maakt onderdeel uit van de 43e gemechaniseerde brigade, de krachtpatser van de landmacht en is uitgerust met onder andere de Fennek, het infanteriegevechtsvoertuig CV-90 en de Leopard 2A6-tanks. Tanks die dankzij een samenwerking met de Duitsers in 2019 terugkeerden binnen de Nederlandse krijgsmacht.

Oefening Zebra Sword werd aangekondigd als een training van drie landmacht-brigades ter voorbereiding op grootschalige gevechtsoperaties. Drie weken zou er in Duitsland geoefend worden, maar COVID-19 zette een streep door de rekening en stelde de landmacht voor een probleem: niet oefenen óf kijken wat er in Nederland mogelijk is. Gedreven door haar bekende ‘can do’-mentaliteit koos de landmacht voor het laatste en daardoor zag de gewone burger ineens een colonne gevechtsvoertuigen over de A28 van Havelte naar Amersfoort verplaatsen.

‘De oefening was vooral bedoeld,’ vertelt overste Vrenken ons, ‘om de logistiek te testen.

Vaststellen tot hoever de polsstok reikt, door de gevechtsbrigades op diverse oefenterreinen in Duitsland in te zetten. Het operationeel ondersteuningscommando logistiek (OOCL) zou dan

DEFENSIE

DEFENSIE

Aanvalsoefening tijdens Zebra Sword

OEFENING ZEBRA SWORD Oefening Zebra Sword is een oefening waarbij de Koninklijke Landmacht drie gevechtsbrigades en het operationeel ondersteuningscommando traint. De oefening vindt plaats op diverse oefenterreinen, van Weert tot aan de Marnewaard. Naast het trainen van de gevechtseenheden van de 13e lichte brigade, de 43e gemechaniseerde brigade, de 11e luchtmobiele brigade en het JISTARC, staat deze oefening sterk in het teken van de logistieke ondersteuning door het OOCL.

6 – MILITAIRE COURANT

‘We gaan snel door,’ wenkt de overste ons, ‘het andere peloton heeft zojuist de aanval ingezet.’ alle logistiek eromheen verzorgen, waarbij men dan soms een hele dag onderweg is om benodigde voorraden bij de eenheden te krijgen.’

Een oefening van deze omvang is volgens de overste in Nederland bijna niet mogelijk. De oefenterreinen zijn simpelweg te klein. Waar je in Duitsland grote stukken bos hebt waar alleen militairen mogen komen en je in BergenHohne met een hele brigade kunt oefenen, bieden de Leusderheide en de Vlasakkers, waar hij nu zit, net voldoende ruimte voor een van zijn drie gevechtscompagnieën.

Aanval op de Baileybrug Als we de Amarok-jeep van de overste instappen, gaan de mondkapjes voor. Via de Bernhardkazerne rijden we de Vlasakkers op. Hij vertelt over de pelotons die achter elkaar een aanval gaan uitvoeren op de Baileybrug.

‘Je gaat lachende gezichten zien,’ vertelt de overste trots. De vele wijzigingen en het feit dat de oefening kleinschaliger is geworden, deert zijn mannen niet. Als militair ben je eraan gewend dat een operatie zelden loopt als vooraf gepland. Ze zitten niet thuis op de kazerne, maar zijn waar ze het liefste zijn; ze rijden buiten op de ‘tank’.

Op een betonnen plaat staan vier CV-90’s. De kaderleden lopen nog een laatste keer door het plan, terwijl soldaten een boterham naar binnen proppen en koffiedrinken. Van een afstandje klinken schoten. ‘We gaan snel door,’ wenkt de overste ons, ‘het andere peloton heeft zojuist de aanval ingezet.’ Terwijl hij het elastiek van zijn mondkapje om zijn oor doet, trapt hij het gas in. We rijden over de Vlasakkers en zien nog net hoe de laatste CV-90 over de brug, het aanvalsdoel, rolt voor de consolidatie, het veiligstellen van het aanvalsdoel.

Op enige afstand staan een aantal OTE’ers, de observers, trainers and evaluators. Ze nemen samen met de pelotonscommandant de actie door.

‘Een paar onbenulligheden,’ knipoogt de luitenant naar zijn kerels. ‘Wat ertoe doet, is dat we gewonnen hebben. We gaan zo terug naar het begin. Zodra het tweede peloton klaar is, gaan we nog een keer.’

De OPC, opvolgend pelotonscommandant, controleert zijn mannen. Hun duimen drukken de nieuwe patronen in hun magazijnen, de

De CV-90’s verplaatsen zich

DECEMBER 2020 – 7

REPORTAGE

DEFENSIE

DEFENSIE

8 – MILITAIRE COURANT

helmen zijn even af en de radio’s die zo-even nog een stroom aan berichten te verwerken hadden, zwijgen. De jeeps van de vijand, herkenbaar aan de rode vlaggen nemen hun posities in voor het tweede peloton dat zo de brug moet gaan veroveren.

Quarantaine ‘Het zijn hun laatste acties hier,’ vertelt de overste op de terugweg, ‘volgende week gaat deze club in quarantaine.’ Er wordt veel gevraagd van de flexibiliteit van de eenheden. Koud aangekomen op de Leusderheide krijgen ze te horen dat er alsnog troepen naar Duitsland mogen voor een schietserie. Een keuze die snel gemaakt is.

‘Nederland heeft geen schietbanen waar we met onze CV-90’s en antitankmiddelen mogen schieten. En de schietbanen in Bergen-Hohne zijn maar beperkt beschikbaar. Het is nu, of nooit.’ Zijn staf klaagt niet over de gevolgen, over weer een nieuw plan maken, een oefening die voor de derde keer in korte tijd compleet op de schop gaat. Niet omdat ze de tijd er niet voor hebben, maar omdat ze zich focussen op het grotere plaatje en begrijpen waar de prioriteiten moeten liggen.

In de zomer van 2021 moet één compagnie van het 44e gereed zijn voor een missie in Litouwen. De schietserie is een vereiste om voldoende voorbereid deel te kunnen nemen aan enhanced Forward Presence (eFP). Na vandaag zullen ze zich, mogelijk op een vakantiepark, conform de eisen die Duitsland stelt ruim een week afzonderen van de buitenwereld.

Zo eenvoudig als het klinkt is het duidelijk niet. Waar een eenheid normaliter haar eigen materieel op diepladers of treinwagons laadt, moet daar nu een andere oplossing voor gevonden worden nu ze niet buiten de bubbel mogen komen.

Voor het 44e zou de nadruk van oefening Zebra Sword deze weken liggen op de aanval en de verdediging. De voorbereiding ervoor vond plaats op de Johannes Postkazerne in Havelte.

In carrouselvorm, eerst in groeps-, vervolgens in pelotonsverband. De eerste week in Amersfoort zou de opmaat vormen om in de tweede en de derde week de compagnieën tegen elkaar te laten vechten.

‘Vechten’ tussen aanhalingstekens, omdat elke eenheid, of het nu gaat om een infanteriebataljon, een verkennersgroep of een geneeskundige compagnie, zoveel mogelijk binnen haar eigen bubbel moet blijven. De hele situatie heeft iets weg van een conflict waarin de tegenstanders biologische strijdmiddelen hebben ingezet, maar niemand die hier rondloopt in zijn CBRNuitrusting (Chemisch Biologisch Radiologisch Nucleair). ‘2020 is voor onze planners een druk jaar: constant veranderen de plannen. Tegelijk laten we grote flexibiliteit zien, een van de militaire kernwaarden.’

DECEMBER 2020 – 9

REPORTAGE

DEFENSIE

Litouwen eFP

Soldaten in actie bij de Baileybrug

Sinds de inval op de Krim door Rusland, maakt het Westen zich zorgen over de grenzen van haar grondgebied. Om die grenzen veilig te stellen, besloot de NAVO tot eFP. De missie bestaat uit een multinationale krijgsmacht van meerdere battlegroups en in totaal ruim vijfduizend militairen. De eenheden zijn gestationeerd in Polen, Estland, Letland en Litouwen.

De Nederlandse bijdrage bestaat sinds 2017 uit een infanteriecompagnie, genie en geneeskundige ondersteuning. De in totaal zo’n 250 militairen staan in Rukla, Litouwen, onder bevel bij een Duits bataljon.

De Nederlandse deelname aan deze missie is verlengd tot en met 2021. De aanwezige troepen worden voor een half jaar geplaatst in Rukla. Naast een eerste reactiemacht, ondersteunen ze het Litouwse leger met opleiding en training.

10 – MILITAIRE COURANT

LITOUWEN (eFP) Defensie levert een bijdrage aan de versterkte militaire aanwezigheid van de NAVO in Litouwen, de zogeheten enhanced Forward Presence.

Het gaat om 270 militairen voor een multinationale battlegroup. Het bataljon waarvan Nederland deel uitmaakt, staat onder Duitse leiding en is gestationeerd in Rukla. Het is een van de ‘geruststellende maatregelen’ voor de Oost-Europese bondgenoten.

SAHEL (Minusma, VN-politiemissie) Nederland draagt in de Sahel bij aan capaciteitsopbouw van lokale veiligheidsstructuren. Nederland levert militairen en civiele experts aan EU-missies in de regio en aan de VN-politiemissie in Mali. Nederland steunt ook de Europees geleide multinationale Combined Joint Special Operations Task Force met één of twee stafofficieren. De militairen binnen de EU-trainingsmissie Mali zijn tijdelijk teruggekeerd naar Nederland vanwege de coronacrisis. De missie Minusma wordt nog ondersteund door vier stafofficieren in Bamako en twee militairen die de Duitsers in Gao bijstaan bij hun early warning-capaciteit.

Terwijl u dit leest, zetten militairen zich in verschillende delen van de wereld in voor vrede en veiligheid. Op korte termijn ten behoeve van de lokale bevolking, maar op lange termijn draagt globale stabiliteit ook bij aan veiligheid in Nederland.

LIBANON, SYRIË EN ISRAËL (UNTSO) De United Nations Truce Supervision Organization (UNTSO) observeert de afgesproken bestandslijnen tussen Libanon, Syrië en Israël.

UNTSO opereert in hetzelfde gebied als UNDOF (United Nations Disengagement Observer Force). En in ZuidLibanon in hetzelfde gebied als UNIFIL (United Nations International Force In Lebanon). Nederland levert twaalf militairen aan deze missie.

GAZASTROOK (EU BAM en USSC) De European Union Border Assistance Mission (EU BAM) is een missie van de Europese Unie. De missie helpt bij het grensbeheer aan de grensovergang bij Rafah in de Gazastrook.

Nederland draagt in de regio ook bij aan de United States Security Coordinator (USSC). Deze missie vindt plaats in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever.

Het programma verbetert het functioneren van de veiligheidsdiensten en de Presidentiële Garde van de Palestijnse Autoriteit.

DECEMBER 2020 – 11

NEDERLANDSE MISSIES IRAK (Militaire trainers) De Nederlandse Luchtmobiele Brigade neemt in Noord-Irak de taken over van de mariniers en commando’s die er vier maanden op uitzending waren. Zij ondersteunen het speciale operaties-trainingscentrum in de omgeving van Bagdad. Ook bij Erbil geven Nederlanders trainingen samen met partnerlanden. Twee Nederlandse militaire adviseurs vervullen een functie binnen de NAVO-capaciteitsopbouwmissie in Irak. Er nemen ook vier Nederlandse civiele experts aan deel.

VERENIGDE ARABISCHE EMIRATEN (FSE Mirage) Met het Forward Support Element (FSE) Mirage heeft Defensie een strategische positie in het Midden-Oosten. Het vierkoppige detachement levert onder meer (logistieke) ondersteuning aan beveiligingsteams van mariniers voor de antipiraterijmissie bij Somalië.

BAHREIN (CMF) Bij Combined Maritime Forces (CMF) werken marines uit 25 verschillende landen samen. CMF opereert in de wateren rond het Arabisch schiereiland en bestrijdt gewelddadig extremisme en terrorisme, piraterij, smokkel en mensenhandel en verbetert samen met lokale en andere partners de maritieme veiligheid en stabiliteit in de regio.

AFGHANISTAN (Resolute Support) Sinds 1 januari 2015 doen Nederlandse militairen mee aan de NAVO-missie Resolute Support. Die heeft als doel het veiligheidsapparaat, leger en politie in Afghanistan verder op te bouwen.

Nederland levert een bijdrage aan deze missie tot eind 2021.

SOMALIË (VPD) Marineschepen vergroten de veiligheid langs de scheepvaartroutes door de Golf van Aden en de Hoorn van Afrika bij Somalië. Zij verstoren en ontmoedigen hiermee zeerovers. Het aantal gekaapte schepen is sinds 2012 sterk gedaald. Defensie stuurt in sommige gevallen militaire beveiligingsteams mee op Nederlandse zeetransporten.

OEGANDA (ACOTA) Nederland neemt soms deel aan het Africa Contingency Operations Training & Assistance (ACOTA)-programma. Het programma vergroot de capaciteiten van vijfentwintig Afrikaanse landen, zodat deze vredesmissies kunnen uitvoeren (met een mandaat van de Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie). Het ACOTA-programma traint jaarlijks opeenvolgend drie bataljonstaakgroepen, tot 3.500 militairen per keer.

BRON: DEFENSIE

12 – MILITAIRE COURANT

NIDV: het beste van twee werelden De NIDV is een stichting die Defensie en bedrijven met elkaar in contact brengt om de krachten van industrie en overheid te bundelen. Voor Defensie en bedrijven is dit al 36 jaar een win-winsituatie.

