GRAM oktober 2021

SAMEN VOOR SCHONE EN AFVALVRIJE GEMEENTEN

VAKBLAD DE NVRD | JAARGANG JUNI 2021 2017 VAKBLAD VANVAN DE NVRD | JAARGANG 112108 #08#05 Oktober PERIKELEN ZWERFAFVAL RONDOM DE AFVALOPRUIMEN: VAN STOFFENHEFFING ‘TAAKSTRAF’ TOT ‘HET NIEUWE NORMAAL’

BIJPLAATSEN VAN SUP-RICHTLIJN AFVAL ONDERGRONDSE GAATBIJ PLASTIC AFVALCONTAINERS ZWERFVUIL VERDER TERUGDRINGEN

OPLOSSING VOOR GROF HUISHOUDELIJK PLAFOND MOBIELE LUIERS STEEDS RESTAFVAL, WEL OF NIET AFVALSTOFFENMILIEUSTRAAT DICHTERBIJ HEFFING NOG NIET IS NASCHEIDEN? HOT BEREIKT

COLOFON UITGEVER NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM +31 (0)88 - 3770000 post@nvrd.nl www.nvrd.nl REDACTIECOMMISSIE Marc Veenhuizen, ACV Groep (hoofdredacteur) Addie Weenk, Rijkswaterstaat Folkert Starreveld, Cyclus Management Dico Kuiper, gemeente Nijkerk Marianne Zegwaard, Stantec Kees van der Laan, Gemeente Rotterdam Annemieke Braamburg, Twente Milieu Ilse van der Grift, NVRD Peter de Boer, gemeente Amsterdam

INHOUD 06

ZWERFAFVAL OPRUIMEN: VAN ‘TAAKSTRAF’ TOT ‘NIEUWE NORMAAL’ Zwerfafval opruimen is van ‘taakstraf’ tot normale bezigheid geworden. Er komen steeds meer initiatieven bij, zowel landelijk als regionaal en lokaal.

16

MOBIELE MILIEUSTRAAT IS HOT Het mobiele scheidingsstation blijkt een uitgelezen communicatiemiddel om het gesprek met inwoners aan te gaan en afval zoveel mogelijk te voorkomen.

EINDREDACTIE Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem +31 (0)88 - 3770000 hegeman@nvrd.nl

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Elma Media B.V. Silvèr Snoek - Sales Manager 0226 33 16 67 - s.snoek@elma.nl www.elma.nl REALISATIE EN DRUK Print2Pack Coverbeeld: Kim van Dam/ ANP ABONNEMENTENADMINISTRATIE NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €108 ex btw.

België €125 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

BEËINDIGING ABONNEMENT Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de NVRD. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

ISSN 1569-0458 © NVRD

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

10

SUP-RICHTLIJN GAAT PLASTIC ZWERFVUIL VERDER TERUGDRINGEN De producentenverantwoordelijkheid wordt uitgebreid met een bijdrage aan gebiedsbeheerders voor het opruimen en voorkomen van zwerfafval. Opmerkelijk is dat het niet langer alleen om verpakkingen gaat, maar om plastic producten.

26

CYBERSECURITY BRANCHE

IN

05 BEZEM 09 EFFECTIEVER COMMUNICEREN OVER ZWERFAFVAL? 15 VAN GF-EMMERTJES NAAR GROENZUILEN 19 INNOVATIE STEDELIJKE INZAMELLOGISTIEK 20 INTERVIEW INITIATIEFNEMER KENNISTAFEL AFVALSTOFFENHEFFING 23 DE LEDEN CENTRAAL 24 NVRD TRAINEESHIP IN CORONATIJD 25 NVRD NIEUWS 27 BRANCHENIEUWS 29 CLOSE-UP

DE

‘We werken veilig of we werken niet’. Dit motto is in de afvalbranche van toepassing op zowel de fysieke veiligheid als de digitale veiligheid van werknemers.

GRAM #08 oktober 2021 | 3

BUITEN Als de wereld traag wat verder open gaat, verwaait de zomer langzaam in de herfst. Kroegen gaan open, concerten komen op gang en wedstrijden vinden plaats met publiek. Ook de openbare ruimte stroomt weer vol. Met alle gevolgen van dien. Gelukkig is er statiegeld op flesjes, wordt het iets minder rommelig. Maar daar komt het blad voor in de plaats. Een karavaan met machines en bezems maakt de straten weer begaanbaar, waarna sneeuw en ijs ze weer dichtplamuren en onze mensen op pad moeten om te strooien en te schuiven. De circle of BOR. Een continue werkstroom die nauwelijks plan-

baar is. Toch wordt daar dagelijks heel hard aan gewerkt. Hoe krijgen we jaarrond het werk in de openbare ruimte gedaan?

Op de recente beurs voor de openbare ruimte was de ene innovatie nog spectaculairder dan de andere, om daar een antwoord op te geven. Of dat nu om soft- of hardware ging. De nieuwste ontwikkelingen, er was geen ontkomen aan. Een uitgelaten sfeer, maar dat kwam wellicht ook doordat er eindelijk een beurs was. Mensen zien en spreken, live. Ongekend bijna.

Er werden zelfs handen gegeven. Ongelooflijk. Wennen, maar oh zo fijn. Maar alle mooie technologie ten spijt, zonder de echte handjes, zonder echte mensen, gebeurt er in de openbare ruimte uiteindelijk vrij weinig. En waar anders dan in de openbare ruimte kan iedereen een plek vinden. Hoe zwaar je rugzak ook is. Zelden zulke trotse mensen gezien die dagelijks, in weer en wind, vóór de veegmachine uit met een bladblazer de straten bladvrij maken. Of die in de heetste maanden plantvakken zomerklaar maken. Ja, je kunt straten asfalteren of planten poten die goed verwilderen, maar nooit zal het volledig onderhoudsvrij zijn. Handjes zijn en blijven nodig. Dat kapitaal stond niet op de beurs. Díe handjes liepen buiten om de wereld een beetje mooier te maken.

GRAM #08 oktober 2021 | 5

ZWERFAFVAL OPRUIMEN: VAN ‘TAAKSTRAF’ TOT ‘HET NIEUWE NORMAAL’ Zwerfafval opruimen is van ‘taakstraf’ tot normale bezigheid geworden. Er komen steeds meer initiatieven bij, zowel landelijk als regionaal en lokaal. Bedrijven doen mee of nemen zelf het initiatief. Nieuwe doelgroepen zoals kinderen en jongeren raken betrokken, digitale technologie zoals apps en zelfs robots worden gebruikt om zwerfafval op te ruimen.

W

TEKST: MARTIJN KREGTING

ie Googelt met zwerfafval als zoekterm, komt honderden links tegen naar kleine en grotere initiatieven. Van overheden, bedrijven, particulieren, stichtingen en combinaties hiervan. Van ouderwets een dagje opruimen tot apps die je aanzetten tot structureel inzamelen van zwerfafval in je omgeving. Er is, ziet Helene van Zutphen, directeur Nederland Schoon, een duidelijke opwaartse beweging. “Op onze website kun

Landelijke Opschoondag, foto Nederland Schoon

6 | GRAM #08 oktober 2021

je schoongebieden aanmaken die je als vrijwilliger het hele jaar schoonhoudt. In het voorjaar is het tienduizendste gebied aangemaakt. Toen ik negen jaar geleden begon bij Nederland Schoon, was er weinig sprake van dat mensen deze verantwoordelijkheid wilden nemen, laat staan dat ze publiekelijk aangeven dat ze er trots op zijn dit te doen. Vroeger werd opruimen van zwerfafval gezien als taakstraf. Er is inmiddels een heel andere manier ontstaan om tegen zwerfafval opruimen aan te kijken.”

MEER AANDACHT Er zijn ook veel meer krachten in de maatschappij die aandacht voor het onderwerp vragen, ziet Van Zutphen. Particulieren die met initiatieven komen zoals de Plastic Soup Surfer en de Zwerfinator.

Maar ook steeds meer bedrijven, zoals McDonald’s, Febo, Coca-Cola en Hema. Vanuit allerlei hoeken wordt het onderwerp omarmd en worden mensen hier enthousiast voor gemaakt of maken ze er anderen enthousiast voor.

HELENE VAN ZUTPHEN: “ HET ZIJN ALLE LOKALE EN STRUCTURELE INITIATIEVEN DIE ERVOOR ZORGEN DAT ZWERFAFVAL ECHT VERMINDERT. ” “Corona heeft zowel negatieve als positieve veranderingen gebracht. Grijpers, handschoenen en afvalzakken werden veel meer in onze webshop besteld. Mensen moesten rondom huis blijven en kwamen daar veel vaker met zwerfafval in aanraking. Dat heeft - in combinatie met het toenemende bewustzijn over de nadelen van zwerfafval voor mens, dier en milieu - geleid tot veel meer lokale opruiminitiatieven. Negatief was dat er nieuw zwerfafval bij kwam: mondkapjes, handschoentjes en desinfectiemateriaal. Maar er kwam ook meteen een tegenbeweging op gang.”

Schoon houdt schoon, foto Nederland Schoon

BELONEN EN APPS Belonen en apps zijn twee manieren om mensen te stimuleren die nog een zetje nodig hebben. De Rubbiz-app met geld inzamelen voor goede doelen is een voorbeeld (zie kader), maar ook wandel-app Ommetje van de hersenstichting. Van Zutphen: “Je kon bij Ommetje op een gegeven moment als beloning voor het opruimen van zwerfafval een badge krijgen. Geen geldelijke beloning, maar wel een schouderklopje. Voor veel mensen is dat al genoeg. Een beloning werkt overigens altijd. Zoiets kan een aanjager zijn.”

Ook kun je de juiste snaar raken met de juiste communicatie, door mensen bijvoorbeeld aan te spreken op hun trots op een gemeente, regio of provincie. Dat was bijvoorbeeld in Friesland succesvol, met ‘Friesland 100 procent zwerfafval vrij’. “Dat was ook de beloning voor de vrijwilligers: een schone provincie. Dit leverde uiteindelijk 19 procent minder zwerfafval op in de provincie. “ ZELF INITIATIEF NEMEN Opmerkelijk vond Van Zutphen dat duizenden mensen zich hebben aangemeld om na de zware wateroverlast in delen van Limburg en Noord-Brabant eerder dit jaar te helpen met opruimen.

“Dat zijn ook mensen van buiten die regio’s. Een jaar of tien geleden zou dat niet gebeurd zijn. Toen werd vooral naar de overheid gewezen. Nu nemen mensen zelf het initiatief.”

Ook dat tekent de gedragsverandering inzake zwerfafval: steeds meer mensen zijn intrinsiek gemotiveerd. Het gaat langzaam, net zoals bij roken, maar de omslag is duidelijk. Zo kunnen er makkelijk twee landelijke initiatieven tegen zwerfafval bestaan – de Opschoondag en World Cleanup Day – die allebei steeds succesvoller zijn.

Van Zutphen: “Die dagen zorgen ervoor dat zwerfafval op de agenda komt te staan, maar het zijn alle lokale en structurele initiatieven die ervoor zorgen dat zwerfafval echter vermindert.

Zoals een snoeproute waarbij een supermarkt, school en omwonenden samen hun omgeving schoonhouden. Dat leidt echt tot een forse reductie, structureel tot wel 50 procent. Het is immers beter om te voorkomen dan om op te ruimen.”

DIGITALISERING EN BELONEN: RUBBIZ Rubbiz (spreek uit: rubbish, rommel) ging van start in maart 2021.

De bijbehorende Rubbiz-app is bedoeld om mensen in beweging te krijgen die normaal geen zwerfafval opruimen, vertelt oprichter en voorzitter van stichting Rubbiz Kor van de Bij. "Mensen die nog niet echt nadachten over zwerfafval als probleem, niet weten hoe ze kunnen helpen."

De app heeft meerdere prikkels: men kan naast het opschonen van de buurt ook opruimen voor een goed doel. Of men vindt het gewoon leuk om er een competitie van te maken. Na deelname aan de 19e landelijke Opschoondag in maart 2021, bleek de app vooral goed te werken voor groepen zoals scholieren en families. Via de app kunnen gebruikers een foto maken van zwerfafval in een gesponsorde zone. Per foto ontvangt de gebruiker voor een zelf gekozen goed doel 0,11 euro. Gebruikers kunnen zich vergelijken met anderen en een 'schoonmaker'-status verkrijgen. Dit gaat op basis van het aantal vierkante meters en het ingezamelde bedrag voor goede doelen. De verschillende prikkels zorgen ervoor dat jongeren graag met de app werken.

GRAM #08 oktober 2021 | 7

Zwerfafval opruimen voor een goed doel, foto stichting Rubbiz SPONSORING GOEDE DOELEN Sponsoren - momenteel vooral gemeenten - kunnen zones aanmaken. Op dit moment zijn de Nederlandse kustlijn en drie gemeenten voorzien van zones. In 2022 verwacht Rubbiz 30 gemeenten te voorzien van deze zones.

Van de Bij: "We helpen hen ook door via foto's uit de app data te leveren over waar veel zwerfafval ligt en wat voor soort. We zijn bezig met een algoritme om te bepalen of er een merk op staat. Zo kun je kijken of veel zwerfafval afkomstig is van een nabijgelegen fastfood-zaak, om een voorbeeld te noemen. Ook bewustwording over zwerfafval kan voor gemeenten nuttig zijn."

