ElektroVisie 2020 nr 6 - NL

Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche · Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde · 6 x jaar · 31ste jg · afgiftekantoor 2030 Antwerpen X / P2A9571 − december 2020 – 6

IN DEZE EDITIE  Nelectra wordt 60  Problemen met mobiliteit? Verplaats u met de fiets!  Connect+: “Lokale zelfstandigen moeten de winnaar van de markt worden”  Wat zegt het AREI over niet-huishoudelijke installaties?

We hebben een bewogen jaar achter de rug!

Viviane Camphyn:

Nadia Van Nuffel:

“2020 heeft meer dan ooit getoond wat een

“Het gaf me voldoening om onze leden bij te staan

TOPTEAM Nelectra heeft. Het werk dat alle

bij het aanpakken van onbetaalde facturen en te

collega’s in uiterst moeilijke omstandigheden

kunnen toezien op een correcte ondersteuning

als hechte op elkaar ingespeelde ploeg op

bij juridische geschillen. De afgelopen maanden

afstand verrichtten is bewonderenswaardig. En daar kan ik als kapitein alleen apetrots op zijn!”

was het bijzonder spannend om -samen met mijn collega’s- onze leden zo snel mogelijk te briefen over de steeds wijzigende Covid-19 maatregelen.”

Freddy Steenackers:

Fallon Declerck:

“Het gewijzigde AREI deed het aantal technische

“Ik ben tevreden dat ik mijn steentje heb kunnen

vragen spectaculair stijgen. Via onze webinars

bijdragen om onze leden door deze moeilijke

boden we algemene informatie aan en de meer

periode heen te loodsen met correcte informatie,

specifieke ledenvragen hebben wij stuk per

advies en bijstand. Vanuit mijn ‘home office’ heb

stuk behandeld. Het zal een genoegen zijn om

ik veel voldoening gehaald uit de persoonlijke

deze service in 2021 verder te zetten.”

contacten via mail, telefoon of videogesprek. Hopelijk kunnen we elkaar in de loop van 2021 terug veilig en wel in levende lijve ontmoeten.”

Linda Claeys:

Marian Hemerijckx:

“ElektroVisie in een jubileumjaar integraal van

“Covid-19 verplichtte ons om snel te schakelen naar

thuis uit maken was een echte uitdaging. Dat is

nieuwe manieren van communicatie om elkaar

enkel gelukt dankzij de uitstekende ondersteu-

en onze leden veilig te ‘ontmoeten’. Ondertussen

ning van mijn collega’s, de bijdragen van onze

ontdekten we de voordelen van online vergaderen

leden en de vele andere mensen die ElektroVisie in 2020 verrijkt hebben.”

en kunnen we uitstekend overweg met Teams en andere platformen. Toch hopen we u en elkaar persoonlijk terug te zien in 2021.”

Els Heyrman:

Françoise Martens:

“In 2020 hebben we meer dan ooit gecommu-

“Het verheugt mij bijzonder dat we dit jaar een

niceerd met onze leden én met de pers op

recordaantal nieuwe leden mochten verwelkomen.

alle momenten van de dag. Door Covid-19

Velen vonden hun weg naar Nelectra omdat zij nood

schakelden we een versnelling hoger in ons

hadden aan onze snelle en accurate dienstverlening.

aanbod webinars, die heel druk bijgewoond èn

Als we één ding geleerd hebben in 2020, dan is het

herbekeken werden. Ik ben dan ook bijzonder blij

wel dat solidariteit heel belangrijk is.”

dat ze volgend jaar een vervolg zullen krijgen. “

Vaarwel 2020, welkom 2021!

Nelectra wenst u en uw geliefden een gezond en hartverwarmend 2021

VIVIANE REFLECTEERT

Een vitale zestiger!

Het had een mooie feestmaand moeten worden. In december 1960 werd Nelectra boven de doopvont gehouden en deze maand zouden we dus 60 kaarsjes uitblazen. Het virus heeft er anders over beslist.

Hebben we een reden om te vieren als onze leden momenteel vechten om het hoofd boven water te houden? Uiteraard zou dit wrang nasmaken.

Maar toch willen we dit moment niet ongemerkt voorbij laten gaan. Uit respect voor al diegenen die Nelectra deze 60 jaar hebben grootgemaakt. Alle voorzitters, de ere-secretaris-generaal, de stichters van het eerste uur, personeelsleden - al dan niet met pensioen alle bestuursleden, relaties, fabrikanten, groothandels … maar bovenal u: onze trouwe leden. Bedankt om bij te dragen aan deze reeds 60 jaar durende reis. In goede en minder goede tijden.

In deze zestig jaar hebben we nooit eerder een gelijkaardige crisis meegemaakt. Maar Nelectra heeft dankzij haar uiterst professioneel team en actieve bestuursleden bewezen dat ze op sterke benen staat. In uitzonderlijk moeilijke omstandigheden kunnen we tal van realisaties voorleggen: onze succesvolle webinars, onze vinger-aan-de-pols-communicatie, onze veiligheids- en andere tools, ons gespecialiseerd 1-op-1-advies, onze lobbying om bijvoorbeeld een ongelijk speelveld in coronatijden aan te klagen en erin slagen dit om te buigen … en dan zijn we apetrots dat er naar Nelectra geluisterd wordt. Daar waar tijdens de eerste lockdown grootwarenhuizen elektro verkochten, is dit nu niet toegestaan. Onze winkels kunnen zich profileren door hun afhaaldienst. Ook nu houden we de vinger aan de pols en ageren we snel als leden ons oneerlijke concurrentie melden.

Gehoor was er zeker ook tijdens het recent overleg met het kabinet van minister Zuhal Demir, over het nakende capaciteitstarief en de technische mogelijkheden die we konden toelichten. De open link die we hebben met de verschillende stakeholders zoals VREG, Fluvius, VEA en andere maken problemen oplossen een stuk makkelijker. Wat individuele leden soms niet voor elkaar krijgen, kunnen we bij Nelectra wel omdat we het collectief belang dienen. Dit lukt door goed te onderhandelen in een constructieve en oplossingsgerichte sfeer. Want we hebben alle partners nodig om ons ondernemerschap een duw in de rug te geven. Daar waren we ons de voorbije decennia ten volle van bewust, en dat zal de komende jaren niet anders zijn.

Reageren?

Viviane Camphyn Gedelegeerd bestuurder Nelectra viviane.camphyn@nelectra.be

3

4 I N H O U D

28

30

Met de fiets doorheen het drukke verkeer

Nelectra in gesprek met Olivier Lanckriet en Gert Van Gestel (Connect+)

8

“Hoe komt het dat er een niet-huishoudelijke installatie in een huishoudelijke omgeving voorkomt?”

Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektro­sector.

ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 7.805 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: Beroeps-organisatie voor de elektrobranche Stationlei 78 bus 1/1 1800 Vilvoorde · t 02 550 17 11 · f 02 550 17 29 · www.nelectra.be redactieraad Viviane Camphyn, Eric Claus, Linda Claeys, Fallon Declerck, Pieter Feys, Els Heyrman, Ludo Holemans, Ronny Lannoo, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Denise Weyers, Dirk Van Steenlandt

hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be reclameregie Trevi · Maria Walgraeve Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 360 62 16 maria.Walgraeve@treviplus.be

reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be

drukkerij Bredero Graphics

verantwoordelijke uitgever Viviane Camphyn Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11

administratie Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17 nadia.vannuffel@nelectra.be Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be

vertaling Akira Translations

cover Pat Verbruggen

De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders.

Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever.

Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.

Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.

INHOUD

41 3

In 1960 zag Nelectra het daglicht en werd de wereld verrijkt met talrijke talenten en fijne mensen

Viviane reflecteert Een vitale zestiger!

6 VHE realiseert volledige elektrische installatie in nieuwe fabriek van HPP Services 8

Nelectra informeert 8 Hallo Nelectra?

10 Vinger aan de pols 13 Elektrobarometer 14 Wat zijn de aandachtspunten bij werken op hoogte?

17 COOCK-CEMS wil meer inzicht bieden in energiemanagement 18 Gerechtsdeurwaarder heeft centrale rol in de vernieuwde online schuldinvordering van Nelectra 19 Dag van de ondernemer 20 Webinar: controles en keuringen in het nieuwe AREI 22 Webinar: check in @ work 24 Verschillende campagnes dit najaar onderstrepen het belang van lokaal shoppen 25 Verzekeringen: Wat met uw gereedschap en handelswaar tijdens het vervoer in uw bedrijfswagen?

26 Electro-Test maakt snelladers beschikbaar voor derden in zijn nieuwe gebouw

27 Europa Europese Commissie maakt eerste wijkbatterij in ons land mogelijk

28 Problemen met mobiliteit? Verplaats u met de fiets!

30 Nelectra in gesprek met Connect+ “Lokale zelfstandigen moeten de winnaar van de markt worden”

32 Technische info 32 De geschikte batterijtechnologie voor uw toepassing 35 HCL (deel 6): Wat is de impact van verlichting op ouderen?

38 Wat zegt het nieuwe AREI over niet-huishoudelijke installaties?

41 Nelectra 60 Gefeliciteerd aan alle 60-jarigen

43 4 vragen aan Dirk Van Assche (Commercieel Directeur Eliona)

5

6 N E L E C T R A

BEZOEK T HA AR LEDEN

VHE realiseert volledige elektri fabriek van HPP Services Van Hulle Elektrotechniek (VHE) uit Zelzate is gespecialiseerd in -onder meer- elektrische installaties en bordenbouw. Zaakvoerder Bram D’hondt nam ons mee naar de nieuwe fabriek HPP Services in Leval-Travegnies in Wallonië, waar VHE de volledige elektrische installatie uitvoerde.

In deze fabriek staat HPP centraal: High Pressure Processing, een techniek waarbij producten in hun verpakking in een hogedrukvat behandeld worden. Daarbij wordt de druk tot maximaal 6000 bar opgedreven, waardoor de vitamines en voedingswaarden van de behandelde producten behouden blijven. HPP Services levert onder meer aan horecazaken en behandelt allerhande voedingsmiddelen, zoals bijvoorbeeld groente- en fruitsappen, dips, vleeswaren, zeevruchten…

“HPP Services is een zusterbedrijf van ons,” vertelt Bram D’hondt. “Wij willen samen blijven groeien en hebben de knowhow van onze bedrijven -industriële elektriciteit, hoog- en laagspanning, automatisatie, bekabelingswerken, koeltechniek, verlichting maar ook piping en isolatie- gebruikt voor de uitbouw van deze fabriek. We deden ook de volledige engineering, studie en ontwikkeling.”

Dit project is een mooie aanvulling op de poot installatie voor de openbare en utiliteitsbouw en op de bestaande industriële installatiewerken die VHE uitvoert in de Gentse haven bij Volvo trucks en Volvo cars, Stora Enso, … “Kennis, ervaring en een oplossingsgerichte aanpak typeren al meer dan 50 jaar ons bedrijf. Tegelijkertijd hechten we veel belang aan het familiale karakter. Ik kan dan ook niet genoeg benadrukken dat onze projecten enkel mogelijk zijn, dankzij de inzet van al onze medewerkers.”  Els Heyrman  Studio Dann

NELECTR A BEZOEK T HA AR LEDEN

sche installatie in nieuwe

 7

8 N E L E C T R A

INFORMEERT

Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische, sociale, fiscale, …. materies. Hierbij een paar interessante vragen die de voorbije maand de revue passeerden.

Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseurs

Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02 550 17 14

Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02 550 17 23

Hoe komt het dat er een niethuishoudelijke installatie in een huishoudelijke omgeving voorkomt?

Het oude AREI in haar nieuw kleedje vergt een ander elektrisch denken: er moet gedacht worden in termen van huishoudelijke en niet-huishoudelijke elektrische installaties. Het is logisch dat we onze wenkbrauwen fronsen als er in een huishoudelijke elektrische installatie ook ruimtes met een niet-huishoudelijk elektrische installatie kunnen voorkomen.

Als we dit onderscheid in het AREI willen opzoeken vinden we het antwoord niet onmiddellijk terug, maar er zijn wel definities van de afzonderlijke delen.

Zo vinden we bijvoorbeeld wel het antwoord op de volgende vraag: Wat is een huishoudelijk installatie? “Een elektrische installatie samengesteld uit een of meerdere installatie-eenheden die een wooneenheid of de gemeenschappelijke delen van een residentieel geheel voeden; een productiemiddel van elektrische energie en de elektrische installatie die een wooneenheid of de gemeenschappelijke delen van een residentieel geheel bedienen.

Een geheel van wooneenheden, van gemeenschappelijke delen en van technische lokalen. Een wooneenheid is een huis of een appartement dat als woning dient voor één of meerdere personen die in familieverband of als gemeenschap samenleven. De gemeenschappelijke delen zijn onder andere de gangen, de trappenhuizen, de tuinen , de parkings….

De technische lokalen zijn de stookplaats, het machine werk van liften…”

Vervolgens wordt er ook vermeld wat niet-huishoudelijke ruimten van een huishoudelijke installatie zijn: “Naast het residentieel geheel komen er lokalen of plaatsen voor die behoren tot het niet-residentieel geheel. Elektrische installaties in lokalen en plaatsen van een dokterspraktijk, een apotheek, een bakkerij,

een beenhouwerij, een goudsmid, een schoenwinkel… die behoren tot de niet-huishoudelijke elektrische installaties.

In deze ruimten worden werknemers tewerkgesteld en deze vallen onder artikel 2 van de wet van 4 augustus 1996 van het welzijn op het werk. Hier moeten we de principes van de niet-huishoudelijke installatie toepassen.” (FS)

Kan ik nog snel een PVinstallatie aansluiten op de werfkast om het voordeel van de terugdraaiende teller te genieten?

Vorig jaar werd al bekend gemaakt dat eigenaars van zonnepanelen die vóór 1.1.2021 worden geïnstalleerd, gedurende 15 jaar het rendement mogen behouden van de terugdraaiende teller. De datum van de AREI-keuring van de installatie is daarbij doorslaggevend! Deze moet ten laatste op 31.12.2020 plaatsvinden.

PV-installateurs worden dan ook overstelpt met vragen van klanten die nog snel zonnepanelen willen laten installeren onder dit systeem. Een vraag die regelmatig terugkeert bij klanten die momenteel aan het bouwen zijn is hoe wordt omgegaan met de installatie van zonnepanelen op een werfaansluiting voor eind dit jaar? Vallen eigenaars bij de omschakeling naar hun definitieve aansluiting vanaf 01.01.2021 dan sowieso onder de nieuwe tarifering of kunnen zij nog genieten van het voordeel van de terugdraaiende teller? Het antwoord hierop dat afgetoetst werd met distributienetbeheerder Fluvius: “De PV installatie kan op de werfkast aangesloten worden en zo gekeurd worden.

Op dat moment is er compensatie op de teller van de werfkast. Als de PV-installatie verplaatst wordt naar de definitieve aansluiting dan is een herkeuring van de gehele binnen-installatie noodzakelijk.

Het is de datum van deze keuring die bepalend is en bijgevolg is er geen compensatie meer mogelijk indien deze keuring in 2021 plaatsvindt.”

Er zijn nog tal van andere scenario’s mogelijk, denk o.a. aan de verhuis van

NELECTRA INFORMEERT

PV-panelen. Ook met vragen rond de invloed hiervan op de terugdraaiende teller, kunt u bij Nelectra terecht. (FD)

Mijn RESCert-certificaat is 5 jaar oud. Moet ik dit vernieuwen opdat mijn klanten recht zouden hebben op de nieuwe premie voor PV? Vanaf 1 januari 2021 komt er in Vlaanderen een éénmalige investeringspremie van maximum 1.500 euro voor particulieren die zonnepanelen op hun dak laten plaatsen. Deze is van toepassing voor PVinstallaties met een AC-vermogen van de omvormer van maximaal 10 kVA die vanaf 1 januari 2021 in dienst genomen worden.

Nelectra informeerde haar leden reeds dat in de draftversie (dus nog niet

definitief goedgekeurde versie) van het Ministerieel Besluit dat de voorwaarden voor de premie fotovoltaïsche zonnepanelen vanaf 2021 zal vastleggen, het certificaat van bekwaamheid (RESCert) is opgenomen als voorwaarde voor de premie. Nu het bijna zeker is dat het certificaat van bekwaamheid (RESCert) een voorwaarde wordt tot het verkrijgen van de premie, krijgen we hierover veel vragen van PV-installateurs.

Sommigen hadden al een certificaat van bekwaamheid dat voor 5 jaar geldig was, maar inmiddels verlopen is of binnenkort vervalt, en vragen zich af hoe ze dit moeten hernieuwen of verlengen. De regels werden per 01.01.2019 evenwel in die zin versoepeld dat het RESCertcertificaat van bekwaamheid voortaan 7 jaar geldig blijft, in plaats van 5 jaar. Alle bestaande certificaten zullen dan ook

9

automatisch worden verlengd. Voor eind dit jaar zal RESCert een nieuw certificaat met aangepaste geldigheidstermijn mailen naar de gecertificeerde installateurs.

Installateurs die nog niet beschikken over een certificaat van bekwaamheid, zullen hier vanaf 2021 mogelijks negatieve gevolgen van ondervinden aangezien hun klanten geen beroep kunnen doen op de nieuwe PV-premie. Zij zouden dus kunnen overwegen om de opleiding en het examen voor het certificaat van bekwaamheid te volgen. Meer info hierover vindt u op www.rescert.be.

De definitieve tekst van het Ministerieel Besluit wordt verwacht eind 2020 en was er bij het ter perse gaan van deze editie van ElektroVisie nog niet. We houden onze leden uiteraard op de hoogte! (FD)

Smappee EV Base De slimste laadpaal voor bedrijven.

NEW

Smart EV charging

LED-verlichting

Dankzij de geïntegreerde Smappee Infinity-technologie biedt de Smappee EV Base geoptimaliseerde zelfconsumptie, autonome overbelastingsbeveiliging en dynamic load balancing.

Een subtiel LED-licht geeft de laadstatus weer. ‘s Avonds verzekert de extra verlichting een goeie visibiliteit op de parking en zorgt voor meer veiligheid.

Realtime & historische laadkosten

Elegant design

Krijg inzicht in het laadproces en de kosten die daaraan verbonden zijn en controleer deze via de Smappee App en Dashboard.

De EV Base is gemaakt van duurzame materialen en staat mooi op elke bedrijfsparking. Vraag naar onze personalisatiemogelijkheden.

Prioriteitladen en meerdere tarieven

Makkelijk laden

Geef aan welke voertuigen prioriteit krijgen bij het laden op basis van hun vertrek en wijs andere tarieven toe aan verschillende gebruikers en laadmodi.

