ElektroVisie 2020 nr 4 - NL by NELECTRA

Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche · Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde · 6 x jaar · 31ste jg · afgiftekantoor 2030 Antwerpen X / P2A9571 − September 2020 – 4



IN DEZE EDITIE

 De vele voordelen van webinars en e-learning  De VREG tariefstructuur en het capaciteitstarief  De impact van corona op de elektrosector  Verlichting en het AREI

Smart Home. Smart Building. Smart Life. gira.be

Voelen. Een schakelaar? Of volmaakt met slechts één aanraking? De Gira tastsensor 4 is meer dan alleen aan of uit. Hij is veelzijdig qua design. Pure intuïtie. En comfortabel configureerbaar voor KNX functies zoals entertainment, jaloezie, temperatuur of licht. Een schakelaar die oriëntatie biedt en waarmee we niet alleen het Smart Home, maar ook heel eenvoudig ons gevoel

Sturen. Gira / Smart Home /

Gira tastsensor 4

VIVIANE REFLECTEERT

“Elk nadeel heb ze voordeel” (wijlen Johan Cruyff) 2020 is niet echt een jaar om te feesten. Het covid-19-virus stuurde vele mooie plannen in de war, zowel professioneel als privé. Toch is Nelectra dit jaar nog steeds 60 jaar jong! Ons bestuursorgaan had al eerder beslist geen grootste feesten te organiseren, maar onze leden in de bloemetjes te zetten die iets met 60 hebben. Daar vindt de lezer van ElektroVisie in deze septembereditie opnieuw een mooie bloemlezing van. Het huisnummer 60 staat ditmaal centraal. Een origineel idee van ons redactieteam! Op die manier stellen we leden aan u voor die anders misschien nooit op de voorgrond zouden treden. Mission accomplished. In dit nummer zetten we tevens onze adviesfunctie in de kijker. Onze leden kennen natuurlijk allemaal wel het persoonlijke ledenadvies van onze adviseurs. Tot op vandaag heeft ons beperkte adviseursteam in 2020 865 ledenvragen beantwoord, tot grote tevredenheid van de aangeslotenen. Maar het werk dat achter de schermen verricht wordt voor adviezen aan de overheden is minder zichtbaar. Daar brengt ElektroVisie verandering in. U leest alles over onze reactie op de consultatie van de VREG, de Vlaamse Energieregulator, over het toekomstige capaciteitstarief. Kritisch maar opbouwend, dat is de stijl. Ook Europees houden we de vinger aan de pols. We overhandigden commentaar aan de Europese Commissie – directoraat-generaal “Grow” over de richtlijn voor EMC. We wezen de betrokken ministers op de gevolgen van de negatieve prijsherzieningen, op enkele heikele punten voor de sector in het toekomstige energiebesluit, op de te stroomlijnen communicatie over de nieuwe energielabels voor bepaalde huishoudtoestellen die snel op de sector afkomen. Verwarring creëren kunnen we in deze tijden zeker missen. Toch willen we in deze “donkere” tijden ook wat licht laten schijnen. Dat staat namelijk centraal in dit nummer. En “elk nadeel heb ze voordeel”, zoals Cruyff placht te zeggen: werkgevers en werknemers ontdekten e-learning. Het virus verplicht ons anders te denken, anders te werken, anders te plannen, anders te organiseren… Laten we met z’n allen hopen dat er heel veel positieve acties uit voortvloeien. Maar bovenal… hou het veilig en blijf gezond!

Reageren? Viviane Camphyn Gedelegeerd bestuurder Nelectra viviane.camphyn@nelectra.be

4 I N H O U D

16 8

De vele voordelen van webinars en e-learning

“Wat zegt het nieuwe AREI over het plaatsen of vernieuwen van een keuken?”

Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektrosector. ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 7.805 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: Beroeps-organisatie voor de elektrobranche Stationlei 78 bus 1/1 1800 Vilvoorde · t 02 550 17 11 · f 02 550 17 29 · www.nelectra.be redactieraad Viviane Camphyn, Eric Claus, Linda Claeys, Fallon Declerck, Pieter Feys, Els Heyrman, Ludo Holemans, Ronny Lannoo, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Denise Weyers, Dirk Van Steenlandt

hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be reclameregie Trevi · Maria Walgraeve Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 360 62 16 maria.Walgraeve@treviplus.be

reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be

drukkerij Bredero Graphics

verantwoordelijke uitgever Viviane Camphyn Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11

administratie Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17 nadia.vannuffel@nelectra.be Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be

vertaling Akira Translations

cover Pat Verbruggen

De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders. Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever. Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.

Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.

INHOUD

35 De mens achter Alexander Dewulf

Viviane reflecteert “Elk nadeel heb ze voordeel”

6 Chris Pype zorgt voor het juiste licht in het Gents Universiteitsmuseum 8

Nelectra informeert 8 Hallo Nelectra? 9 Elektrobarometer 10 Vinger aan de pols 12 Vernieuwde online schuldinvordering van Nelectra 13 Welke webinars biedt Nelectra dit najaar?

14 Europa Evaluatie van de EU-richtlijn EMC: Nelectra overhandigt commentaar aan de Europese Commissie

15 Sectornieuws 16 Dossier e-learning 16 Cursisten ontdekken de vele voordelen van webinars en e-learning 20 Volta stelt voor: DALI advanced e-learning

23 Innovatief zijn in coronatijden: onze leden kunnen dat! 22 Dossier corona 22 Enquête: impact corona op elektrosector 22 GfK analyse 23 Nelecta-ondernemers ontwikkelen innovaties

24 Schakelaars: waar vindt u schakelaars met antibacteriële werking? 28 Waarom wordt u geconfronteerd met problemen bij de installatie van ledverlichting? 30 Technische info 30 HCL (deel 4): de impact van verlichting op leeren werkprestaties 31 Welke reglementering bestaat er op het vlak van verlichting?

34 Nelectra 60 34 Nelectra-leden die op huisnummer 60 gevestigd zijn

35 7 vragen aan Alexander Dewulf (CEO Cebeo)

6 N E L E C T R A

BEZOEK T HA AR LEDEN

Chris Pype zorgt voor het juiste licht “Het is hier donker, maar dat is nu eenmaal mijn handelsmerk,” zegt Nelectra-lid Chris Pype lachend, als we het gloednieuwe Gents Universiteitsmuseum (GUM) binnenwandelen. Pype is met zijn bedrijf gespecialiseerd in de verlichting van kunst in musea en galerijen en combineert hiermee zijn twee zeer diverse diploma’s: elektriciteit en beeldende kunsten. Op het eerste gezicht lijkt het inderdaad donker in het museum, maar de objecten zijn stuk voor stuk met zorg én met oog voor detail uitgelicht. “Eigenlijk richten mijn team en ik onze aandacht meer op de schaduw van de objecten dan op het licht zelf,” vertelt Chris Pype. “De schaduw van het ene object mag niet overgaan op het andere object. Een ander aandachtspunt is de lichtsterkte: 80% van de objecten mag niet meer dan 50 lux lichtsterkte krijgen, omdat ze anders schade kunnen oplopen. We werken heel veel met contourspots, zoals deze vrouw op de voorgrond van de foto. Daarnaast zetten we ook vaak fibre optics in, zoals bij de verlichting van het pantheon dat u op de achtergrond van de foto ziet.” Een museum als dit uitlichten kan slechts voor een klein deeltje op papier voorbereid worden. Het meeste werk gebeurt op de locatie zelf, waar flexibel ingespeeld moet kunnen worden op de situatie. “Het museum is uitgelicht met gloednieuw materiaal maar daarnaast beschik ik over een arsenaal van maar liefst 2000 spots, die ik met mijn bedrijf verhuur,” stelt Chris Pype. Recent stond hij ook in voor de verlichting van de beroemde, internationale Van Eyck tentoonstelling in Gent en de fototentoonstelling van Stephan Vanfleteren in Antwerpen.  Els Heyrman  Johan Martens

NELECTR A BEZOEK T HA AR LEDEN

in het Gents Universiteitsmuseum

â&#x20AC;&#x2C6;7

8 N E L E C T R A

INFORMEERT

Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische, sociale, fiscale, …. materies. Hierbij een paar interessante vragen die de voorbije maand de revue passeerden.

Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseurs

Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02 550 17 14

Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02 550 17 23

Hoe komt het dat er in de doos van sommige elektrotoestellen twee verschillende energielabels zitten? Europa is al geruime tijd bezig met de herschaling van de energie-efficiëntielabels voor elektrische apparaten. Vanaf 1 maart 2021 moeten bepaalde huishoudapparaten zoals vaatwassers, koelkasten, wasmachines en televisies verplicht voorzien zijn van een nieuwe energielabel. Tot dan bevinden we ons in een overgangsperiode waarin de fabrikant naast het huidige, “oude” label ook reeds het nieuwe label moet meeleveren. Vandaar dus dat er twee energielabels in de doos zitten. U leest er meer over in het oktobernummer van ElektroVisie (FD)

Wat zegt het nieuwe AREI over het plaatsen of vernieuwen van een keuken? Aangezien de wasmachine, de afwasmachine, de droogkast, het elektrisch fornuis, de elektrische kookplaat en de elektrische oven afzonderlijk gevoed worden door een exclusief toegekende stroombaan, moet u met de drie volgende aanbevelingen rekening houden: 1. Iedere belangrijke wijziging of belangrijke uitbreiding van een installatie op lage of zeer lage wissel-of gelijkspanning moet voor de ingebruikname van de genoemde wijziging of uitbreiding het voorwerp uitmaken van een gelijkvormigheidscontrole met de voorschriften van het AREI. Deze gelijkvormigheidscontrole beperkt zich tot het bijgevoegde of gewijzigde gedeelte van de installatie. 2. Het uitbreiden van de huishoudelijke installatie met minstens een

kring is een belangrijke wijziging, dus moet er een gelijkvormigheidcontrole uitgevoerd worden. 3. Het ééndraadschema en het situatieschema moeten aangepast worden met de uitbreiding van de kring of kringen. Leden kunnen een gedetailleerde technische informatie terugvinden op de Nelectra website, onder www.nelectra.be/plaatsen-ofvernieuwen-van-een-keuken

Hoe bevestig ik een verlichtingsarmatuur aan de bovenliggende plafondstructuur bij een vals plafond met uitneembare tegels, waarbij het armatuur in elke uitneembare tegel past? De draagstructuur hangt aan het oorspronkelijke plafond en in de documentatie van de producent staat enkel dat het om een TL 5 inbouw verlichtingsarmatuur 60 x 60 gaat. Rond dit thema vinden we niets terug in het AREI, noch in AREI Boek1 OA 5.3.4.2 – Verlichtingstoestellen, noch in het AREI Boek1 OA 5.2.9.9. – Constructieruimten. Ook in het lastenboek vinden we geen bepalingen terug. Met andere woorden: er zijn geen voorschriften die de plaatsingsvoorwaarden vastleggen. Onze conclusie: gezond verstand gebruiken en alle informatie bijhouden. Er zijn wel een aantal algemene technische bepalingen waar u rekening mee moet houden bij het installeren van een armatuur. Leden vinden een gedetailleerde technische informatie op onze website, onder www.nelectra.be/ installatie-verlichtingsarmatuur

NELECTRA INFORMEERT

97,2 Herstel werkvolume nog niet voor morgen 44% van de elektroonder nemers heeft het werkvolume tussen april en juni zien dalen. 56% dus niet, waarvan maar 15% zegt nu meer werk te hebben dan op het einde van maart. Voor de volgende maanden verwacht 38% minder werk en maar 21% meer.

Coronacrisis duwde Elektrobarometer diep in het rood in het tweede kwartaal De coronacrisis hakte zwaar in op de elektrosector. Het werkvolume en de rendabiliteit van de bedrijven gingen achteruit. Einde maart daalde de Elektrobarometer al fors en de situatie is alleen maar erger geworden, blijkt in juni 2020. 97,2 is de laagste score voor de Elektrobarometer sinds jaren. De tevredenheid met het eigen bedrijf was de enige parameter die niet donkerrood kleurde. Dat betekent dat het vertrouwen van de elektrobedrijven sinds de coronacrisis een flinke knauw heeft gekregen.

Rendabiliteit daalt 44% van de elektrobedrijven geeft aan dat hun rendabiliteit in het 2de kwartaal achteruit is gegaan. Voor de eerstvolgende weken verwacht 36% een verdere achteruitgang terwijl maar 18% een verbetering verwacht.

28% zegt vandaag ook

meer te moeten afrekenen met laattijdige betalingen wat extra druk op de rendabiliteit zet.

Houden elektrobedrijven het hoofd boven water? 43% van de elektrobedrijven is tevreden over de algemene toestand van het eigen bedrijf. Dat zijn er nog minder dan vorige keer. 18% is ontevreden.

47%

is pessimistisch over de economie in het algemeen. Dat zijn er uitzonderlijk veel en dat is uiteraard niet verwonderlijk in volle crisis.

Personeelsbestand blijft vooralsnog quasi onveranderd

De meeste elektrobedrijven staan positief tegenover de corona-steunmaatregelen van de overheid. 3 op 4 hebben er ook gebruik van gemaakt. 16% zegt evenwel dat de maatregelen ontoereikend zijn.

De overgrote meerderheid van de elektrobedrijven ziet weinig verandering in het personeelsbestand. 15% werkt nu met minder werknemers. 13% zegt dat ze in de nabije toekomst met minder personeel zullen werken. 11% ziet zich opnieuw aanwerven.

De elektrobarometer wordt sinds 2010 opgemaakt en is dé conjunctuurindicator voor de Vlaamse kmo bedrijven en zelfstandige ondernemers uit de elektrosector, zowel installateurs als handelaars. Een waarde boven index 100 wijst op een positief evoluerende conjunctuur, waarden onder index 100 op een negatieve evolutie. De jongste bevraging bij een vast, representatief panel gebeurde in juni 2020.