A

chter al het mooie defensiematerieel gaat een enorme wereld schuil van produceren, onderhoud en innoveren. Een groot deel daarvan wordt gedaan door de ‘defensie-industrie’. Een groep bedrijven die alle gadgets, schepen en andere spullen maakt die militairen elke dag nodig hebben voor hun werk. ‘Defensie kan zich beter richten op haar kerntaken, omdat ze zelf geen uniformen hoeft te maken en bijvoorbeeld ook veel groot onderhoud van voertuigen en schepen door bedrijven laat doen,’ zegt Ron Nulkes, directeur van de NIDV. ‘De defensie-industrie is al decennia een vast onderdeel van de veiligheidsketen en levert bijna 180.000 banen op in Nederland.’

Voor veel bedrijven, en vooral kleine mkb’ers en startups, is de overheid vaak een oerwoud waarin het lastig kan zijn het juiste contact te vinden. Ook voor Defensie en de Politie is het bedrijfsleven vaak ver weg. De Nederlandse Industrie voor Defensie en Veiligheid is daarom in 1984 opgericht door de overheid om beide werelden bij elkaar te brengen. Eerst met het doel om te zorgen dat het geld dat Defensie elk jaar investeert vooral in Nederland werd uitgegeven, maar tegenwoordig vooral ook als netwerk.

Defensie is daarnaast een

prachtige klant. De hoge eisen en moeilijke omstandigheden waarin de krijgsmacht haar materiaal gebruikt, motiveert enorm veel innovatie. De defensie-industrie behoort daarmee tot de meest innovatieve sectoren van Nederland. Bijna veertig procent van de werknemers in de sector doet iets met onderzoek en ontwikkeling, in Nederland is dit gemiddeld ongeveer twee procent. ‘Dit is ook logisch,’ zegt Ron Nulkes.

‘Voor militairen is het hebben van de beste spullen essentieel, het kan zomaar het verschil tussen een overwinning en een nederlaag betekenen.’

De NIDV is een unieke organisatie in Nederland. ‘Afgelopen jaar heeft de NIDV bijvoorbeeld een evenement georganiseerd met Defensie om bedrijven te informeren over counter-drone-systemen, waarin Defensie kort-cyclisch wil investeren.’ Defensie heeft via de NIDV een goed platform en toegang tot nieuwe bedrijven, en de NIVD kan bedrijven in contact brengen met de juiste persoon of organisatie bij Defensie. ‘De zekerheid van defensie-opdrachten, de grote productiecapaciteit van de bedrijven, innovatieve kracht van mkb en vernieuwing van startups kunnen zo krachten bundelen. Een echte win-winsituatie.’

WWW.NIDV.EU

DECEMBER 2020 – 13

NIDV

NIDV

Werk aan de bedrading van een F35

Speciale verzekeringen voor jou als militair

Speciaal Family & Friends programma

Als militair kun je optimaal gebruik maken van het voordeel dat Noventas op het gebied van verzekeringen biedt.

Noventas is de ideale partner voor jouw schadeverzekeringen; militair, privé, beroep, bedrijf of als vereniging.

Verzekeringen Defensie Het militaire beroep kent bijzondere risico’s. Noventas kent als verzekeringsspecialist de militaire beroepsrisico’s en heeft hierop een uitgebreid pakket verzekeringen afgestemd. Het Defensie Aanvullings Plan (DAP) en Defensie Ongevallen Plan (DOP) dekken deze beroepsrisico’s af. PTSS en oorlogsrisico zijn in het DOP zelfs meeverzekerd. Zonder poespas via Noventas te regelen. Als Defensiemedewerker krijg je bij Noventas bovendien KORTING op al jouw privé schadeverzekeringen.

Verzekeringen Privé De schadeverzekeringen die Noventas aanbiedt zijn voor zowel militair- als burgerpersoneel en hun gezin als ook voor veteranen en reservisten en hun gezin. Dus ook voor jou privé. Bovenop de collectiviteitskorting ontvang je ook nog een pakketkorting.

Ook een eventuele zorgverzekering kun je gemakkelijk via Noventas regelen.

Ook voor veteranen en reservisten

Waarom Noventas

3 Uniek in Nederland: Ongevallenverzekering 3 Persoonlijk onafhankelijk met PTSS -dekking maatwerkadvies 3 Gratis uitzendcertificaat 3 Pakketkorting op privé3 Snelle schadeafhandeling verzekeringen 3 Geen abonnementskosten 3 Gratis juridische adviesdesk 3 24/7 bereikbaar 3 Extra korting voor 3 Ook dekking bij missies Veteranen en bergingsopdracht

Vrijblijvende offerte? $ Bel +31(0)880 300 100 of $ Stuur een kopie van je polis naar: info@noventas.nl of $ Vul het formulier in op noventas.nl/particulier/ verzekeringscheck/ of

$ Scan de QR code

VERZEKERINGEN

Noventas is partner van Onbekende Helden

www.noventas.nl 0880 300 100

Postbus 200 5660 AE Geldrop

DECEMBER 2020 – 15

INLICHTINGEN

Nieuwe eenheid: het Wapen der Informatiemanoeuvre 20 november 2020 is een historische datum voor de landmacht: een nieuwe eenheid werd opgericht.

‘H

et Wapen van de Informatiemanoeuvre’ houdt zich bezig met het verzamelen en analyseren van nieuwe

informatie. Het belang van informatie voor het optreden van de krijgsmacht neemt door technologische ontwikkelingen toe. Het nieuwe wapen zal andere eenheden voorzien van informatie om de missiedoelen te behalen en nevenschade te voorkomen.

De eenheid is opgedeeld in twee

korpsen: Korps Inlichtingen en Veiligheid (I&V) ‘Prinses Alexia’ en het Korps Communicatie & Engagement (C&E) ‘Prinses Ariane’.

De Militaire Courant zag een onderdeel van het Korps I&V in actie tijdens een oefening waarin mogelijke terroristen werden opgepakt.

JISTARC

Speciaal opgeleide militairen verzamelen forensisch bewijsmateriaal.

16 – MILITAIRE COURANT

LO&Sportinstructuur Defensie biedt een grote verscheidenheid aan functies. Deze keer in de schijnwerpers: de werkzaamheden van een LO&Sportinstructeur bij de Koninklijke Landmacht.

Wie Wat Waar

Sergeant Annema LO&Sportinstructeur Johannes Postkazerne, Havelte

Wat houdt de functie in?

‘Als LO&Sportinstructeur binnen de Koninklijke Landmacht (KL) ben je verantwoordelijk voor het voorbereiden, uitvoeren en nabespreken van sportlessen. Het doel van de lessen is om fysieke fitheid en mentale weerbaarheid te trainen van eenheden en individuen. Dit is essentieel voor gezond en inzetbaar personeel binnen de KL. Eenheden sporten meerdere keren per week, gemiddeld wel drie keer.’

Militaire opleiding

De opleiding tot LO&Sportinstructeur is als volgt opgebouwd: Algemene Militaire Opleiding (AMO) Vijftien weken Algemene Kader Opleiding (AKO) Tien weken.

Hier leer je les- en leidinggeven.

Algemene Kader Vorming (AKV) Vijftien weken Je leert leidinggeven onder verzwaarde omstandigheden zoals tijdsdruk en slaapdeprivatie.

Vaktechnische Opleiding (VTO) sport Achttien weken

‘Voor de functie van LO&Sportinstructeur binnen de krijgsmacht heb je minimaal een mbo-diploma niveau 4 nodig. Het diploma moet gericht zijn op sport en bewegen.

‘Voordat je start aan de Algemene Militaire Opleiding (AMO) word je van top tot teen onderzocht. Denk aan het testen van zicht en gehoor, maar ook een psychologische test hoort daarbij. Zodra je alle testen en keuringen met goed gevolg hebt doorlopen, mag je beginnen aan de opleiding.

‘Het eerste deel van de opleiding is de AMO. Dit doe je op de Koninklijke Militaire School (KMS) in Ermelo. De AMO duurt vijftien weken. Tijdens deze opleiding leer je de basisvaardigheden van het militair zijn. Denk hierbij aan schieten, kaartlezen en exercitie. Deze vaardigheden moet iedere militair beheersen en komen daarom regelmatig terug in de opleiding. Daarnaast leer je samenwerken en nieuwe bewegingsvaardigheden tijdens de sportlessen, maar ook leer je hoe je jezelf sterker en fitter maakt.

Een erg leuke en leerzame periode waarin je jezelf meer en meer militair begint te voelen.

‘Hierna volgen de Algemene Kader Opleiding en Algemene Kader Vorming. Zodra je geslaagd bent voor de KMS start je met de Vaktechnische Opleiding Sport (VTO Sport).

Deze opleiding zit in Amersfoort en duurt achttien weken. De eerste weken krijg je vooral les van de ervaren instructeurs die de opleiding tot LO&Sportinstructeur verzorgen. Denk hierbij aan hindernisbaantraining (hoe neem je die hindernissen technisch goed), Militaire Zelfverdediging (MZV) maar ook krachttraining (hoe voer je een squat technisch goed uit).

Daarna begin je al snel met het lesgeven aan je eigen groep en ga je stages lopen op verschillende legerplaatsen in het land; daar leer je natuurlijk het meeste van, omdat het een reëel beeld geeft van het werken op de sportgroep!

Tevens ben je bezig om jouw eigen praktijkvaardigheid te ontwikkelen. Erg belangrijk, want alle deelnemers kijken naar jou wanneer jij een voorbeeld moet geven.

Een voorbeeld moet het perfecte plaatje zijn, ook wanneer je bijvoorbeeld op vier meter hoogte over een hindernis moet klimmen op de hindernisbaan. Als LO&Sportinstructeur moet je allround zijn.’

Taken ‘De taken die behoren tot de functie van LO&Sportinstructeur zijn voornamelijk het geven van instructie, training en het afnemen van testen. Een test die we afnemen is de Defensie Conditie Proef (DCP). De zwaarte van een test is afhankelijk van het functiecluster. Een laag functiecluster heeft minder hoge eisen dan een hoog functiecluster. De functieclusters gaan van 1 (laag) tot en met 6 (hoog). Een LO&Sportinstructeur heeft functiecluster 4.

‘Ik zit in het cluster 44 Pantserinfanteriebataljon. Zaken die

besproken worden zijn: hoe staat een eenheid er mentaal en fysiek voor en hoe gaan we de komende weken verder? Er zijn ook regelmatig sportevenementen op de legerplaats of in het land.

‘Als LO&Sportinstructeur kun je elders in het land worden gevraagd voor steun. Je bent dan bijvoorbeeld een dag of een paar dagen op een andere legerplaats werkzaam. Tevens zijn er regelmatig trainingen en oefeningen in het buitenland. Denk hierbij aan Grensverleggende Activiteiten (GVA) of wintertraining.

Als je de juiste bevoegdheden hebt, kun je hier regelmatig voor in aanmerking komen. Zoals je kunt lezen is een baan binnen de LO&Sportorganisatie een mooie en uitdagende baan waar je veel ruimte hebt om jezelf op allerlei gebieden te ontwikkelen!’

Leukste bezigheid ‘Het leukste van het werk is de afwisseling; geen dag is hetzelfde.

De ene keer geef je sportles aan een parate eenheid en de andere keer geef je sportles aan een opleiding (AMO). Beide eenheden vragen een andere aanpak van lesgeven. Tijdens de AMO staat gedragsverandering meer centraal en bij de parate eenheden het trainen. De parate eenheid heeft duidelijke instructies nodig over de doelstelling van de les en de organisatie. Op basis daarvan gaat de eenheid “aan de bak”. Dat is altijd mooi om te zien. Als instructeur loop je rond om uitvoeringen te controleren, te motiveren en stimuleren waar nodig.

‘Buiten de sportlessen om heb je als LO&Sportinstructeur regelmatig contact met de eenheid waar je verantwoordelijk voor bent. Je bent voor hen het aanspreekpunt op sportgebied. Door de vele oefeningen van een eenheid gedurende het jaar, is het belangrijk dat je goed weet wan-

DECEMBER 2020 – 17

MIJN FUNCTIE

neer en waar de eenheid traint om op die manier continuïteit te bieden in het trainingsprogramma.

Het komt om die reden ook voor dat je als LO&Sportinstructeur meegaat met oefeningen. De ervaringen die je daar opdoet kun je gebruiken voor taakspecifieke elementen tijdens de sportlessen.

Een militair heeft tijdens oefeningen namelijk heel wat zaken bij zich. Denk aan wapen, helm en scherfvest. Om die reden sporten de eenheden niet alleen in sporttenue, maar komen ze ook regelmatig met wapen, helm en

DEFENSIE

Sergeant Annema

scherfvest naar de sport toe om te trainen.’

Doorgroeimogelijkheden ‘Binnen Defensie zijn er vele doorgroeimogelijkheden. Intern bij de LO&Sportorganisatie KL kun je vele functies in de rang van sergeant, sergeant-majoor en adjudant krijgen.

‘Het is ook mogelijk om van onderofficier naar officier door te ontwikkelen. Dit kan alleen als je in het bezit bent van het juiste diploma. Het diploma moet minimaal een hbo-opleiding aan de

Academie Lichamelijke Opvoeding (ALO) zijn. Het is ook mogelijk om de LO&Sportorganisatie (tijdelijk) te verlaten en bij een ander wapen of dienstvak aan het werk te gaan. Daarnaast kun je bijvoorbeeld overstappen van de landmacht naar de luchtmacht.

‘Een carrière buiten Defensie is ook mogelijk. Om je kansen hierop te vergroten kun je door Defensie verzorgde opleidingen volgen.’

SERGEANT ANNEMA VERTELDE NOG MEER OVER ZIJN WERK! OP WWW.MILITAIRECOURANT.NL VERSCHIJNT BINNENKORT HET HELE VERHAAL.