Eenmaal een keer gebruikt, blijken veel mensen verder te gaan met de app. Van de Bij: "Het is heel kleinschalig, maar met veel handen kun je veel opruimen. Je kunt zwerfafval fotograferen en meenemen tijdens het uitlaten van de hond, als je een stuk wandelt of

hardloopt. Je hoeft niet met een vuilniszak op pad, want prullenbakken staan vaak dichtbij. Zo bespaar je meteen CO2, want een gemeente waar dit werkt, hoeft niet of minder vaak een opruimdienst op pad te sturen."

Van der Bij ziet de aanpak van zwerfafval als een kwestie van lange adem. "Zo begon het ook bij roken. Eerst ontstaat er een beweging en uiteindelijk een omslag. Basisschoolleerlingen worden straks middelbare scholieren - vaak de grootste probleemgroep als het gaat om zwerfafval. We hopen dat bewustwording over de problemen en gevaren van zwerfafval zich in deze groep als een olievlek verspreidt.

Hopelijk is de app dan over een jaar of vijf niet meer nodig."

Kijk hier voor websites over zwerfafvalinitiatieven: https://www.afvalcirculair.nl/onderwerpen/linkportaal/links-afvalstromen/zwerfafval/

ROBOTS TEGEN ZWERFAFVAL Startup TecTics van Martijn Luukaart en Edwin Bos werkt al enkele jaren aan robots die zwerfafval monitoren en opruimen. Met de BeachBot en de MapBot hebben zij een aantal succesvolle demo’s achter de rug voor het opruimen en monitoren van zwerfafval. “We staan pas aan het begin”, aldus Bos. “maar we zien kansen om een goed businessmodel te bouwen bij de aanpak van een groot, wereldwijd maatschappelijk probleem met clean-tech.”

Met diverse demo's, onder meer tijdens Living Lab Scheveningen in 2020, werd de opruimrobot op de kaart gezet. Financiering van onder meer Den Haag, Rijkswaterstaat en het Rabobank Innovatiefonds hielpen bij het doorontwikkelen van de BeachBot en de monitoring-variant MapBot. Denk aan verbetering van de grijparm en een algoritme om sigarettenpeuken beter te herkennen.

GENOEG TOEPASSINGEN Toepassingen zijn er genoeg. Bos: "Zelfs op de relatief schone Nederlandse stranden ligt veel afval. Bij de eerste demodag op het strand van Renesse vonden 70-80 vrijwilligers in vier uur tijd ruim 3.000 peuken. Grote schoonmaakmachines nemen dit kleine afval niet mee en gemeentevrijwilligers kunnen het ook niet allemaal opruimen."

Bos benadrukt dat een robot niet dé oplossing is. “Het probleem ligt bij de mensen. In de interactie met bijvoorbeeld monitoringrobots zou je hen op termijn aan het denken kunnen zetten over waar ze mee bezig zijn en het onderwerp zwerfafval tussen de oren te krijgen. Maar feit is dat zwerfafval nú een probleem is. Samenwerking met partijen zoals Rijkswaterstaat of De Blauwe Vlag - dat een keurmerk levert voor schone stranden - kan een bijdrage leveren om dat probleem ook op korte termijn inzichtelijk te krijgen en aan te pakken.”

8 | GRAM #08 oktober 2021

EFFECTIEVER COMMUNICEREN OVER ZWERFAFVAL? MELD JE AAN BIJ HET PLATFORM ′SCHOUDERS ONDER SCHOON′ Plastic flesjes en kauwgom op straat, overvolle bedrijfscontainers waar afval uit waait of huishoudelijk afval midden op de stoep. Zwerfafval is nog steeds een groot probleem in Nederland.

En bovendien nog knap lastig om aan te pakken. Hoe kun je als organisatie zwerfafval verminderen en schoon gedrag van burgers en bedrijven stimuleren? En welke communicatieaanpak werkt dan het beste? Veel organisaties worstelen met deze vragen. 35 van hen sloten zich daarom al aan bij Schouders onder Schoon. Om van elkaar te leren en samen acties te ondernemen.

TEKST: INGEBORG VAN EGMOND EN LISANNE VAN GEFFEN, RIJKSWATERSTAAT, I.S.M. TAPPAN Schouders onder Schoon is een actief platform voor overheden, bedrijven, brancheorganisaties en ngo’s die (willen) communiceren over zwerfafval en zich hard willen maken voor een schoon Nederland.

Het werd opgericht door Rijkswaterstaat en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Inmiddels kent het platform al 35 enthousiaste leden. Iedere organisatie heeft zijn eigen aanpak en pakt zijn eigen rol.

Door daarnaast samen op te trekken via het platform, kunnen ze elkaars aanpak verrijken. Daar is Schouders onder Schoon dan ook voor bedoeld: organisaties delen kennis en praktijkvoorbeelden met elkaar over communicatie rondom zwerfafval. En er worden zelfs gezamenlijke acties op poten gezet om zwerfafval tegen te gaan. Zo heeft het platform een enorme achterban gekregen, met een rijk netwerk en veel kennis en ervaring.

INSPIRERENDE SESSIES Naast kennis en goede praktijkvoorbeelden kun je via het platform deelnemen aan (online) sessies, die zo’n vier keer per jaar plaatsvinden. Tijdens deze sessies brengen verschillende deelnemers ervaringen en lessen in over hun zwerfafvalcampagnes.

Zoals de Landelijke Opschoondag 2021 van Nederland Schoon en Plastic Soup Foundation, de Boskalis Beach Cleanup Tour van Stichting de Noordzee en ‘Schoon doen we gewoon’ van gemeente Den Haag. Hoe

zijn ze gegaan? En wat zijn plannen voor de toekomst? Ook komen bepaalde thema’s en doelgroepen aan de orde, zoals jongeren.

Werk je voor een gemeente, gebiedsbeheerder, bedrijf of ngo en wil je inspiratie opdoen tijdens een sessie? Houd dan de agenda van Schouders onder Schoon in de gaten, of abonneer je op de nieuwsbrief zwerfafval van Rijkswaterstaat.

GRATIS CAMPAGNEMATERIAAL Je kunt natuurlijk ook zelf al aan de slag met het stimuleren van schoon gedrag.

Op schoudersonderschoon.nl vind je een toolbox met allerlei campagnemateriaal om je daarmee te helpen. Download bijvoorbeeld beeldmateriaal, advertenties en posters voor de campagne ‘Statiegeld op plastic flesjes’. Of containerstickers, posters en online posts voor de campagne ‘Je plek schoon achterlaten. Zo gefikst!’. De gemeenten Utrecht en Alphen aan den Rijn gingen je al voor. Gebruik de toolboxen ter inspiratie voor je eigen zwerfafval-communicatie. Of pas de materialen aan voor je eigen organisatie en zet ze direct in. Dat scheelt wellicht weer in de campagnebegroting voor volgend jaar.

Kristen Papadopoulos, communicatieadviseur bij de gemeente, is daar heel enthousiast over: “De website van Schouders onder Schoon met de toolbox is voor ons echt een uitkomst. Voor een relatief laag bedrag kunnen we toch mooie effectieve campagnes uitvoeren. En dat is fijn, want we hebben vaak maar een beperkt budget. Bovendien is het makkelijk in gebruik. We zijn erg blij met de hulp van Schouders onder Schoon!”

DOE MEE EN MELD JE AAN! Wil jij effectiever communiceren over zwerfafval? Of juist jullie aanpak delen met andere deelnemers? Meld je dan aan voor het platform Schouders onder Schoon met een mail naarzwerfafval@rws.nl. Kijk ook op www.schoudersonderschoon.nl.

WEINIG KOSTEN, MOOI RESULTAAT Gemeente Alphen aan den Rijn heeft deze zomer in verschillende parken gebruikgemaakt van de materialen van de campagne ‘Je plek schoon Achterlaten. Zo gefikst!’.

GRAM #08 oktober 2021 | 9

SUP-RICHTLIJN GAAT PLASTIC ZWERFVUIL VERDER TERUGDRINGEN Begin juli is een grote stap gezet in het verder terugdringen van plastic in zwerfvuil. Naast statiegeld op kunststofflesjes gaan plastic rietjes, wegwerpbestek en drinkbekers in de ban. De producentenverantwoordelijkheid wordt uitgebreid met een bijdrage aan gebiedsbeheerders voor het opruimen en voorkomen van zwerfafval. Opmerkelijk is dat het niet langer alleen om verpakkingen gaat, maar om plastic producten. Ook sigarettenfilters, ballonnen en vochtige doekjes die plastic bevatten, gaan onder de verantwoordelijkheid van producenten vallen.

H

TEKST: RENÉ DIDDE BEELD: EGBERT HARTMAN, ANP

et klinkt als niets minder dan een kleine revolutie.

Sinds juli dit jaar zijn plastic wattenstaafjes, plastic bestek, plastic borden, plastic roerstaafjes als ook piepschuim voedselverpakkingen en plastic drinkbekers verboden. Op 3 juli werd de nieuwe Europese richtlijn Single-use-plastic van kracht, kortweg SUPrichtlijn, en beter bekend als ‘wegwerpplastic’. Ook zogeheten oxo-degradeerbare plastics verdwijnen, want deze plastic soorten dragen sterk bij aan plasticsoep van microplastics doordat ze na contact met zonlicht of water snel uit elkaar vallen. Tenslotte zijn de ballonstokjes voortaan verleden tijd.

Meteen uit het straatbeeld verdwijnen zullen ze niet want winkeliers en handelshuizen mogen hun bestaande voorraden nog wel uitverkopen. Ze mogen in elk geval geen nieuwe voorraden meer inkopen. De 10 meest op stranden gevonden wegwerpplastics vormen samen 43 procent van het zwerfafval in zee. Samen met het in dezelfde periode ingevoerde statiegeld op kleine plastic flesjes, moet deze nieuwe richtlijn de hoeveelheid zwerfafval op straat, in parken, in recreatiegebieden en op het strand flink verminderen. Op plastic voorwerpen die niet tot de verpakkingen behoren, zoals filtersigaretten, vochtige doekjes, maandverband en tampons komt het logo van een zeeschildpad. Dit symbool van de plasticsoep, onsterfelijk geworden door de plastic ring van een sixpack bier om de nek van een schildpad, moet voorkomen dat deze producten op straat slingeren en zwerfafval en plasticsoep veroorzaken.

UITBREIDING PRODUCENTENVERANTWOORDELIJKHEID In 2023 worden deze filtersigaretten, maar ook snoepwikkels, draagtasjes, eenpersoonsvoedselverpakkingen onderworpen aan een zogeheten ‘uitgebreide producentenverantwoordelijkheid’, of UPV. “Dat betekent dat de producenten van deze producten het ontstaan van plastic afval moeten tegengaan. Ze betalen nu al voor de inzameling en recycling van plasticverpakkingen via het

10 | GRAM #08 oktober 2021

Afvalfonds. Straks gaan ze daar bovenop nog een bedrag betalen aan het opruimen van zwerfafval”, zegt Sanne Westra, senior beleidsmedewerker circulaire economie op het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, en belast met het dossier ‘wegwerpplastics’. Hoe hoog dat bedrag zal zijn, moet nog worden vastgesteld.

Ligt dat bedrag in de buurt van de huidige bijdrage van producenten voor de inzameling en recycling van verpakkingsafval van twintig miljoen euro per jaar? Of komt het in de richting van de totale kosten van de zwerfvuilbestrijding, het tienvoudige, namelijk 150 tot tweehonderd miljoen euro per jaar? Het ministerie wil daar nog geen enkele uitspraak over doen.

SANNE WESTRA: “ HET BEDRIJFSLEVEN HEEFT ZICH JAREN VERZET TEGEN SUP-REGELS EN STATIEGELD, MAAR NU HET EENMAAL IS BESLOTEN, WERKEN PRODUCENTEN VOLOP MEE. ” Wel wordt dit najaar onder meer een internetconsultatie onder producenten, organisatoren van festivals, cateraars, maaltijdbezorgers, gemeenten, terreinbeheerders en consumenten gehouden om de nieuwe ministeriële regeling te toetsen. Het ministerie wil mogelijk averechtse effecten detecteren, innovatieve ideeën te weten komen en verbeteringen in de regelgeving aanbrengen.

Wegwerpplastic is verboden.

Deelname aan de consultatie is mogelijk via www.internetconsultatie.nl.

En er zit nog meer in de pijplijn. Vanaf 2024 moeten de plastic doppen vast aan de flesjes zitten, net als het lipje van het blikje indertijd voortaan voorkwam dat er veel extra klein zwerfafval ontstond. Vanaf 2025 moeten meer plastic producten gerecycled materiaal bevatten. Negentig procent van het plastic afval moet worden gerecycled. “Je ziet nu al”, zegt Sanne Westra, “dat bedrijven daar een voorschot op nemen en de doppen al vastmaken aan de flesjes.” Ze ziet ook al papieren in plaats van plastic rietjes en gebruikte al eens een rietje gemaakt van dikke spaghetti-achtige tarwe.