 Anja Larik

10 N E L E C T R A

INFORMEERT

Vinger aan de pols Nelectra reageert kritisch maar constructief op beslissing VREG-tariefstructuur Midden augustus viel de definitieve beslissing over de tariefmethodologie 2021-2024. Het capaciteitstarief treedt in voege vanaf 2022. De VREG, de onafhankelijke autoriteit van de Vlaamse energiemarkt, die reguleert, controleert, informeert en adviseert, lanceerde in de lente van dit jaar een derde openbare consultatie over de toekomstige tariefstructuur. Er werd onderzocht of de distributienettarieven elektriciteit op een toekomstbestendige manier hervormd kunnen worden. De hervorming is noodzakelijk omwille van het veranderende energielandschap. Door meer lokale hernieuwbare energie, meer elektrische voertuigen en meer warmtepompen zullen de distributienetten in de toekomst meer en anders gebruikt worden én blootgesteld worden aan grotere (gelijktijdige) piekbelastingen. Die piekbelastingen zouden ertoe kunnen leiden dat de distributienetbeheerders zware investeringen moeten doen om het net betrouwbaar te houden. Dat zou de distributienettarieven sterk kunnen doen toenemen. Om dit te vermijden en het net voor iedereen betaalbaar te houden, wil de VREG alle netgebruikers bewust maken dat hoge pieken in hun verbruik extra kosten voor het net met zich kunnen meebrengen en hen aanmoedigen om het net efficiënt te gebruiken. Dit door vanaf 2022 een (groter) deel van de distributienettarieven aan te rekenen op basis van capaciteit (kW) in plaats van op basis van afname (kWh). “Deze tariefstructuur bepaalt op welke manier het door de VREG vastgelegde toegelaten inkomen van de distributienetbeheerder wordt aangerekend aan de verschillende distributienetgebruikers binnen elke klantengroep. De tariefstructuur deelt de distributienetgebruikers op in klantengroepen, legt de zogenaamde tariefdragers (kWh, kW, kVarh, kVA, …) vast en beïnvloedt zodoende hoeveel elke distributienetgebruiker binnen een bepaalde klantengroep aan nettarieven betaalt. In de toekomst wil de VREG de tariefstructuur van de periodieke distributienettarieven voor de afname en injectie van elektriciteit herzien. Met het oog op de energietransitie wil zij de tariefstructuur zodanig aanpassen dat deze ook in de toekomst de kosten voor het gebruik van het net optimaal reflecteert en een evenwichtige toewijzing van deze kosten aan de verschillende distributienetgebruikers bewerkstelligt, in functie van hun effectief gebruik van het net. In dat kader pleegt de VREG overleg, laat ze studies uitvoeren en

organiseert ze consultaties.” Aldus de VREG (www.vreg.be). Het traject tot herziening van de tariefstructuur startte reeds in juni 2016 met een eerste consultatie, belangrijk voor het bekomen van een draagvlak voor een capaciteitstarief en de basisprincipes van een eventuele tariefstructuurhervorming. Verschillende stakeholders, waaronder Nelectra, reageerden en uitten eveneens enkele bezorgdheden. Er bleek namelijk dat er bij gezinnen en kleine bedrijven onvoldoende draagvlak aanwezig was voor een herziening van de tariefstructuur. In het najaar van 2019 werd een tweede consultatie gehouden. In het kader van de consultatie over de tariefmethodologie 2021-2024 toetste de VREG de aangepaste voorstellen af. In juni jongstleden reageerde Nelectra opnieuw. Belangrijk voor onze federatie is een duurzaam energiebeleid in het belang van het bevorderen van energie-efficiëntie, hernieuwbare energie en decentrale productie. Nelectra ziet uiteraard mogelijke opportuniteiten, zoals diverse aansturingsapplicaties. Ook de slimme toestellen in onze retailsector zullen een cruciale rol spelen. Als installateur worden we verplicht ons klassiek denkpatroon opzij te zetten en intelligente installaties te bouwen. Domotica en energiebeheerssystemen zullen hand in hand gaan. we hebben in onze reactie echter eveneens onze vrees geuit voor de gevolgen voor accumulatieverwarming, elektrische boilers en elektrische verwarming in het algemeen. We vragen de VREG en de overheid goed na te denken over de gevolgen voor de gebruikers die in de onmogelijkheid zijn om alternatieve oplossingen toe te passen. Maar meten is weten. En op het moment van publicatie van onderhavig artikel is zijn niet alle parameters gekend. In onze reactie riepen we de VREG dan ook op tot berekening en toelichting van de werkelijke impact, om op die manier een gefundeerd en gedegen advies te kunnen uitbrengen. Lees onze reactie op www.nelectra.be U wenst te reageren? Stuur uw reactie naar Freddy.Steenackers@nelectra.be of naar Viviane.Camphyn@nelectra.be

P U B L I R E P O R TA G E

Vergokan: logo vernieuwt, kwaliteit blijft In het kader van de internationale rebranding bij het Amerikaanse Atkore, krijgt ook Vergokan een nieuw logo. De vertrouwde, felrode Vergokan-kleur werd recent vervangen door een frisse, groene kleur en in de nieuwe huisstijl komt de merknaam Atkore meer op de voorgrond. Tot zover de veranderingen. De kwaliteitsproducten, de service en de mensen blijven dezelfde! De Atkore groep is door de jaren heen stelselmatig gegroeid. Onder meer via de internationale acquisitie van diverse kwaliteitsmerken. Atkore zelf bleef daardoor een beetje op de achtergrond, maar als beursgenoteerd bedrijf is merkbekendheid te belangrijk om te verwaarlozen. Daarnaast past een nieuwe, eigentijdse uitstraling bij de groeiplannen die Atkore momenteel heeft in Europa en Rusland. Daarom besliste Atkore om de herkenbaarheid van de organisatie op te drijven. Een fris logo waarbij Atkore op de voorgrond komt te staan, maar waarbij het submerk Vergokan blijft behouden, moet daartoe bijdragen.

Herkenbaarheid merkenportfolio Ondertussen is het al anderhalf jaar geleden dat Vergokan door het Amerikaanse Atkore overgenomen werd. Met deze rebranding wordt een volgende stap gezet in de vereenvoudiging en herkenbaarheid van de merkenportfolio die onder de Atkore groep valt. In de komende maanden worden stapsgewijs alle communicatie-uitingen aangepast. Ook de logo’s van zusterondernemingen Unistrut, Vergo Galva en Vergo Coating worden in een nieuw jasje gestoken.

Samenhang merken versterken “Het doel van deze nieuwe identiteit is om de samenhang van alle merken die onder de Atkore paraplu vallen, te versterken,” zegt Managing Director Gino Declercq. “Op die manier willen we onze klanten een totaaloplossing aanbieden. Al deze merken krijgen dankzij de rebranding de nodige dynamiek voor een sterke toekomstige groei.”

Alles blijft hetzelfde

 Managing Director Gino Declercq: "Dankzij de nieuwe identiteit wordt de samenhang van alle merken die onder de Atkore paraplu vallen, versterkt en zien onze klanten beter dat we een totaaloplossing aanbieden."

groeiambities zijn we klaar om onze nieuwe identiteit verder te promoten, samen met onze klanten, onze partners,” besluit Gino Declercq.

Behalve het logo en de kleuren verandert er voor de Vergokan-klanten niets! De producten, de artikelreferenties, de mensen en de service die we ondertussen goed kennen, blijven dezelfde. “Met de focus op onze internationale

 De slogan “Building better together” zet de ambitie van de specialist in kabel-

draagsystemen uit Oudenaarde nog beter in de verf.

Meer info? www.atkore.com www.vergokan.com

12 N E L E C T R A

ONDERSTEUNT

Gerechtsdeurwaarder heeft centrale rol in de vernieuwde online schuldinvordering van Nelectra Sinds enkele jaren kan u bij uw sectororganisatie Nelectra als lid intekenen op de online schuldinvordering en juridische dienstverlening. Zo kan u op een eenvoudige manier gedeeltelijk of volledig onbetaalde facturen invorderen én ook aan voordeeltarief advies inwinnen van een gespecialiseerd advocaat. De voorbije maanden kreeg de online schuldinvordering een make-over en krijgt de gerechtsdeurwaarder voortaan meer dan ooit een centrale rol. Al jaar en dag boekt de online schuldinvordering van Nelectra mooie resultaten bij het invorderen van onbetaalde facturen. Maar liefst 8 op de 10 facturen werden reeds betaald na het verzenden van een eerste aanmaning. Maar Nelectra rust niet op haar lauweren en onderzocht hoe het systeem nog gebruiksvriendelijker kon gemaakt worden. Dat resulteerde in een verregaande samenwerking met Modero Gerechtsdeurwaarders, een kantoor met gerechtsdeurwaarders in elke provincie van ons land. Zij nemen het dossier over wanneer een herinneringsbrief niet de gewenste betaling opleverde.

De gerechtsdeurwaarder neemt het dossier uit uw handen Dossierbeheerder Nadia Van Nuffel is de vaste contactpersoon voor leden die een beroep doen op deze dienstverlening: “De vernieuwde werking is nog gebruiksvriendelijker. Voortaan volstaat het om een mail te sturen naar Modero Gerechtsdeurwaarders met de nodige informatie zoals de bestelbon en de facturen, de aanmaningen, de gegevens van de tegenpartij, … Zij nemen het

over en starten de procedure om uw klant aan te zetten tot betalen via een minnelijke regeling. Een brief van een gerechtsdeurwaarder is vaak een afdoend afschrikkingsmiddel om tot betaling over te gaan, dat is een grote troef. En terwijl de gerechtsdeurwaarders uw klant het vuur aan de schenen leggen, kan u het dossier op elk moment opvolgen en zien welke stappen zijn ondernomen en wat de reactie was van de klant via de gebruiksvriendelijke online applicatie van Modero Gerechtsdeurwaarders.”

De grote troef aan de online schuldinvordering is onze rechtstreekse samenwerking met de gerechtsdeurwaarders Onderzoek of de klant kan betalen Indien de klant toch niet zou betalen, vraagt Modero Gerechtsdeurwaarders u of u een solvabiliteitsonderzoek wil uitvoeren. Zo kan u inschatten of uw klant over voldoende financiën beschikt. “Mooi meegenomen is ook dat in dit vernieuwde systeem de kosten van het solvabiliteitsonderzoek lager liggen dan voorheen en dat het verslag uitgebreider is, zodat de gebruikers van het online schuldinvorderingssysteem beter geïnformeerd zijn en een meer gefundeerde beslissing kunnen nemen over het al dan niet opstarten van een gerechtelijke procedure”, vertelt Nadia Van Nuffel.

Gunsttarief bij Beelen Advocaten Wanneer een procedure voor de rechtbank noodzakelijk blijkt, werkt de online schuldinvordering net als voorheen samen met het advocatenkantoor Beelen.

Als Nelectra-lid kan u hiervoor genieten van een voordeeltarief: waar een doorsnee uurloon van een advocaat 160 euro bedraagt, betaalt u als lid van de online schuldinvordering 100 euro.

Bijkomende voordeel: gespecialiseerd juridisch advies voor beroeps-en privézaken Dankzij uw lidmaatschap bij deze dienstverlening krijgt u gratis eerstelijnsadvies. Is bijkomend en grondiger advies nodig dan kan u dit vragen aan gunsttarief. Dit voordeeltarief is niet alleen van toepassing bij de dossiers van de online schuldinvordering. Het geldt ook voor andere juridische vragen en procedures. Dit kunnen beroeps- of privézaken zijn in verschillende rechtsdomeinen zoals handelsrecht, familierecht, goederenrecht, burgerlijke aansprakelijkheid, vennootschappen, fiscaal recht, sociaal recht, bouwrecht, milieurecht, ruimtelijke ordening, strafrecht, … Het team van het kantoor Beelen bestaat uit 18 advocaten, die gespecialiseerd zijn in verschillende domeinen.  Els Heyrman

Geïnteresseerd? De bijdrage voor deze dienstverlening wordt bepaald door het aantal tewerkgestelde werknemers. Vanaf 100€ per jaar kan u onbeperkt facturen laten invorderen en krijgt u gratis eerstelijnsadvies op al uw juridische vragen. Vraag onze nieuwe folder Online Schuldinvordering en Juridische bijstand aan via info@nelectra.be of lees er alles over via www.nelectra. be/tools-schuldinvordering. Voor meer informatie kan u ook steeds terecht bij dossierbeheerder Nadia Van Nuffel, nadia.vannuffel@nelectra. be of via 02 550 17 17

NELECTRA INFORMEERT

Welke webinars biedt Nelectra dit najaar? Nelectra lanceert 2 keer per jaar een reeks infosessies, webinars en opleidingen. Hierbij een overzicht van wat dit najaar nog op onze agenda staat.

Wees gerust, u hoeft niet altijd in te checken, maar het is wel verplicht op heel wat werven en voor heel wat personen (zelfstandigen, werknemers, interimkrachten, onderaannemers,...). De inspectiediensten voeren met regelmaat van de klok controles uit en de boete bij niet-naleving van de verplichting kan oplopen tot 6.000 euro per werknemer! U bent dus maar beter in orde. In dit webinar helpen we u alvast op weg.

De keuring van een elektrische installatie Sinds 1 juni 2020 is het nieuwe AREI van toepassing. In dit webinar wordt u wegwijs gemaakt in de nieuwe structuur van het AREI en meer bepaald de bijzondere voorschriften met betrekking tot bestaande elektrische installaties (deel 8), de controle van installaties (deel 6) en de algemene voorschriften bij de keuring van een elektrische installatie (deel 9). U verneemt waar u de info kan vinden die van toepassing is voor de keuring van een nieuwe elektrische installatie, voor een bestaande ‘oude’ elektrische installatie en voor een elektrische installatie ‘oud AREI’ en welke voorschriften van toepassing zijn voor huishoudelijke elektrische installaties en voor niet-huishoudelijke elektrische installaties. Er is telkens ook aandacht voor de documenten die in het elektrisch dossier aanwezig moeten zijn.