Voor de geschiedenisliefhebber en de modelbouwer, hét boek over Nederlands-­Indië

www.geromybv.nl Geromy -­ voor het behoud van het luchtvaarthistorisch erfgoed

Uitgeverij Geromy BV Zonnebaan 54 3542 EG UtrechtTel. 030 2617221 info@geromybv.nl

DECEMBER 2020 – 19

COLUMN

Slagveld, Mali… Malieveld Z

oals elke militair weet is ‘(alle) oorlogsvoering gebaseerd op misleiding’. Deze fameuze quote van de Chinese generaal Sun Tzu uit zijn boek De kunst van het oorlogvoeren wordt aan elke cadet geleerd. Wie de tegenstander en zichzelf goed kent, hoeft geen verwoestende slagen aan te gaan en kan dus ook niet meer verliezen. En hoewel de krijgsmacht is opgeleid om te kunnen vechten en daarbij zelfs het ultieme offer te brengen, wil zij het liefst een gevecht voorkomen of de tegenstander daarvan weerhouden. Altijd bezig de tegenstander haar wil op te leggen, af te schrikken en te weerhouden van optreden. Informatie vergaren, desinformatie ontleden en misleiding ontkrachten horen daar al bij zolang de mensheid conflicten uitvecht. De landmacht doet al jaren aan een meer gerichte vorm van informatie-gestuurd optreden.

Hierbij wordt informatie verzameld en verwerkt, zodat tegenstanders sneller en doeltreffender kunnen worden bestreden. Tijdens de Minusma-missie in Mali (2014– 2019) noemde defensieminister Jeanine Hennis dat ‘ogen en oren’.

Voor de VN-missie en de Malinese regering was die inzet zo belangrijk dat men Nederland smeekte om langer te blijven. De hele bijdrage, alle 1200 eendaagse en 120 meerdaagse patrouilles en de inzet van geavanceerde sensoren en helikopters stonden in dienst van de informatievergaring voor het hoofdkwartier in Bamako. Maar ook in Uruzgan, waar Nederlandse militairen een Afghaanse provincie moesten vrijhouden van taliban, speelde informatie een cruciale rol. Niet alleen het vergaren ervan, ook het uitsturen van een boodschap, of ‘information manoeuvre’. Zo was het soms al genoeg om de motoren van een Apache in Kamp Holland te starten om daarmee een TIC (troops in contact) in Tarin Kowt te voorkomen. De talibanspotters in de buurt van het Nederlandse kamp deden immers hun voorspelbare werk via de tamtam.

De battlefield is dus eigenlijk ook altijd een informatie-omgeving. Maar de opkomst van internet en social media zijn daarin nu een gamechanger. In 2030 groeit de wereldbevolking naar ongeveer negen miljard mensen, waarvan negentig procent op de een of andere manier toegang heeft tot het world wide web.

Veelal via goedkope devices, bijvoorbeeld thuis afgeleverd door het Chinese AliExpress. Mensen over de hele wereld abonneren zich op nieuwsgaring en de

algoritmes van het internet versterken hun information-bias. Voor grote techbedrijven is dat commercieel interessant, maar voor autoritaire staten is het vooral een goedkoop middel om onrust en verwarring te stichten in open democratieën. Omdat kwalitatieve journalisten en reguliere media hun monopolie op informatie kwijt zijn, verandert de battlefield van ideeën en gerichte en ingerichte beïnvloeding razendsnel. De nationale praattafels van de Nederlandse televisie (Op1 of Jinek) leven in de illusie dat ze het gesprek van de dag brengen. Met een productieteam van tientallen mensen kluisteren ze een half miljoen Nederlanders aan de buis. Maar één vlog van Nikki Tutorials bereikt dertig miljoen kijkers waarna zij op de bank bij Ellen DeGeneres zit.

Ons vrije Westen is kwetsbaar geworden. Kwetsbaar voor snel opkomende publieke opinies. Dat zien ook onze tegenstanders en die buiten dat uit. Net als in de Koude Oorlog opereren zij net onder de drempel van conventionele militaire inzet. Die confrontatie willen ze zelfs liever niet aan. De kosten ervan zijn te hoog; zowel in mensenlevens als geld.

Maar het opzwepen van opinies en emoties die aanzetten tot binnenlandse intimatie en geweld met vals nieuws, zelfs augmented reality is een veel effectiever en goedkoper toneel om ons te dwingen onze vrijheden telkens opnieuw te verdedigen. Vals nieuws over MH17 wordt bijvoorbeeld in Rusland geproduceerd en verspreid door nuttige handlangers.

Hetzelfde informatie-gestuurde optreden dat hearts en minds moest winnen in Afghanistan, dat boots on the ground zette in Mali, gebruikt de landmacht nu om haar derde grondwettelijke hoofdtaak te vervullen: in ons eigen land. Bijvoorbeeld om te anticiperen op bijstandsverzoeken van civiele bestuurders (woedende boeren in Den Haag), maar ook om COVID19-patiënten snel en veilig over de ic’s van onze ziekenhuizen te spreiden. Om dat te doen gebruikt de landmacht openbare bronnen en beschikbare data om veiligheidsanalyses te maken. En zolang daarbij geen persoonsgegevens bij worden gebruikt of geaggregeerd en opgeslagen is daar helemaal niets mis mee.

De gemiddelde data-redactie van een willekeurige krant, zeg NRC Handelsblad, doet niet anders om haar artikelen te adstrueren met infographics.

HAN TEN BROEKE

Han ten Broeke was van 2006-2018 Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij was woordvoerder Buitenlandse Zaken en werd in 2012 voorzitter van de vaste commissie voor Defensie. Nu werkt hij als Director Political Affairs bij het Haags Centrum voor Strategische Studies.

20 – MILITAIRE COURANT

Sadet Karabulut In 2021 neemt Sadet Karabulut afscheid van de Tweede Kamer en dus ook van de portefeuille Defensie die ze sinds 2017 beheerde. We vragen haar wat haar is bijgebleven en hoe ze kijkt naar de krijgsmacht en de toekomst van deze organisatie.

DOOR NIELS ROELEN

Je bent al heel wat jaren actief in de Kamer en hebt de laatste drie jaar Defensie in je portefeuille. Hoe kijk je daarop terug?

‘Eind 2006 ben ik in de Tweede Kamer gekomen, nu zit ik er dus veertien jaar. Ik had vrij weinig met het militaire apparaat, maar het contact met de soldaten, de mensen op de werkvloer, heb ik altijd heel indrukwekkend gevonden.

Daar zitten ook heel pijnlijke verhalen tussen zoals mensen die ziek zijn geworden van hun werk bij Defensie, maar daartegenover staat de mogelijkheid, de eer om als Kamerlid op bezoek te gaan in een missie zoals Afghanistan. De openheid waarmee de militairen daar over hun werk vertellen, ondanks dat de SP een andere kijk heeft op de inzet van militairen, is bijzonder. Als ik dan zie hoe zij naar eer en geweten en onder moeilijke omstandigheden hun werk doen, hebben ze daar mijn hart toch wel mee gestolen.’

Wat is die andere kijk?

‘Als je kijkt naar de oorlog tegen terreur en de inval in Irak, zijn dat niet de manieren waarop problemen worden opgelost. Oog om oog, tand om tand werkt niet. Een van de redenen dat ik de politiek ben ingegaan, is omdat ik geloof dat we veel meer vrede kunnen creëren in de wereld met andere oplossingen dan militair ingrijpen. Mijn passie zit in het zoeken naar die oplossingen.’

Je hebt een Turks-Koerdische achtergrond en komt dus uit een omgeving waar mensen nog steeds dagelijks moeten vechten voor hun vrijheid. Ligt het dan niet eerder voor de hand om de keuze van militairen te ondersteunen?

‘Dat je je vrijheid en rechten moet bevechten heb ik natuurlijk met de paplepel ingegoten gekregen. En dat ik in een strijd altijd aan de kant van de onderdrukte volkeren sta, is mijn politieke overtuiging. Het is iets anders dan zoals het soms gebracht wordt, namelijk

dat het zou gaan over vrijheid van meningsuiting en democratie. De oorlogen in Irak en Afghanistan gaan over andere belangen, namelijk geopolitiek en in het geval van Irak ook in het bijzonder olie, olie en olie. Ik ben ook niet principieel tegen de inzet van militaire middelen. Ik ben eveneens geen pacifist, maar je moet wel uiterst terughoudend zijn met een militaire oplossing. De resultaten van de afgelopen decennia laten ook zien dat alleen soldaten sturen geen oplossing is, daar is meer voor nodig.

‘Ik herinner me ook de Kamerdebatten goed waarin geroepen werd dat we de taliban eronder moesten krijgen. Inmiddels zijn we twintig jaar verder, maar wat heeft dat nu gebracht? Het wrange is dat die politieke debatten dus niets zeggen over de inzet van al die mannen en vrouwen die daar op missie zijn of zijn geweest. Dit gaat over de politieke verantwoordelijkheid.’

Waar gaat dat mis?

‘Er zijn wel situaties waarin je vrede moet maken of ondersteunen, maar ik vind dat je van buitenaf geen democratie kunt opleggen. Landen moeten hun eigen soevereine besluiten kunnen nemen. Wat mij daarin opvalt en nog het meeste stoort, is dat Nederland geen eigen buitenlandbeleid heeft. Het wordt zo niet uitgesproken, maar het is echt waar. Waar wij inzetten en missies politiek steunen, is dat omdat de bondgenoten zoals de NAVO en de VS dat van ons vragen. Besluiten die regelmatig ook in een bepaalde heimelijkheid genomen zijn, passen niet in de openheid van onze democratie. Dat is onhoudbaar.’

Als ik je goed begrijp, maak je een onderscheid tussen de politieke keuzes en het respect voor de mensen op de werkvloer. Toch valt, bijvoorbeeld bij jouw tweet over Hawija, op dat de politiek het van zich af laat glijden en de werkvloer zich zo aangevallen voelt.

‘In de tweet schrijf ik met geen letter over de piloten en ik spreek inderdaad de poli-

DECEMBER 2020 – 21

INTERVIEW

‘Mijn passie zit in het zoeken naar oplossingen’

JITSKE SCHOLS

Founder

Hoofdpartner

DECEMBER 2020 – 23

INTERVIEW ‘Voor mij hoeft er geen mooi-weershow gehouden te worden, ik begrijp hoe oorlog werkt.’

Sadet Karabulut

tici aan. In de Kamer vragen wij naar de gebeurtenissen en iedere keer krijgen we te horen dat er precisiebombardementen uitgevoerd zijn en vertelt men dat er geen burgerslachtoffers gevallen zijn. Als blijkt dat alles anders is, is dat een enorme miskleun. Dat heeft de minister nota bene zelf gezegd. Vervolgens wordt het politieke debat geframed door te wijzen naar de piloten. Waar het volgens mij in de debatten over zou moeten gaan, zijn de vragen: wat is daar gebeurd, waarom is het verzwegen en waarom willen de politici tot op de dag van vandaag niet dat het uitgezocht wordt?

‘Voor mij hoeft er geen mooi-weershow gehouden te worden, ik begrijp heus hoe oorlog werkt. Maar ik roep de minister wel ter verantwoording over het feit dat hierover bewust gezwegen wordt en ik laat merken dat ik andere keuzes zou maken. Ook piloten hebben mij overigens, zowel direct als indirect, laten weten dat ze niet begrijpen dat de politiek hier niet opener over is.’

Welke keuzes zou jij dan maken?

‘Wij kunnen best deelnemen aan vredesmissies, maar niet meer aan missies in het hoogste geweldsspectrum. Ik geloof dat we moeten focussen op een compactere krijgsmacht met de focus op de zaken waar Nederland goed in is. Namelijk meer overleggen met andere Europese landen. Tegelijkertijd zijn gesprekken met bijvoorbeeld Rusland noodzakelijk om in te zetten op ontwapening. Dan denk je dus vanuit een totaal ander perspectief. De missies waar we wel aan deelnemen, moeten we toetsen aan effectiviteit en proportionaliteit. De volkenrechten wegen daarbij heel zwaar.’

Als ik kijk naar de ontwikkelingen die er op dit moment in de wereld gaande zijn, is het dan niet een naïeve gedachte om de krijgsmacht in te laten krimpen?

‘Ik ga niet zomaar mee in het frame dat de wereld onveiliger wordt en je daarom geen andere keuze hebt dan miljarden te blijven investeren in beveiligen en bewapenen. Als je de Russische en de Chinese investeringen in hun defensieapparaat beziet, is dat veel minder dan wat Europa en de VS aan Defensie uitgeven. Militair gezien is meer geld geen oplossing. De war on terror heeft ons ook niet minder terrorisme opgeleverd. Ik schreef daar een pamflet over: Permanente oorlog. Na bijna twintig jaar oorlog is er juist meer terrorisme. Terroristen profiteren van de chaos die ontstaat in

de landen waar we ingrijpen, blijkt keer op keer. We moeten dus naar een andere veiligheidsstructuur.’

Maar in de defensievisie die recent is gepresenteerd is men duidelijk, toch?

‘Ze maken alleen geen keuzes. Ze willen alles. Het grootste, het beste, het sterkste en vragen om dertien tot zeventien miljard extra. Dat is niet realistisch.’

Op welke punten uit die visie zou Defensie zich moeten richten, of wat mist er?

‘Ten eerste moeten we ons veel meer richten op nieuwe vertrouwenwekkende maatregelen binnen Europa en veel minder leunen op Amerika. Vervolgens moet je alle kernwapens ontmantelen en verwijderen. Ten slotte moet je gaan kijken naar de competenties van eenheden en dus ook: wat draag je buiten dat hoogste geweldsspectrum bij. We moeten erop vertrouwen dat minder “agentje” spelen in de wereld ook tot gevolg heeft dat er minder ellende in die landen zelf ontstaat en dat dat dus ook niet deze kant op komt.’

