GRAM april 2021

SAMEN VOOR SCHONE EN AFVALVRIJE GEMEENTEN

VAKBLAD VAKBLAD VAN VAN DE DE NVRD NVRD || JAARGANG JAARGANG 108 112 #05 #03 JUNI april 2017 2021 PERIKELEN VAN NASCHEIDING PMD TIPS VOOR EEN BETERE BIJPLAATSEN RONDOM DE AFVALAFVAL BIJOOK ONDERGRONDSE BIEDT NIETINZAMELKWALITEIT STOFFENHEFFING AFVALCONTAINERS STEDELIJKE GEMEENTEN VAN HUISHOUDELIJK VOORDELEN AFVAL

OPLOSSING VOOR GROF HUISHOUDELIJK VAN AFVALVERWIJDERING LAP3: FLINKE STEEDS RESTAFVAL, WEL OF NIET NAAR LUIERS CIRCULAIRE PROGEVOLGEN VOOR DICHTERBIJ NASCHEIDEN? DUCTIE EN DUURZAME GEMEENTEN RETOURLOGISTIEK

Uw software wordt gestopt?

Wij gaan gewoon door!

C-WARE totaalsoftware voor de afvalbranche

Routebegeleiding*

Ondergrondse containers Veeg- & winterdienst* Personeels- & voertuigplanning*

Voorraadbeheer

Afzetcontainers Weegbrug & milieustraat

Routeplanning*

Voertuiggegevens

Containerbeheer* Facturatie & documentatie*

Tracking & Ident* Routeoptimalisatie

Grofvuil planning & registratie* MAP

Afvalkalender* Klachtenregistratie*

* Ondersteund met

Maatwerk software voor overheid en/of bedrijf Van planning tot uitvoering, administratie en facturatie Ondersteund met apps op uw mobiele apparaten

Burger-App

Portal

Bedrijfs-App

KLIKOTRONICS +31(0)318 559393 info@kliko.nl

Al jarenlang marktleider op het gebied van (chip)registratie

GRATIS DEMO?

www.kliko.nl/c-ware

COLOFON

UITGEVER NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM +31 (0)88 - 3770000 post@nvrd.nl www.nvrd.nl REDACTIECOMMISSIE Marc Veenhuizen, ACV Groep (hoofdredacteur) Riny de Jonge, gemeente Amsterdam Addie Weenk, Rijkswaterstaat Folkert Starreveld, Cyclus Management Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, Stantec Kees van der Laan, Gemeente Rotterdam Annemieke Braamburg, Twente Milieu Ilse van der Grift, NVRD

INHOUD 06

TIPS VOOR EEN BETERE INZAMELKWALITEIT VAN HUISHOUDELIJK AFVAL PMD, gft en oudpapier en karton.

Gescheiden stromen waarbij extra aandacht voor kwaliteit noodzakelijk is. Wat kunnen gemeenten doen om de inzamelkwaliteit te verbeteren?

EINDREDACTIE Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem +31 (0)88 - 3770000 hegeman@nvrd.nl

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Elma Media B.V. Silvèr Snoek - Sales Manager 0226 33 16 67 - s.snoek@elma.nl www.elma.nl REALISATIE EN DRUK Print2Pack, print2pack.nl Coverbeeld: Ruud Morijn / Nationale Beeldbank ABONNEMENTENADMINISTRATIE NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €108 ex btw.

België €125 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

BEËINDIGING ABONNEMENT Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de NVRD. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

ISSN 1569-0458 © NVRD RECYCLED Made from recycled material

C106833

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

19

RIVIERSTRANDEN SCHONER DOOR BRONAANPAK Plastic zwerfafval komt op veel plekken in Nederland voor, ook op rivieroevers. Om zwerfafval op rivieroevers gezamenlijk aan te pakken heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onlangs een beleidsprogramma opgezet.

16

LAP3: FLINKE GEVOLGEN VOOR GEMEENTEN Met het herziene Landelijk Afvalbeheerplan en het nieuwe Besluit ‘Gescheiden inzameling van huishoudelijk afval’ krijgen gemeenten met een scherper regime te maken.

05 BEZEM 09 NASCHEIDING PMD BIEDT OOK NIET-STEDELIJKE GEMEENTEN VOORDELEN 12 OPENING CIRCULAIR TEXTIEL LAB GROTE DOORBRAAK IN 100% RECYCLEN VAN KLEDING 15 NEDERLAND STEEDS GROENER 20 VAN AFVALVERWIJDERING NAAR CIRCULAIRE EN TOEKOMSTBESTENDIGE PRODUCTIE EN DUURZAME RETOURLOGISTIEK 23 OPINIE 24 CIRCULAIR AMBACHTSCENTRUM TOONT KRACHT VAN AMBACHT 27 NVRD NIEUWS 28 DUURZAME HOSPITALITY; VAN CORONA NAAR CIRCULAIRE OPLOSSINGEN 30 DE LEDEN CENTRAAL 31 ISWA SCHOLARSHIP PROGRAM IN INDIA 33 TWEE MILJOEN KILO AAN SIGARETTENPEUKEN 34 ONKRUID BESTRIJDEN, GEWOON MET KOUD WATER 36 HOGESCHOOL SAXION EN VCONSYST VOEREN ONDERZOEK UIT NAAR INZET BLOCKCHAIN BIJ AFVALBEHEER 37 CLOSE-UP 38 BRANCHENIEUWS GRAM #03 april 2021 | 3

Donderdag 20 mei

In mei organiseren we weer een NVRD Jaarcongres, voorafgegaan door een Algemene Ledenvergadering. Dit jaar samen met NVRD-lid Cure. Het thema van het congres is ‘Innovatie – de rol van de overheid’

THEMA

LOCATIE

‘Innovatie’ en ‘overheid’: men noemt ze niet vaak in één adem. Toch speelt de overheid vaak een cruciale rol in het innovatieproces. Denk aan wet-

Het is nog niet mogelijk om met dit congres fysiek bij elkaar te komen. Wel zorgen we voor een online congres vanuit het Klokgebouw in Eindhoven dat dicht in de buurt moet komen van een live congres.

en regelgeving, maar ook aan financiering van onderzoek. Zelfstandig innoveren is misschien sneller;

samen met de overheid kom je verder.

PROGRAMMA

DAGVOORZITTER

Nathan de Groot

Nathan de Groot werkt als zelfstandig gespreksleider, trainer en facilitator.

Daarnaast is hij als redacteur betrokken bij De Speld en organiseert hij workshops PowerPoint Karaoke. Tijdens het online NVRD Jaarcongres 2021 is hij dagvoorzitter en gaat hij in gesprek met deelnemers en de sprekers.

Algemene Ledenvergadering 9.30 uur tot 11.00 uur NVRD Jaarcongres 14.00 uur tot 16.00 uur

Aanmelden of meer informatie? www.nvrdjaarcongreseindhoven.nl

SPONSOREN

SPRING “Spring is in the air. Why should I?”, zei Urbanus al eens tijdens een show. En hij heeft gelijk, er is weinig om een gat voor in de lucht te springen. Goed een jaar verder en nog steeds zit er weinig schot in de mogelijkheden om samen van de lente te genieten. Lente, bij uitstek de tijd van een frisse nieuwe start, van opruimen, van nieuw licht. De tijd van groeien om later te kunnen bloeien. En voor de liefhebbers, ook de tijd dat hooikoorts zich weer meldt in de neusvleugels en oogleden.

De wereld gaat weer open, maar wij blijven binnen. Met een hele enkele bezoeker. Heel erg benieuwd wat er gaat gebeuren als de zon echt goed en lekker doorbreekt. Dat geeft waarschijnlijk een hoop gedoe. Als geen ander volk weten we

het persoonlijk altijd net even beter dan de ander. En vooral ook als die ander de overheid is. Dan helemaal. We weten het heel goed voor onszelf en, door de Bezem vaker aangehaald, zeker als we er ergens nog wat profijt van kunnen hebben.

De recente regeringen hebben dat weinig tegen gehouden. Ik zeg, vooral ook gestimuleerd. Hedgefunds, privat equity, had u daar tot voor een paar jaar van gehoord? Als simpele bezem krijg ik het nauwelijks uitgesproken. Mensen met maar één doel: zoveel mogelijk cashen. Bekende merken zijn al in handen van dergelijke instituties. Denk aan de HEMA. Maar ook in onze branche is daar sprake van. Bij een zeer bekende partij zelfs. Gaat dat dan samen met circulaire ambities? U kijkt als betrokkene vast ook ‘de Vuilnisman’. Dan heeft u al een paar keer kunnen zien dat geld mensen tot gekke dingen kan aanzetten. Mest vergisten met van alles en nog wat om het een beetje aan de praat te houden. Alles, dus ook heel veel dat er niet in mag en er al helemaal niet uit mag komen.

Wat zal er nu al wel niet allemaal fris en fruitig op de verschillende landerijen zijn uitgereden? De lente komt, maar ik kan toch niet helemaal het beeld kwijtraken dat wat er groeit en bloeit iets in zich heeft dat er toch echt niet in hoort te zitten.

Spring is in the air, why should I. Tja, ik veeg deemoedig nog maar een stukje door. Hopend dat de zon binnenkort echt doorbreekt.

GRAM #03 april 2021 | 5

RECYCLERS EN SORTEERDERS: DO’S & DON’TS OP EEN RIJ TIPS VOOR EEN BETERE INZAMELKWALITEIT VAN HUISHOUDELIJK AFVAL PMD, gft en oudpapier en karton. Gescheiden stromen waarbij extra aandacht voor kwaliteit noodzakelijk is. Wat kunnen gemeenten doen om de inzamelkwaliteit te verbeteren? Sorteerders en verwerkers geven hun mening en advies, van inzamelmiddel tot actuele wel/niet-lijstjes. "In een zak kun je geen grote stukken afval kwijt."

TEKST: PIETER VAN DEN BRAND

Kwaliteitscontrole van gft-afval, foto Indaver.

I

n de gft-bak komt vooral meer plastic en glas terecht, weet manager marketing en communicatie Femke Mackenzie van Indaver, “en dat wil je er echt niet in hebben. Boeren zijn daar steeds kritischer op. Ze willen schone zwarte compost.” Wat ook geldt voor de afnemers van de producten die de boer teelt. Glas

6 | GRAM #03 april 2021

of plastic in een aardappel of in een potje groente is voor de voedingsindustrie regelrechte horror. De laatste jaren is de vervuiling in gft-afval opgelopen naar 4 procent. Akkerbouworganisaties accepteren maximaal 0,1 procent vervuiling in compost. “Met het verwijderen van de vervuiling verliezen we ook gft-fractie, dus we kunnen minder compost

maken”, zegt Mackenzie. Biologisch afbreekbare plastic bakjes zijn een groeiend probleem. Ze vervuilen de compost en verstoren de processen in de compostfabriek. Inwoners raken het overzicht kwijt, nu supermarkten uiteenlopende soorten bakjes gebruiken. Ook fossiel plastic belandt steeds vaker bij het gft, en zo holt de kwaliteit verder achteruit.

Voor gemeenten ligt er nu een handig hulpmiddel om te voorkomen dat burgers de fout ingaan. Vorig jaar is door de gftverwerkers samen met de NVRD, Rijkswaterstaat en voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal een nieuwe wel/niet-lijst opgesteld voor gft-afval. “Een sterk vereenvoudigde lijst met visuals die inspeelt op wat de burger intuïtief zou doen”, legt Mackenzie uit, “en dat is precies hoe je dit probleem moet aanpakken. De lijst stelt duidelijk dat verpakkingen, van wat voor materiaal dan ook, niet met het gft mogen worden weggegooid. Het is goed als gemeenten hun eigen lijsten daar eens naast zouden leggen of liever nog, deze nieuwe lijst gebruiken. Onze ervaring is dat sommige lijsten bij gemeenten achterhaald zijn. Zo kunnen kattenbakkorrels allang niet meer bij het gft.” De uniforme gft-wijzer is begin maart verankerd in het herziene LAP3. Ook koffiepads en theezakjes komen trouwens volop in het gft terecht, en die zijn deels van kunststof. In de loop van 2021 is dat probleem echter opgelost. De afvalsector en fabrikanten sluiten binnenkort een green deal met de Rijksoverheid om deze materialen volledig composteerbaar te maken.

PMD Ook de kwaliteit van het gescheiden PMD (plastic, metaal en drankpakken) staat onder druk. SUEZ stuit bij de sortering op uiteenlopende items die het sorteerproces verstoren en de outputkwaliteit omlaaghalen, van worteldoeken en zeilen tot touwen en bouw- en sloopafval. In de zomerperiode zitten er opblaasbedden en zwembaden in het PMD. Tijdens de kerst zijn het de netten die bij aankoop om de kerstboom zitten. “Wij adviseren verpakkingen leeg te maken en

zeker niet in elkaar te drukken, gewoon per stuk weggooien”, zegt Daan de Rooij, manager Value Chain Plastic bij SUEZ Nederland.

Continue actieve voorlichting aan burgers is cruciaal, stelt De Rooij. “Burgers weten nog onvoldoende wat er wel en niet in de PMD-bak mag. Met de inzet van afvalcoaches kunnen gemeenten daar voorlichting over geven. Wij horen dat steeds meer gemeenten met ‘voorlopers’ werken. Deze medewerkers controleren op voorhand de PMD-kwaliteit en hangen dan een rode kaart aan de mini-container wanneer deze niet voldoet. Deze container wordt dan niet geleegd. Dit is overigens wel een tijdrovend en duur traject, maar op lange termijn gaat dit zeker helpen de kwaliteit beter te krijgen.” Om gemeenten te ondersteunen bij de communicatie met burgers heeft een reeks van organisaties, waaronder de NVRD en het Afvalfonds Verpakkingen, de campagne Recycleklaar.nl opgezet. “Het is natuurlijk geen verplichting om hier gebruik van te maken”, zegt De Rooij, “maar gemeenten kunnen met de toolkit aan een eigen communicatiecampagne invulling geven. Wij zouden graag zien dat de informatie landelijk voor iedereen gelijk is en op gelijke wijze gecommuniceerd wordt met inwoners.”

ZAK OF CONTAINER Adviesbureau De Afvalspiegel heeft de scheiding van PMD in gemeenten onlangs onderzocht. Een van de conclusies is dat zakken als inzamelmiddel vaak beter werken dan containers. Deze tip wil Ton Daamen van het bureau beslist meegeven. “Het klopt dat vervuiling in het PMD toeneemt, maar dat heeft alles te maken met het inzamelsysteem.

In een zak kun je geen grote stukken afval

kwijt, zoals een kapot opblaaszwembad. In een minicontainer wel.” Al is deze conclusie niet op alle gemeenten van toepassing, nuanceert Daamen. “Er zijn ook gemeenten die met een minicontainer voor PMD in zuiverheid beter presteren dan met een inzamelzak. In gemeenten waar inwoners de oude restafvalcontainer als PMD-inzamelbak moeten gebruiken, is de vervuiling weer relatief groot, omdat ze bij deze container de associatie met restafval hebben.”

Daamen begeleidt een aantal gemeenten met de inzet van afvalcoaches. “Persoonlijke aandacht werkt goed, maar je bereikt slechts een kleine groep en het is arbeidsintensief dus een relatief kostbaar middel.”

De selectie van geschikte medewerkers kent een aantal eisen, aldus Daamen. “Ze moeten communicatief vaardig zijn en assertief, dus op mensen af durven stappen.

Incidenteel worden wel BOA’s ingezet, om dit werk tijdelijk te doen. Het voordeel is dat zij de wijk doorgaans kennen. De ervaring leert dat afvalcoaches oudere wijkbewoners prima kunnen ondersteunen.”