GOED NIEUWS VOOR GEMEENTEN “Het is zonder meer goed nieuws voor de gemeenten en andere gebiedsbeheerders dat de SUP-richtlijn nu van kracht wordt en in Nederland in de afvalwetgeving zal worden opgenomen. Gemeenten hebben het tij eindelijk mee”, zegt Westra. “Het bedrijfsleven heeft zich wel jaren verzet tegen SUP-regels en statiegeld, maar nu het eenmaal is besloten, werken producenten volop mee”, vertelt ze monter. De wetgeving met reductiemaatregelen en UPV wordt in januari 2022 gepubliceerd en treedt in 2023 in werking.

In het straatbeeld is het effect van de SUP-richtlijn uiteraard nog

niet te zien. Wel is een direct positief effect van het statiegeld op kleine flesjes merkbaar volgens Westra. Tijdens de World Cleanup Day van 18 september belandden in Nederland direct minder plastic flesjes in de zakken van de vrijwilligers, tot wel 37 procent, aldus Plastic Soup Foundation. “Het is logisch dat dit het gevolg is van het statiegeld.” Precieze effecten op de hoeveelheid zwerfafval volgen uit de monitoring die Rijkswaterstaat halfjaarlijks verricht.

De wetgeving betekent in feite een verbod op steeds meer wegwerpplastic, en dat onttrekt zich dus uit de invloedssfeer van de gemeenten. Westra: “Gemeenten kunnen wel actief helpen om de bekendheid te vergroten zodat het draagvlak voor het verbod groeit.” Zo zijn er bijvoorbeeld horecaondernemers die plasticvrije terrassen hebben. “Gemeenten kunnen dat initiatief verder ondersteunen en bij andere horecaondernemers onder de aandacht brengen.” Gemeenten hebben ook een sterke troef in handen met de vergunningverlening. Wanneer de gemeente een vergunning voor een evenement afgeeft, kan daar een passage instaan over het gebruik van herbruikbare alternatieven voor wegwerpbekers bijvoorbeeld. Zo kun je je profiel als circulaire gemeente versterken. Verder doen veel gemeenten al aan voorlichting op scholen. Daar kunnen ze zowel de statiegeldregeling als de SUP-ontwikkelingen bekendheid geven.

GRAM #08 oktober 2021 | 11

NIEUWE WETGEVING VOOR WEGWERPPLASTICS: MAATREGELEN DIE HELPEN OM PLASTIC VERVUILING EN PLASTIC SOEP TEGEN TE GAAN Nieuwe wetgeving voor wegwerpplastics: Plastic wordt veel gebruikt in de huidige economie: het is licht en goedkoop e kan voor vele maatregelen die helpen om plastic vervuiling en plastic soep tegen te gaan doeleinden worden gebruikt. Maar plastic en plastic producten horen niet in het milieu. Helaas Plastic wordt veel gebruikt in de huidige economie: het is licht en goedkoop en kan voor vele doeleinden worden gebruikt. toch veel in Helaas het zwerfafval, stranden én in de zee terecht.

Maar plastickomen en plastic producten horenproducten niet in het milieu. komen toch veel op producten in het zwerfafval, op stranden én in de zee terecht.

Wattenstaafjes

Producten van oxo-degradeerbare kunststoffen

m.u.v. medisch gebruik Verbod - 3 juli 2021

Verbod - 3 juli 2021

Ballonnen * Ballonstokjes ** (m.u.v. industriële en professionele toepassingen) * UPV - 31 dec 2024 ** Verbod - 3 juli 2021

Eenpersoonsvoedselverpakkingen

Vistuig UPV - 31 dec 2024 Inzamelingsdoelstelling van 23%, elk jaar >3% - v.a. 2023

UPV - 5 jan 2023 Consumptiereductie 2026 t.o.v. 2022

Drinkbekers UPV - 5 jan 2023 Consumptiereductie 2026 t.o.v. 2022 Markering - 3 juli 2021

Tabaksproducten met filters, losse filters voor gebruik in combinatie met tabaksproducten

Bestek, roerstaafjes, rietjes*, borden * (m.u.v. medisch gebruik) Verbod - 3 juli 2021

UPV - 5 jan 2023 Markering - 3 juli 2021

Zakjes en wikkels UPV - 5 jan 2023

Lichte plastic draagtassen UPV - 5 jan 2023

Gemaakt van piepschuim?

Verbod - 3 juli 2021

Gemaakt van piepschuim?

Verbod - 3 juli 2021

De 10 meest op stranden gevonden wegwerpplastics vormen samen 43% van het zwerfafval in zee. Vistuig nog eens 27%. Daarom richt de regelgeving zich op deze producten.

Bron: Impact Assessment Single use plastics Directive

Vochtige doekjes * Maandverbanden, tampons, inbrenghulzen voor tampons **

Drankverpakkingen van max. 3 liter

* UPV - 31 dec 2024 * ** Markering - 3 juli 2021

Doppen en deksels vast aan de fles (m.u.v. medisch gebruik) - 3 juli 2024

UPV - 5 jan 2023

Toepassing recyclaat: - 25% PET flessen - v.a. 2025 - 30% alle flessen - v.a. 2030 Inzamelingsdoelstelling van 90% voor flessen - v.a. 2021 (i.p.v. 2029) Gemaakt van piepschuim?

Verbod - 3 juli 2021

- UPV: Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid - Voor alle producten waarvoor géén handelsverbod geldt worden bewustwordingsmaatregelen voor consumenten genomen per 3 juli 2021

Wat kan jij concreet doen?

- Reduceren: Heb je het product echt nodig?

- Hergebruiken: Gebruik een product dat je vaker kan (her)gebruiken.

- Recyclen: Gebruik producten waarvan het materiaal eenvoudig is te recyclen.

12 | GRAM #08 oktober 2021

Wat houden de maatregelen precies in?

Handelsverbod: Vanaf 3 juli 2021 mogen de specifieke producten met een handelsverbod niet meer op de markt worden gebracht. Bestaande voorraden mogen nog wel worden verkocht.

Uitgebreide producenten verantwoordelijkheid (UPV): Producenten gaan meebetalen aan het inzamelen van afval en het opruimen van zwerfafval en aan het nemen van bewustwordingsmaatregelen voor consumenten.

Markering: Voorgeschreven markeringen op de verpakkingen laten zien dat er kunststof in het product zit, dat het in de afvalbak thuis hoort en dat zwerfafval negatieve effecten heeft op het milieu.

Consumptiereductie: Er moet een significante reductie plaatsvinden van de consumptie van kunststof drinkbekers en voedselverpakkingen voor ‘on-the-go’ door bijvoorbeeld alternatieven aan te bieden voor meermalig gebruik of door het beprijzen van de verpakkingen.

Productvereisten: Er moet gerecycled materiaal gebruikt worden in plastic flessen en de doppen moeten tijdens het gebruik vast blijven zitten aan de fles.

Inzamelingsdoelstelling: 90% inzameling van de flessen t.b.v. recycling, hiervoor wordt statiegeld geïntroduceerd voor alle flessen tot 3 liter vanaf 2021. Voor vistuig geldt een inzamelingsdoelstelling van 23% v.a. 2023 en daarna elk jaar 3% meer.

Bewustwordingsmaatregelen: Consumenten krijgen informatie en handelingsperspectieven om zwerfafval en plastic soep tegen te gaan.

“Een goed middel is ook de sportvereniging. Ze kunnen jonge leden aansporen kleine flesjes te verzamelen op straat of in de omgeving van het sportveld, en de bonnetjes voor het statiegeld te doneren in de clubkas.” Iets dergelijks kan ook in buurten. “Je ziet vaak mensen in wijken zwerfafval opruimen. SUP-wetgeving en statiegeld op kleine flesjes kunnen de community-building en cohesie bevorderen. Meer buurtbewoners kunnen betrokken raken.”

De statiegeldbonnetjes zouden tot een jaarlijks buurtfeest kunnen leiden.

MEER AANDACHT VOOR PREVENTIE EN MONOSTROMEN Bij de VNG zijn Mark van Waas en Kees van der Laan voorzichtig optimistisch over de nieuwe SUP-richtlijn. “We gaan erop vooruit”, zegt Van der Laan die namens de gemeente Rotterdam is gedetacheerd bij VNG. Hoe hoog de vergoeding voor het opruimen en voorkomen van zwerfafval ook zal uitpakken, het bedrijfsleven betaalt voortaan mee. “En dat geldt niet alleen voor verpakkingen, maar voor álle genoemde plastic producten inclusief filters van sigaretten”, zegt Van Waas.

Het duo hoopt ook op meer aandacht van de producenten en retail voor communicatie met de consumenten. “We kunnen als gemeenten meer op bedrijven afstappen, en bijvoorbeeld een fastfoodketen wijzen op de SUP-richtlijn en de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid”, aldus Van Waas. “Mooi dat bedrijven en bewoners helpen om zwerfafval in prullenbakken te stoppen, of

kinderen rond sportvelden of school zwerfafval verwijderen. Maar producenten moeten nu dus strikt genomen ook betalen voor het afvoeren van dit zwerfafval”, meent Van der Laan. “Daar zal nog wel de nodige touwtrekkerij over plaatsvinden”, denkt hij.

Wel hopen ze dat de alternatieven die de fabrikanten aandragen evenmin op straat zullen gaan rondslingeren. Een papieren rietje is ook een slordig gezicht in het straatbeeld. Met andere woorden, het maakt in de beleving van de veel voorkomende ergernissen over zwerfafval in feite niet uit welk materiaal op straat ligt. “Het kost bovendien ook geld om het op te ruimen”, aldus Van der Laan.

“Wij worden door de gemeenteraad en inwoners afgerekend op de kwaliteit van het straatbeeld, ongeacht welk materiaal er ligt.”

Er is nog een kritisch punt. Leuk dat de dop in sommige gevallen al aan de fles zit. Maar de dop is van een ander materiaal (HDPE), dus dat bemoeilijkt de recycling van de fles (PET). De VNG hoopt dan ook dat de nieuwe SUP-richtlijn de voorbode is van een werkelijke omslag bij producenten om veel meer te doen aan preventie van afval en design for recycling. Van der Laan en Van Waas: “We hopen dat de producenten in geval van plastic en plasticverpakkingen eindelijk serieus werk gaan maken van toepassing van meer monostromen en de hoeveelheid aan verschillende combinaties van kunststoffen per product en verpakkingen drastisch inperken. Dat bevordert ook de meer hoogwaardige recycling ervan.”

LED-signing reduceert bijplaatsingen een oplossing van Wastevision SMART inside Containers uitgerust met groene en rode ledverlichting aan de zijkant informeren burgers of de container vol is of dat er nog wat bij kan.

Duurzaam & schoon dankzij SMART inside www.wastevision.com 0731-02_190x130mm.indd 1 190x130mm.indd 1

22-1000-0731-02 NVRD GRAM 2021 okt

GRAM #08 oktober 2021 | 13 14-09-2021 28-09-2021

09:06 13:42

[Advertorial] MR.FILL:

STRIJDEN TEGEN ZWERFAFVAL MET EEN SLIMME AFVALBAK

Steeds meer steden en gemeenten maken gebruik van slimme afvalbakken. Door deze te leasen kunnen ze ook als er even geen budget is direct de strijd aanbinden met het zwerfafval.

Dat er een aanhoudende vraag is naar de lease van zijn slimme afvalbakken verbaast Mr. Fill niet. Zeker in corona-tijd hebben heel veel gemeenten last van zwerfafval. Omdat budgetten een jaar van tevoren moeten zijn geregeld, is er vaak geen geld om daar direct op te anticiperen. De oplossing ervoor is misschien IN SAMENWERKING MET MR. FILL wel even slim als het product. Door slimme afvalbakken te leasen.

Door de technologie die ontwikkelt is door Mr. Fill, geeft de afvalbak zelf via het mobiele netwerk op het ‘Smart City Manager’-platform een seintje dat de container bijna vol is. Zo hoef je niet alleen minder te legen maar je weet ook precies wannéér je moet legen. Minder autobewegingen en weer een besparing op de CO2-uitstoot. Uiteindelijk kun je als stad of gemeente tot 75% op afvalinzameling besparen.

Mr. Fill heeft voor steden en gemeenten een lease-aanbieding vanaf € 89,- per maand.

Mr. Fill herkent zwerfafval als een wereldwijd probleem. Dat dit een aanslag is op het milieu is overduidelijk, maar het opruimen en verwerken kost ook handenvol geld. In een stad als Amsterdam moet je soms in één straat tot wel vijf keer per dag de afvalbakken legen. Het hightech antwoord daarop is de Mr. Fill, een slimme afvalbak met een ingebouwde elektrische pers op zonneenergie. Door het afval samen te persen, creëer je meer volume per afvalbak, je kunt er tot wel vijf keer meer afval in kwijt dan in een gewone afvalbak. Je hebt veel minder tot geen zwerfafval meer en je hoeft ook minder afvalbakken in de openbare ruimte te plaatsen.

KIJK OOK OP WWW.MR-FILL.COM

VAN GF-EMMERTJES NAAR GROENZUILEN In 2017 is de gemeente Deventer begonnen met pilots om het groente- en fruitafval en etensresten (GF-afval) apart op te halen in de hoogbouw en in de binnenstad. Emmertjes met GF-afval werden aan de deur opgehaald door een moderne ‘schillenboer’. De ervaringen van de pilots zijn meegenomen in het nieuwe Grondstoffenplan 2020 – 2024. Hoewel de pilots in 2020 nog liepen, werden voor de uitrol naar de hele gemeente de GF-emmertjes verruild voor groenzuilen met een toegangspas. Fokke Hoogland van de gemeente Deventer geeft aan dat het de wens van de gemeenteraad was om groenzuilen te plaatsen.

