ElektroVisie 2021 nr 5 -NL by NELECTRA

Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche · Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde · 6 x jaar · 32ste jg · afgiftekantoor 2030 Antwerpen X / P2A9571 − oktober 2021 – 5

IN DEZE EDITIE  Dossier gereedschappen  Holstra kiest voor automatisatie omwille van het gebruiksgemak  Nelectra in gesprek Françoise Chombar over STEM  De Machinerichtlijn: veiligheidseisen voor machines in de Europese Unie

Standard.

gira.be

Dankzij het nieuwe klemmenconcept kan de Gira schakelen jaloezieactuator snel en eenvoudig worden bedraad. Zonder gebruik van een server kunnen meteen omvangrijke scènefuncties en eenvoudige logica’s worden gerealiseerd. De variant Standard biedt de functies die het meest worden gebruikt tegen een concurrerende prijs. Meer en uitgebreidere functies biedt de variant

Komfort.

Gira / Smart Home /

Gira schakelen jaloezieactuator

VIVIANE REFLECTEERT

Einde van de federale covid-fase in zicht? Tijdens het schrijven van dit voorwoord, spreekt de premier de bevolking toe op de covid-persconferentie van het overlegcomité. Een gewoonte die we kennen sedert maart 2020. Het is vrijdagavond, 18u. Nelectra-medewerkers staan paraat om de nieuwigheden aan de leden te communiceren, snel als altijd. Ditmaal is onze sector eveneens betrokken. In de winkels in

Vlaanderen verdwijnt de mondmaskerplicht. Brussel en Wallonië wachten nog even af, gezien de minder goede cijfers. De steden rond Brussel overleggen. Eerder werd ook al voor de installa-

tiesector de generieke gids aangepast. Arbeiders mogen opnieuw samen in de camionette, mits uiteraard het dragen van de mondmaskers. Een hele verademing. Nelectra heeft de afgelopen maanden hard gelobbyd om het ondernemen voor onze bedrijven draaglijker te maken. Maar

uiteraard met het grootste respect voor de gezondheidssituatie van eenieder. Want dat primeert. Zoals het ernaar uitziet, zal het één van de laatste keren zijn dat er een persconferentie van het overlegcomité plaatsvindt. Het einde van de federale covid-fase lijkt in zicht. Hoewel we zeker

niet te snel victorie mogen kraaien en voorzichtigheid geboden blijft met eenvoudige maatregelen, waarover we mijns inziens niet te veel moeten klagen en zagen.

Een ideale gelegenheid dus, om het Nelectra-team eens in de bloemetjes te zetten voor het

werk dat ze tijdens de afgelopen covidtijd hebben gepresteerd. Onze corona FAQ, de snelle

en overduidelijke communicatie aan de leden tijdens weekends na de persconferenties van het overlegcomité, de bijstand voor allerlei vragen rond onduidelijke interpretaties, ons (niet altijd

even zichtbare…) lobbywerk… We kregen gelukkig veel pluimen van leden hiervoor: en of dat deugd doet!

En ons werk gaat verder. In ons tijdschrift ElektroVisie wordt telkens duidelijk hoeveel dossiers

Nelectra opvolgt, om voor haar leden een vinger aan de pols te zijn en hen hierdoor dan ook wat te ontzorgen.

Tijdens de herfstmaanden zitten we aan de onderhandelingstafel met de vakbondsorganisaties

om goede sectorale arbeidsovereenkomsten af te sluiten. We hopen dat nu, meer dan ooit, het gezond verstand zal zegevieren en dat we onze sector aantrekkelijk zullen houden, rekening

houdend met de moeilijke omstandigheden waarin bedrijven en hun personeel het afgelopen anderhalf jaar hebben moeten werken.

Ook vergeten we de energietransitie niet. We blijven hameren op een correcte tariefmethodologie. Want er wordt nog steeds vergeten dat er duizenden gezinnen zijn die niet van een sociaal tarief kunnen genieten en hierdoor de speelbal van politieke

beslissingen zijn. Nelectra vraagt hoogdringend dat de overheid pijnpunten oplijst, oplossingen goed kadert, correcte cijfers geeft en betaalbaarheid evalueert. Doet zij dit niet, dan wordt de energietransitie een loos begrip.

Reageren? Viviane Camphyn Gedelegeerd bestuurder Nelectra viviane.camphyn@nelectra.be

4 I N H O U D

26 8

Françoise Chombar: “STEM is een manier om tot een beter genderevenwicht te komen”

De mens achter Pierre Debatty (SLV)

Versoepeling coronamaatregelen: “Wat als ik een opendeurdag, beurs of ander evenement wil organiseren?”

Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektrosector. ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 8.019 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: het Nationaal Verbond van Zelfstandige Elektriciens en Handelaars in Elektrische Toestellen vzw (afgekort Nelectra), Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde · BE 0410 342 662 RPR Brussel T: 02 550 17 11, info@nelectra.be, www.nelectra.be redactieraad Viviane Camphyn, Eric Claus, Linda Claeys, Fallon Declerck, Pieter Feys, Els Heyrman, Ludo Holemans, Ronny Lannoo, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Denise Weyers, Dirk Van Steenlandt

hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be reclameregie Trevi · Thomas Lannoo Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 360 62 16 thomas.lannoo@trevi-regie.be

reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be

drukkerij Bredero Graphics

verantwoordelijke uitgever Viviane Camphyn Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11

administratie Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17 nadia.vannuffel@nelectra.be Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be

vertaling Akira Translations

cover Pat Verbruggen

De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders. Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever. Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.

Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.

INHOUD

28 3

Slimme huishoudtoestellen: hoever staan de fabrikanten?

Viviane reflecteert Einde van de federale covid-fase in zicht?

6 8

Holstra kiest voor automatisatie omwille van het gebruiksgemak Nelectra informeert 8 10 12 14 15 16 17 18

Hallo Nelectra? Evaluatie van de nieuwe aanvaardingsregels voor ecocheques Uw Nelectra-lidmaatschap: zoveel meer voordelen dan u denkt! Waarom lanceert Nelectra veiligheidsinstructiefiches rond kwartsstof? Nelectra ondersteunt masterproef over IoT-toepassingen en energiebesparing Recupel test het inzetten van AI voor het herkennen van elektronisch afval Nelectra maakt u wegwijs in COOCK CEMS en energiemanagement Vinger aan de pols

19/21 Sectornieuws

20 Beveiliging 20 Hoe worden gedetecteerde incidenten gemeld? 22 New Security en Alia Security Day gaan terug live

23 Professionele gereedschappen: worden ze nog hersteld? 26 Nelectra in gesprek met Françoise Chombar: “STEM is een manier om tot een beter genderevenwicht te komen”

28 Slimme huishoudtoestellen Hoever staan de fabrikanten?

29 Technische info 29 31

De Machinerichtlijn: veiligheidseisen voor machines in de Europese Unie Bekabeling in branddetectie- en brandmeldsystemen: met of zonder functiebehoud?

35 6 vragen aan Pierre Debatty (Managing Director SLV)

6 N E L E C T R A

BEZOEK T HA AR LEDEN

Holstra kiest voor automatisatie Het is net voor het bouwverlof als we deze foto maken in de toonzaal van Holstra te Brugge. Traditiegetrouw is het dan nog erg druk in het bedrijf. “We willen de komende dagen nog 70 projecten afwerken,” vertelt vennoot Rimmert Van Maele. “Gelukkig duurt de uitvoering van een opdracht vaak maar enkele uren. Onze 26 werknemers doen dan ook verschillende opdrachten per dag: van een voorzetrolluik plaatsen bij een particulier tot 40 screens bevestigen in een bejaardentehuis.” De Holstra-ploegen plaatsen jaarlijks 1.000 nieuwe installaties en verzorgen een goede 2.000 serviceopdrachten. “Aan de planning opmaken heb ik dagelijks een vette kluif,” lacht Rimmert Van Maele. Bij de rondleiding in de showroom konden we kennismaken met het uitgebreide assortiment garagepoorten, rolluiken, zonwering, terrasoverkappingen,… Deze kunnen allemaal bediend worden met een app op de smartphone of tablet, want Holstra omarmt resoluut de automatisatie: “Bij ons vind je al jaren geen manuele producten meer. Onze plaatsers zijn techniekers die niet alleen installeren, maar ook de tijd nemen om de bediening van onze producten uit te leggen aan klanten. Dat loopt trouwens erg vlot want de apps zijn bijzonder gebruiksvriendelijk. Automatisatie is het summum van gebruiksgemak. De aanwezigheidssimulatie op momenten dat klanten niet thuis zijn bijvoorbeeld: het bedienen van screens of rolluiken kan probleemloos vanuit de luie stoel aan het zwembad op eender welke vakantiebestemming.” Het verhaal van Holstra is er één van groei om de lokale West-Vlaamse markt zo goed mogelijk te bedienen. Oprichters Nancy Stragier en Filip Holvoet startten hun bedrijf in 1998 te Wevelgem West-Vlaanderen. Tien jaar later breidden ze het bedrijf uit richting Alveringem, waar ze een concullega overnamen. In 2017 kwam Brugge erbij. “Met deze 3 vestigingen kunnen we de hele provincie bedienen”, vertelt Rimmert Van Maele die in 2011 het bedrijf vervoegde. Momenteel is het familiebedrijf in handen van Filip Holvoet en Rimmert Van Maele na het betreurde overlijden van Nancy Stragier een jaar geleden. “Nancy was een drijvende kracht in ons bedrijf en elke dag werken we met het hele team om het bedrijf dat zij mee groot maakte, verder uit te bouwen.”

 Els Heyrman  Pat Verbruggen

NELECTR A BEZOEK T HA AR LEDEN

omwille van het gebruiksgemak

8 N E L E C T R A

INFORMEERT

Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische, sociale, fiscale, …. materies. Hierbij een paar interessante vragen die de voorbije maanden de revue passeerden. Versoepeling coronamaatregelen: wat als ik een opendeurdag, beurs of ander evenement wil organiseren? Wanneer een handelaar gewoon tijdens zijn normale openingsuren een opendeur organiseert en klanten vrij binnen en buiten kunnen lopen, is zoiets niet te beschouwen als een “evenement” en dan gelden de gewone regels voor winkels.

Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseurs:

Sinds 1 oktober 2021 zijn mondmaskers daar niet langer verplicht, noch voor de klanten, noch voor het personeel.

komt tot aan het verdeelbord, moet de EXVB-kabel gescheiden blijven van de andere bekabeling.

Is het op uitnodiging, na de gewone openingsuren of op een andere locatie, dan kan het wel als een evenement beschouwd worden: • Voor kleinere evenementen met minder dan 500 personen (binnen) of 750 (buiten) gelden sinds 1 oktober 2021 geen beperkingen meer, tenzij gemeentebesturen daar anders over beslissen: aanwezigen moeten dus niet automatisch meer mondmaskers dragen of afstand houden. • Grotere evenementen met meer aanwezigen kunnen gebruik maken van het Covid Safe Ticket, waardoor de maatregelen rond maskers en afstand houden ook vervallen. De organisatoren van dergelijke evenementen moeten op voorhand toelating vragen aan de lokale overheid. • Kiest u ervoor om bij een evenement met meer dan 500 personen binnen niet te werken met het Covid Safe Ticket, dan is het dragen van mondmaskers en afstand houden wel verplicht (FD)

2. Bovengrondse plaatsing

Waar moet ik op letten bij de installatie van EXVB-kabels?

Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02/ 550.17.23

Hoe u een kabel mag gebruiken (binnen of buiten, UV-bestendigheid….), kan u terugvinden op de technische fiche ervan. Daarnaast krijgt u meer informatie over de plaatsingswijze van leidingen in het nieuwe AREI: bij de uitwendige invloeden uit Hoofdstuk 2.10 van Boek 1. Voor de EXVB-kabel onderscheiden we twee plaatsingswijzen:

1. Ondergrondse plaatsing

Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02/550.17.14

EXVB Eca is een distributie- en aansluitkabel voor huishoudelijk en industriële ondergrondse laagspanningsinstallaties van 0,5/1kV met versterkte pvc buitenmantel. EXVB Eca mag rechtstreeks in de grond met een extra mechanische bescherming aangelegd worden. Opgepast! Vanaf het punt dat de kabel boven de grond een gebouw (in ruimtes met een normaal brandgevaar.) binnen

Bij de plaatsing moet rekening gehouden worden met de plaatsingswijzen beschreven in Afdeling 2.7.2. van Boek 1 nieuw AREI. We onderscheiden twee plaatsingswijzen: plaatsingswijze “buis” en plaatsingswijze “haak”. Bij de plaatsingswijze bovengronds zal u rekening moeten houden met: • grote temperatuurschommelingen: plaatsing in de open luchttemperaturen, kan de temperatuur schommelen tussen -15°C(vrieskoude) tot +50°C in de zon; • de aanwezigheid van water/waterdamp: bij buizen kan dit makkelijk naar binnen dringen. Condens dat zich in de buis vormt, kan moeilijk naar buiten. Condens in de behuizing rond de kabel moet kunnen verdwijnen (in heel wat vochtige industriële omgevingen met wisselende temperaturen zijn onderaan in de IP54 stopcontacten of schakelaars gaatjes gemaakt om de condens weg te laten vloeien.); • voldoende mechanische bescherming tegen mogelijke impact van voorwerpen (afhankelijk van de plaats: snoeischaar, spade, heggenschaar…); • het vermijden van ongewenste trillingen die tot beschadiging kunnen leiden, bij bevestiging op paaltjes; • het feit dat knaagdieren van sommige isolatiematerialen houden; • zonnestralen: de kabel is uv-bestendig en zal -bovengronds geïnstalleerdblootgesteld worden aan direct zonlicht. Al deze uitwendige invloeden moeten geëvalueerd worden voor de installatie wordt uitgevoerd. Opmerking brandgevaar: EXVB moet apart (niet in bundel of in laag) (Eca) geïnstalleerd worden. De EXVB Eca heeft een brandklasse Eca volgens EN 50575 en moet volgens het AREI enkelvoudig aangelegd worden (niet in bundel of in laag) en enkel in ruimtes met een normaal brandgevaar. (FS)

ADPOK3

ADPO9.45

ADPOD3.36ANGLE

TSBOB TSBO9.45

ADPOB

TSBOD3.36ANGLE

Maak kennis met het TSBO gamma, de nieuwe evolutie in vloergootsystemen. • Capaciteit van 9 modules met schranking van de haakse stekkers • Blokkering van de hoogtehaken tijdens de installatie • Lange levensduur

www.atkore.com/vergokan | VergokanSales@atkore.com

Scan de QR-code en kom meer te weten over het TSBO gamma

10 N E L E C T R A

INFORMEERT

Evaluatie van de nieuwe aanvaardingsregels voor ecocheques Ingevolge de nieuwe Europese energielabels die op 1 maart 2021 van kracht zijn geworden voor vier categorieën elektro-apparaten, gelden sindsdien ook nieuwe regels voor de aankoop van deze toestellen met ecocheques. Voorheen moesten elektrische apparaten minstens een A+-label hebben om met ecocheques aangekocht te kunnen worden, maar in het nieuwe systeem verdwijnen de “plusjes” en werden de A-klassen bewust zoveel mogelijk opengelaten. Het was dus aangewezen om de regelgeving zo snel mogelijk aan te passen om te vermijden dat bepaalde producten ineens niet langer met ecocheques aangekocht zouden kunnen worden.