Je kan eenvoudig gratis laden via ‘Plug and Charge’ of een betalende laadbeurt activeren door een QRcode te scannen of met een RFID-kaart te swipen.

smappee.com — info@smappee.com

10 N E L E C T R A

INFORMEERT

Vinger aan de pols Kritische blik op het nakende capaciteitstarief Onlangs besliste de VREG na enkele openbare consultaties definitief over de nieuwe tariefmethodologie 2021-2024 en de toekomstige tariefstructuur.

Met het oog op de energietransitie worden de netkosten vanaf 2022 grotendeels op basis van capaciteit aangerekend.

De reden? Door meer lokale hernieuwbare energie, meer elektrische voertuigen en meer warmtepompen zullen de distributienetten in de toekomst meer en anders gebruikt worden én blootgesteld worden aan grotere (gelijktijdige) piekbelastingen. Die piekbelastingen zouden ertoe kunnen leiden dat de distributienetbeheerders zware investeringen moeten doen om het net betrouwbaar te houden. Dat zou de distributienettarieven sterk kunnen doen toenemen. Om dit te vermijden en het net voor iedereen betaalbaar te houden, wil de VREG alle netgebruikers bewust maken dat hoge pieken in hun verbruik extra kosten voor het net met zich kunnen meebrengen en hen zo aanmoedigen om het net efficiënt te gebruiken.

Nelectra is overtuigd dat een definitieve beslissing tot wijziging van de tarieven pas kan genomen worden nadat alle parameters zijn gekend en duidelijke berekeningen zijn gemaakt met betrekking tot de gevolgen voor alle gebruikers, ook voor zij die in de onmogelijkheid zijn om alternatieve oplossingen toe te passen. Tegelijkertijd pleiten we er uiteraard ook voor dat deze nieuwe tariefmethodologie hand in hand gaat met een duurzaam energiebeleid. We hebben in onze reactie aan de VREG en aan het kabinet van minister van energie Zuhal Demir onze vrees geuit voor de gevolgen voor accumulatieverwarming, elektrische doorstroomboilers en elektrische verwarming in het algemeen.

Werd de impact voor sociale woningen degelijk onderzocht?

Werd er rekening mee gehouden dat huurders van een woning met accumulatieverwarming zelf niet kunnen beslissen over energiebesparende investeringen in de woning?

Nelectra herhaalt haar vraag voor een sociaal rechtvaardige transitie waarbij energiebesparende investeringen aangemoedigd worden. Want slimme sturing van elektrische verwarming in combinatie met zonnepanelen is een energievriendelijke investering die loont. Helaas wordt ze vandaag de dag nog afgestraft in de huidige EPB-berekening. Deze lacune maakte Nelectra ook over aan het Vlaams Energieagentschap.

Belangrijk voor onze federatie is een duurzaam energiebeleid in het belang van het bevorderen van energie-efficiëntie, hernieuwbare energie en decentrale productie. Nelectra ziet uiteraard mogelijke opportuniteiten, zoals diverse aansturingsapplicaties en slimme huishoudtoestellen waarbij onze elektro-installateur en retailer een centrale rol kunnen spelen.

In een vruchtbaar en positief gesprek met het kabinet vestigden we eveneens de aandacht op de gevolgen voor gebruikers van elektrische voertuigen. De kosten voor het gebruik van openbare snelladers zullen hoog oplopen, gezien de netkosten niet meer zullen berekend worden op het effectieve verbruik, maar op capaciteit, aangerekend op basis van een gemiddelde maandpiek (berekend als gemiddelde van de 12 laatste maandpieken). Hetzelfde geldt voor een laadpaal/ wallbox thuis. Dit zijn grote verbruikers en daardoor zal grotendeels de piek bepaald worden. Dit zou ook wel eens een zware financiële dobber kunnen worden. Ook voor een werkgever met een EV-vloot … Wie zal de kosten betalen? Nelectra houdt de vinger aan de pols!

Nelectra richt werkgroep capaciteitstarief op Het capaciteitstarief dat vanaf 2022 wordt ingevoerd, heeft al veel stof doen opwaaien (zie kaderstuk hierboven). Nelectra heeft een ad hoc werkgroep capaciteitstarief opgericht om deze evolutie met het oog op de energietransitie op de voet op te volgen. Vooral voor wie thans een exclusief nachttarief heeft en elektrisch verwarmt (met accumulatoren of elektrische vloerverwarming) en/of een elektrische warmwaterboiler heeft, dreigt de energiefactuur fors te stijgen. Op verzoek van Nelectra en op basis van de verbruiksgegevens voor enkele typeverbruikers die we hebben aangeleverd, zal de VREG gedetailleerde simulaties maken om de financiële impact op deze doelgroepen te berekenen. Afhankelijk van de resultaten daarvan, zal bekeken worden of er bijsturing nodig is.

Nelectra zat trouwens ook al samen met het kabinet van Vlaams minister voor Energie Zuhal Demir, om de vele bezorgdheden die we van onze leden horen, te delen. Voor wie met exclusief nachttarief verwarmt heeft de minister reeds volgende flankerende maatregelen aangekondigd: • verhoging van de premies voor een warmtepomp en warmteboiler met 20 procent • verhoging van de premies voor dak-, muur-, vloerisolatie en hoogrendementsglas met 50 procent • voor energieleningen komt er een uitbreiding van de doelgroep van de 0 procentleningen met de categorie van gezinnen met exclusief nachttarief

Focus op het federaal regeerakkoord 2020-2024 Nu we volop in de tweede coronagolf zitten, zouden we het bijna vergeten, maar we hebben sinds 30 september 2020 een nieuwe

NELECTRA INFORMEERT

federale regering. Nelectra nam de 84 pagina’s lange tekst van regeerakkoord dat werd afgesloten door de Vivaldi-partijen, onder de loep. We lichten er een aantal maatregelen uit die concreet voor u als ondernemer in de elektrosector van belang zijn de komende jaren (meer details leest u op www.nelectra.be) : • Hoger pensioen voor zelfstandigen • Overheidsopdrachten toegankelijker voor kmo’s • Gelijk speelveld tussen binnen- en buitenlandse ondernemingen met gelijke controles en handhaving van de Belgische wetgeving.

• Minder lasten o.a. de vrijstelling van sociale bijdragen bij een eerste aanwerving wordt verlengd en geëvalueerd in 2021.

• Administratieve vereenvoudiging • Meer vorming en opleiding • Tijdige betaling door de overheid • Vergroening bedrijfswagens tegen 2026 • Investeringen inzake energie • Uitbreiding verlaagde btw-tarief van 6% voor afbraak en heropbouw

11

• Uitbreiding arbeidsflexibiliteit Ook voor onze elektroretailers zijn er enkele specifieke items: • Uitbreiding elektronische betalingen • Garantie voor handelaar: geplande veroudering wordt bestraft als een oneerlijke handelspraktijk, maar er worden ook maatregelen genomen opdat de eindverkoper (detailhandelaar) een daadwerkelijk en doeltreffend verhaalrecht zou krijgen ten aanzien van de producent bij de toepassing van de wettelijke garantieregeling.

Nelectra volgt de concrete uitvoering van het regeerakkoord de komende weken, maanden en jaren verder op de voet en houdt u zoals steeds op de hoogte van de dossiers die u in het bijzonder aanbelangen.

De hamvraag blijft uiteraard hoe dit alles gefinancierd zal worden? We blijven er uiteraard op toezien dat onze ondernemers de rekening niet gepresenteerd krijgen. Het engagement om te overleggen met het middenveld en de sociale partners stemt ons als beroepsfederatie in elk geval al gunstig.

De nieuwe HPG-I Premium warmtepomp: Compact van formaat, voorbeeldig in efficiëntie. > Verwarming of verwarming + sanitair warm water (koeling in optie) > Energiezuinige invertertechnologie (systeemlabel A+++) > Laag geluidsniveau > Ruimtewinst dankzij een compacte en sterk geïntegreerde oplossing > Een milieuvriendelijk en toekomstbestendig koudemiddel: R454C > Deze compacte units leveren tot 300l mengwater

Ondek ons volledig gamma op: https://www.stiebel-eltron.be/geothermische STIEBEL-ELTRON bv - ‘T Hofveld 6-D1 - 1702 Groot-Bijgaarden

www.stiebel-eltron.be

12 N E L E C T R A

INFORMEERT

Vinger aan de pols Nelectra verdedigt uw belangen in de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO Vanuit onze vertegenwoordiging in de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO werkte Nelectra het afgelopen jaar mee aan tal van adviezen die werden uitgebracht ten aanzien van de verschillende overheden.

Het betreft onder meer een advies over drie wetsvoorstellen tot wijziging van de regels inzake garantie in het kader van de aanpak van de problematiek van de geprogrammeerde veroudering. Daarmee konden we tot nu toe vermijden dat de garantietermijn in onze nationale Belgische wetgeving uitgebreider wordt dan het minimum wat Europa ons oplegt.

Daarnaast werd er een negatief advies geformuleerd ten aanzien van een wetsvoorstel dat alle ondernemingen verplicht om een elektronische betalingswijze aan te bieden.

Ook de coronacrisis en de negatieve impact van de strenge maatregelen op onze ondernemingen noopte ons ertoe een aantal dringende adviezen uit te brengen, onder meer over de versoepeling van de modaliteiten voor het winkelbezoek en het uitstellen van de zomersolden naar augustus (en mogelijks ook de wintersolden naar februari).

Tot slot buigen we ons met de Hoge Raad ook elk jaar over het actieplan in de strijd tegen de sociale fraude en sociale dumping dat tot stand komt in overleg met de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD). Specifiek wat de elektrotechnische sector betreft vindt in dat kader ook jaarlijks een flitscontrole plaats. We adviseerden om nog sterker in te zetten op de preventieve en begeleidende rol van de sociale inspectiediensten en vooral de juiste personen en ondernemingen te controleren.

Open brief aan minister Verlinden: keuken- en elektrozaken willen openen op afspraak Nelectra en F.E.E. ondersteunden begin november de open brief van de keuken- en elektrogroeperingen Royal Crown

en Connect + en vroegen minister van Binnenlandse Zaken Verlinden om toonzalen te openen op afspraak. Beide federaties hekelden het gebrek aan logica in de lijst met essentiële winkels. De interpretatie van de winkels die wel klanten mochten ontvangen werd steeds ruimer, waardoor er helaas opnieuw met twee maten en gewichten werd gewerkt en oneerlijke concurrentie opnieuw de kop opstak. Zo was een bezoek aan een tegeltoonzaal wel mogelijk maar een bezoek aan een keukentoonzaal niet.

Economische inspectie zet controles tijdens coronacrisis verder Enkele leden, elektroretailers, lieten ons weten dat hun website net nu tijdens de tweede verplichte sluiting ingevolge de coronamaatregelen, vanop afstand gecontroleerd werd door de economische inspectie.

Uiteraard moeten de regels altijd gerespecteerd worden en we waren ook op de hoogte dat de controles zich dit jaar zouden toespitsen op o.a. prijsaanduiding, websites en energielabels. We hebben hierover doorheen het jaar trouwens ook verschillende keren gecommuniceerd via ledenmails en informatie op onze website.

Niettemin is de timing van deze controles op zijn minst zéér ongelukkig te noemen. Het gaat ook helemaal niet over doelbewuste, grove inbreuken maar om kleine foutjes die vooral te wijten zijn aan onwetendheid door een te complexe wetgeving. Gelukkig volgde er in deze gevallen dan ook geen boete en bleef het bij een proces-verbaal van waarschuwing.

Maar de tijd die de ondernemers krijgen om zich in regel te stellen en de volledige website aan te passen – 14 dagen – is in de praktijk en zeker in de huidige omstandigheden, onredelijk.

Nelectra heeft dan ook de vraag gesteld om tijdens de lockdownperiode dergelijke controles op te schorten, minstens de remediëringstermijnen te verlengen en de economische inspecties in deze periode vooral te richten op het vermijden van oneerlijke concurrentie bijvoorbeeld door essentiële winkels die wel open mogen zijn en producten verkopen die zouden moeten zijn afgeschermd.

NELECTRA INFORMEERT

99,5 Elektrobarometer herstelde in het derde kwartaal En de rendabiliteit volgt Werkvolume is toegenomen 42% van de elektro-ondernemers heeft nu meer werk dan voor de zomer. 26% heeft het werkvolume in de voorbije weken zien dalen.

Voor de volgende maanden verwacht het gros een status quo.

35%

verwacht minder werk, wat niet onmiddellijk een gunstig teken is.

De Elektrobarometer veerde op. Een score van 99,5 is aanzienlijk beter dan de 97,2 van juni. Na de diepe duik van de voorbije twee kwartalen, zien we dat het herstel vooral voortvloeit uit een toename van het werkvolume van de elektrobedrijven.

Gelukkig maar. Van een compleet herstel tot op het niveau van vóór de coronacrisis is evenwel geen sprake.

De vooruitzichten voor de komende weken en maanden zijn zelfs minder rooskleurig.

Personeelsbestand quasi stabiel Net zoals vorige keer ziet de overgrote meerderheid van de elektrobedrijven weinig verandering in het personeelsbestand.

Het aantal elektrobedrijven dat is moeten afslanken, is wel sterk verminderd.

15% zegt dat ze in de nabije toekomst met meer personeel zullen werken. 10% ziet het personeelsaantal (verder) inkrimpen.

44% van de elektrobedrijven geeft aan dat zijn rendabiliteit hetzelfde gebleven is. En er zijn net evenveel elektrobedrijven die van een verbetering spreken als van een verslechtering, waardoor deze parameter mooi op het evenwicht balanceert.

Voor de eerstvolgende weken verwacht 24% een vooruitgang en 29% een achteruitgang.

26%

zegt vandaag meer te moeten afrekenen met laattijdige betalingen.

Bij de meesten is er evenwel sprake van noch een verbetering noch een verslechtering. Ook de concurrentiedruk is weinig volatiel en dat is eigenlijk een verbetering ten opzichte van de vorige kwartalen.

Elektrobedrijven overwegend optimistisch over eigen bedrijf 51% van de elektrobedrijven is optimistisch over de algemene toestand van het eigen bedrijf. Dat zijn er een pak meer dan vorige keer. Slechts 12% is ontevreden.

59%

is neutraal tot tevreden over de economie in het algemeen. Niet echt overweldigend veel maar toch beter dan vorige keer.

41% is somber gestemd.

Dat is 4 op 10 en dus niet weinig.

De elektrobarometer wordt sinds 2010 opgemaakt en is dé conjunctuurindicator voor de Vlaamse kmo bedrijven en zelfstandige ondernemers uit de elektrosector, zowel installateurs als handelaars. Een waarde boven index 100 wijst op een positief evoluerende conjunctuur, waarden onder index 100 op een negatieve evolutie. De jongste bevraging bij een vast, representatief panel gebeurde in september 2020.

 Anja Larik

13

14 N E L E C T R A

INFORMEERT

Wat zijn de aandachtspunten bij werken op hoogte?

Bij werken op hoogte hebt u als installateur zogenaamde arbeidsmiddelen nodig. Dat zijn onder meer hoogwerkers en (rol)steigers, maar ook gewone ladders. In dit artikel gaan we dieper in op deze arbeidsmiddelen voor het werken op hoogte en het verplaatsen van personen, materieel en materialen.

Welke wetgeving is van toepassing?

Checklists Checklist ladders Checklist rolstelling Checklist hoogwerker

Hiërarchie van preventiemaatregelen toepassen voor werken op hoogte Hiërarchie van preventiemaatregelen voor werken op hoogte: hoogwerker; schaarlift(huren); steiger; rolsteiger (eigen AM en opgeleid personeel); ladder en trapladder.

Het is niet de bedoeling om alles te bespreken, maar we willen er u op wijzen dat u zich ervan bewust moet zijn dat -bij een ernstig arbeidsongeval- de inspecteur die het arbeidsongeval onderzoekt u een massa vragen zal stellen. Wees dus goed geïnformeerd en gedocumenteerd. Volgende documenten zijn zeker nuttig: Gebruik van arbeidsmiddelen in en buiten de uitbating(en) KB van 12-08-1993 betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen.

FOD WASO KB van 04-05-1999 betreffende het gebruik van mobiele arbeidsplaatsen

KB van 04-05-1999 betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen voor het hijsen of heffen van lasten KB van 25-01-2001 betreffende de tijdelijke of mobile bouwplaatsen KB van 31-08-2005 betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte

Stappenplan Risicoanalyse om het juiste arbeidsmiddel werken op hoogte te selecteren Risicoanalyse heffen en tillen De elektrische werfinstallatie RA elektrische installatie uitbating(en) aanwezig?

Vereisten & documenten Plan uitwendige invloeden / werkpostfiche / omgevingsfactoren en fysische agentia Arbeidsmiddelen inventaris en PBM’s Veiligheidsinstructiekaarten VIFS Onderhoud en instructie handleidingen CE attesten Dossiers Werken op hoogte (risicoanalyses voor werken op hoogte) Hijsen of heffen van lasten Mobiele arbeidsplaatsen

Opgelet! Dit is ARBO-kennis uit Nederland, dus in België is dit niet verplicht, maar we hebben dit opgenomen omdat -na een ernstig arbeidsongeval- de inspecteur gelast met het onderzoek u zal vragen aan te tonen dat uw gebruikte arbeidsmiddel het juiste was. Dit kan u alleen door een antwoord te geven op items in de bovenstaande rechthoeken, zodat u een gefundeerde beslissing kan nemen. Voor werken op hoogte zou u deze werkwijze steeds moeten toepassen en documenteren. Vermits het werken met of het huren van een hoogtewerker eerder uitzonderlijk is, willen we ons hier verder beperken tot de rolsteiger, de ladder en de trapladder.

De ladder is geen werkplek

Indienststellingsverslagen arbeidsmiddelen Evacuatie en noodverlichting Medische attesten Veiligheidskeuring Evacuatie plannen, brandpreventie,

De Wet op het welzijn heeft als uitgangspunt dat de ladder als werkplek niet is toegestaan wanneer een ander, veiliger arbeidsmiddel kan worden gebruikt. Voor de meeste werkzaamheden zijn andere middelen, zoals een vaste steiger, rolsteiger of hoogwerker

NELECTRA INFORMEERT

veiliger. Soms is de inzet van deze middelen niet mogelijk.

Bijvoorbeeld wanneer de ruimte ontbreekt om een steiger te plaatsen of als een hoogwerker op de rijweg voor onveilige verkeersituaties zorgt. Het is aan u als werkgever om de werksituatie te beoordelen en te bepalen of een ladder wordt ingezet.

Veilig op de ladder De verantwoordelijkheid voor de keuze de ladder wel of niet te gebruiken ligt dus bij u als werkgever. Maar voor het veilig gebruik van een ladder is ook de werknemer zelf verantwoordelijk! Wie op een ladder moet werken, moet dat veilig doen, want er gebeuren nog te veel (val)ongelukken met ladders. In onderstaande tabel staan een aantal richtlijnen waar de werknemer zich aan moet houden. De werknemer moet -voor hij aan het werk gaat- ook altijd eerst checken of de ladder wel in een goede staat verkeert.