OUDPAPIER De vervuiling waar de papierrecycler mee kampt zijn plastics, zoals piepschuim en folies, kartonnen verpakkingen met voedselresten (vuile pizzadozen zijn berucht), hout, metaal of een volledig met restafval gevulde grijze zak. Herman van der Meij somt de probleemstromen moeiteloos op. Hij is directeur van papierrecycler SPK in het Noord-Hollandse Wognum en verwerkt het ingezamelde oudpapier en karton van zo’n 25 gemeenten die aandeelhouder zijn in afval- en energiebedrijf HVC. De vervuiling maakt het sorteer- en opschoonproces moeilijk,

Vervuiling in het PMD, foto De Afvalspiegel

GRAM #03 april 2021 | 7

pier en wc-papier zijn toch ook papier, zei mijn dochter laatst. Je kunt inwoners beter meenemen in het verhaal van het waarom en de gevolgen voor de hele keten uitleggen. Ik schat dat 25 procent van de kosten voor inzameling en recycling direct of indirect met vervuiling te maken hebben.”

Vervuiling in het oudpapier, foto De Afvalspiegel. want de papierindustrie scherpt haar protocollen alleen maar aan en stelt kwaliteitseisen van nog geen 1,5 procent verontreiniging. “De papiercontainer aan huis is prima voor de kwaliteit van ingezameld papier.

Dat is het probleem niet. In sommige diftargemeenten zien we de vervuiling toenemen. Als de burger voor het aanbieden van

zijn restafval moet betalen, is hij geneigd te gaan marchanderen. Ook de frequentie waarin gemeenten het restafval ophalen kan volgens Van der Meij bepalend zijn. Als de restafvalcontainer vol zit, belandt er volgens hem al snel restafval in de andere bakken. Goed scheiden lukt niet iedereen. Afval is een low-interest onderwerp. Behangpa-

Hou het verder bij duidelijke informatie, is de les die Van der Meij als directeur van een Brits afvalbedrijf leerde. “We organiseerden daar een roadshow voor gemeenten en bewoners. Op een A5-folder hadden we drie eenvoudige vragen staan. Heeft er voedsel in gezeten? Zit er plastic bij? Twijfelt u of het wel papier is? Doe het dan niet in de papiercontainer. Schrijf die vragen op een sticker op de papierbak, is mijn tip. De circulaire economie lukt alleen als iedereen meedoet.”

Voor meer informatie: www.vang-hha.nl/afvalscheiding/wel-niet-lijst/ www.recycleklaar.nl

De oplossing De afvalbranche vraagt om nieuwe innovatieve oplossingen. Daarom heeft Opzet vanuit jarenlange ervaring een geheel nieuw CMS ontwikkeld.

Daarmee kunt u al uw diensten aanbieden en beheren vanuit uw eigen website. Uw online dienstverlening wordt hierdoor veel eenvoudiger.

Hoe? Voor al uw afvalcommunicatie bouwen wij een website en app op maat. Met een goed design en ongekende mogelijkheden die u veel werk uit handen nemen.

Alle functies zijn via één softwarepakket te koppelen aan elk ERP systeem. Zo kunt u online moeiteloos méér doen.

De website wordt geheel WCAG drempelvrij en volledig

Stop met worstelen Start met glimlachen

AVG proof, conform overheidsrichtlijnen gebouwd.

De software is het resultaat van 25 jaar ervaring.

8 | D.indd GRAM1 #03 190x130mm

Ruim 3 miljoen huishoudens maken via 28 regionale

opzet.nl

bedrijven gebruik van onze afvalkalenders en software.

023 53 88 200

april 2021

22-1000-0312-01 NVRD Gram 2021 april

09-03-2021 11:04

NASCHEIDING PMD BIEDT OOK NIET-STEDELIJKE GEMEENTEN VOORDELEN Een groeiend aantal gemeenten kiest voor nascheiding van pmd-afval. Bij grotere gemeenten spelen vaak logistieke problemen bij de inzameling een rol. Maar er zijn ook niet-stedelijke gemeenten die de overstap naar nascheiding maken. Vaak blijkt een combinatie van factoren hieraan ten grondslag te liggen: het voldoen aan VANG-doelstellingen, het beperken van kostenstijgingen voor afvalbeheer én de keuze voor het totale inzamelsysteem.

T

TEKST: MARTIJN KREGTING

erneuzen en Borsele waren twee gemeenten binnen het OLAZ-verband (Openbaar Lichaam Afvalstoffenverwijdering Zeeland) die ingingen op een aanbod van de AVR (regio Rijnmond) in 2018 om voor pmd over te stappen op recycling via nascheiding. Alle 13 Zeeuwse gemeenten die samen OLAZ vormen, kregen dit aanbod.

Ook Noord-Beveland en Reimerswaal deden mee.

Terneuzen ging bij de keuze niet over één nacht ijs, vertelt Pedro Dallinga, teamleider Stadsservice. “We hebben zorgvuldig de vooren nadelen van nascheiding bij pmd+ versus alternatieven gewogen. We hebben pilots gedraaid in kernen, onder meer met containers voor aparte pd-inzameling.”

Verder keek de gemeente naar de optie van boven- en ondergrondse verzamelcontainers in wijken versus apart inzamelen of nascheiding. Dat zou echter een miljoeneninvestering vergen die pas op langere termijn geld zou opleveren. Allemaal redenen om voor nascheiding te gaan. Voordelen zouden onder meer een kostenbesparing zijn en meer flexibiliteit in de inzamelingscapaciteit – Terneuzen heeft zijn eigen dienst voor afvalinzameling.

brandstof om de grotere afstand milieutechnisch verantwoord te maken, vertelt Nico Mensing, per 2 juni 2020 aangesteld als directeur ad interim bij de BAR-organisatie.

Aanleiding voor het nieuwe afvalbeleid was onder meer het terugdringen van de hoeveelheid restafval, die tussen de 220 en 270 kilo per huishouden bedroeg, en een hoger scheidingspercentage (toen 5256%). Mensing: “Dat lag ver af van de VANG-ambitie van de Rijksoverheid. Een ambitie die trouwens voor veel gemeenten een probleem is.”

Er was een aantal redenen voor de BAR-gemeenten om te kiezen voor nascheiding, gecombineerd met een variabel tarief voor afvalinzameling. Zo moesten de gewenste cijfers dichterbij komen en de verwachte sterke stijging van de kosten voor afvalinzameling en -verwerking beperkt worden (in 2020 stegen de kosten met gemiddeld 23 procent).

Ook Borsele woog een reeks factoren mee, naast de VANG-doelstellingen (75% scheiding afval, maximaal 100 kg restafval per huishouden per jaar). “Je moet zo’n inzamelproces integraal bekijken”, vindt Kees Weststrate, als wethouder verantwoordelijk voor onder meer het afvalbeleid. “Gebruiksvriendelijkheid van het inzamelsysteem voor inwoners, duurzaamheid - met name CO2-uitstoot - en natuurlijk kosten.”

De weegschaal sloeg uiteindelijk in het voordeel van nascheiding door.

NASCHEIDING BAR-GEMEENTEN In 2020 begon voor de Zeeuwse gemeenten een driejarige pilot waarbij PMD+-afval (pmd en verpakkingsmateriaal met opgedampt aluminium aan de binnenzijde) met het restafval wordt ingezameld. Datzelfde jaar begonnen de BAR-gemeenten (Barendrecht, Albrandswaard, Ridderkerk) met nascheiding via Omrin in Friesland. Het vervoer vindt plaats met vrachtwagens die rijden op bio-

Wethouder Kees Westrate verantwoordelijk voor onder meer het afvalbeleid in de gemeente Borsele.

GRAM #03 april 2021 | 9

Op de website www.Terneuzen.nl/watdebak vinden inwoners informatie over hoe zij op de beste manier kunnen omgaan met restafval, gft-afval, oud papier, glas en textiel.

VERANDERING = WEERSTAND Voordelen of niet, verandering wekt meestal weerstand op. Om nascheiding te promoten, kozen de Zeeuwse gemeenten ervoor de focus 180 graden te draaien, met de campagne ‘Wij doen de rest’.

Daarin werd het belang van bronscheiding benadrukt voor stromen zoals gft, glas, textiel, papier. De grijze bak werd de pmd+ bak, waar het resterende restafval dan bij kon.

In Borsele had de campagne effect, stelt Weststrate. “Ik heb als wethouder al zeven jaar afval in mijn portefeuille. Elke verandering betekende zes weken gemopper. Dit was de eerste keer dat er vrijwel geen gemopper was. Ook omdat het gebruiksgemak natuurlijk toenam, want de zakken voor plastic afval hoeven niet meer opgeslagen te worden of aan de kant van de weg gezet. In buitengebieden waaiden die dan regelmatig weg.”

De invoering van het nieuwe beleid ging bij de BAR-gemeenten niet zonder slag of stoot. Hoewel het invoeren van een mini-rolcontainer voor pmd- en restafval minder containers betekende, was er in één van BAR-gemeenten politieke weerstand. Men wilde de vuilniszak niet vervangen met een minicontainer. Die weerstand sloeg over op een deel van de burgers.

Inmiddels is dit geluwd, mede omdat de resultaten de voordelen van nascheiding in de praktijk aantonen. Mensing: “Zo blijkt uit berekeningen dat de gemeente Barendrecht over een jaar bekeken één miljoen euro minder duur uit is met nascheiding dan bij het oude afvalbeleid.”

GEREALISEERDE VOORDELEN Kostentechnisch bespaart Borsele doordat het eigen vrachtwagentje voor ophalen van pmd-afval nu niet meer rijdt. Daarnaast wordt bespaard op CO2-uitstoot. Borsele zet de medewerker die voorheen het pmd-afval ophaalde wekelijks in om prullenbakken (zwerfafval) in de openbare ruimte te legen met een elektrische auto. Verder

10 | GRAM #03 april 2021

hoeven er geen plastic zakken meer verspreid te worden. Weststrate: “Ook op het gebied van duurzaamheid maken we dus slagen.”

Voor Terneuzen is het financieel voordeel al gauw twee ton op jaarbasis, schetst Dallinga. “Er zijn geen extra investeringen nodig.

Daarnaast zijn we flexibeler in onze personele inzet en voertuigen.

Die capaciteit kunnen we nu inzetten voor bijvoorbeeld het gegroeide aanbod van andere afvalstromen. Omdat mensen nu volumineus pmd-afval bij het restafval gooien, is hier minder ruimte voor die afvalstromen. Verder zijn de verzamelcontainers voor kunststof in de wijk weggehaald, waardoor er meer ruimte is om textiel en glas in te zamelen. Hiervoor zijn extra bakken geplaatst.”

“ OM NASCHEIDING TE PROMOTEN, KOZEN DE ZEEUWSE GEMEENTEN ERVOOR DE FOCUS 180 GRADEN TE DRAAIEN, MET DE CAMPAGNE ‘WIJ DOEN DE REST’. ” Het element van variabele tarieven liep in de BAR-gemeenten een jaar vertraging op door organisatorische problemen en moet nu halverwege 2022 ingaan, vertelt directeur Mensing. “Maar nascheiding was in 2020 al goed voor een duidelijke verbetering: hogere scheidingspercentages - 10-15 procent - over al het afval bekeken, minder restafval - gemiddeld 180 kilo per huishouden - en een beperktere groei van de totale kosten voor afvalinzameling.”

De cijfers zullen verbeteren, aangezien een deel van de ondergrondse containers (ook voor papier en gft) met pasjes voor hoogbouw in de periode tot en met mei 2021 nog geplaatst moeten

worden. Na een halfjaar proefdraaien moet vanaf januari 2022 dan alsnog het variabele tarief - afhankelijk van het aantal legingen van kracht worden.

TERUGBLIK EN VOORUITBLIK Hoe kijken de gemeenten na ruim een jaar naar pmd-nascheiding?

De hoeveelheid pmd-afval via nascheiding ligt in Borsele hoger dan bij wat via bronscheiding werd ingezameld, zo’n 35 procent meer dan de 11 kilo van voor 2020. Weststrate: “Dat is nog niet waar we willen zijn, maar de technologie van nascheiding ontwikkelt door. Daar ligt dus potentie in kwantiteit en kwaliteit van het pmd-materiaal.”

De hoeveelheid restafval in het pmd+ blijft hoog en dit moet omlaag, vindt Dallinga. “We bekijken mogelijkheden om inwoners er meer toe te bewegen andere afvalstromen niet bij het restafval te doen, hoe we het makkelijker kunnen maken om andere afvalstromen apart in te zamelen. En of bijvoorbeeld diftar kan helpen. Door met barcodes te werken, moet geregistreerd kunnen worden hoe vaak hoeveel afval er opgehaald wordt, naar rato waarvan de burger dan betaalt. Eind van het jaar wordt dit verwerkt in een nieuw grondstoffenplan. Ook communiceert de gemeente hierover voor meer bewustwording.”

Dallinga benadrukt dat, hoewel de overige afvalstromen nu beter gescheiden worden, er nog stappen te zetten zijn. “Dit komt ook omdat we een grensgemeente zijn en er sluipstort van onze zui-

derburen plaatsvindt. Dat geeft vertroebeling van de cijfers.” Een enkele keer wordt er ook wel eens een vracht afgekeurd bij de nascheidingsinstallatie, omdat er materiaal inzit wat eigenlijk echt niet bij huishoudelijk afval hoort, zoals scheepstrossen en landbouwplastic. Deze ladingen worden dan verbrand en pd wordt er niet uit nagescheiden.

DUURZAAMHEID NASCHEIDING Maar de techniek van de nascheiding wordt voortdurend verfijnd en ondertussen wordt al 90 procent van het pmd+-afval gerecycled.

Dallinga: “De mate van duurzaamheid van nascheiding is vrij groot, er hoeft steeds minder verbrand te worden en dus betaal je minder verbrandingsbelasting. Bovendien ging ons pmd-afval voorheen naar Duitsland en is het pmd+/restafval minder volumineus dan wanneer je alleen pmd+-afval vervoert.”

Ook Mensing meent dat nascheiding minimaal net zo duurzaam is als bronscheiding. “Ik was begin deze eeuw een voorstander van bronscheiding, maar niet van de te brede definitie van pmd. Die zou naar mijn idee tot te veel vervuiling leiden. Inmiddels blijkt dat bronscheiding veel minder effectief is. Bij nascheiding krijg je weliswaar minder kilo’s recyclebaar pmd dan bij bronscheiding, maar de technologie is zo effectief dat bijna al het recyclebare afval eruit gehaald wordt. Dat krijg je bij bronscheiding nooit voor elkaar. De kosten per ton pmd zijn lager, de kwaliteit is hoger.”

Schuifdaken, uw oplossing voor strooizout Blommaert Aluminium Constructions is reeds meer dan 35 jaar een

Volledig op uw maat gemaakt

vooraanstaande speler in aluminium overkappingen. De ervaring en

Flexibel en degelijk

de expertise die we op het vlak van aluminium constructies hebben

Hoge return on investment

opgebouwd zorgt ervoor dat wij oplossingen op maat kunnen aanbie-

Tijds- en kosten besparend

den aan verschillende sectoren zoals: zoutopslag, logistiek (op- en

Onderhoudsvriendelijk

overslag), biomassa, recyclage en waste management.

100% opening mogelijk

Stokerijstraat 35 2110 Wijnegem, België

1_2_li_GRAM_190x130.indd 1

Ophemertstraat 42, 3089 JE Rotterdam

T. +32 (0)3 353 26 89 I. info@blommaertalu.be

www.blommaertalu.COM GRAM #03 april 2021 19-03-18 | 11

13:32

OPENING CIRCULAIR TEXTIEL LAB GROTE DOORBRAAK IN 100% RECYCLEN VAN KLEDING In Nederland recyclen we slechts 1% van al het textielafval tot nieuwe grondstof voor de textielindustrie. Het Circulair Textiel Lab maakt het mogelijk om op grotere schaal circulair textiel te ontwikkelen en te produceren. Het lab, gevestigd in Twente, is het eerste kennis- en innovatiecentrum van Nederland dat bijna alle onderdelen van bijvoorbeeld een spijkerbroek recyclet.