Hoe veilig is mijn elektrische installatie bij brand? In het nieuwe AREI worden de uitwendige invloeden voor ruimten met brandgevaar vastgelegd. De klassen en kenmerken van de geïsoleerde geleiders en kabels met betrekking tot hun brandreactie en brandweerstand worden gedefinieerd. Speciale aandacht is er voor de vorming van rook bij brand in ruimten zoals trappenhallen en gangen, zalen voor seminaries, sporthallen, schouwspelzalen… Het opstellen van een evacuatieplan met de evacuatiewegen en de moeilijk te evacueerbare ruimten is noodzakelijk. Het installeren van afzonderlijk geïsoleerde geleiders en kabels, het installeren in bundel of in laag en het installeren van buizen, kabelbanen, kabelgoten, kabelrekken en gelijksoortig materieel komen uitvoerig aan bod.

Checkin@work Via Checkin@work (ook wel elektronische aanwezigheidsregistratie genoemd) moet u aangifte doen van alle personen die werken in onroerende staat verrichten, alvorens zij bepaalde werven mogen betreden. Het systeem registreert wie, op welke dag en op welke plaats aanwezig is.

welke bekabeling best gebruikt wordt bij het aanleggen van een kwalitatief netwerk dat niet alleen afgestemd is op de huidige maar ook op toekomstige producten. Deze onderwerpen komen aan bod: • Een overzicht van de nieuwste dragers en technologieën (evolutie in coax, UTP en fiber) • Een toelichting van de allerlaatste STB (o.a. 4K, cloud PVR en spraakbesturing). • De verwachtingen van 5G • De nieuwe Fttx-technologie, HFC en Fiber netwerk en het OBI free signaal transport • De digitale modulatie technieken • SD-WAN • Multi-TV-oplossing

Een stabiel netwerk met een goede flow Nieuwe telecomtechnieken vragen om een aangepaste werkwijze. In dit webinar in samenwerking met Telenet bekijken we

Opleiding Veilig Werken Welke gevaren zijn er verbonden aan het uitvoeren van werken op werven? Hoe groot zijn de risico’s die hieraan verbonden zijn? Welke beschermingsmaatregelen moeten er getroffen worden om veilig te kunnen werken? En wat is dan het plan van aanpak? Het zijn vragen die ingevolge COVID-19 nog een extra dimensie hebben gekregen. In deze praktische, hands-on opleiding ‘Veilig Werken’ leert u een doeltreffend vierstappenplan toepassen. Onze lesgever/adviseur begeleidt u persoonlijk en reikt u alle tools aan - toegepast op uw bedrijf - om werken aan elektrische installaties en/of op werven zo veilig mogelijk te laten verlopen, zowel in tijden van corona als daarbuiten. Na deze opleiding bent u in staat veiligheidsinstructiefiches te maken en ziet u het bos door de bomen van alle risicoanalyses.  www.nelectra.be/infosessies-vorming

14 E U R O P A

Evaluatie van de EU-richtlijn EMC Nelectra overhandigt commentaar aan de Europese Commissie – directoraat-generaal “Grow” In januari 1996 werd de richtlijn voor EMC of elektromagnetische compatibiliteit (EMC –richtlijn 89/336/ EG) van kracht. Later werd ze vervangen door een aangepaste versie (2004/108/EG). De omzetting naar Belgisch recht gebeurde door de publicatie van het KB van 28/2/2007. EMC of de “elektromagnetische compatibiliteit” is de eigenschap van een uitrusting om in haar elektromagnetische omgeving op bevredigende wijze te kunnen functioneren (“immuniteit”) zonder zelf elektromagnetische storingen te veroorzaken (“emissie”) die ontoelaatbaar zijn voor andere uitrusting in die omgeving, o.a. voor de draadloze communicatiesystemen. Wetgeving drong zich op om problemen aan banden te leggen, draadloze systemen of andere elektronische componenten of apparaten niet te verstoren, en zo de veiligheid van personen en machines te verhogen. De huidige versie van de EU EMC-Directieve dateert dus van 2014, maar was slechts een beperkte update van de vroegere 2004 en 1989 (oorspronkelijke) versies.

De meeste aanpassingen waren eerder te situeren op het juridische en administratieve vlak, en veel minder op het vlak van een snel evoluerende technologie. Enkele jaren geleden besteedden we in ElektroVisie een vervolgreeks aan dit boeiende onderwerp. In februari jl. organiseerde de Europese Commissie een consultatie over de richtlijn.

We zetten onze EMC-experten rond de tafel en vroegen hen om commentaar. Dit resulteerde in uiterst waardevolle input, die we overmaakten aan de Europese commissie en meer bepaald het DG Grow. We delen in ElektroVisie graag de opmerkingen van Johan Catrysse en Eric Claus ter zake.  Viviane Camphyn

Opmerkingen Nelectra, Belgische federatie van elektrotechnische installateurs en retailers. Ons inziens dienen er zich een 5-tal technologische (r)evoluties aan, die toch op een of andere globale manier explicieter in de EMC-Directieve dienen aan bod te komen.

1. Het gebruik van het elektriciteitsnet voor datacommunicatie Dit omvat uiteraard het LF gebied (zoals voor het aansturen van dag/nachttarief, klokken, enz.), maar ook het HF gebied (tot 80 MHz). Eén van de toepassingen op grote schaal wordt straks ook de digitale elektriciteitsmeter. De specifieke aandacht voor dit domein betreft onder meer het feit dat deze datacommunicatie gebeurt via een niet-gebalanceerde of niet-symmetrische bekabeling, met een grote Common Mode factor als gevolg. Het is duidelijk dat dit een toepassing betreft die bovendien een verspreid patroon vertoont en dus stelt zich de vraag hoe dit type van toepassing adequaat kan getest worden, zij het via een “type” opstelling (te definiëren), zij het “in situ”.

2. Grote, verspreide systemen, zowel residentieel als industrieel Voor de residentiële toepassingen kan in eerste instantie verwezen worden naar de normalisatie omtrent de HBES (Home and Building Electronic Systems vb. EN50491). Deze norm behandelt in drie hoofdstukken de EMC-problematiek. Deel 5.1 EMC omschrijft de testmethoden en instellingen; Deel 5.2 EMC omschrijft de voorwaarden voor HBES /BACS residentiële, tertiaire en industriële verlichtingsomgeving; Deel 5.3 EMC omschrijft voorwaarden voor HBES/BACS in industriële omgeving. Uiteraard omvat dit in eerste instantie de zogenaamde DOMOTICA. De betreffende normalisatie omschrijft echter alleen testen onder labocondities, en dus stelt zich de vraag naar adequate testen en testomgevingen voor grotere verspreide systemen. Dit werd ook reeds onder 1. hierboven aangehaald. Om de probleemstelling concreet te maken, hierbij enkele voorbeelden: • noodverlichting in grotere gebouwen, met een centrale voedingseenheid (en datacom) • ledverlichting met een centrale voeding en grote lichtstraten in industriële

gebouwen kunnen een probleem vormen • airco met een centrale controle eenheid (zeker in grotere kantoorgebouwen) • zonnepanelen met verspreide omvormers (parallelwerking)en de koppeling op het elektriciteitsnet Naast het verspreide karakter van een installatie, kunnen de voedingsleidingen als mogelijke stralingsbron optreden. In de marge hiervan kan nog het voorbeeld aangehaald worden van Ledverlichting bij openbare verlichting (of andere toepassingen voor parkeerterreinen, sportvelden..), waarbij de voeding/driver aan de voet van de verlichtingspaal wordt opgesteld. Het is ook duidelijk dat deze situaties zich evenzeer op industrieel vlak kunnen voordoen.

3. Grote machines en installaties Voor grote industriële machines en installaties zijn enkel maar “aanbevelingen” beschikbaar (zoals EN 50174-2); voor de installatietechnieken wordt ervan uitgegaan dat als elk onderdeel aan de EMCD voldoet, en de aanbevelingen gevolgd worden, de installatie ook conform zal zijn. Het probleem dat zich hierdoor kan

SECTORNIEUWS

voordoen werd in bepaalde sectoren onderkend. Zo zijn er normen in de sector van de telecommunicatie, over de keuze van een type-opstelling van grote systemen, ook wat de lange bekabeling tussen onderdelen omvat. Een tweede sector omvat de “werktuigmachines”, waarvoor eigen productnormen (EN50370) werden ontwikkeld, norm NBN EN 50370-1 emissie en NBN EN 50370-2 immuniteit. Maar in het geheel ontbreekt het dus aan een adequate omkadering hoe grote machines en installaties op een afdoende (en voldoende eenvoudige) manier kunnen getest worden. Het is duidelijk dat dit eerder de normalisatie betreft, maar daar hoort ook een goede omschrijving en verwijzing bij op het niveau van de EMC Directieve. Een onderliggend probleem kan zich voordoen bij modulaire machines en installaties, waarbij defecte en/of verouderde onderdelen kunnen vervangen worden door nieuwe types. Het vervangen door een EMC-conform onderdeel in een machine/installatie

garandeert geenszins dat de EMCconformiteit van het geheel behouden blijft. Deze ingreep/handeling van vervanging zou een essentieel onderdeel van de EMCD moeten zijn. Bovendien bevat de norm EN 50174-2 aanbevelingen voor het plaatsen van data- en energiekabels en hun bevestigingsmaterialen (kabelgoten) om EMC-problemen te voorkomen. Nelectra vraagt een aanpassing van de directieve zodat de volledig samengestelde werktuigmachine in situ aan EMC-testen kan onderworpen worden. Dit opdat de machinebouwers aan dezelfde eisen zouden moeten voldoen als de installatie van de elektrotechnische installateurs.

Engels Group bouwt nieuw distributiecentrum in Malle

Engels, één van de bestuurders van de Engels Group. “Het project vormt meteen een mooie doorstart voor de vierde generatie in het familiebedrijf”. Momenteel is Engels Group een flinke kmo met 70 medewerkers en een geconsolideerde omzet van 31 miljoen euro in 2019. In dat jaar steeg ook de volumegroei van de divisie Thermo Comfort met liefst 20%. Over het hele coronajaar 2020 verwacht Engels Group een stabilisering qua omzet en dit dankzij zijn creativiteit en ondernemingszin. Tijdens de coronacrisis werd namelijk ook een 4e divisie opgericht: Engels Health Care. Die spitst zich toe op gezondheid: mondmaskers, UVC-lampen… De broers Marc Engels en Jan Engels hopen alvast dat de economische groei zich herpakt tegen 2022 zodat de vierde generatie met Thomas Engels en Catherine Engels het bedrijf verder kan ontplooien.

Na meer dan 90 jaar verlaat D. Engels BV de Paardenmarkt te Antwerpen. Daar begon in 1927 het zakelijk avontuur van het familiebedrijf dat inmiddels haar 4e generatie introduceert. De nieuwe locatie bevindt zich op het industrieterrein van Malle: op een oppervlakte van 70.000 m² komt in 2022 het nieuwe distributiecentrum van waaruit de goederen en producten van de 3 businessunits van Engels Group worden verdeeld (Thermo Comfort (HVAC), Engels Surfaces (solid surface specialist) en Engels Electro Groothandel). “Door de bouw van dit distributiecentrum spelen we verder in op de ontwikkeling en groei van ons familiebedrijf”, zegt Jan

4. E-transporters Veel meer dan e-vehicles verschijnen ook de verschillende e-transporters, zoals de e-bikes, de monowheel en de e-step. Dit zijn op zichzelf “toestellen” die onder laboratoriumcondities kunnen getest worden, maar ze laden zowel thuis als op openbare plaatsen met snelladers (of dus met grote stroompulsen als gevolg op het elektriciteitsnet), inclusief het Wireless Power

Integratech: waterdicht armatuur Installatiegemak primeerde bij de ontwikkeling van de vernieuwde HWDP. Dit

Transfer, waarvan niet direct duidelijk is of dit al dan niet onder de RED valt? Een voorbeeld van onvoldoende immuniteit in de praktijk is het ongeval geweest in Nederland met een zogenaamde bolderkar in de omgeving van een spoorwegovergang.

5. Safety uitgelegd Het laatste voorbeeld van 4. toont meteen het grote onderscheid tussen de EMCD en bijhorende geharmoniseerde normen, en het begrip van safety. Naar immuniteit stellen de geharmoniseerde normen onder de EMCD eisen die voor een “gewone” toepassingsomgeving een goede werking zullen garanderen. Maar eigenlijk is er geen enkele garantie naar een totale veilige werking (functional safety) onder alle omstandigheden die met een redelijke waarschijnlijkheid kunnen voorkomen. Het verschil tussen een “redelijke” immuniteit en de echte “functional safety” zou een duidelijke paragraaf en artikel in de EMCD moeten zijn.

robuuste ledarmatuur kan snel gemonteerd worden en is de ideale vervanger voor de klassieke spatwaterdichte TL-armaturen. De witte basis met polycarbonaat cover garandeert een beschermingsgraad van IP66 en een slagvastheid van IK08. Het toestel heeft een minimum efficiëntie van 130lm/W en beschikt over een afgeschermde ledplaat en valbeveiliging met stalen kabels. HWDP wordt geleverd inclusief een ENEC gekeurde SELV kwaliteitsdriver, Flickr free. Aan de bovenzijde van het toestel zijn voldoende in- en uitgangen voorzien voor aansluiting via het plafond. Alle componenten zijn reeds gemonteerd in de basis. Roestvrij stalen clips werden verzonken gemonteerd, waardoor het toestel ook na lange montagetijd zijn IP66 waarde behoudt. Bovendien is het armatuur voorzien van doorvoerbedrading en tool-less connectoren 5x2,5mm², wat het installatiegemak ten goede komt.