De ladder moet bovendien goed geplaatst en geborgd worden.

15

Maak gebruik van de Nelectra Veiligheidsinstructiefiches Werkgevers moeten werknemers informeren én opleiden over de risico’s waaraan zij zijn blootgesteld bij het uitvoeren van hun werk. Hiervoor kan u de veiligheidsinstructiefiches gebruiken die Nelectra en Liantis (voorheen Provikmo) via een online platform ter beschikking stellen. De fiches kan u eenvoudig downloaden, aanpassen en personaliseren.

Meer weten? Ga zeker een kijkje nemen op onze website onder de rubriek ‘tools en voordelen voor leden’).

Veilig op de ladder activiteit

mate waarin

ladder wel of niet

Stahoogte Hoe hoog staan je voeten?

<5 m

Ladder mag

5 - 7,5 m

Overleg tussen leidinggevende en werknemer

> 7,5 m

Ladder mag niet

< 2 uur

Ladder mag

2 - 4 uur

Overleg tussen leidinggevende en werknemer

> 4 uur

Ladder mag niet

> 1 uur

Ladder mag niet

< 50 N

Ladder mag

Statijd per project Dit is de optelsom van alle tijd dat er op een ladder wordt gewerkt voor het totale project?

Belgische regelgeving

Statijd per persoon Hoeveel uur moet je totaal op de ladder staan om het werk uit te voeren?

Kracht Hoe hard moet je duwen of trekken, b.v. met boren?

50 - 100 N > 100 N

Overleg tussen leidinggevende en werknemer Ladder mag niet

Reikwijdte Hoe ver moet je reiken om je werk te doen?

< 1 armlengte Ladder mag > 1 armlengte

Ladder mag niet

Ook dit is Nederlandse ARBO-kennis, dus geen Belgische wetgeving, maar het laat ons toe het veilig gebruik van een ladder of een trapladder te beoordelen. Het veilig gebruik van een ladder is de verantwoordelijkheid van zowel werkgever als de werknemer.

Rolsteiger Een rolsteiger is een arbeidsmiddel voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte die bestaat uit elementen die zo met elkaar verbonden zijn dat er werkposten op hoogte tot stand komen en dat de toegang tot deze posten mogelijk is. Hij is voorzien van wielen die al dan niet kunnen zwenken, die geborgd zijn tegen losraken en die voorzien zijn van een rem of vastzetinrichting. Over het algemeen worden rolsteigers gebruikt voor onderhouds- en montagewerkzaamheden op hoogte. Rolsteigers bestaan in allerlei uitvoeringsvormen en zijn meestal gemaakt uit aluminium.

Rolsteigers moeten voldoen aan de bepalingen uit de titel 5 ‘Arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte’ van boek IV van de codex betreffende de arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte.

• Voor elke rolsteiger moet een ‘rolsteigerdossier’ samengesteld worden en ter beschikking zijn met: - een berekeningsnota, - montage-instructies, - instructies voor de gebruikers en opbouwschema’s, • Verder bevat het Art. IV.5-11.-§6 van de codex betreffende de arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte twee essentiële preventiemaatregelen voor rolsteigers: - De rolsteiger moet beveiligd zijn tegen ongewilde bewegingen.

- De rolsteiger mag niet verplaatst worden wanneer er zich werknemers op de rolsteiger bevinden, tenzij de rolsteiger daar speciaal voor ontworpen is en de veiligheid van de werknemers niet in het gedrang komt.

Europese normering De norm NBN EN 1004 zegt: rolsteigers opgebouwd uit geprefabriceerde onderdelen - materialen, afmetingen, berekende belastingen, veiligheid en prestatie-eisen bevat ontwerpeisen voor rolsteigers die maximaal 12 m hoog zijn (voor gebruik binnenshuis) of maximaal 8 m hoog zijn (voor gebruik buitenshuis).

Met ‘hoogte’ wordt bedoeld: van ondergrond tot bovenste werkvloer.

16 N E L E C T R A

INFORMEERT

Met ‘binnen’ wordt bedoeld: niet aan wind blootgesteld.

Bij overschrijding van de hoger vermelde afmetingen voldoet deze rolsteiger niet meer aan de technische eisen van de norm NBN EN 1004 en dient in elk geval een specifieke berekeningsnota opgesteld te worden.

Risico’s Een snelle montage en verplaatsing zijn de voordelen van een rolsteiger, maar deze eigenschappen houden ook risico’s op ongevallen in. Om rolsteigers gemakkelijk hanteerbaar te houden, worden het gewicht en de dwarsafmetingen immers zo klein mogelijk gehouden.

In combinatie met een verkeerd gebruik, een slechte montage, defecte onderdelen of slecht opgeleid personeel, zijn enkele specifieke risico’s verbonden aan rolsteigers zoals: • vallen van hoogte van personen wanneer ze de steiger beklimmen of afdalen of wanneer ze er werken op uitvoeren; • vallen van personen door een werkvloeruitsparing; • ongewild verrijden van de steiger wanneer de wielen niet geblokkeerd worden; • vallen van voorwerpen doordat kantplanken ontbreken; • instorting van de rolsteiger door overbelasting; • omvallen van de rolsteiger door een gebrek aan stabiliteit.

• …

Preventiemaatregelen • De rolsteiger moet voldoen aan de norm NBN EN 1004 en moet, om aan deze norm te voldoen, opgebouwd worden volgens de montage-instructies van de fabrikant.

• De bevoegde persoon moet er ten allen tijde op toezien dat de rolsteiger in overeenstemming is en blijft met de montagevoorschriften.

Bijkomend en in het bijzonder: - v oor de rolsteiger (opnieuw) in dienst gesteld wordt -n a elke langdurige werkonderbreking - t elkens wanneer de stabiliteit in gevaar geweest kan zijn (bijvoorbeeld na wijzigingen) • Opstelling: -D e ondergrond is vlak en draagkrachtig, de omgeving is vrij van verkeer, obstakels en elektriciteitskabels en de wielen zijn geremd.

-O m de stijfheid en stabiliteit te verzekeren, is de rolsteiger waterpas opgesteld, voorzien van stabilisatoren en opgebouwd en verankerd volgens de montage-instructies van de fabrikant.

• De rolsteiger moet beklommen langs de binnenzijde (rustbordessen met heupleuning volgens de opbouwmethode van de leverancier).

• Werkvloeren zijn ingericht voor het uitvoeren van lichte werkzaamheden tot een vloerbelasting van maximaal 150 of 200 kg/ m² en zijn minimaal 0,60 m breed; • Het platform, dat dient als werkvloer, is voorzien van leuningen (zie hierna) en kantplanken en is dichtgelegd, geborgd en opgeruimd.

Rolsteigerdossier Een rolsteiger dient gebruikt te worden volgens de instructies van de fabrikant. De montage-instructies en opbouwschema’s moeten aanwezig zijn op de werf en ter beschikking gehouden worden van de werknemers, die ze moeten raadplegen voor de montage en het gebruik van het arbeidsmiddel: instructies voor de montage, demontage van de rolsteiger zijn vergezeld van een opbouwschema waarmee aan de bijbehorende risico’s verholpen kan worden.

Deze handleidingen en schema’s mogen intern opgesteld worden door de bevoegde persoon montage (zie hierna). In de praktijk is het echter eenvoudiger en te verkiezen om deze documenten bij de aankoop of de huur van de steiger op te vragen bij de leverancier.

Wanneer een rolsteiger gebruikt wordt door een werkgever die ze niet zelf gemonteerd heeft, moet de werkgever die ze gemonteerd heeft, de berekeningsnota, handleidingen en schema’s aan de gebruikende onderneming bezorgen.

Opleidingen van de bevoegde personen Alle werknemers die moeten werken op een rolsteiger (gebruikers) en die een rolsteiger moeten monteren, demonteren of ombouwen (monteerde), moeten een specifieke opleiding gevolgd hebben voor deze taken.

Deze opleidingen kunnen intern gegeven worden of toevertrouwd worden aan specifieke instellingen. De werkgever moet op zijn beurt aantonen dat de opleidingsinhoud wel degelijk voldoet aan de vereisten uit de bepalingen van de titel 5 van boek IV van de codex betreffende de arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte.

Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseur

Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02 550 17 23

NELECTRA INFORMEERT

COOCK-CEMS wil meer inzicht bieden in energiemanagement Als elektro-installateur krijgt u ongetwijfeld hoe langer hoe meer vragen over energiemanagement.

Uw klanten krijgen dan ook heel wat nieuws voor de kiezen: de digitale meter, het capaciteitstarief, een al dan niet terugdraaiende teller…. Om u te helpen meer inzicht te verwerven in deze materie startte Volta in juni met het COOCK-CEMSproject. In dit eerste artikel vindt u meer informatie over het project zelf. In latere artikels brengen we meer concrete voorbeelden van acties en concrete uitwerkingen.

Er komt momenteel heel wat op ons af op het vlak van energie. Belangrijkste zijn ongetwijfeld de digitale meter, die momenteel wordt uitgerold en het toekomstige capaciteitstarief, dat van start gaat op 1 januari 2022.

De energiemarkt wijzigt snel Met de invoering van het capaciteitstarief wil de overheid de energiefactuur voor een gedeelte laten afhangen van het ter beschikking gestelde vermogen. We zien ook dat woningen (en kleine bedrijven) meer en meer elektrische energie nodig hebben door onder meer de toenemende verschuiving naar elektrische voertuigen (puur elektrisch of plug-in hybride) en warmtepompen. Verder zullen nieuwe

PV-installaties vanaf 1 januari 2021 niet meer kunnen genieten van de terugdraaiende teller. Het wordt dus interessant om de lokale productie (PV-productie) en het elektrische energieverbruik op mekaar af te stemmen door vraagsturing (Demand Side Management). Elektrische en thermische buffering kunnen vraag en aanbod beter op mekaar afstemmen. Tot slot mogen we ons op middellange termijn verwachten aan dynamische tarieven (ToU tarieven = Time of Use tarieven) en aggregatoren, die eindverbruikers zullen vergoeden voor de flexibiliteit die ze aanbieden. De dynamische tarieven en de aggregatoren zullen in de toekomst de business case voor de eindgebruiker nog interessanter maken.

Wat is COOCK CEMS? Het is dus belangrijk dat de elektro-installateur klaar is voor de vele vragen, die er vanuit de residentiële eindverbruiker en vanuit kmo’s zullen komen. Daarom is Volta sinds juni 2020 gestart met de uitwerking van een 3-jarig gesubsidieerd project, onder de naam “COOCK CEMS”. De bedoeling is om aan de elektrotechnische sector meer inzicht te verschaffen in deze, op het eerste gezicht, complexe materie. COOCK staat voor “Collectief Onderzoek & Ontwikkeling en Collectieve Kennisverspreiding” en CEMS voor “Customer Energy Management Systems”. In een notendop spreken we dus over systemen bestaande uit componenten die met mekaar, de digitale meter en allerlei aanbieders van energiediensten communiceren om het energieverbruik te monitoren of volledig te beheren. Velen zullen de afkorting HEMS kennen: Home Energy Management Systems. Met het gesubsidieerde COOCK project richten we ons ook op de kmo als eindgebruiker vandaar dat we spreken over CEMS, dat breder gaat dan HEMS.

Hoe informeren?

 Het officiële logo van het COOCK CEMS project:

In de loop van het project zal Volta samen met andere belangrijke actoren in de elektrotechnische sector op verschillende manieren de elektro-installateurs en alle andere geïnteresseerde spelers

informeren over deze nieuwe markt.

Binnenkort is een startersbrochure CEMS klaar en komt er een aantal technische artikels rond dit thema. Er volgen webinars, infoavonden (als corona het toelaat), een e-Learning, workshops enz…

En er is meer…

Naast het informeren van de elektro-installateurs wil dit project nog een stap verder gaan. Elektrotechnische bedrijven kunnen namelijk onder de koepel van dit COOCK project zelf innovatiedossiers indienen bij VLAIO (Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen). Er zijn verschillende projectvormen mogelijk. De projectvormen die het meest van toepassing zijn voor elektrotechnische bedrijven zijn de kmo-groeisubsidie en het ontwikkelingsproject. De voorwaarden, bedragen en subsidiepercentages zijn verschillend voor beide projectvormen maar zij zijn allebei interessant voor de elektrotechnische sector. Ook kleinere bedrijven komen zeker in aanmerking. Wie interesse heeft in een subsidieaanvraag bij VLAIO voor deze nieuwe markt (producten of diensten gelinkt aan de digitale meter), kan terecht bij Nelectra en Volta voor meer hulp.

Voor Nelectra wordt het Volta CEMSproject opgevolgd door bestuursleden Pieter Feys en Dirk Van Steenlandt en door technisch adviseur Freddy Steenackers.  Paul Jacobs & Wouter Wissink Volta

17

18 N E L E C T R A

INFORMEERT

Gerechtsdeurwaarder heeft centrale rol in de vernieuwde online schuldinvordering van Nelectra Sinds enkele jaren kan u bij uw sectororganisatie Nelectra als lid intekenen op de online schuldinvordering en juridische dienstverlening. Zo kan u op een eenvoudige manier gedeeltelijk of volledig onbetaalde facturen invorderen én ook aan voordeeltarief advies inwinnen van een gespecialiseerd advocaat. De voorbije maanden kreeg de online schuldinvordering een make-over en krijgt de gerechtsdeurwaarder voortaan meer dan ooit een centrale rol.

Al jaar en dag boekt de online schuldinvordering van Nelectra mooie resultaten bij het invorderen van onbetaalde facturen.

Maar liefst 8 op de 10 facturen werden reeds betaald na het verzenden van een eerste aanmaning. Maar Nelectra rust niet op haar lauweren en onderzocht hoe het systeem nog gebruiksvriendelijker kon gemaakt worden. Dat resulteerde in een verregaande samenwerking met Modero Gerechtsdeurwaarders, een kantoor met gerechtsdeurwaarders in elke provincie van ons land. Zij nemen het dossier over wanneer een herinneringsbrief niet de gewenste betaling opleverde.

De gerechtsdeurwaarder neemt het dossier uit uw handen Dossierbeheerder Nadia Van Nuffel is de vaste contactpersoon voor leden die een beroep doen op deze dienstverlening: “De vernieuwde werking is nog gebruiksvriendelijker. Voortaan volstaat het om een mail te sturen naar Modero Gerechtsdeurwaarders met de nodige informatie zoals de bestelbon en de facturen, de aanmaningen, de gegevens van de tegenpartij, … Zij nemen het over en starten de procedure om uw klant aan te zetten tot betalen via een minnelijke

regeling. Een brief van een gerechtsdeurwaarder is vaak een afdoend afschrikkingsmiddel om tot betaling over te gaan, dat is een grote troef.

De grote troef van de online schuldinvordering is onze rechtstreekse samenwerking met de gerechtsdeurwaarders

En terwijl de gerechtsdeurwaarders uw klant het vuur aan de schenen leggen, kan u het dossier op elk moment opvolgen en zien welke stappen zijn ondernomen en wat de reactie was van de klant via de gebruiksvriendelijke online applicatie van Modero Gerechtsdeurwaarders”.

NELECTRA INFORMEERT

Onderzoek of de klant kan betalen Indien de klant toch niet zou betalen, vraagt Modero Gerechtsdeurwaarders u of u een solvabiliteitsonderzoek wil uitvoeren. Zo kan u inschatten of uw klant over voldoende financiën beschikt. “Mooi meegenomen is ook dat in dit vernieuwde systeem de kosten van het solvabiliteitsonderzoek lager liggen dan voorheen en dat het verslag uitgebreider is, zodat de gebruikers van het online schuldinvorderingssysteem beter geïnformeerd zijn en een meer gefundeerde beslissing kunnen nemen over het al dan niet opstarten van een gerechtelijke procedure”, vertelt Nadia Van Nuffel.

Gunsttarief bij Beelen Advocaten Wanneer een procedure voor de rechtbank noodzakelijk blijkt, werkt de online schuldinvordering net als voorheen samen met het advocatenkantoor

Beelen. Als Nelectra-lid kan u hiervoor genieten van een voordeeltarief: waar een doorsnee uurloon van een advocaat 160 euro bedraagt, betaalt u als lid van de online schuldinvordering 100 euro.

Bijkomende voordeel: gespecialiseerd juridisch advies voor beroeps-en privézaken Dankzij uw lidmaatschap bij deze dienstverlening krijgt u gratis eerstelijnsadvies.

Is bijkomend en grondiger advies nodig dan kan u dit vragen aan gunsttarief.

Dit voordeeltarief is niet alleen van toepassing bij de dossiers van de online schuldinvordering. Het geldt ook voor andere juridische vragen en procedures.

Dit kunnen beroeps- of privézaken zijn in verschillende rechtsdomeinen zoals handelsrecht, familierecht, goederenrecht, burgerlijke aansprakelijkheid, vennootschappen, fiscaal recht, sociaal recht, bouwrecht, milieurecht, ruimtelijke ordening, strafrecht, … Het team van het kantoor Beelen bestaat uit 18 advocaten,

19

Geïnteresseerd?

De bijdrage voor deze dienstverlening wordt bepaald door het aantal tewerkgestelde werknemers.

Vanaf 100€ per jaar kan u onbeperkt facturen laten invorderen en krijgt u gratis eerstelijnsadvies op al uw juridische vragen.

Vraag onze nieuwe folder Online Schuldinvordering en Juridische bijstand aan via info@nelectra.be of lees er alles over via www.nelectra. be/tools-schuldinvordering.

Voor meer informatie kan u ook steeds terecht bij dossierbeheerder Nadia Van Nuffel, nadia.vannuffel@ nelectra.be of via 02 550 17 17

die gespecialiseerd zijn in verschillende domeinen.  Els Heyrman

Sportieve fotowedstrijd n.a.v. de Dag van de Ondernemer: dank aan iedereen om deel te nemen & proficiat aan winnaar James Lescrauwaet.

Winnaar

20 N E L E C T R A

INFORMEERT

Webinar: controles en keuringen in het nieuwe AREI Op donderdag 1 oktober organiseerde Nelectra een webinar rond de toepassingen van het nieuwe AREI. Deelnemers kregen informatie over de controle van installaties en de algemene voorschriften bij de keuring van een elektrische installatie. Onze adviseur Freddy Steenackers coördineerde de vragen van de deelnemers en deze werden beantwoord door Rudy Van den Bergh, innovation & training manager bij Electro-Test.

Elke elektrische installatie op lage of zeer lage spanning, zelfs gevoed door een privé-installatie, moet voor de ingebruikname een gelijkvormigheidscontrole ondergaan.

