Fokus Personal Finance

PERSONAL FINANCE

Filip Decruyenaere

Charlotte Van Brabander

”We spreken altijd over onze mentale en fysieke gezondheid, maar wat met onze financiële gezondheid?”

bij vermogensbeheer

Emoties en beleggen ‘Geen enkele beslissing is rationeel’

Thomas Van Craen Verander de wereld, investeer ethisch

Welke uitdagingen bestaan er bij het beheer van een vermogen?

Beleggen was nooit eenvoudig, maar de laatste jaren worden minder ervaren beleggers geconfronteerd met ongekende sensaties en frustraties. Het klimaat is er een van onzekerheid en grote emoties, in een tijd van overkill aan informatie. Zowat alles wat u níét nodig hebt om rationele beslissingen te nemen. Daarom overlopen we hier een aantal uitdagingen en hoe u ermee kunt omgaan.

4 Verzekeringen, je financiële immuunsysteem

6 Huisje, tuintje, financieel putje?

8 De invloed van emoties op beleggen

10 Interview: Charlotte Van Brabander

14 Al aan je erfenis gedacht?

16 Smartlist: Duurzaam verbouwen

18 Expertpanel: Omgaan met geld

1. Doelstellingen

Doelstellingen zijn bij iedereen anders. Sommige beleggers hebben geld nodig voor een wereldreis, andere voor een woning of om de studies van de kinderen te betalen. Beleggen doe je niet in het wilde weg. De visie van waaruit u belegt is heel belangrijk. Hoelang kunt u het geld missen, welk rendement verwacht u, en vooral: wat is het maximale risico dat u kunt en wilt nemen?

Denk dus na over uw doelstellingen vóór u begint te beleggen. En praat erover, bij voorkeur met een specialist. Die heeft niet alleen de nodige emotionele afstand, maar ook de expertise om uw doelstellingen te vertalen naar een gestructureerde aanpak.

2. Emoties

Sommigen hebben er alleen last van in de eerste jaren dat ze beleggen. Anderen worden er constant door overvallen: emoties zoals angst, onzekerheid en impulsiviteit. Eén tweet is soms genoeg om de gemoederen te verhitten. Rationaliteit verdient de voorkeur. Snel even bevestiging zoeken voor wat u voelt? Prima reflex. Kijk uit voor de confirmation bias, waarbij u de neiging hebt om dingen te vinden die bevestigen wat u al dacht.

Schakel emoties daarom zoveel mogelijk uit bij beslissingen over uw portefeuille, ze houden u weg van de vooropgestelde visie én uw doelstellingen.

3. Timing

De markt timen is en blijft heel belangrijk, maar is o zo moeilijk. Iedereen probeert op het laagste punt te kopen en aan de hoogste koers te verkopen. Het is echter een utopie dat dat altijd lukt.

Neem daarom geen impulsieve beslissingen. Ook níét uitstappen en later bijkopen kan een winnende strategie zijn. Verlies nooit het langetermijnperspectief uit het oog. De geschiedenis leert dat ook diepe dips en crashes aan het einde van de rit uitgevlakt worden.

4. (Over)informatie

Te veel informatiebronnen, geruchten, fake news, bronnen die elkaar tegenspreken… Voor velen is information overkill een groot probleem. Natuurlijk speelt het internet daarin een rol. Nieuws volgen is goed, maar ongecontroleerd nieuws kan u doen afwijken van uw eigen koers.

Check en dubbelcheck. Nieuws moet u altijd kunnen ‘plaatsen’. Blijf kritisch. Vergeet niet dat

beurs- of geopolitiek nieuws ook een politiek tintje kan hebben.

5. Weet waarin u belegt

Het wereldwijde aanbod van aandelen, obligaties en andere asset classes is zo groot dat de transparantie soms ver te zoeken is. De overvloed aan informatie doet daar geen goed aan.

Spendeer dus voldoende tijd in opzoekwerk naar de bedrijven of aandelen waarin u belegt. Uiteraard kunt u zich daarvoor laten bijstaan door een vermogensbeheerder.

19 Nawoord: Thomas Van Craen

COLOFON.

COUNTRY MANAGER

CHRISTIAN NIKUNA PEMBA

CREATIVE DIRECTOR BAÏDY LY

CONTENT DIRECTOR ANNICK JOOSSEN TEKST

HANNES DEDEURWAERDER BENJAMIN VAN SYNGHEL COVERBEELD BAÏDY LY DRUKKERIJ

ROULARTA SMART MEDIA AGENCY. LEYSSTRAAT 27 2000 ANTWERPEN +32 (0)3 289 19 40

REDACTIE@SMARTMEDIAAGENCY.BE FOKUS-ONLINE BE

Veel leesplezier! Matthias Laenen Project Manager

Door Filip Decruyenaere voorzitter van het directiecomité van Dierickx Leys Private Bank

LEES MEER

Beursgenoteerde infrastructuur: een betrouwbare beleggingsoptie met meervoudige impact?

In vergelijking met de talloze andere beleggingsmogelijkheden die momenteel beschikbaar zijn, kunnen beleggingen in beursgenoteerde infrastructuur heel wat voordelen bieden. Niet alleen op het vlak van durabiliteit maar ook qua transparantie.