TEKST: DE AFVALSPIEGEL IOV RIJKSWATERSTAAT BEELD: GEMEENTE DEVENTER Deelnemers aan de pilots (één in de binnenstad, één in de hoogbouw) kregen een 2,2-liter keukenafvalbakje voor op het aanrecht, een 25-liter inzamelemmer en composteerbare zakjes. De inzamelemmertjes konden bij de voordeur (binnenstad) of op verzamelplekken (hoogbouw) neergezet worden. Deze werden door de ‘schillenboer’ opgehaald. In de binnenstad hebben 196 van de 411 huishoudens meegedaan, in het proefgebied van de hoogbouw 130 van de 218. Naast het hoge serviceniveau en het extra milieurendement is het GF scheiden ook direct gunstig voor de portemonnee.

Deventer is namelijk een gemeente met diftar. Door het GF-afval apart te houden, daalt de hoeveelheid restafval en hoeft minder vaak weggebracht te worden. Een win-win situatie en een oplossing met een hoog draagvlak, aldus Hoogland.

EVALUATIE VAN DE PILOT IN 2018 De pilots zijn zeer positief bevonden. De deelnemers gaven de proef het rapportcijfer 9. Ze waren tevreden over de geleverde inzamelmiddelen. Daarnaast leverde het een zeer schone afvalstroom op. Uit het evaluatierapport blijkt dat de afvalscheiding daadwerkelijk is verbeterd. Er is een afname vastgesteld van het aandeel GF in het restafval en een toename van het aandeel GF in het GFT-afval. In een jaar tijd is er onder deelnemende huishoudens uit de binnenstad 90 kilogram GFT per huishouden aangeboden en 131 kilogram in de hoogbouw.

In 2020 zijn de pilots voortgezet, maar in afgeslankte vorm. Eind 2018 is namelijk besloten dat de pilots verlengd werden met

enkele aanpassingen totdat het nieuwe grondstoffenplan is geïmplementeerd. GFinzameling is nog steeds onderdeel van de service, maar er zijn enkele aanpassingen gedaan: de composteerbare zakjes zijn niet meer gratis. De aanrechtbakjes en de composteerbare zakjes waren vanaf die tijd te koop in de supermarkt. Voor de hele gemeente is gekozen voor groenzuilen bij hoogbouwcomplexen en in de binnenstad. Uit een enquête onder alle inwoners is gebleken, dat 75% van de bewoners, die gebruik maken van een ondergrondse container voor restafval en GFT, bereid is om het groente- en fruitafval naar een aparte container te brengen.

DE GROENZUILEN Er worden een kleine honderd zuilen geplaatst; inmiddels zijn er 77 in gebruik.

Deze keuze is gemaakt op basis van positieve ervaringen in de binnenstad en een Europese richtlijn die aangeeft dat per 2024 bij alle huishoudens GF apart ingezameld moet worden. In de binnenstad waren al enkele zuilen geplaatst.

Die zijn altijd vol en het GF-afval heeft een hoge kwaliteit. Bang voor vervuiling is de gemeente niet. Hoogland: “Er is een toegangspas, dat geeft een soort psychologische barrière”. Bovendien is de opening klein en past er dus geen restafvalzak in.

Er worden wel minder diftar-inkomsten gehaald uit het restafval als de zuilen een succes worden. De gemeente heeft dit scenario door laten rekenen en er wordt gehoopt op neutrale inkomsten.

HET NIEUWE GRONDSTOFFENPLAN De gemeente voldoet al ruim aan de landelijke norm van 100 kilogram restafval per inwoner (91 kilogram in 2020). Toch kan het nog beter. Het restafval bestaat nog steeds voor 21% uit groente- en fruitafval en etensresten en voor ongeveer 10% uit PMD. In november 2020 heeft de gemeente de laatste beslissingen genomen voor het nieuwe grondstoffenplan. Naast het plaatsen van de groenzuilen komen er afvalcoaches, campagnes en monitoring van het PMD. Er wordt ingezet op communicatie rondom het scheiden van PMD (in de hele gemeente) en GF-afval (hoogbouw en binnenstad). Een pilot rondom de inzet van afvalcoaches is gestart in 2021. Naast monitoring van de PMD-kwaliteit wordt er ook gelet op bijplaatsingen en illegale stort.

GRAM #08 oktober 2021 | 15

ENTHOUSIASME IS EVIDENT: ELKE EXTRA KILO IS MILIEUWINST

MOBIELE MILIEUSTRAAT IS HOT Het mobiele scheidingsstation blijkt een uitgelezen communicatiemiddel om het gesprek met inwoners aan te gaan en afval zoveel mogelijk te voorkomen. Het milieurendement van per inwoner ingezamelde grondstoffen is van ondergeschikt belang. Drie gemeenten vertellen.

D

e Grondstoffen en Afvalstoffendienst (GAD), dat bij zeven gemeenten in de Gooi en Vechtstreek het afval inzamelt, had eind 2017 de primeur met het mobiele scheidingsstation.

De vraag kwam vanuit Wijdemeren, waar inwoners te ver van de vier vaste milieustraten afwoonden. Samen met leverancier

TEKST: PIETER VAN DEN BRAND KTK werd een mobiele oplossing ontwikkeld. “Ons hoofddoel was de witte vlekken te dichten bij de inzameling van klein huishoudelijk afval, dat volgens onze sorteeranalyses nog in het restafval belandde”, vertelt beleidsadviseur afval en grondstoffen Inger van Gelderen medio september tijdens een eerste webinar in het licht van het Grondstoffencongres in maart volgend

GAD had eind 2017 de primeur met het mobiele scheidingsstation. Beeld: GAD

16 | GRAM #08 oktober 2021

jaar. “We halen dus geen andere stromen op, zoals restafval, papier, PMD, textiel, gft en glas.”

De mobiele milieustraat bestaat uit een kleurrijk bestickerde zeecontainer met aan beide zijden luiken over de volle breedte en uitneembare zijwanden. De zeecontainer, die via een haakarmwagen wordt ver-

plaatst, is uitgerust met zonnepanelen die een kleine papierpers en een shredder voor piepschuim aandrijven (totale prijskaartje inclusief zonnepanelen en bestickering: circa 65 duizend euro). Het mobiele inzamelstation wordt wekelijks ingezet op zo’n tien locaties, voornamelijk winkelcentra, en bij losstaande evenementen. “De grootste fractie die we ophalen”, vertelt Van Gelderen, “zijn kleine elektrische apparaten, zoals de elektrische tandenborstel en de föhn die mensen al snel bij het restafval doen.” Op een grafiek laat ze zien dat de hoeveelheid in 2019 is gegroeid naar bijna 7700 stuks, in 2018 nog maar zo’n 3900 apparaten. De andere hardlopers zijn frituurvet, ijzer en kleine plankjes en tuinhout. In 2019 is een vol jaar met het station gedraaid en kwamen zo’n 2400 inwoners hun afval brengen. “In dat jaar zijn we ook gestart met het mobiel inzamelen van klein chemisch afval, omdat inwoners verf aanboden en we geen ‘nee’ wilden verkopen.”

INGER VAN GELDEREN, GAD: “ DE GROOTSTE FRACTIE DIE WE OPHALEN ZIJN KLEINE ELEKTRISCHE APPARATEN, ZOALS DE ELEKTRISCHE TANDENBORSTEL EN DE FÖHN DIE MENSEN AL SNEL BIJ HET RESTAFVAL DOEN. ” Bij het mobiele scheidingsstation kwamen zo’n 150 inwoners langs met lege handen, puur om zich te laten informeren. “Het station ontpopte zich zo tot een geschikte plek om onze communicatieboodschap over afvalscheiding over de bühne te brengen. Dat was mede een reden om met het mobiele concept te beginnen”, zegt Van Gelderen, die ook nadelen noemt. “De inzet van een haakarmvoertuig is lastig, want daarmee ben je

In 2020 ontving de GRIP-wagen ruim 28 duizend aanbieders die 116 duizend kilo aan grondstoffen aanboden. Beeld: Rova minder flexibel. Dus dat vereist een goede planning. Ook moet er genoeg ruimte zijn om het station ergens op te stellen. Voor een standplaats is een vergunning nodig. In de ene gemeente ging dat sneller dan in de andere. Verder is het aantal bezoekers heel aardig, al valt dit in het niet vergeleken met de bezoeken aan de vaste milieustraten. Maar voor een bezetting van twee operators is het toch te rustig. Daarom willen we terug naar één beheerder die we ook op willen leiden tot afvalcoach. De tijd dat de wagen staat opgesteld willen we terugbrengen tot tweemaal drie uur om de inzamelperiodes korter en intensiever te maken.” In de coronaperiode is het station anderhalf jaar lang niet ingezet. Komend najaar wil de GAD er weer vol mee in bedrijf en het concept uitbreiden met circulaire lokale initiatieven, zoals een repaircafé voor elektrische apparaten en reparaties van fietsen en kleding. “Vanuit Wijdemeren kregen we volop vragen over wanneer we weer langskomen”, zegt Van Gelderen, die het mobiele scheidingsstation beslist als een succes ziet, “maar voor het aantal bezoekers en de ingezamelde kilogrammen moet je zoiets niet doen. Het gaat om het grote verhaal eromheen.”

OPENBARE RUIMTE Haagse Milieuservice (HMS) koos voor een geheel andere aanvliegroute van het mobiele concept. De afvalinzamelaar participeert met de gemeente Den Haag in de zogeheten Opruimdagen. De insteek hiervan is het

schoonhouden van de openbare ruimte en het voorkomen van bijplaatsingen en illegale afvaldumpingen. Hierin kreeg ook het mobiele scheidingsstation een plek, dus niet om primair een betere afvalscheiding te realiseren. In 2021 staan twaalf van deze Opruimdagen op de agenda. “Een van de mogelijke redenen waarom inwoners hun afval bijplaatsen bij milieuparken of gewoon op straat zetten is dat de vaste milieustraten voor hen te ver weg zijn”, licht manager operatie Pieter Kaltner toe. “Ook de slechte sociale binding in wijken speelt een rol. Onze stad kent veel arbeidsmigranten, die hier maar tijdelijk zijn of nieuw zijn. Het mobiele inzamelconcept zetten we dan ook in om de Opruimdagen eveneens te combineren met bewustwording en participatie.”

De Opruimdagen zijn omlijst met een uitgebreide communicatie via de social media en de ludieke filmpjes op HaagseHanden. nl, om zo aandacht voor het afvalprobleem te vragen. Naast een vergelijkbaar mobiel inzamelstation als dat van de GAD, zet Den Haag op een Opruimdag mobiele afvalcontainers, kraakperswagens voor grofvuil en speciale wagens voor wit- en bruingoed en klein chemisch afval in. Op de Opruimdag komt ook de kringloopwinkel met de eigen vrachtwagen langs voor de herbruikbare spullen. Op elke locatie staat een koffie- en informatiekraam. “Zo’n dag is immers een uitgelezen moment om het met je inwoners over afvalscheiding,

GRAM #08 oktober 2021 | 17

hergebruik en de waarde van grondstoffen te hebben”, zegt ook Kaltner. “Er worden folders en gadgets uitgedeeld, zodat mensen thuis nog een reminder hebben waarom voorkomen van afval belangrijk is. In stadsdelen als Scheveningen of het centrum is het natuurlijk erg lastig om een plek voor de wagens te vinden. De openbare ruimte is er krap en bewoners moeten er ook de auto nog kwijt kunnen. Te voet kun je geen grofvuil inleveren. In de buitenwijken is het eenvoudiger. We zoeken dan ook naar kleinschaligere oplossingen.”

PIETER KALTNER, HMS: “ WE VINDEN DE KOSTENKANT NIET RELEVANT. DE BEWUSTWORDING GROEIT, ZIEN WE. ” Ook voor HMS geldt dat de baten niet tegen de kosten opwegen. “We gaan niet zoveel grondstoffen ophalen dat het scheidingsresultaat zich terugverdient. Ook lopen we aan tegen ons eigen succes. We moeten de bakken heel vaak tussentijds wisselen. De containers voor elektronisch afval lopen erg hard. Inzet van mensen en middelen kost altijd geld. Ook heb je gekwalificeerd personeel nodig. Als je klein chemisch en gevaarlijk afval inneemt, moet er iemand met de juiste papieren staan. Desondanks blijft het een fantastisch middel om in de wijken te communiceren, en dat was onze insteek.

We vinden de kostenkant in dat opzicht niet relevant. De bewustwording groeit, zien we.

Op plekken waar we de Opruimdagen organiseren, neemt het aantal bijplaatsingen af.

Het blijft belangrijk om inwoners te faciliteren. We gaan ermee door zolang zij de meerwaarde ervan inzien. Dat het onderaan de streep minder oplevert, nemen we voor lief.”