Na de gelijkvormigheidscontrole moeten er controlebezoeken gebeuren volgens volgende periodiciteit: • om de 25 jaar voor de huishoudelijke elektrische installaties; • jaarlijks voor de verplaatsbare, mobiele of tijdelijke elektrische installaties; • jaarlijks voor de elektrische installaties in ontploffingsgevaarlijke zones; • om de 5 jaar voor de andere elektrische installaties.

Wat is een huishoudelijke elektrische installatie?

In het nieuwe AREI wordt een huishoudelijke elektrische installatie omschreven als: • hetzij een elektrische installatie, samengesteld uit een of meerdere installatie-eenheden die een wooneenheid of de gemeenschappelijke delen van een residentieel geheel voeden; • hetzij een productiemiddel van elektrische energie en de elektrische installatie die een wooneenheid of de gemeenschappelijke delen van een residentieel geheel bedienen.

De gebruikte aanduidingen worden als volgt gedefinieerd: • Wooneenheid: een huis of een appartement dat als woning dient voor één of meerdere personen die in familieverband of als gemeenschap leven.

• Residentieel geheel: een geheel van wooneenheden, van gemeenschappelijke delen en van technische lokalen.

• Gemeenschappelijke delen van een residentieel geheel: lokalen van een residentieel geheel andere dan de wooneenheden en de technische lokalen; het betreft onder andere de gangen, de trappenhuizen, de tuinen, de parkings…

Alle andere installaties vallen sinds 1 juni 2020 onder de niet-huishoudelijke installaties met inbegrip van de technische lokalen van een residentieel geheel, dit zijn lokalen specifiek aan het technisch beheer van het residentieel geheel zoals de stookplaats, het machinewerk van liften…

Plichten bij huishoudelijke installaties De eigenaar, beheerder of uitbater van een huishoudelijke installatie houdt het dossier van de elektrische installatie in zijn bezit. Het dossier wordt in tweevoud samengesteld. Het dossier van de elektrische installatie moet volgende stukken bevatten: • het(de) ééndraadsschema(‘s) van de elektrische installatie; • het(de) situatieplan(nen) van de elektrische installatie; • het of de verslag(en) van de gelijkvormigheidscontrole en de controle­ bezoeken van de elektrische installatie; • eventueel de documenten die bevestigen dat het elektrisch materieel beantwoordt aan de veiligheids-waarborgen welke bepaalde elektrische machines, toestellen en leidingen moeten bieden; • een document met de wijzigingen aangebracht aan de installatie sinds het laatste bezoek van een erkend organisme.

NELECTRA INFORMEERT

21

Wat betreft de huishoudelijke fotovoltaïsche installaties op laagspanning moet het dossier van de elektrische installatie ook bevatten: • de gebruiksaanwijzingen van de installatie (onderhoud en werking); • de veiligheidsvoorschriften met betrekking tot de interventie op de installatie en tot haar gebruik; • de technische referenties en de kenmerken van het geplaatst materieel (merk, model, vermogen, …).

Plichten bij niet-huishoudelijke installaties De eigenaar, beheerder of uitbater van een niet-huishoudelijke elektrische installatie is er toe gehouden een dossier samen te stellen en ter beschikking te houden van iedere betrokken persoon voor raadpleging: • de schema’s, plannen en documenten van de elektrische installatie; • de eventuele berekeningsnota’s; • de eventuele risicoanalyses; • voor de laagspanningsschakelen verdeelinrichtingen en de schakelinrichtingssystemen: de conformiteitsverklaringen; • het of de verslag(en) van de gelijkvormigheidscontrole en het laatste en voorlaatste controlebezoek van de elektrische installatie; • een document met de wijzigingen aangebracht aan de installatie sinds het laatste bezoek van een erkend organisme.

Documenten voor huishoudelijke elektrische installaties Voor elke nieuwe huishoudelijke elektrische installatie of voor elke belangrijke wijziging of belangrijke uitbreiding van een bestaande huishoudelijke elektrische installatie moet degene of degenen die de installatie hebben uitgevoerd hiervan de eendraadsschema’s en de situatieplannen opstellen.

Indien van toepassing zijn de eendraadsschema’s en situatieplannen aangevuld met een: • lijst van de evacuatiewegen en de moeilijk evacueerbare ruimten; • plan van de veiligheidsinstallaties en/of de kritische installaties; • lijst met de veiligheidsinstallaties en/of de kritische installaties.

De veiligheidsinstallaties en de kritische installaties (voedingen, stroombanen en verbruikers) worden op een duidelijke wijze op de eendraadsschema’s weergegeven.

Documenten voor de niethuishoudelijke elektrische installaties Iedere elektrische installatie maakt het voorwerp uit van een of meerdere: • stroombaanschema’s; • situatieplannen; • situatieplannen van de aardverbindingen; • documenten met de uitwendige invloeden.

Indien van toepassing zijn de hiervoor genoemde schema’s, plannen en documenten aangevuld met een: • zoneringsplan; • zoneringsverslag; • lijst van de evacuatiewegen en de moeilijk evacueerbare ruimten;

• plan van de veiligheidsinstallaties en/of de kritische installaties; • lijst met de veiligheidsinstallaties en/of de kritische installaties.

De eigenaar van een ondergrondse elektrische leiding moet te allen tijde de plannen van de ondergrondse leidingen ter beschikking hebben of moet bij ontstentenis hiervan de nodige aandui­ dingen kunnen geven om de plaats ervan te bepalen.

Indien noodzakelijk voor het begrip, de correcte installatie en de veilige uitbating, zijn deze schema’s, plannen en documenten aangevuld met: • functionele schema’s; • uitvoeringsschema’s; • samenstellingsplannen van de uitrustingen.

Leden kunnen webinar herbekijken Wil u meer weten? Hebt u nood aan meer gedetailleerde informatie in deze materie?

Of wil u gewoon alles nog eens herhalen met klank en beeld? Dan kan u terecht op onze website, waar u dit webinar kan herbekijken op www.nelectra.be in de rubriek Infosessies & vorming. Op voorwaarde dat u Nelectra-lid bent natuurlijk.  Rudy Van den Bergh Innovation & Training manager ElectroTest

22 N E L E C T R A

INFORMEERT

Webinar: Checkin@Work of elektronische aanwezigheidsregistratie Checkinatwork, Checkin@Work, CI@W of nog elektronische aanwezigheidsregistratie.

Er bestaan verschillende schrijfwijzen en benamingen maar in feite betekenen ze allemaal hetzelfde: het betreft de verplichte registratie bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) van de aanwezigheid van alle natuurlijke personen die werken in onroerende staat verrichten alvorens zij bepaalde werven mogen betreden. Het gaat dan om grote werven, waarvan de totale kost groter is dan of gelijk is aan een specifiek drempelbedrag.

Verplicht op alle werven van € 500.000 of meer De wettelijk verplichte elektronische aanwezigheidsregistratie werd ingevoerd op 1 april 2014 en bestaat ondertussen dus al meer dan 6 jaar. Aanvankelijk werd de drempel vastgelegd op € 800.000 excl. btw. Nog geen twee jaar later -op 1 maart 2016- werden het toepassingsgebied evenwel verruimd en werd het drempelbedrag verlaagd naar € 500.000 excl. btw.

Daardoor is de checkin@work sindsdien op veel meer werven verplicht!

Veel vragen Niettemin merken we bij Nelectra dat hierover toch nog regelmatig vragen binnenkomen bij onze adviseurs.

Soms gaat het om iemand die het begrip checkin@work wel kent, maar niet wist dat dit ook verplicht is voor bedrijven in de elektrotechnische sector (PsC149.01).

Sommigen denken dat het enkel geldt voor grote bouwbedrijven (PC124), wat dus niet zo is. Vaak wordt onze hulp ook ingeroepen door starters of leden die nog niet zo lang actief zijn in de sector en voor het eerst met checkin@work in aanraking komen. Ze weten dan niet goed hoe ze hieraan moeten beginnen en Nelectra helpt hen uiteraard graag op weg.

Maar zelfs ondernemingen die wel al ervaring met het registreren van aanwezigheden, komen af en toe nog in een situatie terecht waarin ze twijfelen wat ze juist moeten doen om in regel te zijn.

Hoog tijd dus om hierover een infomoment te organiseren, dachten we. En om zoveel mogelijk leden op een veilige manier te kunnen bereiken, deden we dit via een webinar dat werd uitgezonden op 12 oktober 2020 om 18u00.

Al onze webinars zijn voor leden die ingelogd zijn te herbekijken op de Nelectra-website.

Wat mag u van het webinar verwachten?

U krijgt een uitgebreid antwoord op onder meer volgende vragen: • Wat is checkin@work?

• Op welke werven is checkin@work verplicht?

• Wat moet er geregistreerd worden? Is de datum voldoende of gaat het ook over het tijdstip van aankomst en/of vertrek?

• Wie moet ingecheckt worden? Wees gerust, u hoeft niet altijd in te checken, maar het is wel verplicht voor heel wat personen (zelfstandigen, werknemers, interimkrachten, onderaannemers,...).

• Wie is hiervoor verantwoordelijk? Een belangrijke vraag zeker wanneer u met werknemers of onderaannemers werkt.

• Wanneer moet de registratie gebeuren?

Moet dit elke dag opnieuw of kan men de volledige week- of zelfs maandplanning ook al op voorhand ingeven?

• Kunt u een registratie achteraf nog wijzigen of annuleren? Er kunnen immers altijd wijzigingen in een voorziene werkplanning noodzakelijk

NELECTRA INFORMEERT

GeoDynamics, onze partner voor tijdsregistratie en aanwezigheidsdetectie

zijn, soms zelfs last-minute. Personeel kan zich ook ziek melden of het is slecht weer en u moet een werknemer op tijdelijke werkloosheid zetten.

• Hoe kan u registeren op werven en wat heeft u daarvoor nodig?

die rechtstreeks met de opdrachtgever een contract heeft afgesloten. Hier is het dan ook niet de totale waarde van de werf die bepalend is, maar wel de waarde van de eigen opdracht. Daarbij zijn er drie verschillende scenario’s mogelijk:

Naast de theoretische uitleg, krijgt u ook een demo waarin de online tool van de RSZ stap voor stap wordt doorlopen en voorzien van de nodige commentaar. U leert dus hoe u het systeem in de praktijk gebruikt om te registreren wie, op welk moment en op welke plaats aanwezig is.

We laten u ook enkele andere technologische toepassingen zien die op de markt worden aangeboden om de aanwezigheidsregistratie te automatiseren of te vereenvoudigen.

• Wanneer men géén onderaannemers inschakelt, is een aangifte verplicht voor werken boven de € 30.000 excl. btw; • Wanneer men beroep doet op slechts één onderaannemer, is dit verplicht voor werken die € 5.000 excl. btw of meer bedragen; • Wanneer men beroep doet op meerdere onderaannemers, is dit altijd verplicht, ongeacht het bedrag van de werken die men uitvoert.

Wat was de “Aangifte van Werken” ook al weer?

Niet onbelangrijk in dit verhaal is de link die er bestaat tussen de checkin@work en die andere wettelijke verplichting voor werken in onroerende staat, met name de “Aangifte van Werken” (ook wel “Werkmelding 30bis” genoemd).

De werkplaatsen die vallen onder de verplichte aanwezigheidsregistratie via de online tool checkin@work moeten immers eerst al aangegeven zijn bij de RSZ in de “Aangifte van Werken”. Ook dat komt aan bod in het webinar.

In tegenstelling tot de checkin@work, geldt deze verplichting alleen voor hoofdaannemers, dat wil zeggen elke aannemer

Op basis van deze aangiftes kan de RSZ eenvoudig berekenen wanneer op een bepaalde werf het totaalbedrag van € 500.000 bereikt is. Vanaf dan is iedereen die er werken in onroerende staat verricht eveneens verplicht om zijn aanwezigheden te registreren.

Welke sancties riskeert u?

De inspectiediensten voeren met regelmaat van de klok controles uit en de boetes bij niet-naleving van de verplichte elektronische aanwezigheidsregistratie kunnen oplopen tot wel € 6.000 per werknemer. U bent dus maar beter in orde!

Dit webinar helpt Nelectra u alvast een heel eind op weg.  Fallon Declerck

Sinds kort is GeoDynamics een exclusieve Nelectra-partner voor onder andere tijdsregistratie en Check in At Work. Deze Kortrijkse specialist richt zich op bouw-, service- en installatiebedrijven en telt om en bij de 3.300 klanten. Het bedrijf werd opgericht in 2004 en kan rekenen op 35 gemotiveerde werknemers.

GeoDynamics biedt 8 innovatieve oplossingen om de Check-in @ work te automatiseren. Zo is er onder meer de werfprikklok, een stand-alone oplossing met enkel een stopcontact als aansluiting.

Voor werkgevers waarvan de mede­ werkers vooral op de baan zijn, is er de badgelezer of een panel met numeriek klavier, waarin ook een badgelezer ingebouwd zit.

Daarnaast biedt GeoDynamics ook registratiemogelijkheden via smartphone met QR-code of sms én zijn er een aantal softwareoplossingen voor gebruik in een planningssoftware of voor gevorderde toepassingen in combinatie met ERP of andere apps.

Voor een uitgebreide uitleg over deze toepassingen kan u terecht op onze website, waar Nelectra-leden het webinar kunnen bekijken (Lander Degroote van GeoDynamics presenteert er -ongeveer de laatste 10 minutenhun pakket aan mogelijkheden). www.geodynamics.be

23

24 N E L E C T R A

INFORMEERT

Verschillende campagnes dit najaar onderstrepen het belang van lokaal shoppen.

Diverse campagnes promoten dit najaar lokaal winkelen. Zo was er in het weekend van Allerheiligen de campagne Bel Friday, een initiatief van 34 verschillende Belgische non-food retailers en mediaspelers met onder meer Electroservice, Expert, Selexion, Exellent en Electrocook. En de maand december is winkelhiermaand, een initiatief door Unizo.

Bel Friday zette in de verf wat een rijkdom aan Belgische retailers en handelaars ons land heeft en legde in één klap ook de klant in de watten. Via een uitgebreide campagne en een bijhorend actieweekend, van 30 oktober tot en met 2 november, werden consumenten verwend met talrijke attenties en interessante promoties.

Olivier Lanckriet (Exellent/Expert/Selexion): “COVID-19 heeft de noodzaak én relevantie van lokale verankering aangetoond en het enthousiasme bij de consument voor dergelijke initiatieven verder gestimuleerd. Klanten kijken anders naar de wereld en willen bijdragen door lokaal te kopen. Uiteraard willen ze goeie deals. Met Bel Friday staan we samen sterker: door de krachten te bundelen, creëren we een sterker verhaal én hebben we meer impact. Een dergelijk initiatief zorgt ook voor een gecombineerde marketingkracht.”

Bel Friday ondersteunt ook het goede doel: de deelnemende zaken legden samen een bedrag van meer dan 100.000 euro bij elkaar om de lokale werking van Rode Kruis België te ondersteunen. Bel Friday is geen eendagsvlieg, het initiatief wordt herhaald, benadrukten de deelnemende zaken en ze willen ook andere geïnteresseerde Belgische retailers laten aansluiten.

Thomas Engels: “Toen ik midden september gecontacteerd werd voor dit initiatief, was ik onmiddellijk overtuigd en hebben we op zeer korte tijd in samenwerking met de leveranciers een campagne uitgewerkt. Wij presenteerden in de Bel Fridaycampagne een folder met heel veel mooie aanbiedingen in onze elektrowinkels. Evident in andere tijden maar toch wat extra gepuzzel in coronatijden omwille van de leveringstermijn van sommige toestellen. Ook voor Electrocook hadden we een unieke aanbieding op het getouw gezet. Een belangrijke drive in deze Bel Friday-campagne was dat onze elektrowinkels en keukenwinkels meteen enthousiast waren”.

Meer info: www.belfriday.be

Winkelhieren is een campagne van Unizo, gelanceerd in het voorjaar 2019 en in december van dat jaar zelfs uitgeroepen tot woord van het jaar. Ter vervanging van de geannuleerde winkelhierdag in maart en om onze lokale handelaars te steunen bij de relance, heeft Unizo nu de hele maand december 2020 uitgeroepen tot Winkelhiermaand! De campagne vraagt consumenten om tijdens de aankopen voor Sint, Kerst en eindejaar bewust te kopen bij ondernemers van hier.

“Lokale handelaars houden de economie in stand en dragen hun steentje bij. Want het geld dat lokaal wordt uitgegeven, geeft de gemeenschap terug: in een job voor je buurvrouw, in truitjes voor de voetbalploeg, in minder files op de baan, benadrukt Mien Gillis, UNIZO-retailexpert en coördinator van de Winkelhier-actie.

“In Covid-19 tijden is het meer dan ooit belangrijk om lokale handelaars te ondersteunen. We hebben de winkelhierdag dan ook vervangen door een winkelhiermaand, de hele maand december.

Door te winkelhieren, steunen we onze eigen economie, zorgen we voor een succesvolle relance en zorgen we voor elkaar”, besluit Mien Gillis.

Ook leden van Nelectra kunnen aansluiten bij het winkelhieren en het marketing materiaal gratis downloaden en gebruiken , meer informatie over de campagne op https://www.unizo.be/ winkelhier.  Els Heyrman

NELECTRA INFORMEERT

Wat met uw gereedschap en handelswaar tijdens het vervoer in uw bedrijfswagen?

Bedrijfsvoertuigen rijden vaak rond met een aanzienlijk kapitaal aan gereedschap en/of handelsgoederen. Deze goederen zijn niet verzekerd in uw verplichte verzekering ‘burgerlijke aansprakelijkheid motorrijtuigen’ of in de optioneel onderschreven waarborg ‘omnium’.

Voor uw gemoedsrust, adviseren we u dan ook om deze geladen goederen in eigen voertuigen te verzekeren tegen materiële schade én diefstal via een specifieke transportverzekering.

Wat is er meestal standaard verzekerd in dit type van verzekering?

• alle materiële schade en verliezen na ongeval en brand • diefstal • schade door het laden en lossen​

Voor nieuwe koopwaar is het zelfs mogelijk de waarborg uit te breiden tot een formule “ALLE mogelijke risico’s“.

Raadpleeg uw makelaar en wees aandachtig bij de analyse van de offerte.

Voor een maandelijkse premie van amper 50 euro kan u al genieten van een uitgebreide dekking.

Hierbij enkele tips waarvoor u best aandacht heeft: • diefstal: sommige verzekeraars geven geen dekking bij diefstal indien de schade zich ’s nachts of in een niet-afgesloten ruimte voordoet. Het betere contract geeft ook ’s nachts dekking, zelfs indien het voertuig zich op de

openbare weg bevindt. De verzekeraar vraagt dan meestal enkel een verduistering van de zij- en achterramen én strikte scheiding tussen passagiers- en koffer en/of laadruimte.

• Welke vrijstelling wordt er bij schade toegepast? Is deze vrijstelling altijd dezelfde, ongeacht het type schade?