De oplossingen op het vlak van investeringen ondergingen de jongste jaren in diverse opzichten een evolutie. Of het nu gaat om cryptomunten, vastgoed 3.0 of de metaverse, investeerders kunnen vandaag de dag kiezen uit een bijzonder uitgebreid aanbod aan beleggingsopties. Eén trend dreigt daarbij wel eens uit het oog te worden verloren: beleggen in beursgenoteerde infrastructuur. “Als we het over beursgenoteerde infrastructuur hebben, bedoelen we de tastbare activa van bepaalde ondernemingen die ervoor zorgen dat het moderne leven kan functioneren”, vertelt Kelly Hebert, Country Head BeLux & Head of ESG Development van M&G Investments. “Zonder deze infrastructuur zou het gewoon onmogelijk zijn om ‘s ochtends te douchen, de metro naar het werk te nemen, e-mails te lezen of een film te streamen.” De installaties van deze ondernemingen zijn dan ook de pijlers van onze moderne economie geworden. Het zijn activa die misschien onzichtbaar blijven maar wel alom aanwezig zijn: denk maar aan zuiveringsstations, 5G-masten (hoogspanningslijnen), glasvezelnetwerken of - niet te vergeten - databanken. “Ze zijn nodig om de steeds innovatievere en ‘groenere’ diensten te verlenen die onze economie doen draaien.”

Beleggen in dergelijke activa is ook een manier om zich tegen de inflatie te wapenen. “Infrastructuurbedrijven bieden namelijk in het algemeen de mogelijkheid om op termijn een aanzienlijk dividend te behouden en leveren een rendement dat vaak wordt geïndexeerd volgens de inflatie”, vervolgt Kelly Hebert. Beleggers die voorrang geven aan dit soort bedrijven mikken op hogere inkomsten, wat kan helpen om de kosten van het levensonderhoud te beperken. En dan laten we nog even buiten beschouwing dat deze bedrijven voor het merendeel actief zijn in sectoren die zelden (om niet te zeggen nooit) in crisis verkeren. “Connectiviteit, energiegebruik, het wegennet, de watervoorziening, ziekenhuizen of stadsvernieuwing: het zijn stuk voor stuk beleggingsthema’s die volstrekt ongevoelig zijn voor trends, in tegenstelling tot bijvoorbeeld ‘welzijn’.”

Beleggingen in dit soort thema’s, die essentieel worden geacht voor het leven van elke dag, zijn minder volatiel en hebben dan ook minder weg van een gok op de toekomst. “Dit type infrastructuur werkt doorgaans met concessies. Dat zijn contracten die met de overheid worden gesloten voor een periode van verscheidene tientallen jaren.” Zo kan gedurende een vijftigtal jaren een rendement worden gewaarborgd dat naargelang van de inflatie wordt geïndexeerd.

Om het potentieel van deze activa aan te tonen, volstaat het om een blik te werpen op de uitgebreide investeringsprogramma’s voor dit type infrastructuur waarmee Europa en de Verenigde Staten momenteel werken. Met zijn Infrastructure Investment and Jobs Act trok president Joe Biden maar liefst 1200 miljard dollar uit voor investeringen in openbaar vervoer, schone energie en digitale connectiviteit. De Europese Unie deed op haar beurt hetzelfde met het herstelplan voor Europa, dat op een groenere en meer digitale toekomst focust. Zo is meteen duidelijk - voor wie er nog aan zou twijfelen - dat infrastructuurbedrijven in de komende decennia zwaar zullen doorwegen.

Afgezien van het economische nut kunnen investeringen in dit soort activa ook een impact hebben op de verwezenlijking van onze ecologische en sociale duurzaamheidsdoelstellingen. De transitie naar hernieuwbare energie met lage koolstofuitstoot is namelijk onmogelijk zonder infrastructuur die op onze ecologische ambities afgestemd is. Investeren in dergelijke activa kan in dat opzicht dus alleen maar gunstig zijn.

Net als voor de verwezenlijking van de SDG (duurzame ontwikkelingsdoelen) van de Verenigde Naties, die een heus symbool van vrede en voorspoed voor de toekomst geworden zijn. Zowel SDG 7 (‘Betaalbare en duurzame energie’) als SDG 8 (‘Waardig werk en economische groei’) varen er wel bij.

“Er zullen evenveel oplossingen in verband met hernieuwbare energie worden ontwikkeld als op het vlak van banencreatie”, verduidelijkt Kelly Hebert.

Beleggingen in beursgenoteerde infrastructuur kunnen met andere woorden een veilige optie met een dubbele impact zijn. Ze kunnen niet alleen financieel aantrekkelijk zijn maar stellen Europa ook in staat om haalbare oplossingen te vinden voor haar energieonafhankelijkheid. Al is het ook cruciaal om niet meteen zonder enige voorafgaande analyse op dit soort activa af te stormen. Wie niet echt thuis is op dit domein, doet er nog altijd goed aan om een expert of fondsbeheerder om advies te vragen over de beste beleggingsopties.

De meningen die in dit document worden uitgedrukt, mogen niet worden beschouwd als een aanbeveling, advies of voorspelling.

M&G Investments staat al sinds 1931 als wereldwijde vermogensbeheerder ten dienste van haar klanten. M&G Investments is een dochteronderneming van M&G plc, een familie van merken met een en dezelfde ambitie: de beleggingen van hun klanten tot hun tevredenheid beheren en tegelijk bijdragen aan een betere wereld. M&G Investments beheert een totaal vermogen van 358 miljard euro (per 30/06/2022) dat in diverse soorten fondsen is belegd.

Kelly Hebert Country Head BeLux & Head of ESG Development

Als we het over beursgenoteerde infrastructuur hebben, bedoelen we de tastbare activa van bepaalde ondernemingen die ervoor zorgen dat het moderne leven kan functioneren.