Op 3 maart 2021 is door de Nationale Arbeidsraad (NAR) een nieuwe cao nr. 98/7 afgesloten betreffende de ecocheques. Die konden volgens de nieuwe regels gebruikt worden voor de aankoop van volgende energiezuinige huishoudelijke elektroapparaten: o Wasmachines en wasdroogcombinaties: vanaf klasse A o Vaatwassers: vanaf klasse C o Koelapparaten: vanaf klasse D o Elektronische displays (tv’s en monitoren): vanaf klasse D

Uitbreiding voor beeldschermen noodzakelijk Van meet af aan signaleerde Nelectra dat de opgelegde voorwaarden voor bepaalde productcategorieën veel te streng waren. In het bijzonder voor de

elektronische displays, waarvoor minstens energielabel D vereist was, waren de nieuwe regels niet realistisch aangezien er op dit moment (zo goed als) géén tv’s en monitoren op de markt te vinden zijn die hieraan voldoen. De meeste beeldschermen komen volgens onze analyse onder label F of G terecht. Dit betekent dat werknemers in de praktijk geen tv meer konden aankopen met hun ecocheques. We konden dan ook afdwingen dat er nog vóór de zomer een evaluatie kwam van de aanvaardingsregels voor de ecocheques in de rubriek "Energievriendelijke elektro”. Nelectra werd als extern expert uitgenodigd om deel te nemen aan de commissievergaderingen die hierover plaatsvonden binnen de NAR en bleef samen met Unizo aandringen op een versoepeling. Medio juli werd dan een nieuwe NAR-cao nr. 98/8 gepubliceerd met aangepaste ecocheques-lijst die van toepassing is sinds 1 september 2021. Voor televisies en beeldschermen moest de NAR constateren dat er thans te geringe gegevens verstrekt werden over het aantal op de Belgische markt gebrachte modellen met klassen A, B, C of D. Rekening houdend met die elementen en om het door de NAR gewenste evenwicht tussen het criterium van de koopkracht en dat van het ecologische karakter, te behouden, werd beslist om voor televisies en beeldschermen klasse E toe te voegen.

Sinds kort ook nieuwe energielabels voor “lichtbronnen”  Van meet af aan signaleerde Nelectra dat de opgelegde voorwaarden

voor elektronische displays veel te streng waren.

Voor lampen (led-lampen, TL-lampen, spaarlampen, gloeilampen,…) worden

NELECTRA INFORMEERT

 Voor lampen worden sinds 1 september 2021 de nieuwe Europese energielabels toegepast, die lopen van A tot G.

Bijgevolg drongen ook hier nieuwe aanvaardingsregels voor ecocheques zich op.

sinds 1 september 2021 de nieuwe Europese energielabels toegepast, die lopen van A tot G. Bijgevolg drongen ook hier nieuwe aanvaardingsregels voor ecocheques zich op. De NAR uitte in dit kader de bezorgdheid dat het Europees energielabel de aankoop moet kunnen stimuleren van ecologisch en energievriendelijk elektro, maar er niet toe mag leiden dat de consument in de praktijk geen echte keuze meer zou hebben wegens het beperkte aantal producten dat in die klasse beschikbaar is en/of het feit dat die producten bijzonder duur zijn. Rekening houdend met al die elementen vindt de NAR dat in de nieuwe lijst, die vanaf 1 september 2021 toepasselijk is, lichtbronnen met een energielabel van klasse A, B, C of D met ecocheques aangekocht kunnen worden. Zoals voor televisies en beeldschermen is de NAR voornemens de rubriek "Energievriendelijke elektro "Lichtbronnen" uiterlijk eind 2021 te herzien, rekening houdend met de ontwikkelingen in verband met het Europees energielabel en de nieuwe concrete constateringen inzake beschikbaarheid en prijzen van die producten binnen elke klasse van de nieuwe schaal. In het bijzonder is het zo dat, indien er blijkbaar een gebrek aan evenwicht is tussen het criterium van de koopkracht en dat van het ecologische karakter, één of meer klassen toegevoegd kunnen worden.

Wat met oude stock en voorraad? Voor de in de handel gebrachte elektro die vóór 1 november 2020 voor de eerste keer te koop werd gesteld, voorziet de Europese regelgeving volgende afwijkingen voor de etikettering: o Wanneer de leverancier zijn activiteiten heeft gestaakt en de handelaar geen nieuw energielabel meer kan krijgen voor producten die vóór 1 november 2020 reeds in voorraad had, mag hij die verder uitverkopen onder het oude energielabel tot 30 november 2021; o Indien na 1 november 2020 geen toestellen van hetzelfde model of gelijkwaardige modellen meer in de handel worden gebracht en indien voor het nieuwe energielabel omwille van verschillende meetmethodes modeltesten zijn vereist, zijn de producenten vrijgesteld van de verplichting om een nieuw energielabel te verstrekken voor producten die vóór 1 november 2020 in de handel werden gebracht. In dat geval mag de handelaar die producten verder uitverkopen onder het oude energielabel tot 30 november 2021. Voor producten "in voorraad" waarop deze afwijkingen van toepassing zijn, blijft de vroegere beoordelingsschaal dus gelden. Dat wil zeggen dat ze nog tot 30 november 2021 aangekocht kunnen worden met ecocheques indien ze minstens over (oud) energielabel klasse A+ beschikken.

Voor lampen is de situatie iets anders. De vóór 1 september 2021 op de markt gebrachte etiketten voor lichtbronnen moeten vervangen worden door aangepaste etiketten, ook wanneer dit op de verpakking gedrukt of eraan bevestigd is, en dit uiterlijk tot 28 februari 2023. Bijgevolg kunnen lichtbronnen, die vóór 1 september 2021 op de markt werden gebracht onder het “oude” Europees energielabel A+ of A++ (hoogste energieklasse voor lichtbronnen in de vroegere schaal), nog tot 28 februari 2023 met ecocheques aangekocht worden.

Wat met andere types elektrotoestellen? Voor de andere producten met het Europees energielabel (airconditioners, kookapparaten, verwarmingsapparaten, …) werd nog geen tijdschema vastgesteld voor de invoering van nieuwe etiketten. Alle andere elektrische apparaten dan de hiervoor in dit artikel besproken categorieën, kunnen voorlopig verder aangekocht worden met ecocheques indien zij beschikken over een “oud” Europees energielabel van klasse A+, A++ of A+++.  Fallon Declerck

12 N E L E C T R A

ONDERSTEUNT

Uw Nelectra-lidmaatschap: zoveel meer voordelen dan u denkt! Als lid van Nelectra geniet u van heel wat voordelen en diensten. Zoals gratis advies en persoonlijke begeleiding door gespecialiseerde adviseurs, u woont de Nelectra infosessies en webinars gratis bij, u leest op de website en in de nieuwsbrieven gebalde en duidelijke informatie over de elektrosector. En Nelectra stelt u ook gratis of aan een voordelig tarief tools ter beschikking. Een overzicht krijgt u op www.nelectra.be in de rubriek Tools en ledenvoordelen. Dit is een greep uit het aanbod:

Webinars Nelectra organiseerde in het verleden tal van online infosessies die u gratis kan herbekijken op de website. U leert bij op het moment dat het u uitkomt.

De veiligheidsinstructiefiches

Juridische Bijstand & online schuldinvordering

Nelectra stelt via een online platform 170 veiligheidsinstructiefiches ter beschikking voor machines en handgereedschappen voor de elektrosector. Bestel via de webshop van Nelectra op www.nelectra.be.

Deze dienstverlening pakt niet-betaalde of maar deels betaalde facturen aan en loopt in samenwerking met gerechtsdeurwaarder Modero en Advocatenkantoor Beelen. U kan ook aan voordeeltarief een beroep doen op de diensten van een advocatenkantoor voor advies en begeleiding.

Bijstand Recupelvergoeding Leg uw afspraak vast met onze Nelectra-adviseur om samen met u na te gaan hoe u de ophaling van de toestellen het best kunt regelen om het vergoedingssysteem zo optimaal mogelijk te benutten.

Korting pictogrammen Leden kunnen via de webshop van Nelectra pictogrammen camerabewaking bestellen aan een zeer aantrekkelijke prijs. Het is ook mogelijk om de pictogrammen te personaliseren volgens de wettelijke verplichtingen.

De risicoanalyse De risicoanalyse die Nelectra ter beschikking stelt is een handige tool die alle stappen bevat om tot een goede analyse over te gaan. Deze tool is gratis voor de leden van Nelectra en ontvangt u op eenvoudig verzoek in de webshop.

Korting bij de bestelling van ecocheques

Het AREI Het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties, omvat de voornaamste wettelijke voorschriften inzake elektrische installaties en werd bij koninklijk besluit ingevoegd op 10 maart 1981. Nelectra-leden kunnen de papieren edities van het AREI aan een voordelig tarief verkrijgen.

Het Top Team spel Met het Top Team Spel maakt u uw bedrijf slagvaardiger. Dit spel doet u nadenken over hoe u en uw medewerkers zo klantgericht mogelijk kunnen samenwerken. Bestel het in de webshop op www.nelectra.be

De tool kostprijsberekening

Geniet van een voordeeltarief op de prestatievergoeding van Ticket EcoCheque van Edenred. Leden ontvangen steeds alle informatie hieromtrent op het moment dat de ecocheques besteld moeten worden.

De online tool kostprijsberekening – exclusief voor de leden van Nelectra - zal u toelaten zowel een loon in regie als de kostprijs van een totaalproject te berekenen. Deze tool is gratis en vindt op www.nelectra.be in de rubriek bedrijfsvoering.

Tal van modelbrieven en –contracten

Korting Syntra

Op de website kan u heel wat modelcontracten en -brieven in de verschillende rubrieken downloaden. Ook over de GDPR zijn tal van modeldocumenten beschikbaar. Op zoek naar een modelcontract en vindt u het niet? Stuur uw vraag naar info@ nelectra.be

Korting op uw bestelling van gebruikersboekjes Via Nelectra kunnen leden beveiligingsondernemingen aan democratische prijzen handige gebruikersboekjes voor alarmsystemen bestellen in de webshop.

Bijstand aanvraag erkenningen Bijstand voor de erkenning inbraakbeveiliging of voor de erkenning openbare werken is volledig gratis voor Nelectra-leden

U volgt bijscholing bij Syntra? Check dan zeker op de website van Nelectra bij welke Syntra-vestigingen u korting geniet.

Vinduwaannemer.be Een website is een online visitekaartje daarnaast is de aanwezigheid op interessante andere websites een plus. Werkt u voor consumenten? Registreer dan zeker op www.vinduwaannemer.be.

Korting Install.jobs Op zoek naar personeel? Install.jobs is een online platform voor technische jobs. Als lid van Nelectra geniet u van een mooie korting.

14 N E L E C T R A

BESCHERMT

Waarom lanceert Nelectra veiligheidsinstructiefiches rond kwartsstof? Binnenkort kan u op de website van Nelectra nieuwe veiligheidsinstructiefiches vinden! Het betreffen fiches die u en uw werknemers moeten beschermen tegen kwartsstof. Deze veiligheidsinstructiefiches spelen een belangrijke rol bij de hiërarchie van de preventiemaatregelen, die nodig is voor het maken van een risicoanalyse. Maar wat is kwartsstof nu eigenlijk? En waarom is dat gevaarlijk? Een introductie… Kwarts is een van de meest voorkomende stoffen op aarde. De best gekende vorm is zand. Zilverzand en bouwzand zijn bijna zuiver kwarts. Ook de meest natuurlijke gesteenten, waaronder veel bouwmaterialen, bevatten kwarts. Voorbeelden zijn: kalkzandsteen, machinale steen, betonsteen, beton, mortel, baksteen, graniet en cellenbeton.

Waarom is preventie nodig? Wanneer er in steenachtige materialen gefreesd, gezaagd, geboord, gepolierd of geslepen wordt en bij het droog opvegen van bouwstof met een borstel, komt inadembare kwartstof vrij: heel fijn stof dat niet of nauwelijks zichtbaar is, want het bestaat uit uiterst fijne kleine onoplosbare stofdeeltjes die bij onvoldoende bescherming diep doordringen in de longen. De gezondheidseffecten van kwartsstof zijn: irritatie van de luchtwegen, longaandoeningen en kwartsstof is kankerverwekkend. Preventiemaatregelen zijn dus absoluut nodig bij het mechanisch bewerken van kwartshoudende bouwmaterialen.

De hiërarchie van de preventiemaatregelen Hierbij de maatregelen die genomen moeten worden om de blootstelling aan kwartsstof te voorkomen of te beperken: 1. Organisatorische maatregelen De werkplek schoon houden. Het stof niet verspreiden. Zorg voor en goede ventilatie.