• Wat is de maximale tussenkomst per schadegeval?

• Is de polis van toepassing voor al mijn bedrijfsvoertuigen of specifiek gekoppeld aan een bepaalde nummerplaat?

• Welk vervoergebied is gewenst?

Deze extra gemoedsrust is niet duur. Voor een maandelijkse premie van amper 50 euro, kan u al genieten van een uitgebreide dekking.  Paul Liekens (manager risk solutions Liantis)

25

26 A C T U A

Electro-Test maakt snelladers beschikbaar voor derden in zijn nieuwe gebouw Electro-Test, erkend organisme voor technische controles en opleidingen, is verhuisd naar een nieuw kantoor te Melsbroek.

De ruim 100 werknemers namen hun intrek in een bijna energieneutraal gebouw met allerhande technische innovaties. Electro-Test biedt er ook opleidings- en vergaderfaciliteiten aan voor ondernemingen in de buurt.

Op de site staan 10 reguliere laadpalen voor hybride voertuigen. Vooraan het gebouw staan twee snelladers, die ook voor derden beschikbaar zijn. Dit is de eerste kmo met een dergelijk oplaadaanbod.

Sterk groeiende keuringsorganisatie De inspecteurs van Elektro-Test voeren over heel België wettelijk verplichte controles uit op elektrische, gas- en brandinstallaties, stookolie- en drukinstallaties, hijs- en hefwerktuigen, liften, energie,… Daarnaast worden er heel wat opleidingen gegeven aan technische specialisten. De scope wordt nog steeds uitgebreid en het bedrijf is de jongste jaren sterk gegroeid. Er was behoefte aan een ruimere huisvesting en aan de Haachtsesteenweg 236 in Melsbroek werd een nieuwe vestiging gebouwd die recent officieel in gebruik werd genomen.

Bijna energieneutraal

 Henri Vandervorst voorzitter raad van bestuur bij ET, Kurt Ryon burgemeester van Steenokkerzeel, Ellen Vandervorst, algemeen directeur bij ET en Jens Van Boven van Eneco

Het gloednieuwe, bijna energie-neutrale kantoorgebouw is uitgerust met de meest recente technische innovaties en daardoor nagenoeg zelfvoorzienend.

Zonnepanelen en warmtepompen op het dak van het gebouw genereren energie voor de dagelijkse werking en voor de warmtebehoefte. De lokalen worden ter beschikking gesteld van bedrijven in de buurt. Een dergelijke centrale aanpak reduceert het aantal verplaatsingen en heeft een positieve impact op de ecologische voetafdruk van de omgeving.

Vergroening wagenpark De inspecteurs van Electro-Test zijn vaak onderweg en omdat het bedrijf zo ecologisch mogelijk wil werken, werd sterk gefocust op de vergroening van het wagenpark. Alle dienstwagens met verbrandingsmotoren worden vervangen door hybride wagens.

Recent werden ook 22 elektrische wagens besteld. Deze voertuigen voldoen aan de hoogste comfortstandaard en veiligheid.

Opladen is eenvoudig met niet alleen laadpunten aan het kantoorgebouw, maar ook bij de medewerkers thuis.

Snelladers ter beschikking van het publiek Energieleverancier Eneco plaatste op de site 10 reguliere laadpunten (22 kVA) voor een normale oplading. “En we zijn nog een stap verder gegaan,” zegt algemeen directeur Ellen Vandervorst. “We plaatsten immers ook 2 quick charging laadpalen (50 kW) voor het snel opladen van elektrische voertuigen. Deze laadinfrastructuur is ook beschikbaar voor het publiek. We zijn de eerste kmo die over dergelijke publieke snellaadpalen beschikt.”  Rudy Van den Bergh

E U R O PA

27

Europese Commissie maakt eerste wijkbatterij in ons land mogelijk Begin dit jaar werd in OudHeverlee de eerste Belgische wijkbatterij opgestart. Dit prestigieuze project kon tot stand komen dankzij de steun die een Europees consortium kreeg van de Europese Commissie. Wij hadden een gesprek met de drijvende kracht achter dit experiment: Leen Peeters, van het Leuvense ingenieursbureau Th!nk E. De wijkbatterij bevindt zich in de Ophemstraat, middenin een wijk waar nogal wat bewoners zonnepanelen op hun dak hebben liggen. Sommigen rijden ook met een elektrische auto die regelmatig opgeladen moet worden én een kwart verwarmt met een warmtepomp. In deze omstandigheden raakte het verouderde elektriciteitsnet vaak overbelast. De wijkbatterij moet het teveel aan opgewekte zonne-energie overdag opslaan. Deze kan dan gebruikt worden wanneer de bewoners ’s avonds thuiskomen. Leen Peeters legt het eenvoudig uit: “Als je elektriciteit vergelijkt met het verkeer, dan moet je de kabels zien als de autowegen: een dikke kabel is als een autostrade met veel rijvakken. Wanneer er -tijdens de dag- veel zonne-energie is, dan krijg je bij momenten heel veel ‘verkeer’ op een kleine gewestweg. De wijkbatterij is dan een grote parking, waar we het verkeer parkeren tot er opnieuw plaats is op de weg.”

Concreet kregen nogal wat bewoners van de wijk aan de Ophemstraat te maken met variabele kwaliteit van energie: hoger en lagere voltages. Als het voltage in het net te hoog is treedt een beveiliging in werking en vallen zonnepanelen uit.

Als het voltage echt te laag is, werken bepaalde toestellen niet.

Veel toepassingsmogelijkheden Deze wijk werd als proefproject gekozen omdat er veel groene energie

 De wijkbatterij kan 90 kilowattuur opslaan, het equivalent van een stevige batterij van een Tesla-auto.

geproduceerd wordt en de overbelasting van het net een reëel probleem is omdat de kabel uitzonderlijk is: oud, wat langer dan gemiddeld en meer aansluitingen dan gemiddeld. Het is dus niet de bedoeling om in de toekomst elke wijk te gaan uitrusten met een dergelijke batterij, want de kostprijs is niet min. We spreken in het geval van Oud-Heverlee van om en bij de 80.000 euro.

Een batterij van dergelijke omvang is niet overal nuttig, maar er zijn heel wat toepassingen mogelijk.

“Een batterij van dergelijke omvang is inderdaad niet overal nuttig,’ klinkt het bij Leen Peeters. “Maar er zijn heel wat toepassingen mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan tijdelijke omstandigheden wanneer een bepaalde elektriciteitslijn gesplitst of verzwaard moet worden, maar dat door omstandigheden niet onmiddellijk kan gebeuren: dan heeft zo’n buurtbatterij een duidelijke, tijdelijke functie. Ook bij festivalsites, waar niet permanent een verzwaarde structuur nodig is, kan je bijvoorbeeld dergelijke batterijen verhuren.”

Pionier De wijkbatterij kan 90 kilowattuur opslaan, het equivalent van een stevige batterij van een Tesla-auto. “Het duurde 2 jaar om hem op zijn plaats te krijgen,” vertelt Leen Peeters. “Omdat er geen wetgeving bestond, waren tal van vergaderingen nodig met allerhande instanties: de gemeente, de provincie, de energieregulator VREG, de Vlaamse overheid en andere betrokkenen.

Fluvius heeft een addendum gemaakt en het goede nieuws is dat dit als standaardcontract kan dienen voor iedereen die een wijkbatterij wil plaatsen. In die zin hebben we pionierswerk verricht en kunnen toekomstige projecten veel vlotter verlopen.”

Subsidies nodig Snel zal ons land echter niet vollopen met dergelijke batterijen, daarvoor is de kostprijs voorlopig te hoog. En er is geen verdienmodel: wat in de batterij wordt opgeslagen, wordt aangekocht aan normaal tarief, injectie heeft een waarde tussen 3 en 5% per kWh. Deze wijkbatterij kon er alleen komen dankzij subsidies.

Het project maakt immers deel uit van een internationaal onderzoek naar slimme netten waarvoor de Europese Commissie in totaal 12,5 miljoen euro vrijmaakte.  Linda Claeys

28 D O S S I E R

MOBILITEIT

Problemen met mobiliteit?

Verplaats u met de fiets!

Dat ons land kampt met mobiliteitsproblemen is een understatement. Vooral in grote steden is het niet alleen uitermate moeilijk om op tijd ter plaatse te raken, ook het parkeren is moeilijk èn duur. Twee van onze leden hebben er daarom voor gekozen om zich met de elektrische fiets in het drukke verkeer te begeven. In een gesprek bejubelen zij de vele voordelen van deze ecologische manier van verplaatsen.

Jan Meeus “Zelfgemaakte, flexibele fietskar krijgt alle materiaal ter plekke” Jan Meeus woont in het centrum van Gent en startte 2 jaar geleden als zelfstandig elektricien. “Na jarenlang een administratieve job te hebben gedaan, had ik zin in iets nieuws en ik voel mij nog steeds goed bij mijn keuze,” vertelt hij.

Hij spitst zich vooral toe op kleine residentiële werken. Van het installeren van verlichtingsarmaturen, over aanpassingen aan bestaande installaties tot en met het in orde zetten van elektrische installaties voor keuringen.

Van in het begin maakte hij de keuze om niet te investeren in een bestelwagen. Jan Meeus: “Omdat ik in Gent woon, ken ik de mobiliteits- en parkeerproblemen goed. Vandaar mijn keuze voor een elektrische fiets. In mijn stad is dat de beste garantie om mij gemakkelijk, snel en efficiënt te kunnen verplaatsen.”

Als elektricien heb je wel altijd een pak materiaal nodig om werken te kunnen uitvoeren en dat past meestal niet in een rugzak. “Dat klopt,” bevestigt Jan. “En dat heeft meegespeeld in mijn beslissing om mij te gaan specialiseren in kleinere installatiewerken. Dan valt het wel mee qua hoeveelheid gereedschappen en materiaal. Maar ik moet uiteraard toch een aantal zaken bij me hebben en daarom maakte ik zelf een fietskar op mijn maat, die ik aan mijn fiets vast maak. Als er al eens grotere zaken mee moeten, zoals bijvoorbeeld een alleszuiger of een ladder, dan lukt het ook om deze bovenaan de bak te binden.”

De fietskar is niet alleen handig om alle materiaal in te vervoeren, hij is ook nog eens heel flexibel. Jan heeft goed nagedacht over het concept van zijn fietskar. Zo kunnen de twee grote wielen, die bij het fietsen nodig zijn, eraf gehaald worden. Dan kan de volledige kar rechtop op kleinere wieltjes rijden, waardoor hij ook binnen kan in nauwere ruimtes. Het gebeurt immers regelmatig dat hij in een rijhuis aan de slag moet en dan kan de kar ook door een gang.

DOSSIER MOBILITEIT

Jan Meeus vindt zijn klanten binnen een straal van 8 km: “Er is behoefte aan een elektrotechnisch installateur voor de kleinere opdrachten. Nogal wat mensen vertellen mij dat het zoeken is naar een installateur die zich wil verplaatsen voor die werkjes.

Mijn agenda is dus goed gevuld.”

Af en toe begeeft hij zich wel eens verder dan het centrum van Gent, maar enkel als het werk de moeite loont. En in uiterst zeldzame gevallen lukt het niet om alle materiaal per fiets tot bij de klant te krijgen. Gelukkig kan hij dan gebruik maken van de gezinswagen.

Klanten reageren heel enthousiast op de keuze van Jan om zich per fiets te verplaatsen. “Ik heb zelfs klanten die speciaal voor mij kiezen omdat ik voor deze ecologische manier van werken kies.”

Is er dan totaal geen nadeel aan deze manier van verplaatsen?

“Niet echt,” klinkt het enthousiast. “Misschien enkel het feit dat er af en toe wel wat spierkracht nodig is om de zaken ter plekke te krijgen. Zeker als er grotere items nodig zijn voor een installatie. En ik ken mijn routes, waarbij ik tramsporen en kasseien vermijd.”

29

moest gaan doen, dan stapte ik in mijn ingerichte bestelwagen en moest ik daar verder niet al te veel bij nadenken. Nu moet ik mij beter organiseren: wat heb ik nodig? Kan het allemaal in de bakfiets? Heb ik een wagen nodig? Wanneer is die vrij om te reserveren?...” Daartegenover staat dat ik de luxe heb om de voorkeur te geven aan jobs die ik per fiets kan doen.

In het centrum van Antwerpen kijken zijn klanten al lang niet meer op als hij aan komt fietsen: “De mobiliteitsproblematiek is al een tijdje nijpend en dat heeft er toe geleid dat heel wat serviceverleners zich in het centrum per fiets verplaatsen. En dan bedoel ik niet alleen de koeriers of pakjesdiensten. Zo ken ik bijvoorbeeld diverse fietsherstellers die zich per fiets tot bij de klant begeven om hun rijwiel te herstellen of te onderhouden. De mobiliteitsshift is hier al een tijdje aan de gang en dus dagelijkse kost voor velen onder ons.”

Ook de kar zelf is zwaar om te verplaatsen: leeg weegt hij zo’n 50 kg, waardoor het af en toe toch wat sleuren is. Daarom denkt Jan Meeus luidop aan een versie 2.0 van zijn fietskar, waarbij hij met lichtere materialen wil gaan werken, zodat de kar zelf minder weegt. Maar daarvoor is het nog even wachten tot het wat minder druk is.

Bram Leys “Efficiënt door Antwerpen met bakfiets en Cambio” Bram Leys opereert vanuit Antwerpen centrum en investeerde midden vorig jaar in een elektrische Cargo-fiets: “Het verkeer is de afgelopen jaren enorm toegenomen en er zijn behoorlijk wat wegwerkzaamheden in mijn stad. De combinatie van deze beide factoren maakt dat de wegen verzadigd zijn. Voeg daarbij de gekende parkeerproblematiek en je begrijpt dat ik mij met de fiets veel sneller en efficiënter kan verplaatsen in Antwerpen.”

Maar wat hem echt over de streep trok was de invoering van de LEZ (Lage Emissie Zone). Zijn bestelwagen voldeed niet meer aan de norm en de hoge afkoopsom om er nog in het centrum mee te kunnen rondrijden, stond niet meer in verhouding tot het aantal verplaatsingen die hij moest doen.

De bakfiets van Bram volstaat om zijn gereedschapskist en een aantal noodzakelijke wisselstukken of hulpmiddelen te vervoeren: “Sinds een paar jaar beperk ik mij voornamelijk tot het verlenen van service aan bestaande klanten, het onderhoud en de service van zonnepanelen en allerhande andere kleine opdrachten. Dit in een straal van 10 tot 15 km.”

Voor iets grotere klussen of voor verdere verplaatsingen heeft hij af en toe wel eens een wagen nodig en dan doet hij een beroep op Cambio-autodelen. Deze heeft immers ook bestelwagens in het assortiment. “Die bestelwagens zijn beperkt in aantal, dus ik moet ze goed op voorhand reserveren,” vertelt Bram. “Dat is trouwens het belangrijkste verschil met vroeger: ik moet alles veel strikter plannen. Als ik in het verleden een interventie of installatie

Hij moet al een eindje buiten het centrum van Antwerpen fietsen, vooraleer hij nog ver- of bewonderende blikken krijgt.

“Ik heb er nog geen moment spijt van gehad, met intussen meer dan 4500 km op de teller en gezonde benen,” besluit Bram. “Al moet ik wel toegeven dat een dergelijk transportmiddel enkel realistisch is binnen grootstedelijk gebied voor klantbezoeken en kleine opdrachten.”  Linda Claeys  Met dank aan Bram en Jan voor de foto’s

30 N E L E C T R A

IN GESPREK MET

Olivier Lanckriet en Gert Van Gestel (Connect+):

“ Lokale zelfstandigen moeten de winnaar van de markt worden” Afgelopen zomer nam Gert Van Gestel de dagelijkse leiding in handen van Connect+, de groep achter de enseignes Exellent, Expert, Selexion, Compudeals en Brio. Voormalig CEO, Olivier Lanckriet, blijft aan boord als voorzitter van de Raad van Bestuur. Daar krijgt hij alle tijd om zich te focussen op de langetermijnstrategie van de groep. Wij gingen samen met beide heren rond de virtuele tafel zitten en kregen tekst en uitleg bij hun plannen voor de toekomst.

Gert Van Gestel kwam op 1 mei de Connect+ troepen versterken. Middenin de coronacrisis. Niet evident begin, zo blijkt. “Die periode was -en is nog steedszeer bevreemdend,” analyseert hij voorzichtig. “Maar dat is voor iedereen zo.”

Toen hij eerder dit jaar aan de slag ging, wou hij in een snel tempo alle mensen ontmoeten om vlot de DNA van het bedrijf te leren kennen: “Omdat alles coronaproof moest georganiseerd worden, kostte dat meer tijd dan ik gedacht had.”

Toch lukte het om per 1 juli aan de slag te gaan als CEO, terwijl dat oorspronkelijk pas op 1 augustus ingepland stond. “De vibe zat meteen goed,” glimlacht Gert.

“Ook bij de oorspronkelijke gesprekken met Olivier merkten wij dat we op dezelfde golflengte zaten, zodat ook de mensen meteen duidelijk oppikten welke richting we uit willen.”

Krijtlijnen voor de toekomst Met Gert aan het dagelijkse roer, komt er tijd vrij voor Olivier Lanckriet om zijn rol als voorzitter van de Raad van Bestuur volwaardig op te nemen. “In onze organisatie is dat geen functie op papier,” benadrukt hij. “Met een omzet van 550 miljoen euro en de verantwoordelijkheid om 1.500 zelfstandige retailers te ondersteunen, wil ik voldoende tijd om mijn rol als voorzitter volwaardig te kunnen spelen en daarbij de krijtlijnen voor de toekomst grondig te overdenken en uit te werken.”

Consumentenvragen kwalitatief invullen Het is al veel langer een credo van Olivier Lanckriet: de service van een zelfstandige

NELECTRA IN GESPREK MET

combineren met de kracht van een digitaal platform. “Jawel,” knikt hij. “Dat is volgens mij de beste strategie om de lokale zelfstandigen de winnaars van de markt te laten worden. Corona heeft een aantal zaken sneller scherper gesteld: nu zien we heel duidelijk dat de consument nood heeft aan de perfecte combinatie.

Als groep wil ik voldoende ondersteuning bieden aan al onze leden om die consumentenvraag op een kwalitatieve manier in te vullen.”

“In deze coronacrisis heeft onze lokale vakhandel bewezen dat hij goed en efficiënt kan werken,” vult Gert Van Gestel aan. “Wij bieden een omnichannel service aan van zodra de consument daar behoefte aan heeft.”