16 D O S S I E R

E-LEARNING

Cursisten ontdekken de vele voordelen van webinars en e-learning. In coronatijden deden nogal wat bedrijven, organisaties en scholen een beroep op de virtuele wereld om cursussen, opleidingen en/of bijscholingen te organiseren. Wij vroegen ons af wat nu de ervaringen zijn met webinars en e-learnings. Zal men deze manier van werken in de toekomst -na corona- verder uitwerken? Hoe waren de eerste ervaringen? Wat verliep wat moeilijker? Waar moet nog aan gewerkt worden? Wij gingen op zoek naar een aantal spelers die recente ervaringen hebben met deze manier van werken. En we startten dicht bij huis, want ook bij Nelectra maakten we -niet voor het eerst- gebruik van webinars om onze leden te helpen en verder te vormen.

Nelectra bouwt verder op jarenlange ervaring “Nelectra heeft al heel wat ervaring opgedaan met webinars,” steekt onze communicatieverantwoordelijke Els Heyrman van wal. “Reeds in 2015 zijn we de markt van de webinars beginnen onderzoeken: welke platformen zijn beschikbaar? Wie zijn de aanbieders op de markt? Hoe werkt dat? We bevonden ons op onontgonnen terrein en hebben veel zelf uitgezocht. In 2016 organiseerden we de eerste test-webinars voor een aantal Nelectrawerkgroepen. Onze werkgroep-leden

hadden de smaak meteen te pakken en we hebben dan snel beslist om webinars op te nemen in ons aanbod infosessies en opleidingen.” Sindsdien is WebinarSolutions (zie ook kaderstuk) uit Mechelen onze vaste partner en is hun professionele studio onze uitvalsbasis. Op die manier hebben we een gebruiksvriendelijk platform tot onze beschikking en zijn we verzekerd van de beste kwaliteit in beeld en geluid. “Voor onze lesgevers organiseren we telkens vooraf een opleidingsmoment, zodat ze wennen aan de studio, de camera en aan deze manier van lesgeven die toch wel even anders is.”

WebinarSolutions, de Nelectra-partner voor webinars WebinarSolutions werd in november 2016 opgericht door Sandra De Milliano, Koen Van Aken en Option Media. “In oktober 2016 zijn we beginnen bouwen aan de studio,” graaft Koen (foto) in zijn geheugen. “En op 19 december hielden we voor Nelectra ons eerste webinar.” De studio heeft door de jaren heen heel wat updates gehad: nu zijn er 3 camera’s, 2 prompters, een professionele eindregie,… Het is slechts vier jaar geleden, maar die eerste pioniersdagen zijn niet meer te vergelijken met de manier waarop er nu gewerkt wordt. “Meer en meer bedrijven zijn ervan overtuigd dat webinars professioneel aangepakt moeten worden om langer de aandacht van de kijker te kunnen vasthouden,” klinkt het bij Koen. “Studio webinars zitten in de lift en bedrijven willen ontzorgd en begeleid worden doorheen het hele webinartraject. Er is ook steeds meer aandacht voor begeleiding, visagie,…” De coronacrisis heeft voor een extra dimensie gezorgd, want heel wat sprekers willen van thuis uit in een professionele uitzending

komen. “Daarom hebben we geïnvesteerd in de hardware die bij televisiezenders wordt gebruikt om de reporter in het veld te laten communiceren met het nieuwsanker, in broadcast kwaliteit en zonder delay. Verder investeerden we ook in oplossingen om sprekers via hun webcam in een uitzending te laten inbellen. Er is ook een nieuwe trend om verschillende studio’s met elkaar te verbinden tot één uitzending. Het zal niet lang meer duren tot sprekers vanop verschillende locaties presenteren, terwijl het voor de kijker lijkt alsof ze naast elkaar aan dezelfde desk zitten. Met greenkey en virtuele studio-achtergronden is heel wat mogelijk. Het zijn uitdagende en boeiende tijden.” Corona zorgde bij WebinarSolutions in eerste instantie voor heel wat annuleringen. Maar al snel kwamen de vragen van nieuwe klanten, online events, debatten of webinars met meerdere sprekers. “We hebben een grote studio ter beschikking van waaruit we grotere uitzendingen kunnen houden, waarbij de social distancing kan gegarandeerd worden. Omdat de aanvragen en boekingen binnen blijven stromen, hebben we besloten om te investeren in de bouw van een nieuwe studio in Brussel.”

DOSSIER E-LEARNING

Ondertussen zijn er bij Nelectra al behoorlijk wat onderwerpen de revue gepasseerd via webinar: veiligheidsinstructiefiches, kostprijsberekening, kabelberekening, innovatieve arbeidsorganisatie en heel recent nog het nieuwe AREI: “Toen de lockdown midden maart werd afgekondigd, wilden we onze infosessies rond het AREI bij de groothandel in eerste instantie uitstellen. De lockdown bleef echter duren én de startdatum van het nieuwe AREI (1 juni 2020) kwam dichterbij. Daarom besloten we over te schakelen op een webinar en dat werd heel erg druk bijgewoond.” Er zijn veel voordelen verbonden aan het werken via webinar: “Het grote voordeel voor onze leden is dat ze zich niet moeten verplaatsen. Bovendien kunnen ze al hun vragen tijdens de sessie via het platform stellen èn wie achteraf (stukken van) de sessie wel herbekijken, kan dat doen. Leden kunnen alle sessies trouwens op een later tijdstip bekijken op onze website. Handig voor wie verhinderd is. Een ander voordeel: je kan een webinar echt overal bekijken. Er is enkel internetverbinding nodig en een computer,

laptop, tablet of smartphone.” Wie een overzicht wil van de Nelectraopleidingen en -webinars, kan terecht op: www.nelectra.be/infosessies-vorming

Volta: meer mensen vinden hun weg naar het digitale aanbod Ook Volta is niet aan haar proefstuk toe: het aanbieden van e-learning werd reeds in 2018 opgestart. Naar aanleiding van de lockdown richtte Volta extra communicatie naar hun contacten bij bedrijven en onderwijsinstellingen, om hen in die moeilijke periode

Onderhoud en kalibratie van elektrotechnische meetinstrumenten Snelle doorlooptijd

ISO 9001 gecertificeerd

In labo of op locatie

Vrijwel alle bekende merken mogelijk - Multimeters - Stroomtangen - Power Quality analysers - Isolatieweerstandtesters - Installatietesters - Warmtebeeldcamera’s - Solarmeters - Aardingsmeters ...

NIEUW! Mobiele Service

EURO-INDEX, uw partner in elektrotechnische meetinstrumenten Verkoop - Verhuur - Onderhoud - Kalibratie - Workshops op maat

18 D O S S I E R

E-LEARNING

Korting voor Nelectra-leden bij Syntra Zowel bij Syntra Midden-Vlaanderen als bij Syntra West genieten leden van Nelectra een korting van 10% voor de meeste elektrotechnische cursussen. Meer informatie vindt u op onze website onder ‘tools en voordelen voor leden.’

Wist u dat... u onder bepaalde voorwaarden een premie kan ontvangen indien u uw arbeiders (PsC 149.01) een erkende opleiding laat volgen? Ook e-learningmodules komen hier sinds kort voor in aanmerking! Contacteer Nelectra voor meer info.

te ondersteunen en mensen de kans te bieden hun kennis te verbreden of te verdiepen. Volta biedt momenteel e-learning modules aan rond volgende thema’s: Netsystemen (NL/FR) Laadinfrastructuur (NL/FR) Intelligente lichtregelsystemen: Dali Advanced (NL) Meer informatie over dit aanbod vind je terug via de website (www.volta-org.be/nl/ werkgevers/opleiding-competentiebeleid/ opleidingen/volta-e-learning) Volgens Jim Wallens, adviseur opleidingen bij Volta, wordt online leren steeds belangrijker in het opleidingslandschap: “Je kan je cursus 24 uur op 24 uur raadplegen, werkt op je eigen tempo, pikt er de modules uit die jou interesseren, vermijdt de files, … Allemaal voordelen die zowel voor cursisten als bedrijven interessant zijn. En waarom niet een online cursus van Volta gebruiken om samen met je werknemers een opleidingsmoment in het bedrijf te voorzien? Een leerkracht die samen met zijn leerlingen een module doorloopt en extra toelichting geeft …. het zijn allemaal mogelijkheden die het digitale leren biedt. Het enige dat je nodig hebt is een computer en een stabiele internetverbinding.” Dankzij de coronacrisis vonden meer mensen hun weg naar het digitale aanbod van Volta: “Tot voor de lockdown

(van 1/1/20 tot 15/3/20) mochten we 36 nieuwe digitale cursisten ontvangen die inschreven op onze technische modules. Tijdens de lockdown (van 15/3/20 tot ong. 15/5/20) mochten we 393 nieuwe gebruikers ontvangen! Het moet wel gezegd dat -door de COVID-19 richtlijnen- er geen klassikale sessies aangeboden werden in die periode.” Dit najaar staan nog een aantal nieuwe zaken op stapel: er is een vertaling naar het Frans van “Dali Advanced” én er wordt een nieuwe module gelanceerd: “Residentiële elektriciteit: basiskennis” (NL + FR).

Syntra West: trajecten herwerken tot ‘blended learning’ Bij Syntra West liet men heel wat opleidingen doorgaan via afstandsleren met het online leerplatform Moodle. Dit platform biedt heel wat mogelijkheden: van de klassieke virtuele les via BigBlueButton (vergelijkbaar met Zoom, Teams,…) tot opdrachten, coaching,… “Binnen elektro boden wij diverse onderwerpen aan,” vertelt Klaas Minne, verantwoordelijk voor ontwikkeling en innovatie bij Syntra West. “Onder meer ‘basis elektriciteit’, ‘huishoudelijk dossier’, ‘schemalezen en tekenen’…. Op die manier konden de cursisten hun eindproject afwerken.” De ervaringen bij Syntra West zijn globaal

DOSSIER E-LEARNING

positief, al was er (te) weinig tijd om alles grondig voor te bereiden, zodat er wat groeipijnen optraden: “Docenten, cursisten en wijzelf zijn er wat middenin gegooid, maar we zien zeker perspectieven voor de toekomst om de digitalisering verder uit te werken. Niet ter vervanging, maar wel in combinatie met campusleren.” Syntra West gaat zeker op de ingeslagen weg verder: “Na een evaluatie zullen we dit cursusjaar een 20-tal trajecten herwerken tot ‘blended learning’ trajecten. We schakelen dus niet volledig over op e-learning omdat we ook gemerkt hebben dat het persoonlijke contact nog heel belangrijk is.”

Gino Eggermont: moeilijk voor praktijklessen Gino Eggermont is praktijkleerkracht elektriciteit aan het PITO te Stabroek en heeft ook nog een eigen elektriciteitsbedrijf. Tijdens de lockdown legde hij op regelmatige basis contact met de leerlingen via Smartschool: “Wij werkten enkel via

het berichtensysteem om opdrachten en feedback door te sturen.” Het verwerken van webinars of e-learnings in het lessenpakket is voorlopig niet aan de orde: “De voorbije periode heeft aangetoond dat het lesgeven op een digitale manier al meer werk vraagt dan het gewone lesgeven. Bovendien is dit voor praktijklessen heel moeilijk. Een tang of een schroevendraaier kan je niet digitaal vastnemen. Ook virtueel is dit niet hetzelfde. Wel werd aan de leerlingen gevraagd om oefeningen voor te bereiden en schema’s te tekenen, lezen of ontwerpen.” Gino hoopt dit najaar terug te kunnen starten op de manier die het dichtst aansluit op het klassieke lesgeven (nvdr: dit gesprek vond plaats midden in de zomerperiode)

Syntra Midden-Vlaanderen: grote leerhonger Syntra Midden-Vlaanderen slaagde erin om 38% van alle Syntra-activiteiten online verder te zetten tijdens de eerste

coronagolf. Het ging daarbij enkel om de theoretische aspecten en de content van specifiek ontwikkelde leerpakketten. “Alle deelnemers hebben de lessen verdergezet,” vertelt een enthousiaste Wim Van Stappen. “De leerhonger was groot, wat wellicht te maken heeft met het feit dat de cursisten zelf meer vrije tijd hadden als gevolg van thuiswerk of tijdelijke werkloosheid. Het verliep allemaal ook vlotter dan verwacht. Vooral omdat onze docenten konden rekenen op de steun van een ad hoc samengestelde werkgroep e-leercoaching. Die steun is er trouwens nu nog steeds.” Dit najaar biedt Syntra MiddenVlaanderen standaard een aantal theoretische onderwerpen online aan, zoals bijvoorbeeld ‘asbest eenvoudige handelingen theorie’, ‘VCA’, ‘Werken op hoogte’, ‘betreden van steigers’ enz.  Linda Claeys

20 D O S S I E R

E-LEARNING

Volta presenteert: Dali advanced e-learning

E-learning groeit hard: tussen 2010 en 2015 is de e-learning markt met meer dan 200% gegroeid. Er wordt geschat dat e-learning tussen 2015 en 2025 met nogmaals 200% zal groeien en de coronacrisis zal dit alleen maar versterken, aangezien de voordelen nu nog relevanter worden. Sneller leren E-learning zorgt ervoor dat de cursist veel sneller stof opneemt. Onderzoek van Brandon Hall wijst uit dat door e-learning een willekeurig persoon 40 tot 60% minder tijd nodig heeft voor het opnemen van stof, in vergelijking met een traditionele training. Zo leren ze 5 keer sneller. Ook memoriseren cursisten de stof beter: met e-learning onthouden ze 25 tot 50% meer dan bij offline leren.