Zijn we in dat opzicht betweters; leggen we onze normen en waarden op aan de rest van de wereld?

‘Dat wordt zo gepresenteerd. Vrijheid is natuurlijk een prachtige waarde en dat gun ik iedereen, maar vergeet niet dat volken beschikken over een zelfbeschikkingsrecht. Ze moeten zelf hun weg vinden. We kunnen hen daar natuurlijk in steunen door juist het internationaal recht te versterken in plaats van een nieuw imperialisme vorm te geven.

Syrië, Afghanistan, Irak laten toch zien dat het niet werkt?

We zijn binnen de SP overigens geen pacifisten, wij vechten voor rechtvaardigheid.’

Wat ga je nu doen?

‘Dat weet ik nog niet. Er ligt een wereld voor me open, maar de komende maanden ben ik nog wel even zoet met mijn Kamerwerk. Daar wil ik tot de laatste dag alles voor geven, al is er inmiddels wel ruimte aan het ontstaan voor wat ik na maart ga doen.’

Jouw hele leven sta je al op de barricades, dus op welke barricade komen we je tegen?

‘Dat zal ook niet stoppen! Alleen zal ik niet meer vanuit de Tweede Kamer vechten voor een betere wereld.’

24 – MILITAIRE COURANT

YAMAHA FJR1300A Defensie maakt gebruik van speciaal materieel. Dit keer presenteren wij de Yamaha FJR1300A-motorfiets.

D

e Yamaha FJR1300A is de standaard motorfiets van de Koninklijke Marechaussee. Deze motorfiets werd vanaf 2015 ingevoerd ter vervanging van de FJR1300K-variant en is meer gestroomlijnd dan zijn voorganger. Ook heeft het een hoger verstelbaar windscherm en bredere kuip voor windbescherming. In tegenstelling tot de civiele motorversie met duozit heeft de marechaussee-uitvoering een monozit met mobilofoonkoffer en zijn er voorzieningen toegevoegd die het rijden met optische en geluidssignalen mogelijk maken: een zwaailichtpaal, stopborden aan voor- en achterzijde en LEDflitsers. Voor de communicatie zijn onder meer een bluetoothfunctie voor de mobiele telefoon en een C2000-mobilofoon in het geheel geïntegreerd.

Van de 172 nieuwe motorfietsen die de marechaussee gebruikt zijn er 130 bestemd voor de normale politie- en patrouilletaken. Twaalf motoren zijn speciaal uitgerust voor het begeleiden van bijzondere transporten en dertig stuks worden in duo- en enkelzituitvoering gebruikt voor opleidingsdoeleinden.

SPECIFICATIES:

Gewicht 330 kilo Snelheid 230 km/h Vermogen 106 kW Inzet bij Mobiel Toezicht Veiligheid, de wettelijke controletaak in het grensgebied; beveiliging waardetransporten van De Nederlandsche Bank; ceremoniële taken; escortes; surveillances.

Yamaha FJR1300A

DECEMBER 2020 – 25

FACTSHEET

DEFENSIE

26 – MILITAIRE COURANT

Northwave: over kennis en gelukkige mensen Northwave, een cybersecurity-bedrijf gespecialiseerd in integrale informatiebeveiliging, werd in het najaar van 2020 door Defensie bekroond als Beste Reservistenwerkgever. Reden genoeg voor de Militaire Courant om met CEO Steven Dondorp in gesprek te gaan over het bedrijf en het Reservistenprogramma.

DOOR MIREILLE BREGMAN

B

ij Northwave heeft vijftien tot twintig procent van de 140 medewerkers een relatie met en achtergrond in Defensie of andere geüniformeerde diensten. Omdat het bedrijf zich graag maatschappelijk verdienstelijk maakt, is Northwave Reservistenwerkgever geworden: medewerkers kunnen op deze manier zowel voor Defensie als in hun vakgebied werken. Steven Dondorp legt uit dat cyber security een containerbegrip is, maar dat er op dit gebied vele specialismen zijn.

Wat doet Northwave op het gebied van cyber security?

‘Wat wij doen is een integrale benadering op cyber security, waarbij het gaat om de security operations voor onze klanten. Hierbij maken we geen onderscheid tussen technologie, opleiden, consultancy werk, preventief werk, of het hebben van een Security Operations Center. Bedrijven doen vaak zelf al veel op het gebied van cyberveiligheid. Wat daarin ontbreekt, vullen we aan. Zo zorgen we er met onze klanten voor dat het aanbrengen en uitvoeren van hun digitale veiligheid compleet is. We werken het liefst voor middelgrote organisaties. Die hebben een serieuze uitdaging, maar vaak niet de mogelijkheden om zelf grote teams op de been te houden.

Dan nemen wij die taken integraal over. Die interdisciplinaire aanpak, dat kunnen in Nederland maar heel weinig andere

bedrijven. De meeste van onze concurrenten moeten het toch vooral van een technische benadering hebben; het zijn eigenlijk ITbedrijven. Daarom groeien we ook per jaar met 45%. Cyber security is een complexe wereld.’

Waarom zijn jullie de samenwerking met Defensie door middel van het Reservistenprogramma aangegaan?

‘Kort gezegd: onze mensen worden er gelukkig van en Defensie vindt ons een interessante partij.

Wij hebben specifieke expertise die Defensie kan gebruiken en wij krijgen er betere mensen van.

‘Er werken bij Northwave veel personen die uit Defensie getreden zijn of gewerkt hebben bij de Politie, maar nog wel affiniteit met deze beroepsgroepen hebben. Met dit programma werken ze deels nog voor de krijgsmacht en deels voor een commerciële werkgever. Oud-defensiemedewerkers hebben vaak een mooie diensttijd gehad, maar misten soms iets of hadden een andere reden om Defensie te verlaten.

Op deze manier blijven ze toch betrokken bij de zaak.

‘Onze mensen hebben het maatschappelijk belang hoog in het vaandel staan. Bij Northwave koppelen we dat ook aan hun ontwikkeling. Daardoor zijn we een enigszins aspecifieke commerciele organisatie. Enerzijds moeten

TENCATE

we het net als elk ander bedrijf van de winst hebben om de salarissen te kunnen betalen, anderzijds is winst voor ons niet het belangrijkst. We willen graag nuttig zijn binnen het grote geheel van de maatschappij: cybercriminaliteit voorkomen, en specifieke kennis leveren die veel gevraagd wordt. De maatschappij kan er zo breder van profiteren. Northwave werkt met delicate en vertrouwelijke kwesties, net als Defensie natuurlijk, waarvan de integriteit gewaarborgd moet worden.

Dit Reservistenprogramma is dus een prachtige mogelijkheid om op een gestructureerde manier een zinvolle bijdrage te leveren aan de maatschappij.’

DECEMBER 2020 – 27

IN BEDRIJF

CEO Steven Dondorp (links) ontvangt de prijs namens Northwave.

Wat voor gevolgen heeft deze samenwerking voor jullie bedrijf?

‘Hoewel het onze mensen dus gelukkiger maakt, worden we er als commercieel bedrijf soms minder gelukkig van. Planningtechnisch is het soms een ramp. Als mensen na trainingsweekenden of zware missies terugkomen, hebben ze vaak hersteltijd nodig. Dat gebeurt natuurlijk in “onze” tijd, dus krijg je hogere ziekteverzuimcijfers. Voltijdsmilitairen zullen erom lachen, maar reservisten doen soms maanden achter elkaar niets bij Defensie en moeten dan plotseling zwaar fysiek werk doen. Het hakt erin als je een paar nachten achter elkaar uit je bed gelicht wordt en eigenlijk op

maandagochtend weer op je werk moet verschijnen. Het vraagt van zowel de werknemer als de werkgever flexibiliteit; als werkgever moet je het echt willen.’

Wat was uw reactie toen Northwave tot beste Reservistenwerkgever werd uitgeroepen?

‘Het was een hele grote verrassing toen Northwave werd uitgeroepen.

We zijn een nichebedrijf. In ons werkveld zijn we weliswaar een van de grootste, maar qua werknemersaantallen zijn we relatief klein. Onze medewerkers hebben Northwave zelf genomineerd en als beste Reservistenwerkgever bij Defensie op de kaart gezet. Ik vind als bestuurder een prijs een mooie

bijkomstigheid, maar het gaat mij om de mensen. Daarom organiseren we maandelijkse kennissessies over het Reservistenprogramma om andere Northwave-collega’s bewust te maken van de reservistenactiviteiten. In het cybervakgebied leren we niets nieuws van Defensie, wel over de vorming van mensen, leidinggeven en het uitvoeren van grootschalige operaties. Defensie blinkt uit in die randvoorwaardelijke zaken en dat zie ik terug bij onze werknemers.

Zo is er een mooie wisselwerking tussen twee heel verschillende organisaties: onze mensen delen onze kennis, wij zien er gelukkige collega’s voor terug.’

WWW.NORTHWAVE-SECURITY.COM

+HW YHUWUHNSXQW YRRU YHUDQGHULQJ EHQ MH]HOI

; -=];Ѵor;m r;ubo7; _;00;m ;;Ѵ (;|;u-m;m omv Ѵ-|;m ;|;m ]u--] l;;u

0;];Ѵ;b7bm] -m 7; 1o-1_;v -m m0;h;m7; ;Ѵ7;m |; bѴѴ;m om| -m];mĺ );

]--m om ; 7b;mv| ;uѴ;mbm] 7-m ooh b|0u;b7;m ol --m 7; ; 0;_o;=|; |;];lo;| |; hol;mĺ ); l-h;m v-l;m l;| f ѴѴb; 7; v|-r -m Ş)b; ;m hŞ m--u Ş b| ;m hŞĺ

); _;Ѵr;m 0bf

(HQ SHUVRRQOLMNH YHUGLHSLQJ QDDU MH]HOI 9DQ VWLOVWDQG RI ZHUN QDDU DQGHU

ZHUN 2QGHUVWHXQLQJ RS KHW ZHUN :DW NXQQHQ GH YULMZLOOLJHUV YDQ 2QEHNHQGH +HOGHQ YRRU MRX EHWHNHQHQ"

)ouhv_or Ş)b; 0;m bhĵŞ *O FFO XPSLTIPQ WBO ESJF EBHFO HBBO XF TBNFO NFU KPV BBO EF TMBH NFU EF FMFNFOUFO WVVS XBUFS MVDIU FO BBSEF EJF BMT NFUBGPSFO EJFOFO WPPS CFQBBMEF QFSTPPOMJKLF FJHFOTDIBQQFO PG DMVTUFST WBO FJHFOTDIBQQFO 0OUEFL KPVX QFSTPPOMJKLF FMFNFOUFOWJFSIPFL PN NFFS [JDIU UF LSJKHFO PQ KF LXBMJUFJUFO WBMLVJMFO VJUEBHJOHFO FO POUXJLLFMWFSMBOHFOT %BBSNFF LSJKH KF NFFS CFFME WBO KF[FMG FO XFFU KF CFUFS XBU KJK XJMU

YRRU GH YROJHQGH VWDS LQ MH ORRSEDDQ LQ GH]H GDDJVH WUDLQLQJ ELHGHQ ZLM MH KDQGYDWWHQ MH]HOI WH SUHVHQWHUHQ FRPSHWHQWLHV JRHG RS SDSLHU WH NULMJHQ HQ WH SUHVHQWHUHQ RS R D 6RFLDO 0HGLD

o01o-1_bm] +HE MH HHQ PRRLH QLHXZH EDDQ JHYRQGHQ PDDU ORRS MH WLMGHQV KHW ZHUN WHJHQ GLQJHQ DDQ GLH MH QLHW KDG YHUZDFKW ZLM KHOSHQ MRX HQ MRXZ QLHXZH ZHUNJHYHU RQ WKH MRE ]RGDW MLM HHQ VXFFHV NXQW PDNHQ YDQ MH QLHXZH XLWGDJLQJ

m ; 1o-1_;v 2Q]H FRDFKHV $S YDQ *DPHUHQ .OD]LQD YDQ +RXZHOLQJHQ HQ 5RE YDQ 5LMQ

VWHOOHQ ]LFK RS RQEHNHQGHKHOGHQ QO YHUGHU DDQ MH YRRU $S .OD]LQD HQ 5RE ]LMQ ]HOI ZHUN]DDP JHZHHVW ELM GHIHQVLH VSUHNHQ MRXZ WDDO HQ VQDSSHQ MRXZ XLWGDJLQJHQ =LM KHEEHQ HHQ UXLPH HUYDULQJ LQ FRDFKLQJ HQ EHJHOHLGLQJ YDQ EXUJHUV HQ PLOLWDLUHQ ELM 'HIHQVLH HQ ]HWWHQ ]LFK PRPHQWHHO DOV YULMZLOOLJHU LQ YRRU 2QEHNHQGH +HOGHQ

-|- ;m --ml;Ѵ7bm] :LO MH MH DOYDVW DDQPHOGHQ RI PHHU LQIRUPDWLH" 6WXXU GDQ HHQ PDLOWMH QDDU LQIR#RQEHNHQGHKHOGHQ QO +RXG RQ]H ZHEVLWH HQ )% SDJLQD LQ GH JDWHQ YRRU GDWD HQ ORFDWLHV

m7b b7 ;Ѵ; 1o-1_bm] ,V KHW QRGLJ GDW MH DOV GHHOQHPHU QD DIURQGLQJ YDQ GH ZRUNVKRS :LH %HQ ,N " EHKRHIWH KHEW DDQ LQGLYLGXHOH EHJHOHLGLQJ GDQ LV GLW QX RRN PRJHOLMN 6DPHQ EHNLMNHQ ZH MRXZ ZHQVHQ HQ PRJHOLMNKHGHQ 8LWHUDDUG LV GLW WUDMHFW PDDWZHUN 'H VHVVLHV YLQGHQ LQ HHQ YHLOLJH RPJHYLQJ SODDWV

"oѴѴb1b|-|b; |u-bmbm] -H ZHHW ZDW MH ZLOW HQ MH EHQW NODDU

www.onbekendehelden.nl of download de app voor Appstore en voor Playstore 'H]H SDJLQD LV RSJHPDDNW PHW 'RFXĆ OOHU ZZZ GRFXĆ OOHU QO RQEHNHQGHKHOGHQ

VETERANENVERHAAL

DECEMBER 2020 – 29

Alex Spanhak

ALEX SPANHAK ‘What the fuck doe ik hier?’