HMS wil het aantal inzamelmomenten gaan vergroten door onder meer vaste staanplaatsen voor op markten aan te vragen. “Ook willen we onze inzet zoveel mogelijk beperken tot piekmomenten, bijvoorbeeld als mensen van hun werk komen, zodat we ergens niet de hele dag hoeven te staan. We monitoren op dit moment of dat zin heeft. Dat zou in kosten kunnen schelen.”

18 | GRAM #08 oktober 2021

GRIP-WAGEN Ook ROVA heeft zich laten inspireren door de GAD, laat beleidsadviseur afval en grondstoffen Rik Hardenberg weten.

Bij het afvalsamenwerkingsverband van 23 gemeenten in Midden- en Oost-Nederland leidde de inspiratie tot de ‘GRIPwagen’ (GRondstoffen-Inzamel- en InformatiePunt). De vraag om een mobiel inzamelpunt kwam uit de Zwolse raad, die zich aan de bijplaatsingen ergerde en eveneens vond dat het afvalbrengstation niet voor alle inwoners goed bereikbaar is. “Verder gaf de raad de opdracht mee dat de toepassing geen extra geld mocht kosten, dus we moesten erg creatief zijn”, vertelt Hardenberg. De ervaringen van de GAD dat het met het mobiele station met haakarm lastig manoeuvreren is, was reden een flexibelere variant te zoeken. De GRIP-wagen is een afgeleide van de KCAwagen, waarmee klein chemisch afval bij inwoners thuis werd opgehaald. “Ondanks de hoge service kregen we maar vijftig aanmeldingen per week. We besloten deze wagen effectiever in te zetten. De GRIPwagen is een uitgebreide KCA-wagen. De kosten vielen hierdoor erg mee.”

RIK HARDENBERG, ROVA: “ INWONERS WAARDEREN HET DAT ZE VOOR EEN KLEINE HOEVEELHEID AFVAL NIET NAAR HET AFVALBRENGSTATION HOEVEN. ” De twaalf locaties die de wagen afrijdt, zijn markten en een aantal winkelcentra met supermarkten in Zwolle en Hattem. “Bij het bepalen van de locaties dachten wij als een marktkoopman. Waar en wanneer treffen we de meeste klanten? Ook wij merken dat het af en toe moeilijk is voor een bepaalde plek een vergunning te krijgen. Verder werken we prima samen. De gemeente is aandeelhouder in ROVA en is graag bereid om de standplaatsen aan te passen, als dat voor de wagen nodig is”, zegt Hardenberg.

KAARSVET De GRIP-wagen is modulair ingericht en dat geeft ROVA de vrijheid op basis van inwonersbehoefte wijzigingen in de ingezamelde stromen aan te brengen. Zo kwamen er twee opmerkelijke stromen bij: kaarsvet en cd’s. Het idee hiervoor kwam van het kringloopbedrijf dat deze producten goed kan hergebruiken en vermarkten. “Het is trouwens niet zo dat we iets per definitie weigeren als de GRIP-wagen het niet inzamelt. Inwoners brengen wel eens een luchtbed, omdat ze denken dat dit bij het harde kunststof hoort. Wel hebben we graag dat het aangeboden afval in een boodschappentas past.” Opvallend genoeg zamelt ROVA 3,5 keer meer klein gevaarlijk afval in dan met het oude systeem. Dat is ook de stroom die het hardst loopt, daarna komen de elektrische apparaten. “Vlakglas bleef achter, dus de grote bak die we gebruikten hebben we voor een minicontainer ingeruild”, zegt Hardenberg.

In 2020 ontving de GRIP-wagen ruim 28 duizend aanbieders die 116 duizend kilo aan grondstoffen aanboden, dat is meer dan een kilo per inwoner, en dat was ook het doel. Het totale inwonersaantal van Zwolle zit rond de 100 duizend. Een zelfde aantal inwoners bezocht de wagen om informatie te vragen. In een bewonersonderzoek kreeg het concept een 8,4. “Een mooi cijfer. Belangrijk voor ons is dat tweederde van de gebruikers aangaf de GRIP-wagen te hebben leren kennen, omdat ze hem hebben zien staan en rondrijden. Dat is precies waar we op hadden ingezet met het in het oog springende ontwerp. De wagen is een bekende verschijning in het straatbeeld. Mede omdat we op vaste tijden ergens staan, doorgaans aan het eind van de middag, en van dat rooster wijken we niet af. Inwoners waarderen het dat ze voor een kleine hoeveelheid afval niet naar het afvalbrengstation hoeven.

Zo’n 35 bewoners gaven aan dat hun afval anders bij het restafval zou belanden.

Met die milieuwinst zijn we heel blij. Het belangrijkst is dat we onze boodschap uit kunnen dragen dat we afval moeten scheiden. We zijn zichtbaar en we kunnen ons profileren. Het mooie is dat mensen ook gewoon voor een praatje met onze chauffeur langskomen. Dat zorgt voor verbondenheid en dat is precies een van onze kernwaarden.”

INNOVATIE STEDELIJKE INZAMELLOGISTIEK Stedelijke gemeenten zoeken naar nieuwe mogelijkheden om afval-/grondstofstromen te vervoeren en daarbij de stad te ontlasten en efficiënt met de ruimte om te gaan. Welke methoden en technieken zijn toepasbaar, welke ontwikkelingen zijn er en hoe kunnen grote gemeenten en onderzoeksinstituten samenwerken aan de gewenste innovaties?

TEKST: ADDIE WEENK, GIJS LANGEVELD EN KOOS VAN DAEL Op 20 september jl. vertelde dr. Walther Ploos van Amstel over de stedelijke problematiek en de kansen als het gaat om de inzameling van afval en grondstoffen. Dat gebeurde in een sessie van het platform Innovatie Stedelijke Afvalinzameling (ISA), vanuit het VANGHuishoudelijk Afval programma. Walther is lector Citylogistiek aan de faculteit Techniek van de Hogeschool van Amsterdam (HvA).

De inzameling en transport van afval en grondstoffen in de stad is van groot belang voor de hygiëne in de stad, ooit het motief voor de gemeentelijk geregisseerde afvalinzameling. Maar natuurlijk ook om de afvalstromen ergens te kunnen laten verwerken, te recyclen, voor een circulaire stadseconomie.

VERKEER In grote steden is het een omvangrijke en complexe activiteit. Vele inzamelwagens doorkruisen de stad om het huishoudelijk en bedrijfsafval te vervoeren. Issues zijn de verkeersdoorstroming en -veiligheid, het ruimtebeslag, de gevolgen voor de wegen en stadskades, de uitstoot van uitlaatgassen, de inzet van personeel, de relatie met de burger en de stijgende kosten. Interessante optie in bijvoorbeeld een stad als Amsterdam is het transport over water. Daar wordt al invulling aan gegeven. Men werkt inmiddels ook aan onbemand transport, met robotboten, en ondergronds afvaltransport.

Een andere optie is om de inzameling van het afval van bedrijven te combineren, in plaats van dat ieder bedrijf haar eigen inzamelaar heeft. Deze samenwerking wordt nog interessanter als die ook gecombineerd wordt met huishoudelijk afval. Dit zou ook een extra boost kunnen geven aan de mogelijkheden van gescheiden inzameling van bedrijven.

Andere opties om de negatieve aspecten te verminderen zijn het gebruik van ICT voor het melden van afvalaanbod in combinatie met dynamische planning van routes en zero-emissie elektrisch transport. Potente accu’s en brandstofcellen met groene energie komen er in rap tempo aan. Aandachtspunt is wel dat grote elektrische inzamelwagens met accu’s flink zwaar zullen zijn, wat een extra belasting voor de wegen betekent. Inzameling met kleinere voertuigen is ook om die reden gewenst, in combinatie met hubs voor de verwerking of tijdelijke opslag voor verder transport en verwerking.

REGIE Vraagstukken die spelen, naast natuurlijk de technologische ontwikkelingen, zijn wie de regie gaat voeren en hoe de afstemming en samenwerking in de keten goed vorm is te geven. Daarbij gaat het volgens Walther over: 1. Strategie: hoe kom je tot een gezamenlijk businesscase; 2. Cultuur: attitude en motivaties van betrokken ketenpartners met het oog op samenwerking en 3. Samenwerking: de structuren waarin processen en besluiten gezamenlijk genomen worden en voortgang gemeten wordt. Hierin moeten strategie en cultuur samen komen.

De HvA onderzoekt hoe een dergelijke samenwerking vorm te geven als het gaat om bedrijfsafval en huishoudelijk afval. Dit resulteert bijvoorbeeld in modellen om de duurzaamheidsimpact goed te kunnen beoordelen en een ontwerp voor de ketensamenwerking.

In de sessie kwamen onder meer de volgende kennisbehoeften naar voren: - Leidraad afval bij gebiedsontwikkeling, voor de ontwikkelfase, intrekfase en gebruiksfase; - Juridische mogelijkheden binnen de huidige wetgeving; - Hoe kun je als gemeente de inzameling van waardevolle stromen (die waarde hebben voor producenten) faciliteren in ruimtelijke ontwikkeling? En welke activiteiten wil je daarbij wel en welke niet in de stad hebben?

- Wat is precies de impact van zwaar verkeer, zoals afvalvoertuigen, op de stad?

- Wat is mogelijk als het gaat om fijnmazige inzameling in de stad?

- Hoe kunnen we komen tot datamodellen die soort en hoeveelheid van het afvalaanbod kunnen voorspellen?

Onderzoek naar bovengenoemde zaken kan leiden tot een praktische leidraad voor het vormgeven van doelmatige stedelijke afvalinzameling zonder de genoemde problemen. De gemeenten in ISA gaan kijken hoe ze daaraan kunnen bijdragen.

GRAM #08 oktober 2021 | 19

INITIATIEFNEMER KENNISTAFEL AFVALSTOFFENHEFFING:

"HET PLAFOND IS NOG NIET BEREIKT" ‘Afvalstoffenheffing stijgt het sterkst in 26 jaar’, ‘Woonlastenstijging zet door’, ‘Gemeente overweegt herverdeling stijgende lasten’, ‘Afvalstoffenheffing volgend jaar 5% hoger’, ‘Forse stijging afvalstoffenheffing dreigt voor burgers’. Het zijn enkele koppen uit de media van de afgelopen periode. Wat is er aan de hand met de afvalstoffenheffing?

D

TEKST: RUBEN OLDENHOF (IPR NORMAG) BEELD: JAN DE VRIES

e afvalstoffenheffing is volop in het nieuws, zoals deze krantenkoppen laten zien. Gemeenten hebben te maken met kostenstijgingen in de inzameling en verwerking van het huishoudelijk afval. Een stijging van lokale lasten is vaak onvermijdelijk en is politiek natuurlijk slecht nieuws. Doelstellingen voor meer afvalscheiding komen onder druk te staan: de belofte voor lagere lasten door betere scheiding wordt moeilijker uit te leggen.

Op 3 juni 2021 namen afval- en reinigingsdiensten van ruim 10% van de Nederlandse gemeenten deel aan de kennistafel over de afvalstoffenheffing. We interviewen initiatiefnemer Marten Boels van IPR Normag over de uitkomsten van de kennistafel.

WAT IS DE BELANGRIJKSTE UITKOMST VAN DE KENNISTAFEL? “Die is drieledig. In de eerste plaats is de verwachting dat het plafond nog niet bereikt is en de kosten verder stijgen. In de tweede plaats dat de hoogte van de heffing niet per se bepalend is voor de politieke discussie. En in de derde plaats dat er wel degelijk wat te doen is om zowel de heffing als de discussie in goede banen te leiden.”

DUS VANUIT DE KENNISTAFEL WORDT VERWACHT DAT DE HEFFING NOG HOGER GAAT WORDEN? “Ja. De meeste aanwezigen geven aan dat de afvalstoffenheffing ook voor 2022 stijgt of zelfs fors gaat stijgen. Als reden geven zij aan de blijvende druk vanuit de Rijksoverheid op de heffing vanuit de verbrandingsbelasting en verwachte CO2-heffing, de blijvend stijgende kosten van directe en indirecte personeelskosten, verduurzaming van het wagenpark en de verwachte stijging van de verwerkingskosten.

Tegelijkertijd is dit een heel genuanceerde discussie. De afvalstoffenheffing bestaat voor een groot deel uit niet of nauwelijks te beïnvloeden kosten. Zoals de verwerkingskosten die tot stand komen binnen een Europese of zelfs mondiale markt. Daarnaast valt op dat de afvalstoffenheffing helemaal niet zo hoog is.”

MAAR DE AFVALSTOFFENHEFFING STIJGT TOCH, EN NU ZEG JE DAT DEZE NIET ZO HOOG IS? “Klopt. Gecorrigeerd voor inflatie is de afvalstoffenheffing juist stabiel gebleven tussen 1998 en 2020. En dat bij een sterk verbeterde afvalscheiding. Een enorme prestatie! Verder kan je zien dat de huidige stijging een correctie is op het relatief lage prijsniveau van de afgelopen jaren.”

