‘n Swadeshlys is ‘n klassieke versameling van basiese konsepte vir die doeleindes van historiesekomparatiewe analise. Vertalings van die Swadeshlys in ‘n stel tale stel navorsers in staat om die onderlinge verwantskappe van daardie tale te kwantifiseer. Die lys, wat na die taalkundige Morris Swadesh vernoem is, word in leksikostatistiek en glottochronologie gebruik. Swadeshlyste verteenwoordig die mees stabiele woorde in ‘n taal, wat die minste kans staan om vervang te word. Soortgelyke lyste is deur Dolgopolsky, Lionel Bender, Winfred P. Lehmann, Don Ringe, Sergei Starostin en B. Kessler opgestel. Die Swadesh–Yakhontov-lys is ’n lys van 35 woorde binne die Swadeshlys wat as besonder stabiel beskou word:
ek
eier
son
jy
horing
maan
hierdie
begin
water
wie
oor
sout
wat
oog
klip
een
neus
wind
twee
tand
vuur
vis
tong
jaar
hond
hand
vol
luis
weet
nuut
bloed
sterf
naam
been
gee
Deur tale te vergelyk om fonetiese korrespondensie onder hulle te identifiseer – met inagneming van fonetiese reëls wat die stamme verander – kan linguïste die eienskappe van die taal van oorsprong rekonstrueer: sy foneme, sinskonstruksie, lettergreepstruktuur, klem, ensovoorts. By verlangse verwantskap waar min stamwoorde gedeel word, kan bewys van verwantskap in grammatiese elemente soos voor- en agtervoegsels gevind word, en op grond van alleenlik naamvalsuffikse, voornaamwoorde en werkwoord-morfologie bewys word. Vandat die Indo-Europese tale se moedertaal gerekonstrueer is as Proto-Indo-Europees, word die proses makliker want nou kan PIE met ander prototale soos Proto-Semities en Proto-Oeralies vergelyk word. Hoe ouer die tale, hoe nader is hulle aan mekaar. Fonetiese korrespondensies is al in honderde stamme onder tientalle tale identifiseer wat op die Nostratiese verwantskap dui. Die Nostratiese stam vir /twee/ word as *toɁa gerekonstrueer. Volgens die formule van verandering tussen Nostraties en PIE gee dit *dwehw vir Vroeë PIE en *dwō vir Laat PIE. Van PIE *dwō na Latyn /duo/, Klassieke Grieks /düо/, Sanskrit /dva/, ProtoGermaans *twō.
12