2. Collectieve maatregelen Materialen nat bewerken en aandacht besteden aan het koelwater. Droog bewerken en aandacht besteden aan de stofafzuiging, zorg ervoor dat de afzuiging goed aansluit op het werkvlak. Zorg voor voldoende ventilatie en maak de werkruimte regelmatig grondig schoon. 3. Persoonlijke beschermingsmaatregelen Meestal blijven persoonlijke ademhalingsbeschermingsmiddelen noodzakelijk. Draag bij voorkeur een stofmasker met een FFP3-filter, ook als een stofafzuiging aanwezig is. Ook de andere risico’s mogen niet uit het oog verloren worden. Denk aan veiligheids-

Preventiemaatregelen zijn absoluut nodig bij het mechanisch bewerken van kwartshoudende bouwmaterialen. schoenen, beschermkledij, werkpak, helm, bril en oordoppen of -kappen, antisliphandschoenen als uit de risicoanalyse blijkt dat deze nodig zijn.. 4. Hygiëne Handen wassen. Eten en drinken afschermen. Vuile werkkledij niet mee naar huis nemen. 5. Opleiding Aangepaste opleiding. Dragen van PBM’s en beschermende kledij. Hygiënische voorschriften. 6. Milieumaatregelen in Vlaanderen Stofemissie naar de omgeving vermijden. Om problemen met kwartstof te voorkomen of op te lossen, is het belangrijk de preventiehiërarchie stappen goed op te volgen en toe te passen. Een goede risicoanalyse en de juiste preventiemaatregelen waarborgen veilig werken. Bestel de veiligheidsinstructiefiches in de webshop op www.nelectra.be  Freddy Steenackers

NELECTRA ONDERSTEUNT

Nelectra ondersteunt masterproef over IoT-toepassingen en energiebesparing Vorig jaar deed studente Margo Eyckerman een beroep op Nelectra ter ondersteuning van haar masterproef “De studie van IoT-toepassingen gericht op energiebesparing in nieuwbouwwoningen”. Als dank kregen wij inzage in de resultaten, waarvan we hier een samenvatting publiceren. Leden die daar interesse in hebben, kunnen de complete resultaten bij Nelectra opvragen. Naast een literatuurstudie en diverse interviews met specialisten, ontwikkelde Margo Eyckerman een enquête en zocht daarvoor zoveel mogelijk relevante deelnemers. Tot dan had zij hoofdzakelijk contact met architecten en de samenwerking met Nelectra zorgde ervoor dat haar masterproef ook input kreeg van elektro-installateurs en ingenieurs. Wij stuurden zelf de enquête uit naar onze leden en Margo Eyckerman verwerkte vervolgens de gegevens in haar Masterproef.

Kennis van IoT Een belangrijk deel van onze installateurs heeft een uitgebreide kennis van de term Internet of Things (32%). Dit wordt aangevuld met installateurs die aangeven over een basiskennis te beschikken (38%). Vergelijken we even met de resultaten bij de architecten, dan zien we daar een minder rooskleurig beeld: daar weet 33% niet

waarvoor de term IoT staat en heeft 37% er wel eens over gehoord, maar beschikt slechts over een beperkte kennis. Slechts 2% van de architecten beschikt over een uitgebreide IoT-kennis.

Hoeveel respondenten werken met IoT? Vervolgens werd gevraagd naar de effectieve implementatie van Internet of Things. Maar liefst 32% van de installateurs is actief bezig met het inzetten van IoT toepassingen. Bijna 9% is volop aan het omschakelen naar IoT toepassingen en bijna de helft van de respondenten geeft aan sporadisch met IoT te werken als het project er zich toe leent of als de klant erom vraagt. Als we even gaan kijken bij de architecten dan zien we opnieuw totaal andere cijfers: slechts 2% is actief bezig met het inzetten van IoT toepassingen en bijna 47% is er totaal niet mee bezig. De helft van de ondervraagde architecten werkt er sporadisch mee. Er zijn wel behoorlijk wat architecten die aangeven in de toekomst te willen werken met IoT: 36% omdat er veel mogelijkheden zijn op het gebied van energie-efficiëntie en 7% omdat zij meer vragen krijgen van klanten. Toch is er nog 27% die er de voordelen niet van inziet. Installateurs zien -in kleine en grote mate- een toenemende vraag naar IoT de afgelopen jaren. Dit in tegenstelling tot de architecten, waar bijna 50,00% de helft46,72% geen verschil merkt ten opzichte van 45,00% 40,00% een paar jaar geleden. 35,00% 30,00%

23,58%

20,00% 1 5,00% 1 0,00%

2,18% het 1,75% 5,00% Gevraagd naar de redenen waarom 0,00% Helemaal niet Sporadisch, en Sporadisch, als geen Wij zijn volop -beperkteaantal installateurs IoT We zijn actief enkel op vraag het project er bezig met de bezig met het van de kl ant

zich toe l eent

In ons bedrijf zijn we bezig met IoT 50,00%

45,00%

40,00%

23,58%

25,00%

20,00% 1 5,00%

1 5,00% 2,18%

5,00% Helemaal niet

1,75%

Sporadisch, en Sporadisch, als Wij zijn volop We zijn actief enkel op vraag het project er bezig met de bezig met het van de kl ant zich toe l eent overschakeling inzetten van IoT toepassingen naar IoT toepassingen

50,00% 45,00% 40,00% 35,00%

11,76%

1 0,00%

35,29%

32,35%

11,76%

8,82%

5,00% 0,00%

En de toekomst? Tot slot werd ook gevraagd naar de intenties voor de toekomst: denkt u in de toekomst meer in te zetten op IoT met het oog op energiebesparing? Daarop antwoordde 54% van de installateurs en 40% van de architecten positief.

32,35%

25,00%

20,00%

0,00%

35,29%

30,00%

25,76%

In de enquête kregen de respondenten ook de kans om te specifiëren waarom ze IoT inzetten in woningbouw en waarom hun klanten ervoor kiezen. Uiteraard scoren zowel comfort als energiebesparing daar hoog. Opvallend: voor de klanten is kostenbesparing een belangrijke reden om IoT te implementeren in hun installatie. Er zijn uiteraard verschillende manieren om energie te besparen in een nieuwbouw. Zowel bij architecten als bij installateurs is het topantwoord daarbij ‘inzetten op duurzame energiebronnen zoals zonnepanelen, zonneboiler, warmtepompen’. Op 2 staat bij installateurs domotica en bij architecten ‘optimaal ontwerpen van de kenmerken van het gebouw (vorm, isolatie, oriëntatie…)’. Een kwart van de installateurs zet IoT in voor het realiseren van energiebesparing, tegenover slechts 4% van de architecten.

 Linda Claeys

35,00%

35,00% 30,00%

overschakeling inzetten van IoT naar IoT toepassingen toepassingen

50,00%

46,72%

45,00%

Het belang van energiebesparing

25,76%

Waarom wordt IoT niet ingezet? 25,00%

inzetten bij hun projecten, wordt als hoofdreden aangegeven dat klanten er niet om vragen. Daarnaast wijzen een aantal installateurs erop dat er toch nog te veel gebreken en/of onzekerheden zijn. Ook bij de architecten zijn deze twee redenen belangrijk (respectievelijk 40% en 4%). Aanvullend geeft bijna een derde aan dat ze te weinig kennis en ervaring in de materie hebben.

Helemaal niet

Dankzij een hernieuwde samenwerking met het Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV) zal Nelectra mogelijke actiepunten bespreken zodat architecten en installateurs dichter naar elkaar toegroeien. Een win-win voor beide partijen!

16 N E L E C T R A

INFORMEERT

Recupel test het inzetten van AI voor het herkennen van elektronisch afval Vanuit het besef dat de e-waste stroom steeds groter en diverser wordt, startte Recupel een drietal jaar geleden -in samenwerking met imec/IDLab en Innoviris- met een AI onderzoeks- en ontwikkelingsproject. Dit was er vooral op gericht om te onderzoeken in welke mate Artificiële Intelligentie (AI) kan ingezet worden bij het herkennen van het soort elektronische toestellen dat Recupel te verwerken krijgt. In april werd het project afgerond. Project manager Brecht De Volder en CEO Eric Dewaet vertelden ons meer. Recupel staat al sinds 2001 in voor de inzameling en verwerking van elektrische en elektronische apparaten. Eén van de vele taken daarbij is het monitoren van het soort toestellen dat ingezameld wordt, om daaraan dan de correcte vergoeding te kunnen koppelen. De leden van Recupel (fabrikanten en invoerders) betalen immers een Recupel-bijdrage per toestel dat ze op de Belgische markt brengen en die moet zoveel mogelijk in verhouding zijn tot de werkelijke kost voor het inzamelen en recycleren van dat toestel. Al jarenlang wordt daarvoor een manuele sampling gedaan bij twee maatwerkbedrijven, maar Recupel ging op zoek naar een snellere, diepgaander manier om inzicht te verwerven in de ingezamelde toestellen.

Sneller en fijner Het testproject was er dus op gericht om het sampling proces te automatiseren en te testen of toestellen via artificiële intelligentie herkend konden worden. Daarnaast werd ook onderzocht of een verfijnde herkenning mogelijk is. Op die manier zou men niet alleen weten hoeveel toestellen uit de domeinen koeling, keuken, ICT, audiovisueel… bij Recupel binnenkomen, maar zou men ook veel specifieker kunnen detecteren hoeveel blenders, koffiezetters, radio’s, computers, wasmachines en vele andere er ingezameld worden. En misschien is een volgende stap zelfs mogelijk? Merkherkenning bijvoorbeeld. Of nog verder: “Eigenlijk zou het heel interessant zijn om te weten waar vervuilende stoffen in steken èn waar er

waardevolle en herbruikbare grondstoffen in verwerkt zitten,” vertelt Eric Dewaet. “Cruciale informatie om van recyclage een opportuniteit in de circulaire economie te maken.”

Optimaliseren via meer data Het project zelf bestond uit twee verschillende opstellingen in 2 maatwerkbedrijven. De ene semi-automatisch, de andere volledig automatisch. Via het wegen van de toestellen en het nemen van foto’s werden er in de loop van 2019 en 2020 duizenden toestellen gecatalogeerd en aan het algoritme gevoed. “Hoe meer data het algoritme gevoed krijgt, hoe optimaler het zal werken,” vertelt Brecht De Volder. “Met dit proefproject zijn we bezig sinds 2019 en wordt elke sample ook nog door een persoon gecontroleerd. Op termijn zou het de bedoeling zijn dat het algoritme helemaal onafhankelijk herkent welk toestel er op de band of op het platform geplaatst wordt. Bij toestellen die vaak voorkomen, lukt

dat momenteel al zeer goed. Bij minder frequente toestellen zal het wat langer duren vooraleer het algoritme met een lagere foutmarge kan gaan werken.” Momenteel worden reeds 116 toestellen ondersteund door het algoritme. Dat is 85% van de gesamplede data. De overige 15% betreffen minder frequent voorkomende producten.

Wordt vervolgd Recupel heeft nu de experimentele fase afgerond van dit AI-project. “We hebben hier veel uit geleerd,” vertelt Eric Dewaet. “Maar uiteraard moet de accuraatheid verder omhoog. Daarnaast werken we uit hoe we AI kunnen implementeren in de flow van onze afvalverwerking.” En ondertussen blijven de twee maatwerkbedrijven verder samplen, ondersteunt door de Artificiële Intelligentie van de bestaande opstellingen.  Linda Claeys

NELECTRA INVITEERT

Nelectra maakt u wegwijs in COOCK CEMS en energiemanagement Op woensdag 1 december organiseert Nelectra een informatienamiddag rond COOCK CEMS, het project van de sectorfederaties in samenwerking met het kenniscentrum Volta dat meer inzicht wil bieden in Energy Management Systems. Rond dit prestigieuze project gesteund door Vlaio, kon u al diverse artikels lezen in ElektroVisie. Nog meer informatie krijgt u op onze informatienamiddag in Technopolis Mechelen, waarop zowel Nelectra-leden als nietleden welkom zijn.

De snel wijzigende energiemarkt, het capaciteitstarief, de digitale meter, de terugdraaiende teller… Elektroinstallateurs krijgen steeds meer vragen over energiemanagement. Om u als installateur te helpen met het begrijpen van deze materie startten de sectorale organisaties vorig jaar met de uitwerking van een 3-jarig gesubsidieerd project, onder de naam “COOCK CEMS”. Het doel? De elektrotechnische sector meer inzicht verschaffen in deze materie.

Waarvoor staat COOCK CEMS? COOCK staat voor “Collectief Onderzoek & Ontwikkeling en Collectieve Kennisverspreiding” en CEMS voor “Customer Energy Management Systems”. In een notendop spreken we dus over systemen bestaande uit componenten die met mekaar, de digitale meter en allerlei aanbieders van energiediensten communiceren om het energieverbruik te monitoren of volledig te beheren. U kent wellicht de afkorting HEMS: Home Energy Management Systems. Met het gesubsidieerde COOCK project richten we ons ook op de kmo als eindgebruiker vandaar dat we spreken over CEMS, dat breder gaat dan HEMS. Voor Nelectra wordt het CEMS-project opgevolgd door onze voorzitter Dirk Van Steenlandt, technisch adviseur Freddy Steenackers, erevoorzitter Eric Claus en onze bestuursleden Filip Verscheure en Pieter Feys.