Geen reistijd meer Ook voor u als installateur biedt e-learning enorme voordelen. Aangezien u overdag vaak op een werf aanwezig bent, hebt u vaak onvoldoende tijd om een cursus te volgen, laat staan om na uw uren nog eens 2 uur in de auto te zitten om naar een cursuslocatie te rijden. Via een e-learning kan u vanuit elke locatie en wanneer u wil zichzelf bijscholen. Dit betekent tijdswinst en indirect is het ook beter voor het milieu: cursussen volgen kan nu zonder de auto van stal te halen.

Dali kent opmars Zeker in deze tijden van snelle veranderingen is het cruciaal om u bij te scholen op verschillende vlakken. Digitale bedrade en draadloze lichtregelsystemen nemen de overhand en gedegen kennis hiervan is essentieel om een project tot een goed einde te brengen. De keuze van een betrouwbaar regelsysteem is niet altijd even makkelijk want de hogere functionaliteit die deze systemen bieden gaan vaak samen met een grotere complexiteit. Dali is een betrouwbaar en bekend protocol dat niet meer weg te denken is in de wereld van de verlichting en sturingen. De laatste jaren is Dali bezig aan een flinke opmars omwille van twee redenen: • Dali is bi-directioneel, dit wil zeggen dat men niet alleen de verlichting kan sturen maar deze ook kan uitlezen. Men kan op afstand de branduren, temperatuur uitlezen en (voortijdige) defecten opsporen. • Met de komst van Dali-2 is de interoperabiliteit tussen de verschillende fabrikanten voor 100% gegarandeerd en het gebruiksgemak, met name het in dienst stellen, sterk verhoogd ten opzichte van vroeger.

E-learning: Dali Advanced Via het project “Intellicht”, een door VLAIO gesubsidieerd project dat tot stand gekomen is via een samenwerking tussen Volta, WTCB, KU Leuven en Groen Licht Vlaanderen, bieden we meer inzicht en knowhow over lichtregelsystemen. Eén van de initiatieven die we daartoe nemen is de lancering van de nieuwe e-learning “Dali Advanced”.

Op de website van Volta onder “opleidingen & competentiebeleid/Volta e-learning” kan u zichzelf inschrijven voor “Dali-advanced”. Maar bekijk zeker ook de website www.intellicht.org waar u bijkomende informatie kunt vinden over andere regelsystemen. Dit jaar zal er ook nog een e-learning bijkomen over de aansturing van verlichting via het draadloze Bluetooth. Welke onderwerpen komen aan bod in deze Dali advanced e-learning? • Ontwerpcriteria voor het opzetten van een Dali netwerk. • Het selecteren van de componenten op je Dali netwerk. • Het aansturen van de individuele lichtpunten en groepen. • Praktijkvoorbeeld implementatie van een Dali netwerk in een kantoorgebouw. • Voorbeeld van een software configuratie van een Dali netwerk. • Tips and tricks. Op het einde van de cursus kunt u uw kennis testen aan de hand van een 10-tal vragen. Bent u dan nog niet helemaal overtuigd van uw eigen kunnen? Geen probleem: dan kan u 1 of meerdere modules herhalen en dit zo vaak u wil. Wie de cursus doorlopen heeft, kan aanvullend een pdf downloaden, waarin u alle geleerde materie nogmaals in detail kan nalezen.  Wouter Wissink Technologisch adviseur Volta

MASTERING THE

ART OF CABLE M A N AG E M E N T

KABELBANEN

Gesloten kraag voor meer stevigheid

DRAADGOTEN

Gepatenteerde I-profilering

Omgerolde boord zorgt voor extra veiligheid

Geperforeerde bodemplaat zorgt voor ventilatie van de kabels

Sterk concept door overlap en doordruk bodem

KABELLADDERS

MONTAGESYSTEMEN

BRANDWEREND

INOX

KABELOPHANGING

THE BOX plug&play vloersysteem

SERVICEKANALEN

SOLAR supersnelle en flexibele montage van solar installaties

NIEUW: OMEGA BEUGELS IN ULTRA GALVA DE U LT I E M E BESCHERMING T EGEN COR R OSI E

SCAN ME T R AYC O

Â®

- B E D R I J V E N PA R K C O U P U R E 5 A

B - 9 7 0 0 O U D E N A A R D E - T. + 3 2 ( 0 ) 5 5 2 3 2 9 9 0 I N F O @ T R AY C O . B E - W W W.T R AY C O . B E

22 D O S S I E R

CORONA

Hoe gaat het met u? Of de impact van de coronacrisis in de elektrosector Hoe gaat het met u? Dat is de vraag die we onze leden midden juni stelden. Op die manier wilden wij nog nauwer in contact treden met onze leden om hun belangen nog beter te kunnen verdedigen. De resultaten van deze enquête stelden ons bovendien in staat om het bijzonder drukke lobbywerk in de toekomst ook te ondersteunen met cijfers. Hartelijk dank aan alle leden voor de massale respons! Wat betekende de coronacrisis voor de omzet? Wat de omzet betreft, geven de leden van Nelectra een heel divers beeld. Bijna één op 3 spreekt van een omzetverlies tussen 10 en 25%. 27% rapporteert een verlies tussen 25 en 50%. Maar ook bijna 1 op vijf kende geen omzetverlies. Dit valt te verklaren door de grote verscheidenheid in onze sector met enerzijds elektrowinkels en keukentoonzalen die verplicht moesten sluiten en anderzijds elektro-installateurs die in principe wel mochten verder werken, maar dat in de praktijk toch niet steeds konden (bijvoorbeeld omdat de vereiste sociale afstand in bewoonde gebouwen of op werven onmogelijk gerespecteerd kon worden).

Crisis-overbruggingsrecht: de meest aangevraagde steunmaatregel Tijdens de coronacrisis waren er diverse financiële steunmaatregelen: de corona hinderpremie voor wie verplicht was te sluiten, de compensatiepremie voor wie niet verplicht moest sluiten maar een groot omzetverlies kende en het crisis-overbruggingsrecht voor zelfstandigen waren voor onze sector zowat de belangrijkste. Iets meer dan 40% van de Nelectra-leden die de bevraging invulde, maakte geen gebruik van deze steunmaatregelen. Het crisis-overbruggingsrecht is dan weer de meest aangevraagde steunmaategel: 37% vroeg dit vervangingsinkomen voor zelfstandigen

tijdens deze crisis aan. 16% diende een aanvraag in voor een compensatiepremie, 33% voor een hinderpremie.

Tijdelijke werkloosheid 36% van de bevraagden zette personeel op tijdelijke werkloosheid tijdens de coronacrisis • Iets meer dan 40% daarvan zette alle personeelsleden op tijdelijke werkloosheid • 19% meer dan 75% van het personeel • 16% tussen de 25 en 50% • Een op vijf minder dan 25%

Doorwerken of niet? Installatiebedrijven en beveiligingsondernemingen mochten doorwerken mits het in acht houden van opgelegde maatregelen. 41% geeft aan dat er gedeeltelijk is doorgewerkt, 31% werkte volledig door en iets meer dan 1 op vier was volledig gesloten.

Online meerverkoop? Winkels in elektro-huishoudapparaten, in elektromateriaal en keukenwinkels en -toonzalen moesten tijdens de coronacrisis tijdelijk sluiten. Online verkoop kon wel. Niet iedereen beschikt over een online verkoopkanaal maar van de leden die een webshop hebben, geeft iets meer dan helft aan dat er meer dan normaal verkocht is (53%), ongeveer 30% verkocht evenveel online en 17% minder dan normaal.

Het leven tijdens corona op basis van GfK analyse Eind juni presenteerde GfK een analyse van de Europese FMCG (Fast Moving Consumer Goods) markt met als doel het consumentengedrag te begrijpen en vervolgens ook te voorspellen. Er werden 13 landen betrokken in het onderzoek, waaronder ook België, Duitsland en Nederland. Eerst en vooral is het duidelijk dat we te maken hebben met een nooit geziene crisis, waarop de lokale markten verschillend reageren. Toch kunnen er algemeen een aantal trends waargenomen worden die overal gelden. Zo zien we dat de Europese consument prijs belangrijk vindt, maar dat mensen zichzelf toch willen verwennen. Daarbij legt men de focus op ecologie, duurzaamheid en gezondheid: meer dan de helft van de Europese consumenten vindt het belangrijk dat een product een milieuvriendelijke verpakking krijgt en dat het op een duurzame manier geproduceerd werd. Het belang van gezond eten was al belangrijk en werd voor de consument in coronatijden nog versterkt. Dàt wordt dus een blijver. In FMCG merken we dat het consumentengedrag wijzigt tijdens een crisis en we mogen aannemen dat een aantal mensen dit veranderde gedrag zullen aanhouden. Zo frequenteerden consumenten vaker de kleinere buurtwinkel met een totaalaanbod. Ook lokale producten wonnen aan belang. Shop experience werd tijdens de crisis een pak minder belangrijk: snelheid, nabijheid en efficiëntie waren belangrijker. Ook merkvertrouwen stijgt in crisistijden en dat was nu niet anders. We kregen van GfK ook een aantal opvallende Belgische cijfers over de elektromarkt (week 15, begin april). Zo steeg vooral de verkoop van broodbakkers (+390%) en tondeuses (+355%). Ook barbecues deden het uitstekend (+ 548%). Tot slot vermelden we ook nog graag de sodamakers (+152%) en diepvriezers (+136%) als belangrijke stijgers.

DOSSIER CORONA

Heldere informatie van Nelectra Onze adviseurs kregen de voorbije maanden ontzettend veel vragen binnen en werkten van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat om u zo snel mogelijk een antwoord te geven. Ook ons lobbywerk draaide op volle toeren om ervoor te zorgen dat de stem

van onze zelfstandigen en bedrijven luid en duidelijk werd gehoord. Nelectra zette de voorbije maanden ook hard in op communicatie via nieuwsbrieven en nieuwsflashes, een speciaal opgezette FAQ met veelgestelde vragen, berichten op de website en artikels via haar vakmagazine ElektroVisie.

Dank voor de overweldigende appreciatie hiervoor! 93% van onze leden voelde zich voldoende ondersteund door Nelectra. Geruggesteund door zoveel positieve reacties zetten wij ons werk met veel plezier verder want we zijn er voor u!  Els Heyrman, Fallon Declerck en Linda Claeys

Nelectra-ondernemers ontwikkelen interessante innovaties Een aantal Nelectra-leden slaagden er in volle coronacrisis in om innovatieve concepten te ontwikkelen die inspeelden op de nieuwe noden in onze veranderde maatschappij. Wij stellen er graag een aantal aan u voor.

een potentiaalvrij

ntrole. De Hands-

eren van het des-

n vrijgavesignaal

erker bijvoorbeeld zijkant van de

vrijgave van de

ds-In geblokkeerd.

sinfecteerd zal de

toegang verlenen.

g van het

anden

fectiemiddel

ontrole

r een gelijkmatige

deze verspreiding

dder chemie’. Een

ng is het minimale

Jeroen Willems van Security & Control Systems uit Drongen ontwikkelde een automatische doseerunit voor het ontsmetten van de handen. Wanneer de handen in de tussenruimte van deze Hands-In van vloerbeschadigingen door chemie wordenVoorkomen gestoken, activeren de sensoren Door het doordachte opvangsysteem van de unit lekt het de verneveling van het desinfectiemiddel desinfectiemiddel niet onnodig op de vloeren. op de handen. Dit verlaagt het risico Eventueel op gemorstebijvloeistof wordt directvan opgevangen besmetting het betreden een in een aparte Deze staat in de afgeschermde naast gebouw enfles. andere ruimten die eenruimte hoge de jerrycan met het desinfectiemiddel. graad van hygiëne eisen. Daarnaast biedt Jeroen Willems de Breed inzetbaar met optioneel mobiel frame Hikvision Fever Screening Solution aan. Door het kiezen van een optioneel mobiel frame kan de Dit is een snelle initiële koortsscreening flexibel worden ingezet. Het gehele systeem zonderHands-In contact, die snel kan vaststelkan zo verplaatst worden len wie koorts heeft. naar de ruimte met verVervolgens kan dan hoogde hygiëne risico’s. overgegaan worden tot Zo kan de installatie op een accurate handmaeen patiëntenkamer tige meting via een geplaatst worden wanreguliere thermomeneer daar een riscio van ter. Er zijn verschiltijdelijke aard geldt. lende pakketten beschikbaar voor toepassingen aan de ingang van winkels of kantoorpanden, vliegtuigterminals, toegang werkvloer, ziekenhuizen, …

Bestuurslid Pieter Feys sloeg met zijn bedrijf Canary. expert en drie andere bedrijven de handen in elkaar om in coronatijden een extra tool te bieden aan de retailsector. De zogenaamde Digitale Portier controleert of een mondmasker gedragen wordt, bewaakt de bezettingsgraad van een winkel en kan eventueel commerciële acties in de kijker zetten. Ook na Covid-19 kan deze Digitale Portier 5een zijn om een liter hulpmiddel chemie voor langdurig gebruik accuraat in een hetafgeschermde bezoekersprofiel De inzicht unit heeft opslagruimtetevoor bieden.de vloeistoffen. Een 5 liter jerrycan vergroot hierbij de Een vanopslagcapaciteit de eerste van klanten was kle- Zo kan de het desinfectiemiddel. dingzaak Molders Mode Driespoort Hands-In lang achter elkaarin gebruikt worden zonder verShopping Deinze, waar de Digitale vanging van de jerrycan. De chemie staat Portier tevens veilig aan deafgeschermd ingang staat. Dezonder zuilsleutel met worden camera en kan niet benaderd. controleert er of men een mondmasker draagt, telt het aantal klanten in de winkel en checkt of er nog genoeg handgel voorhanden is.

spray aanbiedt. Heel recent werd aan dit assortiment ook een UVC lamp toegevoegd die ruimtes ontsmet.