Dat vroeg trouwens een behoorlijke logistieke wijziging van de centrale van Connect+: waar normaal gezien de toestellen per pallet naar de winkel worden getransporteerd, moest men

heel snel schakelen naar zogenaamde drop-shipments waarbij geleverd diende te worden naar individuele consumenten op aangeven van de retailers. “Dit is enkel gelukt dankzij onze organisatie en de inzet van alle mensen op onze werkvloer,” benadrukt Gert Van Gestel. “Wij zijn trots op ons DNA van harde werkers die zich voluit inzetten voor een goede werking en voor de ondersteuning van onze leden.”

Verhouding online offline Studies wijzen erop dat de online verkoop nog steeds toeneemt en dat het plafond nog niet bereikt is. Voor Olivier Lanckriet maakt dat weinig verschil: “Wij hebben ondertussen bewezen dat de consument bij ons de keuze heeft: hij kan online bestellen en shoppen in onze winkels.

Het is mij dus eigenlijk om het even hoe de markt verder evolueert. Wij kunnen beide scenario’s aan. Onze voornaamste bekommernis blijft dezelfde: de consument tevreden houden!” En die klantentevredenheid wordt gemeten: bij meer dan 100 winkels wordt gepeild naar de ervaring van de consument. “Op die manier blijven we op de hoogte van de wensen en de opmerkingen van onze klanten,” stelt Gert Van Gestel. “Want het verschil wordt gemaakt bij de consument: hij beslist waar en bij wie hij koopt. Hij geeft aan of hij de voorkeur geeft aan gemak, ontzorging, een degelijke service, een goede begeleiding, een vriendelijke bediening of aan alles tegelijkertijd. Aan ons om die wensen te detecteren en eraan te voldoen.”

De uitdagingen voor de sector

 Gert Van Gestel (49) startte zijn carrière in de bouwsector. In diverse bedrijven werkte hij onder meer als werfleider, sales representative, logistiek manager en werd hij ook in het buitenland ingezet voor een ITgerelateerde job. Daarna startte hij als directeur van Asamco, een aankoopgroepering in professioneel gereedschap. In de loop van zijn carrière ontwikkelde hij een grote affiniteit met retail, digitalisering en procesmatig werken. Allemaal puzzelstukjes die samenvallen in zijn huidige taak als CEO van Connect+.

31

Gevraagd naar zijn toekomstvisie omtrent het distributielandschap, aarzelt Olivier Lanckriet geen moment: “Het middensegment gaat eruit! De grote internetspelers zijn blijvers. En ook de lokale zelfstandigen die dicht bij ‘hun’ klanten staan en hen goed ondersteunden, zullen nooit verdwijnen. Daarnaast zullen -onder meer- de ketens zich echt moeten gaan herpositioneren.”

Ook Gert Van Gestel benadrukt het belang van de zelfstandige retailer in de markt: “Die zelfstandige is een onderdeel van het sociale weefsel in de maatschappij. Als je met je kinderen naar hun voetbalmatch gaat kijken, wie zie je daar als sponsors? Zeker geen Amazon of

 Olivier Lanckriet (50) stond mee aan de wieg van Exellent dat hij -samen met zijn vader Paul Lanckriet en oom Jan Aerts- heeft uitgebouwd. Diverse overnames hebben geleid tot de structuur die we vandaag kennen: Connect+ als overkoepelende groep voor de enseignes Exellent, Expert, Selexion, Compudeals en Brio. Nu zal hij als voorzitter van de raad van bestuur de toekomststrategie uitstippelen. Hij blijft ook bestuurder van Expert International (de grootste groep van zelfstandigen in Europa).

Bol.com… Zelfstandige lokale mensen ondersteunen de gemeenschap en niemand wil die steun zien wegvallen.”

Nog overnames?

Connect+ is momenteel in het straatbeeld zichtbaar onder vier bekende merknamen: Exellent, Expert, Selexion, Compudeals en Brio. EP: en Euronics werden opgenomen in respectievelijk Exellent en Selexion. De vijf enseignes zullen op dezelfde manier in de markt blijven staan. “Al onze winkels kennen een goede verankering in de lokale markt,” stelt Gert Van Gestel. “Er zijn geen plannen om daar veel aan te wijzigen.”

Als we vragen of Connect+ nog overnameplannen heeft, dan zijn beide heren formeel: “Jawel!” Maar meer wilden ze -voorlopig- niet kwijt. We houden u op de hoogte…  Linda Claeys  Els Verhaeghe

32 T E C H N I S C H E

INFO

De geschikte batterijtechnologie voor uw toepassing Met het oog op de huidige klimaat- en milieuproblematiek, zal een doordachte combinatie van hernieuwbare energiebronnen en de elektrificatie van de transportsector cruciaal zijn voor onze toekomst. Als zodanig, zullen energieopslagsystemen ongetwijfeld een sleutelrol spelen in het energielandschap van de nabije toekomst. Decennia van onderzoek en innovatie op het gebied van energieopslag, waarin de onderzoeksgroep MOBI van de VUB een Europese sleutelrol speelt, heeft dan ook geleid tot een zeer brede waaier aan energieopslagtechnieken, die voornamelijk gedomineerd wordt door batterijtechnologie.

De grote verscheidenheid en schaalbaarheid van batterijtechnologieën worden weerspiegeld in hun brede inzetbaarheid: gaande van draagbare elektronica, elektrische voertuigen, tot industriële nutsvoorzieningen. Maar deze verscheidenheid draagt ook bij tot onduidelijkheid en verwarring als het aankomt op het selecteren van het juiste type voor uw toepassing. In dit artikel illustreren we de verschillende types batterijen en hun vitale kenmerken, zodanig dat u in de toekomst zelf kan evalueren welke batterijtechnologie geschikt is voor uw volgend project.

De perfecte batterij bestaat (nog) niet Een batterijtechnologie die ideaal is voor alle toepassingen bestaat niet. Zodoende draait het bij het selecteren van de juiste batterij voor uw toepassing om de identificatie van de belangrijkste prestatieparameters en de afwegingen die daar tegenover staan. Een sprekend voorbeeld is de afweging tussen energiedichtheid en vermogensdichtheid. Hoge vermogensdichtheid wordt veelal verwezenlijkt door in alle onderdelen van de batterij de minimalisatie van de interne weerstand voorop te stellen.

Hiervoor wordt in Li-ion batterijen bijvoorbeeld het contact­ oppervlak van het actief materiaal en het aandeel geleidende additieven in de electrode verhoogd, wat een negatieve impact heeft op de energiedichtheid. Figuur 1 geeft de voornaamste prestatie parameters weer waarmee rekening dient gehouden te worden tijdens de keuze van de batterij, waarvan we hieronder de voornaamste verder uitlichten.

De belangrijkste prestatie parameters Zoals al aangehaald, is een van de voornaamste afwegingen die gemaakt moet worden die van energiedichtheid versus vermogensdichtheid. Dit wordt geïllustreerd in figuur 2 voor de meest voorkomende batterijtechnologieën door middel van een Ragone grafiek, waar de vermogensdichtheid (W/kg) wordt uitgezet in functie van de energiedichtheid (Wh/kg). Zo ziet men dat lithium-ion als de meest veelbelovende batterijtechnologie naar voor komt, met zijn uitermate brede bereik. Dit is te wijten aan de uiteenlopende mogelijke chemische samenstelling van Li-ion batterijen die elk type zijn unieke eigenschappen geeft.

De Ragone grafiek geeft een elementaire vergelijking weer, maar toont echter niets over de prestaties bij verschillende gebruiksomstandigheden. Een gedetailleerde weergave van de informatie gebaseerd op het verloop van zowel de openklemspanning,

Figuur 1: Afweging van de belangrijkste prestaties parameters voor batterijtechnologie. Aangepast van https://www. dfrsolutions.com/blog/how-to-select-the-right-battery-for-yourapplication-part-1-battery-metric-considerations

Figuur 2: Ragone grafiek van de meest voorkomende batterijtechnologie, aangepast van https://commons.wikimedia. org/wiki/File:Ragone-Diagramm.svg

TECHNISCHE INFO

laadtoestand, interne weerstand, gedrag bij verschillende stromen en temperaturen, energie-efficiëntie als de levensduur zijn noodzakelijk om de geschiktheid van een bepaalde batterij te beoordelen voor een specifieke toepassing. Vooral de omgevingstemperatuur en de ontlaadstroom zullen een grote invloed hebben op de beschikbare capaciteit (uitgedrukt in Ah) van de batterij en dus op zijn energiedichtheid.

Terwijl de maximale en minimale omgevingstemperatuur waarin een batterij kan gebruikt worden volledig bepaald wordt door zijn samenstelling, kan men over het algemeen concluderen dat de beschikbare capaciteit drastisch zal verminderen bij lage temperaturen. Dit komt onder meer door een vertraging in de elektrochemische reacties van de batterij. Een andere parameter die eveneens een impact heeft op de batterijprestaties, is de stroom waarmee een batterij ontladen wordt. Deze stroom wordt in de vakliteratuur dikwijls weergegeven als de ‘C-rate’, welke de stroomsterkte weergeeft waarbij geladen/ontladen wordt in verhouding tot de batterijcapaciteit. Een batterij met een capaciteit van 20Ah die ontladen wordt met een stroom van 40A, ontlaadt dus aan 2C. Ontladen met een hogere C-rate zal altijd leiden tot een vermindering van de beschikbare capaciteit.

33

UPS-systemen die zelden ontladen worden en dus niet veel cycli ondergaan.

Nikkel-Cadmium (NiCd) batterijen werden onder andere toegepast in draagbare elektronica en elektronisch gereedschap dankzij hun lange levensduur, behoud van lading en breed temperatuurbereik. Het gebruik van dergelijke batterijen is de voorbije decennia echter snel afgebouwd door hun lage energiedichtheid, relatief hoge kostprijs (≈$1000/kWh), sterk geheugeneffect en de toxiciteit van het element Cadmium. Bij gevolg verloren NiCd batterijen zeer snel hun marktaandeel aan Nikkelmetaalhydride (NiMH) batterijen begin jaren ‘90.

Deze bieden een lange levensduur, gaan goed om met hoge C-rates, hebben een breed temperatuurbereik en een hogere energie- en vermogensdichtheid. Ondanks hun grote zelfontlading werden ze voornamelijk toegepast in hybride voertuigen (bijvoorbeeld Toyota Prius), draagbare elektronica en elektronisch gereedschap.

Samen met de ontlaaddiepte, bepalen de omgevingstemperatuur en C-rate van het (ont)laad profiel ook de nuttige levensduur van de batterij. Het einde van de levensduur wordt meestal gedefinieerd als het moment waarop de batterij slechts 80% van zijn initiële capaciteit kan leveren. Een iets minder gebruikte definitie is het moment waarop de interne weerstand verdubbeld is. Het is belangrijk om te weten dat de meeste batterijtechnologieën verouderen zowel tijdens gebruik als in rust, respectievelijk cycle-life en calendar-life genoemd. Wederom geldt dat temperatuur extremen en hoge C-rates nadelig zijn voor de levensduur van de batterij, omdat onder deze omstandigheden ongewenste chemische nevenreacties plaatsgrijpen ter hoogte van de elektroden.

Ten slotte is kostprijs een drijvende factor in elke beslissing. Dit is natuurlijk niet anders als u op zoek bent naar de ideale batterij voor uw project. Een absolute prijsvergelijking per kWh is moeilijk, gezien ze afhankelijk is van de use-case en details in de hypothese.

Je zal bijvoorbeeld geen loodzuur batterij overwegen om een smartphone aan te drijven. Over het algemeen zullen loodzuur batterijen de goedkoopste oplossing zijn, gevolgd door Ni-Cd, NiMH en Li-ion. Hoewel Li-ion batterijen traditioneel de duurste technologie waren, is hun prijs de voorbije jaren sterk gedaald.

Volgens de battery price survey die jaarlijks gepubliceerd wordt door Bloomberg, zakte de prijs van Li-ion batterij packs de voorbije 10 jaar met maar liefst 87% van $1100/kWh tot $156/kWh.

De verschillende soorten batterijen Loodzuur batterijen worden vaak beschouwd als de eerste secundaire batterij technologie. Meer dan 140 jaar na hun ontdekking worden ze nog steeds gebruikt in bijna elke automobiele toepassing als startaccu. Ondanks hun lage energiedichtheid en levensduur zijn ze toch aantrekkelijk in toepassingen waar vooral kortstondig hoge piekstromen moeten geleverd worden en waar behoud van prestatie bij lage temperaturen cruciaal is. Met een investeringskost ($60/kWh - $120/kWh) dat tot drie keer lager ligt dan Li-ion batterijen zijn ze ook een rendabel alternatief voor

Figuur 3: Schematische voorstelling van de werking van een Li-ion batterij. Bron: https://www.adlittle.com/en/insights/viewpoints/ future-batteries

De voorbije 10 jaar heeft Li-ion technologie de batterij markt echter bijna volledig overgenomen dankzij zijn aantrekkelijke eigenschappen, waaronder lange levensduur (> 1000 cycli), hoge efficiëntie en breed temperatuurbereik. Tijdens het (ont-)laden van de batterij zullen Li+ ionen zich heen en weer verplaatsen tussen de positieve en negatieve elektrode, respectievelijk anode en kathode genaamd. Hierbij verplaatsen de ionen zich door een medium, het elektrolyt. De beweging van vrijgekomen elektronen in een extern circuit tijdens de reactie tussen het Li+ ion en de elektrode voorziet ons van elektrische energie. Belangrijk om te beseffen is dat de eigenschappen van een Li-ion batterij grotendeels bepaald worden door de gebruikte elektrodematerialen, hun onderlinge combinatie en de samenstelling van het elektrolyt.

De grote verscheidenheid aan Li-ion batterijen Veelal worden Li-ion batterijen ingedeeld volgens het gebruikte kathodemateriaal. Onder hun is LCO (Lithium Kobalt Oxide) de meest volwassen technologie, met de hoogste volumetrische

34 T E C H N I S C H E

INFO

Energie

Vermogen

Veiligheid

Levensduur

Opladen

Kost

Toepassing

Loodzuur

+

++

++

+

++

+++

SLI, BES

NiCd

+

+

+

+

+

-

ED

NiMH

+

+

+++

++

+

+

HEV

LCO

+++

+++

+

++

+

+

ED

NCA

+++

++

-

++

+

-

BEV

NMC

+++

++

++

+++

+

+++

+

+++

+++

+++

++

++

+

+++

++

+++

++

+

LFP LTO a b c

HEV, BEV, CEV SLI, HEV, CEV, BESa,b HEVa, CEVc, BESa,b

als kostprijs daalt. als levensduur toeneemt. als snelladen vereist is.

Tabel 1. Overzicht van beschikbare batterijtechnologiën en hun toepassingen: Starter, lighting & ignition (SLI), Battery/Hybrid/ Commercial Electric Vehicles (xEV), Electronic Devices (ED), Stationary battery energy storage (BES).

energiedichtheid maar lage vermogensdichtheid en levensduur.

Hoewel dit de technologie bij uitstek blijft voor consumenten­ elektronica, evolueert een groot deel van de markt weg van deze technologie door de afhankelijkheid van kobalt, een schaars element dat veelal ontgonnen wordt in ontwikkelingslanden.

Anderzijds zijn LFP (Lithium IJzer Fosfaat) batterijen gemaakt uit het alomtegenwoordige ijzer en fosfaat. Ze hebben een zeer lange levensduur en zijn in staat zeer hoge vermogens te leveren dankzij de starre olivijn structuur van het materiaal. Helaas is deze technologie minder geschikt voor toepassingen die veel energie vereisen door de inherente lage potentiaal vs Li+ en specifieke capaciteit. LFP blijft een sterke keuze in vermogen toepassingen (hybride voertuigen, elektrisch gereedschap) of waar vele cycli vereist zijn (commercieel elektrische voertuigen, energieopslag voor het net).

Zowel NCA (Lithium Nikkel Kobalt Aluminium Oxide) als NMC (Lithium Nikkel Mangaan Kobalt Oxide) zijn technologieën met een hoge energiedichtheid, waardoor ze courant toegepast worden in elektrische wagens. Een duidelijke trend in beide technologieën is het verminderen van de hoeveelheid kobalt, ten gunste van de hoeveelheid nikkel. Dit zorgt voor een hogere energiedichtheid en verminderd de afhankelijkheid van het kostelijke kobalt. NMC is gecommercialiseerd in verschillende soorten, afhankelijk van de stoichiometrische verhouding van de elementen. Zo bestaat NMC111, waarbij de drie elementen elk in dezelfde hoeveelheid aanwezig zijn, NMC532 en NMC622.

Gezien de lagere hoeveelheid nikkel ten gunste van meer mangaan is NMC111 geschikter voor toepassingen met hogere vermogens, terwijl NMC532 en NMC622 een van de hoogste energiedichtheden leveren op de markt.

De commercieel beschikbare materiaalkeuzes voor de negatieve elektrode zijn beperkter. Anodes op basis van koolstof (amorfe koolstof en grafiet) domineren al sinds de commercialisatie van de Li-ion batterij in 1991, dankzij hun lage potentiaal vs Li+ en goede specifieke capaciteit. Terwijl grafiet voorkwam in 91% van de commerciële batterijen in 2016, gebruikte slechts 7% amorfe koolstof en 2% LTO (Lithium Titanaat Oxide). Hoewel deze laatste

toelaat om batterijen extreem snel op te laden voor een groot aantal cycli, zijn de grondstoffen zeer kostelijk en hebben ze een lage energiedichtheid.

De toekomst van Li-ion Met dank aan het uitvoerige onderzoek & ontwikkeling van de voorbije jaren op vlak van Li-ion batterijen, bereiken we stilaan het maximale potentieel van de huidige elektrodematerialen. Om de energiedichtheid verder te verhogen is een overschakeling naar nieuwe materialen onvermijdelijk. In de nabije toekomst zal Silicium hierbij een cruciale rol spelen. Met een theoretische capaciteit die bijna 10 keer hoger ligt dan grafiet en een lage kostprijs is Silicium een uitstekende kandidaat voor next-generation anodematerialen. Hoewel de levensduur van pure Silicium batterijen nog zeer beperkt blijven, wordt het element al toegevoegd aan grafiet elektrode in kleine hoeveelheden (bvb 5% in de Panasonic cellen van de Tesla X). Naarmate de technologie vordert zal het percentage silicium in de anode verder toenemen de komende vijf jaar, terwijl de hoeveelheid Nikkel in de kathode verder verhoogd wordt. Dit zal leiden tot een graduele verhoging van de energiedichtheid. Een grote sprong in energiedichtheid wordt pas verwacht vanaf 2025, wanneer post Li-ion technologiën verwacht worden zoals Lithium-Zwavel, Lithium-Zuurstof, Lithiummetaal en Solid State batterijen.