Waarom je toch maar beter de kleine lettertjes leest

Wat je lief is, moet je beschermen. Dat geldt ook voor je portefeuille. Door je goed te verzekeren, vermijd je financiële katers bij tegenslag. Maar hoe pak je dat aan? ‘Wat staat er precies in je polis? De meesten ondervinden dat pas wanneer het fout gaat.’

Eindelijk: vakantie. Heerlijk cruisen over de Toscaanse grindwegen, terwijl de zon de wijnranken kust. Een kalmte daalt over je neer, je bent helemaal ontspannen. Tot je auto in panne valt. In het leven heb je de malheurs niet in de hand, maar je kunt jezelf er wel tegen beschermen. Ze zijn misschien minder sexy dan gegoochel op de beurs, maar ook verzekeringen hebben een enorme impact op je portefeuille. Maar staan we daar wel genoeg bij stil?

Helaas. De doorsnee Belg is niet zo goed geïnformeerd, leren we uit een onderzoek van verzekeraar Corona Direct. Daaruit blijkt dat een kwart van onze landgenoten niet weet wat de term ‘burgerlijke aansprakelijkheid’ betekent. Dat is nochtans een verplichte verzekering voor wie een auto heeft. Tegelijk denkt ongeveer een Belg op drie dat een familiale verzekering wettelijk verplicht is. Dat klopt niet. “Als die grote lijnen van het verzekeringslandschap al moeilijk zijn, zullen de details van de eigen polissen ook niet gekend zijn. En dan ben je waarschijnlijk niet optimaal verzekerd”, zegt Sam Vandervelpen van het vergelijkingsplatform Verzekeringen.be.

Voor velen onder ons zijn verzekeringen vooral een heel gedoe. Ingewikkelde taal, stapels algemene voorwaarden, lange opzegtermijnen… Maar toch kan gedegen informatie je geld uitsparen. Uit onderzoek van Verzekeringen.be blijkt dat een particulier jaarlijks gemiddeld 144 euro kan besparen op zijn of haar autoverzekering. De precieze inhoud van je polis is een tweede belangrijke reden. Wat dekt mijn verzekering wel en wat niet?

“Bijstand voor je auto op reis. Wat staat er precies in die polis? Krijg je een vervangwagen? Wordt je wagen gerepatrieerd? Word je zelf ook gerepatrieerd? De meeste mensen weten het pas als er echt iets fout gaat”, schetst verzekeringsmakelaar Bert De Paep (DPS Callant). “Dat is een veelgemaakte fout.

Een andere is per se willen beknibbelen op verzekeringen. Soms vragen gepensioneerden me of ze hun familiale niet kunnen stopzetten, nu de kinderen uit het huis zijn. Maar met zo’n snelle e-bike is een ongeluk toch gauw gebeurd? Je moet jezelf toch beschermen?”

Wie zijn verzekeringsnoden wil herbekijken, doet dat dus best op twee sporen. Enerzijds de kostprijs, anderzijds de inhoud. En de sleutel is steeds: informatie. Waarschijnlijk sta je niet te springen om een stapeltje algemene voorwaarden door te ploegen. Gelukkig biedt de overheid je een shortcut. Vandaag zijn verzekeraars wettelijk verplicht om elke polis van een heldere informatiefiche te voorzien. Op één of enkele A4’tjes staan de belangrijkste dekkingen en uitzonderingen opgesomd. Ook wie de tarieven van verschillende verzekeraars

wil vergelijken kan daar hulp voor krijgen. Online vind je tal van platforms, zoals Verzekeringen.be, die de verschillende opties netjes op een rij zetten.

En misschien ben je wel al verzekerd, ook al heb je daar geen polis voor afgesloten? Sommige (premium) kredietkaarten voorzien automatisch in bepaalde verzekeringen voor aankopen met die kaart. Bijvoorbeeld voor diefstal of beschadiging. Datzelfde geldt voor reizen: annulatieverzekering, reisbijstand, bagageverzekering… Mogelijk krijg je al rugdekking van je kredietkaart en is een extra verzekering niet nodig.

Al geldt – uiteraard – ook hier hetzelfde kern woord: informeren. Lees de informatiefiches van je polissen aandachtig, vergelijk online en blijf niet te lang zitten waar je zit. “De doorsnee Belg blijft ongeveer 10 jaar lang bij dezelfde verzekeraar”, zegt Sam Vandervelpen van Verzekeringen.be. “Zo loop je mogelijk bepaal de promoties mis, of zijn je polissen niet meer aangepast aan je noden. Wij raden aan om je verzekeringen om de drie jaar te herbekijken. Je kunt er maar je voordeel mee doen.”

De doorsnee Belg blijft ongeveer 10 jaar lang bij dezelfde verzekeraar. Zo loop je mogelijk bepaalde promoties mis, of zijn je polissen niet meer aangepast aan je noden.

— Sam Vandervelpen, Verzekeringen.be

Door Benjamin Van Synghel

Meerwaarde van ziekteverzekering was nog nooit zo duidelijk

Dat een goede gezondheid zowat het meest kostbare is waar we als mens over kunnen beschikken, werd tijdens de coronapandemie meer dan ooit benadrukt. De afgelopen twee jaar beheersten besmettingscijfers en de bezettingsgraad van ziekenhuisbedden de actualiteit. Mede hierdoor staan we met zijn allen net iets vaker stil bij onze eigen fysieke en mentale toestand.