H

TEKST: STICHTING TEXPLUS I.S.M. SAXION HOGESCHOOL BEELD: TWENTE MILIEU

et Circulair Textiel Lab is een initiatief van hogeschool Saxion en partners uit het bedrijfsleven verzameld in de stichting TexPlus en opende begin februari haar deuren. Het Lab draagt bij aan de Nederlandse ambitie om in 2030 de helft van al het textiel te verduurzamen. Stientje van Veldhoven, staatssecretaris van Circulaire Economie: “De ecologische voetafdruk van textiel is groter dan die van de luchten zeevaart bij elkaar. Met de opening van het eerste circulaire textiellab, en de samenwerking in de keten met overheden en kennisinstellingen, kan de circulaire textielindustrie echt een vlucht nemen.

Circulair is de toekomst.”

INNOVATIEVE RECYCLINGTECHNIEKEN IN CIRCULAIR TEXTIEL LAB In Nederland recyclen we op jaarbasis 33% van de 136 miljoen kilo ingezamelde textielafval. Hiervan recyclen we slechts 1% voor de kledingindustrie. De rest is vaak van lage kwaliteit en gebruiken we als vulmateriaal voor autostoelen, matrassen, meubels.

Dat we maar 1% kledingafval gebruiken als nieuwe grondstof om weer kleding van te maken, komt onder andere doordat ritsen, knopen, labels en broekzakken moeilijk te recyclen zijn. “Het Circulair Textiel Lab ontwikkelt mechanische en chemische technieken om op proefschaal zoveel mogelijk textiel te recyclen. En dat van zulke goede kwaliteit dat kledingproducenten er nieuwe kledingstukken van kunnen én willen maken”, zegt Jan Mahy, lector Sustainable

12 | GRAM #03 april 2021

& Functional Textiles aan hogeschool Saxion en voorzitter van Stichting TexPlus. “Het lab levert ons de kennis om de productie van circulaire kleding op te schalen en zo een belangrijke bijdrage te leveren aan de gestelde klimaatdoelen.”

TESTEN OP GROTERE SCHAAL In het Circulair Textiel Lab testen bedrijven samen met onderzoekers en studenten van het lectoraat Sustainable & Functional Textiles van hogeschool Saxion innovaties voor het recyclen van textielafval op grotere schaal. Samen met partners van Stichting TexPlus werkt Saxion aan een circulaire textielketen en ze zijn hiermee koploper in Nederland. Naast onderzoek naar innovaties van het recyclen van textielafval tot nieuwe vezels en garen, kijkt de stichting naar verbeteringen in de inzameling van kledingafval, het sorteren en het vervezelen en uiteindelijk opnieuw weven van textiel. De ketensamenwerking draagt zo bij aan een oplossing van het textielafvalprobleem.

Een voorbeeld van een bedrijf dat niet kan wachten tot het mogelijk is om een kledingstuk volledig te recyclen is MUD Jeans. Met het project ‘Road to 100’ wil het denim-bedrijf spijkerbroeken produceren van 100% gerecycled materiaal. Nu bestaat een spijkerbroek van MUD Jeans voor 40% uit gerecycled denim. Vanwege de benodigde kwaliteit is een hoger percentage op dit moment niet mogelijk. “Om onze ambitie waar te maken, werken we nauw samen met het Circulair Textiel

Lab”, zegt Dion Vijgeboom, mede-eigenaar van MUD Jeans. “We verwachten dit najaar samen met de onderzoekers van Saxion en partners een eerste spijkerbroek te ontwikkelen die volledig van gerecycled denim is gemaakt. Voor de jeans-wereld is dit een absolute mijlpaal.”

JAN MAHY (SAXION): “ HET LAB LEVERT ONS DE KENNIS OM DE PRODUCTIE VAN CIRCULAIRE KLEDING OP TE SCHALEN EN ZO EEN BELANGRIJKE BIJDRAGE TE LEVEREN AAN DE GESTELDE KLIMAATDOELEN. ” KATOEN, POLYESTER EN NIEUWE (BIO-) MATERIALEN In het Circulair Textiel Lab focussen de ketenpartners zich samen met onderzoekers en studenten eerst op het grootste textielafvalprobleem: katoen. Gestart wordt met het recyclen van kleine hoeveelheden katoen. Uiteindelijk wil het lab toewerken naar het recyclen van duizenden kilo’s textiel per dag. “Ook willen

we polyester gaan betrekken bij het circulaire recyclingproces, wat het tweede grootste textielafvalprobleem is’’, licht de lector toe. “Vervolgens willen we met het lab ook kijken naar de mogelijkheden voor andere en nieuwe (bio-)materialen.”

Stichting TexPlus is een samenwerkingsverband tussen zes Overijsselse koplo-

pers op het gebied van circulair textiel.

De stichting, bestaande uit Twente Milieu, Regionaal Textielsorteercentrum Twente, SaXcell BV, Hogeschool Saxion, Frankenhuis BV en Enschede Textielstad Innovatie BV, vertegenwoordigt de gehele keten. Van textielinzameling tot verwerking en het maken van eindproducten. Het doel is om de circulaire textielketen te verbinden en

bij de ontwikkelingen ook actief de markt te betrekken. Met de innovaties van Stichting TexPlus werkt textielregio Twente toe naar een circulaire textielketen.

Het Circulair Textiel Lab is mede mogelijk gemaakt door middelen vanuit de Regio Deal Twente (bijdrage Agenda van Twente, provincie Overijssel en Rijksoverheid).

Samen met gemeenten sturen wij op betere kwaliteit ingezameld textiel www.sympany.nl 1_4_li_GRAM_190x62-I.indd 1

22-0000-1361-01 GRAM 2021 april

GRAM #03 april 2021 | 13 09-03-2021

11:06

[Advertorial] FIKS & AVALON ADVIES:

GESCHEIDEN INZAMELING GFT+E BIJ HOOGBOUW “JE KUNT ALTIJD HELPEN, ALS JE MAAR MET ELKAAR BLIJFT PRATEN”

Optie

10 Liter

25 Liter

Vanaf komende zomer bieden alle bewoners van hoogbouw in de gemeente Uden hun GFT+E-afval gescheiden aan. Een ambitieus doel dat alleen kan worden bereikt door maatwerk inzameloplossingen en een hoge mate van bewonersparticipatie. Daarvoor werkt Uden samen met Avalon Advies en Fiks mens en wonen.

MAATWERK VAN AVALON ADVIES Inez van Kronenberg is adviseur bij Avalon, een bureau dat overheden en andere organisaties adviseert bij afvaltrajecten en energietransities. “We zijn gevraagd om de nieuwe aanpak van afvalinzameling bij hoogbouw in Uden te vertalen in concrete oplossingen.

Hoe groot zijn de verwachte afvalstromen? Hoeveel containers heb je nodig per complex? Waar zet je die het beste neer?”

Avalon stak veel energie in de inventarisatie. Inez: “Hoe meer je immers over de bewoners van een complex weet, hoe beter je hen kunt benaderen. Bovendien is een duurzame levensstijl voor de een minder vanzelfsprekend dan voor de ander. Ook daar zul je in je oplossingen en communicatie rekening mee moeten houden.”

AFVALSCHEIDINGSCOACH VAN FIKS Elke verandering stuit op weerstand. Zaak dus om mensen goed te informeren en te helpen een nieuwe afval-routine te ontwikkelen. Avalon werkt daarvoor samen met Fiks, dat al jaren bewoners begeleidt bij (groot) onderhoudsprojecten, leefbaarheids- en duurzaamheidsvraagstukken. De uitdaging in Uden is dan ook een kolfje naar de hand van afvalscheidingscoach Inge van Gool. “Ik verzorg alle communicatie met bewoners. We hebben een standaard informatiepakket, maar kijken steeds wat er nodig is aan aanvullende communicatie-acties om het te laten slagen. Samen met bewoners vinden we bijna overal een oplossing voor en mensen kunnen mij bellen als ze ergens tegenaan lopen. Zoals een mevrouw die niet wist waar ze met de rommel van haar cavia’s heen moest nu ze veel minder restafval mag aanbieden. Na een telefoontje was ze gerustgesteld, omdat ze hoorde dat het meeste afval gewoon in de GFT+E container mag. Zo simpel is het vaak. Je kunt altijd helpen, als je maar met elkaar blijft praten.”

MEER WETEN? WWW.AVALONADVIES.NL | WWW.FIKSMW.NL

NEDERLAND STEEDS 'GROENER' In de kaart staat de hoeveelheid huishoudelijk restafval 2019, zoals opgegeven door gemeenten aan het CBS en Rijkswaterstaat. Er is rekening gehouden met de opbrengst van nascheiding.

Ten opzichte van 2018 zijn er weer meer gemeenten lichtgroen en groen gekleurd. Over 2020 zal Corona ongetwijfeld zorgen voor een iets minder rooskleurig restafvalplaatje. Wel zijn er aanwijzingen dat het afvalscheidingspercentage redelijk constant blijft.

2019

GRAM #03 april 2021 | 15

LAP3: FLINKE GEVOLGEN VOOR GEMEENTEN Met het herziene Landelijk Afvalbeheerplan en het nieuwe Besluit ‘Gescheiden inzameling van huishoudelijk afval’ krijgen gemeenten met een scherper regime te maken. De nieuwe regels gaan over veel afvalstromen, van gft- en groenafval tot matrassen en luiers. Ook de scheidingsregels voor bedrijven zijn aangepast.

D

e circulaire economie kan demissionair staatssecretaris Stientje van Veldhoven niet snel genoeg gaan. Ook het in maart in werking getreden herziene LAP3 sorteert al voor op de transitie naar de kringloopeconomie. In het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP) staat het nationale afvalbeleid van preventie tot inzameling en recycling, inclusief monito-

TEKST: PIETER VAN DEN BRAND ring en handhaving. In 85 sectorplannen is het beleid voor specifieke afvalstromen nader uitgewerkt. In elk sectorplan geldt een minimumstandaard voor verwerking.

CMP Het herziene LAP loopt tot 2023, maar daarna, maakte Van Veldhoven in de begeleidende Kamerbrief glashelder, komt er een Circulair Materialenplan, het CMP1. De

tussentijdse tweede herziening van LAP3 was om verschillende redenen noodzakelijk, legt Marco Kraakman uit, bij Rijkswaterstaat één van de opstellers van het vernieuwde LAP. Nederland moest tijdig voldoen aan de implementatie van Europese afvalregelgeving en het LAP moest inspelen op de komst van de Omgevingswet met haar volledig andere juridische constructie. De aanloop naar het Circulair

Producten uit het Bokashi-proces voldoen niet aan de eisen en moeten worden nagecomposteerd, foto: Jilmer Postma ANP.

16 | GRAM #03 april 2021

Materialenplan is al in volle gang, merkt Kraakman op, “maar daar komt wel wat bij kijken. Zo’n plan zou niet alleen meer over afval moeten gaan, maar ook over stoffen en materialen, die de afvalstatus nog niet hebben. Daarom moeten we het CMP een stevigere juridische basis geven en dat is een complex traject dat veel tijd vergt.

Daar willen we ook nadrukkelijk de afvalsector bij betrekken.”

Ook al zijn de wijzigingen in LAP3 vooral technisch van aard, ze hebben flinke gevolgen voor gemeenten. In het oog springt het nieuwe Besluit ‘Gescheiden inzameling van huishoudelijk afval’. De in juli vorig jaar ingevoerde AMvB krijgt in het herziene LAP verdere invulling. “Vanuit Europa geldt een meer verplichtend karakter”, vertelt Kraakman, “om voor een aantal stromen een systeem voor gescheiden inzameling op te zetten.” Het gaat om elektronica, textiel, gft-afval (in EU-jargon ‘bioafval’), metaal, kunststof, papier/karton, glas en gevaarlijk afval. Alleen voor gft-afval, metaal, kunststof en glas gelden in een beperkt aantal gevallen uitzonderingen, niet voor de andere stromen. “We hebben bij het opstellen van de AMvB geoordeeld dat daar voor de Nederlandse situatie geen reden toe was.” Het LAP vult de mogelijke uitzonderingen verder in. De uitzondering voor het apart inzamelen van glas geldt alleen voor de combinatie met metaal. Sommige gemeenten halen glas samen met metaal op en laten dit nascheiden. Van bronscheiding van gftafval mogen gemeenten afwijken, als dat technisch niet haalbaar is of financieel niet kan. Toch komt ook daar meer druk op te liggen. Stadsdelen uitzonderen van gft-scheiding, zoals in de krappe binnensteden, is niet meer zo makkelijk. “Je zult met een goed verhaal moeten komen en laten zien dat je je best hebt gedaan. Het LAP geeft aan wat je in ieder geval moet hebben geprobeerd. Er moet dus echt een tandje bij.” Voor kunststof geldt een uitzonderingsmogelijkheid, indien er alternatieven zijn die geen negatieve impact hebben op de omvang en kwaliteit van recycling en hergebruik. Recent besloten onder meer Amsterdam en Utrecht om PMD na te gaan scheiden. “Gemeenten moeten beslist aantonen dat nascheiding dan goed uitpakt”, zegt Kraakman. De AMvB stelt de nadrukkelijke verplichting dat ge-

Vanwege het hoge gehalte aan textiel in matrassen moeten deze gerecycled worden, foto Hetty Dekkers. meenten hun alternatieve beleidskeuzes in de afvalstoffenverordening opnemen en regelmatig toetsen of er nog steeds aan de afwijkingsgronden wordt voldaan.

BEDRIJFSAFVAL Voor de inzameling van bedrijfsafval gaat er behoorlijk wat veranderen. “We hebben dit onderdeel volledig herschreven. In de basis gaat het vooral om verduidelijking en verbetering van de uitvoerbaarheid.

Als straks de Omgevingswet in werking treedt, wordt de reikwijdte groter. Bronscheiding is ook hier de norm. Alleen ligt het genuanceerd. Als burger kun je altijd je afval kwijt in een container op straat of bij je huis. Bedrijven moeten hun eigen inzameling regelen en financieren. Soms is dat niet voor alle deelstromen apart te doen.

Voor bedrijven die heel weinig ruimte hebben of geen grote hoeveelheden afval produceren, geldt daarom bijvoorbeeld een uitzondering. Ook voor PMD van bedrijven is de inzameling nog lang niet zo ontwikkeld als voor de PMD van huishoudens”, vertelt Kraakman.

Als straks het nieuwe Besluit Producentenverantwoordelijkheid voor verpakkingen van kracht is, moeten producenten voor bedrijven zorgen voor kosteloze in-

name. Dan wordt de mogelijkheid om bedrijven te verplichten hun PMD te scheiden, heroverwogen, aldus Kraakman. Tot slot wil Kraakman gemeenten die ook afval van bedrijven inzamelen, nog een belangrijk punt meegeven. “Gemeenten houden straks toezicht op het scheidingsgedrag van bedrijven. Het kan dus zomaar gebeuren dat een bedrijf door een gemeente erop kan worden aangesproken om vier of vijf stromen gescheiden te houden, bijvoorbeeld papier, gft, folie en textiel. De door de gemeente gekozen inzamelaar zal het gescheiden aanbieden van afval door bedrijven in dat geval wel moeten faciliteren en niet alles meer gemengd ophalen.”

BOKASHI Voor gemeenten, zoals Hengelo, die enthousiast zijn over het fermenteren van bladafval met de Bokashi-methode is er voorlopig slecht nieuws. Volgens het LAP voldoet deze verwerkingsmethode niet aan de minimumstandaard. “De meststoffenwet stelt dat producten voldoende gehygiëniseerd en stabiel moeten zijn om ze als bodemverbeteraar toe te mogen passen”, zegt Kraakman. “De producten uit het Bokashi-proces voldoen niet aan deze eisen en moeten worden nagecomposteerd.”