JE HAD HET OVER EEN POLITIEKE DISCUSSIE OVER DE AFVALSTOFFENHEFFING. KAN JE DAAR MEER OVER VERTELLEN? “De politieke discussie over de afvalstoffenheffing kent meestal twee onderdelen. Zo gaat de discussie over de afvalstoffenheffing vaak over de bredere noemer ‘woonlasten’, waarbij het dus ook gaat over bijvoorbeeld de OZB of rioolheffing. Daarbij kijken raadsleden ook naar de totale stijging, en niet afzonderlijk per onderdeel. Daarmee is de afvalstoffenheffing vaak niet direct een

20 | GRAM #08 oktober 2021

Voorbeeld van een overzicht per kostenonderdeel Afvalstoffenheffing (indeling IPR Normag)

Kosten Perceptiekosten (inning) Handhaving Communicatie Doorbelasting straatreiniging Doorbelasting concern Beleid, beheer en regie Uitvoeringskosten Inzamelmiddelen Containers M ilieustraat

Verwerkingskosten(gesaldeerd)

Innen van de afvalstoffenheffing en oninbare heffing Controle naleving afvalstoffenverordening Afvalcommunicatie van voorlichting (afvalkalender) tot marketing (promotiecampagne) Reinigen (machinaal- en handvegen, zwerfvuil) van openbare ruimte (straten) Concern kosten voor HRM, ICT, Financien, Facilitair (incl. werf), (Bedrijfs)communicatie etc.

Afval/grondstoffen beleid en regie op uitvoering Personeels-, materieelkosten, inkoop en uitbesteed voor inzamelen afval c.q. grondstoffen Kapitaallasten, onderhoud, schoonmaak, schades en beheer Kapitaallasten, onderhoud, schoonmaak, ge-&verbruik, schades en beheer containers/zakken Kapitaallasten, onderhoud, schoonmaak en ge-&verbruik milieustraat Transport, sorteren en verwerken van afval c.q. grondstoffen

Verwerkingslasten

Transport, sorteren en verwerken van afval c.q. grondstoffen

Verbrandingsbelasting (Rijksoverheid) Verwerkingsbaten

Verbrandingsbelastig Opbrengen en subsidies (baten) voor verwerken van afval c.q. grondstoffen

Vergoeding vanuit Afvalfond

Kwijtscheldingen BTW-kosten Niet Huishoudelijk afval gerelateerd Overige uitgaven Inkomsten Inkomsten uit heffing/leges Afvalstoffenheffing Leges Reinigingsrecht Overige inkomsten Voorziening

Vergoeding vanuit Afvalfonds Kwijtschelding afvalstoffenheffing conform gemeentelijk beleid Huishoudelijke BTW (via BCF door gemeenten te declareren) Behoort niet direct tot huishoudelijk afval

Inkomsten van huishoudens verkregen obv verordeningen (afvalstoffenheffing/leges) Inkomsten van huishoudens uit afvalstoffenheffing Inkomsten van huishoudens verkregen obv verordeningen Inkomsten van huishoudens/bedrijven obv reinigingsrecht Subsidies (nietzijnde Afvalfonds), commerciele activiteiten, inkomsten andere gemeente(n) Onttrekking uit reserve

probleem. En gaat de discussie daarnaast vooral over ‘hoger’ en niet over ‘lager’. Uit de kennistafel komt naar voren dat de hoogte zelf niet direct het probleem is, maar vooral de ontwikkeling van de hoogte van de afvalstoffenheffing.”

AFVALSCHEIDING. ”

beeld aanwezig, waarbij de afvalstoffenheffing in een meerjarenperspectief is gezet. Waar dus de verwachtingen voor het komend jaar en jaren worden meegegeven, zoals een stijging vanwege inflatie, of wijzigingen door aanbestedingen. Daarmee kan de discussie met de raad sterker worden onderbouwd en ingevuld.

3. Maak vaste rubrieken in kosten. De onderverdeling van kosten naar vaste rubrieken (zie voorbeeld), helpt veel om onderling te vergelijken. Dit is ook kansrijk om op landelijk niveau vast te leggen.

Vooral ook omdat daarmee een verdeling tussen beïnvloedbaar en niet of nauwelijks beïnvloedbaar goed aan te geven is.

4. Zoek de samenwerking. Samen met omliggende gemeenten, andere overheidsbedrijven of externe inzet krijg je beter inzicht in de mogelijkheden om op kosten te sturen en zo de afvalstoffenheffing onder controle te krijgen en te houden.

5. Relatie tussen kosten en dienstverlening. Maak bij de behandeling van de afvalstoffenheffing ook duidelijk welke dienstverlening daartegenover staat. Dat bijvoorbeeld voor de heffing elke week een inzamelvoertuig aan huis kan komen.

EN WAT KAN JE DOEN? “Er zijn verschillende mogelijkheden om bezig te zijn of te gaan met de afvalstoffenheffing.

1. Vergelijk jezelf. Uit ons eigen onderzoek blijken gemeenten zeer verschillend om te gaan met doorbelasting van overhead, doorberekening van BTW en kwijtscheldingen. Jezelf vergelijken met andere gemeenten helpt daadwerkelijk om scherpte te krijgen in wat je doorbelast in de afvalstoffenheffing en wat niet.

2. Meerjarenperspectief. In de kennistafel was ook een goed voor-

EN ZIJN ER NOG VERDERE AFSPRAKEN GEMAAKT MET DE DEELNEMERS AAN DE KENNISTAFEL? “Zeker! Bij de kennistafel is vooral gekeken naar de huidige problematiek, maar hebben we met elkaar uitgesproken dat het goed is om het te hebben over waar we over 10 jaar willen staan: wat vinden we een acceptabel kostenniveau als uitkomst van de (huidige) lineaire economie vs. de (gewenste) circulaire economie? Tevens is gesproken over een onderlinge vergelijking van de afvalstoffenheffing als goede exercitie om inzicht te krijgen in de eigen kosten en keuzes voor de afvalstoffenheffing.”

“ GECORRIGEERD VOOR INFLATIE IS DE AFVALSTOFFENHEFFING STABIEL GEBLEVEN TUSSEN 1998 EN 2020. EN DAT BIJ EEN STERK VERBETERDE

GRAM #08 oktober 2021 | 21

[Advertorial] HEKKELMAN ADVOCATEN EN NOTARISSEN:

GEVOLGEN AFVALSTOFFENVERORDENING ONDER DE OMGEVINGSWET

De Omgevingswet treedt volgens de huidige planning op 1 juli 2022 in werking. De Omgevingswet is onderdeel van een stelselherziening op het gebied van het omgevingsrecht. Met de wet wordt beoogd de huidige wetten over de fysieke leefomgeving zoveel mogelijk te bundelen in één wet. De Omgevingswet gaat over (activiteiten die gevolgen hebben of kunnen hebben voor) de fysieke leefomgeving. Ook activiteiten van de afval- en reinigingsbranche bevinden zich in de sfeer van de fysieke leefomgeving. Daarom heeft de Omgevingswet ook gevolgen voor deze branche.

Onder de Omgevingswet wordt het bestemmingsplan vervangen door het omgevingsplan. Het omgevingsplan heeft een bredere reikwijdte (‘fysieke leefomgeving’) dan het bestemmingsplan (‘goede ruimtelijke ordening’). Dat betekent dat sommige regels die nu in gemeentelijke verordeningen staan en die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving, overgeheveld kunnen (en soms zelfs moeten) worden naar het omgevingsplan. Voor de afval- en reinigingsbranche is met name de afvalstoffenverordening (en soms het daarop gebaseerde Uitvoeringsbesluit) van belang. In hoeverre zijn gemeenten verplicht de bepalingen uit hun afvalstoffenverordening (en/of Uitvoeringsbesluit) over te hevelen naar het omgevingsplan?

De afvalstoffenverordening is gebaseerd op de Wet milieubeheer.

Die wet wordt met de inwerkingtreding van de Omgevingswet zodanig gewijzigd dat gemeenten de keuzevrijheid krijgen om de regels over de inzameling van afvalstoffen in een afvalstoffenverordening of in het omgevingsplan op te nemen. Gemeenten mogen dus zelf kiezen of zij regels in de afvalstoffenverordening laten staan of deze overhevelen naar het omgevingsplan.

Opvallend is dat uit de wijzigingen van de Wet milieubeheer lijkt te volgen dat sommige regels die nu in de afvalstoffenverordening staan, overgeheveld mogen worden naar het omgevingsplan terwijl deze de fysieke leefomgeving eigenlijk niet raken (te denken valt aan regels over de aanwijzing van de inzameldienst). Het is de vraag of dat de bedoeling is. Voor de integratie van decentrale regels in het omgevingsplan geldt namelijk altijd het vereiste dat de regels moeten zien op de fysieke leefomgeving of activiteiten die daar gevolgen voor kunnen hebben. Zien de regels over afvalstoffen niet op de fysieke leefomgeving, dan zouden zij eigenlijk in de afvalstoffenverordening moeten blijven staan. Het is aan gemeenten hier goed op te letten. Onze specialisten denken graag met je mee.

Merel Copier Advocaat

WWW.HEKKELMAN.NL

DE LEDEN CENTRAAL “ HET IS ZO ZICHTBAAR EN TASTBAAR WAT JE DOET: HET WERK DRINGT ZELFS DOOR TOT IN DE KEUKEN BIJ MENSEN THUIS ” TEKST: HETTY DEKKERS In deze rubriek krijgen NVRD-leden een stem in GRAM. De NVRD is er immers voor en door de leden. Deze keer aan het woord: Noor Wouterse, beleidsmedewerker reiniging, gemeente Bloemendaal.

alle informatie die de NVRD verstrekt, is leerzaam voor mij. Alle workshops en seminars grijp ik aan om te ervaren wat er speelt in deze branche.

WAT HOUDT JE FUNCTIE IN? Ik ben op beleidsvlak verantwoordelijk voor alles wat met reiniging te maken heeft. Van straatreiniging en gladheidbestrijding tot afval.

Ik zie erop toe dat we als gemeente het beleid goed uitvoeren en kom in actie als we iets wijzigen. Stel dat we een nieuwe woonwijk gaan bouwen, dan ben ik degene die op locatie langsgaat om te bekijken hoe de afvalinzameling daar geregeld kan worden. Ik dien enerzijds voorstellen, begrotingen en jaarrekeningen in bij het college, maar luister anderzijds ook naar de inwoners. Waar lopen zij tegenaan en hoe kan dat eventueel beter?

VOLDOET HET LIDMAATSCHAP AAN JE VERWACHTINGEN? Zeker. De mogelijkheid om te zoeken op de website en in de nieuwsbrieven, is voor mij ideaal. Daarmee haal ik eruit wat ik nodig heb.

WAT BETEKENT DE NVRD VOOR JOU? Voor mij is de NVRD één grote leerschool. Ik ben in december vorig jaar begonnen in deze functie. Daarvoor was ik werkzaam binnen communicatie. Er zijn weinig opleidingen voor deze functie, dus

WAT ZIJN VOLGENS JOU DE BELANGRIJKSTE ONTWIKKELINGEN BINNEN DE AFVALBRANCHE? Er speelt heel veel, dus dat is een lastige vraag. Als ik toch moet kiezen: het spanningsveld tussen de gewenste ombuiging naar een circulaire economie en wat je kunt vragen van je inwoners. Vaak hoor je gemeenten zeggen dat ze hun best doen het afval goed te scheiden en dat de cijfers toch toenemen. Als producenten slecht recyclebare producten blijven maken, komt er nooit minder afval.

Als je water in een weiland blijft pompen, zal het nooit droog worden. Misschien moeten we minder willen sturen aan de achterkant en meer verbeteren aan de voorkant. De markt is een kwestie van vraag en aanbod, als het niet aangeboden wordt, kan de consument het ook niet kopen.

WAT VIND JE HET LEUKSTE/MOOISTE AAN JE WERK? De combinatie van inhoud en maatschappij. Als ik op een functie solliciteer, wil ik iets bij kunnen dragen aan een prettige werk- en leefomgeving in de gemeente. Dan zit je bij reiniging goed. Het is zo zichtbaar en tastbaar wat je doet: het werk dringt zelfs door tot in de keuken bij mensen thuis.

WAAR STOOR JE JE AAN? Soms voel ik me een beetje machteloos. Neem hondenpoep: het is heel vervelend als je je kinderwagen door de hondenpoep moet duwen, of je schoenen vies zijn van de uitwerpselen. Dat begrijp ik.

Er is veel wat ik kan doen en proberen, maar het is nooit genoeg om alles op te lossen. Je kunt niet achter elke hondenbezitter aanlopen. Dat geldt ook voor afval. Die machteloosheid vind ik soms frustrerend.

Noor Wouterse, gemeente Bloemendaal

WELKE TIP WIL JE DE LEZERS VAN GRAM MEEGEVEN? Eerlijkheid duurt het langst. Het is nooit leuk als je een vervelende boodschap over moet brengen. Toch moet je het wel doen, maar leg het uit op een manier dat iedereen het begrijpt. ‘Nee’ is ook een antwoord. Als je het op een duidelijke manier uitlegt, dan kunnen inwoners het op zijn minst begrijpen. Dan win je al een hoop.

GRAM #08 oktober 2021 | 23

NVRD TRAINEESHIP IN CORONATIJD In oktober 2019 begon Lianne Pit aan een traineeship bij de NVRD. In twee jaar tijd leert een trainee de branche kennen, volgt hij of zij diverse cursussen en loopt stage bij leden. Op deze manier wordt een trainee klaargestoomd om uiteindelijk een mooie functie te vinden bij een NVRD-lid. Inmiddels is Lianne trainee af en werkt ze sinds september 2021 als accountmanager grondstoffen bij ACV. In dit artikel blikt zij terug op haar traineeship.