Dat geldt uiteraard niet in het minst voor de pechvogels die in deze periode zelf in een ziekenhuisbed belandden. In die context kwam de werking van het gezondheidszorgsysteem duidelijk in de spotlights te staan. Hoewel dit mechanisme uiteraard niet onfeilbaar is, heeft België hoe dan ook een van de best uitgebouwde systemen ter wereld. Ons land behoort tot de wereldtop wanneer het gaat over medische expertise en infrastructuur. En laat ons eerlijk zijn, de organisatie van de vaccincampagne en vaccinatiecentra was top. De opvangkracht van het medische en paramedische vangnet is met andere woorden bovengemiddeld, en daar mogen we terecht fier op zijn.

Dit systeem is kostbaar, maar heeft uiteraard ook zijn prijs. Zo blijkt uit cijfers van het RIZIV en de OESO dat onze gezondheidszorg in 2018 (laatst gekende en gevalideerde jaar) ongeveer 31 miljard euro kostte. Dat komt neer op 2700 euro netto per Belg per jaar. Uit berekeningen blijkt dat er van elke 100 euro die we aan belastingen betalen 14,2 euro rechtstreeks naar de gezondheidszorg gaat. Die inkomsten zorgen ervoor dat vandaag zo’n 76 procent van de volledige kost van dit systeem wordt betaald door de publieke overheid. Dat betekent dat 24 procent van het totale kostenplaatje betaald wordt door de patiënt zelf. Uiteraard bestaan ook voor dit luik verschillende systemen die ervoor zorgen dat de patiënt dit niet zuiver vanuit de eigen portemonnee moet bijdragen. Men kan deze kosten in de praktijk voor een belangrijk deel opvangen door het afsluiten van (gezondheids-)verzekeringen.

Zeker in deze financieel onzekere tijden waarin het leven bovendien alsmaar duurder wordt door de enorme inflatie en energiecrisis kan dit een erg kostbaar en kostenbesparend instrument zijn.

Een indirect gevolg van de coronapandemie is dat we de ontegensprekelijke meerwaarde van deze producten duidelijker zijn gaan inzien. Dat blijkt ook op het terrein.

“We zien dat het aantal mensen dat hun ziekenfondsbijdrage niet betaalt sinds de uitbraak van de pandemie duidelijk is afgenomen”, vertelt Wim Van Hecke, algemeen directeur van het Neutraal Ziekenfonds Vlaanderen. “Daarnaast zien we dat het aantal mensen dat een extra gezondheidsverzekering afsluit zeer duidelijk in de lift zit. Hier gaat het dan meestal om een hospitalisatieverzekering, maar ook om ambulante of tandverzekeringen.”

Met andere woorden: we zetten met zijn allen steeds meer de stap richting extra verzekeringen rond onze eigen gezondheidsproblematiek. Een concreter bewijs van het feit dat we meer waarde zijn gaan hechten aan onze gezondheid is nagenoeg ondenkbaar. “Wij zien uiteraard deze evolutie. En omdat we denken dat we onze maatschappelijke rol nog beter kunnen vervullen, investeren we als ziekenfonds ook zelf in deze verzekeringsproducten”, gaat Van Hecke verder.

Het is dan ook precies die maatschappelijke insteek die centraal staat voor het Neutraal Ziekenfonds Vlaanderen. “Zo weigeren wij voor onze producten niemand op basis van hun medische voorgeschiedenis. Dat is een belangrijk verschil met private hospitalisatieverzekeringen. We zien ook dat heel wat verzekeringen via de werkgever worden afgesloten. Niet iedereen heeft echter het geluk om over een werkgever te beschikken die een hospitalisatieverzekering kan aanbieden. Ook deze mensen moeten kunnen beschikken over solide gezondheidsverzekeringen”, verduidelijkt Van Hecke.

Anders dan voor bepaalde andere commerciële verzekeringspakketten, beoogt het Neutraal Ziekenfonds Vlaanderen geen winst met zijn producten. Van Hecke: “Wij stellen de toegankelijkheid, prijs-kwaliteit van de polis en persoonlijke aanpak centraal. Met onze producten proberen wij steeds een antwoord te bieden op de specifieke noden van iedere klant, en dat aan een marktconforme prijs.”

Het Neutraal Ziekenfonds Vlaanderen (NZVL) wil de gezondheid verzekeren en zorg- en gezondheidsdiensten aanbieden aan zoveel mogelijk inwoners in Vlaanderen. Dat doen ze op een warme familiale, ondernemende en transparante manier. Het Neutraal Ziekenfonds Vlaanderen beschikt over een uitgebreid aanbod diensten en voordelen en betaalbare ambulante, hospitalisatie-, en tandverzekeringen. Het NZVL houdt enkel rekening met de belangen van zijn klanten, is neutraal en maatschappelijk geëngageerd.

— Wim Van Hecke

Die bewuste persoonlijke aanpak gecombineerd met sterke polissen werkt. Dat blijkt ook uit het oordeel van consumentenorganisatie Test-Aankoop. “Uit een van hun meest recente vergelijkende studies komen onze hospitalisatieverzekeringen zeer duidelijk naar voren als een van de beste leerlingen van de klas. Daar zijn wij, als een van de kleinere ziekenfondsen in Vlaanderen, uiteraard erg fier op”, besluit Van Hecke.

Wim Van Hecke Algemeen directeur

Met onze producten bieden wij steeds een antwoord aan de specifieke noden van iedere klant, en dat met sterke polissen aan een marktconforme prijs.