Wat is het doel van dit event? Met dit event wil Nelectra de elektroinstallateur informeren, handvaten aanreiken, inzichten verschaffen en de diverse technische mogelijkheden tonen in de complexe materie van de energiemanagementsystemen. En op die manier het COOCK CEMS project verder ondersteunen. Inhoudelijk mikt deze Nelectrainformatienamiddag op de uitwerking van een concrete case, teneinde de diverse aspecten van energy management zo bevattelijk mogelijk uit te leggen. Een persoonlijke uitnodiging valt binnenkort in uw brievenbus en we houden u verder ook op de hoogte op onze website www.nelectra.be (doorklikken naar: infosessies en vorming).  Linda Claeys

18 N E L E C T R A

INFORMEERT

Vinger aan de pols Controle op uitbetaalde coronasteun wordt gevoelig opgedreven Sinds maart 2020 zijn heel wat ondernemers gehinderd door de maatregelen ter bestrijding van het coronavirus. De Vlaamse Regering heeft snel geschakeld en voor bescherming gezorgd. In eerste instantie met de hinderpremie, een forfaitaire steun voor alle ondernemers die verplicht gesloten waren. Die steun werd snel uitbetaald om ondernemers niet in financiële problemen te brengen. Geleidelijk werd overgeschakeld naar een bescherming op basis van omzetverlies. Ondertussen werden in totaal al bijna 560.000 dossiers voor bescherming uitbetaald, goed voor € 2,4 miljard ten behoeve van ongeveer 193.000 ondernemers over alle sectoren heen. Al deze dossiers worden onderworpen aan een controle. VLAIO schakelt daarvoor de komende twee jaar 15 extra inspecteurs in. Dat is een verdubbeling. De controle gebeurt in verschillende stappen. Op alle dossiers wordt een risicoanalyse uitgevoerd. De dossiers die meerdere of hogere risico’s vertonen worden aan een extra controle onderworpen. In totaal werden voor de zomer al 13.898 dossiers gecontroleerd na risicoanalyse. Iets meer dan de helft blijkt fouten te bevatten. € 78 miljoen werd teruggevorderd en al € 38 miljoen euro terugbetaald. Bovendien zullen ondernemingen die via bewust onjuiste verklaringen of foutieve informatie steun trachten te bekomen, voortaan ook voor een periode van 5 jaar van alle VLAIO-steun uitgesloten worden. Met deze maatregel wil de Vlaamse Regering misbruik voorkomen en onbetrouwbare aanvragers weren.

maakten we ook werk van een gemeenschappelijke patronale eisenbundel. Nelectra behartigt binnen het paritair comité 149.01 voor de elektriciens uw belangen als werkgever! Op basis van de vooropgestelde kalender met verschillende onderhandelingsronden op 29 september, 12 oktober en 27 oktober, wordt een sectoraal akkoord voor de periode 2021-2022 pas eind november 2021 verwacht. Wat met loonsverhoging of coronapremie? Zoals eerder aangeraden in onze ledenmails en in het vorig nummer van ElektroVisie, kunt u als werkgever best afwachten tot wanneer in uw paritair comité een akkoord is gesloten over de concrete invulling van de loonnorm van maximaal 0,4% en de modaliteiten om de coronapremie (in de vorm van maximaal 500 euro aan consumptiecheques) toe te kennen. U kan uw werknemers indien u dat wenst eventueel wel al meedelen dat u bereid bent om iets te geven, doch de regels afwacht die de sectoren (PsC 149.01 voor uw arbeiders-elektriciens en PC200 voor uw bedienden) hieromtrent nog moeten vastleggen. De consumptiecheques bestellen kan immers toch nog tot eind dit jaar.

Generieke Gids eindelijk aangepast i.v.m. vervoer

Sectorale onderhandelingen PSC 149.01 van start gegaan

Gelet op de versoepelingen van de coronamaatregelen in diverse domeinen van de samenleving, was de strenge regeling in de Generieke Gids inzake collectief vervoer van werknemers niet langer houdbaar. Het was immers onmogelijk uit te leggen dat werknemers sinds september in hun vrije tijd zonder enige beperkingen of regels indoor evenementen kunnen bijwonen met maximum 200 aanwezigen (en sinds oktober zelfs tot 500 aanwezigen), maar tijdens hun werk niet samen met enkele collega’s naar een werf zouden mogen rijden in één camionette mits het dragen van mondmaskers.

Traditiegetrouw onderhandelen vakbonden en werkgevers om de twee jaar een nieuw akkoord over de sectorale arbeids- en loonvoorwaarden en dit binnen de krijtlijnen die op interprofessioneel niveau werden vastgelegd. In tegenstelling tot andere jaren, waar het sectorakkoord meestal vlak vóór de zomer al wordt afgesloten, konden de onderhandelingen binnen PsC 149.01 nu pas op dinsdag 14 september 2021 opgestart worden. Dit gebeurde met de neerlegging van de wederzijdse eisenbundels. De vakbonden lichtten hun gemeenschappelijk syndicale eisenbundel toe. Met de verschillende werkgeversfederaties

Nelectra drong dan ook al enige tijd aan op een versoepeling van de Generieke Gids inzake gemeenschappelijk vervoer. Na moeizame onderhandelingen binnen de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk, is er uiteindelijk een akkoord hieromtrent gevonden tussen de sociale partners (werkgevers- en werknemersorganisaties). Op 10 september 2021 verscheen de aangepaste versie van de Generieke Gids om de verspreiding van COVID-19 op het werk tegen te gaan (versie september 2021) met als belangrijkste wijziging de nieuwe regeling voor collectief vervoer:

SECTORNIEUWS

Nelectra werkgroep installatie bezoekt Energyville

“Het door de werkgever georganiseerd gemeenschappelijk vervoer is aanvaardbaar indien men het organiseert zodanig dat het risico op besmetting geringer is dan wanneer de werknemers zich met openbaar vervoer naar het werk zouden begeven. In elk geval is een mondmasker verplicht, en dient de toevoer van verse lucht te worden verzekerd. Men houdt zoveel mogelijk afstand van elkaar, ook bij het in- en uitstappen. Men werkt daarom best met vaste plaatsen. Men geeft ook bijzondere aandacht aan de hygiëne binnen de voertuigen.” Sindsdien is het opnieuw officieel toegelaten om met meerdere werknemers samen in de camionette te zitten, zonder dat de afstand van 1,5 meter daarbij strikt dient te worden bewaard, mits het dragen van mondmaskers. Het is niet langer verplicht om het aantal personen te beperken en/of flexibele afscheidingen te voorzien. Intussen worden binnen de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk verder gesprekken gevoerd over de toekomst van de Generieke Gids, om die helemaal in lijn te brengen en houden met de algemeen geldende voorschriften. Nelectra-leden worden verder op de hoogte gehouden over eventuele toekomstige wijzigingen via onze e-nieuwsbrieven.

uitbreiding van bestaande en nieuwe installaties. Daarom werd een assortiment samengesteld zodat de klant steeds de juiste maat terugvindt om buizen te bevestigen. De buisklemmen zijn beschikbaar in diameters van 13 mm tot 510 mm en zijn te verkrijgen in elektrolytisch verzinkt, hot-dip en roestvast staal. Het productassortiment wordt gekenmerkt door een eenvoudige montage. Dit zorgt voor een aanzienlijke tijdswinst op de werf.

Getec viert 20ste verjaardag

Eind augustus organiseerde de werkgroep installatie van Nelectra haar jaarlijkse uitstap. De werkgroepleden brachten een bezoek aan Energyville te Genk, dé hotspot voor wetenschap, technologie en ondernemerschap en kregen daarmee toegang tot de slimme wereld van vandaag en morgen. De deelnemende leden kregen een aantal interessante voordrachten en brachten een bezoek aan de verschillende labo’s om zo inzicht te verwerven in de kerndomeinen van Energyville: energietransitie, slimme maakindustrie en smart city applicaties. In het Thermo-technische labo konden ze trouwens de testinstallatie van Nelectra-lid Europ Electric ontdekken. Zaakvoerder Jan Dirix wil er via die installatie voor zorgen dat ontwikkelingsmaatschappijen, systeeminstallateurs, ontwikkelaars van besturingssystemen en consumentenorganisaties hun applicaties kunnen testen en monitoren.

Atkore Vergokan lanceert nieuw assortiment buisklemmen

Bij Atkore Vergokan krijgt men geregeld de vraag naar buisklemmen voor de

Feest bij Getec! Midden september vierde deze Sint-Niklase onderneming haar 20ste verjaardag met een groot feest. Getec is actief in elektrotechnische installaties, koper- en glasvezelnetwerken, inbraak- en brandbeveiliging, audiovisuele installaties, toegangscontrole, automatisatie en domotica, camerabewaking en parlo- en videofonie. Wij feliciteren zaakvoerder Peter Goovaerts en zijn medewerkers met dit jubileum en maken van de gelegenheid gebruik om hem ook te danken voor zijn engagement bij Nelectra. Hij is namelijk al jarenlang actief in onze ‘werkgroep installatie’ en in onze ‘provinciale werkgroep Oost-Vlaanderen’.

20 B E V E I L I G I N G

Hoe worden gedetecteerde incidenten door gemeld? De effectiviteit van een alarmsysteem is er hoofdzakelijk op gebaseerd om de tijd - nodig om ter plaatse te komen bij een detectie - zo kort mogelijk te houden. Zowel de gebruiker als de hulpdiensten hebben er alle baat bij om snel na de binnendringing verwittigd te worden. De zwakke schakels in een conceptuele benadering van de inbraakrisico’s zijn de transmissietijd die verloopt tussen detectie en melding, naast de aanrijtijd naar het pand waar het systeem in functie is. In bepaalde casussen werd trouwens al vastgesteld dat criminelen opzettelijk alarmen genereren om te kijken hoeveel beweegruimte ze hebben tot er iemand ter plaatse is. Meer nog: soms wordt herhaaldelijk een vals alarm veroorzaakt, zodat de eigenaar of verantwoordelijke het beu wordt om zich te verplaatsen en daarom het systeem buiten werking stelt. Uit statistische gegevens blijkt dat het volledige inbraakscenario gemiddeld weinig tijd in beslag neemt. Tijd speelt dus een belangrijke rol.

Verschillende meldingen Het attenderen van de omgeving op het incident gebeurt onder meer door de werking van een sirene eventueel gekoppeld aan een buitenlicht dat voor zichtbaarheid vanop de openbare weg moet zorgen. Aanvullend -of zelfs los daarvan- wordt een doormelding aangeraden. Het meldsysteem kan gebruik maken van diverse communicatiemiddelen. Van zodra een persoon die zich buiten het beveiligde onroerend goed bevindt, op de hoogte wordt gebracht van het alarmsignaal, is er al sprake van een wettelijk gereglementeerde tool. Wordt het alarmsignaal doorgegeven aan de politiediensten of aan het noodnummer, spreekt men over een alarmmelding. In alle andere gevallen blijft het bij een verwittiging: aan de private alarmcentrale, aan een persoon zoals de gebruiker of contactpersoon, ….

Meldingen Een alarm mag slechts gemeld worden indien het signaal het gevolg is van een ongeoorloofde binnendringing of een poging daartoe en nadat er een verificatie is gebeurd door de ontvanger van het sein. Dit wordt wettelijk bepaald, hetzij door een menselijke tussenkomst, hetzij

door een technische ingreep zoals een dubbele opeenvolgende detectie. Indien dit nazicht niet heeft plaatsgevonden, kunnen de politiediensten dergelijke ongecontroleerde oproepen op een lagere prioriteitenlijst zetten. Het doorgeven van het meldalarm gebeurt telefonisch en in reële tijd via een gesprek. Een vooraf opgenomen tekst via geautomatiseerde dragers is uit den boze. In de beginjaren van de alarmsystemen werd veelvuldig gebruik gemaakt van een bandopname waarin opgeroepen werd om tussenbeide te komen.

Communicatiemiddelen Bij het ontwerpen van beveiligingsconcepten speelt de keuze van het aan te wenden communicatiemiddel dus een cruciale rol. Criminelen zijn hiervan op de hoogte. Niet zelden worden, voorafgaand aan de eigenlijke inbraak, de telefoonlijnen en ander verbindingsapparatuur opzettelijk gesaboteerd. Industriezones, kmo’s en administratieve complexen zijn op bepaalde tijdstippen verlaten. In de omgeving is er dan weinig of geen sociale controle. Maar ook private woningen zijn niet het hele jaar door bewoond. Ideale momenten om de slag te slaan. De installateur moet dan ook aandacht besteden aan een immer gewaarborgde werking van verbindingslijnen met de buitenwereld: de primaire verbinding kan analoog of via een internetverbinding zijn. Bij high risk concepten moet voorzien worden in een secundaire of zelfs tertiaire verbinding. Onrechtstreeks verplicht de wet dit trouwens: de ondernemingen voor alarmsystemen zijn verantwoordelijk voor de correcte werking van het inbraakalarmsysteem. Dit houdt onder meer in dat het systeem enkel effectieve alarmen mag genereren. Wanneer de primaire aansluiting door sabotage of hacking zou onderbroken worden, is het van kapitaal belang dat er een garantie is dat het alarmsignaal kan doorgaan. De redundantie-eigenschap van een systeem houdt in dat bepaalde onderdelen (dubbel, of nog vaker) aanwezig zijn, zodat het

SECTORNIEUWS

geheel goed blijft functioneren wanneer een component uitvalt. De ontdubbeling van de verbinding kan op een aantal manieren voorzien worden: een afzonderlijke antenne op de juiste plaats geïnstalleerd, abonnementen met verschillende providers, afzonderlijke cloud…

Cebeo neemt Lumatec & InnoVent over

Van SIM naar eSIM? Het gebruik van een GPRS-module (General Packet Radio Service) of SIM-kaart is al geruime tijd het nieuwe “normaal” en werkt in sé via het GSMnetwerk. Het voorzien van een back-up is wel een noodzaak. Reden waarom de aansluitingen met bewakingscentrales slechts aanvaard worden mits deze voorzieningen aanwezig zijn. De verzekeringsmaatschappijen zijn trouwens eisende partij. De GPRS-module wordt normaal gezien gevoed via de batterij van het alarmsysteem waardoor deze ook blijft werken bij een elektriciteitsuitval. Recentelijk zijn er -voornamelijk op de home market- modellen te vinden waarbij de eSIM ingebouwd is in de draadloze pakketten. De eSIM of embedded-SIM is een digitale simkaart die reeds geïntegreerd is en exact dezelfde functies biedt als de huidige fysieke simkaart. Doordat deze reeds voorzien is in het toestel, is er geen fysieke kaart meer nodig om het abonnement te activeren. Dit gebeurt door de QR code, die vermeld staat op een fysieke voucher, te scannen. Deze vereenvoudigde systemen kunnen sneller geïnstalleerd worden. Ook voor doe-het-zelvers wordt dit aanbod aantrekkelijk. Bij de meer professionele systemen worden soms nog afzonderlijke SIM kaarten geleverd. Zowel de klant als de installateur kunnen opteren om de relatie met de provider(s) aan te gaan. Wat zijn gevolg zal hebben voor de betaling van het desbetreffend abonnement. Deze keuze moet duidelijk omgeschreven worden in de desbetreffende contracten, omdat het hier terugkerende kosten voor een langere periode betreft. Bij de eSIM zou dat tot discussie kunnen leiden. Als de klant het systeem in zijn geheel aankoopt, wordt hij principieel eigenaar van alle componenten ervan. Transparantie in de afspraken moet toekomstige conflicten vermijden.  Alain Collier ALCOncept

Cebeo kondigde aan dat het vanaf 1 november 2021 de elektrische distributieactiviteit van Lumatec & InnoVent gevestigd in Ieper zal overnemen. De distributieactiviteit van Lumatec & InnoVent is goed voor een jaaromzet van ongeveer 7 miljoen euro. Alle 10 medewerkers van Lumatec & InnoVent treden in dienst bij Cebeo. Deze acquisitie past in de groeistrategie van Cebeo als marktleider in de distributie van elektrotechniek in België. Dankzij dit nieuwe filiaal in Ieper breidt Cebeo zijn aanwezigheid in de provincie West-Vlaanderen uit tot negen verkoopfilialen, wat zal zorgen voor een verhoogde klantennabijheid. Op de foto zien we Luc Markey en Lieve Capoen, zaakvoerders van Lumatec, het contract ondertekenen.