In het Battery Innovation Center van de onderzoeksgroep MOBI van de VUB, werken dagelijks tientallen onderzoekers aan de verdere ontwikkeling van deze batterijtechnologie. We werken hiervoor samen in Europese onderzoeksprojecten met verschillende internationale partners, waaronder verschillende OEM’s zoals BMW, Audi, Renault en Volvo. Voor meer informatie of een mogelijke samenwerking kan u contact opnemen met de Battery Innovation Center directeur, Dr Maitane Berecibar (maitane. berecibar@vub.be) of bezoek onze website https://mobi.research. vub.be/en/battery-innovation-centre-0.  Dr. Lysander De Sutter Senior researcher bij de MOBI onderzoeksgroep, Vrije Universiteit Brussel

TECHNISCHE INFO

35

Human Centric Lighting, deel 6: Wat is de impact van verlichting op ouderen?

In de vorige artikels binnen deze reeks over Human Centric Lighting hebben we het gehad over de verschillende welzijnsvoordelen van verlichting, alsook de aanbevolen verlichtingssterktes (uitgedrukt in MEDI) die nodig zijn om deze voordelen te bekomen. In dit laatste artikel willen we nog even stilstaan bij de aanbevelingen voor ouderen (hier gedefinieerd als 70-plussers).

Ouderen zijn vaak ochtendtypes Ons circadiaans ritme verandert met de leeftijd. Studenten in het middelbaar en hoger onderwijs zijn meestal avondtypes. Dit wil zeggen dat zij het moeilijker hebben om vroeg op te staan en dat zij vaak langer wakker blijven vooraleer ze zich slaperig genoeg voelen om in bed te kruipen. Bij jongens is dit nog meer uitgesproken dan bij meisjes. Bij het ouder worden vervroegt ons ritme daarentegen.

Ouderen zijn dus vaker een ochtendtype, wat wil zeggen dat zij ’s morgens heel vroeg wakker worden en ’s avonds vroeg moe worden.

Instabiel slaap-waak ritme Daarnaast is het slaap-waak ritme bij ouderen instabieler, waardoor ze overdag vaker dutjes doen en ‘s nachts wakker zijn. Hierdoor is er bij ouderen een minder duidelijk onderscheid in het

activiteitsniveau tussen dag en nacht.

Het is belangrijk om hiermee rekening te houden bij het instellen van stuurcurves voor de verlichting in bijvoorbeeld een woonzorgcentrum. Bij ouderen is het extra van belang dat ze in de ochtend worden blootgesteld aan hoge lichtniveaus en dat ’s avonds vroeg in de avond het licht gedimd wordt. Op die manier wordt het slaap-waak ritme meer stabiel en zijn ouderen overdag meer actief en slapen ze meer ’s nachts.

Waarom hebben ouderen extra veel licht nodig?

Ouderen hebben geen 250, maar wel 500 (het dubbele!) MEDI nodig om hun circadiaans ritme te synchroniseren. Er liggen hiervoor 3 oorzaken aan de basis: • Ouderen (70+) hebben een lagere gevoeligheid voor licht door vergeling van de ooglens bij het ouder worden (40% minder gevoelig in vergelijking met iemand van 32 jaar).

• Ouderen (70+) hebben een kleinere pupiloppervlakte waardoor er minder licht kan invallen in het oog (41% minder lichtinval in vergelijking met iemand van 32 jaar).

• Er treden ook neurologische veranderingen op bij ouderen waardoor hersengebieden die betrokken zijn bij alertheid en hogere cognitieve controle processen minder geactiveerd worden bij toediening van licht met hoge MEDI.

Wat zijn de voordelen voor ouderen?

Uit de literatuur blijkt dat ook voor ouderen aangepaste verlichting veel voordelen met zich kan meebrengen. Zo is er een studie waarbij een relighting werd doorgevoerd in de gedeelde leefruimte van een woonzorgcentrum. De bewoners die in de aangepaste verlichting verbleven, ervaarden positieve effecten op cognitie, stemming en slaap. Zo hadden ze 5% minder cognitieve achteruitgang, 19% minder depressieve symptomen, 53% minder functionele beperkingen en een toename van slaapduur tijdens de nacht.

Onderzoek toont ook aan dat een betere verlichting kan helpen om bewoners te ondersteunen in het ontwikkelen van een stabieler circadiaans ritme, waardoor ze meer slapen ’s nachts en minder slapen overdag. Uit ons eigen onderzoek blijkt eveneens dat bewoners met dementie minder vaak wakker worden, efficiënter slapen en een stabieler slaap-waak ritme krijgen wanneer ze aan hogere verlichtingssterktes werden blootgesteld.  Eowyn Van de Putte (KU Leuven)  Sara Kindt (Howest)

Eowyn Van de Putte en Sara Kindt zijn samen mede-uitvoerders van het door VLAIO-gesubsidieerde TETRA-project rond ‘Human Centric Lighting’.

36â&#x20AC;&#x2C6; T E C H N I S C H E

INFO

Hoe belangrijk is waterstof voor de energietransitie? â&#x20AC;&#x2DC;Waterstof is de rockster voor nieuwe energie in de wereldâ&#x20AC;&#x2122;, zei eurocommissaris Frans Timmermans bij de aankondiging van de waterstofstrategie van Europa op 8 juli 2020. De erg ambitieuze inzet op waterstof moet een belangrijk speerpunt vormen in de economische relance van Europa en de energietransitie naar een klimaatneutrale economie.

Zoals bijgaande figuur laat zien, zijn er talrijke bronnen en toepassingen van waterstof. Het is een scheikundig element en een energiedrager. Er is energie nodig om het te maken en het kan omgezet worden in elektriciteit en warmte. Het productieproces bepaalt de duurzaamheid van de geproduceerde waterstof.

materiaal dat elektriciteit doorlaat onder de vorm van protonen of andere ionen, maar niet onder de vorm van elektronen zoals in een geleider (anders zou er meteen kortsluiting optreden). Om het gewenste vermogen te bekomen, worden meerdere cellen in serie en/of parallel geschakeld.

Vergelijkbaar met een batterij

Bekend sinds 1969

Met waterstof en zuurstof (uit de lucht) kan elektriciteit (gelijkstroom) en water geproduceerd worden. Zonder broeikasgassen!

Omgekeerd kan water met gelijkstroom gesplitst worden in waterstof en zuurstof.

Dit is te vergelijken met wat er gebeurt in een oplaadbare batterij: ook daarin reageren scheikundige stoffen om elektriciteit te produceren en wordt bij het laden de scheikundige reactie omgekeerd door elektriciteit aan de batterij te leveren. Een cel bestaat uit 2 elektroden gescheiden door een elektrolyt. Een elektrolyt is een

Het verschil met een batterij is dat de scheikundige producten die voor de reactie zorgen niet in het toestel opgesloten zitten maar van en naar buiten aan- en afgevoerd worden. Daardoor kunnen er 2 aparte toestellen gebruikt worden: een brandstofcel om elektriciteit te maken en een elektrolysetoestel om waterstof te maken. Zo hoort er bij een brandstofcel een waterstoftank en moet het water dat gevormd wordt, afgevoerd worden. Een van de voordelen is dat waterstof bijtanken sneller gaat dan

Bronnen en toepassingen van waterstof (bron: https://www.energy.gov/eere/fuelcells/h2scale)

TECHNISCHE INFO

een batterij opladen. Dit is trouwens een reeds lang gekende technologie.

Brandstofcellen zorgden reeds in 1969 voor de elektriciteit aan boord van de Apollo-capsule waarmee de Amerikanen naar de maan vlogen. Het water werd als drinkwater gebruikt. Er bestaan brandstofcellen van 1 MW en meer.

Tegelijk zijn ze nog in volle ontwikkeling en worden voortdurend verbeterd.

Type en rendement Brandstofcellen en elektrolysetoestellen worden ingedeeld volgens de elektrolyt die erin gebruikt wordt.

Twee voorbeelden: • In het Apollo-programma en de Space Shuttle was de eletrolyt een alkalische vloeistof, vandaar de afkorting AFC (van het Engels Alkaline Fuel Cell).

• Brandstofcellen voor auto’s gebruiken meestal een membraan dat protonen doorlaat, afkorting PEMFC (Proton Exchange Membrane Fuel Cell).

Elektrolyse haalt een rendement van 80%, een brandstofcel 40 tot 60% (afhankelijk van het type en de belasting). Dat is veel meer dan een verbrandingsmotor (25%).

De energie die verloren gaat, komt vrij als warmte. Een brandstofcel kan dus als WKK (warmtekrachtkoppeling) ingezet worden. In een voertuig kan de warmte dienen om in de winter de passagiersruimte te verwarmen.

De “kleur” van waterstof Vandaag wordt wereldwijd ruim 95% van alle waterstof uit fossiele brandstoffen gemaakt. Hierbij komt CO2 vrij. Daarom spreekt men van ‘grijze waterstof’. Als de CO2 wordt opvangen zodat die niet in de atmosfeer terechtkomt, spreekt men van ‘blauwe waterstof’. Bij elektrolyse hangt het af van hoe de elektriciteit geproduceerd wordt. Met hernieuwbare elektriciteit krijgt men ‘groene waterstof’.

Er zijn nog manieren om waterstof zonder CO2 te produceren, bijvoorbeeld met elektriciteit uit kernenergie of door pyrolyse van methaan (waarbij geen CO2,

maar zuivere koolstof geproduceerd wordt). Waterstof kan een restproduct zijn van een scheikundig proces. Er zijn zonnepanelen in ontwikkeling die rechtstreeks waterstof produceren. Sommige algen kunnen waterstof maken. Met zonnespiegels kan warmte op hoge temperatuur gemaakt worden, waarmee waterstof kan geproduceerd worden.

Eigenschappen van waterstof Waterstof is een kleurloos, reukloos, niet giftig gas. Het is het lichtste element op aarde, 14 keer lichter dan lucht. Als het ontsnapt in open lucht, verdwijnt het snel. In een gesloten ruimte zal het zich bovenaan opstapelen. Een mengsel van waterstof en lucht kan ontploffen, als 4 tot 75% van het volume van het mengsel ingenomen wordt door waterstof. Een kleine vonk volstaat. Maar een vat of leiding met 100% waterstof kan niet ontploffen. Er zijn proeven gedaan waarbij een kogel door een vat met waterstof geschoten werd, zonder dat het ontplofte.

Typische veiligheidsmaatregelen zijn een goede ventilatie in combinatie met een waterstofdetector, die de waterstoftoevoer afsluit zodra de concentratie bv. 0,4% bedraagt (10% van de explosiegrens).

1 kg waterstof bevat ongeveer 3x meer energie dan een kg benzine maar doordat waterstof zo licht is, bevat 1000 liter waterstof (bij atmosferische druk) ongeveer 3x minder energie dan een liter benzine.

37

in standaard stalen gasflessen op 200 bar en via pijpleidingen. Er liggen waterstofleidingen tussen Antwerpen en Rotterdam, Noord-Frankrijk en het Duitse Ruhrgebied.

Voor gebruik in voertuigen zijn er lichtgewicht tanks ontwikkeld voor 350 en zelfs 700 bar. Opslag en transport kan ook in vloeibare vorm of in vaste materialen zoals bv. metaalhydrides. Bij vloeibare waterstof zal er door de extreem lage temperatuur altijd een beetje verdampen, maar die kan opgevangen en naar een brandstofcel geleid worden.

Toepassingen Er is veel waterstof nodig voor de chemische - en metaalindustrie. Vandaag wordt die bijna volledig uit fossiele brandstoffen gemaakt. In het kader van de energietransitie moet die groen worden.

Waterstof kan ook dienen om overschotten van hernieuwbare elektriciteit op te slaan. Waterstof kan gedurende lange tijd bewaard worden en komt dus bv. in aanmerking voor seizoensopslag, waarvoor batterijen niet geschikt zijn. Hij kan ook voor vervoer gebruikt worden, in de eerste plaats voor zwaar transport over lange afstand en/of voor vliegtuigen, waarvoor batterijen minder geschikt zijn.

Zoals gezegd produceert een brandstofcel ook warmte en kan ze dus ook als WKK ingezet worden.

Waterstof wordt (bij atmosferische druk) vloeibaar bij -252.87°C. Een liter vloeibare waterstof bevat ongeveer 4x minder energie dan een liter benzine. Een lek van vloeibare waterstof in open lucht is gevaarlijker dan een lek van waterstofgas. De vloeibare waterstof verdampt, maar door de lage temperatuur is hij zwaarder dan lucht en blijft hangen tot hij opgewarmd is tot de omgevingstemperatuur.

Het rendement van de volledige cyclus van elektrolyse en brandstofcel bedraagt maar ongeveer 50%. Daartegenover staat dat een installatie op zonne-energie in het zuiden 2x zoveel opbrengt als bij ons. Het kan interessant zijn om daar hernieuwbare elektriciteit op te wekken. Die kan dan in de vorm van waterstof getransporteerd worden, al bestaat er discussie over of dit wel de beste manier is.

Transport en opslag

 William Stinissen

Waterstof wordt in de industrie veel gebruikt. Het wordt getransporteerd

38 T E C H N I S C H E

INFO

Wat zegt het nieuwe AREI over niet-huishoudelijke installaties?

Sinds 1 juni 2020 is het nieuwe AREI in werking getreden. Oorspronkelijk was het de bedoeling om de inhoud van het oude AREI in een nieuwe lay-out te gieten en van die gelegenheid gebruik te maken om een aantal kleine wijzigingen en verbeteringen aan te brengen. Gelukkig heeft men ook een aantal onduidelijkheden zoals het oude artikel 104 uit het oude AREI volledig verduidelijkt. Daarnaast zijn de nieuwe brandreactieklassen van kabels, opgelegd door de CPR, mee opgenomen in deze installatievoorschriften. Kijkt u even mee naar een aantal belangrijke wijzigingen?

Wat zijn de belangrijkste algemene wijzigingen?

• Het nieuwe AREI bestaat uit 3 boeken • Het nieuwe AREI is gestructureerd overeenkomstig de IEC 60364-normenreeks • In het nieuwe AREI is er geen sprake meer van artikels maar van hoofstukken, afdelingen en onderafdelingen. Het verband tussen de artikels uit het oude AREI en afdelingen van het nieuwe AREI wordt gegeven in een concordantietabel.

• De oude nota’s aan de erkende organismen en de ministeriële besluiten zijn geïntegreerd in de AREI-teksten

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen in niethuishoudelijke elektrische installaties?

• In het nieuwe AREI bestaan er enkel nog huishoudelijke en niet-huishoudelijke installaties waarbij een huishoudelijke installatie zich beperkt tot de elektrische installatie in een huis of een appartement of een lokaal of lokalen dat (die) als woning dient voor een of meerdere personen die in familieverband of als gemeenschap leven. De aanwezigheid van BA4/5 heeft geen invloed op deze opsplitsing in huishoudelijk en niet-huishoudelijk.

• De huishoudelijke werkeenheid is niet meer gedefinieerd in het nieuwe AREI en valt als dusdanig niet meer onder een huishoudelijke installatie.

• Deuren van omhulsels in voor het publiek toegankelijke gewone ruimten moeten afgesloten worden met een veiligheidsslot en in de definitie van veiligheidsslot wordt aangegeven dat een dubbelbaardslot, driekantslot, vierkantslot geen veiligheidsslot zijn. In het oude AREI was er geen definitie van veiligheidsslot.

• Een algemene definitie van belangrijke wijziging of uitbreiding is gegeven met als voorbeelden wijziging van het aardverbindingssysteem, overschrijding van het toegelaten kortsluitvermogen voor het geïnstalleerd materieel, niet-identieke vervanging van een schakel- en verdeelbord, toevoeging van een kring in een huishoudelijke installatie, …. In het oude AREI werd dit begrip enkel voor huishoudelijke installaties uitgelegd in een nota aan de erkende organismen.

• Er moeten ook situatieplannen en situatieplannen van de aardverbindingen gemaakt worden voor niet-huishoudelijke installaties. Indien van toepassing moeten ook een lijst van de evacuatiewegen en de moeilijk evacueerbare ruimten, een plan van de veiligheidsinstallaties en/of de kritische installaties en een lijst met de veiligheidsinstallaties en/of de kritische installaties toegevoegd worden aan de documentatie.

• Op de stroombaanschema’s moet veel informatie vermeld worden zoals onder andere het aardverbindingssysteem, te verwachten kortstuitstroom indien > 3000 A, kenmerken van de

TECHNISCHE INFO

bronnen, kenmerken van de elektrische leidingen met inbegrip van de beschermingsgeleiders, onder meer: de plaatsingswijze; de aard, het aantal en de doorsnede van de geleiders; de lengte van de elektrische leidingen. De veiligheidsinstallaties en de kritische installaties (voedingen, stroombanen en verbruikers) worden op een duidelijke wijze op de stroombaanschema’s weergegeven.

• De draagstellen die in combinatie met de elektrische leidingen het kenmerk FR2 of een kenmerk equivalent aan FR2 bezitten, worden voorzien van een passende markering die vermeldt dat er alleen de elektrische leidingen met het kenmerk FR2 of FR1 gebruikt mogen worden en die hun toegelaten gewicht per lopende meter weergeeft.

• Op de schakel- en verdeelborden moet naast het volgnummer, de voedingsspanning, het aardverbindingssysteem, de te verwachten maximale kortsluitstroom ter hoogte van het schakel- en verdeelbord, ook het gebruik van de filiatietechniek worden aangegeven.

• In een gebouw mogen enkel geïsoleerde geleiders en kabels met de brandreactieklassen overeenkomstig de gedelegeerde verordening (EU) 2016/364, zijnde Eca, Cca, s1 en a1 gebruikt worden. Buiten gebouwen mogen nog geïsoleerde geleiders en kabels gebruikt worden met brandreactieklassen overeenkomstig NBN C30-004, zijnde F1, F2, SA en SD. Ook in industriële processen, waarvan een definitie in het AREI staat, mogen kabels met deze laatste brandreactieklassen nog gebruikt worden.

• De kabels van de stekerbare installaties (systemen van toestelverbindings-stopcontacten voor vaste aansluitingen) en de kabels ten behoeve van communicatie en informatietechnologie, van signalisatie of bediening moeten eveneens aan de eisen van de brandreactieklassen voldoen.

• Aftakdozen in ruimten met BE2-codering (vb een archief) moeten een brandweerstand van tenminste een half uur hebben.

• In de ruimten gekenmerkt door de uitwendige invloeden BE2 en/of CA2 is het toegelaten dat het hoofdschakel- en verdeelbord in deze ruimten via een TN-C-net wordt gevoed.

• De maximaal toegelaten vertragingstijd van differentieel­ stroominrichting met een aanspreekstroom kleiner dan of gelijk aan 300 mA ter bescherming tegen gevaarlijke lek-en foutstromen in de ruimten gekenmerkt door de uitwendige invloeden BE2 en/of CA2 is gelijk aan de vertragingstijd berekend alsof de differentieelstroominrichting als enige actieve bescherming

RiLine Compact railsysteem

Compacte energieverdeling in schakelkasten en compacte besturingskasten.