Wonen: de cijfers

Tussen 2001 en 2021 kwamen er 20 procent woningen bij, goed voor 1 procent per jaar. De laatste jaren deed zich wel een versnelling voor: kwamen er in de periode 2001-2017 jaarlijks tussen de 20.000 en 31.000 nieuwe woningen bij, dan waren dat er in 2019 ruim 40.000.

Ondanks de hoge prijzen blijft ook de verkoop het goed doen: in 2021 werd een recordaantal van 165.000 woningen verkocht, goed voor 3 miljard aan registratiekosten voor de Vlaamse staatskas.

Op zoek naar betaalbaar vastgoed

De berichten over de vastgoedmarkt gaan steevast van ‘onbetaalbaar’ over ‘krapte’ tot ‘oververhit’. Is de aankoop van een huis voor mensen die niet vermogend zijn of geen ouders hebben die er warmpjes bij zitten dan nog haalbaar? En kan een andere koopformule een oplossing zijn?

De afgelopen twee jaar steeg ons reële beschikbare inkomen met 1,5 procent, terwijl de vastgoedprijzen in reële termen zo’n 8,5 procent omhooggingen. En het ziet er niet naar uit dat 2023 veel beter wordt. “We zien

dat de woningmarkt nog steeds groeit en dat de vraag naar nieuwe woningen blijft stijgen”, beaamt Dave Bracke, bestuurder van Altro Vastgoedgroep. “De woningmarkt is oververhit, wat betekent dat veel huizen worden verkocht voor hogere bedragen dan de vraagprijs.”

te bieden hebben. “Veranderen van regio is misschien wel de gemakkelijkste manier om een budgetvriendelijker woning te vinden”, aldus Stéphanie Frère, kantoormanager Gent voor Dewaele Groep. “Durf dus verder te kijken dan je neus lang is. Het neemt de kern van het probleem – betaalbaarheid – niet weg, maar het kan al helpen.”

Betonstop?

De betonstop houdt in dat er vanaf 2040 in Vlaanderen niet meer in de open ruimte mag worden gebouwd. Er mogen alleen nog huizen gebouwd worden binnen ingenomen ruimte. De logica erachter is duidelijk: we hebben meer green fields nodig om verdere versnippering tegen te gaan en waterdoorsijpeling te bevorderen. Als je weet dat vandaag gemiddeld zo’n 6 à 7 hectare per dag wordt bebouwd, kun je je zelfs de vraag stellen of 2040 niet te laat komt.

De vraag is wat mensen met beperkte middelen nog kunnen doen om zich een betaalbare woning aan te schaffen. In de eerste plaats: zich goed voorbereiden. “Doe bijvoorbeeld onderzoek naar de buurt waar je wilt gaan wonen”, legt Bracke uit. “Hoe is de woningmarkt daar en voor welke prijzen staan huizen er te koop? Daarnaast is het slim een profiel aan te maken op huizensites en platforms. Zo kun je in de gaten houden wat er te koop staat of wat er al verkocht is. In een oververhitte woningmarkt heb je namelijk niet veel tijd om na de bezichtiging van een huis lang na te denken.”

Het is ook vaak raadzaam om het devies kill your darlings te volgen: als je per se in het centrum van de stad wilt wonen, zul je daar een prijs voor betalen. Dus misschien moet je ook eens (durven) kijken naar wat de randgemeenten

Maar welke koopformules zijn er nu concreet? Ten eerste is er huurkoop, waarbij je een woning huurt tegen een tarief boven het marktconforme, met de optie de woning aan te kopen met aftrek van het betaalde huurgeld. “Dat heeft verschillende voordelen”, legt Stéphanie Frère uit. “Zo kun je in de tussentijd bijkomend sparen en zo een stuk eigen financiële inbreng hebben wanneer je de woning wil kopen.”

“Een andere interessante piste is de formule SPLIT-IT die Van Roey Vastgoed op de markt brengt”, zegt Bracke. “Veel banken stellen vandaag 20 procent eigen inbreng als voorwaarde om een hypothecaire lening te kunnen geven. Die strenge voorwaarde weerhoudt veel mensen ervan die stap te zetten. Bij veel nieuwbouwprojecten bestaat 20 tot 25 procent van de aankoopprijs uit de waarde van de grond. Met SPLIT-IT koop je eerst de constructie en pas later het grondaandeel. Je eigen inbreng ligt dus lager en maakt het sneller mogelijk om zelfs een

nieuwbouwappartement of woning te kopen.” Vervolgens bestaat zoiets als lijfrente, waarbij je niet zozeer een huis dan wel tijd koopt. “Het betekent dat je een kansovereenkomst afsluit met de verkoper en die maandelijks een som betaalt tot diens overlijden”, vertelt Stéphanie Frère. “Als de verkoper nog lang leeft, moet je nog lang betalen, maar als hij snel komt te overlijden, draait de overeenkomst in je voordeel uit. Sowieso betaal je wel altijd een startbedrag.”

Ten slotte kun je ook aandelen kopen in een complex in plaats van een volledig appartement. “Dan geniet je van een deel van de huuropbrengsten van de entiteiten in dat gebouw, of kun je er via een opleg op termijn zelf gaan wonen. Dat wordt vandaag in het buitenland al vaak gedaan.”

Om af te sluiten geeft Dave Bracke nog de ultieme raad: houd het hoofd koel. “Door alle enthousiasme en drukte kun je soms vergeten de juiste beslissing te maken. Zet dan een stapje terug, kijk naar wat voor jou belangrijk is en of het financieel haalbaar is. Maak geen overhaaste beslissing, want het zou zonde zijn als je door alle stress, snelheid en enthousiasme jouw eigen wensen en financiële mogelijkheden vergeet.”

