Goudvissen in een blender…
Zijn dieren kunstobjecten? door: Marian Henderson
Wereldwijd in opspraak: Kunstenaar Bart Jansen bouwde zijn doodgereden kat om tot een vliegende helikopter. Maar hij heeft een hele rits voorgangers die dieren – al dan niet levend – gebruikten in hun kunstuitingen. Is het toelaatbaar? Ethisch verantwoord? Dient het een positief doel? Moet kunst vrij zijn of gaan we het juist verbieden?
Al in 1955 gebruikte kunstenaar Robert Rauschenberg een opgezette geit in een installatie. In 1997 liet Jeroen Elsinga een schaap op zijn rug kronkelen en filmde dat. Het schaap had geen lucky day, maar leefde nog lang en gelukkig. Slechter liep het af met de hond die een Costa Ricaanse kunstenaar in een museum liet verhongeren. Het etensbakje net buiten zijn bereik. In 2000 installeerde de Chileense kunstenaar Marco Evaristti een aantal blenders, met daarin een levende goudvis. Er werd niet gesuggereerd dat de bezoekers de vis konden
over: “Vreemd toch, dat ik geen vier of zes varkens mag tatoeëren, terwijl een vriend van mij in Eeklo er wel regelmatig honderden naar het slachthuis mag brengen.” De wereldberoemde Damien Hirst vindt dat kunst over leven moet gaan, en ook gebruik van dieren mag maken. “Mensen gaan dan nadenken over dingen waarover ze niet willen nadenken.” Zo plakte hij levende vlinders op, liet een haai speciaal voor zijn installatie doden en maakte een opstelling met levende vliegen, waarvan een aantal werd geëlektrocuteerd. Sommige kunstenaars verander-
sters in hamsterbollen door een galerie liet lopen. De dieren werden daar steeds vier uur in opgesloten, terwijl de gebruiksaanwijzing een half uur als maximum noemt. Er was nauwelijks eten en drinken beschikbaar en na de show werden de beestjes met zijn allen in twee kooien gestopt. De rechter veroordeelde Tinkebell niet, omdat niet was aangetoond dat de hamsters hadden geleden.
Dubbele moraal Ook met ‘’Save the Males’’ liet Tinkebell weer van zich spreken. Kuikentjes van een dag oud konden door het publiek worden gekocht. Deed men dat niet, dan zou aan het eind van de dag het overschot aan kuiken-
Tinkebell eet geen vlees en heeft een uitgesproken mening over onze hypocriete manier van omgaan met dieren. doden, maar een aantal van hen drukte wel degelijk op de knop. Enkele vissen werden door goedwillende bezoekers meegenomen om te worden gered. Uiteindelijk stierven er 16 goudvissen. De rechter vond het echter geen dierenmishandeling, omdat de vissen op slag dood waren. De kunstenaar wilde iets zeggen over de menselijke superioriteit over dieren. De toeschouwers maakten daar deel van uit. Hij classificeerde ze als sadisten, voyeurs en moralisten.
Fluorescerend konijn. De Belg Wim Delvoye redde een aantal varkens uit slachthuizen, die hij vervolgens tatoeëerde. De varkens mochten daarna blijven leven tot aan hun natuurlijke dood. Per saldo waren ze er dus wel mee opgeschoten, maar ze werden wel ongevraagd tot kunstwerk gebombardeerd. Delvoye daar-
den het dier: Eduardo Kac ontwikkelde een groen fluorescerend konijn en de Japanse kunstenaar Lori Tomita manipuleert beesten zodanig dat ze transparant worden, behalve hun botten. Het zijn een soort kleurige urige levende schilderijen.
Tinkebell Ook op eigen bodem gebeuren vreemde reemde dingen met dieren. Katinka Simonse, se, beter bekend als Tinkebell, wurgde in n 2004 eigenhandig haar kat Pinkeltje, het dier zou toch al depressief zijn, om er een handtas ndtas van haar te maken. Ze ontving 100.000 000 e-mails. In het overgrote deel daararvan werd haar een gruwelijke dood d toegewenst. Levend villen was nog maar het minste. Tinkebell heeft 800 van deze hatemails gebundeld in het boek Dearest Tinkebell. In 2008 kwam ze weer opzienbarend in het nieuws omdat ze 95 ham-
tjes door de versnipperaar gaan. Uiteindelijk kocht de galeriehouder ze allemaal op, er waren pas negen verkocht, omdat hij vreesde voor een rel. Tinkebell vindt
De Belg Wim Delvoye redde een aantal varkens uit slachthuizen, die hij vervolgens tatoeëerde.
63