Niko brengt speelse collectie schakelaars uit

Onlangs introduceerde Niko een speelse collectie schakelaars in samenwerking met Studio 100. Met deze nieuwe collectie lanceert Niko twaalf varianten van de witte schakelaar uit de Niko Intense reeks, die zijn bedrukt met afbeeldingen van iconische Studio 100 kinderhelden. Wat denk je van Bumba die zijn beste vriendje Bumbalu de loef afsteekt in een

loopwedstrijd, Samson die zich uitleeft met een bal of de liefdevolle Maya de Bij? U kan gemakkelijk de afwerking van de bestaande schakelaar vervangen door een Niko Intense white schakelaar uit deze collectie. De Niko x Studio 100 schakelaars zijn beschikbaar in drie varianten, telkens als enkelvoudige schakelaar, dimschakelaar voor het Hue systeem of als geconnecteerde schakelaar voor Niko Home Control.

Knowhow van PV CYCLE wordt ingezet op Japanse markt PV CYCLE en de Akita Prefectural Resources Technology Development Organization (Akita PRTDO) kondigden eind juni de oprichting aan van PV CYCLE Japan aan. Deze zal instaan voor het collectieve beheer van afgedankte fotovoltaïsche panelen, die een duurzaam concept introduceert voor het beheer van fotovoltaïsche panelen aan het einde van de levensduur in Japan. “Vandaag de dag is de knowhow en de veertien jaar ervaring van PV CYCLE in het inzamelen en behandelen van afgedankte PV-panelen een belangrijke troef in het aanpakken van de milieuuitdagingen van PV-panelenafval in Japan, dat momenteel bijna 67 GW heeft geïnstalleerd", aldus Jan Clyncke, CEO van PV CYCLE.

22 B E U R S

New Security en Alia Security Day gaan terug live! Vorig jaar moest de Alia Security Day noodgedwongen afgelast worden, maar dit jaar maakt de Belgische beroepsvereniging van elektronische beveiliging dat ruimschoots goed: eerder dit jaar was er een virtueel event en dit najaar volgt er nu een ‘echte’ Security Day tijdens de New Security beurs. Wij vroegen naar de concrete plannen aan de nieuwe secretaris-generaal, Patrick Van Liempt.

Praktische info

Patrick Van Liempt werd op 1 juni 2021 de nieuwe secretaris-generaal bij Alia Security. Hij is al lang een geëngageerd persoon in de beveiligingssector. Zo was hij voorzitter van de groep communicatie en ook een vaak geziene gast in talrijke werkgroepen. “De bedoeling van de Security Day by Alia Security is om jaarlijks een bijeenkomst te organiseren, waarbij innovatieve, relevante informatie aangereikt wordt aan zowel installateurs als stakeholders zoals besturen, adviesbureaus, preventie-adviseurs, politie, brandweer, overheid….,” steekt hij van wal. “Via diverse sprekers komen actuele thema's aan bod: nieuwe technologieën, veiligheid, normen en wetgeving.”

Security @ your service Eerder dit jaar vond een virtueel event plaats rond het thema ‘Cybersecurity’. “Nu plannen we ons event rond het thema Security@your service,” licht Patrick Van Liempt verder toe. “Tijdens de lezingen gaat men dieper in op de evolutie van de beveiligingsmarkt. Het beroep van de installateur in elektronische beveiliging zit immers in een stroomversnelling: nieuwe producten en technologieën volgen elkaar steeds sneller op. Artificiële intelligentie, cyberaanvallen, wetgeving,

opleiding, business model... Voeg daarbij de veranderde consumentenmarkt en we stellen ons terecht de vraag: hoe blijven we bij en vermijden we de eventuele valkuilen? Op deze nieuwe editie van de Alia Security Day houden wij de vinger aan de pols.”

New Security beurs De Alia Security Day vindt plaats op de eerste dag van de beurs New Security. Deze jaarlijkse beurs is een niet te missen afspraak voor iedereen die actief is in de securitysector. Op 9 september ging de bezoekersregistratie van start en tot grote tevredenheid van de organisator, FCO Media, was er meteen sprake van een massale registratie. “Het is duidelijk dat er nood is aan een vakevenement na een lange stilte wegens covid,” stelt Filip Cossement van FCO Media vast. “We bieden dan ook een complete vakbeurs met kwalitatieve exposanten, boeiende lezingen en een sfeervolle beursvloer. Bovendien leggen we ook de nadruk op persoonlijke veiligheid: New Security wordt volledig volgens het Covid Safe Ticket georganiseerd.”  Linda Claeys

Waar? Brabanthal Leuven

Wanneer? • New Security o Woensdag 17 november van 10u tot 21u o Donderdag 18 november van 10u tot 18u • Alia Security Day: woensdag 17 november van 9.30u tot 12.30u

Hoe inschrijven? Inschrijven is verplicht en kan gratis via www.newsecurity.be

 Patrick Van Liempt: “Alia Security day werkt dit jaar rond het thema Security@your

service, met lezingen die dieper ingaan op de evolutie van de beveiligingsmarkt.”

GEREEDSCHAPPEN

Worden professionele gereedschappen nog hersteld? Als installateur hebt u ongetwijfeld een aantal -al dan niet snoerloze- elektrische gereedschappen in uw koffer zitten. Vaak zijn dat dure toestellen. Maar worden die nog hersteld? En hoe lang zijn wisselstukken beschikbaar? En hoe zit het met de batterijen? Hoe lang worden die aangeboden? Wij vroegen een aantal fabrikanten naar hun politiek ter zake, maar vonden weinigen bereid om onze vragen te beantwoorden. Gelukkig wilde Makita ons te woord staan en kon de gespecialiseerde groothandel Lecot wat meer vertellen. “Professionele machines worden zeker nog hersteld,” steekt Tom Van Biervliet, product manager machines en accessoires bij Lecot van wal. “Uiteraard wel in functie van de economische balans: is de herstelling duurder dan de restwaarde van het toestel of dan een nieuw toestel? Soms zijn er ook technische redenen om niet te repareren: niet meer herstelbaar, wisselstukken niet meer verkrijgbaar….” Bij Makita krijgen we de bevestiging dat gereedschappen nog hersteld worden. Peter Bossens, product assistant bij Makita: “Uiteraard wordt er nog hersteld. Het is in dat verband wel belangrijk te kiezen voor een betrouwbaar merk. Liefst met een eigen hersteldienst in België. Bij Makita herstellen wij bijna alle machines in onze eigen atelier, ook oudere modellen. Als de herstelling van een oudere machine te duur zou uitvallen, wordt uiteraard met de klant overlegd en kan soms aan gunstige voorwaarden een nieuw toestel aangekocht worden.”

Beschikbaarheid reserveonderdelen? Rijst de vraag: hoe lang blijven reserveonderdelen beschikbaar? Wat is een redelijke termijn? Zijn er wettelijke bepalingen? “Voor zo ver wij weten zijn er geen strikt wettelijke bepalingen van toepassing op deze categorie van toestellen, zoals die er bijvoorbeeld wel zijn voor witgoed,” stelt Tom Van Biervliet. “De termijn kan daarom verschillen van producent tot producent, maar in het professionele gamma zien we dat wisselstukken blijven geleverd worden tussen 7 en 10 jaar na het einde van de productie van een toestel.” Bij Makita is de termijn afhankelijk van het toestel: “In principe blijven reserveonderdelen 7 jaar beschikbaar. Voor sommige courante machines kan dat langer zijn.”

Snoerloos? Snoerloze toestellen zijn al heel lang populair bij de consument. Maar worden ze ook in professionele omstandigheden gebruikt? “Ze worden zonder twijfel steeds populairder,” klinkt het bij Peter Bossens. “Dankzij de nieuwste accutechnologie kunnen ook machines die veel vermogen vergen -zoals doorslijpers- nu ook in

een accu-uitvoering uitgebracht worden, zonder dat ze moeten onderdoen voor een versie op netstroom of brandstof.” Ook bij Lecot ziet men een groeiende populariteit dankzij de flexibiliteit en het grote aantal beschikbare toestellen. “Door de jaren heen is de batterijcapaciteit ook dermate geëvolueerd dat meer en meer (ook zwaardere) toepassingen perfect met accutoestellen kunnen gebeuren,” weet Tom Van Biervliet. “Op dit moment zien wij bij de grootste merken een omzetratio van 60 à 70% aan accu machines ten opzichte van 30 à 40% voor gesnoerde machines. Niet elk merk zit echter op dezelfde snelheid met deze omschakeling, sommigen zitten met hun accu-gamma op amper 30% of zelfs lager.”

Beschikbaarheid batterijen? En hoe zit het met de vervanging van accu’s? Zijn die lang genoeg beschikbaar? “Als gekozen wordt voor een betrouwbaar merk zou dit geen zorg mogen zijn,” benadrukt Peter Bossens. “In de eerste jaren van de accutechnologie hebben we inderdaad zeer snelle evoluties gezien, waardoor accu’s na enkele jaren al achterhaald waren. Maar sinds de komst van de Li-ion technologie is dit gestabiliseerd. Binnen een bepaald accuplatform zien we nog langzame evoluties naar bijvoorbeeld een grotere capaciteit en energiedichtheid, maar wij proberen in ieder geval steeds een maximale compatibiliteit te garanderen, dus zowel oude als nieuwe accu’s blijven bruikbaar op een oude of nieuwe machine. Op het moment dat de ondersteuning voor een bepaald accuplatform zou stoppen, is de evolutie wellicht al zo ver gevorderd dat de klant er alleen maar baat bij heeft om op nieuwe technologie over te schakelen.”  Linda Claeys

DEZE 2-DELIGE DEZE INFOCYCLUS INFOCYCLUS GAAT DOOROP IN VINDT PLAATS ROESELARE 16 PLAATSEN IN VLAANDEREN!

Denk vroeger aan later

PRAKTISCHE INFOSESSIES OP MAAT VAN VOORUITZIENDE ZELFSTANDIGE ONDERNEMERS

DENK VROEGER BOUW NU AAN UW TOEKOMST! AAN LATER BOUW NU AAN UW TOEKOMST!

MIJN PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE EN MIJN SOCIALE MIJNZEKERHEID? PENSIOEN Donderdag 2 mei 2019

OPVOLGING, OVERLATEN, MIJN PERSOONLIJKE VERKOPEN OF STOPZETTEN FINANCIËLE VAN MIJN ZAAK? TOEKOMSTPLANNING ZELFSTANDIGE, OPVOLGING, OVERLATEN, Donderdag 9 mei 2019 Donderdag 16 mei VERKOPEN 2019

ALS TOEGELATEN ACTIVITEIT EN LATERE OF STOPZETTEN VAN MIJN ZAAK? Kenniscentrum Liantis KMO-Advies KBC Bank & Verzekering Expert Successie- & Vermogensplanning SOCIALE BESCHERMING • Waar en hoe dien ik mijn pensioen aan te vragen? • Welke stappen moet ik allemaal ondernemen voor • Hoe organiseer ik mijn inkomen en opgebouwd Expert KMO-Advies KBC Bank & Verzekering