Door Hannes Dedeurwaerder

Ontdek

‘Geen enkele beslissing is rationeel’

De beurs, een wereld vol beredeneerde cijferaars, gedreven door logica, kritisch denken en winstprognoses. Zo wil althans het cliché. Tegelijk is beleggen een gevoelsmaterie. ‘Als we iets dreigen te verliezen, worden we overvallen door een doodsangst. Letterlijk.’

Een decennium van ongebreideld optimisme en welvaart kwam tot een abrupt einde. Op dinsdag 29 oktober 1929 verkruimelde de Dow Jones. The Great Depression was aangebroken. Die depressie sloeg niet enkel op de staat van de wereldeconomie, maar ook op de sluier van treurnis die zich toen meester maakte van de wereld. Het is zonneklaar: wat gebeurt op de beurs, kan grote emoties oproepen. Die gevoelens zijn niet enkel gereserveerd voor grote sleutelmomenten, ze hebben een grote impact op zowat elke financiële handeling. Dat concludeerden Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman en zijn collega Amos Tversky al in de jaren 70. Hun bevindingen staan vandaag nog steeds als een huis.

“Emoties hebben meer dan zomaar een invloed. Ze bepalen hoe we beleggen, in samenspraak met bepaalde vooroordelen en onze persoonlijke overtuigingen over geld”, zegt financieel psycholoog Anne Abbenes, co-oprichter van het Financial Psychology Institute Europe® en verbonden aan de UCCL-hogeschool. “Wanneer we iets dreigen

te verliezen, bijvoorbeeld geld op de beurs, worden we overvallen door een doodsangst. Letterlijk: een angst om dood te gaan. Dat activeert een oeroude reflex in ons brein.

Dan zijn er drie opties: vluchten, vechten of bevriezen. Zulke principes spelen bij beleggen ook mee. Geen enkele beslissing kan puur rationeel zijn, tenzij je een psychopaat bent.”

Ons gevoelsleven is dus alomtegenwoordig, ook als het onze portefeuille betreft. Maar dat hoeft geen slechte zaak te zijn. “Emoties zijn een essentieel onderdeel van goede besluitvorming, ze zijn niet de vijand”, vult Jan Longeval aan.

Hij is senior advisor bij EurInvest Partners en adjunct-professor aan de Vlerick Business School. “Mensen zijn zich daar nauwelijks van bewust. En al zeker niet als het erop aankomt. Iedereen is een contrarian die tegen de stroom in gaat. Tot de beurs 40 procent stijgt of daalt.”

Dat alles leidt op de beurs tot een aantal klassieke fouten. De aandelen van bedrijf X stijgen vliegensvlug? Beleggers kopen massaal in. Een forse dalende lijn bij bedrijf Y? Iedereen doet zijn aandelen snel-snel van de hand. Beide

bewegingen druisen eigenlijk in tegen de logica. In het eerste geval neem je weinig mee van de winst, terwijl je een later verlies wel fors voelt. In het tweede voorbeeld geldt het omgekeerde. Je neemt het verlies mee, de toekomstige winst laat je liggen. In crisistijden zoals vandaag zie je nog meer van dat soort impulsinvesteringen en paniekaankopen.

Hoe bestrijden we die irrationele, door angst ingegeven keuzes en denkfouten? “Een worstcasescenario-oefening kan helpen om je angst te laten zakken”, zegt Abbenes. “Denk na over het slechtste wat kan gebeuren. Overloop elke mogelijke stap tot je brein beseft: hier ga ik niet van dood. Neem daarna een schriftje en noteer: waarom ben je die belegging aangegaan? Was het je bedoeling om er binnen 20 jaar rendement op te halen? Schrijf het dan zo op.”

Zo’n schriftje is een goed idee, knikt Longeval. “Schrijf er ook je persoonlijke beleggingsdoelen en -grenzen bij. Bijvoorbeeld: als de beurs met 30 procent zakt, verkoop ik niet. Die persoonlijke

— Jan Longeval, EurInvest Partners en Vlerick Business School

richtlijnen moet je op voorhand uitstippelen, niet tijdens een crisis. Ook dat is trouwens een goede regel: als ik in paniek ben, doe ik niets. Slaap er een nachtje over, laat alles wegebben.”

Voor beleggers is het dus essentieel om te beseffen dat emoties altijd en overal hun rol spelen. Alleen kalmte kan je redden, ook op de beurs. Stippel een langetermijnplan uit en leg je doelen op voorhand vast. Dan zal je zien dat die volatiele markt daar eigenlijk geen invloed op heeft. Voor een twintigjarenplan hoef je echt niet elke dag de koersen te checken. Zoals beleggingsgoeroe Warren Buffet het ooit zei: “If you cannot control your emotions, you cannot control your money.”

Door Benjamin Van Synghel

Emoties zijn een essentieel onderdeel van goede besluitvorming, ze zijn niet de vijand.

‘Met vermogen raak je aan de kern van mensen, dus is een persoonlijke aanpak een must’

Vooral door de geopolitieke situatie en de inflatie leven we vandaag in erg turbulente tijden, waarvan het einde bovendien niet in zicht is – laat staan dat we er voorspellingen over kunnen doen. Gedegen vermogensbeheer is een ideale manier om die onzekerheden het hoofd te bieden.