GRAM #03 april 2021 | 17

Op dit moment lopen er pilots om meer feiten over de Bokashi-verwerking van groenafval te verzamelen. Mogelijk rollen daar nieuwe inzichten uit. De eventuele aanpassing van de meststoffenregels is aan het ministerie van LNV. Ook aan luierrecycling stelt het herziene LAP strikte eisen. Zo moet het terugwinnen van kunststof en cellulose boven alles veilig gebeuren. “In incontinentiemateriaal komen medicijnresten terecht en die wil je niet via het recyclaat weer op de markt brengen”, verklaart Kraakman. Dat is een harde eis voor de vergunningverlening.”

Omdat er nog onvoldoende recyclingcapaciteit is, blijft verbranden de minimumstandaard. Intussen lopen er volop initiatieven om luiers in te zamelen en te recyclen. “Als aan de veiligheidsgarantie wordt voldaan, is dat prima. Verder hebben we de nuancering aangebracht, dat cellulose tijdens het recyclingproces in energie mag worden omgezet, wat bij vergistingstechnieken ge-

beurt, dus je hoeft het niet per se als materiaal terug te winnen. Als de markt eenmaal zover is, zullen we de minimumstandaard ophogen naar recycling”, zegt Kraakman.

MATRASSEN Gemeenten hoeven niet koste wat kost te gaan recyclen. Als de recyclingkosten boven 205 euro per ton liggen, mogen ze bij een aantal stromen afval voor verbranding aanbieden. Deze grens geldt alleen als het sectorplan dat vermeldt en is bedoeld voor stromen waar de recyclingmarkt onvoldoende voor is ontwikkeld of verwerkingstarieven grillig zijn of sterk afhangen van de mate van verontreiniging, zoals papier, autobanden, gips en gemengd bouw- en sloopafval. Bij matrassen is de financiële grens daarentegen geschrapt. De aangekondigde producentenverantwoordelijkheid (UPV), wat inhoudt dat de matrassenindustrie de inzameling en recycling zelf financiert, is echter nog niet geregeld, tot ongenoegen van gemeenten die vrezen

overgeleverd te zijn aan de grillen van de markt. “Matrassen die netjes zijn ingezameld en schoon zijn, moeten naar de recycling. Verbranden is niet langer toegestaan”, licht Kraakman toe.

“Voor de recycling van matrassen is inmiddels behoorlijk wat capaciteit bijgekomen, en er zijn meerdere verwerkers.

Dus er is geen monopolie. Wel zien we dat voor deze stroom een prijs van 205 euro net niet uitkomt, maar we beschouwen dat niet als een belemmering. Als je iets moet recyclen vanwege het hoge gehalte aan textiel, dan zijn het wel matrassen. Dus ook al kost het iets meer dan 205 euro, vinden we dat toch acceptabel. Veel gemeenten denken daar trouwens net zo over, in contracten zijn al hogere prijzen afgesproken. We zullen ervoor waken dat het niet de spuigaten uitloopt en de kosten ongebreideld oplopen. De UPV is daarvoor het slot op de deur. Met de huidige marktwerking voorzie ik geen problemen.”

Uw inwoner weet het, wij vragen het!

Kom er achter wat er speelt in uw gemeente op het gebied van o.a. afvalscheiding en zwerfafval.

Op elke gewenste manier: - Infoquête - Schriftelijk - Online - Face to Face - Telefonisch -

Van Afval naar Circulair Geef een betere wereld door KplusV werkt met gemeenten aan een betere wereld.

Brengt afval in beeld. Brengt circulariteit dichtbij.

Maatwerk is onze standaard!

www.kplusv.nl T +31 (0)26 355 13 55 E info@kplusv.nl

Almere Marktonderzoek Advies Edvard Munchweg 18, 1328 MA Almere 036-53 72 814 info@almeremarktonderzoek.nl

www.almeremarktonderzoek.nl 22-1000-0276-01 NVRD GRAM 2021 april

22-1000-0280-01 NVRD GRAM 2021 april

18 | GRAM #03 april 2021 0280-01_92x130mm.indd 1

0276-01_adv 09-03-20211.indd 11:02 1

09-03-2021 10:5

RIVIERSTRANDEN SCHONER DOOR BRONAANPAK Plastic zwerfafval komt op veel plekken in Nederland voor, ook op rivieroevers. Om zwerfafval op rivieroevers gezamenlijk aan te pakken heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onlangs een beleidsprogramma opgezet.

TEKST: STEFAN VAN DER WAL, IMKE OKKERMAN EN FONS VAN DE SANDE, RIJKSWATERSTAAT BEELD: RIJKSWATERSTAAT In 2020 heeft Rijkswaterstaat meerdere pilots uitgevoerd om bronnen aan te pakken van (plastic) afval dat op rivieroevers ontstaat.

Denk aan afval van recreanten en vissers, maar ook aan afval dat ontstaat door de binnenvaart, op stadskades, bij bedrijven, riooloverstorten of dat verwaait vanuit bouwcontainers.

dan je zou verwachten met deze extra toegevoegde capaciteit. Of

AANPAK RECREATIESTRANDEN SUCCESVOL De grootste veroorzakers van afval op rivieroevers zijn recreanten.

Daarom heeft Rijkswaterstaat in samenwerking met terreinbeheerders en -eigenaren zoals gemeenten, natuurbeheerders en de regionale dienst op vier pilotlocaties - Kampen (IJssel), Wageningen (Neder-Rijn), Nijmegen (Waal) en Roermond (Maas) - gedragsmaatregelen getest om zwerfafval veroorzaakt door recreanten en recreatievissers te verminderen. Na een grondige analyse van de lokale problematiek zijn diverse (gedrags-)interventies getest: van opvallende blauwe afvalbakken die zorgen voor voldoende gelegenheid tot het beïnvloeden van de sociale norm via boodschappen op afvalzakjes die bezoekers bij de entree van het gebied konden meenemen. Ook werd via verschillende communicatiemiddelen zoals welkomstbogen en pictogrammen het gewenst gedrag benoemd.

En met succes: alle pilotgebieden bleken in de nametingen schoner! In Nijmegen lieten bezoekers een jaar na de pilot tot zelfs 70% minder afval achter. In 2021 rond Rijkswaterstaat de pilots af en adviseert over implementatie van de resultaten. Ook maakt ze dan het materiaal, de ervaringen en bevindingen beschikbaar.

ERVARINGEN IN WAGENINGEN Wageningen heeft een unieke pilotsituatie: het recreatiestrand grenst hier aan een natuurgebied. Dit betekent dat er geen afvalbakken in het gebied zelf kunnen worden geplaatst, maar alleen bij de ingang. Om bezoekers te faciliteren en te stimuleren hun afval mee terug te nemen naar de ingang, is bij de entree van het gebied een afvalzakjes-dispenser neergezet. Andere interventies zijn het plaatsen van opvallend blauwe afvalbakken, een welkomstpoort waarop een duidelijke handelingsperspectief staat en prompts ter herinnering. Uiteindelijk zorgde dit ervoor dat tijdens de nameting 75% minder achtergelaten afval werd gemeten ten opzichte van de voormeting. Rijkswaterstaat en gemeente Wageningen zijn daarom bezig deze aanpak te borgen en weer gereed te maken voor aankomend recreatieseizoen.

PILOT IN KAMPEN In het centrum van Kampen ligt een populair recreatiestrand, ook wel bekend als ‘Playa del Kampen’. Op drukke dagen bleef hier veel consumptieafval achter en de afvalbak bij de ingang van het gebied stroomde over. Met een set aan gerichte gedragsinterventies is het afvalprobleem te lijf gegaan. Een welkomstboog bij de ingang verhoogde het gevoel van eigenaarschap. Ook communiceerde Rijkswaterstaat de goede norm en gaf bezoekers handelingsperspectief mee om hun afval in de bak te gooien. De tweede interventie bestond uit een set opvallende afvalbakken met containerstickers.

Hiermee werd de capaciteit om afval weg te gooien verhoogd, en de moeite om afval weg te gooien verlaagd. De boodschap op de containerstickers toonde het gewenste gedrag én motiveerde de doelgroep via de gedragstechniek ‘self-persuasion’ om hun afval in de afvalbak te gooien. De interventies leidden er toe dat minder groepen afval achterlieten. Echter de hoeveelheid afval die de gemeente Kampen, naast het afval uit de containers, ophaalde was veel groter

dit komt omdat minder mensen hun afval mee naar huis nemen nu er bakken op het strand staan, of omdat er veel meer mensen waren door Covid-19, durft de gemeente niet te zeggen. Het afval is in ieder geval niet in het water terecht gekomen.

GAAT U OOK AAN DE SLAG? Bekijk de werkwijze schone oeverrecreatie op https://zwerfafval. rijkswaterstaat.nl/ met daarin praktische tips en interventies voor schone oevers. Heeft u vragen over de bronaanpak zwerfafval?

Neem dan contact met ons op via zwerfafval@rws.nl.

Interventies bij de pilotlocatie in Wageningen.

GRAM #03 april 2021 | 19

HET MOET ANDERS! VAN AFVALVERWIJDERING NAAR CIRCULAIRE EN TOEKOMSTBESTENDIGE PRODUCTIE EN DUURZAME RETOURLOGISTIEK

G

emeenten willen via afvalbeheer een bijdrage leveren aan de klimaatcrisis en milieuproblemen die het gevolg zijn van onze huidige lineaire economie. Een economie waarbij goederen en producten een keten met eenrichtingsverkeer doorlopen. Gemeenten hebben echter, buiten het zorgen voor de inzameling van huishoudelijk afval, maar weinig invloed op de herbruikbaarheid van de afgedankte producten en materialen die door hun handen gaan. Daarbij komt dat de kosten voor gescheiden ingezamelde materialen en restafval toenemen terwijl de milieuprestaties verder afnemen. Het moet dus anders.

Afval bestaat wel degelijk. Dat ondervinden zowel inwoners als gemeenten. Het sprookje dat gemeenten samen met de inwoners van afval gouddraad kunnen spinnen (Repelsteeltje) en dat ‘afval loont’ gaat steeds minder op.

20 | GRAM #03 april 2021

TEKST: MARC MAASSEN Wie hebben invloed? Producenten en het bedrijfsleven die producten op de markt brengen hebben wel invloed op de milieuprestaties. Immers, het ontwerp van een product bepaalt in grote mate of dat product na gebruik circulair en veilig kan worden verwerkt tot nieuwe duurzame grondstoffen en of het zijn waarde behoudt.

Daar hebben de gemeente, de inwoner maar ook de verwerker van het afval geen enkele invloed op.

Uitbreiding van producentenverantwoordelijkheid (PV) voor consumptiegoederen en verpakkingen, en daarmee de afname van gemeentelijke zorg voor deze producten, is daarom dé sleutel om de transitie naar een circulaire en toekomstbestendige economie in gang te zetten. We gaan van gemeentelijke zorg naar ‘producentenzorg’.

Met producentenverantwoordelijkheid komt de prikkel (en het prijskaartje) voor de gewenste vernieuwing op de juiste plaats.

GEMEENTEN HEBBEN BEPERKT INVLOED De afgelopen decennia hebben gemeenten samen met afvalverwerkers en inwoners vanuit de Wet milieubeheer (Wm) en verschillende Rijksprogramma’s een grote bijdrage geleverd aan het gescheiden inzamelen en verwerken van afval. Het scheiden van afval heeft veel gebracht, maar blijkt in de nieuwe context van circulair en toekomstbestendig anno 2021 niet meer voldoende. Veel producten en materialen zijn niet circulair en milieuverantwoord ontworpen en/of hebben nauwelijks nog waarde na gebruik (denk aan luiers, samengestelde verpakkingen, bepaalde plastics en onderstromen textiel). Dit geeft problemen bij de verwerking. Gemeenten hebben daar geen invloed op.

Tot op heden dragen gemeenten en daarmee de inwoners, voor een groot deel de verwijderingskosten en verantwoordelijkheid voor de milieuprestaties, terwijl juist de milieuprestaties achterblijven en de kosten stijgen.

Daarbij komt dat de inzameling van afvalproducten en materialen versnipperd en ongecoördineerd is georganiseerd. Zo zamelen gemeenten afvalmaterialen in bij huishoudens en zamelen, soms meerdere, particuliere inzamelaars dezelfde materialen (zoals plastic, papier en karton, organisch materiaal en restafval) in bij scholen, winkeliers en instellingen in hetzelfde stadsdeel. Een en ander leidt tot inefficiënte retourlogistiek; hoge (milieu)kosten en hinder. Slimmer zou het zijn om de inzameling van dezelfde consumptiegoederen en verpakkingen te coördineren, en bijvoorbeeld het bedrijfsleven dat deze producten en materialen op de markt brengt en verspreidt, in het kader van PV hiervoor verantwoordelijk te maken.

TOTAL COSTS OF OWNERSHIP Bruikbaar is het principe van ‘total costs of ownership’ (TCO) in de nieuwe ordening die nodig is. Het bedrijfsleven blijft daarbij eigenaar en verantwoordelijk voor hetgeen zij op de markt brengt, inclusief de kosten voor milieuverantwoorde verwijdering. Het bedrijfsleven verrekent de kosten voor inzameling en verwerking via de gebruiker van een product. Zo betaalt de vervuiler en niet de inwoner.

Total costs of ownership zal het bedrijfsleven prikkelen tot slimmere (integrale) duurzamere retournamesystemen en het zoveel mogelijk produceren van circulaire en veilige producten die hun waarde behouden.

Bovendien ontstaat er ruimte voor nieuwe concepten van retourname zoals karton via bezorgdiensten, de uitbreiding van statiegeld voor verpakkingen en textielsoorten en bijvoorbeeld luierinzameling via kinderdagverblijven. Efficiënte inzameling draagt bij aan het klimaat en het milieu.

Voordeel is dat de inwoner die bewust geen gebruik maakt van producten of geleverde diensten daar dan ook niet voor betaalt. Zo wordt ook duurzaam gedrag van inwoners die ‘consuminderen’ en duurzame keuzes maken beloond.

De versnelling naar toekomstbestendig en circulair produceren kan alleen worden ingezet door een andere spin in het web aan te wijzen: het bedrijfsleven. De gemeente doet als regisseur van de afgelopen 20 jaar hiermee een stapje terug.

Gemeenten blijven vanuit de Wm wel verantwoordelijk voor de verwijdering van materialen en producten waar het bedrijfsleven niet logischerwijs verantwoordelijk voor te stellen is. Een groot aantal huishoudelijke afvalstoffen (restafval, GFT, Grof Huisraad en Gevaarlijk Afval) blijft onder de directe verantwoordelijkheid en zorg van de gemeente.

Producenten kunnen voor de retourname van consumptiegoederen en verpakkingen gebruik blijven maken van de bestaande inzamelstructuren (en ruimte) van gemeenten voor de verwijdering. Dit tegen dekkende vergoedingen en met inachtneming van de mobiliteits- en duurzaamheidsambities van gemeenten.

NIEUWE ORDENING VAN DE AFVALZORG IS NODIG. Twintig jaar GIHA en VANG programma’s en ketenafspraken over o.a. verpakkingen heeft veel gebracht, maar ook aangetoond dat de impact en het resultaat de gewenste nieuwe doelstellingen ten aanzien van circulariteit en toekomstbestendigheid niet dichterbij brengt. Bovendien blijkt de regierol van gemeenten in de keten beperkt. We constateren daarbij dat niet de inwoners en gemeenten, maar in veel gevallen de producent bepaalt of producten en materialen na gebruik goud waard zijn. Repelsteeltje zit niet aan de achterkant, zoals we lang hebben gedacht, maar aan de voorkant van de afvalketen.

De komende periode is daarom een grotere bijdrage van het bedrijfsleven dat consumptiegoederen en verpakkingen op de markt brengt, nodig. Dat vraagt ook om een

andere rolverdeling van de ketenpartners en hernieuwde ordening en andere prikkels en bovenal sturing vanuit het Rijk.

