A3 DIFFERENTIËLE DIAGNOSE MET PSYCHIATRISCHE STOORNISSEN
A3 Differentiële diagnose met psychiatrische stoornissen
Wat is de relatie tussen stressoren en psychiatrische stoornissen? Van burn-out weten we dat deze optreedt na een lange periode waarin bepaalde factoren (stressoren) een stressgevoel veroorzaken, resulterend in de symptomen moeheid, gestoorde of onrustige slaap, prikkelbaarheid, niet tegen drukte/herrie kunnen, emotionele labiliteit, piekeren, zich gejaagd voelen, concentratieproblemen en/of vergeetachtigheid. Maar ook verschillende psychiatrische stoornissen zijn aan stress gerelateerd en gaan gepaard met vergelijkbare symptomen. De differentiële diagnose kan dan ook moeilijk zijn, vooral met depressie. Daarom staan wij bij depressie wat uitvoeriger stil, maar ook de overige aandoeningen worden kort besproken. In Blok B komt de behandeling van burn-out en burn-outklachten bij psychiatrische aandoeningen aan de orde. De relatie tussen stressoren en psychiatrische stoornissen kan in vier categorieën worden verdeeld: 1. Stoornissen die een geheel andere pathogenese hebben dan burn-out, maar door specifieke stressoren wel verergeren. 2. Stoornissen die een geheel andere pathogenese hebben dan burn-out, maar door aspecifieke stressoren (daily hassles) wel verergeren. 3. Stoornissen die het stressgevoel maskeren. 4. Stoornissen die mede door de stressoren worden veroorzaakt (gedeelde pathogenese). Ad 1 Stoornissen die een geheel andere pathogenese hebben dan burn-out, maar door specifieke stressoren wel verergeren. Omdat de patiënt zich vaak pas bij u presenteert nadat hij grotendeels is vastgelopen, zijn er op dat moment dikwijls symptomen die overlappen met die van burn-out. Denk aan de uitgeputte manische patiënt die de overtuiging heeft het coronavirus te moeten stoppen en al dagen niet slaapt. Of aan de patiënt met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis, die te kampen heeft met een relatiebreuk. Ook hierbij vertonen de symptomen gelijkenis met die van burn-out, zoals moeheid, gestoorde of onrustige slaap, prikkelbaarheid, niet tegen drukte/herrie kunnen, emotionele labiliteit en piekeren. Het beloop is echter anders. Bij burn-out is al zes maanden sprake van dergelijke klachten, die vaak zijn ontstaan door aanwijsbare stressoren. Bij een bipolaire stoornis is dit episodisch en bij borderlinepersoonlijkheidsstoornis bestaat een – vaak vanaf de jeugd aanwezig – patroon. Ad 2 Stoornissen die een geheel andere pathogenese hebben dan burn-out, maar door aspecifieke stressoren wel verergeren Het gaat hier om het type algemene achtergrondstressoren (daily hassles), die bij mensen zonder psychiatrische aandoening ook tot een stressgevoel en inslaapstoornissen kunnen leiden,
15
PS2020-3 Burn-out en psychiatrische aandoeningen_aangepast.indd 15
10-9-2020 17:05:59