Het ondernemen zit William Coremans, student KMO en Ondernemen te Leuven, duidelijk in het bloed. De zoon van Nelectra-ondervoorzitter Denise Weyers ontwikkelde namelijk een app die gebruikers wereldwijd in staat moet stellen mensenmassa’s te mijden. De gratis applicatie 500Feet geeft aan in welke straten op een bepaald moment veel mensen zijn. U weet dus meteen waar de drukke plaatsen zijn en waar u dus in deze coronatijden best niet kan komen. Maar ook nà corona zal deze app de veiligheid ten goede komen, want hij geeft ook aan waar er geen straatverlichting is en kan plaatsen aanduiden waar iemand geïntimideerd werd. ENGELS U kan 500Feet gratis downloaden in de GROUP Appstore.

Coronagids II

MEI / MAI 2020

Ook de Engels Group toonde een sterk staaltje ondernemerschap: er werd een speciale afdeling ‘Health Care’ in het leven geroepen die onder andere mondmaskers, handgels en een antibacteriële Technische gegevens Artikelnummer Hands-In

Hands-In (EHI) 83201400

Breedte / mm

210

Diepte / mm

210

Hoogte / mm

900

Jerrycan chemie / max. ltr

Jerrycan afvoer / max. ltr

Voorbeveiliging / A

Gelijktijdigheidsfactor / % Elektrische aansluiting Vermogen / kW Artikelnummer mobiel frame

PARTNERS IN SUCCESS

 Linda Claeys

100 230V / 50Hz 0,1 83201410

Edito Nooit eerder meegemaakt dat onze samenleving zo op de proef wordt gesteld. Het maakt niet meer uit wat je rang of stand is of wat je roots zijn? We worden allemaal samen getroffen. Deze

Jamais notre société n'a été aussi mise à l'épreuve. Le rang ou la position que vous occupez ou vos racines n'ont plus d'importance ? Nous sommes tous concernés ensemble. Cette crise crée

24 D O S S I E R

SCHAKELAARS

Waar vindt u schakelaars met antibacteriële eigenschappen? Schakelaars zijn een populaire productcategorie waar u als installateur vaak mee in aanraking komt. Maar kent u ook de schakelaars met antibacteriële behandeling? Tot nu toe werd dit product vooral gebruikt in de voedingsindustrie, maar door corona zou het zomaar eens kunnen dat ook andere doelgroepen interesse hebben voor een dergelijk product. Wij gingen op zoek naar fabrikanten die deze schakelaars aanbieden.

Hager: ruime keuze

Legrand: compleet systeem

Hager biedt een paar opties op dat vlak. Binnen het Berker gamma gebruikt Hager voor de toetsen van de schakelapparatuur Q.1 (foto), Q.3, S.1 en K.1 thermoplastic (Thermoset materiaal). Deze werden in 2017 al getest op hun antibacteriële eigenschappen door SGS Institut Fresenius, met gunstige resultaten. Eind 2020 lanceert Hager aanvullend ook de Gallery schakelaar 45mm met een antibacteriële vernisbehandeling. Deze reeks zal op bestelling beschikbaar zijn in het kader van projecten.

Het Mosaic-gamma van Legrand wil een antwoord bieden op alle specifieke behoeften van bedrijfs- en residentiële gebouwen. Zo is er ook een oplossing voor omgevingen met strenge eisen: het antimicrobieel wit, een combinatie van hygiëne en esthetiek. Mosaic antimicrobieel zorgt ervoor dat bacteriën zich minder kunnen profileren en werd speciaal ontworpen voor gebouwen van zorginstellingen en gevoelige ruimten. Dit antibacterieel gamma past trouwens in het assortiment van antibacteriële kabelgoten waardoor er een volledig systeem beschikbaar is.

Nieuw bij Niko: zwarte afwerkingen Niko heeft haar ruime assortiment verder uitgebreid met twee elegante zwarte afwerkingen: de Niko Intense matt black en de Niko Pure liquid black. Niko Intense matt black heeft een intens zwarte kleur en een stijlvolle matte textuur. De Niko Pure liquid black is een hedendaagse schakelaar met hoogglanzende afwerking, die het best tot zijn recht komt in een strakke woning vol technologische snufjes.

ONZE HIGHLIGHTS LED ARMATUREN VAN LEDVANCE

BENELUX.LEDVANCE.COM

EEN COMPLEET ASSORTIMENT ARMATUREN De LED armaturen van LEDVANCE staan voor hoogwaardige LED producten die eenvoudig te installeren zijn, met een hoge lichtkwaliteit, een uitstekende prijs/prestatieverhouding en een garantie tot 5 jaar. Wij bieden een breed portfolio voor vele toepassingen. Van industrie tot kantoren, van winkels tot hotels, als verlichtingsprofessional kunt u rekenen op het complete assortiment armaturen van LEDVANCE.

P U B L I R E P O R TA G E

Alles wordt slimmer, ook bij Ledvance! Smart Lighting wordt steeds belangrijker bij Ledvance. En die slimme verlichting moet het leven van zowel installateur als gebruiker eenvoudiger maken. Voor u als installateur betekent dat snel en simpel plaatsen, voor de gebruiker betekent het een intelligente verlichting die zijn leven aangenamer, duurzamer en comfortabeler maakt. Wij tonen u enkele voorbeelden van hoe intelligent licht van Ledvance in de praktijk wordt ingezet.

en de installatie van het nieuwe BIOLUX HCL-systeem werd door de cursisten van de elektrotechnische afdeling zelf uitgevoerd. Er werd gekozen voor BIOLUX HCL PANEL 625 armaturen, die zorgen voor een gelijkmatige lichtverdeling met een gereduceerde schittering van UGR19 en een hoge kleurweergave-index van Ra ≥ 93. In totaal werden 90 armaturen “draadloos” geïnstalleerd. Deze zijn ideaal voor retrofitting, omdat er geen herbekabeling nodig is. De afzonderlijke verlichtingscomponenten worden door QR-code via smartphone-scan uitgelezen en via een bijbehorende app aan het systeem toegevoegd. Alle BIOLUX HCL producten communiceren draadloos via ZigBee 3.0 op de hoogst mogelijke veiligheidsstandaard.

Verbeterde lichtkwaliteit in klas

Intelligent lichtmanagement voor garages

LEDVANCE BIOLUX heeft een positieve invloed op het biologische dag-nachtritme: het verhoogt het welzijn en de prestaties overdag en het verbetert de slaapkwaliteit ’s nachts. Het werd reeds ingezet in meerdere projecten, waaronder de vernieuwde klaslokalen van de afdeling Elektrotechniek in Schleswig (Duitsland). Er werden drie klaslokalen uitgerust met als doel de concentratie en de prestaties van de cursisten te verbeteren en een optimaal zicht zonder verblinding mogelijk te maken. De demontage van de bestaande conventionele verlichting met T8-fluorescentielampen

Met de OSRAM SubstiTUBE T8 Connected G2 LED buizen heeft LEDVANCE nog een slimme oplossing in huis. Dit intelligente systeem werd speciaal ontwikkeld voor gebruik in parkeergarages met meerdere ingangen, maar ook voor fabrieken, magazijnen en gangen. Dankzij de aanwezigheidsen daglichtdetectie maakt dit slimme systeem energiebesparingen mogelijk. In combinatie met de nieuwe generatie Connected Sensors van LEDVANCE wordt een professioneel draadloos lichtmanagement mogelijk, zonder dat programmering of herbedrading nodig is.

 Onlangs werd de parkeergarage Hoog Catharijne uitgerust met de OSRAM SubstiTUBE T8 Connected G2 LED buizen. Het resultaat: meer licht, meer veiligheid en meer efficiëntie.

 De slimme, innovatieve Human Centric Lighting technologie, LEDVANCE BIOLUX, werd ingezet in de vernieuwde klaslokalen van de afdeling Elektrotechniek in Schleswig (Duitsland).

De OSRAM SubstiTUBE T8 Connected LED buizen, geïnstalleerd in LEDVANCE Damp Proof Housing, worden draadloos gestuurd en kunnen via LEDVANCE Connected Sensoren worden aangesloten op basis van het ZigBee 3.0 Open Standard Protocol. Het grote voordeel is dat u enkel de bestaande buizen en starters dient te vervangen door nieuwe LED buizen en starters. Vervolgens nog even de sensoren installeren en van elektriciteit voorzien en klaar is Kees.

Ledvance: eerste bedrijf met VDE-kwaliteitscertificaat voor HCL Ledvance is het eerste bedrijf dat het VDE kwaliteitscertificaat voor Human Centric Lighting (HCL) ontvangt. VDE keurmerk is synoniem voor veiligheid en kwaliteit voor elektrische producten, componenten en systemen en geeft aan dat Ledvance voldoet aan alle bestaande eisen, normen en standaarden voor een HCL systeem. Ledvance ontvangt het HCL-certificaat met de best mogelijke kwaliteitsprijs (3/3 sterren) voor zijn nieuwe en geavanceerde BIOLUX HCL-systeem.

28 D O S S I E R

VERLICHTING

Waarom wordt u geconfronteerd met problemen bij de installatie van ledverlichting?

Wie is auteur Björn Vermeire? Qbus is een Belgisch technologiebedrijf dat sinds 1999 technologieën ontwikkelt om residentiële en commerciële gebouwen slim te maken. Enkel jaren geleden startte dit automatiseringsbedrijf uit Erpe-Mere met het organiseren van specifieke informatiesessies rond het thema ‘Licht & Techniek’ bij diverse filialen van geïnteresseerde groothandels. Ondertussen wordt deze training ook regelmatig in de Qbus-kantoren georganiseerd, teneinde de installateur ook rechtstreeks beter te informeren. Sales Engineer Björn Vermeire is de lesgever van deze Qbus trainingen ‘Licht & Techniek’.

De afgelopen jaren worden we geconfronteerd met de transitie van een klassiek verlichtingssysteem naar de led-verlichting van vandaag en dat brengt behoorlijk wat uitdagingen met zich mee. Ook bij Qbus, is dit thema steeds zwaarder gaan doorwegen in de trainingen en in dit artikel wil ik ingaan op de mogelijke problemen en de oplossingen. Slechte kwaliteit Ontzettend veel problemen hebben te maken met de beruchte GU10 en goedkope retrofit leds. De meestal abominabele kwaliteit van dit type lichtbron leidt tot veel ergernissen bij zowel installateur als gebruiker. En dat terwijl er meer dan voldoende kwalitatieve led-verlichting verkrijgbaar is. Wanneer niet-dimbare en/of goedkope retrofit leds vervangen worden door een beter type, is het probleem vaak meteen van de baan. Als fabrikant van sturingsystemen zijn we

vaak van in het begin betrokken bij een nieuw project. Op dat moment zijn we mooi op tijd om in een project de zaak in goede banen te leiden en kunnen we duiden welke impact de gekozen verlichting heeft op de kost van de sturing. Daarbij kunnen we ook toelichten welk resultaat de klant kan verwachten van het gekozen verlichtingssysteem. Zo heeft de ervaring ons geleerd dat kwalitatieve verlichting in combinatie met een moderne sturing niet altijd duurder is dan minder kwalitatieve verlichting in een klassieke installatie.

Nooit retrofit? Retrofit leds zijn -volgens mij- enkel geschikt in oude situaties waar een oude lampvorm vervangen moet worden. En zelfs dan zijn er af en toe betere opties. Het is altijd aangewezen om af te wegen wat het doel is en welke impact de vervanging door retrofit led zal hebben. Recent heb ik nog het advies gegeven om een installatie die volledig uitgerust was met klassieke dimmers, bijhorende transformatoren en 12V halogeenverlichting niet door retrofit te vervangen. In die specifieke situatie was het gezellige

DOSSIER VERLICHTING

effect van de (gedimde) verlichting niet zomaar om te zetten naar een gelijkwaardige oplossing zonder meer ingrijpende investeringen. In nieuwe situaties zijn retrofit leds te mijden, zeker wanneer er gedimd moet worden. Ik zou ze beperken tot armaturen waar een decoratieve filamentlamp gewenst is. En ik adviseer altijd om voor een degelijke kwaliteit te kiezen, want het is eenvoudigweg onmogelijk om met een goedkope ledlamp hetzelfde resultaat te bekomen als met een professioneel ledarmatuur.

Welke problemen ontstaan er? In het verleden heb ik wel eens vragen gekregen van klanten die niet begrepen waarom ik zo hard van leer trek tegen GU10- led. Vooral mensen met zeer goede ervaringen met onze dimmer in combinatie met hun retrofit led. En het kan inderdaad dat men in een nieuwe installatie geen problemen ondervindt, maar het is mijn ervaring dat die wel de kop opsteken na verloop van tijd. Meestal ontstaan de problemen immers wanneer de samenstelling van de spotjes niet meer hetzelfde is als bij de ingebruikname van de installatie. De diverse modellen van GU10- leds werken elk een klein beetje anders: een andere dimcurve, andere minimum dimwaarde, andere kleurtemperatuur…. Na een tijd krijg je dus een kakafonie van lichtkleuren met leds die staan te knipperen. En dat is niet de schuld van de dimmer. Die werkt nog steeds prima, alleen is het totaalplaatje niet meer in evenwicht, omdat er verschillen zitten bij de afzonderlijke leds. Het enige wat een dimmer kan doen, is een stukje spanning onderbreken en zich niet van de wijs trachten te brengen door vervuiling in het net.

geen probleem met de led zelf, maar met het ontwerp. Wat is er fout gelopen bij het ontwerp? Er zijn een aantal zaken sterk gewijzigd sinds dit type lichtbron op de markt is gekomen. In haar beginperiode had de GU10 een zware langwerpige aluminium behuizing. Vandaag is deze vervangen door een kleine behuizing in een kunststoffen lampvorm. Maar een ledlamp is eigenlijk geen ‘lamp’ zoals we die kennen; het is eigenlijk een armatuur met ingebouwde driver, diffusor en als lichtbron één of meerdere leds. De behuizing in een kwalitatief armatuur moet zorgen voor voldoende koeling van de led(s) en de ingebouwde elektronica. De eerste behuizingen deden dat ook, maar onder prijsdruk en de aanwezigheid van goedkope rommel op de markt, zijn ook de traditionele lampfabrikanten steeds goedkopere en minder kwalitatieve lampen gaan bouwen. Momenteel bestaan ledlampen vooral uit goedkope kunststoffen en de (dure) aluminium koel-vin die vroeger achteraan de ledlamp zat is vandaag meestal niet meer dan een aluminium printplaatje met daaronder een minuscuul leddrivertje in een klein kunststoffen kapje. Het is dan ook onmogelijk dat dit de kwaliteit van een losse driver kan evenaren.