Wanneer kan ik met (vervoegd) pensioen? een succesvolle overdracht (familiaal, verkoop,…)? vermogen voor en nà de pensioendatum? • Hoe berekent men mijn pensioen? • Hoe maak ik mijn (familie)bedrijf of zaak • Hoe kan ik mijn (familiale) vermogen en nalatenschap Welke periodes tellen mee als gewerkte jaren overnamerijp? optimaal beschermen en veilig stellen? • Mogelijke overdrachtsscenario’s en hun (fiscale) • voorWaar en hoe moet ik mijn pensioen aanvragen? mijn pensioen? en hun (fiscale) geHoe de volgende generatie financieel steunen, maar • Mogelijke overdrachtsscenario’s • gevolgen: schenking, verkoop, beëindiging of vererving. Wanneer kan ik met (vervroegd) pensioen? volgen: schenking, verkoop, beëindiging of vererving. controle behouden? Hoe beveilig ik mijn partner? bedraagt mijn zelfstandigenpensioen • Hoeveel • Hoeveel belasting moet ik betalen bij overlaten, Hoeveel belastingen moet ik betalen bij overlaten, • tegenwoordig? Hoe berekent men mijn pensioen? • • Welke zijn de nieuwe maatregelen voor schenkingen verkopen of stoppen? (stopzettingsmeerwaarde, verkopen of stoppen? (stopzettingsmeerwaarde, en de Vlaamse erfbelasting? als ik in mijn carrière ook nog werknemer en/of • WatWelke periodes tellen mee als gewerkte jaren liquidatiebelasting,…) ambtenaar geweest bent? Effect op mijn pensioen? Welke financiële planningstechnieken hanteer ik voor liquidatiebelasting …) • voor mijn pensioen? Hoe bewijs ik mijn loopbaan? mijn pensioen-, successie- en vermogensplanning? wel voordelig studiejaren af te kopen met het zaak juridisch •• Is het • Hoe kan ik de overdracht van• mijnHoe kan ik de overdracht of beëindiging van mijn zaak oogHoeveel bedraagt mijn zelfstandigenpensioen tegenwoordig? op mijn pensioen? en fiscaal optimaliseren? • Wat kan ik doen om zorgeloos met pensioen te juridisch en fiscaal optimaliseren? Wat als ik in mijn carrière ook nog werknemer en/of kunnen gaan? Praktijkvoorbeelden. mag ik bijverdienen naast mijn pensioen? waard? •• Hoeveel • Hoeveel is mijn zaak of praktijk • Hoeveel is mijn zaak of praktijk waard? ambtenaar geweest ben? Effect op mijn pensioen? Gevolgen voor mijn sociale bijdragen en belastingen? Hoe bepaal ik de waarde en prijs? • …...? gras Hoe bepaal ik de waarde en prijs? als ik wil stoppen en nog niet op pensioen kan moet ik opletten? •• WatIs studiejaren afkopen wel voordelig voor mijn pensioen? • Voor welke addertjes onder het Hoe blijf ik in regel met mijn sociale zekerheid? Praktijktips voor een geslaagde • overdracht. Voor welke addertjes onder het gras moet ik • gaan? Hoeveel mag ik bijverdienen naast mijn pensioen? met mijn aanvullend pensioen (VAPZ) dat ik of • WatGevolgen voor mijn sociale bijdragen en belastingen? • Wat met de overdracht van eigendom opletten? Praktijktips voor een geslaagde overdracht. eventueel heb opgebouwd? onroerend goed? • Wat zijn de nieuwe maatregelen voor schenkingen ? •• …..Wat als ik wil stoppen en nog niet met pensioen kan gaan? • Waar kan ik mijn zaak te koop aanbieden? en de Vlaamse erfbelasting? Hoe blijf ik in regel met mijn sociale zekerheid? Waar vind ik een geschikte koper of overnemer? Wat met de overdracht van eigendom • Wat met mijn aanvullend pensioen (VAPZ) dat ik • Kan ik op subsidies of verdere• begeleiding of onroerend goed? een beroep doen? Christelijke Mutualiteit eventueel heb opgebouwd? met mijn ziekteverzekering bij pensionering en/ •• Wat … • …….? • … of stopzetting van mijn beroepsactiviteit? • Kan ik na pensionering recht openen op verhoogde tegemoetkoming en wat met mijn bijdragen? • Wijzigt mijn hospitalisatieverzekering? Wat met mijn ziekteverzekering bij pensionering en/of voorzieningen zorgen voor een •• Welke optimale bescherming? • Praktijktips om uw onderneming succesvol over te laten stopzetting van mijn beroepsactiviteit? ik recht openen op bepaalde voordelen •• KanKan ik na mijn pensioen nog recht hebben op een of ordelijk stop te zetten. of uitkeringen? • Waar kan ik mijn zaak te koop aanbieden? verhoogde tegemoetkoming en wat met mijn bijdragen? • ….. ?

Expert Liantis kenniscentrum

Expert Christelijke Mutualiteit

• • • •

Expert UNIZO-Overnamemarkt

SCHRIJF VANDAAG NOG IN VIA WWW.DENKVROEGERAANLATER.COM OF GEBRUIK HET INSCHRIJFFORMULIER OP DE KEERZIJDE EN MAAK OP TIJD EEN AFSPRAAK MET UW TOEKOMST!

Wijzigt mijn hospitalisatieverzekering? Hoe zorg ik voor een optimale bescherming? Heb ik nog recht op bepaalde voordelen of uitkeringen? …

• Hoe vind ik een geschikte kandidaat koper of overnemer? • Kan ik een beroep doen op steunmaatregelen, subsidies of verder advies? • …

SCHRIJF U NU IN VIA WWW.DENKVROEGERAANLATER.COM EN MAAK EEN AFSPRAAK MET UW TOEKOMST!

STRATEGISCHE TOEKOMSTPLANNING VOOR ZELFSTANDIGEN, KMO’S EN VRIJE BEROEPEN Op tijd nadenken over later is - zeker voor zelfstandige ondernemers - geen zorg voor later! Er valt immers heel wat ruim op voorhand te regelen en dat op fiscaal, juridisch, economisch, sociaal en financieel vlak. Zowel zakelijk als privé. Daarom organiseren wij de informatiereeks ‘Denk vroeger aan later!‘ Tijdens twee avondsessies geven praktijkspecialisten u tal van bruikbare tips en

een uitgebreide toelichting over de sleutelthema’s van uw toekomst! Data: Locaties: Aanvang: Prijs: Inbegrepen:

De inforeeksen starten midden november 2021. Antwerpen, Asse, Bilzen, Brugge, Gent, Eeklo, Hasselt, Kalmthout, Kortrijk, Mechelen, Oudenaarde, Pelt, Roeselare, Sint-Niklaas, Turnhout, Veurne. Alle avondsessies starten om 20.00 uur en eindigen omstreeks 22.00 uur. 75 euro (+btw) per persoon. 2de persoon en volgende inschrijving(en): 35 euro (+ btw). Deelname aan de twee infosessies, documentatie, welkomstdrank bij onthaal.

ZO KAN U INSCHRIJVEN: • Schrijf online in via de website www.denkvroegeraanlater.com • Mail naar seminars@integraalvzw.be • Bel naar 02 212 22 21 (Integraal vzw - Liantis opleidingsdienst Ondernemen 50+)

WAAROM U DEZE REEKS ZEKER NIET MAG MISSEN: • • • • •

De sessies zijn op maat van zelfstandigen, bedrijfsleiders en vrije beroepen. U krijgt tal van nuttige en praktische tips, gebracht door praktijkspecialisten in een heldere taal. U bespaart kostbare tijd: u komt in één keer alles te weten over uw eindeloopbaan en toekomst. U kan een infosessie volgen bij u in de buurt. Omdat vooruitzien en een goede voorbereiding hét verschil betekenen voor uw toekomst.

WWW.DENKVROEGERAANLATER.COM

26 N E L E C T R A

IN GESPREK MET

Françoise Chombar:

“STEM is een manier om tot een beter genderevenwicht te komen” Begin augustus stopte Françoise Chombar als CEO van Melexis, het bedrijf dat zij mee hielp oprichten. Zij werd er voorzitter en kreeg meteen meer tijd en ruimte om haar andere engagementen verder uit te diepen. Eén ervan is haar voorzitterschap van het STEM-platform, een onafhankelijke groep experten die de Vlaamse Regering advies geeft en prioriteiten voorstelt op het vlak van STEM (Science, Technology, Engineering en Mathematics). Momenteel kiezen studenten -nog steedste weinig voor STEM-studies en dan is de inzet van de dynamische Françoise Chombar welgekomen. In een gesprek met onze directie-adviseur Fallon Declerck, legt zij uit waar haar engagement vandaan komt en hoe zij in de toekomst STEM verder wil ondersteunen.

Opvallend weetje: Françoise Chombar, voormalig CEO van halfgeleiderbedrijf Melexis kreeg zelf geen technische opleiding. Zij studeerde af als licentiate tolk. Vanwaar deze studiekeuze en hoe kom je dan achteraf toch nog terecht in een technisch bedrijf? “Ik was goed in talen,” blikt ze terug. “En mijn ouders -kinderen van hun tijd- vonden wetenschappelijke opleidingen niet echt iets voor meisjes. Een vooroordeel waar we vandaag de dag nog steeds mee kampen. Dus koos ik voor een tolk-studie, terwijl ik toch wel al interesse toonde voor technische en vooral mechanische zaken. Toen ik in Gent studeerde hebben twee gebeurtenissen mij alsnog in de technologische richting gestuwd. Eerst was er de technologiebeurs Flanders Technology International die grote indruk op mij maakte. Het iconische beeld van de robothand en de mensenhand die elkaar de hand schudden, is mij altijd bijgebleven. En dan was er ook nog de liefde.” (glimlacht) Dat laatste was ongetwijfeld doorslaggevend: Chombars’ echtgenoot, Rudi De Winter, studeerde wèl in een technologische richting en wist de reeds aanwezige interesse voor technologie verder uit te diepen tot een passie. Samen leerden ze Roland Duchâtelait kennen, richtten ze de voorloper van Melexis op en de rest van de succesvolle geschiedenis kan u vinden op de website van Melexis en de talrijke krantenartikels die er ondertussen over verschenen zijn.

IJveren voor een vrije keuze Naast haar drukke job als CEO van Melexis, vond Françoise Chombar sinds 2016 nog tijd om haar schouders te zetten onder STEM. “Er is momenteel een enorm tekort aan technische profielen,” verklaart zij haar keuze. “In ons land zien we een veel lagere in- en uitstroom van jongeren in STEM-opleidingen, dan in onze buurlanden. Als één van de mogelijke oorzaken zie ik dat jongeren vaak hun studiekeuze moeten maken zonder alle mogelijkheden grondig te kennen. Ze zien niet in dat ze een verschil kunnen maken in de maatschappij via een technisch of wetenschappelijk beroep. Vertel hen -bijvoorbeeld- dat ze de milieuproblematiek kunnen helpen oplossen of een daadwerkelijk verschil kunnen maken in de gezondheidszorg en je krijgt meteen hun aandacht. Vooral meisjes zijn daar gevoelig voor. Er ligt echt nog een grote taak weggelegd qua voorlichting en dat is één van de zaken waar ik mij voor wil inzetten.” “Wanneer jongeren dan uiteindelijk hun studiekeuze maken, dan is dat bovendien geen individuele keuze, maar worden zij gestuurd door ouders, omgeving, maatschappij… Ik ben daar zelf het levende bewijs van. Jammer genoeg hebben technische beroepen hun reputatie niet mee. Ze worden onterecht als minderwaardig ervaren en ook dat vooroordeel moet de wereld uit. Een strijd die ik graag wil aangaan, want ik geloof oprecht dat elk kind vanuit zijn eigen sterktes zijn studiekeuzes zou moeten kunnen bepalen. Jongeren die hun eigen talenten kunnen ontwikkelen, worden niet zo snel schoolmoe, worden op termijn gelukkiger èn zullen later een grote meerwaarde betekenen voor onze maatschappij.”

NELECTRA IN GESPREK MET

Wat kan beter? En hoe zit het met de kwaliteit van het STEM-onderwijs? Françoise Chombar: “Een van de grootste tekortkomingen is het ‘vakjesdenken’. Meer bepaald de rigide houding om de vakken als eilanden te laten bestaan en niet met elkaar te koppelen. Terwijl net het onderling verbinden van verschillende vakken, meer inzicht kan geven in het uiteindelijke doel van de studies: wat ze ermee kunnen doen, wat bereikt kan worden, hoe ze

In ons land is levenslang leren nog niet populair, maar voor bepaalde beroepen is het echt noodzakelijk.

Françoise Chombar in het kort

Mede-oprichter en 18 jaar lang CEO van halfgeleiderbedrijf Melexis. Nu voorzitter van de raad van bestuur. Onafhankelijk bestuurder bij Umicore. Onafhankelijk bestuurder bij Soitec (halfgeleiderspecialist). Voorzitter STEM-platform. Kreeg de Vlerick Award in 2016 en de BNP Paribas Global Prize for Women Entrepreneurs in 2018.

een verschil kunnen maken voor mens, maatschappij of milieu…” Verder bepleit Françoise Chombar ook een betere samenwerking met het bedrijfsleven. “Onlangs had ik contact met een HVAC-installateur die ontdekte dat zijn stagiair nog op een sterk verouderde manier aan het werk ging. Het is onvoorstelbaar dat op scholen nog oude technieken onderwezen worden, terwijl een pak bedrijven staat te trappelen om leerlingen in contact te brengen met de nieuwste mogelijkheden.” In dat kader verdient het aanbeveling dat de leerkrachten zich regelmatig bijscholen. “In ons land is levenslang leren nog niet echt populair, maar voor bepaalde beroepen is het echt noodzakelijk,” stipt Françoise Chombar nog aan. “Ook voor leerkrachten is het zeker geen overbodige luxe! Het is uitermate belangrijk dat zij mee evolueren, hun kennis vernieuwen en de leerlingen op de hoogte kunnen brengen van recente innovaties. Zeker geen sinecure in de snel evoluerende technologische markt, maar wel nodig.” Hoewel er nog behoorlijk wat werk aan de winkel is in het STEM-onderwijs, verlopen ook een aantal zaken positief. Zo is de term genoegzaam bekend en wordt het erkend als iets positiefs. Het ‘merk’ STEM staat als een huis.

Beter genderevenwicht Françoise Chombar noemt zichzelf een STEMinist: een feminist die zich

inzet voor meer genderevenwicht in wetenschappen, techniek en technologie. Een engagement dat wortelt in een doordachte maatschappelijke visie: “Ik streef naar een genderevenwicht als onderdeel van een inclusieve maatschappij. Een onevenwicht is immers niet goed voor de wereld: het is bewezen dat zowel mannen als vrouwen zich gelukkiger voelen bij een goed genderevenwicht. Kijken we naar de ‘Global Gender Gap’ (nvdr: het jaarlijks verslag over de stand van zaken inzake sekseongelijkheid in meer dan 140 landen, sedert 2006 gepubliceerd door het World Economic Forum), dan zien we dat het grootste onevenwicht niet zit in de toegang tot onderwijs of gezondheid, maar zich wel op economisch en politiek vlak situeert. Omdat technische profielen schaars zijn, is men daar verzekerd van een goede verloning. Meer vrouwen in die profielen, betekent dus een betere economische positie voor vrouwen en -aangezien de politiek de economie volgt- automatisch ook een beter genderevenwicht in de politiek. Voor mij is STEM dus een goede manier om sneller tot een beter genderevenwicht te komen.”