De laatste maanden van mijn tijd als trainee waren erg waardevol. Eind 2020 startte Wendy de Wild als nieuwe directeur bij de NVRD. Samen met haar heb ik een heel aantal leden kunnen bezoeken. Ik kreeg daarnaast de kans om de nieuwe meerjarenstrategie van de NVRD te coördineren.

Ik ben ook bezig geweest met het oprichten van een HR-managers platform, de Week van de AfvalHelden en het Young NVRD netwerk*. Ik heb hier veel energie van gekregen. Als ik terugkijk, kan ik wel zeggen dat ik een uniek traineeship heb gehad. Ik blijf in de afvalbranche werkzaam: de uitdaging om de afvalberg te verkleinen, ben ik vanaf september 2021 bij ACV en haar gemeenten aangegaan. *Meer weten over het Young NVRD netwerk? Bezoek eens de website: www.nvrd. nl/young-nvrd en meld je als jongere uit de branche aan. Wellicht zien we elkaar eens live bij een bijeenkomst!

Meeloopstage bij Twente Milieu "Hoe ben je in de afvalbranche terecht gekomen?" Een vraag die gedurende mijn traineeship vaak gesteld werd. Ik ben in de branche terecht gekomen door mijn master. In Wageningen studeerde ik Consumentenwetenschappen. In de laatste fase van mijn master schreef ik mijn thesis over het laten repareren van kapotte producten, in het specifiek bij een Repair Café. Ik wilde erachter komen hoe we onze wegwerpmaatschappij kunnen veranderen en de alsmaar groeiende afvalberg kunnen verkleinen.

Na mijn thesis ben ik op zoek gegaan naar organisaties die zich bezig houden met de thema's duurzaamheid, circulaire economie, mensen en afvalvermindering. Toevallig las ik een rapport van de hand van Repair Café International en de NVRD. Ik was niet bekend met de NVRD, maar na

24 | GRAM #08 oktober 2021

wat research stuurde ik een open sollicitatiebrief. Toenmalig directeur Olaf Prinsen bood mij, na diverse kennismakingsrondes, het NVRD traineeship aan.

CORONATIJD Mijn traineeship is uiteindelijk anders gelopen dan ik van te voren had kunnen bedenken: meer dan tien maanden werkte iedereen vanuit huis door het coronavirus.

Desalniettemin heb ik ontzettend veel geleerd van deze periode. Ik leerde om snel te schakelen, om online tools eigen te maken en kansen te pakken wanneer je deze ziet.

Zo organiseerden we in april 2020 onze eerste online NVRD-talk. Meer dan 100 NVRDleden keken vanuit huis mee. Zo konden we leden ook vanuit huis blijven informeren en inspireren. Mede door het organiseren van de NVRD-talks heb ik aardig wat kennis vergaard en leden leren kennen.

Op werkbezoek bij Attero

COLUMN

NIEUWS

Foto: John van Lierop

WEEK VAN DE AFVALHELDEN 7 T/M 13 MAART 2022

Formeren doen we eigenlijk allemaal, de hele dag…

De Week van de AfvalHelden is dé week waarin medewerkers uit de afvalbranche

Terwijl ik dit schrijf kopt de NOS over een ultieme formatiepoging door informateur Remkes. Geen idee waar we staan als u dit straks leest. Hoeveel gesprekken en rondetafels het nog gaat vergen. Met verbazing, leedvermaak en frustratie kijken we allemaal naar Den Haag. Inhoudelijke geschillen, politieke belangen, persoonlijke stijlen. En dat met 19 fracties in het parlement. Alle spelers erkennen de urgentie, de thema’s, de noodzaak. Ze moeten. Nu. Maar allemaal zitten ze volledig klem in het spel dat ze zelf zeggen te verafschuwen. Ondertussen werk ik gestaag door aan de diverse dossiers op mijn eigen bureau. Waaronder de voorbereiding voor de Afvalconferentie. Een prachtige combinatie van intelligente gasten met kennis van zaken. Thema: ‘Circulair worden’. Dat moet immers. Nu. Als u dit leest, heeft u natuurlijk al lang genoten van dit event. Maar nu beluister ik in de voorbereiding de verschillende perspectieven op een werkende circulaire economie. Het perspectief van producenten die wel willen bijdragen aan verduurzaming, maar ook worstelen met hun businesscase en belangen.

Het perspectief van consumenten die ook wel willen, maar door de bomen het bos niet meer zien. En ook worstelen met de instant bevrediging van een aankoop versus de abstracte lange termijn van verduurzaming. Het perspectief van onze eigen sector, waar we dagelijks met de neus op de feiten worden gedrukt van de bergen afval. Waar we van leven, en tegelijkertijd vanaf willen. En de wetenschap – die bijna maandelijks onderzoeken lijkt te publiceren met analyses die urgentie en richting agenderen, zonder dat deze feitelijk worden toegepast. De circulaire grondstoffeneconomie kent kortom wel meer dan 19 spelers. En dito belangen, meningen, overtuigingen en heel wat persoonlijke stijlen. Die in wisselende samenstellingen gesprekken voeren en rondetafels organiseren, op zoek naar dé oplossing. Vol verwachting kijken we als sector naar Den Haag – ook ik debiteer bijna dagelijks dat dáár regie en voortouw moeten liggen. Ook al weet ik dondersgoed dat ook dat te simpel is gesteld. En Den Haag kijkt weer naar ons. Met – u raadt het al - verbazing, leedvermaak en frustratie.

centraal staan. In coronajaar 2021 hebben we met groot succes de eerste editie van deze week georganiseerd. Maar wat NVRD, Vereniging Afvalbedrijven en O&O Fonds GEO betreft moet het daar niet bij blijven. Iedereen in de afvalsector verdient dagelijks waardering, daar is geen crisis voor nodig. Want hoe zou Nederland er zonder hen uitzien? Daarom lanceren deze partijen in 2022 wederom de Week van de AfvalHelden. Achter de schermen wordt er momenteel hard gewerkt om de week voor 2022 verder in te richten. Voor nu vragen we iedereen deze week alvast te noteren zodat we er dit jaar een nog groter succes van kunnen maken.

ONTWERPBESLUIT OVEREENKOMST MATRASSEN TER INZAGE Stichting Matras Recycling Nederland (MRN) heeft een verzoek tot algemeen verbindend verklaren van de overeenkomst inzake de afvalbeheerbijdrage voor de recycling van matrassen (hierna: overeenkomst matrassen) ingediend bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De overeenkomst matrassen vormt een financiële basis voor invulling en uitvoering van een afvalbeheerstructuur voor matrassen. In de Staatscourant staat een kennisgeving van het ontwerpbesluit overeenkomst matrassen (gepubliceerd op 10 september 2021). U kunt de kennisgeving hier terugvinden. Het verzoek, het ontwerpbesluit en de daarbij behorende stukken liggen nu zes weken ter inzage en binnen diezelfde periode kunnen er zienswijzen worden ingediend. Op dit moment werkt de werkgroep matrassen van de NVRD aan een reactie op het ontwerpbesluit overeenkomst matrassen.

OPROEP AAN HET NIEUWE KABINET OM WERK TE MAKEN VAN EEN SLIM BELASTINGSTELSEL Onlangs hebben MVO Nederland, Natuur & Milieu en the EX’TAX project een oproep gedaan om aan de slag te gaan met een nieuw belastingstelsel. Een stelsel waarin de belasting op arbeid wordt verlaagd en de belasting op vervuiling of het gebruik van grondstoffen, produceren van afval en broeikasgassen wordt verhoogd. De NVRD erkent de noodzaak van een nieuw belastingstelsel en daarom ondertekenen wij deze oproep. Een belangrijk aandachtspunt hierbij blijft dat hogere belastingen op vervuiling niet direct mogen worden afgewend op de burger. Het principe van de vervuiler betaalt, werkt enkel als ook daadwerkelijk de vervuiler betaalt. Wij denken graag mee met het nieuwe kabinet over hoe we het belastingstelsel zo kunnen inrichten dat het enerzijds de circulaire economie faciliteert en de vervuiler laat betalen en anderzijds de hogere kosten voor vervuiling niet direct bij de burgers worden neergelegd. Ook de oproep om vitale beroepen door een ander stelsel beter te waarderen komt als geroepen.

Wendy de Wild directeur NVRD GRAM #08 oktober 2021 | 25

CYBERSECURITY IN DE BRANCHE ‘We werken veilig of we werken niet’. Dit motto is in de afvalbranche van toepassing op zowel de fysieke veiligheid als de digitale veiligheid van werknemers. Waar ICT-systemen, digitaal werken en online opslag van gegevens het werken effectiever en makkelijker maken, brengt dit ook gevaren met zich mee. Cyberattacks, phishing of een datalek kunnen de organisatie flink verstoren.

Wat doen afvalbedrijven om deze gevaren in te dammen? Hoe leer je je werknemers veilig digitaal werken? En wat kan je doen als het toch een keer misgaat?

TEKST: DAAN MIDDELKAMP BEELD: NATIONALE BEELDBANK Bij Meerlanden NV is de digitale werkomgeving continu in ontwikkeling. Zowel de kennis van het personeel als de systemen houden ze nauwgezet up to date. Preventie en het waterdicht maken van systemen staan hierbij hoog op de agenda. Toch kan een ongeluk in een klein hoekje zitten met grote gevolgen van dien. “Het blijft mensenwerk. Een muisklik op een verkeerde link of mail is zo gemaakt. Hier waarschuwen we onze collega’s voor”, aldus Informatiemanager Bart van Oerle. Medewerkers volgen een leertraject om veilig te leren werken in een digitale omgeving genaamd Nano Learning. Hierin worden korte lessen of testen over cybersecurity aangeboden die collega’s regelmatig moeten herhalen. Zo werken ze bij Meerlanden continue aan het bewustzijn omtrent digitale veiligheid en weten collega’s wanneer er een alarmbel af moet gaan bij een verdachte mail of website.

Volgens Natasja Vemmer, Business Consultant en Security officer bij Omrin, is cybersecurity integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. “IT-systemen zijn niet meer weg te denken in ons hedendaags werken.

De gemiddelde vuilniswagen heeft minstens zoveel IT-systemen als een kantoor en is hier ook afhankelijk van. Onze gehele bedrijfsvoering leunt op IT-systemen. Ter bewustwording hebben we al ons personeel een EHBO-set voor digitale veiligheid gegeven.

Hierin zaten informatieflyers, webcamcovers en uitleg over de beveiliging. Daarnaast is elke eerste dinsdag van de maand digitale dinsdag met het laatste nieuws, regels en tips over digitale veiligheid.” Daarnaast maakt ook Omrin gebruik van Nano Learning.

NOODPLAN Ondanks alle preventiemaatregelen en bewustwording is het hebben van een noodplan essentieel. Meerlanden heeft ver-

schillende interventies voor uiteenlopende situaties. Igor van der Laar, manager ICT bij Meerlanden, heeft voor deze situaties een draaiboek opgesteld. “Helaas is het niet de vraag óf je een keer geraakt wordt door een cyberattack, maar wanneer. Hier bereiden we ons dan ook op voor. In geval van nood is er een back-up van de back-up en zelfs een offline back-up van de essentiële data vereist. Ook zijn de netwerken gesegmenteerd en beveiligd met een eigen firewall en kunnen alleen apparaten die door Meerlanden zijn goedgekeurd op dit netwerk. Deze apparaten worden periodiek geüpdatet vanuit het kantoor en bij dreiging kunnen we het systeem gelijk aanpassen. De risico’s van een datalek worden zo geminimaliseerd.

Voor het ergste scenario ontwikkelen we een noodplan om ICT-loos in te zamelen, iets wat je bijna niet meer kan voorstellen.”

ZWAKKE PLEKKEN Als bedrijf wil je graag zwakke plekken in je ICT-omgeving voorkomen. Dit kan door ethische hackers in te huren die het gat in de beveiliging vinden en deze vervolgens ook dichten. Een andere oplossing is het volgen van de ISO 27001-standaarden voor cyberveiligheid, zoals Omrin doet. Vemmer: “De ISO-certificering is een goed kader om alles up to date te houden en daagt ook uit om te blijven verbeteren.” Organisaties herijken volgens de standaarden elk jaar de risico’s en trends rondom beveiliging en datalekken. Hier kan een bedrijf haar beleid en strategie op aanpassen.

Algemene conclusie? Cybersecurity staat hoog op de agenda, maar wordt de komende jaren nog belangrijker. Hou de systemen up-to-date en hou zo ook de digitale werkomgeving veilig.

26 | GRAM #08 oktober 2021

BRANCHE NIEUWS PERSCONTAINER VOOR KARTON RUKT OP Steeds meer mensen shoppen online en dat betekent dat de oudpapierfractie steeds meer karton bevat. Gewone ondergrondse papiercontainers raken snel verstopt van die bulk aan dozen. Utrecht wilde dat probleem ondervangen en deed daarom vorig jaar mee aan een pilot met een ondergrondse perscontainer voor papier en karton.

Inmiddels staan de containers overal.