Waarom willen mensen retrofit? De meest uitgesproken reden waarom mensen vandaag jammer genoeg nog kiezen voor retrofit, is de vervangbaarheid van de lamp als deze defect is. Het is een hardnekkig denkbeeld dat blijft circuleren, terwijl het helemaal niet moeilijk hoeft te zijn om een driver of een ledchip te vervangen. Enkel bij fabrikanten van goedkopere of waterdichte armaturen, durft alles wel eens dichtgelijmd te zijn.

Waar zit het probleem?

Is elke retrofit dan rommel?

Ik heb een defecte GU10 uit elkaar gehaald om te achterhalen wat het probleem zou kunnen zijn. Op het eerste gezicht valt er eigenlijk niets te zien aan het drivertje. Maar ook het ledje zelf bleek nog te werken, wanneer ik het aansloot op een degelijke leddriver. Conclusie: was deze led in een deftige armatuur verwerkt geweest, zou hij netjes verder gewerkt hebben. Vaak is er dus totaal

Dat zal ik zeker niet beweren. Er zijn merken die wel degelijk veel energie steken in het ontwikkelen van degelijke kwalitatieve lampen. Je betaalt er dan wel de prijs voor. Mijn persoonlijke ervaring met een Qbus dimmer in combinatie met deze duurdere filamentlampen is positief. Bovendien kan ook nog eens gedimd worden naar een mooi warm licht.

Ik wil er wel voor waarschuwen dat er bij 230V lichtbronnen altijd een potentieel gevaar is voor vervelende effecten door vervuiling in het net. Dit kan onder andere komen van andere apparaten in de installatie of van stoorbronnen buiten de installatie. Het grote voordeel van losse leddrivers is het feit dat deze storing meestal kan opgevangen worden.

Zijn er nooit problemen met andere leds? Naast alle voorheen aangehaalde problemen met retrofit, ben ik er mij zeker van bewust dat een ledoplossing met een LED-COB in combinatie met een degelijk armatuur en driver ook wel eens defect kan geraken. Maar dat zijn uitzonderingen. In combinatie met een degelijke leddriver, mag u ervan uitgaan dat uw klant met dit type lichtbron ettelijke jaren zorgeloos kan vertrouwen op deze verlichtingsoplossing. Sommige leddrivers van bekende merken kunnen wel vijftig tot honderdduizend branduren mee gaan. Een levensduur die effectief behaald kan worden. Dat betekent onder meer dat bij kwalitatieve systemen leds nog tot 70% van de lichtstroom geven in vergelijking met de lichtstroom van het eerste uur.

Meer info over leds? In dit artikel lag de focus vooral op retrofit led, maar daarmee is niet alles gezegd over led. Daarom volgt in de volgende editie van ElektroVisie een aanvullend artikel, waarin er onder meer dieper wordt ingegaan op het verlengen van de levensduur van een ledinstallatie, de invloed van leds op de gezondheid, welke bekabeling best voorzien wordt…  Björn Vermeire

30 T E C H N I S C H E

INFO

Human Centric Lighting, deel 4: Wat is de impact van verlichting op leeren werkprestaties? Licht heeft niet alleen een impact op onze slaap en onze lichamelijke gezondheid (zie vorig nummer), maar ook op het cognitief functioneren. Wat is cognitie? Cognitie is een complex gegeven en valt uiteen in verschillende niveaus. Eerst hebben we onze basale alertheid, wat iets zegt over ons energieniveau (hoe wakker of slaperig we zijn). Daarnaast hebben we een tweede, iets complexere, vorm van aandacht nodig wanneer we onze aandacht a) doelgericht op een bepaalde taak willen richten, b) moeten verdelen over meerdere taken tegelijk, of c) gedurende langere tijd willen volhouden. Tot slot bestaat er nog een derde complexere vorm van aandacht, waarbij het coördineren van aandachtsprocessen centraal staat. bv. gedrag afremmen, switchen tussen taken, plannen en vooruitdenken, info tijdelijk opslaan etc. Licht kan een impact hebben op alle niveaus van aandacht, al is de meest duidelijke impact op korte termijn voornamelijk aangetoond op het niveau van onze basale alertheid. Om complexere vormen van aandacht te beïnvloeden is langdurige blootstelling aan licht nodig en wordt het effect bovendien pas op langere termijn verwacht.

Via welke mechanismen verloopt dit?

Wat is de impact van licht onze prestaties?

Licht in de ochtend stuurt onze biologische klok aan en beïnvloedt onze slaapkwaliteit. Aangezien we na een nachtje goed slapen overdag alerter zijn, zal blootstelling aan licht ook een impact hebben op onze alertheid de volgende dag. Door voldoende lichtblootstelling in de ochtend zal u die avond goed slapen, waardoor u de volgende dag overdag alerter zal zijn en beter zal functioneren. Dit proces betreft een indirecte impact van licht via slaap (circadiaanse route). Licht kan ook een direct activerend of “acuut” alertheidseffect (fotobiologische route) teweeg brengen zoals het drinken van een kopje koffie. Hierbij kan licht zowel in de ochtend als in de namiddag zorgen voor een acute verbetering van de alertheid. Wetenschappelijke studies hebben vooral deze 2e route kunnen aantonen op enerzijds de subjectieve beleving van mensen (mensen voelen zich alerter) en anderzijds op objectieve parameters (reactietijden op computertaken die alertheid meten).

Werknemers die worden blootgesteld aan hoge MEDI-waardes in de ochtend voelen zich alerter en kunnen zich beter concentreren. Deze verhoogde concentratie kan aanleiding geven tot een verbetering van de werkprestaties en productiviteit (bv. een daling van assemblagetijden). Ook kinderen zitten aandachtiger in de les en behalen betere punten op toetsen wanneer zij in de ochtend worden blootgesteld aan hoge MEDI-waardes. Daarnaast zijn studenten ook minder slaperig bij het opstaan en zijn ze vroeger alert in de les. Dit is extra belangrijk bij avondtypes die vaker lagere punten hebben omdat ze tijdens ochtenduren nog niet functioneel zijn. Voor avondtypes kan de oplossing dus zijn om schooluren te verlaten of het circadiaans ritme te vervroegen door blootstelling aan hoge MEDI waardes in de ochtend, waardoor ze vroeger alert zijn.

Hoeveel licht hebben we nodig om alerter te zijn? Het is moeilijk om een duidelijk cut-off op te stellen vanaf wanneer er een effect is op aandacht, aangezien dit ook afhangt van de persoon, werkcontext, mate van vermoeidheid/slaapproblemen, type werk, vorige lichtblootstellingen, … Het is dan ook nuttig om een dynamisch lichtscenario te implementeren waarbij de lichtniveaus aangepast worden aan het moment van de dag en de individuele omstandigheden (zie bv. figuur 1).  Eowyn Van de Putte (KU Leuven)  Sara Kindt (Howest)

 Figuur 1. Dynamisch lichtscenario werkcontext. ’s Ochtends heeft licht het grootste effect op onze synchronisatie. Vanaf 11u mag de MEDI van 250 afzwakken naar 85 MEDI met warmere CCT. Na de lunch lichtboost van 30 min op 200 MEDI om post-lunch dip tegen te gaan, nadien MEDI terug afzwakken om productie melatonine (slaaphormoon) niet te verstoren.

Eowyn Van de Putte en Sara Kindt zijn samen mede-uitvoerders van het door VLAIO-gesubsidieerde TETRA-project rond ‘Human Centric Lighting’.

TECHNISCHE INFO

Welke reglementering/wetgeving bestaat er op het vlak van verlichting? Voor verlichting (installatie, toestellen en toepassingen) vinden we reglementeringen terug op diverse niveaus. Zo is er zowel nationale als Europese regelgeving. Ook de nationale en de Europese normen kunnen hieronder vallen indien ze opgelegd worden door de wetgeving. We maakten een overzicht van de belangrijkste reglementeringen in de verlichtingssector met speciale aandacht voor de wijzigingen in het nieuwe AREI. Voor de nationale of gewestelijke reglementeringen wordt een onderscheid gemaakt in functie van de bestemming van de gebouwen: werkplaats of residentieel gebouw. Vaak verwijzen regionale regelgevingen naar nationale of internationale wetgeving en normen, maar ze kunnen ook strengere voorschriften omvatten. De lijst hieronder geeft de belangrijkste regelgevingen voor de verlichtingssector weer:

Europese regelgeving • LS-richtlijn veiligheid van elektrische apparaten • EMC-richtlijn elektromagnetische compatibiliteit van elektrische apparatuur • ErP-richtlijn energie-efficiëntie van producten

Nationale regelgeving • Welzijnswet voor de werknemers • Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) • Huurwet

Gewestelijke regelgeving • Brussels Hoofdstedelijk Gewest • Waals Gewest • Vlaams Gewest

Europese regelgeving Met betrekking tot het vrij verkeer van goederen in de Europese Unie is er de Europese reglementering die de essentiële eisen voor goederen vastleggen in richtlijnen en verordeningen. Richtlijnen moeten door de lidstaten van de EU omgezet worden in nationale wetgeving. Verordeningen daarentegen zijn zonder meer van toepassing in de lidstaten van de EU. Voor de verdere technische invulling van die essentiële eisen kan gebruik gemaakt worden van (geharmoniseerde) normen. De meest gekende richtlijnen die van toepassing zijn op verlichtingstoestellen zijn de LS-richtlijn en de EMC-richtlijn. Meerdere richtlijnen en verordeningen leggen aan de fabrikant het aanbrengen van een CE-markering op. Ofwel op het toestel en indien dat niet mogelijk is op de verpakking. Ook het opstellen van bepaalde begeleidende documenten en verklaringen wordt verplicht. Eén CEmarkering op het toestel volstaat, ook al wordt die door meerdere richtlijnen en verordeningen geëist. Door het aanbrengen van de CE-markering geeft de fabrikant een vermoeden van overeenstemming met de op het toestel van toepassing zijnde richtlijnen en verordeningen aan. In de begeleidende documenten en verklaringen zal de fabrikant verwijzen naar de regels van goed vakmanschap, zijnde de normen die hij gevolgd heeft om aan de richtlijnen en verordeningen te voldoen. Geharmoniseerde normen, indien ze bestaan, genieten hier de voorkeur.

De nationale regelgeving Het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties) bundelt de wettelijke voorschriften die van kracht zijn op de elektrische installaties. Deze voorschriften hebben betrekking op eisen om tot een veilige installatie te komen. Het AREI is immers een installatievoorschrift.

Het AREI is van toepassing op: • alle elektrische installaties bestemd voor productie, omvorming, transport, verdeling of gebruik van elektrische energie voor zover de normale frequentie van de stroom niet groter is dan 10.000 Hz. • voor kabels ten behoeve van communicatie en informatietechnologie, van signalisatie of bediening (met uitzondering van de inwendige stroombanen van elektrische machines en toestellen) in het geval van de voorzorgsmaatregelen tegen brand; • de keuze en installatie van vaste apparaten in IT-installaties, in gegevensverwerkingsinstallaties, in zeer laagspanningsinstallaties die vallen onder de wet die de particuliere en bijzondere beveiliging regelt (inbraakdetectie, branddetectie- en bewakingscamera's) en elk ander datatransmissiesysteem, met betrekking tot externe invloeden. De gebruikstoestellen op hoogspanning die door een laagspanningsnet gevoed worden en waarvan het vermogen van het hoogspanningsgedeelte 500 VA niet overtreft, worden beschouwd als behorende tot de laagspanningsinstallatie zodat de

32 T E C H N I S C H E

INFO

bepalingen die voor de installaties op laagspanning en op zeer lage spanning gelden ook op hen van toepassing zijn. Voor de ontladingslampen van lichtgevende uithangborden wordt de limiet van 500 VA echter verlaagd tot 200 VA. Er zijn een aantal installaties waarop het AREI niet van toepassing is, zoals vaste installaties eigen aan elektrische tractie van spoorwegen, metro, tramwegen en trolleybussen, militaire installaties, signalisatie-installaties van de spoorwegen, telecommunicatie-installaties, installaties op schepen, installaties voor luchtnavigatie, elektrische uitrusting in auto’s, motoren, vrachtwagens en landbouwvoertuigen, ondergrondse installaties in mijnen, graverijen en ondergrondse groeven, installaties voor informatica, gegevensverwerking, teletransmissie-installaties van elektriciteitsproducenten, systemen voor gegevensoverbrenging en installaties voor teledistributie.

Het AREI is een wet en bijgevolg gratis publiek beschikbaar op de volgende site economie.fgov.be/nl/publicaties/ algemeen-reglement-op-de Verder staat er in het AREI dat er in een elektrische installatie alleen maar veilige machines, toestellen en leidingen gebruikt mogen worden, wat erop neerkomt dat ze gebouwd moeten zijn volgens de regels van goed vakmanschap. Ze moeten correct geïnstalleerd worden en onderhouden worden binnen de toepassing waarvoor ze bestemd zijn zodat ze de veiligheid van personen en goederen niet in gevaar brengen. Binnen de Europese Unie komt dat voor materieel op laagspanning neer op een CE-markering op het materieel en een bijhorende EU-conformiteitsverklaring overeenkomstig de LS-richtlijn (Richtlijn 2014/35/EU). Deze richtlijn is via het KB van 21 april 2016 betreffende het op de markt brengen van elektrisch materiaal omgezet in Belgische wetgeving.