Kan iedereen aan vermogensbeheer doen? Die vraag stellen we aan CapitalatWork, dat zich toelegt op discretionair vermogensbeheer. Daarbij wordt het beheer van beleggingen toevertrouwd aan professionele experts, die, in nauw overleg met de klant, een risicoprofiel toekennen en op basis daarvan met een mandaat de aandelen- en obligatieportefeuille van die klant –staatsobligaties, bedrijfsobligaties en/of aandelen – beheren.

Met andere woorden: alle aan- en verkoopbeslissingen in diens plaats nemen.

aan een portefeuille. En van leeftijd gesproken: we merken dat steeds meer mensen – en dan vooral jongere generaties – zich in de materie inwerken. Zij gaan dan ook specifiek op zoek naar een match met een vermogensbeheerder en kiezen niet zomaar voor iemand die hen wordt aangeraden of die ook hun ouders adviseerde. Jonge mensen maken veel meer hun huiswerk. Omdat hun financiële geletterdheid een stuk hoger is dan vroeger willen ze het businessmodel, de soliditeit van de organisatie, de beleggingsfilosofie, de tariefstructuur en het investment process van de vermogensbeheerder kennen. Ze kijken als het ware door de fondsen heen, recht naar de beheerder ervan.”

die zin dat het altijd nodig zal zijn.” Maar om op de vraag te antwoorden: en vooral de vraag naar expertise en begeleiding was nooit zo hoog. Als gevolg van de inflatie en de geopolitieke spanningen wordt efficiënt omgaan met vermogen in deze volatiele markt een heel complex gegeven. Niemand weet of de huidige situatie nog lang zal aanhouden of wat de gevolgen op middellange en lange termijn zullen zijn. Er komen alleen maar meer vragen, en de antwoorden kunnen nooit uit de koker van één persoon komen.”

Inflatie

Huiswerk maken

“We hoeden er ons voor keiharde minimumdrempels te hanteren”, legt Maarten Rooijakkers, general manager van CapitalatWork, uit. “Wij houden het zelf op een zachte ondergrens van 250.000 euro maar, mits potentieel voor verdere groei, zijn ook kleinere bedragen mogelijk. Leeftijd speelt evenmin een rol: als je op een bepaald moment goed begint te verdienen, kun je geld opzijzetten en op die manier bouwen

Dat is ook gezonder, want op die manier is er een beter evenwicht tussen klant en vermogensbeheerder. Die laatste wordt niet meer aanzien als een soort van gids of goeroe, maar veel meer als een sparringpartner. “Dat maakt het proces meteen ook een stuk menselijker en dat is goed, want vermogen raakt aan de persoonlijke kern van mensen – er is bijna niets dat zoveel emoties opwerpt en dat zoveel impact heeft op hun leven”, zegt Maarten Rooijakkers. “Het is eigenlijk de taak van de vermogensbeheerder om mensen peace of mind te geven, niet om hen op korte termijn rijk te maken. Dat verwachten ze ook niet: wij zijn asset managers, geen asset gatherers. Daarom is voor ons de focus op kwaliteit zo belangrijk: aandelen en obligaties die onder meer aandacht en respect hebben voor milieu, maatschappij en governance.”

Alleen maar meer vragen

Of er door onder meer inflatie, levensduurte en stijgende energieprijzen meer behoefte is aan vermogensbeheer? “Wel, in dat opzicht is ons beroep een beetje vergelijkbaar met dat van een arts”, reageert chief investment officer Erwin Deseyn. “In

De grote bezorgdheid bij klanten blijkt vandaag inflatie en hoe hun portefeuille daartegen beschermd kan worden. “Daar kan de belegger zelf een actieve rol in spelen, bijvoorbeeld door te beleggen in obligaties van landen die rijk zijn aan grondstoffen”, aldus Erwin Deseyn. “Het loont ook om daarover te reflecteren en naar te handelen, want we staan nog maar aan het begin van een ingrijpende periode. Niemand weet wat de komende tien jaar zullen brengen.”

Erwin Deseyn Chief Investment Officer

CapitalatWork Foyer Group is onderdeel van Foyer SA en actief in België, Luxemburg en Nederland. De actieve discretionaire vermogensbeheerder en -planner heeft ruim 9 miljard euro onder beheer. Haar 145 specialisten beleggen in aandelen, obligaties en cash en 15 researchanalisten monitoren de markt. CapitalatWork deelt al ruim 30 jaar haar expertise door klanten op elk moment inzicht in hun beleggingsportefeuilles te geven en staat voor waardecreatie op lange termijn. www.capitalatwork.com

Maarten Rooijakkers General Manager

Het is de taak van de vermogensbeheerder om mensen peace of mind te geven.

Charlotte Van Brabander

‘De beurs is er voor iedereen’

Benjamin

Synghel

Baïdy Ly

Financially Independent, Retire Early, ofte: FIRE. Het rentenieren voor millennials is voor steeds meer jonge landgenoten een na te jagen droom. Ook money coach en Vlaanderens enige finfluencer Charlotte Van Brabander (32) is helemaal FIRE.

Van de crèche naar school en eventueel hoger onderwijs, vervolgens dik 40 jaar op de werkvloer en daarna rond je 67e moegestreden met pensioen. Voorwaar, het leven is een apenkot. Dat klinkt niet bepaald als het hoofdingrediënt van een kinderdroom. Maar de millennials zouden zichzelf niet zijn, mochten ze daar geen remedie voor vinden: FIRE. Dat acroniem staat voor Financially Independent, Retire Early. De beweging won de laatste 10 jaar flink aan populariteit onder jongeren. Eerst in de VS, daarna ook in onze contreien. Door doordachter geld te spenderen, maar vooral slim te sparen (lees: beleggen), kom je tot financiële vrijheid. Wie dan met pensioen wil, kan desgewenst die stap zetten.