Alex werd in zijn militaire loopbaan tweemaal uitgezonden naar Afghanistan. Voor zijn dappere optreden bij één van de vele gevechten tijdens zijn laatste uitzending in Deh Rawod werd hij onderscheiden met de Koninklijke Dapperheidsonderscheiding het Bronzen Kruis. Een paar jaar later wordt hij echter afgekeurd als militair en gediagnosticeerd met PTSS. Gedreven werkt hij aan zijn herstel en inmiddels zet hij zijn eigen ervaring en opgebouwde kennis in om veteranen bij te staan, zodat ze de juiste hulp krijgen en ook een beter leven kunnen realiseren.

‘O

ver mijn twee uitzendingen naar Afghanistan heb ik al veel verteld de afgelopen jaren. Vooral die laatste uitzending naar Deh Rawod was heftig. Daar hebben wij veel meegemaakt. Met als dieptepunten voor ons team de dood van Martijn Rosier en Tim Hoogland. Sinds die tijd is mijn mindset veranderd. Kort na de dood van Tim bekroop mij de gedachte: “What the fuck doe ik hier? Ook ik ga hier dood.” Die gedachte gaf mij een soort rust. Ik heb overigens geen spijt van mijn missies. Er zijn mensen overleden, ik ben beschadigd en daarom ben ik vandaag ook wie ik ben en doe ik wat ik doe. En af en toe is ook een deel van mij boos en verdrietig.

‘Het werk dat ik nu – als burger voor Defensie – doe, vind ik geweldig. Iedereen heeft in mijn ogen namelijk recht op een goed leven. En als ik daar veteranen die het heel moeilijk hebben mee kan helpen, ook al is het er maar één, dan doe ik dat graag. Met dezelfde drive die ik als militair had, zet ik mij nu in om veteranen te helpen die de weg naar de reguliere zorg nog niet kunnen vinden. Het verschilt per veteraan hoe lang je hem of haar begeleidt. Het begint in ieder geval met proberen contact te leggen, een buddy te zijn en vertrouwen op te bouwen. Bij sommigen veteranen die ik begeleid, zijn er maar twee contactmomenten en dan wordt het opgepakt door de reguliere

zorg. Maar er zijn er ook bij met wie ik al vijf jaar praat.

‘Of ik goed ben in mijn werk voor het team Aandachtmijders van het Veteraneninstituut moeten anderen maar beoordelen. Ik kan mij wel voorstellen dat het scheelt dat ik zelf een tijd op zoek ben geweest om de weg naar de reguliere zorg te vinden. En natuurlijk ook dat ik verschillende gerichte opleidingen heb gevolgd.

‘Ik weet niet zo heel veel van de veteranenwereld en bij het eerste mailtje waarin stond dat ik genomineerd was voor de Witte Anjer Prijs dacht ik echt dat het om spam ging. Maar na de uitleg over de prijs en wie mocht nomineren (vijf grote gerenommeerde veteraneninstituties, red.) voelde ik enorm veel trots.

Het feit dat iemand mij nomineert en dus ziet wat voor werk ik doe en waar ik mij al die jaren voor inzet om te zorgen dat wij op de kaart staan! Daar staat de nominatie voor: dat we gezien worden om wat we doen, dat het nodig is en dat we er keihard voor werken dat de veteranen voor wie wij ons inzetten een goed leven kunnen hebben.

‘In het nieuw te vormen Nederlandse Veteraneninstituut dat vanaf 1 januari 2021 van start gaat, heeft ons team een plek in de organisatie. Het is gelukt, we kunnen verder met dit team en er zijn dus mensen die erin geloven.’

Kijk voor meer verhalen op www.veteranendag.nl.

30 – MILITAIRE COURANT

NIMH

Britse troepen op weg om Vlissingen te bevrijden na een bombardement van Typhoon jachtbommenwerpers.

Nederlandse commando’s poseren in november 1944 in Vlissingen met een buitgemaakte Duitse marine-vlag.

Slag om de Schelde I

n het najaar van 1944 richtten de geallieerden het vizier op het Scheldegebied. De ingebruikname van de onbeschadigd in Britse handen gevallen haven van Antwerpen was van vitaal belang voor de bevoorrading van de geallieerde legers. Daarvoor moesten echter de Duitsers van

beide Scheldeoevers worden verjaagd. Wat volgde was een wekenlange zware strijd om de toegang tot Antwerpen. De prijs was hoog: meer dan drieduizend geallieerde militairen sneuvelden en ruim tweeduizend Nederlandse en Belgische burgers kwamen om.

Aan Duitse kant vallen meer dan

vierduizend doden. De materiële schade was enorm.

Vanaf 17 december draait de film De Slag om de Schelde in de bioscoop. Het is een van de grootste Nederlandse producties ooit en vertelt het nauwelijks bekende verhaal uit 1944.

Tekst en beeld: NIMH.

DECEMBER 2020 – 31

NIMH

Canadese brencarriers in modderige grond naast een dijk vlakbij Breskens.

Britse commando’s van No. 47 (Royal Marine) Commando, met in hun gelederen een Nederlands detachement, landen op 1 november 1944 bij Westkapelle.

Duitse krijgsgevangenen onder bewaking van Franse commando’s van No. 4 Commando in de Oranjestraat in Vlissingen.

Luchtfoto van het gat in de zeedijken bij Westkapelle, veroorzaakt door een bombardement door Lancasters van de Royal Air Force op 3 oktober 1944.

Vooroorlogs Nederland zoals je nog nooit eerder hebt gezien.

NEDERLAND U I T D E L U C H T G E S C H OT E N JUDITH MOORTGAT/ NEDERLANDS INSTITUUT VOOR MILITAIRE HISTORIE

ISBN 9789024430222 | € 45,00

DECEMBER 2020 – 33

EXPO

ANNE REITSMA

Expositie Marechaussees van Oranje

Het Marechausseemuseum Het Marechausseemuseum in Buren is een museum dat over grenzen gaat. De grenzen die door de marechaussee iedere dag voor onze veiligheid bewaakt worden, maar ook de grenzen die individuen voor zichzelf stellen.

T

Zij aan zij Sinds veertig jaar werken er vrouwen in operationele dienst voor de Koninklijke Marechaussee. De tentoonstelling ‘Zij aan zij’ besteedt aandacht aan de hobbels die deze eerste vrouwen moesten nemen.

Een derde nieuwe ruimte is de bezinningsruimte. De bezoeker kan in deze ruimte stilstaan bij de ultieme offers die gebracht worden door hen die kiezen voor een leven in dienst van het vaderland, voor onze vrede en veiligheid.

WWW.MARECHAUSSEEMUSEUM.NL

ANNE REITSMA

ijdens het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog telt de Koninklijke Marechaussee ruim twaalfhonderd man. Een kwart van hen ontkomt in de meidagen van 1940 naar Engeland. De in Nederland gebleven marechaussees staan voor een dilemma:

werken onder de Duitse bezetter of opstappen?

34 – MILITAIRE COURANT

INTERVIEW Een gemakkelijke prooi is het tweede boek van Norman Jansen waarin de hoofdpersonen te maken krijgen met mensenhandel en -smokkel. Een grotendeels onzichtbare en ongrijpbare wereld, waarvan de auteur meer bewustwording wil kweken.

Jansen: ‘Niet iedereen heeft een keus.’

Verhalen met een boodschap DOOR MIREILLE BREGMAN

N

orman Jansen heeft al decennialange werkervaring bij de Koninklijke Marechaussee, waaronder in het Caribische deel van het Nederlandse Koninkrijk.

Op het moment dat ik hem spreek, is hij wederom gestationeerd op Curaçao. Hoe is hij eigenlijk het schrijverschap ingerold? ‘Tijdens mijn werk houd ik notities bij van situaties die we aantreffen. Soms zijn er geuren, kleuren en emoties die je bijblijven en om deze van me af te zetten schrijf ik ze op. In 2010 ben ik ingezet op Haïti, waar de verwoestende aardbeving had plaatsgevonden. Later dat jaar waren we voor een onderzoek naar mensenhandel op Tortola, een eiland behorend tot de Britse Maagdeneilanden, en daar spraken een collega en ik met een aangespoelde vrouw. Kort daarvoor was ze als slachtoffer van een schipbreuk door de Amerikaanse kustwacht uit het water gered.

Haar verhaal bleef me bij: ze was slachtoffer van mensensmokkel en sprak over een blanke politieagent die haar zoon na de aardbeving op Haïti een blauw speelgoedautootje had gegeven. Het kon niet anders dan dat dat van ons kwam.

Op Tortola was ze op dat moment echter alleen en onbekend met het lot van haar kinderen; wat was er gebeurd?

‘Met een bevriende collega besprak ik een paar jaar later over PTSSgerelateerde klachten. Zij vond dat ik de ervaringen van Haïti en Tortola in elk geval voor mezelf moest

uitschrijven en er misschien verder iets mee moest doen, een roman schrijven bijvoorbeeld.

Aanvankelijk dacht ik nog dat de term “roman” weinig van doen had met mijn waargebeurde verhalen, maar het blijkt een vorm van schrijven waarin je jezelf dichterlijke vrijheden toekent. Dus heb ik aan dat eerste verhaal een boodschap toegevoegd, dat De stilte van het water is geworden. Het schrijven is dus begonnen als een manier om waargebeurde gebeurtenissen van het werk een plaats te geven in mijn hoofd.’

Mali In Een gemakkelijke prooi volg je de twee jongens Youssef en Thiemo, die tegen hun wil in de keiharde wereld van de georganiseerde misdaad terechtkomen. Youssef groeit op in Mali en besluit,

NORMAN JANSEN, EEN GEMAKKELIJKE PROOI, UITGEVERIJ FUTURO, 218 PAGINA’S (€ 20,00)

aangespoord door de vele succesverhalen, naar Europa te vertrekken. Eenmaal in Nederland blijkt het smokkelnetwerk hem nog niet los te laten. Thiemo is Nederlands, heeft het niet makkelijk in de thuis- en schoolsituatie en wordt verleid door een lovergirl. Beide verhaallijnen zijn gebaseerd op echte personen en ervaringen. Jansen vertelt dat hij voor Defensie enkele jaren geleden ook in Mali is geweest. ‘De beginscène van het boek, waarin een baby bijna doodgaat op de vuilnisbelt, is gebaseerd op onze bevindingen tijdens een patrouille in Bamako, de Malinese hoofdstad.

Daar werd ons een baby in handen gedrukt die duidelijk nog niet lang geleden geboren was en het zonder hulp ook niet lang meer zou maken. In Mali hebben we veel gesproken met lokale mensen over hun wil naar Europa te reizen, een reis die allerlei gevaren met zich meebrengt. Er zijn smokkelaars actief die je bijvoorbeeld kunnen dwingen drugs en wapens mee te nemen. Ook dit is een vorm van mensenhandel, want het gaat altijd gepaard met bedreiging en chantage. Het is belangrijk deze verhalen en beweegredenen te delen met een publiek dat die wereld niet kent. Niet elke vluchteling en asielzoeker is zomaar een gelukszoeker en komt vrijwillig naar een West-Europees land. Ik verwerk daarom een boodschap in mijn boeken: kijk verder dan wat er in een krantenkop staat. Sommige mensen hebben echt veel ellende meegemaakt voordat ze in

DECEMBER 2020 – 35

INTERVIEW

Nederland komen. Als ik een paar mensen op andere gedachten kan brengen, heb ik al een doel bereikt.

Niet iedereen heeft een keus.’

Verder heeft Jansen ook kennis vanuit het werk bij Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel (EMM) in het boek gestopt. ‘Daar ben ik onder meer bezig geweest met een project over lovergirls en jongensprostitutie.

Het EMM is een uniek samenwerkingsverband met de Koninklijke Marechaussee, Politie, Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit overkoepelend orgaan is ontstaan vanuit het Dover-incident in 2000: in een vrachtwagen werden meerdere Chinezen dood aangetroffen. Achteraf gezien bleken verschillende opsporingsinstanties een puzzelstukje aan informatie te hebben, maar het van elkaar niet altijd te weten. Nu wisselen meerdere (geüniformeerde) diensten belangeloos informatie uit, zodat grote (inter)nationale zaken gezamenlijk opgepakt kunnen worden. Een krachtig wapen tegen bijvoorbeeld mobiel banditisme en grootschalige vrouwenhandel.’

‘Het schrijven is begonnen als een manier om waargebeurde gebeurtenissen een plaats te geven in mijn hoofd.’

DIAAN

Schrijfzoektocht Twee fictieboeken in korte tijd geschreven, smaakt dat naar meer? De auteur geeft aan dat hij nog niet klaar is: ‘Voor mij is schrijven ook een zoektocht. In vergelijking met andere schrijvers ben ik andersom bezig: zij kunnen al schrijven en zoeken daarna de perfectie in hun verhaal, ik doe het eerder omgekeerd. Ik hoef geen onderzoek te doen naar hoe een waterlijk eruitziet of hoe een lichaam in ontbinding ruikt, dat weet ik uit eigen ervaring. In het eerste manuscript had ik situaties zelfs zo gedetailleerd beschreven dat ik de opmerking kreeg dat soms iets weglaten net zo beeldend werkte. Ik ben in een verhaal eerder bezig met de juiste manier om emoties en een moraal op een soepele manier in romanvorm op te schrijven. Er is nog genoeg oefenmateriaal: er valt – helaas – nog veel te vertellen over deze vormen van criminaliteit.