Sinds 1 juni 2020 is het nieuwe AREI van toepassing. Het is opgedeeld in drie delen: • Boek 1: Installaties op laagspanning en zeer lage spanning • Boek 2: Installaties op hoogspanning • Boek 3: Installaties voor transmissie en distributie van elektrische energie

Het nieuwe AREI en verlichting Onderafdeling 5.3.4.2. handelt specifiek over verlichtingstoestellen met daarin onder andere de toegelaten spanning, eisen voor invoer van geleiders bij

buitentoestellen, de bevestiging, de ophanging, de lamphouders, leidingen, aftakkingen en voetstukken bij toestellen met gloeilampen. Daarnaast vindt u ook informatie over de voedingssystemen via rails, looplampen, ontladingslampen die gevoed worden via een transformator (neonlampen) en tijdelijke toestellen. De voorschriften hebben betrekking op de eisen die noodzakelijk zijn voor een veilige installatie, want eigenlijk is het AREI een installatievoorschrift. In het nieuwe AREI zijn een aantal belangrijke wijzigingen doorgevoerd die impact hebben op verlichtingsinstallaties. • Naast LS-installaties (van 50 tot 1000 VAC en van 120 tot 1500 VDC) moeten vanaf 1 juni 2020 ook installaties op zeer lage spanning (van 0 tot 50 VAC en van 0 tot 120 VDC), alsook belangrijke wijzigingen of uitbreidingen van die installatie, een gelijkvormigheidsonderzoek door een erkend organisme ondergaan alvorens in dienst genomen te mogen worden. Ook bij de periodieke controlebezoeken zullen de installaties op ZLS mee gecontroleerd worden. Daar heel wat verlichtingsinstallaties met ledverlichting op ZLS werken moet hiermee rekening gehouden worden. Dat is ook het geval bij Connected Lighting en het

TECHNISCHE INFO

gebruik van Power over Ethernet. • In ruimten van de elektrische dienst wordt niet langer een minimale verlichtingssterkte van 120 lux opgelegd maar wordt in onderafdeling 4.2.2.4. a7. een vaste kunstmatige verlichting opgelegd zonder meer. Er wordt niet verder in detail gegaan om elke contradictie te vermijden met andere wetgeving, zoals bijvoorbeeld de welzijnswet waarin verwezen wordt naar de NBN EN 12464-1. • Verder zijn er in het nieuwe AREI voorschriften met betrekking tot de brandreactieklassen van kabels en geïsoleerde geleiders en waar deze gebruikt mogen worden. In gebouwen en civieltechnische werken mogen enkel nog kabels en geïsoleerde geleiders met de brandreactieklassen volgens de CPR (Eca apart geplaatst en Cca in bundel of laag geplaatst) gebruikt worden. Met betrekking tot de halogeenvrije bekabeling (s1 en a1) is niet langer de BD-codering bepalend voor het gebruik ervan. Deze eisen zijn niet van toepassing op de bekabeling die onder de CE-markering van het toestel valt voor zover de installatie veilig is.

• In het nieuwe AREI wordt er in Hoofdstuk 5.5 (Veiligheidsinstallaties) en Hoofdstuk 5.6 (Kritische installaties) in detail beschreven hoe deze installaties moeten opgebouwd worden. Veiligheidsinstallaties zijn installaties die bij calamiteiten gedurende de tijd van functiebehoud in dienst moeten blijven om mensenlevens te redden zoals veiligheidsverlichting, ook wel evacuatieverlichting genoemd. Kritische installaties zijn installaties die bij calamiteiten in dienst moeten blijven om andere redenen dan om mensenlevens te redden. Noodverlichting, zijnde verlichting om economische activiteiten op een voorgeschreven manier te beëindigen kan hieronder vallen. • Een definitie van een veiligheidsslot waarin aangegeven wordt dat sloten die met een universele sleutel of die gemakkelijk met behulp van een handgereedschap (tang, schroevendraaier, …) kunnen geopend worden geen veiligheidssloten zijn. Daarenboven worden het dubbelbaardslot, het driekantslot, het vierkantslot als geen veiligheidssloten aangehaald. Dat heeft tot gevolg

dat de deksels van verlichtingspalen, na 1 juni 2020 geplaatst op publiek toegankelijk domein, niet langer met de gangbare niet veiligheidssloten zoals het driekantslot of het vierkantslot mogen uitgerust zijn. • In Onderafdeling 5.3.4.2 (Verlichtingstoestellen) is de beperking tot gloeilampen weggelaten en staat dat binnenverlichtingstoestellen niet gevoed mogen worden op een spanning hoger dan 250 V. Met betrekking tot lichtlijnen die gevoed worden op 400V + N kan dit aanleiding geven tot problemen wanneer er niet op modulair niveau gekeken wordt. Als installateur schenkt u dus best de nodige aandacht aan de wijzigingen, aanpassingen en verbeteringen in het AREI bij het ontwerp en installeren van verlichtingsinstallaties.  Danny Hermans (VOLTA vzw)

LED STRIPS Van accent- & sfeerverlichting tot volwaardige ruimte-& werkverlichting, met onze led strips van professionele kwaliteit creëer je moeiteloos de lichtbeleving waarnaar jouw kant op zoek is. Uitlichten van vormen, kleinere secties voor precisiewerk, dotsfree, subtiel strak, spelen met kleuren ... Met onze led strips en toebehoren is uw creativiteit onbegrensd. Meer info via www.integratech.be

34 34 NNEELLEECCTTRRAA 6x0x x

Nelectra-leden die op huisnummer 60 wonen In het kader van de 60ste verjaardag van Nelectra, stellen wij in dit jubileumjaar leden centraal die ‘iets’ hebben met het nummer 60. We doen dat in elk nummer van ElektroVisie en in deze aflevering interviewden we een paar leden die op huisnummer 60 wonen: T & A Electronics en Nico Bijnens. In een volgende nummer komen we hierop terug en laten we nog een paar leden aan bod komen die op huisnummer 60 gevestigd zijn. Dan is het de beurt aan Jan Vermeiren, Tony Ceulemans, WIMA Electro en Dirk Van Steenlandt

oprichtte. Dezer dagen wordt de zaak gerund door Tom Declerck en zijn echtgenote, Reinhilde De Brabandere.

Nico Bijnens – BN Tech Kanaalweg 60, 3550 Heusden-Zolder

Op de foto herkennen we het team van T & A Electronics, van links naar rechts: technicus Nathan, zaakvoerster Reinhilde De Brabandere en zaakvoerder Tom Declerck met voor hen links dochters Lieze en rechts Hanne, plaatser Maarten en verkoper Kevyn. De elektrowinkel opereert onder de aankoopgroepering Expert en verkoopt niet alleen elektrotoestellen, maar is intussen ook uitgebreid met een extra dienstverlening: interieurs op maat. “We mikken vooral op de tweedeverblijvers, die een appartement hebben aangekocht en dat willen renoveren: een nieuwe keuken, badkamer, een dressing, een nieuwe vloer… dat kunnen we allemaal aanbieden en plaatsen zonder dat de klanten erbij moeten zijn,” vertelt Reinhilde De Brabandere. “We werken hiervoor samen met diverse immokantoren:

T & A Electronics Zeelaan 60, 8660 De Panne

Expert T & A Electronics is sinds 2005 gevestigd in de Zeelaan nummer 60 in het hartje van De Panne, vlak aan het stadspark en tegenover het gemeentehuis. Wel een drukke plek, maar met als grote voordeel dat er in de buurt eenvoudig geparkeerd kan worden. T & A staat voor Tom en Arne, twee broers en zonen van de stichters van deze winkel: de familie Declerck, die de zaak in 1995

zij bezorgen ons de sleutel en wij voeren de verbouwing uit tegen een vooropgestelde datum. Onze klanten kunnen daarna

“Ik startte mijn eigen bedrijf in 2011,” vertelt

zorgeloos genieten. Door de lockdown en

Nico Bijnens. “Toen nog een eenmanszaak,

het verbod voor tweedeverblijvers om naar

maar in 2016 ben ik geëvolueerd naar een

de kust te komen, hebben we de start van

bvba. Daarvoor had ik een paar jaar ervaring

het toeristisch seizoen gemist, maar we

opgedaan bij een ander bedrijf, maar daar

hebben wel bestaande opdrachten kunnen

veranderden de projecten en ik miste het

uitvoeren, want er was niemand aanwezig

contact met de eindklant. Nu werk ik voor

in de zomerverblijven, dus we konden veilig

particulieren en realiseer ik retailprojecten. Ik

alleen werken.”

ben gespecialiseerd in inbraak- en brandde-

De grootste verandering door de coronacrisis voelt Reinhilde De Brabandere vandaag in de winkel: “Klanten kopen terug meer in de winkel. Meer mensen komen de winkel binnen, vragen informatie EN bestellen ook meteen. Het belang van lokaal winkelen blijft hangen.” Op 1 september vierde T & A zijn 25ste verjaardag: proficiat aan Reinhilde, Tom en de medewerkers!

tectie, camerabewaking, toegangscontrole en automatisering. Sinds de opstart van BN Tech ben ik ook lid van Nelectra, uit solidariteit met de sector. Ik volg de nieuwsbrieven, blader door ElektroVisie en toen ik mijn erkenning heb aangevraagd, heb ik een beroep gedaan op de adviesdienst van Nelectra en dat verliep heel erg vlot.” Met dank aan de leden voor de foto’s!  Els Heyrman

Nelectra 60: win 60 duotickets voor de bioscoop: uitstel geen afstel! Nelectra lanceerde in januari 2020 naar

provinciale events, infosessies, opleidingen,

we beloofden om al 30 leden te bedanken

aanleiding van haar zestigste verjaardag

expert classes, webinars, maar ook het

in het voorjaar. Bioscopen bleven tijdens de

een wedstrijd waarbij leden die deelnemen

invullen van Nelectra-enquêtes.

eerste coronaquarantaine dicht en Nelectra

aan Nelectra-activiteiten tijdens het jubileumjaar bioscooptickets konden winnen. Het betreft activiteiten zoals onze nationale en

Helaas gooit de coronapandemie roet in het eten van onze Nelectra 60-wedstrijd waarbij

daarom beslist om alle 60 winnaars bekend te maken op het einde van het jaar. Blijf dus actief deelnemen en maak kans.

7 VR AGEN A AN

De mens achter…. Alexander Dewulf CEO Cebeo

Op deze pagina willen wij bekende en niet-zo-bekende mensen uit de elektrosector een aantal minder evidente vragen stellen. Privé-vragen, die de mens achter de professional laten zien. Deze maand is het de beurt aan Alexander Dewulf. Wat wilde u als kind worden? (gedecideerd) Dirigent. Ik herinner me de familiebezoeken uit mijn vroege kindertijd: ik was amper 4 jaar oud toen ik tijdens familiebijeenkomsten regelmatig op een stoel ging staan en me dirigent waande. Mensen enthousiasmeren, in harmonie laten samenwerken,… dat heeft me altijd geboeid. Het is een rode draad door mijn leven en carrière.

Wat is het eerste dat u doet als u opstaat? Lachen. Ik word steevast goedgezind wakker. Daarnaast denk ik even na over wat de dag me zal brengen. En ik ben ook dankbaar dat er zich alweer een nieuwe dag aankondigt.

Welk boek heeft de afgelopen tijd indruk op u gemaakt? Sapiens van Yuval Noah Harari vond ik heel interessant. Het is een samenvatting van meer dan 100.000 jaar geschiedenis, op een heel consistente manier gebracht en biedt een aantal inzichten die je niet leert uit de doorsnee geschiedenisboeken.

De fijnste herinnering van het afgelopen jaar? Zonder twijfel, de geboorte van mijn kleindochter Anna. Zo’n gebeurtenis topt alles. Ik merk nu al bepaalde karaktertrekken op bij haar en het is zo fijn om er mee te interageren.

Hoe komt u tot rust? Door thuis te komen. Ik kom ook echt graag thuis. Ik heb dan ook een fantastische vrouw die me altijd met open armen ontvangt en die een zekere rust in mij weet naar boven te brengen. En door goed omringd te zijn. Ik heb het geluk dat ik kan rekenen op een heel goede personal assistent bij Cebeo. Het is fantastisch hoe zij mijn dagen zo aangenaam maakt.

Stel dat u morgen verplicht zou worden om van job te veranderen: waarvoor zou u kiezen?

Dan zou ik professor willen zijn, het liefst in de exacte wetenschappen zoals fysica of wiskunde. Jongeren boeien me. Hen iets bijbrengen, dat lijkt me zeker en vast waardevol.

Wat is uw levensmotto? Stel geen beslissingen uit. Leef iedere dag: een actieve vorm van ‘carpe diem’. En ook: sta open voor andere mensen, want zo kan je het meest leren.

Niko Digital black

Comfort, gebruiksgemak en ďŹ&#x201A;exibiliteit van huisautomatisering binnen handbereik

ElektroVisie 2020 nr 4 - NL

Articles inside

werkprestaties Welke reglementering bestaat er op het vlak van verlichting?

Nelectra-leden die op huisnummer 60 gevestigd zijn

HCL (deel 4): de impact van verlichting op leer- en

Cursisten ontdekken de vele voordelen van

webinars en e-learning Volta stelt voor: DALI advanced e-learning

Vernieuwde online schuldinvordering van Nelectra

Nelecta-ondernemers ontwikkelen innovaties

Welke webinars biedt Nelectra dit najaar?

Elektrobarometer

Vinger aan de pols

Hallo Nelectra?