Het gaat om de Presstation Pro van Sidcon. Utrecht heeft na de pilot al meer dan vijftien van deze containers aangeschaft voor permanent gebruik en dat aantal groeit snel. “Begin vorig jaar deden we mee aan een pilot om de toen nieuwe container van Sidcon uit te proberen”, zegt Theo Heller, projectmanager stadsbedrijven gemeente Utrecht. “We wilden met name het comprimeergedrag, de storingsgevoeligheid en de gebruiksvriendelijkheid testen. Op al die punten scoorde de container van begin af aan goed. Storingen waren er nauwelijks en ook de bewoners waren heel tevreden. Het enige minpuntje dat ze aangaven was dat ze even moesten wachten als ze er een echt groot stuk karton in stopten, van een nieuwe fiets ofzo. Zo’n stuk moest inwendig even aangeduwd worden. Maar verder waren ze dik tevreden over deze perscontainer, en wij zelf ook.”

constructie. Een aanduwmechanisme leidt het karton naar beneden en drukt het daar aan. Het volume wordt daarmee vier tot vijf keer verkleind. Dat betekent minder transportbewegingen en minder bijplaatsingen en vervuiling rondom de container.”

De Pressstation Pro kwam ruim een jaar geleden op de markt en wordt nu al in meerdere steden gebruikt, zoals Leiden, Amsterdam, Eindhoven en Breda. Ook andere gemeenten hebben belangstelling, aldus Siderius.

CORONATIJD Utrecht draaide de pilot op een locatie waar al drie gewone ondergrondse containers stonden voor papier en karton.

“Vooral in coronatijd werd er meer online besteld, waardoor het aandeel karton enorm toenam”, verklaart Heller. “Voor de pilot sloten we de drie gewone containers af, zodat de perscontainer enorm veel capaciteit te verwerken kreeg. Dat heeft hij goed doorstaan. Gemiddeld kan deze container vijf keer meer papier en karton aan dan een gewoner container, dus dat scheelt ons heel veel inzameltransporten én ruimte.

Waar je voorheen vijf containers nodig had, kun je nu toe met één. Door de vulgraadmeting kunnen we bovendien dynamisch legen, dus pas als de container echt vol is. Ook hebben we minder last van bijplaatsingen. De gewone containers leegden we zeven dagen per week, en dan nog zaten ze vaak voortijdig vol.”

AANDUWMECHANISME Producent en bedenker van de speciale perscontainer is Sidcon uit Nijmegen. “Wij signaleerden een paar jaar geleden al dat het volume van karton een probleem werd in de oudpapierfractie”, aldus directeur Reinier Siderius. “Het aandeel karton nam sterk toe en gewone papiercontainers konden dat aanbod niet goed verwerken. Daarom besloten we onze bestaande perscontainer voor pmd en restafval om te bouwen tot een speciale versie voor oud papier en karton, met vulgraadmeting. Voor de ontwikkeling van de Pressation Pro hebben we de inworpgleuf aangepast en ook de inwendige

GRAM #08 oktober 2021 | 27

BRANCHE NIEUWS VAKBEURS RECYCLING BOUWT MET VERTROUWEN AAN 11E EDITIE

Na twee jaar is Evenementenhal Gorinchem op 16, 17 & 18 november 2021 dan eindelijk het podium voor de 11e editie van Vakbeurs Recycling. Het vertrouwen neemt toe en de ambitie voor 150 exposanten is al bijna behaald. Exposanten op het gebied van recyclingtechniek & afvalmanagement staan klaar met de nieuwste producten en diensten. De focus deze editie ligt op laagdrempelig netwerken, productdemonstraties en kennisdeling. Uiteraard veilig en gastvrij onder het genot van het gebruikelijke hapje en drankje.

te vinden die helpen een afvalproces te optimaliseren met hun kennis en netwerk in de markt.

AFVALMANAGEMENT ALS GROEISEGMENT Naast het brede aanbod in producten en diensten voor afvalverwerkers en inzamelaars is het aanbod in afvalmanagementoplossingen voor ontdoeners uitgebreid. De wettelijke plichten, circulaire ambities en kostenbesparende mogelijkheden voor afvalbeheer leiden tot marktkansen en een groeiende vraag naar een goed platform voor afvaloplossingen. De groei in bezoekers van Vakbeurs Recycling komt vooral uit het segment van bedrijven met grote afvalstromen. Komende editie is er flink ingezet op een programma voor juist deze doelgroep. Op de beurs zijn er diverse partijen, zoals Ecosmart | Renewi, PreZero, De Bries, De Afvalbak en Europress,

Dinsdag 16 november Tijd: 10:00 – 17:00 uur Woensdag 17 november Tijd: 13:00 – 21:00 uur Donderdag 18 november Tijd: 13:00 – 21:00 uur

28 | GRAM #08 oktober 2021

PRAKTISCHE INFO Interesse om zelf deel te nemen? Neem voor meer informatie contact op met Esther Rodenburg via: esther.rodenburg@ easyfairs.com of +31(0)183 680 655. Interesse om te bezoeken? Gebruik code 2637 tijdens uw registratie via www. recyclingvakbeurs.nl.

BLIJF OP DE HOOGTE www.vakbeursrecycling.nl LinkedIn: recycling-vakbeurs twitter: @Recycling_EH Facebook: Recycling-Vakbeurs

aangeboden door

KLIKO

CLOSE-UP

BETROUWBAAR EN INNOVATIEF FAMILIEBEDRIJF Kliko is een van de bekendste productnamen in Nederland. Wie heeft er nu geen minicontainer van dit merk in de tuin staan? Zo’n 2 à 3 miljoen huishoudens in elk geval wel, schat salesmanger Jan Huizer. Maar het bedrijf, dat inmiddels een halve eeuw bestaat, doet meer. Vooral het aandeel ondergrondse containers neemt sterk toe.

De Kliko Groep is een echt familiebedrijf. “Zo’n vijftig jaar geleden begonnen met strooi- en veegauto’s in Alkmaar”, aldus Huizer. “Zo’n tien jaar later kwamen daar de minicontainers bij. Wij waren de eerste in Nederland met dit product en we zijn er uiteindelijk groot mee geworden.” Door bedrijfssplitsingen zijn de strooi- en veegauto’s allang verleden tijd, maar de minicontainer bleek een blijvertje. Het is zelfs een soortnaam geworden. Veel mensen noemen elke grijze bak een kliko.

Eind jaren negentig breidde Kliko uit met ondergrondse containers. Dit inzamelproduct is mede in België, waar de Kliko Groep ook een vestiging heeft, populair. “De Belgen lopen technisch voorop met ondergrondse containers”, aldus Huizer. “En wij zijn daar marktleider. Toen een diftar-gemeente ons vroeg een wegende zuil te maken, zijn we daarop ingesprongen. Het resulteerde in een container met inworpzuil die elke afvalzak kan wegen. Dat kan zelfs anoniem, via een prepaidsysteem.

Bewoners hebben een pasje waar ze zelf geld op storten. Met dat pasje kunnen ze anoniem de klep openen. Zo heb je toch de voordelen van diftar, zoals een eerlijker tariefsysteem, en geen aantasting van privacy.”

Zo’n extra voorziening hebben we gerealiseerd en toegepast in andere containers. Wij zijn nog steeds een relatief klein familiebedrijf, met korte lijntjes en zo’n vijftig werknemers. Vanuit die positie kun je altijd een betrouwbare partner zijn voor je klanten, die openstaat voor innovaties.”

Behalve minicontainers en ondergrondse containers levert Kliko ook chips, identificatieapparatuur op vuilniswagens en systemen voor toegangscontrole bij ondergrondse. “Alles wat met inzamelingsmiddelen te maken heeft, dat is onze specialiteit,” aldus Huizer. Behalve Nederland en België zijn ook landen als Denemarken, Ierland, Duitsland en Frankrijk tot de klantenkring gaan behoren. Het gaat dan voornamelijk om ondergrondse containers, aldus Huizer. “Het is misschien minder bekend, maar een groot land als Duitsland heeft relatief weinig ondergrondse containers in gebruik. In totaal staat er de helft van wat we hier in Nederland hebben. Maar nu beginnen ze ons product wel te ontdekken. Dat geldt ook voor andere landen waar we projecten hebben lopen.”

Even terug naar de minicontainer. Waar komt de naam kliko eigenlijk vandaan? “Hij bekt zo lekker, vind je niet. Het is een samentrekking van Klinkenberg en Koster, twee oprichters die zich onder andere met vuilnisauto’s bezig hielden. Daarna heeft de familie Achterberg het overgenomen. Op dit moment zitten er nog steeds drie zwagers, een zus en een schoonzus in het bedrijf. De intentie is om altijd een betrouwbaar familiebedrijf te blijven. Aan modegrillen zoals overnames doen we niet mee.”

Voor meer info: www.kliko.nl.

ZWERFAFVALKLEPJE De wegende zuil is een voorbeeld van producten die Kliko zelf ontwikkelt op basis van een vraag uit de markt. “De gemeente Dordrecht wilde graag een apart klepje voor zwerfafval op hun ondergrondse containers. Dat klepje is vrij toegankelijk en kan benut worden voor een colablikje of ander klein zwerfafval.

GRAM #08 oktober 2021 | 29

BRANCHE AGENDA

NIEUWS 5200 STENEN OPGEHAALD BIJ TEGELOPHAALDAGEN

Op twee zaterdagen in september haalde Dar in samenwerking met Operatie Steenbreek bij verschillende adressen in Nijmeegse wijken stenen op. Dit was een vervolg op de succesvolle proef in april 2021.

De opgehaalde stenen worden hergebruikt voor de bouw van een ecoruïne. Dit is een samenwerking van de bewoners van Duurzaam Hees, Operatie Steenbreek, gemeente Nijmegen en Onder de Bomen. De stenen worden hergebruikt zodat insecten in de gestapelde stenen beschutting vinden. Rond de ecoruïne komen planten en bomen die zorgen voor een ecologisch geheel.

STENEN ERUIT Veel tuinen zijn verhard met tegels. Dat is zonde. Regendruppels zakken niet door tegels heen. Het regenwater stroomt hierdoor meteen het riool in. Dat water kunnen we juist goed gebruiken als het een langere tijd droog is. Nu de stenen eruit zijn, zakt het regenwater in de bodem en vult het grondwater aan. Daar zijn de planten blij mee!

Bomen en struiken komen in de plaats van de stenen. Ze zorgen ervoor dat huis en tuin koeler blijven in de zomer. Daarnaast houden vlinders, bijen en vogels van groene tuinen. Alle deelnemers kregen van Dar daarom twee plantjes. Van Operatie Steenbreek kregen zij extra informatie over hoe zij hun tuin groen kunnen maken en houden.

04 november 2e webinar in aanloop naar het Gemeentelijk Grondstoffencongres van 24 maart 2022

16-17-18 november Recyclingvakbeurs, Evenementenhal Gorinchem

25 november Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte, CROW

02 december Algemene ledenvergadering NVRD en netwerkborrel CURE Afvalbeheer

STRAATKUNSTENAARS BESCHILDEREN CONTAINERS De Afvalstoffendienst Den Bosch en Kings of Colors gaan op 23 locaties nog eens 76 containers ‘pimpen’. Het gaat om zowel ondergrondse als bovengrondse containers.

Dit gebeurt onder de noemer ‘Container Kunst’. Eerder werkten de partijen al samen om de afvalcontainers op het Goulmy en Baarplein te verfraaien. Een oproep aan bewoners om mee te denken, leverde 154 reacties op. Kings of Colors is een echt Bosch collectief. Het doel is om straatkunstenaars een podium te geven. Op iedere locatie worden de containers door een andere kunstenaar beschilderd. Het thema ‘natuur’ komt overal in terug.

“Op veel plekken in de gemeente staan containers voor restafval, papier, glas, plastic en textiel. Hoe leuk is het om deze vierkante metalen bakken te voorzien van een mooie beschildering? De straat en wijk fleuren er direct van op”, vertelt Jan Hoskam. “Natuurlijk hopen we dat inwoners de containers daarna nog beter gaan gebruiken. Het is toch zonde om afval ernaast te gooien?”

30 | GRAM #08 oktober 2021

16, 17 & 18 november 2021

Evenementenhal Gorinchem Bouwt u ook graag mee aan een sterkere afvalsector?

Neem dan contact op met Esther Rodenburg voor de mogelijkheden. Telefoon: +31 (0)183 680 655 E-mail: Esther.Rodenburg@easyfairs.com

Bestel

uw gratis ticket met code

2155

www.vakbeursrecycling.nl @Recycling_EH

recycling-vakbeurs

5 keer slimmer afval inzamelen

Wrap it up.

En creëer een unieke uitstraling!

Bigbelly

• Een slimme afvalbak met ingebouwde pers.

• Zelfvoorzienend middels zonne-energie.

• Minimaal 5 keer meer opslagcapaciteit.

• Monitoren op afstand.

• Zowel voor binnen- als buitengebruik.

• Extra opties als wrappen of toevoegen audiospeler.

Gemeente Utrecht maakt ook volop gebruik van Bigbelly. Scan de QR-code en lees meer over hun ervaringen!

Total Waste Systems: dé partner voor slimme inzameloplossingen en innovatief zitmeubilair.

Naast deze slimme oplossingen zijn wij ook dé leverancier voor kunststof en stalen containers, groot volume boxen en depotcontainers. Meer weten over al onze oplossingen? totalwastesystems.nl