Toekomst? Naast haar voorzitterschap van het STEM-platform wil Françoise Chombar haar knowhow ook inzetten op Europees niveau. “De Europese Commissie startte vorig jaar met het EU Pact for Skills, één van de initiatieven in het kader van de Europese vaardighedenagenda voor duurzaam concurrentievermogen, sociale rechtvaardigheid en veerkracht in 3 strategische sectoren. Zelf sta ik aan het hoofd van de werkgroep rond diversiteit, gelijkheid en inclusie, voor één ervan, de halfgeleiderindustrie.” Dit Europese engagement zal Françoise Chombar echter niet tegenhouden om zich verder in te zetten op lokaal niveau om de nodige onderwijsvernieuwingen verder vorm te geven met het oog op een verdere positieve evolutie van STEM-vakken zolang dat nog nodig is, want: “Pas als STEM niet meer nodig is, hebben we ons uiteindelijke doel bereikt: wetenschappelijke en technische vakken voldoende gewaardeerd krijgen in alle genders!”  Linda Claeys

28 A U T O M A T I S A T I E

Slimme huishoudtoestellen: hoever staan de fabrikanten? Stilaan evolueert onze maatschappij naar een geconnecteerd landschap waarbij alles met elkaar in verbinding staat. Daar zijn voor de consument heel wat voordelen aan verbonden, waarvan lager energieverbruik en gebruiksgemak zowat de belangrijkste zijn. Tal van initiatieven en innovaties stimuleren deze evolutie, waaronder de introductie van de digitale meter. Wij vroegen ons af of huishoudtoestellen klaar zijn voor deze evolutie en legden ons oor te luisteren bij een aantal belangrijke merken. Sommigen gaven aan nog niet (helemaal) klaar te zijn, maar bij Liebherr en Bosch/Siemens zit al heel wat intelligentie.

Liebherr is SmartGrid-ready Bij Liebherr timmert men al lang aan de weg: “Reeds in 2014 werden heel wat Liebherr-toestellen SmartGridready,” vertelt Thibaut Sohier, marketing manager bij Cinem/Liebherr. “SmartGrid is een toekomstige mogelijkheid om de individuele energiekosten via een intelligente elektriciteitsmeter van de energieleverancier te laten dalen. Bij de aanwezigheid van energieoverschotten, bijvoorbeeld door de toevoer van regeneratieve energie, worden huishoudens voorzien van voordelige stroom. Diepvrieskasten met SmartGridready zijn nu reeds voorbereid voor deze toekomsttechnologie. Bijna al onze diepvriezers en heel wat koelkasten zijn hierop voorbereid.” Daarnaast zijn er ook Liebherr-toestellen met een SmartDeviceBox ingang. Die kunnen slim gemaakt worden.

Thibaut Sohier: “Een Liebherr koelkast of diepvriezer met SmartDevice waakt overal en altijd over de levensmiddelen van de gebruiker. Zo geeft het apparaat een seintje als iemand de deur per ongeluk heeft laten openstaan. Of is de koelkast extra koud als men met boodschappen thuiskomt zodat de voedingsmiddelen zo lang mogelijk vers blijven. Verder kan de koelkast of diepvriezer ook vanop afstand bediend worden, krijgt men alarmmeldingen binnen en ontvangt men ook herinneringen voor het vervangen van de FreshAir-filter. En er zijn nog tal van functionaliteiten die het gebruiksgemak verhogen, zoals het besparen op de energierekening door tijdens de daluren de temperatuur automatisch te verlagen.” Er kunnen ongeveer 250 toestellen uitgerust worden met de SmartDeviceBox.

Bosch/Siemens: bediening via app Ook bij Bosch/Siemens is men klaar voor een slim huis, onder de noemer ‘Home Connect’. Deze technologie is reeds op heel wat toestellen aanwezig en stelt de gebruiker in staat om zijn huishoudtoestellen te beheren op een verbonden manier. Met de Home Connect-app bedient de gebruiker zijn wifi-compatibele huishoudtoestellen via zijn smartphone. Zo krijgt de consument heel wat meer toepassingen op zijn Bosch en Siemens huishoudtoestellen en gebeuren er ook een aantal zaken automatisch. Zo kan men via de Auto Control zijn dampkap en kookplaat aan elkaar koppelen, zodat de dampkap zichzelf kan activeren van zodra men begint te koken. Bovendien kan men ook opteren voor een automatische naloopventilatie, nadat de kookplaat werd uitgeschakeld. De toepassingen zijn verder eindeloos: snel een kijkje nemen in de koelkast wanneer men boodschappen doet, koffie zetten terwijl men nog in bed ligt of de oven op afstand voorverwarmen…  Linda Claeys

TECHNISCHE INFO

De Machinerichtlijn: veiligheidseisen voor machines in de Europese Unie De Machinerichtlijn is een van de belangrijkste rechtsvoorschriften voor de harmonisatie van de fundamentele veiligheidseisen voor machines in de Europese Unie. Ze beschrijft uniforme eisen aan de veiligheid en gezondheid bij de interactie van mens en machine. De richtlijn bevordert het vrije verkeer van machines op de interne markt en garandeert een hoog beschermingsniveau voor werknemers en burgers in de EU.

De Machinerichtlijn 2006/42/EG is in Europa de centrale rechtsgrondslag voor elk bedrijf dat machines ontwerpt, bouwt of verkoopt. Maar ook machines die in de Europese rechtsruimte worden geïmporteerd, moeten aan de eisen van de Machinerichtlijn voldoen. De momenteel geldende Machinerichtlijn 2006/42/ EG werd in 2006 gepubliceerd en moet sinds 29 december 2009 verplicht worden toegepast. Volgens de richtlijn is een machine onder andere een geheel van met elkaar verbonden onderdelen en/of inrichtingen waarvan er ten minste één beweeglijk is en die voor een bepaalde toepassing zijn samengevoegd. Tot machines in de zin van de Machinerichtlijn behoren eveneens: - Geheel van machines of complexe installaties. Tot complexe installaties behoren eveneens productiestraten, uit meerdere machines bestaande speciale machines, aaneengeschakelde machines - Veiligheidscomponenten: er wordt een zeer controversiële discussie gevoerd over welke componenten als veiligheidscomponenten moeten worden geclassificeerd. Daarbij is nog geen uniforme tendens zichtbaar - Vervangbare uitrustingen waarmee de basisfuncties van een machine kunnen worden gewijzigd - Niet-voltooide machines

De Norm EN 60204-1 De norm EN 60204-1, Veiligheid van machines – Elektrische uitrusting van machines – Deel 1 algemene eisen: dit deel van EN 60204 bevat eisen en aanbevelingen met betrekking tot de elektrische uitrusting van machines om te komen tot:

- Veiligheid van personen; - Consistentie in de reactie op besturingscommando’s; - Bedienings- en onderhoudsgemak.

De norm: - is van toepassing op elektrische, elektronische en programmeerbare elektronische uitrusting en systemen voor machines die tijdens bedrijf niet in de hand worden gehouden, met inbegrip van een groep gecoördineerd samenwerkende machines. - geldt voor elektrische uitrusting of delen daarvan die werken op een nominale voedingsspanning van ten hoogste 1 000 V wisselspanning (AC) of 1 500 V gelijkspanning (DC) tussen de fasen en een nominale frequentie van ten hoogste 200 Hz.

Volgens de richtlijn is een machine onder andere een geheel van met elkaar verbonden onderdelen en/of inrichtingen waarvan er ten minste één beweeglijk is en die voor een bepaalde toepassing zijn samengevoegd. - bevat niet alle eisen (bijvoorbeeld afscherming, vergrendeling of besturing) die op grond van andere normen of verordeningen noodzakelijk of vereist zijn om personen te beschermen tegen andere gevaren dan elektrische. Voor elk type machine gelden specifieke eisen waaraan ten behoeve van voldoende veiligheid moet worden voldaan.

30 T E C H N I S C H E

INFO

Bijgaande figuur dient als hulpmiddel voor een beter begrip van de samenhang tussen de verschillende onderdelen van de machine en de bijhorende uitrusting. De figuur is een blokschema van een kenmerkende machine met bijbehorende uitrusting waarin de verschillende elektrische onderdelen worden weergegeven, die worden behandeld in dit deel van EN 60204.

Verificatie na installatie De omvang van de verificatie wordt aangegeven in de specifieke productnorm voor een bepaalde machine. Waar er voor de machine geen specifieke productnorm bestaat, moet de verificatie altijd de onderdelen a), b), c) en h) omvatten en kan deze een of meer van de onderdelen d) tot en met g) omvatten. a) verificatie dat de elektrische uitrusting overeenstemt met de technische documentatie; b) verificatie van het ononderbroken zijn van de beschermingsketen; c) bij foutbescherming door automatische uitschakeling van de voeding moeten de voorwaarden voor de bescherming door automatische uitschakeling worden geverifieerd; d) meting van de isolatieweerstand; e) spanningsbeproeving; f) bescherming tegen restspanningen; g) verificatie dat aan de relevante eisen wordt voldaan; h) functionele beproevingen  Rudy Van den Bergh Innovation & Training manager Electro-Test

Fysieke omgeving (4.4)

Elektrische voeding (4.3) PE (Aansluitpunt voor externe beschermingsgeleider) Elektrische leidingen (hoofdstuk 12) Installatiemethoden (hoofdstuk 13) Verificatie (hoofdstuk 18)

Markeringen, waarschuwingstekens en referentieaanduidingen (hoofdstuk 16) Technische documentatie (hoofdstuk 17) Netscheider (5.3) Bescherming tegen elektrische schok (hoofdstuk 6) Beveiliging van uitrusting (hoofdstuk 7) Aardklem (PE) (5.2) Beschermingsketen (8.2) Stuurstroomketens en besturingsfuncties (hoofdstuk 9) Noodstopfuncties (9.2.3.4) Schakelmaterieel (hoofdstuk 11) Contactdozen en verlichting (hoofdstuk 15)

Systeem-/ celbesturing

Gegevenskoppeling

Noodstoptoestel (10.7) Motorbesturing

Elektromotoren (hoofdstuk 14) en omvormers

Programeerbare regelaar

Bedieningsstation (hoofdstuk 10)

Ingangen en uitgangen

Beveiligingsmiddelen en waarschuwingssignalen

Bedieningsorganen en opnemers Proces

 Dit is een blokschema van een kenmerkende machine met bijbehorende uitrusting

waarin de verschillende elektrische onderdelen worden weergegeven, die worden behandeld in deel 1 van EN 60204.

TECHNISCHE INFO

Bekabeling in branddetectie- en brandmeldsystemen: met of zonder functiebehoud? Zowel in het AREI als in de normen kan u terugvinden in welke omstandigheden u gebruik dient te maken van beschermde leidingen met functiebehoud. In de bijlage van de nieuwe versie van de NBN S21-100-1 zitten zelfs een logigram en configuraties van branddetectiesystemen, die het voor u eenvoudiger maken om te weten of u er al dan niet gebruik van moet maken. Wat zegt de wet? Het AREI, Boek 1, is van toepassing, want in Hoofdstuk 1.2. Toepassingsgebied staat “voor kabels ten behoeve van communicatie en informatietechnologie, van signalisatie of bediening (met uitzondering van de inwendige stroombanen van elektrische machines en toestellen) in het geval van de voorzorgsmaatregelen tegen brand zoals vermeld in afdelingen 4.3.3., 5.2.7. en 5.5.6.”. Afdeling 5.5.6. handelt over de te nemen maatregelen bij een brand bij veiligheidsinstallaties. Onder Afdeling 5.5.6. staat “De specifieke voorschriften, die in een ander referentiekader beschreven worden, mogen afwijken van deze van dit hoofdstuk, als de veiligheidsinstallatie aan het geheel van de eisen van dit ander referentiekader beantwoordt. De specifieke voorschriften van dit hoofdstuk die niet door dit referentiekader gedekt worden, blijven van toepassing. De verplichting om ten minste aan de wettelijke eisen te beantwoorden blijft steeds geldig. Men verstaat onder ander referentiekader hetzij een wettelijke eis van toepassing in België, hetzij een technische norm die door de Koning bekrachtigd of door het NBN geregistreerd is.”. Voor branddetectie- en brandmeldsystemen bestaat er een technische norm die door de koning bekrachtigd is, namelijk de NBN S21-100 deel 1. Volgens het AREI, Boek 1 mag de norm NBN S21-100 deel 1 in zijn geheel gevolgd worden om aan de eisen van een veiligheidsinstallatie volgens het AREI, Boek 1 te voldoen tenzij er specifieke voorschriften in Hoofdstuk 5.5. Veiligheidsinstallaties staan die niet door de norm gedekt worden.

Wat zegt de norm NBN S21-100-1 met betrekking tot functiebehoud? Wanneer in de NBN S21-100-1 over functiebehoud gesproken wordt, dan heeft dat een 2-ledige betekenis: • Een branddetectie- en brandmeldsysteem is een veiligheidsinstallatie overeenkomstig Hoofdstuk 5.5. van het AREI, Boek 1. • In de norm staan een aantal eisen opgelegd om de gevolgen voor de goede werking van het systeem bij een enkelvoudige fout op de meest ongunstige plaats in een circuit en met betrekking tot de branddetectiecentrale (Control and Indicating Equipment=CIE) te beperken. Een circuit is een met elkaar verbonden geheel van componenten, apparaten, kabels en/of radio-elektrische verbindingen, gekoppeld aan de branddetectiecentrale zodanig dat de enige verbinding met de andere onderdelen van het branddetectie- en brandmeldsysteem via deze branddetectiecentrale uitgevoerd is en door deze gecontroleerd wordt Deze 2-ledigheid heeft impact op het geïnstalleerde materiaal alsook op de configuratie van de installatie.

NBN S21-100-1 en beperking van de gevolgen van enkelvoudige fouten Onder een enkelvoudige fout in een circuit verstaat men in de norm: a) een fout in een kabel (een kortsluiting in of onderbreking van een circuit) of het verlies van een radio-elektrische verbinding van een circuit; b) het verwijderen of het verlies van een apparaat (bv. een detector verwijderd van zijn aansluitvoet, een ontbrekende manuele brandmelder, een niet-werkende of defecte radioelektrische interface, …). Het maximale toegestane verlies bij een enkelvoudige fout op de meest ongunstige plaats in een circuit mag niet groter zijn dan: a) 32 componenten; b) meer dan 1 functie; c) een brandcompartiment; d) 1600 m² gedetecteerde vloeroppervlakte; e) een detectiezone; f) een alarmzone.