Ik heb genoeg in petto voor de toekomst.’

nieuwe Wandelgids voor een bijzondere route rond Wageningen in 13 etappes

Wageningen is de stad waar 75 jaar geleden de vrede werd getekend. Het Pad van de Vrijheid wil de gewonnen vrijheid herdenken en beleven.

De wandelgids vertelt met het beschrijven van bijna honderd markante punten langs de route het indrukwekkende verhaal van de strijd om de vrede. Het thema vrijheid krijgt kleur met inspirerende gedichten en citaten.

vrijheid herdenken en beleven

Fragment van de eerste etappe van Wageningen naar Rhenen.

16

Ò

18 19 14

• Inclusief routebeschrijvingen, routekaarten en informatie over openbaar vervoer en over horeca en overnachtingsmogelijkheden langs de route.

• De gids telt 240 pagina’s en kost € 18,50. ISBN 9784 492 474 315.

Verkrijgbaar in de boekhandel of via www.uitgeverijblauwdruk.nl.

• De Stichting organiseert op verzoek wandelingen voor groepen.

Neem contact op via www.padvandevrijheid.nl

17

15

d c

13

>

Het Pad van de Vrijheid is een bijzondere wandeling van 155 kilometer rond Wageningen.

Opgedeeld in 13 etappes gaat de wandeling over de beboste hellingen van de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe, en door de verrassende, soms weidse landschappen van de Betuwe en de Gelderse Vallei. Prachtige uitzichten over de Nederrijn doen je bijna vergeten hoe hier is gestreden om de vrijheid. Ooit waren de Grebbeberg, de gebieden rond Oosterbeek en Ede en grote delen van de Betuwe het gruwelijke decor van de oorlog.

12

11

10

DECEMBER 2020 – 37

BOEKRECENSIE

China verslaat Amerika!

‘Wanneer we tegen China of Rusland vechten verliezen we veel mensen en veel materieel; bovendien behalen we onze strategische doelen niet,’ zegt voormalig Pentagon-official David Ochmanek. Amerika’s militaire superioriteit is verdampt tot een gevaarlijk niveau. In The Kill Chain legt Christian Brose de vinger op de zere plek en beschrijft hij mogelijke oplossingen.

DOOR NICO ZOONTJENS

S

inds het einde van de Koude Oorlog zijn de Verenigde Staten ’s werelds machtigste land, zowel militair als economisch, maar deze eenzijdige machtspositie lijkt snel te veranderen. De auteur heeft, samen met senator McCain, tientallen wargames uit laten voeren tussen de VS en China, waarbij de VS bijna elke

++++ CHRISTIAN BROSE, THE KILL CHAIN. DEFENDING AMERICA IN THE FUTURE OF HIGH-TECH WARFARE, UITGEVERIJ HACHETTE BOOKS, 320 PAGINA’S (€ 23,00)

keer aan het kortste eind trok.

De wapensystemen die China momenteel bezit en de technologische ontwikkelingen die in rap tempo volgen, maken dat China er telkens in slaagt de VS te verslaan.

In The Kill Chain probeert Brose zijn lezers bewust te maken van de wereldwijde machtsstrijd tussen de grootmachten: de VS, Rusland en China. Hij beschrijft allereerst een aantal huidige militaire capaciteiten van China, zoals de Anti Access/Area Denial (A2/AD) capaciteiten, het vergroten van de Chinese Marine en de ontwikkelingen in de Zuid-Chinese Zee. Aansluitend komt de recente oorlogsvoering van Rusland in de Oekraïne met het gebruik van de Little Green Men (ondefinieerbare soldaten) en de hybride oorlogsvoering aan bod. De Chinese en Russische ontwikkelingen moeten volgens Brose zorgen voor een grove wijziging in het denken van de militaire en politieke top van Amerika.

De auteur legt op een duidelijke manier uit waar het volgens hem aan schort binnen het Amerikaanse Department of Defense. Hij benoemt drie hoofdredenen: 1) de VS is momenteel niet gereed voor een 21e-eeuwse hightech-oorlogsvoering; 2) de afgelopen en huidige Amerikaanse aankopen zijn niet in lijn met de strategische visie; en 3) de aankoopprocedures zijn te bureaucratisch en duren te lang. De ontwikkelingen zijn al veel verder wanneer de aankopen uiteindelijk de militaire eenheden instromen.

Ook is hij heel effectief in het uitleggen van de toekomst van de Amerikaanse Defensie. Geen grote vliegdekschepen en dure straaljagers, maar kleine, goedkope, autonome systemen, die één persoon decentraal kan aansturen, waarbij de crux ligt in het zo snel mogelijk doorlopen van de ‘kill chain’. Dit is het besluitvormingsproces van de waarneming door een sensor, de vertaalslag van waarneming naar actie, tot en met het uitvoeren van de gewenste actie. Brose is ervan overtuigd dat bij gelijke militaire

Christian Brose capaciteiten de strijd gewonnen zal worden door de partij die deze ‘kill chain’ het snelst doorloopt.

Brose is echter minder overtuigend waar het om verschillende toekomstige technologische ontwikkelingen binnen Defensie gaat.

Sommige zijn zeker interessant, maar daarnaast beschrijft hij ook een aantal futuristische capaciteiten zoals hersengestuurde computers en kwantumwetenschap die nog in de kinderschoenen staan waarvan de vraag is of deze direct toepasbaar zijn.

Over het algemeen is The Kill Chain een zeer bruikbaar boek voor het brede publiek dat meer georiënteerd is op militaire technologische ontwikkelingen. Daarnaast helpt het bij de bewustwording van onze buitenland- en aankoopbeleidsmakers. Het boek leest snel weg vanwege de interessante feiten en de kritische blik van de auteur op de Amerikaanse militaire en politieke leiding, inclusief de regering van president Donald Trump. Ik denk dat het boek een juiste dosis bewustwording mee geeft, waar we als Nederlandse krijgsmacht ook zeker van kunnen leren, al is het alleen maar in het verwervingstraject en aankoopbeleid.

Majoor der mariniers Nico S. Zoontjens is student Defense Analysis aan de Naval Postgraduate School in Monterey, Californië. Hij is sinds 2000 werkzaam bij Defensie, heeft meerdere leidinggevende functies bekleed binnen het Korps Mariniers en is uitgezonden geweest onder de vlag van de VN, NAVO en de EU.

38 – MILITAIRE COURANT

INTERVIEW

‘Waar een wil is, is een weg’ In De knikkers van Qadir vlucht Qadir Nadery met zijn gezin vanuit Afghanistan. Wat volgt is een gevaarlijke reis naar Europa met acht knikkers uit zijn jeugd als waardevolste bezit. Uiteindelijk belandt hij in België waar hij toevallig onderzoeker en journalist Leo Bormans ontmoet. Samen hebben ze dit boek geschreven, ontstaan vanuit een diepe vriendschap.

DOOR MIREILLE BREGMAN

W

e ontmoeten elkaar halverwege onze woonplaatsen in de LocHal te Tilburg, waarin de bibliotheek gevestigd is. Het is, nadat ik het boek gelezen heb, bijzonder om Qadir in het echt te zien, aangezien hij zich ook in Europa nog niet volledig veilig voelt. In Afghanistan wordt zijn volk, de Hazara, gediscrimineerd en vervolgd door de taliban.

Ook hier zouden zij hem en zijn

gezin nog steeds kwaad kunnen doen. Daarom is Qadir een schuilnaam en komt hij niet op beeld.

Terug naar het begin: hoe hebben jullie elkaar ontmoet?

Leo Bormans begint: ‘In mijn dorp kwam een kamp met vijfhonderd vluchtelingen en van tevoren hoorde je al veel protest. Mensen waren bang dat de vluchtelingen hun kinderen lastig zouden vallen.

Mijn vrouw en ik gingen kijken: het was stil op straat, alleen Qadir

en zijn gezin liepen er rond.’

Ze doen hun eerste gesprek na: ‘Are you refugees?’ ‘Yes.’ ‘Come, let’s have a cup of coffee.’

Leo: ‘We hadden dus een eerste gesprek in het Engels. We verstonden elkaar, want Qadir had onder meer tijdens zijn werk op een militaire basis in Kabul Engels geleerd. Zijn moedertaal is namelijk het Dari, een variant van het Perzisch. Daarna bleven we elkaar spreken en volgde ik hem in de tijd dat hij wachtte op

DECEMBER 2020 – 39

INTERVIEW

‘Hier klagen mensen dan over het weer, terwijl regen de natuur laat bloeien.’ het eerste interview van de Dienst Vreemdelingenzaken.’

Waarom wilden jullie Qadirs verhaal opschrijven?

Qadir vertelt in het kort over zijn leven: ‘Al mijn hele leven ken ik oorlog. Mijn volk, de Hazara, wordt in Afghanistan gediscrimineerd en vermoord omdat we een sjiitische minderheid zijn. Vrienden en familieleden worden stelselmatig vermoord. Plotseling hoorde ik dat de taliban ook achter mij aanzat, ook omdat ik voor meerdere internationale organisaties heb gewerkt. Via Teheran, Turkije en Griekenland zijn we na drie maanden in België gekomen.’

Leo neemt het over: ‘Je hoort altijd over de juridische aspecten van een asielbeleid dat “streng maar rechtvaardig” is. De emotionele kant van een vluchtverhaal kende ik niet. Nu zag ik dat Qadir met

zijn vrouw en twee jonge dochtertjes anderhalf jaar moest wachten op het eerste officiële gesprek, waarna hij wordt afgerekend op kleine tegenstrijdigheden in plaats van dat de reden tot vluchten in acht wordt genomen. Wie weet na zo’n reis nog precies waar en wanneer hij een Facebook-account heeft aangemaakt? Terwijl hun zoontje stierf tijdens de vlucht.

Tot drie keer toe werd het gezin uitgewezen middels lange ambtelijke brieven. Toen besloot ik de stichting “Vrienden van Qadir” op te richten, met de opbrengsten daarvan huurden we een huis en gingen de kinderen naar school.

Nee, je kunt niet iedereen zomaar een plaats geven in West-Europa, maar je kunt wel opkomen voor mensen voor wie niet rechtvaardig wordt opgetreden. Ik heb de personen achter een stapel dossiers leren kennen.’

Wat hebben jullie van elkaar geleerd?

Qadir vertelt dat Leo hem nog altijd helpt met Nederlands en de westerse cultuur. ‘Ik heb hier veel dingen voor de eerste keer gezien of meegemaakt. We gingen bijvoorbeeld naar een bibliotheek, dat had ik nog nooit gezien. Wat een rijkdom! Tegelijk zag ik dat er maar weinig mensen waren. Met een boek leer je veel, zoals spreekwoorden. “Waar een wil is, is een weg” vind ik een hele mooie.’

Leo vult aan: ‘Qadir had weer andere verhalen, bijvoorbeeld over de Perzische held Rostam, die tegen draken en mythische dieren vecht en met bliksemschichten gooit. Iedereen heeft een beetje Rostam in zich, hij geeft je hoop en kracht. Was het eigenlijk wel toeval dat we elkaar op die dag ontmoetten? Daar raakten als het ware twee bliksemstralen elkaar: we kwamen beiden gedreven door nieuwsgierigheid naar “de ander” ons huis uit. Daarom is De knikkers van Qadir ook een verhaal over noodlot en toeval en hoe je het leven soms kunt sturen.’

Qadir, in het boek heb je het over Afghaanse geuren en kleuren zoals saffraan, granaatappels en smaragd. Wat valt je op aan Nederland en België?

‘Hier is veel natuur en groen! Ik ben zo gewend aan zand, stof en droogte, in de grond groeit er niets. Hier klagen mensen dan over het weer, terwijl regen de natuur laat bloeien. Ik houd ook een volkstuin bij met allerlei groenten: prei, pompoen, paprika, witlof, koriander. De lekkerste ontdekking zijn asperges, zo’n bijzondere groente! Maar het fijnst is dat ik in dit land voor het eerst het gevoel van veiligheid en vertrouwen ervaar. Zelfs voor mij als Hazara is er weer toekomst. Mijn vrouw gaat voor het eerst in haar leven naar school, mijn dochters kunnen plannen maken. In Afghanistan betekende “morgen” steeds weer angst en oorlog. Hier betekent het een toekomst.’

Leo sluit af: ‘Zijn gezin heeft de gevaarlijke reis overleefd en kan vooruitkijken. Een vriend van hen heeft dat geluk niet gehad en moest terugkeren naar zijn geboortestreek. Qadir voelt het daarom als zijn opdracht te vertellen hoe het er in zijn thuisland aan toe gaat. De doden kunnen het niet vertellen. Ik wil meegeven dat iedereen een menselijke behandeling verdient.’

Op www.deknikkersvanqadir.com vind je filmpjes en achtergrondinformatie.

Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2020.

LEO BORMANS EN QADIR NADERY, DE KNIKKERS VAN QADIR, UITGEVERIJ LANNOO, 336 PAGINA’S (€ 19,99)

DE ENGELEN VAN AUSCHWITZ scenario STEPHEN DESBERG

tekeningen EMILIO VAN DER ZUIDEN

Auschwitz is tegenwoordig een stilte die brult.

Een stilte om ons de echo van de verschrikkingen te laten voorstellen, de herinnering aan het geschreeuw en de gebeden.