Dit betekent het verschuiven van bestaande ketenverhoudingen ‘zorg’ van gemeente naar de markt en het bewegen van ketenpartners. Dat maakt het lastig. De belangen zijn groot. Het Rijk moet duidelijkheid verschaffen over wie straks waarover gaat. Dat is in het belang van alle ketenpartners.

RIJKSEVALUATIE VANG HHA 2015-2020 HÉT MOMENT In 2018 is het programma VANG HHA (Huishoudelijk Afval) opgegaan in het Rijks brede programma Circulaire Economie (CE), maar nog steeds worden gemeenten als regisseur aangespoord in te zetten op afvalscheiding en het terugdringen van de hoeveelheid restafval.

Dit jaar wordt het Rijksprogramma VANG 2015-2020 geëvalueerd. Dit is hét moment om als gemeenten het gesprek aan te gaan met het Rijk over de eigen rol en die van producenten en het sluiten van de materiaalketens. Een nieuw kader en nieuwe stip op de horizon is daarbij nodig voor gemeenten, zodat zij weer het verschil kunnen maken als het gaat om het beheersen van de kosten voor hun inwoners en het maken van de juiste keuzes in de transitie naar een toekomstbestendig en circulaire economie. Duurzame ideeën van het bedrijfsleven zijn daarbij meer dan welkom.

Uitbreiding van de producentenverantwoordelijkheid is daarvoor de juiste prikkel. Eén ding is zeker: Het moet anders.

Nieuwe ordening Markt / Privaat

Gemeente / Publiek

Producten

Afval (rest, gft, etc.)

• Grondstoffen • Wit- en bruingoed • Kunstof • Glas • Verpakkingspapier • Etc.

• Restafval • GFT-afval • Gemeentelijk afval Financiering vanuit Heffing

Financiering via product

GRAM #03 april 2021 | 21

g 50 mln k CO2 g besparin in 2020

Innovatie in matrasrecycling

De kracht van circulair samenwerken Steeds meer gemeentes kiezen voor de samenwerking met RetourMatras. Dankzij de RetourMatras-methode worden afgedankte matrassen op een duurzame manier gerecycled en realiseren we een aanzienlijke CO2 besparing.

Grondstoffen als textiel, metaal en foam die we herwinnen uit gerecyclede matrassen worden door onze partners gebruikt in circulaire productieprocessen. Dat is de kracht van circulair samenwerken met RetourMatras.

In 2021 openen wij onze 4e matrasrecyclingfabriek in Etten-Leur waarmee we nog meer circulaire samenwerkingen kunnen aangaan.

Blijf ons volgen op www.retourmatras.nl en op social via @retourmatras

WWW.RETOURMATRAS.NL

OPINIE Het afvaldossier is nooit vies geweest van pittige discussies. Vaak gevoerd vanuit belangen, soms vanuit overtuiging. De laatste jaren meer gebaseerd op emoties dan op feiten. Meer en meer is het ‘actie is reactie’ en vergeten we waar het echt over zou moeten gaan. Wat het echte doel moet zijn, wat het gezamenlijke vertrekpunt of eindstation is.

Voorgaand is de inleiding tot een discussie die ik hier graag onder de aandacht wil brengen. Eentje die ik te weinig zie en herken. De discussie die gevoerd wordt heeft de bijzondere naam ‘kilofetisjisme’ gekregen. Een ambitie om tot minder restafval te komen. Een ambitie waar niemand tegen kan zijn.

Geen voorschrift of wet, voor alle duidelijkheid. 100 kilo in 2020 en 30 kilo per persoon in 2025.

Direct ontstond er al heibel, dat kan toch niet in de grote steden? Onmogelijk in dichtbebouwde binnensteden. De wereld was te klein. Er werd een brief verstuurd aan de gemeenten met een lijst met de beste, en dus ook de minst goede (slechtste) gemeenten. Dat kon toch niet? Maar wat gebeurde er echt? Het grootste gedeelte van de gemeenten begreep de opgave en ging aan de slag. Prachtige plannen, mooie systemen (omgekeerd inzamelen) en vooral goede resultaten. Maar was nu het issue de focus op minder restafval, of het doel om meer grondstoffen te krijgen? Het laatste lijkt mij. Maar waarom toch de negatieve lading bij kilofetisjisme?

Ik kan mij niemand voorstellen die zou zeggen, “ja toe maar, gooi alles maar op één hoop, maak maar zoveel mogelijk niet te gebruiken afval.”

Ik begrijp niet waarom dit een negatieve connotatie moet hebben. Zou het beter zijn om het dan maar grondstoffenmaximalisatie te noemen? Of recycleroeping? Doel is hetzelfde. Zoveel mogelijk, zo lang mogelijk in omloop houden. Maar dan ook echt in omloop. Dat is waar de schoen wringt. Dat de focus ligt op minder restafval is goed, meer grondstoffen uitstekend. Een discussie over kwaliteit kan niet zonder dat je eerst kwantiteit hebt. Maar dan wel even scherp op elkaar zijn wat dan echte recycling is, wat dan echt circulair moet zijn. De kiloknaller discussie is eigenlijk helemaal niet interessant en belangrijk.

Gepruts in de marge. Leuk voor een paar mensen om hard iets over te roepen. Maar als we dat roepen nu eens zouden doen om iedereen en alles aan te zetten

om het echt circulair te maken. En ik weet niet wat u ziet bij circulair maar ik zie een cirkel. Iets wat rond is en rond blijft gaan.

Is circulair niet het nieuwe duurzaam aan het worden?

Een containerbegrip zonder inhoud? De vraag stellen is…Dat definities worden opgerekt is van alle tijd, maar niet te accepteren. Als iets niet als zichzelf of minimaal in iets anders weer volledig terugkomt, dan is het geen circulair product. Dat noemen we recycling. En zelfs (of juist daar) zijn de definities al helemaal erg rekbaar geworden. Met als summum het gebruik van de term ‘nuttigge toepassing’. Zelden een omschrijving gehoord die zo multi-interpretabel is. Biogranulaat, we verwerken iets, we drogen het, en verbranden het. Maar ook met drankpakken en C-hout. Ik zie hier weinig circulairs in. Zou het kunnen dat hier twee dingen door elkaar lopen? De energietransitie en de circulaire economie?

Waarbij, zoals het uitkomt het ene of het andere als doel wordt genoemd. Is dat dan niet definitiefetisjisme?

Toepassingsfundamentalisme? Grondstofgegoochel? Ik heb de stellige overtuiging dat we de discussie niet over de inzameling maar over de verwerking moeten voeren.

Nog los van de discussie over de echte voorkant, het ontwerp. Dat lijkt mij geen discussie, maar een mustdo. Zijn wij in staat om elkaar hard en duidelijk aan te spreken op de werkelijke gegevens en de werkelijke resultaten? En niet de definities zo oprekken dat dit de waarheid wordt. Waarom voeren we deze discussie niet? Is dit onbespreekbaar? Zijn er te veel belangen in het spel waardoor er niet over gesproken kan worden?

Worden we door andere discussies van dit onderwerp weggelokt? Circulariteit is het volledig in omloop houden van grondstoffen. Volledig, omdat sommige stoffen er bijna niet meer zijn. Omdat mijnen leeg raken. Komt het als dezelfde stof niet retour, dan is het niet circulair. Simpeler is en wordt het niet. Dan is het hergebruik, recycling of nuttige toepassing. Wat dat dan ook moge zijn. Het lijkt nu dat wat niet wordt verbrand of gestort, circulair is. Deze discussie moet anders. De discussie moet naar de echte circulariteit, de echte kringloop en als belangrijke tussenstap de echte recycling en het echte hergebruik. Geen verlies van grondstoffen. Grondstoffen die we, de inwoners van Nederland, met veel overtuiging hebben aangeboden om ze maximaal weer in te zetten voor nieuwe grondstoffen. Tot de laatste kilo.

Marc Veenhuizen, hoofdredacteur

GRAM #03 april 2021 | 23

CIRCULAIR AMBACHTSCENTRUM TOONT KRACHT VAN AMBACHT De circulaire en inclusieve economie is zichtbaar in het circulair ambachtscentrum. Vanuit het programma Circulaire Ambachtscentra worden nu 59 gemeenten financieel ondersteund om de doelen uit het programma te behalen. Hoe willen gemeenten dit geld inzetten? Wat zijn de plannen en de eerste resultaten? En hoe ziet het programma Circulaire Ambachtscentra er in de komende jaren uit? Tijd voor een update.

E

TEKST: DAAN MIDDELKAMP BEELD: LOUISE COHEN

en huis vol hergebruikte producten en materialen. We produceren en consumeren bewust met zo min mogelijke schade aan het milieu. Het kopen van tweedehands, geupcyclede producten of producten bestaande uit tweedehands materialen is de normaalste zaak van de wereld. Met de doorontwikkeling in weer een nieuw jaar van Circulaire Ambachtscentra worden weer stappen gezet richting deze duurzame wereld.

Het concept is duidelijk geland: verspreid over het land zijn verschillende projecten van start gegaan. Op lokaal gemeentelijk niveau worden samenwerkingen opgezet om producten en materialen een nieuw leven te geven. Ook zijn er regio’s die samen de

handschoen oppakken, zoals de Waarderegio in Overijssel en het zuiden van Limburg. Tussen alle initiatieven is veel kruisbestuiving te zien. Men wil graag van elkaar leren en dit wordt ook vanuit het programma gestimuleerd: geleerde lessen en uitdagingen delen, om samen de mooie plannen te realiseren.

Om de kennis en inspirerende voorbeelden te delen is een leernetwerk opgezet. Vanuit het programma organiseren we lunch- en leernetwerkbijeenkomsten. Hier krijgt iedereen de ruimte om kennis te brengen en te halen. In 2021 staan minimaal vier lunchlezingen en twee leernetwerkbijeenkomsten op de planning. Online is er op LinkedIn een leernetwerk opgezet, dé plek om de laatste nieuwtjes, vragen en ontwikkelingen te delen.

DE KRACHT VAN AMBACHTSCENTRA Op verschillende plekken in het land ontstaan ambachtscentra. Hoe vergaat het de initiatieven in Nijmegen, Rotterdam, de BUCHgemeenten en Maastricht? Een rondje langs de velden.

In Nijmegen gaat men Mooi Werk leveren. In eerste instantie wordt er gepionierd met mooie producten maken van afvalhout. Als hiermee een goede businesscase te maken valt, dan kan dit wellicht ook voor andere materialen. Zo bouwt Nijmegen haar plan steeds verder uit. Circulair Ambachtscentrum Mooi Werk Nijmegen is een initiatief van de gemeente Nijmegen, DAR, Lentekracht, koos, Het Goed Nijmegen en andere partners.

Rotterdam ontwikkelt niet alleen mooie circulaire producten, maar een hele circulaire lifestyle. Vanuit designstudio Blooey werkt Remko Verhaagen met duurzame en gerecyclede materialen vanuit sociale co-creatie. Hierbij werkt hij samen met mensen met afstand tot de arbeidsmarkt tijdens het ontwerp- en maakproces. Met subsidie wordt dit concept verder uitgewerkt tot ONZE fabriek: een sociaal gilde voor circulair design.

De gemeenten Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo zijn in 2019 gestart. Na een jaar experimenteren en leren wordt komend jaar de focus op twee programma’s gelegd. Zo ontwikkelen de gemeenten samen met leraren en experts een programma voor basisscholen met lesmodules voor het circulair maakonderwijs rond afvalstromen zoals hout, textiel, metaal en elektrische apparaten. Leerlingen krijgen zo circulaire skills en gaan in de les nadenken over het circulair maken van materiaalketens. In het tweede programma werken de gemeenten samen met het Participatory Design Lab van de TU Delft. Samen met lokale ondernemers kijkt de TU Delft naar circulaire businesskansen. Zo kijkt men of ideeën voor hergebruik en reparatie van materiaalstromen afkomstig van de milieustraat kansrijk zijn.

De regio rond Maastricht combineert de circulaire ambities aan de sociale. In de Upcycle werkplaats worden mooie materialen en meubels gepimped door mensen met een psychische aandoening. De vernieuwde producten worden verkocht in de Upcycle Collection lijn van Louise Cohen. Doorgroeien en leren staat ook centraal in de fietsherstel werkplaats. Zwerffietsen worden overgekocht voor de ijzerprijs en opgeknapt tot mooie fietsen. Dit is tegelijkertijd een opleiding tot fietsreparateur. Ook werken kunstenaars met de overgebleven onderdelen van de fietsen, een stuur kan ook een mooie kapstok worden bijvoorbeeld. Tot slot worden er ook kringloopdozen aan bewoners uitgedeeld. Zo haal je mooie spullen op, en breng je de kringloopgedachte en duurzame gedachte bij de mensen thuis.

24 | GRAM #03 april 2021

The Upcycle Collection aan het werk in de werkplaats te Utrecht.

MONITORING Om de resultaten landelijk meetbaar te maken werken we aan een methode om een aantal zaken inzichtelijk te krijgen. Welke producten worden in welke hoeveelheid hergebruikt? Welke vormen van een ambachtscentra of netwerk zijn mogelijk? Hoeveel mensen werken er aan de projecten? Hoe groot is de rol van een ambachtscentra in het sociale domein? Hoeveel producten zijn er gerepareerd en wat mankeerde eraan? Dit zijn vragen die terugkomen in het monitoringsonderzoek dat dit jaar van start gaat.

Met deze data wordt de circulaire economie beter meetbaar. Ook bieden deze data de mogelijkheid om adviezen of nieuwe onderzoeksrichtingen te vormen.

Het kernteam, dat bestaat uit vertegenwoordigers van RWS, NVRD, BKN, Repair Café NL, VNG en het ministerie van I&W, ondersteunt nu 59 gemeenten en ook op andere plekken wordt er gewerkt aan Circulaire Ambachtscentra. Het kernteam verzamelt en verspreidt de kennis en ervaringen, do’s and dont’s en is in 2021 versterkt met een juridisch adviseur voor ondersteuning van vragen over bijvoorbeeld bestemmingsplannen, de afvalstatus en inzet van mensen.

UITVOERINGSPROGRAMMA 2021-2025 Het beantwoorden van de verschillende vragen en het delen van de hiermee opgedane kennis krijgen een belangrijke plek in het nieuwe uitvoeringsprogramma. Uiteindelijk willen we in 2030 een landelijk dekkend systeem van circulaire ambachtscentra. In de komende jaren ligt de focus met name op de doorontwikkeling van de huidige initiatieven. De mooie plannen verdienen het om tot wasdom te komen. Ofwel het leggen van de eerste steen van een

nieuwgebouwd ambachtscentra, of de handtekening onder een ambachtsnetwerk van verschillende partners, ofwel nieuwe markten aanboren voor circulaire producten.

Samen met de bouwstenen bouwen we de plannen en samenwerkingen verder uit. De komende jaren gaat blijken wat werkt, wat niet en waarom. Betrokken partijen gaan elkaar beter leren kennen met het doel Nederland circulair te maken. De vormen waarin dit gebeurt en de mogelijkheden die er zijn worden in het uitvoeringsprogramma bijgehouden en gedeeld. Ook worden er onderzoeken uitgezet om het onbekende boven tafel te krijgen.

MEER WETEN? Wilt u meer weten over Circulaire Ambachtscentra? Kijk dan op https://circulairambachtscentrum.nl/ en meld u aan voor het leernetwerk en de nieuwsflits. Op de website staat ook een contactformulier waar u uw vraag over het programma Circulaire Ambachtscentra kunt stellen. Wilt u uw verhaal over Circulaire Ambachtscentra vertellen? Mail dan naar middelkamp@nvrd.nl.