Meer info via www.rittal.be

39

tegen onrechtstreekse aanraking wordt gebruikt. In een ruimte BE3 is geen vertraging toegelaten.

• Halogeenvrije kabels (met kenmerk a1 en s1/SA en SD) moeten gebruikt worden in evacuatiewegen in bouwwerken (bijvoorbeeld trappenhallen en gangen) met uitzondering van deze gelegen binnen de wooneenheden, lokalen voor het publiek toegankelijk die minimum 50 personen kunnen ontvangen (zalen voor seminaries, sporthallen, schouwspelzalen…) en tunnels beschouwd als bouwkundige kunstwerken. De buizen, de open en gesloten goten, de kabelrekken en de aftakdozen geïnstalleerd in de ruimten bedoeld in de voornoemde lijst die niet verzonken zijn, zijn halogeenvrij of bieden een veiligheidsniveau dat tenminste gelijkwaardig is.

40 T E C H N I S C H E

INFO

• Opvangbakken om bij lekken de verspreiding van brandbare vloeibare diëlektrica te voorkomen moeten uit onbrandbare materialen gemaakt zijn.

• De eisen waaraan toestellen voor automatische wederinschakeling voor automatische schakelaars en differentieel­ stroominrichtingen moeten voldoen alsook de voorwaarden voor gebruik in een installatie worden beschreven in het nieuwe AREI. • De binnenverlichtingstoestellen mogen niet gevoed worden op een spanning hoger dan 250 V. • Stopcontacten voor niet-huishoudelijke installaties zonder gewaarschuwd (BA4) of vakbekwaam (BA5) personeel moeten voldoen aan opgelegde NBN-normen (met penaarde) waardoor stopcontacten met alleen een randaarde niet meer mogen geïnstalleerd worden in die installaties.

• Vitale installaties heten in het nieuwe AREI veiligheidsinstallaties, zijnde installaties die bij het uitvallen van de normale voeding, bij een externe brand, bij het optreden van een aantal gedefinieerde elektrische fouten gedurende de tijd van functiebehoud in dienst moeten blijven voor het redden van mensenlevens. Voorbeelden hiervan zijn branddetectie installaties, sprinklerinstallaties, RWA, …. In het AREI wordt in detail beschreven waaraan de gebruikte materialen moeten voldoen en hoe de installaties moeten opgebouwd worden.

• Naast veiligheidsinstallaties is er in het nieuwe AREI ook sprake van kritische installaties, dat zijn installaties die om andere redenen dan voor het redden van mensenlevens

gedurende de tijd van functiebehoud in dienst moeten blijven bij bepaalde calamiteiten. Voorbeelden hiervan zijn productielijnen, serverlokalen, controlezalen, gebouwen voor industriële veehouderij, …

• Niet alleen elektrische installaties vanaf laagspanning (> 50 VAC en >VDC) maar ook installaties op zeer lage spanning (vanaf 0V) moeten voor de ingebruikname een gelijkvormigheidscontrole met de voorschriften van dit boek ondergaan. Dit geldt eveneens voor belangrijke wijzigingen of uitbreidingen. Ook voor de controlebezoeken zullen de installaties op zeer lage spanning meegenomen worden.

• De periodiciteit van de controlebezoeken is als volgt bepaald: - om de 25 jaar voor de huishoudelijke elektrische installaties; - jaarlijks voor de verplaatsbare, mobiele of tijdelijke elektrische installatie; - jaarlijks voor de elektrische installaties in ontploffingsgevaarlijke zones; - om de 5 jaar voor de andere elektrische installaties.

• Specifieke bepalingen voor bijzondere installaties en ruimten zoals bad/doucheruimte, PV, explosieve atmosferen zijn opgenomen in Deel 7.

• In Deel 8 staan bijzondere voorschriften met betrekking tot bestaande elektrische installaties, de zogenaamde overgangsbepalingen die beschrijven hoe moet omgegaan worden met bestaande elektrische installaties, zijnde installaties van voor 1 juni 2020. Het AREI werkt niet met terugwerkende kracht.

• Voor niet-huishoudelijke elektrische installaties oud AREI staat dat de inbreuken met dit nieuwe AREI in een elektrische installatie, die overeenkomstig het oud AREI was, als opgelost worden beschouwd indien: - hetzij ze aangepast worden om aan de bepalingen van het nieuwe AREI te beantwoorden; - hetzij ze het voorwerp van een toegelaten afwijking uitgemaakt hebben; - hetzij er op basis van een risicoanalyse maatregelen genomen worden om de veiligheid van personen en goederen te garanderen. De risicoanalyse, die door Titel 2 betreffende de elektrische installaties van boek III van de codex over het welzijn op het werk, voldoet.

• Het document met de uitwendige invloeden dient te worden geparafeerd door de exploitant of zijn afgevaardigde vóór het ontwerp en de uitvoering van de installatie. De vertegenwoordiger van het erkend organisme parafeert het document voor ontvangst bij de controle. De overeenstemming tussen het document en de installatie moet door de vertegenwoordiger van het erkend organisme worden nagekeken.

• Dit document moet er steeds zijn. Ook als er geen specifieke uitwendige invloeden in aanmerking zijn te nemen, zoals deze opgenomen in de van niet-specifieke uitwendige invloeden, bevestigt het document dit.

Het nieuwe AREI, alsook het KB en een concordantietabel, zijn publiek beschikbaar op de volgende website https://economie. fgov.be/nl/publicaties/algemeen-reglement-op-de  Danny Hermans

NELECTRA 60

41

Gefeliciteerd aan alle 60-jarigen!

1960 was een uitzonderlijk jaar! Niet alleen zag Nelectra het daglicht, de wereld werd ook verrijkt met talrijke talenten en fijne mensen. Een aantal onder hen toonden zich bereid om hun wedervaren met elektriciteit met ons te delen. Geniet mee van onderstaande getuigenissen… extra te stofzuigen,” zo klinkt het.

En strijken? “Jawel,” lacht ze. “Ik herinner mij nog levendig dat ik ook als kind al hield van mijn kleine strijkplankje. En je kan mij nog steeds niet straffen met strijken: ik zet een muziekje op en geniet van het onmiddellijke resultaat dat je ermee bekomt. Ik doe dat écht graag.”

Wat ze nog niet heeft en graag cadeau zou krijgen is een stoomkokertje: “Ik zou graag wat gezonder koken en ik heb nog wel wat plaats in mijn keuken.”

Wendy houdt niet van TL-lampen. “Dat is

Bart Kaëll “Als hobbykok ben ik grote fan van de Thermomix” Bart Kaëll is een fervent hobbykok en hij is grote fan van de Thermomix: “Dit toestel is echt geweldig in de keuken. Je kan er allerhande bereidingen mee maken. Gezond en lekker…”

Verder zijn Bart en zijn partner erg begaan met het milieu. Ze hebben er bewust voor gekozen om alle verlichting in hun huis aan te passen naar led.

We vroegen Bart Kaëll ook welk elektrotoestel hij graag cadeau zou krijgen: “Ik ben voor mijn vak constant bezig met de vooruitgang. Daarom zou ik graag nog een elektrische piano/synthesizer hebben.”

lelijk licht,” weet ze uit ervaring. “Soms is er backstage niets anders en dat flatteert echt niet. Daarom heb ik altijd mijn eigen ‘lichtbak’ mee, met zachter -en dimbaar!- licht, zodat ik me in alle comfort kan opmaken voor een optreden. Dankzij de zeer lange kabel kan ik hem zelfs blijven gebruiken als er in tenten of ver van een stopcontact moet gewerkt worden. Hij reist al meer dan 30 jaar met mij

Rick de Leeuw “Liever geen leven zonder elektriciteit” Heeft Rick de Leeuw enige affiniteit met elektriciteit? Daar moet hij even over nadenken: “Eigenlijk mis je pas iets als het er niet meer is. Als ik me probeer voor te stellen hoe mijn

mee. Een echt museumstuk (lacht).”

leven eruit zou zien zonder elektriciteit, drink

Moderner gaat het er aan toe ten huize van

schrijf ik mijn teksten met pen en papier en

Frans en Wendy. Daar hebben ze zelf een sturingssysteem in huis gehaald, zodat ze hun verlichting via de smartphone kunnen besturen. “Zelf zou ik dat niet kunnen,” vertelt Wendy, “Maar Frans heeft een technisch graduaat en samen is ons dat gelukt.”

ik plots geen koffie meer bij mijn ontbijt, lees ik bij kaarslicht naast de houtkachel. Ik hou wel van de romantiek van dit laatste, maar van mij mag het een keuze blijven.”

Uiteraard zou hij bij een optreden ook zonder geluidsinstallatie en zonder al die spots kunnen. “Maar het blijft nog altijd onweerstaanbaar fijn om met een geoliede rockband op een zwoele zomeravond in het volle licht te staan op een afgeladen

Wendy Van Wanten “Met strijken kan je mij niet straffen!”

Van alle elektrotoestellen in huis is Wendy Van Wanten het meest enthousiast over haar stofzuiger en haar strijkijzer. De eerste helpt om haar huis netjes te houden. “Wij hebben een hondje en het is nodig om af en toe eens

marktplein,” klinkt het enthousiast. Gevraagd naar zijn favoriete toestel in huis, houdt hij het bij een ‘tostiapparaat’, wat wij Belgen dus een croque-monsieurtoestel noemen: “Om onverklaarbare redenen vind ik het getuigen van groot vernuft.” Of er ook een elektrotoestel is waar hij een hekel aan heeft? “Ik weet niet of het een toestel uit de elektromarkt is, maar mijn geloof in de mensheid heeft een deuk opgelopen toen de bladblazer werd geïntroduceerd.”

42 N E L E C T R A

60

Yves Leterme “Belangrijk om mijn dag te beginnen met een lekkere kop koffie”

niet konden slapen door een luidruchtige

achter het podium geklommen en heb daar

Ten huize van Denise Weyers

Gevraagd naar zijn favoriete elektrotoestel,

de eerste de beste stekker uit het stopcon-

vind je overal ledverlichting: “Wij

houdt Yves Leterme het bij een koffiezetappa-

tact getrokken. Bleek dat het dé hoofdstek-

zijn ooit gestart met een lichtstudio en

raat. “Overal waar ik verblijf -en zeker thuis- is

ker was, zodat niet alleen de muziek uitviel,

verlichting is nog steeds een belangrijke

het voor mijn levenskwaliteit heel belangrijk

maar er meteen ook geen licht meer was.

hobby voor mijn echtgenoot. Hij heeft -zowel

om mijn dag te kunnen beginnen met een

Gelukkig was er niet al te veel paniek. De fuif

binnen als buiten- ledlichten voorzien. Vooral

lekkere kop koffie,” verduidelijkt hij. “Ik hou

startte niet opnieuw op, er werd wat gemord,

ook omdat wij sfeerverlichting zeer belang-

het bij een heel eenvoudig apparaat, waar het

maar iedereen ging uiteindelijk naar huis

rijk vinden om gezelligheid te creëren.”

enige snufje de automatische uitschakeling

en de patiënten en omwonenden kregen de

is. Heel handig, want omdat ik altijd met veel

nachtrust die ze verdienden. Maar sindsdien

dingen tegelijk bezig ben, durf ik al eens

kijk ik wel altijd goed uit welke stekker ik

vergeten het toestel zelf uit te zetten.”

precies uit een stopcontact haal.”

dansfuif vlakbij. Toen de organisatoren niet wilden ingaan op mijn vraag om de muziek stiller te zetten, ben ik -onder boegeroep- zelf

Afsluitend blikt Denise nog even terug op de ontzettend snelle evolutie die de elektromarkt heeft doorgemaakt. Deze is voor haar onder meer zeer aanwezig in onze manier

Denise Weyers “Wat een evolutie heeft de elektromarkt doorgemaakt!”

van tv-kijken: “Toen ik trouwde hadden we

Denise Weyers is een koffie-addict. “Wij

wat beeld zien. We moesten wel stil blijven

hebben een aantal verschillende modellen op het bedrijf en in huis: met bonen, met -lekkere!- capsules… Alleen een volautomatische Jura koffiemachine ontbreekt nog.

weinig geld en keken wij tv op afdankertjes: met de coax als antenne aan de luster, konden we tussen de ‘sneeuw’ door af en toe zitten, want het signaal werd verstoord bij de minste beweging. Als ik nu zie waar, op welke toestellen en met welke scherpte we nog geen halve eeuw later tv kunnen

Misschien krijg ik die nog wel cadeau…” Een

kijken… wat een evolutie!”

belangrijk detail: alles moet in de juiste tas.

Fred Geudens “Ik kies resoluut voor led”

Haar kasten puilen dan ook uit met tassen en Afstandsbedieningen kunnen al eens

mokken in alle maten en vormen. Zo groot

voor een kleine ergernis zorgen: “Ik kijk

haar liefde voor een koffietoestel, zo klein haar

zelden tv en heb dus weinig vertrouwdheid

Nelectralid Fred Geudens van Lina Elektro

affectie voor een vaatwasser: “Dat toestel zit

opgebouwd met het gebruik van deze toe-

werd 60 op 1 maart. Op 1 juni ging hij

altijd vol op de meest ongewenste momenten,

stelletjes. Ik vind ze dan ook vaak te ingewik-

met pensioen. Hij was eveneens jaren in

verspreidt een onaangename geur en moet

keld. Zeker in hotels kan ik soms sakkeren,

dienst bij diverse grote ondernemingen bij

veel te vaak leeggemaakt worden. Doorgaans

wanneer de bediening van tv, verlichting

onder andere Bekaert en Atlas Copco. Qua

door mij, want mijn mannen doen dat niet.

en airco vervat zit in één afstandsbediening

verlichting kiest Fred Geudens resoluut voor

Zij zetten hun afwas er ook nooit in, wel

met een massa knopjes waar ik niet wijs

led: “Ik heb een uitstekende verdeler vlakbij

erbovenop. Ik zeg vaak: een man krijgt alles

uit raak. ”Hij kijkt weinig tv, maar is wel een

mijn woonplaats in Niel en die heeft een zeer

open behalve een vaatwasser.”(lacht)

goed assortiment.

fervent lezer. Daarbij is een goede verlichting onontbeerlijk. En daar is hij zich van bewust: “Een goede, aangepaste en nauwkeurig afstelbare verlichting is belangrijk voor mij.

In het algemeen kies ik voor ledverlichting, liefst met een niet te witte tint.” Yves Leterme droomt vervolgens luidop van een elektrische wagen: “Een volgende tweede auto wordt gegarandeerd een elektrische. Ik

Ik kan er ook terecht als ik vragen heb

woon voor een belangrijk deel van mijn tijd

omtrent de mogelijke toepassingen.”

in Parijs en gebruik zelden een wagen, maar

Domotica heeft Fred zelf niet in huis: hij

als dat wel gebeurt doe ik een beroep op de

renoveerde zijn huis zo’n 40 jaar geleden en

elektrische huurauto’s die op veel plaatsen in Parijs beschikbaar zijn. Telkens positieve

toen was dat totaal nog niet gebruikelijk. In Denise haar passie is beveiliging: “Ik leef

het huis van zijn dochter is hij dat binnenkort

ervoor en dat is ook zo voor mijn echtgenoot:

wèl van plan. Fred Geudens hoeft niet lang

Tot slot heeft Yves Leterme nog een leuke

het is veel meer dan alleen maar onze job.

na te denken als we hem vragen naar zijn

‘elektro-anekdote’ voor ons: “Ik werd zowat

Het is dan ook logisch dat wij zowel binnen-

favoriete elektrotoestel. Hij glimlacht breed

25 jaar geleden als jonge Schepen van

als buitenbeveiliging hebben: camera’s,

en zegt spontaan: “Een afwasmachine!” We

Leefmilieu rond 2u ‘s nachts opgebeld

inbraakbeveiliging, toegangscontrole en

vermoeden dat deze hem al heel wat werk

omdat patiënten van het lokale ziekenhuis

branddetectie!”

gespaard heeft.

ervaringen, zodat ik er zelf ook wel één wil.”

4 VR AGEN A AN

De mens achter….

Dirk Van Assche (Commercieel Directeur Eliona)

Op deze pagina willen wij bekende en niet-zo-bekende mensen uit de elektrosector een aantal minder evidente vragen stellen. Privé-vragen, die de mens achter de professional laten zien. Deze maand is het de beurt aan Dirk Van Assche.

Welke boeken hebben de afgelopen tijd indruk op u gemaakt?

Een paar werken hebben mij gefascineerd: Sapiens en Homo Deus van Yuval Harari, Origin van Dan Brown, Nicola Tesla en Elon Musk.

Zij draaien rond de vragen “waar komen wij vandaan?” en “waar gaan wij naartoe?”. De schrijvers hebben het over geweldige technologische innovatie en de combinatie van elektronica en menselijke hersenen. Wordt dit een maatschappij waar enkelen de groep kunnen domineren via technologie en kapitaal? Of kunnen we dit gebruiken om een betere wereld en samenleving te bouwen?

Wat is uw fijnste herinnering van vorig jaar?

Twee van mijn drie kinderen wonen met hun gezin in Miami en in Montreal. Mijn schoondochters zijn Italiaans en Puerto Ricaans/Amerikaans. Het derde gezin -met Lets/Russische schoondochter- woont in Antwerpen. Wij hebben zes kleinkinderen tussen drie en negen jaar die één gemeenschappelijke taal hebben: Engels.

Vorige zomer hebben wij voor de eerste keer de drie families samen in België gekregen en hebben wij hen Normandië, Bretagne en de Benelux laten ontdekken. Jammer genoeg is de daaruit volgende grote familiereünie van deze zomer in Miami in het water gevallen door corona.

Wat wilde u worden als u klein was?

Ik dweepte met sciencefiction, ruimtevaart en astronomie. Het was de tijd van de eerste ruimtemissies en sciencefiction was bij de jeugd zeer populair. Ik zag mijzelf ruimtevaarder of sterrenkundige worden. Als oudste zoon van een invoerder van elektrische huishoudapparaten, kwam ik in de klassieke humaniora en de faculteit rechten en economie terecht. Dat heeft die jeugddromen in een andere richting geduwd.

Hoe komt u tot rust?

In normale tijden ben ik zeer veel onderweg in Europa en Noord-Amerika. Ik hou ervan lange wandelingen te maken in de steden waar ik logeer en dan leg ik -gedurende 10 tot 20 kilometer- met een zakcamera alles vast wat ik op die wandelingen ontdek. Meestal heb ik vooraf tijd gevonden om mij in de geschiedenis van die steden onder te dompelen om mijn tocht zin te geven.

43

Nelectra neemt het

voor u op

Word lid vanaf â&#x201A;Ź 112 per jaar Meer informatie: www.nelectra.be of 02 550 17 11 Stationlei 78 b 1/1 - 1800 Vilvoorde info@nelectra.be