32 T E C H N I S C H E

INFO

Daarnaast zijn er ook nog complementaire eisen in het geval van een enkelvoudige fout met betrekking tot de branddetectiecentrale. Het werken met circuits in lusvorm en het gebruik van de nodige kortsluitisolatoren op zorgvuldig gekozen plaatsen bieden een oplossing om te voldoen aan deze eis met betrekking tot het maximale toegestane verlies bij een enkelvoudige fout. Kortsluitisolatoren hebben als doel de gevolgen van storingen door lage parallelweerstanden, zoals bij een kortsluiting tussen de geleiders van de kring, te beperken. Dat gebeurt over het algemeen door de kring in lusvorm aan te sluiten en door de delen van de lus met kortsluitisolatoren te scheiden. Het falende deel van de lus kan dan worden losgekoppeld tussen een paar kortsluitisolatoren, waardoor de rest van de lus naar behoren kan blijven werken.

NBN S21-100-1 en de bescherming van het systeem tegen brand: functiebehoud Het doel is gedurende de tijd van functiebehoud de betrokken functies te behouden bij een brand die een defect van de transmissielijn kan veroorzaken. Onder transmissielijn wordt in de norm de verbinding tussen de componenten van de installatie bestemd voor het transport van informatie en/of energie verstaan, dus de kabels en/of de radio-elektrische verbindingen. Zonder afbreuk te doen aan de wettelijke eisen, worden de betrokken functies en de tijd van functiebehoud vastgesteld op basis van de risicoanalyse uitgevoerd door de uitbater of zijn mandataris. Verder moeten de volgende transmissielijnen zo uitgevoerd worden dat de betrokken functies behouden blijven nadat de CIE in alarmmodus is: - de transmissielijnen die verschillende onderdelen op afstand verbinden die deel uitmaken van een verspreide CIE; - de transmissielijnen die een CIE verbinden met zijn afzonderlijke (niet-geïntegreerde) voeding; - de transmissielijnen die een CIE verbinden met een apparaat voor het automatisch doorsturen van een alarm dat essentieel is voor het systeem; - de transmissielijnen die een CIE verbinden met een herhalingsbord dat essentieel is voor de interventie; Het functiebehoud kan worden verzekerd door één van de volgende middelen: - door het gebruik van beschermde leidingen, - door het toepassen van het principe van de positieve veiligheid, - circuits in lusvorm die zijn uitgevoerd rekening houdend met onderstaande logigram, - circuits uitgevoerd met een radio-elektrische verbinding, - alle middelen die hetzelfde veiligheidsniveau bieden zoals redundantie, actieve bescherming (automatisch blussysteem…) aangetoond door een bijkomende studie Een beschermde leiding is volgens de norm een elektrische leiding (kabels en draagsystemen) en hun accessoires met het kenmerk FR2 of een kenmerk equivalent aan FR2 volgens het AREI. Een beschermde leiding is dus een leiding met functiebehoud. In de norm is een logigram opgenomen dat de minimaal te respecteren eisen vastlegt.

NEE NEE NEE

Circuit in lus?

NEE

Bewaakt lokaal?

Positieve veiligheid?

JA NEE

NEE NEE

Functiebehoud? (2)

Gescheiden traject? (4)

Bewaakt lokaal? JA

Circuit in lus? NEE

Gescheiden traject? (4) NEE

Bewaakt lokaal?

Minimum eisen Min. 1 beschermde bekabeling (1) Beschermde bekabeling(en) of equivalent volgens 6.2.3.2 Met kortsluitisolatoren (3)

(1) Als componenten (automatische detectoren, handbrandmelders, sirenes…) aangesloten zijn: • op één van de twee leidingen, dan moet de leiding zonder componenten worden beschermd; • op twee leidingen, dan moeten de twee leidingen worden beschermd. (2) Als een transmissielijn elementen bevat: • die functiebehoud vereisen; • die geen functiebehoud vereisen; dan moet de hele transmissielijn worden beschouwd als functiebehoud vereisend. (3) De bijkomende voorzieningen om alle functionaliteiten in geval van kortsluiting te behouden moeten aan weerszijden van de niet-bewaakte lokalen worden geïnstalleerd. (als er geen component op dit circuit in het aangrenzende lokaal is, kan deze grens verplaatst worden) (4) Gescheiden traject De trajecten “heen” en “terug” van circuits in lusvorm worden als “verschillend” beschouwd als één van de volgende principes in acht worden genomen op het hele traject (behalve in het lokaal van de CIE): • In het geval dat functiebehoud op geen enkele component van het circuit in lusvorm van toepassing is: o De trajecten zijn fysiek gescheiden wanneer de kans op gelijktijdige onderbreking van het "heen"- en het "terug"-traject minimaal is, o En, in geval van brand in een ander niet-bewaakt volume dan die waarvoor geen bewaking is toegelaten volgens de norm (o.a. sanitaire lokalen), mag geen enkele functie op het circuit verloren gaan of • In het geval dat functiebehoud van toepassing is op ten minste één component van het circuit in lusvorm: o de trajecten zijn fysiek gescheiden door wanden met EI gelijk aan of hoger dan de bepaalde tijd van functiebehoud; of o een analyse van de brandrisico’s toont aan dat de trajecten “heen” en “terug” een tijd van functiebehoud halen die gelijkwaardig is aan deze van een fysieke scheiding door wanden met EI gelijk aan of hoger dan de bepaalde tijd voor functiebehoud. In bijlage E van de norm worden de configuraties S1 tot S12 van het logigram hernomen in voorbeelden waarvan er in het volgend hoofdstuk een aantal worden besproken.

TECHNISCHE INFO

Enkele bekabelingsvoorbeelden uit de bijlage E van de norm NBN S21-100-1. Legende van de gebruikte symbolen. Brandwerende muur EI Brandklep EI Brandcompartiment EI NIET beschermde leidingen Beschermde leidingen Bewaakt lokaal NIET bewaakt lokaal

Automatische branddetector Handbrandmelder Akoestische signaalgever Ingangs- of uitgangsmodule Kortsluitisolator CIE (in een lokaal conform 6.7.1)

Detectiecircuit in lusvorm, heen en terug door nietbewaakte lokalen (zonder functiebehoud)

(1) Sanitaire ruimten hebben een voldoende laag brandrisico om NIET-beschermde leidingen toe te laten. (2) Door gebruik van kortsluitisolatoren aan beide zijden van het NIET-bewaakt lokaal zal bij een brand in het NIET-bewaakte lokaal (die niet gedetecteerd wordt) met kortsluiting tot gevolg alleen dat deel van lus in het NIETbewaakte lokaal geïsoleerd wordt. De rest van de lus blijft functioneren. (3) Door de afwezigheid van kortsluitisolatoren aan beide zijden van het NIET-bewaakt lokaal zal bij een brand in het NIET-bewaakte lokaal (die niet gedetecteerd wordt) met kortsluiting tot gevolg de branddetectie in C4 wegvallen. Daar dit onaanvaardbaar is, is een beschermde leiding verplicht in het NIET-bewaakte lokaal. Daar in de lus alleen maar branddetectie aanwezig is, is het antwoord op de vraag of functiebehoud vereist is NEEN. Configuratie S4

NIET-bewaakt lokaal (NBL) toegelaten volgens de norm (sanitaire lokalen o.a.) ➜ NIET-beschermde leidingen zijn toegelaten (1)

NIET-bewaakt lokaal (NBL) met circuit in lus met kortsluitisolatoren aan beide zijden van het NIET-bewaakt lokaal ➜ NIET-beschermde leidingen zijn toegelaten (2)

NIET-bewaakt lokaal (NBL) met circuit in lus zonder kortsluitisolatoren aan beide zijden van het NIET-bewaakt lokaal ➜ beschermde leidingen zijn verplicht (3)

Positieve veiligheid?

NEE

Functiebehoud?

NEE

Gesloten circuit?

Enkel door bewaakte lokalen in hetzelfde compartiment?

NEE

Gescheiden weg?

Kortsluitisolatoren aan beide NBL-zijden?

Niet-beschermde leiding volgens het logigram.

34 T E C H N I S C H E

INFO

Configuratie S5 Positieve veiligheid?

NEE

Functiebehoud?

NEE

Gesloten circuit?

Enkel door bewaakte lokalen?

NEE

Gescheiden weg?

Kortsluitisolatoren aan beide NBL-zijden?

NEE

Voorzieningen voor het uitzenden van het evacuatiesignaal, circuits NIET in lusvorm, met functiebehoud

Beschermde leiding volgens het logigram.

Configuratie S6 Positieve veiligheid?

NEE

Functiebehoud?

NEE

Gesloten circuit?

Enkel door bewaakte lokalen in dit compartiment?

Niet-beschermde leiding volgens het logigram

Detectiecircuit in lusvorm, heen en terug door een NIETbewaakt lokaal (zonder functiebehoud)

De functie van de componenten is evacuatie ➜ functiebehoud is vereist. Bij een enkelvoudige fout mag men niet meer dan één brandcompartiment verliezen ➜ minstens één circuit niet in lus per brandcompartiment is vereist

Alarmzone

Configuratie S7 Positieve veiligheid?

NEEN

Functiebehoud?

Gesloten circuit?

NEEN

Beschermde leiding volgens het logigram

Besluit.

Circuit doorheen NIET-bewaakt lokaal maar heen en terug via gemeenschappelijk traject ➜ minstens 1 van de 2 moet als beschermde leiding worden uitgevoerd

Circuit in lus doorheen NIET-bewaakt lokaal met kortsluitisolatoren aan beide zijden van het NIET-bewaakt lokaal ➜ Nietbeschermde leiding is toegelaten

Configuratie S3 Positieve veiligheid?

NEEN

functiebehoud?

NEEN

Gesloten circuit?

Enkel door bewaakte lokalen?

NEEN

Gescheiden weg?

NEEN

Kortsluitisolatoren aan beide NBL-zijden?

Zonder component op de beschermde leiding

Leiding zonder componenten is beschermde leiding volgens logigram

Configuratie S4

Het is belangrijk om reeds tijdens het ontwerp te weten of er beschermde of niet-beschermde leidingen gebruikt moeten worden en wel om de volgende redenen: • problemen bij de controle volgens de norm door een derde partij vermijden; • de juiste offerte aan de klant bezorgen want beschermde leidingen zijn veel duurder dan niet-beschermde leidingen; • niet-beschermde leidingen achteraf vervangen door beschermde leidingen is vaak onmogelijk omdat het niet alleen om het materiaal gaat maar om het hele ontwerp wanneer functiebehoud moet gegarandeerd worden. Het is bijgevolg aan te bevelen om bij het ontwerpen van branddetectie- en brandmeldsystemen de norm te volgen. De norm kan aangekocht worden bij het NBN. VOLTA organiseert opleidingen over de norm.

Positieve veiligheid?

NEEN

functiebehoud?

NEEN

Gesloten circuit?

Enkel door bewaakte lokalen in hetzelfde compartiment?

NEEN

Gescheiden weg?

(Referenties:

Kortsluitisolatoren aan beide NBL-zijden?

AREI, Boek 1

Niet-beschermde leiding volgens logigram

 Danny Hermans, VOLTA

NBN S21-100-1 Branddetectie- en brandmeldsystemen – Deel 1: Regels voor de risicoanalyse en de evaluatie van de behoeftes, de studie en het ontwerp, de plaatsing, de indienststelling, de controle, het gebruik, het nazicht en het onderhoud - 2de uitgave – 2021)

6 VR AGEN A AN

De mens achter….

Pierre Debatty (Managing Director SLV)

Op deze pagina willen wij bekende en niet-zo-bekende mensen uit de elektrosector een aantal minder evidente vragen stellen. Privé-vragen, die de mens achter de professional laten zien. Deze maand is het de beurt aan Pierre Debatty. Wat was het eerste waar u aan dacht toen u vanmorgen wakker werd? Er startte een nieuwe medewerker bij SLV en ik bedacht hoe tevreden ik daarmee was.

Op welke verwezenlijking bent u trots? De manier waarop we met ons hecht team de covid-crisis succesvol hebben doorstaan, maakt me bijzonder trots. Ondanks moeilijke omstandigheden bleven we onze klanten met dezelfde efficiëntie bedienen en dit van thuis uit.

Wanneer krijgt u uw beste ideeën? Heel vroeg in de ochtend, joggend langs de Grote Nete met de zon die opkomt aan de horizon.

Hoe komt u tot rust? In mijn moestuin, terwijl ik kijk hoe mijn tomaten groeien.

Over welke investering bent u tevreden? Bij SLV werken we al een paar jaar samen met Mentorprise, een human resources bedrijf gespecialiseerd in evaluatie en coaching op basis van emotionele intelligentie. Dankzij deze investering zijn we in staat om goede medewerkers te selecteren en te laten evolueren op basis van een uitgekiend concept. Dit is essentieel voor onze toekomst.

Welke uitvinding in de elektrosector zou uw leven gemakkelijker maken? Een technologie die de batterijprestaties verbetert. Dat zou mij echt helpen bij het gebruik van mijn telefoon en elektrische auto.

HIKVISION INTERCOM SYSTEEM

HOGE KWALITEIT EN UITSTEKENDE PRESTATIES VOOR EEN BETAALBARE PRIJS • De camera ziet alle details • Gebruiksvriendelijk en betaalbaar • Eenvoudig aansluiten, beheren en De mobiele app voor alle Hikvision producten onderhouden met de Hik Connect App

2MP camera met 180° kijkhoek en WDR

www.hikvision.com/nl

Standaard PoE (IP-versie)

Tweedraads versie

Hikvision Benelux

Modulaire systeemopbouw

ElektroVisie 2021 nr 5 -NL

Articles inside

Bekabeling in branddetectie- en brandmeldsystemen: met of zonder functiebehoud?

Hoe worden gedetecteerde incidenten gemeld?

De Machinerichtlijn: veiligheidseisen voor machines in de Europese Unie

Vinger aan de pols

Nelectra maakt u wegwijs in COOCK CEMS en energiemanagement

Uw Nelectra-lidmaatschap: zoveel meer voordelen dan u denkt!

Hallo Nelectra?

Recupel test het inzetten van AI voor het herkennen van elektronisch afval

Evaluatie van de nieuwe aanvaardingsregels voor ecocheques

Waarom lanceert Nelectra

Nelectra ondersteunt masterproef over IoT-toepassingen en energiebesparing