BIJEENKOMSTEN CIRCULAIRE AMBACHTSCENTRA 2021 Netwerkbijeenkomst: 18 maart 2021 Lunchbijeenkomst: 26 april 2021 Lunchbijeenkomst: 27 september 2021 Lunchbijeenkomst: 29 november 2021 Netwerkbijeenkomst: najaar 2021

GRAM #03 april 2021 | 25

Smart Tracking Tracer

Assets altijd in het vizier

Smart Tracking Tracer, het intelligente trackingsysteem van Waste Vision voor waardevolle, non-powered assets, toont je alles wat je moet weten: waar bevinden de assets zich en wat gebeurt er met de assets?

Met Waste Vision’s Smart Tracking Tracer volg je jouw bedrijfsmiddelen op een track-en-trace dashboard. De controle in het bedrijfsproces blijft gewaarborgd, handling en lediging worden geregistreerd én je kunt actie ondernemen indien bedrijfsmiddelen kwijtraken: diefstalpreventie.

Met de Smart Tracking Tracer ben je in staat waardevolle bedrijfsmiddelen continue te monitoren. Smart Tracking Tracer houdt je op de hoogte - dag na dag.

Meer info:

wastevision.com/smart-tracking-tracer

Precieze locatiebepaling

Lange levensduur batterij

Handling-indicatie

Realtime

Hufterproof

Track & trace voor non-powered assets

Lediging-indicatie

Eenvoudige bediening

Zutphenseweg 42 7211 ED Eefde www.wastevision.com

NIEUWE EDITIE BENCHMARK HUISHOUDELIJK AFVAL VAN START Binnenkort gaat de benchmark Afval weer van start. Deze gaat over het VANGevaluatiejaar 2020. Vergelijk de (kosten)effectiviteit van uw VANG-beleid met die van andere gemeenten en inzamelbedrijven. Benchmarken is leren van elkaar, met collega’s ervaringen uitwisselen en nagaan wat de best-practices zijn. Hoe groot was de invloed van Corona op 2020? Meld u nu aan op www.benchmarkafval.nl

MIS HET NIET: NVRD JAARCONGRES EN ALV OP 20 MEI In mei organiseren wij weer een NVRD Jaarcongres, voorafgegaan door een Algemene Ledenvergadering. Dit jaar samen met NVRD-lid Cure. Het thema van het congres is ‘Innovatie – de rol van de overheid’. Het is nog niet mogelijk om met dit congres fysiek bij elkaar te komen. Wel zorgen we voor een online congres dat dicht in de buurt moet komen van een live congres. Omdat het alweer bijna mei is willen we u alvast vragen de datum van deze twee belangrijke bijeenkomsten in uw agenda te noteren.

AFVALSCHEIDING OP SCHOLEN Waarom thuis wel afval scheiden, maar op school niet. Dat is lastig uit te leggen aan kinderen. Daarom vinden veel gemeenten het van groot belang dat afval op basisscholen gescheiden kan worden. Aangezien het afval op scholen kwalificeert als bedrijfsafval, zijn daarvoor in eerste instantie private inzamelaars aan zet. Maar als het scholen niet lukt met de private inzamelaars afspraken te maken over afvalscheiding, willen veel gemeenten hierin een rol spelen. Tot nu toe was dat lastig, omdat gemeenten te maken krijgen met wettelijke barrières (Wet Milieubeheer, Wet Markt en Overheid, Mededingingswet en Wet modernisering vennootschapsbelastingplicht overheidsondernemingen).

De NVRD heeft over de fiscale barrières overleg gevoerd met de Belastingdienst.

Dat overleg heeft geleid tot een oplossing die gemeenten / publieke inzamelbedrijven in staat stelt afval op scholen gescheiden in te zamelen. Meer hierover vindt u op www.nvrd.nl/dossier-actueel

COLUMN

NIEUWS

Foto: John van Lierop

POSTZEGEL Mijn lang geleden overleden opa was fervent postzegelverzamelaar. Uren kon hij zich vermaken met staren naar die kleine stukjes papier. Hoe gaaf de randjes waren of hoe bijzonder de stempel. Zijn pogingen mij ermee aan te steken zijn roemloos en snel gestorven. Waar gaat ze heen, hoor ik u denken! Nu ik drie maanden directeur NVRD ben, gaat er geen dag voorbij zonder de term circulariteit. De essentie van een circulaire keten is dat ‘ie rond is. En dat elk onderdeel van die keten ertoe doet. Onze keten kent nogal wat schakels. Ik word er bijkans duizelig van. Schakels die deels publiek zijn, en deels privaat.

Waar inzamelen een wettelijke plicht is voor gemeenten, is verwerken een private aangelegenheid. En producentenverantwoordelijkheid ziet de Rijksoverheid bij voorkeur ‘vrijwillig’. Onder al die regels gaan heel wat meningen schuil. Emoties. Bijna religieuze overtuigingen inzake goed en fout. De publieke partners fronsen toch een beetje bij partijen die ‘belangen’ hebben. Die geld verdienen met hun rol in de keten. Private partijen die benadrukken naast financiële doelen heus óók maatschappelijke doelen na te streven. Waarom is het ingewikkeld als er commerciële belangen mee spelen? Zo is de keten nu eenmaal georganiseerd.

Ik vind het persoonlijk niet onheus als bedrijven een boterham verdienen en ‘belangen’ hebben. Die hebben we allemaal. Veel prettiger die belangen ook op tafel te leggen en te benoemen. Dan kunnen we op zoek naar de gedeelde belangen! En vooral naar waar de keten ronder kan. Uitzoomen dus. De hartstochtelijke pleidooien over bron- en nascheiding vliegen me om de oren. Naïef dacht ik dat het over het resultaat ging… De emoties over percentages vervuiling lopen ook hoog op. ‘Maar zijn dit dan DE elementen die bepalend zijn voor de gehele circulaire keten?’ Vraag ik me hardop af.

Voor de grootse ambities qua circulariteit? Het kan nooit kwaad om je eigen postzegel af en toe te bestuderen en te bekijken wat er beter kan. Maar de verzameling als geheel, zonder te jij-bakken, gaat meer impact maken. Dat zag ik toen na zijn dood mijn opa’s verzameling ineens wel interessant bleek. Inderdaad: het was een indrukwekkende hoeveelheid geld waard.

Wendy de Wild GRAM #03 april 2021 | 27

“DUURZAME HOSPITALITY: VAN CORONA NAAR CIRCULAIRE OPLOSSINGEN”

Met de uitbraak van de coronapandemie stond de circulaire bedrijfsvoering bij veel ondernemers onder druk. De gemeente Amsterdam en de koplopergroep Circulaire Hotels zagen niet alleen problemen, maar ook kansen. Welke maatregelen blijken positief uit te pakken voor een circulaire bedrijfsvoering? Hoe beleeft de gast deze veranderingen? De publicatie ‘Duurzame hospitality in tijden van corona’ laat zien welke duurzame keuzes ook na coronatijd mogelijk zijn.

Het resultaat is niet alleen interessant voor hotels, maar ook voor andere bedrijven die gasten ontvangen, zoals restaurants en culturele instellingen.

V

TEKST: COMMUNICATIEBUREAU TAPAN BEELD: RIJKSWATERSTAAT

ANG Buitenshuis helpt de kantoor-, winkel- en dienstensector om afval te voorkomen en zo een bijdrage te leveren aan de circulaire economie. Daarbij werkt dit programma van Rijkswaterstaat samen met koplopers die laten zien wat er nu al

28 | GRAM #03 april 2021

mogelijk is. Een goed voorbeeld is de koplopergroep Circulaire Hotels in en rond Amsterdam. Deze 22 hotels bundelen, met ondersteuning van de gemeente Amsterdam, de krachten om afval te voorkomen en zoveel mogelijk te hergebruiken.

Daarbij zijn de afgelopen jaren al mooie resultaten geboekt. Hieronder vallen re-

latief eenvoudige maatregelen als zelf groenten en kruiden verbouwen, gebruik van gerecyclede bedrijfskleding en serveren van kraanwater in plaats van gebotteld water. Maar de koplopergroep werkt ook aan meer structurele veranderingen.

DUURZAME KEUZES IN TIJDEN VAN CRISIS De economische gevolgen van corona zijn ingrijpend voor de hotels. Maar de 1,5 meter samenleving en extra hygiënemaatregelen kunnen ook ten koste gaan van duurzaamheid en circulariteit. Meer gebruik van schoonmaakmiddelen en wegwerpproducten als maaltijdboxen en eenmalige mondkapjes leidt bijvoorbeeld al snel tot extra afval en andere milieuschade. Ook de ambities van de koplopergroep Circulaire Hotels kregen aanvankelijk een knauw door de corona-uitbraak. Initiatieven kwamen stil te liggen. Maar al snel ging de knop om, vertelt adviseur Duurzaamheid Froukje Anne Karsten van de gemeente Amsterdam. Zij is projectleider van de koplopergroep Circulaire Hotels.

“Ook in deze nieuwe realiteit zijn er vast nog duurzame keuzes te maken, vonden wij. Vandaar dat we, met financiële ondersteuning van VANG Buitenshuis, de mogelijkheden in kaart hebben laten brengen.

De onderzoekers maakten hierbij onder meer gebruik van de ideeën van de hotels

zelf en een praktijkstudie van adviesbureau Innovation Lighthouse. Die praktijkstudie laat aan de hand van de ‘customer journey’ van klanten door een hotel zien waar duurzame keuzes mogelijk zijn.”

HELDER EN PERSOONLIJK “Kunnen we extra duurzaamheidsmaatregelen niet een jaartje uitstellen?” Deze vraag kreeg Sustainable Development Manager Leontine van Eerden van Accor in de beginperiode van de coronapandemie soms van hotels. Daar kwam echter al snel verandering in. Als we haar eind 2020 spreken, zit ze midden in de duurzaamheidsrapportages van de aangesloten hotels. “Natuurlijk ligt de focus nu nog meer dan in het verleden op hygiëne en schoonmaak. Maar daarvoor kopen onze hotels duurzame producten in via ons inkoopplatform. Amenities als douche- en shampooflesjes hebben we veelal tijdelijk van de kamers verwijderd. Deze zijn op aanvraag beschikbaar bij de receptie.

Dat is niet alleen hygiënischer, maar ook duurzamer. Als je helder en op een persoonlijke manier communiceert met gasten over het waarom van deze en andere maatregelen, dan hebben ze er alle begrip voor. Sterker nog, dan dragen ze ook graag zelf hun steentje bij.”

GEEN OVERHAASTE BESLISSINGEN Duurzaamheidsmanager Amber Westerborg van The Student Hotel onderschrijft het belang van proactieve communicatie.

“Het geeft gasten vertrouwen als zij daadwerkelijk zien dat het hotel hygiëne hoog in het vaandel heeft staan. Dat maakte de praktijkstudie van Innovation Lighthouse duidelijk. Om die reden maken we tafeltjes voortaan nogmaals schoon als mensen willen gaan zitten in plaats van alleen nadat de vorige gasten zijn vertrokken.” Vanwege corona verving The Student Hotel het ontbijtbuffet door ontbijt à la carte. “Dat is niet alleen hygiënischer, maar ook duurzamer. Want we hoeven nu veel minder eten weg te gooien.

Met deze aanpak gaan we ook door na de coronacrisis. Een belangrijke les van deze periode is dat je geen overhaaste beslissingen moet nemen. Als je wat langer nadenkt, zijn maatregelen mogelijk die hygiënisch, veilig én duurzaam zijn. En bovendien niet duurder dan een meer voor de hand liggende keuze.”

HERBRUIKBARE MONDKAPJES Bovenstaande en vele andere maatregelen kregen een plek in het rapport ‘Duurzame hospitality in tijden van Corona’. Het rapport bestaat uit 9 factsheets: Gastbeleving en communicatie, Materiaalkeuze, Mondkapjes, Schoonmaak en desinfectie, Handschoenen, Digitale oplossingen, Amenities, Portieverpakkingen en Social Distancing Materialen, Spatschermen & Desinfectiezuilen. Per onderwerp komen niet alleen duurzame keuzes, maar ook de wensen van de gasten aan de orde.

Voorbeelden van duurzame keuzes uit het rapport zijn schoonmaken met gestabiliseerd ozonwater en de inzet van PVCvrije en herbruikbare stickers voor social distancing. Maar ook de inzet van lokaal geproduceerde, herbruikbare mondkapjes van duurzame materialen, zoals gerecycled katoen.

LANG VOORUIT Het rapport is prima bruikbaar voor andere sectoren dan de hotels, benadrukken Karsten, Van Eerden en Westerborg.

“Restaurants, ziekenhuizen, winkels en overheidsinstanties zoals gemeenten zelf … Eigenlijk alle sectoren waar interactie plaatsvindt met gasten en bezoekers kunnen veel adviezen uit dit rapport zo overnemen. Zo is proactieve communicatie met klanten bijvoorbeeld overal van belang”, zegt Westerborg. Karsten:

“Wat doe je met mondkapjes, hoe ga je om met mono verpakkingen, hoe pak je de schoonmaak aan: daar is iedereen mee bezig. Door de opbouw in factsheets, waarin steeds één onderwerp centraal staat, kan je makkelijk uit het rapport halen wat voor jou relevant is.” “Vooral het besef dat alles verpakken in plastic niet helpt in de strijd tegen corona zou ik aan iedereen willen meegeven”, stelt Van Eerden. “Goed schoonmaken is het allerbelangrijkste. En dat kan ook op een duurzame manier. We moeten samen doorgaan om het gebruik van wegwerpplastic wereldwijd terug te dringen.” “Ik kan me bijna niet voorstellen dat het ooit nog hetzelfde wordt als voor de coronauitbraak”, besluit Karsten. “Alleen al daarom kunnen we nog lang vooruit met de aanbevelingen uit dit rapport.”

MEER INFORMATIE EN ERVARINGEN DELEN Zelf aan de slag met de aanbevelingen?

U vindt de publicatie op de websites van VANG Buitenshuis en de gemeente Amsterdam. Wilt u meer horen over gastbeleving en het beïnvloeden van gastgedrag? Op donderdag 8 april organiseert VANG buitenshuis een lunchlezing over dit onderwerp. Meer informatie en mogelijkheid tot aanmelden vindt u op https:// vangbuitenshuis.nl/nieuws-achtergronden/2021/lunchbijeenkomst-8-april-gedragsbeinvloeding/.

GRAM #03 april 2021 | 29

DE LEDEN CENTRAAL “WAT JE BEDENKT KUN JE STEEDS KOPPELEN AAN DE PRAKTIJK, DAAR WORD IK BLIJ VAN.” TEKST: HETTY DEKKERS

In deze rubriek krijgen NVRD-leden een stem in GRAM. De NVRD is er immers voor en door leden. Deze keer aan het woord: Peter Verweij, manager afvalinzameling gemeente Zoetermeer.

WAT HOUDT JE FUNCTIE IN? Heel veel. Ik ben verantwoordelijk voor alles op het gebied van afvalinzameling en het leuke is dat we dat als gemeente zelf doen.

We hebben dus te maken met wagenparkbeheer, contracten met de verwerkers, eigen mensen die het werk uitvoeren, de financiële zaken. Mijn werk is echt heel divers. Delen, motiveren, coachen, dat zie ik als mijn belangrijkste taken. Maar ik stap ook gerust mee op de inzamelwagen als het een keer zo uitkomt. Dat is heel leerzaam, dan zie je wat er leeft in de praktijk.

WAT BETEKENT DE NVRD VOOR JOU? Een belangrijke kennisbron, ik bel ze bijvoorbeeld wel eens als ik ergens tegenaan loop. Maar ook als branchevereniging zijn ze heel belangrijk. De dossiers die de NVRD aanvliegt en wat ze daarmee bereiken, dat zou je als eenling nooit kunnen. Ik heb de NVRD overigens zien groeien. Ik zit al heel lang in dit vak en in het begin was de NVRD meer een clubje grijze heren die het leuk hadden onder elkaar. Nu zijn ze uitgegroeid tot een volwaardige en nuttige branchevereniging, dat is mooi om te zien.