Tussen de portretten ter nagedachtenis hangt dat van David. De blik van pijn, maar ook van hoop.

De wil om niet te zijn achtergelaten, om de grip niet los te laten. Want zelfs in het hart van de onmenselijkheid kunnen de engelen nooit ver weg zijn.

En degene die huilt is niet altijd degene die het meest lijdt.

Hardcover + stofomslag | 80 pagina’s kleur ISBN : 978-94-6306-658-7 | Verkoopprijs : 5 24,95

· COMPLEET VERHA AL ·

Hardcover 1 (van 2) + stofomslag | 80 pagina’s kleur ISBN : 978-94-6306-671-6 | Verkoopprijs : 5 24,95

Mei 1940. Te midden van de stroom vluchtelingen probeert een kolonne vrachtwagens het front te bereiken, maar de Duitse doorbraak blijkt onstuitbaar.

De hele troep wordt gevangengenomen, maar Soldaat Georges Colin ontsnapt en keert terug naar huis. Intussen wordt de wapenstilstand getekend, die het begin van de bezetting inluidt. De kleine transportfirma van zijn familie ligt op apegapen, en de zaak weer opstarten vergt heel wat moed.

Maar iemand die met een vrachtwagen regelmatig de demarcatielijn overrijdt kan natuurlijk interessant zijn voor heel wat mensen...

scenario Thierry Dubois tekeningen Jérome Phalippou

Hardcover 1 (van 3) | 48 pagina’s kleur ISBN : 978-94-6306-660-0 | Verkoopprijs : 5 19,95

WWW.SILVESTERSTRIPS.COM kijk op onze site voor meer oorlogsverhalen CM

DECEMBER 2020 – 41

BOEKRECENSIE

Moderne amazones Hoe verover je een plaats en bewijs je je waarde als vrouw, hoe ga je om met de vooroordelen en mogelijk zelfs discriminatie en pesterij? Met die vragen begon ik aan het boek van Johan Kroes, een prijswinnende speechschrijver die onder andere voor voormalig minister van Defensie Jeanine Hennis Plasschaert toespraken schreef en daarin verhalen van bijzondere vrouwen in uniform vervlocht.

DOOR PETER-PAUL DE WAAL

D

ie verhalen heeft hij nu deels gebundeld in Vrouwen in de frontlinie. In de geschiedenis waren het mannelijke veroveraars die tot de verbeelding spraken, maar er waren in vroeger tijden ook voorbeelden van vrouwelijke krijgers. Denk aan de krijgshaftige Amazones, de Brits-Keltische koningin Boudica die het tegen de Romeinen opnam en niet te vergeten Jeanne d’Arc, die bepaald niet terugdeinsden om zich in het

++++ JOHAN KROES, VROUWEN IN DE FRONTLINIE. VAN TWEEDE WERELDOORLOG TOT CORONACRISIS, UITGEVERIJ LUX, 240 PAGINA’S (€ 21,95)

strijdgewoel te werpen. In de Tweede Wereldoorlog vochten vrouwen aan de Sovjet-kant aan het front en meer recent bewijzen vrouwen zich in het Israëlische leger of bij de Koerdische Peshmerga.

Voorbeelden te over zou men zeggen, die aantonen dat vrouwen niet de breekbare schepsels zijn die ze in de westerse beeldvorming lang geweest zijn. Niettemin hebben vrouwen in Nederland decennialang hun uiterste best moeten doen om een plek te veroveren in de Nederlandse krijgsmacht.

Na een weifelende start vanaf 1944 zijn vrouwen aan een gestage opmars begonnen en nemen inmiddels een belangrijke plek in binnen de Nederlandse krijgsmacht. En niet alleen in traditionele, verzorgende rollen. Vrouwen vliegen in Apache-gevechtshelikopters, varen op fregatten en onderzeeboten, rijden in pantservoertuigen, naast mannen in de frontlinie.

Het boek verrast in aangename zin. Kroes stapt niet in de valkuil om vrouwen in militaire dienst als underdogs te beschrijven, maar toont ze in hun kracht. De vrouwen die in de naoorlogse jaren onder de wapenen gingen, hadden bijvoorbeeld al bewezen hun ‘mannetje te staan’ in het verzet, zoals Francien de Zeeuw, die later bij de MARVA, de vrouwenafdeling van de Koninklijke Marine diende.

Het was uiteraard niet altijd eenvoudig. Annelies Wijkmans, die als luitenant-kolonel vertrouwenspersoon voor vrouwen bij de Koninklijke Landmacht en Marechaussee was, liep tegen nogal wat mannelijke onwetendheid op en heeft moeten knokken om seksuele intimidatie op de agenda te krijgen en zwangerschapsverlof en kinderopvang voor vrouwelijke militairen te realiseren.

Maar het doorbreken van dergelijke barrières is niet wat om voorrang in de portretten vraagt. Integendeel, in elk verhaal valt te lezen

Johan Kroes BIRGIT DE ROIJ

hoe vrouwen operationeel het verschil kunnen maken. Bedenk bijvoorbeeld hoe mannelijke soldaten beperkt zijn in hun rol als veiligheidstroepen in traditionele samenlevingen als in Afghanistan, waar je als man een vrouw niet kunt fouilleren zonder zware consequenties. Het Britse wereldrijk heeft zich om die reden de woede van de Afghanen op de hals gehaald en bakzeil gehaald.

In hoog tempo portretteert Kroes vijftig vrouwen en hun ervaringen in korte hoofdstukken. Door het grote aantal portretten zijn ze helaas wat summier en missen ze diepgang, maar dat is inherent aan de opzet van het boek.

Wie nog mocht twijfelen of vrouwen zich in de voorste linies kunnen handhaven, wijs ik graag op het verhaal van sergeant b.d.

Jaaike Brandsma, die in 2007 tijdens een sociale patrouille in Uruzgan zwaargewond raakt – en meemaakt hoe haar pelotonscommandant dodelijk gewond raakt.

Haar benen moesten in Utrecht geamputeerd worden. Jaaike gaat niet bij de pakken neerzitten, maar helpt andere militairen omgaan met invaliditeit en revalidatie en speelt een belangrijke rol bij de organisatie van The Invictus Games. In mijn tijd (lichting ’884) zouden de mannen in diepe eerbied zeggen: ‘Wat een bikkel!’

Ik hoop dat alle mannelijke militairen dat ook zullen zeggen na lezing van de portretten in dit boek.

42 – MILITAIRE COURANT

BOEKFRAGMENT

Leiderschap onder vuur Leiderschap onder vuur bevat in de praktijk beproefde lessen die voor iedereen, als leider en als mens, toepasbaar kunnen zijn.

In dit boek deelt Marco Kroon (Ridder Militaire Willemsorde) zijn persoonlijke ervaringen, verhalen en ideeën.

MARCO KROON, LEIDERSCHAP ONDER VUUR, TRINITAS CORONA, 160 PAGINA’S (€ 17,95)

P

rofessioneel optreden in moeilijke omstandigheden is kern van het krijgsbedrijf.

Leiderschap in dit soort situaties is voor mij een vanzelfsprekendheid. Mijn training, mijn ervaring, mijn hart en mijn ziel zijn hierop gericht. Bovendien, ik ken geen ander leven en geen ander leiderschap dan dat van militair.

Tijdens verschillende gevechtsmissies, zeker die in de Chora-vallei, lag mijn leiderschap letterlijk onder vuur. De levens van mijn kerels en van mijzelf stonden op het spel. Omdat leven en dood de inzet kunnen zijn, denk ik dagelijks na over mijn leiderschap. Wat doe ik goed, wat doe ik fout en wat moet beter? Ik wil namelijk de beste zijn in wat ik doe. Want zodra ik niet de beste ben, breng ik de veiligheid van anderen in gevaar. Ik ben het aan mijzelf en aan hen verplicht om elke nieuwe dag vanaf het eerste uur een betere leider te zijn dan ik al was.

Leiderschap zit niet op je schouder, maar in je hart. Je wordt ermee geboren. Wie leiderschap in zich draagt, heeft ook de wens dit te uiten. Hij of zij wil boven de anderen staan, zonder de anderen kleiner te maken. Want de leider herkent zichzelf in de ander, zoals de ander zich in de leider herkent.

Vanaf mijn derde of vierde jaar speelde ik met poppetjes en tankjes en bootste ik oorlogssituaties na. Ik wilde die vent zijn in het bos en op het zand, degene die vooraan lag en de kerels mee vooruit trok en leiding gaf.

Later, als boomhuttenbouwer, bepaalde ik hoe en waar de hut zou komen. Ik nam de jongens mee de weg over en voelde me verantwoordelijk voor ze. En al was ik de kleinste, ook bij voetbal nam

ik het voortouw. Ik was een kleine leider en wilde een grote zijn.

Leiderschap betekent dat je ervoor zorgt dat een of meer personen bewust en onbewust streven naar het behalen van het door jou uitgezette doel. Nooit heeft er voor mij enige verwarring bestaan over het verschil tussen een leider en een manager. De leider richt zich op mensen en te beïnvloeden resultaten, de manager op structuren en te beïnvloeden processen. Ik ben niet geboren om lijnen uit te zetten, maar om mensen te leiden. Ik ben en voel me dan ook geen manager, behalve op microniveau. De reden hiervoor is het feit dat details soms het verschil maken tussen winst en verlies – en ik heb zo’n hekel aan verliezen.

Mijn militaire carrière begon ik als marinier algemeen bij het Korps Mariniers. Mijn eerste uitzending was naar Irak, in 1991, Operation Provide Comfort. Enkele jaren later werd ik groepscommandant en stapte ik over naar het Korps Commandotroepen, de groene baretten. Tijdens operatie Chitag, in 2006, gaf ik leiding aan 27 commando’s, de besten in hun vak.

Inmiddels voer ik het commando van de Charlie ‘Beren’ Compagnie van 17 Pantserinfanteriebataljon Garderegiment Fuseliers Prinses Irene. Als commandant geef ik leiding aan zo’n 150 mannen en vrouwen, van wie zo’n 30 kaderleden.

Mijn leiderschap richt zich niet langer direct op de man, en dit dwingt mij om een ander soort leider te zijn. Waarbij ik natuurlijk de beste wil wezen. Soms kan het frustrerend zijn om als leider directe invloed in te leveren, hoewel het bereik van mijn invloed wel toeneemt.

Vooral mijn ridderschap heeft hieraan bijgedragen. Hoewel ik een man ben van de praktijk, helpen theorieën over leiderschap mij om objectief en analytisch naar mijn eigen denken en daden te kijken. Ben ik een directief leider of participatief ? Geloof ik in autoritair of dienend leiderschap?

Gezien mijn werkomgeving, karakter en uitstraling is het

antwoord misschien snel gegeven. Defensie staat bekend als een hiërarchische organisatie met een rechtlijnige bevelsstructuur en dat ligt me. Het liefst vertel ik anderen wat ze moeten doen en leid ik vanuit het zadel.

Het is daarbij duidelijk dat er in geval van leiderschap in moeilijke of extreme situaties weinig ruimte is voor overleg en een knuffel. Dan is het bevel en gehoorzaamheid, opstaan en gaan.

Toch ligt het ingewikkelder. In moeilijke situaties moet een leider gevoelsmatig maar nooit impulsief zijn beslissingen kunnen nemen.

Daartoe moet hij zijn collega’s goed kennen en precies weten waarop hij bij wie kan rekenen.

Daartoe is teambuilding van belang. Met verbindend leiderschap kun je het team vormen dat je uiteindelijk in de moeilijkste omstandigheden nodig hebt.

En verbindend leiderschap breng je tot stand met openheid, begrip en persoonlijke aandacht, niet met geblafte bevelen. Kun je van een groep verwachten dat ze de leider zonder aarzelen volgt, alleen maar omdat hij zegt dat dit moet?

Enkel omdat hij beweert de leider te zijn en op de strepen staat die op zijn schouders zitten? Natuurlijk niet. Leiderschap in extreme situaties vereist een grote mate van draagvlak en loyaliteit. Met directief leiderschap creëer je geen draagvlak en loyaliteit, maar met participatief leiderschap ga je niet snel genoeg door muren. Dus heb je beide vormen nodig. Is mijn karakter te directief, dan moet ik mijn gedrag veranderen. En zijn mijn kerels blind loyaal, dan moet ik ze kritischer leren kijken. Oefening, teambuilding, planning, voorbereiding: ze zijn noodzakelijk. Toewijding, principes, overtuiging, kwetsbaarheid: de leider kan niet zonder.

DECEMBER 2020 – 43

BOEKRECENSIE

De prijs van de vrede Begin jaren ’80 werd mijn vader opgeroepen voor de militaire dienst en vertrok enkele maanden later voor een halfjaar naar Libanon, als onderdeel van de vredesmissie. Veel praatte hij er nooit over, maar het zal ongetwijfeld een grote impact op zijn leven gehad hebben.

Typerend was zijn antwoord toen mijn moeder vroeg of hij niet nog eens een reisje wilde maken naar Libanon: ‘Ik heb al een halfjaar in die zandbak gezeten, ik ga niet nog eens terug.’

DOOR RIK METS

D

e impact die vredesmissies kunnen hebben op de psychische gesteldheid van veteranen wordt indringend beschreven door Mineke de Vries in haar boek Als vrede je missie is. Een diverse selectie aan veteranen die hun persoonlijke verhaal vertellen komt aan het woord. Hoewel hun functies, dienstjaren en missies verschillen, één ding hebben zij gemeen: allen lijden aan PTSS en vertellen openhartig over hoe zij deze aandoening hebben opgelopen en hoe het hun leven beïnvloedt.

PTSS is een nog weinig begrepen psychische aandoening, die onder andere veroorzaakt kan worden door het vasthouden van stress of een gevoel van machteloosheid.

