Nghiên tiêu điểm cứu trao đổi
Mobile Money và cơ hội của ngân hàng
Nguyễn Ngọc - Thành Long
Trong bối cảnh mà các dịch vụ ngân hàng còn chưa đến được với số đông người dân, đặc biệt là người dân ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa,... thì một dịch vụ chi trả mới đã được đưa ra với tên gọi Mobile Money. Mobile Money là gì? Theo Hiệp hội di động thế giới (GSMA), Mobile Money là các dịch vụ kết nối khách hàng về mặt tài chính thông qua mạng di động. Dịch vụ Mobile Money cung cấp cho khách hàng một tài khoản Mobile Money gắn liền với thuê bao di động. Tài khoản này tương tự như tài khoản viễn thông nhưng được phép sử dụng để chuyển tiền, thanh toán dịch vụ, hàng hoá. Khi khách hàng nạp tiền mặt vào tài khoản Mobile Money, khách hàng sẽ nhận được một khoản tiền điện tử có giá trị tương đương (1:1) với số tiền mặt đã nạp. Tiền trong tài khoản Mobile Money gắn với SIM nhưng tách biệt với tài khoản viễn thông. Khác với các ví điện tử và Mobile Payment, khi dùng dịch vụ Mobile Money khách hàng có thể không cần thông qua tài khoản ngân hàng để nạp tiền, sử dụng. Các dịch vụ Mobile Money chính, phổ biến bao gồm: Nạp tiền mặt, rút tiền mặt từ tài khoản Mobile Money; Thanh toán việc mua hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ; Chuyển tiền giữa các tài khoản Mobile Money; Chuyển tiền giữa tài khoản Mobile Money của khách hàng với tài khoản thanh toán tại ngân hàng, giữa tài khoản Mobile Money với Ví điện tử. Mobile Money rất phù hợp với người dân ở những khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là
56
những nơi hệ thống tài chính ngân hàng chưa phát triển, người dân chưa có khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng. Triển khai dịch vụ Mobile Money như thế nào? Có ba mô hình quản lý Mobile Money phổ biến: Quản lý theo kiểu ngân hàng (Bank-led model - BLM), quản lý theo mô hình nhà mạng di động (Mobile Network Operator MNO) hoặc kết hợp linh hoạt các phương thức quản lý. Một số mô hình triển khai Mobile Money trên thế giới có kết hợp nhiều bên tham gia đảm nhận các vai trò chức năng cụ thể như: quản lý tiền khách hàng nạp, phát hành tiền điện tử, cung cấp dịch vụ thanh toán, quản lý mạng lưới đại lý, cung cấp kênh giao dịch.
Đầu tư Phát triển Số 288 Tháng 7. 2021
Sự phát triển của Mobile Money Dịch vụ Mobile Money đã thành công tại nhiều quốc gia trên thế giới. Điển hình là Kenya, triển khai dịch vụ Mobile Money từ năm 2007 và đã có trên 72% dân số sử dụng dịch vụ này. Zimbabwe triển khai từ năm 2012, hơn 30% người trưởng thành ở Zimbabwe đăng ký dịch vụ Mobile Money, vượt qua con số của các tài khoản ngân hàng truyền thống có mặt tại nước này cộng lại. Tính đến hết năm 2020, trên toàn thế giới đã có hơn 310 dịch vụ Mobile Money được chấp nhận tại 96 quốc gia. Trong đó có khoảng 1,2 tỷ người sử dụng, doanh số giao dịch mỗi ngày bình quân trên 2 tỷ đô la Mỹ, hơn 1 tỷ giao dịch chuyển tiền quốc tế/tháng (tăng 65% so với 2019), khoảng 300 triệu tài khoản mở mới hàng tháng