VOLDOET HET LIDMAATSCHAP AAN JE VERWACHTINGEN? Ik vind het vervelend dat we in deze coronatijd zitten. Ik hou van persoonlijk contact en ik vind het communiceren via Zoom en dergelijke niet de meest fantastische manier om zaken te delen. Ik mis dus de bijeenkomsten van de NVRD, maar daar is helaas weinig aan te doen.

WAT ZIJN VOLGENS JOU DE BELANGRIJKSTE ONTWIKKELINGEN BINNEN DE AFVALBRANCHE? Het streven naar een circulaire economie vind ik interessant. Duurzaamheid moet je over de hele breedte zien. Dat gaat niet alleen over een aanbesteding van circulaire minicontainers, maar ook over brandstoffen. Wat zijn de alternatieven voor de toekomst, elektrisch, waterstof of iets anders. Maar ook aan de verwerkingskant zie je allerlei ontwikkelingen. Ingezameld hout verbranden we niet meer zomaar, er komen ambachtscentra om die kast een tweede leven te gunnen. Dat vind ik mooi om te zien, hoe we over de hele breedte naar die circulaire economie toegroeien.

WAT VIND JE HET LEUKSTE/MOOISTE AAN JE WERK? De vele verschillende facetten, zoals uitvoering, beleid en financiën. ’s Ochtends kan ik een gesprek hebben met een wethouder, ’s middags ga ik naar bewoners toe om een plaagdierprobleem te bekijken. Wat ik ook zo fijn vind, is dat ik deel uitmaak van een uitvoeringsorganisatie. Hier maak je beleid en daar zie je dat het afval van de straat verdwenen is. Wat je bedenkt kun je steeds koppelen aan de praktijk, daar word ik blij van.

WAAR STOOR JE JE AAN? De ongeremdheid waarmee alles op sociale media wordt gedeeld.

Het begint met iets kleins en dan volgt er een explosie aan ongefundeerde meningen, vaak is niet eens meer duidelijk waar het over ging.

Peter Verweij, manager afvalinzameling gemeente Zoetermeer.

30 | GRAM #03 april 2021

WELKE TIP WIL JE DE LEZERS VAN GRAM MEEGEVEN? Denk niet alleen in techniek en data, maar let ook op achterliggende kennis én gedrag. Je hoeft de inzameling van een grondstof niet stop te zetten als de opbrengst even wat minder is, dat is niet verstandig. En hou contact met je inwoners en zoek ze op.

ISWA SCHOLARSHIP PROGRAM IN INDIA Leven in de giftige dampen en materialen op en rondom ongecontroleerde afvalstortplaatsen zijn schadelijk voor de gezondheid. Om onder ander die reden streeft ISWA’s taskforce on Closing Dumpsites ernaar om open stortplaatsen zo snel mogelijk te sluiten. Echter, de mensen die op en rond de stortplaats wonen zijn er vaak afhankelijk van; de stortplaats voorziet hen van werk en inkomen.

TEKST: DANIEL PURCHASE EN MAX NARINX BEELD: ISWA ‘Waste pickers’ verzamelen herbruikbare of recyclebare materialen uit afvalbergen om deze vervolgens te verhandelen. Dus hoewel het sluiten van een open stortplaats een gezondere leefomgeving creëert, ontneemt het ook het werk en inkomen van de lokale bevolking. Het is van levensbelang om deze mensen te voorzien van kansen - los van de stortplaats.

Timothy Bouldry is een fotograaf die het leven op rond afvalstortplaatsen vastlegt. Samen met ISWA nam Timothy in 2015 het initiatief om kinderen die informeel op stortplaatsen werken, te voorzien van materialen en diensten die nodig zijn om succesvol, zelfvoorzienend en onafhankelijk te kunnen worden van de stortplaatsen.

In mei 2018 sprak Timothy op het NVRD-jaarcongres in Amsterdam onder hashtag ‘trading trash for education’, waar hij het belang van onderwijs en ondersteuning voor kinderen op afvalstortplaatsen benadrukte. Het ISWA Scholarship voorziet precies daarin, want naast het bieden van onderwijs worden de kinderen begeleid om onafhankelijk van de afvalstortplaats in hun behoefte te kunnen voorzien. Door uw donaties kon Timothy het programma meer dan een jaar extra uitvoeren.

de lange termijn. Naast het helpen van individuele kinderen worden een aantal gemeenschapsinitiatieven ontwikkeld met als doel een generatie kinderen bewust te maken van de fundamentele noodzaak van gedegen afvalbeheer op het gebied van gezondheid, duurzaamheid en klimaat.

Hopelijk is de sponsoring van Sidcon slechts het begin. We hopen natuurlijk dat zoveel mogelijk organisaties dit initiatief willen steunen. Via de ISWA-kanalen houden we u op de hoogte van de ontwikkelingen van het programma en de kinderen die het bereikt.

Marc Tijhuis, algemeen directeur van ISWA: “ISWA is verheugd dat het Scholarship program kan samenwerken met zo'n toegewijde organisatie die duurzaamheid niet alleen in Nederland, maar ook in India in de praktijk brengt. Hopelijk volgen er velen."

Bent u geïnteresseerd in het verhaal van Timothy of de verhalen van kinderen die al deelnamen aan het Scholarschip program, of wilt u ook een steentje bijdragen? Bezoek dan de website kids.iswa. org of neem contact op met iswa@iswa.org.

ISWA is verheugd dat het ISWA scholarship Program onlangs de aandacht heeft getrokken van Sidcon - marktleider op het gebied van ondergrondse perscontainers in Nederland. Sidcon heeft een overeenkomst gesloten met ISWA om het Scholarship program in India te sponsoren voor ten minste vijf jaar. Sidcon directeur Reinier Siderius: “Als oud-speler van het Nederlandse hockeyteam bracht ik eind jaren 80 een bezoek aan India. Ik heb altijd al terug willen keren naar dit fascinerende land. Vorig jaar was het eindelijk zover. Een prachtige reis, maar ik kon ook met eigen ogen zien wat voor enorme afvalproblemen er zijn. Met Sidcon willen we een bijdrage leveren om kinderen voorgoed van de stortplaatsen te halen door ze een studiebeurs aan te bieden”.

SAMENWERKING MET LOKALE STICHTINGEN Het sponsorgeld wordt ingezet om in samenwerking met twee lokale stichtingen ‘One Billion Literates’ en het ‘Samridhdhi Trust’ kwaliteitsonderwijs aan te bieden aan kansarme kinderen die de dupe zijn van slecht of ontbrekend afvalbeheer in de Indiase stad Bengaluru (ook wel Bangalore genoemd). Juist door samen te werken met deze twee lokale organisaties kunnen we een programma samenstellen dat zorgt voor meetbare maatwerkoplossingen voor

Scholarship India

GRAM #03 april 2021 | 31

Krachtig, nauwkeurig en gebruiksvriendelijk Onze RED bewijst dagelijks zijn waarde in de afval- en recyclingbranche. De temperatuurmeting detecteert broei vroegtijdig en voorkomt daarmee brand. Onder alle omstandigheden! Kijk voor meer informatie op onze website of bel ons op 088 – 247 56 00.

247kooi.com | Camera surveillance

TWEE MILJOEN KILO AAN SIGARETTENPEUKEN Een totaalverbod op filters, dat is de ultieme wens van ‘peukenmeisje’ Bernadette Hakken. Maar voor het zover is, strijdt ze onvermoeibaar voort tegen de miljoenen vervuilende peuken die elk jaar achteloos op straat worden gegooid.

TEKST: HETTY DEKKERS BEELD: THEO JANSEN Zo’n drie jaar geleden deed Hakken als vrijwilliger mee aan een opschoondag op het strand van Scheveningen. “We raapten toen ontzettend veel peuken op”, vertelt ze.

“Bij een voorlichting achteraf werd ons verteld hoe schadelijk dat soort zwerfafval is voor het milieu. Daar schrok ik van en toen is bij mij het balletje gaan rollen.”

Plastic sigarettenfilters zijn maar liefst vier keer vervuilend, vat Hakken samen. “Ze zijn gemaakt van plastic, wat in het milieu uiteenvalt tot microplastics. Daarnaast bevat elke filter zo’n 4000 gifstoffen, waaronder medicijnen, kleur- en smaakstoffen, die met name het water vervuilen.” Het derde punt is dat dieren filters, en dus plastic, opeten omdat ze denken dat het voedsel is en als vierde punt blijkt uit grondig wetenschappelijk onderzoek dat filters het ontkiemen van plantenzaden tegengaat.

“Ze stopten klaverzaad in een potje met een ongebruikte filter, dat leverde 30 procent minder ontkieming op. Peuken hebben dus zelfs invloed op onze voedselvoorziening, want klaver is een belangrijk bestanddeel van diervoeding in de veeteelt.”

ten en stond ze mede aan de wieg van het Plastic Peuken Collectief, een organisatie waarin meerdere vrijwilligersgroepen vertegenwoordigd zijn. “Vorig jaar hebben al die vrijwilligers miljoenen peuken geraapt in steden en dorpen”, meldt ze. Binnenkort komt de website van het Plastic Peuken Collectief online, waarop ook alle wetenschappelijke informatie over plastic peuken in het milieu te vinden is.

“Drie jaar geleden wist ik zelf nauwelijks wat al die peuken veroorzaakten aan milieuschade”, aldus Hakken. “Inmiddels is er wel iets meer bekendheid, maar we zijn er nog lang niet. Als er een foto van een schildpad met een plastic rietje in zijn neus in de media verschijnt, worden plastic rietjes verboden. Maar dat er plastic in zijn maag zit, waardoor hij verhongert, is veel minder zichtbaar en daardoor minder aansprekend. Toch heeft 30 procent van de schildpadden en 70 procent van de zeevogels resten van plastic peuken in de maag, dat probleem is veel erger dan we dachten.”

GEUZENNAAM Het Peukenmeisje, ‘die naam heb ik spontaan gekregen, ik draag hem als een geuzennaam’, blijft dus onvermoeibaar strijden tegen peuken op straat. Inmiddels heeft ze contacten met de landelijke politiek, verschijnt ze regelmatig in de media en heeft ze vele volgers op facebook en Instagram. Ook heeft ze zelf een peukenpocket op de markt gebracht, een afsluitbaar etuitje waar brandveilig en geurloos sigarettenresten in gestopt kunnen worden. Gemeenten kunnen haar, voor deze oplossing en andere ideeën, benaderen via facebook en Instagram. “Ik ben inmiddels goed ingevoerd in het onderwerp, ik denk graag mee met gemeenten die minder peuken in hun zwerfafval willen.”

Een totaalverbod op plastic filters zou het meest ideaal zijn, aldus Hakken. “Daar werken we stap voor stap aan, wie weet lukt het ooit. In plastic filters zitten zoveel schadelijke stoffen, dat ze ongezonder zijn voor de roker dan filterloos roken. Ze zijn dus totaal niet nuttig.”

PLASTIC PEUKEN COLLECTIEF In een land als Nederland wordt jaarlijks 10 miljoen kilo aan peuken op straat gegooid.

“Een deel wordt opgeruimd, door veegdiensten bijvoorbeeld, maar er blijft zo’n 2 miljoen kilo op straat en in de natuur achter.

Daar willen wij iets aan doen.”

Hakken begon haar strijd door zelf in actie te komen. Dagelijks gaat ze door de knieën, nog steeds, om peuken te rapen die ze onderweg tegenkomt. Ze heeft er in drie jaar tijd zo’n 250.000 geraapt, volgens haar telling. Maar samen sta je sterker, dus geeft ze voorlichting op scholen en aan gemeen-

'Peukenmeisje' Bernadette Hakken raapte in drie jaar tijd 250.000 peuken op.

GRAM #03 april 2021 | 33

ONKRUID BESTRIJDEN, GEWOON MET KOUD WATER Het klinkt als het ei van Columbus: onkruid verwijderen met uitsluitend koud water. Toch bestaat het sinds kort. Bedenker AT Cleaning Systems, én enkele gebruikers, ervaren het als een prima en milieuvriendelijk alternatief.

TEKST: HETTY DEKKERS

De AT Eco Weedremover maakt verhardingen, onder hoge druk, vrij moeiteloos onkruidvrij met koud water.

A

T Cleaning Systems, dat hogedruk reinigingsmachines maakt, kreeg jaren terug een opdracht van een Belgische stad waar veel kasseien lagen. “Zij wilden dat wij de voegen schoon spoten tot op een diepte van 3 centimeter, zodat ze er daarna een onkruidwerend middel in konden doen”, aldus mede-eigenaar Henk Merkus. “Toen ontdekten wij toevallig dat als je on-

34 | GRAM #03 april 2021

der een bepaalde hoek spuit, dat je dan niet al het voegmateriaal wegspuit, maar wel al het onkruid meeneemt.” AT Cleaning ging vervolgens de ontdekking uitgebreid onderzoeken op een testlocatie bij het Arnhemse Gelredome. De resultaten van dat onderzoek waren zo veelbelovend, dat AT samen met Kärcher aan het ontwikkelen sloeg. Dat resulteerde in een speciale machine, de AT Eco Weedremover, die met koud water, onder hoge druk, alle

verhardingen vrij moeiteloos onkruidvrij maakt. “De machine heeft een rotodek met twee roterende armen die het koude water onder een bepaalde hoek in de voegen spuit”, licht Merkus toe.

“Die hoek is belangrijk, anders spuit je de hele voeg weg. Onze machine pakt precies het onkruid aan en neemt de zaden en de voedingsbodem mee. Daardoor ben je langdurig van het onkruid af, als je één keer behandelt.” Volgens AT is zelfs 1 à 2 keer behandelen per jaar voldoende. Dat de methode super milieuvriendelijk is, is volgens Merkus eigenlijk toeval. “Wij zochten daar niet speciaal naar, maar het is wel zo uiteraard.”

De exploitatiekosten zijn volgens hem elk jaar lager. “Het eerste jaar moet je rekenen op 17 cent per m2 meter, 14 cent het tweede jaar en 11 cent het derde jaar. Die dalende behandelkosten komen doordat de methode elk jaar beter werkt. Heel in het begin, als er veel onkruidgroei onder de tegels zit en je kampt met wat achterstallig onderhoud, kan het zijn dat je intensiever moet behandelen. Daarna werkt het elk jaar beter.” Volgens de website van het bedrijf is spuiten aan het begin van de winter het meest effectief. Omdat je dan de beginnende wortelvorming aanpakt. Maar volgens Merkus is dat geen must. “Voordeel van deze methode is juist dat je hem heel het jaar toe kan passen, onafhankelijk van buitentemperaturen. Alleen bij vorst en sneeuw is het uiteraard niet aan te raden, dan kun je niet goed bij de voegen.” De Weedremover is nu ongeveer anderhalf jaar op de markt. Volgens Merkus is het nog niet eenvoudig om gemeenten te overtuigen van de goede werking van de methode. “Gemeenten zijn er nog onbekend mee en dus huiverig voor.”

en verbeteringen nodig aan de machine, maar hij werkt op zich goed. De producent beweert dat 1 à 2 behandelingen per jaar voldoende zijn, of dat helemaal waar is kan ik nog niet beoordelen. Maar het onkruid lijkt zo op het oog wel veel langer weg te blijven inderdaad dan bij de andere methoden, zoals waven met heet water.”

Bierman vindt de koudwatermethode een veelbelovend alternatief. “Ik ben zelf ook geen voorstander van gif, maar wat we sinds glyfosaat verboden is aan water en diesel gebruiken, daar word je ook niet blij van. Deze machine recyclet het grootste deel van zijn eigen water en veegt zelf het verwijderde onkruid op, dat zijn pluspunten voor het milieu.” Op de rentabiliteit heeft hij nog geen zicht. “Het zou kunnen, als je inderdaad veel minder vaak hoeft te behandelen, dat je daar kosten mee uitspaart. Maar dat hebben we nog niet in beeld.”