Pas sinds de jaren ’90 wordt hier serieus onderzoek naar gedaan, wat betekent dat voor veteranen van eerdere missies, zoals die naar Libanon, hier weinig aandacht voor was. Soldaten die een stressvolle situatie meemaakten, zoals een beschieting, werden geacht zich te herpakken en door te gaan.

Hetzelfde gold voor hen die zich machteloos voelden, omdat hun mandaat hen niet toestond terug te schieten. Bij thuiskomst werd er van hen verwacht zich snel weer te

settelen. Soms pas jaren later liepen veteranen opeens tegen problemen aan. Oplopende spanningen, stukgelopen relaties, slapeloze nachten en verslavingen werden veroorzaakt door de onderliggende spanningen die nog altijd in het lichaam zitten verscholen.

De Vries’ grote kracht is dat zij de veteranen zelf aan het woord laat en geen oordeel velt over hun keuzes of de acties van het ministerie van Defensie. Het is bemoedigend om te lezen dat veel van de veteranen hulp krijgen en hun leven op de rit weten te krijgen. Het is moeilijker om de verhalen te lezen van hen die minder uitzicht hebben op betere tijden. Om nog maar te zwijgen over hun geliefden die om hen heen blijven staan.

Het verhaal dat mij het meest bijstond was die van de veteraan die jaren na zijn uitzending last

kreeg van paniek- en woedeaanvallen, tot het punt dat zijn kinderen werden gemaand niets te zeggen omdat ‘papa een slechte dag heeft’. Bij het gesprek was ook zijn vrouw aanwezig. Ondanks dat hun huwelijk onder hoogspanning had gestaan, waren zij nog altijd samen en probeerde zij hem zo goed mogelijk bij te staan. Ik kreeg groot respect voor hen beiden en kan alleen maar hopen dat het hen goed gaat.

Als vrede je missie is is een ingrijpend relaas, dat mij regelmatig aan mijn vader deed denken. In hoeverre heeft zijn tijd in Libanon hem beïnvloed? Ik zal het nooit weten.

++++ MINEKE DE VRIES, ALS VREDE JE MISSIE IS. OVER DE PSYCHISCHE GEVOLGEN VAN MILITAIRE UITZENDING, BATAVIA PUBLISHERS, 257 PAGINA’S (€ 19,95)

HAAL HIER GRATIS DE

MILITAIRE COURANT Museum Militaire Traditie

Vrijheidsmuseum

Het Museum Militaire Traditie Driebergen toont de ontwikkeling en achtergronden van de uniformering, bewapening en uitrusting van de Nederlandse militair, van soldaat tot generaal, van matroos tot admiraal, sinds de Slag bij Waterloo in 1815. www.museummilitairetraditie.nl

In het prachtige groene en heuvelachtige landschap van Groesbeek ligt het Vrijheidsmuseum, een publiekstrekker voor jong en oud. Leer meer over de Tweede Wereldoorlog in een dag vol beleving, interactiviteit en museale topstukken. www.vrijheidsmuseum.nl

Mariniersmuseum

Marechausseemuseum

Nationaal Militair Museum

Het Mariniersmuseum vertelt het verhaal van het Korps Mariniers vanaf de oprichting in 1665 tot nu. Of je in geschiedenis, militair materieel, missies of in Rotterdam geïnteresseerd bent, je kijkt je ogen uit. Een dag in het museum is als het mariniersleven zelf: uitdagend, stoer, spannend en afwisselend. www.mariniersmuseum.nl

In het voormalige Koninklijk Weeshuis stap je de dynamische wereld van de Koninklijke Marechaussee binnen. In het Marechausseemuseum kom je met alle taken van dit bijzondere krijgsmachtdeel in aanraking: van grensbewaking tot BSB, van beveiliging tot internationale taken. www.marechausseemuseum.nl

Op de voormalige vliegbasis Soesterberg ligt het Nationaal Militair Museum. In het NMM word je ondergedompeld in de wereld van de krijgsmacht. Luister naar persoonlijke verhalen, beleef verschillende oorlogen in de 360 graden koepel en vergaap je aan vliegtuigen, helikopters, tanks, pantservoertuigen en geschut. www.nmm.nl

Marinemuseum

Airborne Museum

Dé attractie van marinestad Den Helder is het Marinemuseum. Daar dwaal je door 500 jaar marinegeschiedenis. Luister naar indrukwekkende verhalen van oud-marinepersoneel, beleef heroïek en drama in de expositie Zeeslag en ontdek de wereld van techniek achter de moderne marine. www.marinemuseum.nl

Tijdens de Slag om Arnhem was Villa Hartenstein het hoofdkwartier van de Britten. Op deze historische plek komen verhalen samen van zowel de Britse, Poolse en Duitse militairen, als van de burgers. Na een grootschalige verbouwing is het compleet vernieuwde Airborne Museum open voor publiek. www.airbornemuseum.nl

DECEMBER 2020 – 45

COLUMN

Vicieuze graancirkels ‘S

chat, kan ik nog wat voor je meenemen bij de supermarkt?’

‘Ik geloof het niet, of toch. Mijn Colt is dertien jaar na Afghanistan wel aan vervanging toe en ik zit wat krap in de munitie.’

‘Gewoon weer dezelfde doen als je nu ook al hebt?’

‘Die C7? Nee, nee doe mij die nieuwe maar. De MRRR8.5SC volautomatisch, lekker hanteerbaar en dus ook geschikt voor de wat kleinere ruimtes. Echt een kek ding hoor.’

‘Duizend patronen?’

‘Nou, ik heb er nog maar vijfhonderd liggen, dus dat is misschien wat weinig.’

‘Weinig?’

‘Ja, nogal. Volgens Donald Trump Jr. is het voor de toekomst van Amerika het beste dat zijn vader een totale oorlog begint. En heb je die ‘Stop the steal’demonstraties in Washington gezien? Vijftienhonderd patronen? Daar red je het straks niet mee, dat is een opwarmertje, een amuse-gueule.’

‘Ik geloof niet in dat pessimistische toekomstbeeld dat je schetst. En als ik Ank zo beluister, ben ik niet de enige.’

‘Je doelt op de Defensievisie 2035, dat geneuzel over drie eigenschappen en tien inzetopties? Wat een wassen neus. Lubach maakt er gehakt van en zou haar uitleggen dat we in 2035 leven in een wereld die wordt voorgeschoteld door ons eigen persoonlijke algoritme. Tegen die tijd bestaat de vrije wil niet meer, omdat je in een socialmedia-draaikolk van je eigen meningen en interesses bent gezogen. De constant beledigde mens heeft het woord zelfspot uit het woordenboek verbannen. Politici en docenten met een ander wereldbeeld dan dat van jou worden in TikTok-filmpjes live afgeknald. Onder #spotprenten gaan ze viral en ’s avonds in de nieuwe media praten de

daders, zelfbenoemde artiesten, op hun eigen kanaal met hun volgers over het belang van kunst zonder concessies en vrijheid van meningsuiting.’

‘Denk je eigenlijk dat Forum voor Democratie en de PVV de komende verkiezingen een meerderheid halen?’

‘Natuurlijk. In feite hebben ze dat allang, maar ze staan buitenspel door het bedrog van de oude politieke garde. Wist je dat onze verkiezingsuitslagen al jarenlang gemanipuleerd worden door leugenaars als Rutte, Asscher, Jette, Klaver, en dat soort gasten? Mensen die alleen nog leven omdat Lange Frans zijn karma belangrijker vindt dan het martelaarschap.’

‘Kun je nou nooit eens serieus iets serieus zeggen?’

‘Misschien moet je eens ophouden met de gewone kranten te lezen en het journaal te kijken. Ze infecteren je brein met geheime boodschappen. In plaats daarvan adviseer ik de nieuwe media onafhankelijke journalisten op Youtube, Twitter, Facebook of dat nieuwe blad Gezond Verstand. Zij weten hoe het echt zit. Die laatste voelen zich hier zo onveilig dat hun redactievergaderingen in het diepste geheim plaats moeten vinden in graancirkels. En waarom?

Omdat ze bewijs hebben dat we geregeerd worden door gevonden mensen die banden onderhouden met het babybloed drinkende pedofielennetwerk van Bill Gates.’

‘Die Colt en munitie gaan overigens niet lukken.’

‘Uitverkocht zeker. Verdomde hamsteraars.’

‘Nee, de supermarkt heeft in al haar wijsheid besloten ze achter slot en grendel te houden. Uit angst voor mensen die niet in de feiten geloven en weinig waarde hechten aan hun karma.’

NIELS ROELEN

Elke editie van de Militaire Courant schrijft Niels Roelen een verhaal bij een gebeurtenis uit de actualiteit.

JOHAN KROES

IN DE FRONTLINIE ‘Fantastisch boek.

Mooie verhalen!’

Wouter van der Goes presentator NPO Radio 2

21,95

€ Nú 2e druk

Verkrijgbaar via www.vrouwenindefrontlinie.nl, Bol.com of bij uw boekhandel. ISBN 9789491935282

Ik neem een abonnement op de Militaire Courant: € 16,– voor vier nummers

naam straat postcode land e-mail telefoon

BON

m/v

plaats

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: UHB uitgevers, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland

DECEMBER 2020 – 47

COLOFON Musea die de Militaire Courant verspreiden Amersfoort Museum Nederlandse Cavalerie Amsterdam Verzetsmuseum Plantage Arnhem Museum Bronbeek Beek Oorlogsmuseum Eyewitness Best Museum Bevrijdende Vleugels Buren Marechausseemuseum Deelen Museum Vliegbasis Deelen Den Helder Marinemuseum Doorn Museum Huis Doorn Dordrecht Museum 1940 – 1945 Driebergen-Rijsenburg Museum Militaire Traditie Groesbeek Vrijheidsmuseum Hooge Mierde Museum De Bewogen Jaren ’39-‘50 Huisduinen Fort Kijkduin IJmuiden Bunker Museum Kornwerderzand Kazemattenmuseum Leeuwarden Fries Museum Lekkerkerk Museum De Vrijheid Naarden Nederlands Vestingmuseum Nieuwdorp Bevrijdingsmuseum Zeeland Nijverdal Memory Vrijheidsmuseum Noordwijk Museum Engelandvaarders Ommen Nationaal Tinnen Figuren Museum Oosterbeek Airbornemuseum Hartenstein Overloon Oorlogsmuseum Overloon Rotterdam Mariniersmuseum Soesterberg Nationaal Militair Museum Vlissingen Boekhandel ’t Spui Vught Geniemuseum Zundert Legerdump Zundert Kijk voor een compleet overzicht op www.militairecourant.nl.

Contact Militaire Courant UHB uitgevers Zonnebaan 54 3542 EG Utrecht, Nederland Telefoon +31302231718 info@militairecourant.nl

Prijsvraag Bij deze prijsvraag verloten we een exemplaar van De knikkers van Qadir, geschreven door Leo Bormans en Qadir Nadery.

Redactie redactie@militairecourant.nl Abonnementen 4 nummers voor €16.– Vul de bon in of meld je aan via www.militairecourant.nl Overige vragen? abo@militairecourant.nl

D

e jonge Qadir groeit op in een klein dorpje in Afghanistan, midden in het geweld en bloedvergieten waar het land de afgelopen jaren zo door wordt verscheurd. De enige manier waarop hij overeind kan blijven is werken voor de internationale troepen die zijn land komen bevrijden. Totdat ook Qadir, samen met zijn vrouw en kinderen, moet vluchten voor de taliban. Het enige wat hij mee kan nemen richting Europa zijn acht knikkers, symbool voor leven en hoop. Maar of dat genoeg is…

Wil je kans maken op een exemplaar? Beantwoord dan de volgende vraag:

Hoe heet de held uit de Perzische verhalen van Qadir?

Winnaar

I

n de september-editie was de prijsvraag: Hoe wordt de plaatselijke taal genoemd die Nikko Norte leert?

Het juiste antwoord daarop is:

Pasjtoe

Onder de inzenders van het juiste antwoord is een exemplaar van het boek Onvoorspelbaar verleden verloot. De winnaar is Hans Monster uit Hoofddorp. Van harte gefeliciteerd!

NIKKO NORTE, ONVOORSPELBAAR VERLEDEN, UITGEVERIJ PROMETHEUS, 301 PAGINA’S (€ 24,99)

Online www.militairecourant.nl twitter @militaircourant www.facebook.com/militairecourant Oplage 25.000 LEO BORMANS EN QADIR NADERY, DE KNIKKERS VAN QADIR, UITGEVERIJ LANNOO, 336 PAGINA’S (€ 24,99)

Stuur je antwoord, onder vermelding van ‘Prijsvraag Militaire Courant’ naar info@militairecourant.nl.

Vergeet niet uw naam en adresgegevens te vermelden.

Volgende nummer De volgende Militaire Courant verschijnt in maart 2021.

Hoofdredacteur Jan Louwers Redactie Mireille Bregman, Mirjam Mulder, Rinke van der Plaat en Niels Roelen Medewerkers Han ten Broeke, Peter-Paul de Waal, Rik Mets, Nico Zoontjens Vormgeving Titus Vegter Uitgever Jan Louwers De Militaire Courant is een uitgave van UHB uitgevers. De Militaire Courant informeert een breed publiek over militaire onderwerpen.

De inhoud wordt verzorgd door een onafhankelijke redactie. De Militaire Courant wordt verspreid via middelbare scholen, mbo- en hbo-opleidingen, universiteiten, musea, Defensie, veteranenorganisaties en boekhandels. Tevens is het mogelijk om een abonnement op de Militaire Courant te nemen.

48 – MILITAIRE COURANT

GESCHIEDENIS IS ÉÉN EN AL AVONTUUR

Reserveer je tickets op NMM.NL