Volgens Bierman is de Weedremover net als andere grotere machines vooral geschikt voor gebieden met een behoorlijk wegdek en niet te veel obstakels. “In de binnenstad van Haarlem bijvoorbeeld heb je veel te veel smalle stoepjes en straatjes, daar blijft handwerk nodig. Ook bij oude bestrating, met veel brede voegen en onregelmatige tegels, werkt een machine minder goed. Dat zijn allemaal factoren die meetellen.”

ROOSKLEURIG Volgens de gemeente Overbetuwe is dat laatste nergens voor nodig. Beheerder openbare ruimte Wim Roelofs: “Onze aannemer bestrijdt het onkruid sinds een jaar met de nieuwste machine van AT. Daar zijn we uitermate tevreden over. Hiervoor gebruikte onze aannemer een soort prototype, die machine was nog te log en te zwaar. Maar deze nieuwste machine bevalt echt goed.” Volgens Roelofs is de bewering dat het onkruid veel langer wegblijft dan met andere methoden wel wat rooskleurig voorgesteld. “Wij werken volgens beeldbestek, niveau B, en om dat te halen moeten we toch heus 5 à 6 keer per jaar bestrijden. Dat geldt voor alle methoden die we gebruiken, ook voor de koudwatermachine van AT.” Overbetuwe is desalniettemin zo tevreden, dat men denkt aan uitbreiding. “We willen in de toekomst zeker meer met deze koudwatermachines gaan werken. Het is een zeer milieuvriendelijke methode die past in deze tijd. Je hoeft geen water te verwarmen, en hij maakt het wegdek ook nog eens goed schoon. Je moet wel af en toe water bij tanken. Hij zuigt zelf zijn gebruikte water weer op, maar kennelijk toch niet alles.” Over de kosten kan Roelofs nog weinig zeggen, maar hij heeft het idee dat de koudwatermethode op dit punt weinig verschilt met andere methoden.

WATER EN DIESEL Spaarnelanden is ook positief over de koudwatermethode. “Wij werken voor de gemeenten Haarlem en Zandvoort”, licht teamleider reiniging Spencer Bierman toe. “Sinds ruim een jaar proberen we de Weedremover van Kärcher/AT uit en de resultaten zijn veelbelovend. In het begin waren er wel veel aanpassingen

Het resultaat na behandeling met de AT Eco Weedremover.

GRAM #03 april 2021 | 35

HOGESCHOOL SAXION EN VCONSYST VOEREN ONDERZOEK UIT NAAR INZET BLOCKCHAIN BIJ AFVALBEHEER Hoe zet je Blockchain-technologie in als slimme oplossing bij het beheren en beheersen van gegevens over afvalverwerking in steden? In BlockWaste, een door de EU gefinancierd project, gaan VConsyst en Hogeschool Saxion samenwerken. Lector Jan Veuger vertelt hoe het internationale onderzoeksproject de komende twee jaar vorm krijgt en wat het moet opleveren.

TEKST: JAN VEUGER “Met BlockWaste gaan we informatie in kaart brengen over vast afval dat in steden wordt geproduceerd. Zowel over de vorm als over het volume van dat afval,” vertelt Jan Veuger, inmiddels twee jaar als lector verbonden aan Saxion. “Wanneer we op Europees niveau kijken, vormt gemeentelijk afval 7 tot 10% van het aandeel afval dat we in onze Unie produceren. Wereldwijd zal de jaarlijkse afvalproductie tegen het jaar 2050 met zo’n 70% zijn toegenomen. Wanneer je die ontwikkeling wilt afremmen, moet je iets doen om deze zeer complexe afvalstroom te beheersen.”

BLOCKCHAIN ALS SLEUTELTECHNOLOGIE VOOR EEN DUURZAMERE WERELD Goed afvalbeheer begint bij transparante en betrouwbare gegevensuitwisseling tussen alle partijen die binnen gemeenten of regionaal betrokken zijn bij het proces. De kennis die daarmee ontstaat, vormt de basis voor het ombuigen van het huidige, niet-duurzame grondstoffenmodel naar nieuwe circulaire modellen. Blockchain kan daarbij als sleutel-technologie een rol spelen, op weg naar een duurzamere wereld.

“In het BlockWaste-project onderzoeken we de rol die Blockchain kan spelen in het gemeentelijk afvalbeheerproces,” vertelt Veuger.

“We richten ons op het creëren van educatief materiaal dat de basiskennis over afvalbeheer en Blockchain samenbrengt. Daarnaast ontwikkelen we een instrument dat het mogelijk maakt om gegevens over stedelijk afval daadwerkelijk te beheren. Dat platform bouwen we op een Blockchain, zodat de gegevens beveiligd worden uitgewisseld. Het instrument visualiseert voor gebruikers de mogelijkheden waarop zij verschillende manieren van afvalbeheer kunnen afwegen en zo goed mogelijk kunnen inzetten. Het toont de toepasbaarheid van Blockchain in de afvalverwerkende sector aan.”

VCONSYST SAMENWERKING VConsyst bestaat al meer dan 20 jaar en is wereldwijd marktleider in o.a. ondergrondse afvalinzameling en routeoptimalisatie. Daarnaast zijn zij actief in verschillende andere branches, waarbij zij o.a. oplossingen aanbiedt om zorgeloos te sporten en recreëren en oplossingen voor de openbare buitenruimte. VConsyst ontwikkelt alles zelf in huis, zoals software, elektronica en mechanica met meerdere eigen productielocaties. “We vinden het heel interessant om, in samenwerking met het lectoraat Blockchain en het BlockWaste project te kijken naar onze huidige werkzaamheden en oplossingen voor de markt”, aldus Mark Lanphen, Chief Technology Officer van VConsyst.

36 | GRAM #03 april 2021

INTERNATIONALE SAMENWERKING Binnen het consortium brengen de deelnemers aan het BlockWaste-project werkteams met verschillende vaardigheden samen.

Daarbij koppelen zij deskundigheid, ideeën en kennis op het gebied van blockchaintechnologie, afvalbeheer en circulaire economie. De Europese Commissie investeert in onderzoeksprojecten die gebruik maken van Blockchain om de doelstellingen van de circulaire economie te behalen. De internationale samenwerkingspartners zijn: National Technical University of Athens (NTUA) Greece, Association Empresarial de Investigation Centre Technologico Del Marmol Y La Piedra Spain, Tallina Techikaulikool Estonia, Fachhochschule Bielefeld Germany en Saxion.

“Een eerste analyse van de onderzoeksresultaten laat grote verschillen zien in het gebruik van technologie in stedelijk afvalmanagement in de door de samenwerkingspartners vertegenwoordigde EU-landen”, aldus Christa Barkel, promovendus in het Saxion lectoraat Blockchain en projectleider BlockWaste. “Blockchain is een technologie die veel toepassingsmogelijkheden kent in afvalmanagement, ook in het bijdragen aan een meer circulaire economie, wat het uitgangspunt is bij dit EU-project. Er zijn op het moment echter weinig use cases. Dit zal komende jaren veranderen, want het potentieel van Blockchain in deze markt is groot”.

Voor vragen over het project en/of belangstelling om hier aan mee te werken kunt u contact opnemen met Christa Barkel, projectleider, via c.barkel@saxion.nl.

aangeboden door

MODULO

CLOSE-UP

TOEKOMSTBESTENDIGE MILIEUSTRATEN Modulair bouwen, met prefab elementen die steeds weer hergebruikt kunnen worden, is duurzaam én kostenbesparend. In de woningbouw wordt het al vaker toegepast. Maar modulaire milieustraten zijn nog relatief nieuw. Het bedrijf Modulo is er expert in.

“We zijn hiermee gestart in 2008”, vertelt directeur Ron van Ommeren. “Toen bestond het woord circulair bij wijze van spreken nog niet. Door gesprekken met onze branche ontdekten we dat er een enorme behoefte bestond aan toekomstbestendige milieustraten, die makkelijk aangepast kunnen worden als er afvalstromen bijkomen, wetgeving verandert of als er gemeenten fuseren bijvoorbeeld. Ook kan het zijn dat een milieustraat in zijn geheel moet verhuizen, omdat er een woonwijk gebouwd gaat worden op de oude locatie. Vanuit die behoefte van de klant zijn we aan het denken gezet en twaalf jaar geleden gestart met onze modulaire milieustraat.”

Het principe is eenvoudig. Traditionele milieustraten zijn gronden nagelvast gebouwd, daar kun je weinig aan veranderen. De modulaire milieustraat van Modulo bestaat uit grote betonnen U-profielen waarmee verhoogde bordessen worden gerealiseerd plus bebouwing, zoals kantoren. De ruimte onder de U-profielen kan benut worden voor opslag, kringloopactiviteit, parkeerplaatsen, wat men maar wil. “Een circulair ambachtscentrum, met ramen, is ook mogelijk”, aldus Van Ommeren. “Door die benutting van de onderruimte creëer je ruimtewinst en dus lagere kosten. Je hebt geen extra grond nodig voor de voorzieningen die je bij je milieustraat in wil richten.”

zijn herbruikbaar en verplaatsbaar. We kunnen een complete milieustraat zelfs in twee weken demonteren en opnieuw opbouwen, als dat nodig is.”

Steeds circulaire stappen zetten en blijven innoveren. Dat is waar Modulo voor staat. Van Ommeren: “Zo zijn we in 2014 overgestapt op ecogranulaat. We gebruiken nu grondstoffen van gesloopte asfaltwegen om onze betonnen U-elementen te produceren. Een mooie circulaire stap voorwaarts.” De meest recente innovatie, dit jaar ingevoerd, is de inruilgarantie. De klant profiteert daarmee van een flink financieel voordeel en weet zeker dat alle gebruikte elementen in de roulatie blijven.

Modulo Milieustraten heeft zijn innovatieve concept vorig jaar laten doorrekenen door Madaster. “Onze modulaire bouwmethode kwam als beste uit de bus, met een circulariteitscore van maar liefst 90 procent. Een traditionele, grondvaste milieustraat scoort slechts 15 procent op de circulariteitsladder. Met onze modulaire bouwmethode maak je de cirkel dus echt rond.”

Jarenlange relaties Modulo is een bedrijf dat bewust dicht bij de klant blijft staan.

“We ontwerpen en bouwen zelf, maar adviseren ook over optimale routing, voeren inspecties en onderhoud uit. Omdat we alles in eigen beheer doen, met een vaste club mensen voor elk onderdeel, ontstaan er als vanzelf jarenlange relaties met de klant. We komen steeds terug, om te bezien of de klanten tevreden zijn, of het goed werkt, of er aanpassingen nodig zijn.

Daar leren we zelf ook van.” Het voortraject is al even intensief. “Voordat we starten, kijken we eerst wat de ambities zijn, vervolgens onderzoeken we samen via een haalbaarheidsstudie wat er mogelijk is. Die haalbaarheidsstudie gieten we in een fraaie 3D-presentatie, die getoond kan worden aan het gemeentebestuur, zodat iedereen een goed idee krijgt van het ontwerp.”

Blijkt na een aantal jaren dat er iets veranderd of aangepast moet worden, dan kan dat eenvoudig gerealiseerd worden door de modulaire bouwmethode. Van Ommeren: “De U-blokken

GRAM #03 april 2021 | 37

BRANCHE AGENDA

NIEUWS PAPIEREN WEGWERPBEKER VAN ‘RECYCLEKLAAR’ NAAR RECYCLEBAAR

Om tot een betere inzameling en recycling van koffiebekers te komen, hebben de brandowners Selecta, McDonald’s en NS Stations samen met het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) in maart het platform CIRCUP opgericht. Zij gaan op zoek naar een antwoord op de vraag of de wegwerpbeker, die in theorie recyclebaar is, ook daadwerkelijk kan worden gerecycled. Andere bedrijven die in grote hoeveelheden papieren drinkbekers afzetten, worden opgeroepen om zich bij het platform aan te sluiten.

CIRCUP staat voor de Circulaire Inzameling en Recycling van papieren Cups en overige Papierlaminaatverpakkingen. De oprichting van het platform vloeit voort uit een recent onderzoek van het KIDV naar de inzameling, sortering en recycling van koffiebekers. Hierin werden de mogelijke recyclingroutes en toepassingsmogelijkheden voor papieren drinkbekers in kaart gebracht. Hoofdconclusie van

COMPOST UIT WORMENHOTEL GEOOGST VOOR ZENBOS In maart is voor het eerst het wormenhotel op de Menno ter Braaklaan in Delft geoogst. In 2019 werd het wormenhotel geopend; een ondergrondse container voor gft die door de aanwezigheid van speciale wormen, gft binnen no-time omzet in hoogwaardige compost. De container hoeft niet meer twee keer per week geleegd te

15 APRIL 2021 | ONLINE NVRDtalk over gladheid: Circulair gladheidbeheer

15 APRIL 2021 | ONLINE Webinar Luierketen

20 MEI 2021 | ONLINE Algemene Ledenvergadering

20 MEI 2021 | ONLINE NVRD Jaarcongres 2021 'Innovatie - de rol van de overheid'

het onderzoek was dat de vezels van gebruikte papieren drinkbekers als grondstof kunnen worden gebruikt om nieuwe producten te maken, zoals hygiënepapier en karton. Een belangrijke voorwaarde hiervoor zijn homogene en schone stromen, net zoals volume en continuïteit. Jaarlijks komt zo’n 20.000 ton van dit soort bekers op de Nederlandse markt. Eenmaal bij het afval wordt naar schatting ruim 90 procent van de bekers verbrand.

worden, maar nog minder dan één keer per jaar. En, de container stinkt niet. De compost van het wormenhotel wordt als mest gebruikt voor de aanplant van de eerste twee Zenbosjes op het Stiltegoed nabij het Bieslandse bos. Zo is de kringloop weer compleet.

Het ondergrondse wormenhotel is een initiatief van buurtbewoners die hiervoor hebben samengewerkt met Wormenhotel.nl, een organisatie die landelijk buurtinitiatieven ondersteund om lokaal te composteren. Het fenomeen wormenhotel is niet nieuw in Delft: sinds 2018 werden er al 12 bovengrondse exemplaren geopend.

Het ondergrondse wormenhotel ziet eruit als een normale container voor gft, maar hoeft dus veel minder vaak geleegd te worden en geeft geen geur af. Buurtbewoners hebben een pas waarmee zij toegang tot de container hebben en daarin hun gft kwijt kunnen.

De wormen worden gekweekt in de Wormerij in Delft waar lokale ondernemers zorgen dat de wormen opgroeien en klaargestoomd worden voor het wormenhotel. Deze wormen verwerken de gft snel tot compost. De compost met een hoge kwaliteit wordt gebruikt om de bodem te verbeteren van een terrein in de buurt waar bomen worden aangeplant om een 'stilteplek' te realiseren.

38 | GRAM #03 april 2021

In maart 2020 werd door de Europese Commissie het nieuwe actieplan voor de circulaire economie gepresenteerd als onderdeel van de Europese Green Deal. Dit heeft natuurlijk ook betrekking op het recyclen van de 20.000.000 wielen van de Nederlandse minicontainers. Wist u dat deze wielen prima te recyclen zijn? Doordat gemeentes dit nu niet eisen van de verwerkers, gebeurt dit niet. Kostbare grondstoffen gaan hierbij verloren en worden verbrand. Volgens de Europese Commissie is het verbranden van deze grondstoffen een schande en een verspilling. Staat de circulaire economie ook in uw gemeente hoog in het vaandel?

• Recycle mini-containers nu in 3 seconden met de WCR Pers!

• Alle grondstoffen van elkaar gescheiden met een druk op de knop • De WCR Pers helpt mee aan een circulaire economie en helpt u kosten te besparen.

In slechts 3 seconden

Voor meer info: www.innotechkramer.com info@innotechkramer.com