In het kleine Vlaanderen kwam het fenomeen pas echt op de radar door de controversiële docureeks FIRE: vroeg op pensioen op VRT Max. Als auteur van het boek FIRE, hoe op jonge leeftijd stoppen met werken is Van Brabander een van de personages. Maar waar zij haar kijk op FIRE nuchter en helder uit de doeken doet, verloopt het bij andere personages wat exuberanter. Dat leidde tot een lawine aan reacties over sommige van die praktijken, van ‘pure oplichterij’ over ‘extreem gevaarlijk’ tot ‘crimineel’, waarna de VRT besloot de reeks offline te halen.

“Ze hebben alle extremen uit de FIREgemeenschap samengebracht”, zucht Van Brabander. “Ik kan me er moeilijk mee vereenzelvigen, ik had gehoopt dat het programma herkenbaar zou zijn. Maar als je jezelf in sommige van deze verhalen herkent, is het ronduit gevaarlijk. Anderzijds toont de reeks schrijnend hard dat financiële educatie broodnodig is. Er wordt te weinig over geld gesproken, zeker in Vlaanderen.”

De excessen doen je fronsen. Wat betekent FIRE dan wel voor jou?

“Voor mij zijn de eerste twee letters het belangrijkst: Financially Independent. Ik hoef niet zo nodig snel met pensioen te gaan. Het gaat me om vrijheid, zowel op mijn bankrekening als in de rest van mijn leven. Ik zie het als een manier om rust te brengen in mijn mindset. Elke maand gaat een stuk van mijn loon als hr-consulent rechtstreeks naar mijn beleggingsrekening. Zo groeit mijn portefeuille, samen met mijn rendementen. Ook die herbeleg ik dan weer.”

Hoe werkt het precies?

“Het FIRE-doel is gebaseerd op de 4 procentregel. Daarmee bereken je welk bedrag je nodig hebt om met pensioen te kunnen. Als je maandelijks 2000 euro uitgeeft, dan heb je elk jaar 24.000 euro nodig. Vermenigvuldig dat met 25 en je komt uit op 600.000 euro. Dat bedrag heb je nodig in je investeringen en beleggingen. Uit die pot kun je dan elk jaar 4 procent nemen om van te leven. Aangezien de beurs het doorgaans beter doet dan 4 procent winst op jaarbasis, blijft je kapitaal aangroeien, terwijl je van de opbrengsten kunt leven. Voor mij ligt dat bedrag niet heel hoog, omdat ik niet de brandende ambitie heb om vroeg met pensioen te gaan.”

Het streefbedrag is dus voor iedereen anders?

“Het hangt af van je einddoel en wat je nodig hebt. Als je 100 villa’s nodig hebt om gelukkig te zijn, heb je uiteraard een enorme som nodig. Andere mensen kiezen er net voor om ultrazuinig te leven. Ik zit daar ergens tussenin. Ik koop niet vaak kleren, maar als ik het doe, dan maakt de prijs me niets uit.

Ook restaurantjes wil ik me niet ontzeggen. Eigenlijk beschouw ik de twee laatste letters van FIRE als retire easily. Het gaat om onafhankelijkheid van je job, je partner, je ouders, de bank die je leningen moet verschaffen…”

Is dit voor iedereen weggelegd, of past FIRE vooral bij een bepaald type mens? “Iedereen kan hier iets uit halen. We spreken altijd over onze mentale en fysieke gezondheid, maar wat met onze financiële gezondheid? Ik beschouw die elementen als de benen van een driehoek. Ze hebben allemaal invloed op elkaar. Als je financieel niet gezond bent, heeft dat ook invloed op het mentale en het fysieke. Bovendien moeten we toch allemaal met ons pensioen bezig zijn? Door wat te beleggen, wordt het een stuk interessanter.”

Maar dat is minder evident voor mensen die zich geen risico’s kunnen permitteren. Bijvoorbeeld een alleenstaande ouder met een bescheiden inkomen.

“Er bestaan verschillende misvattingen over de beurs. Je zou er veel tijd in moeten steken, je zou er veel geld voor nodig hebben, het zou enkel en alleen uit risico bestaan. Maar dat klopt gewoon niet, de beurs is er voor iedereen. Je kunt als belegger gerust klein beginnen. Zet consequent elke maand een deeltje van je loon opzij in je beleggingsportefeuille. Iedereen probeert toch altijd wat te sparen? Hoeveel kinderen krijgen op hun 18de een spaarrekening met 3000-4000 euro? Dan is dat een gemiste kans.”

Hoe start je als nieuwe belegger?

“Leer eerst jezelf kennen. Hoe zit je persoonlijkheid in elkaar? Hoe ben je opgevoed met geld? En hoe kun je je budget duurzaam spenderen? Heb je een groot huis nodig, of ben je ook gelukkig met iets kleiners? Daarna moet je leren beleggen. Dat is cruciaal, want zonder kennis wordt het moeilijk. Luister naar podcasts, lees boeken, zo leer je bij. Maar er zijn ook opties voor

wie er geen tijd in wil steken. Koop dan ETF’s (passief beheerde beleggingsfondsen, nvdr). Dat is makkelijker dan een paar schoenen bestellen op Zalando.”

Welke vuistregels hanteer je best, eens je vertrokken bent?

“Koop nooit één aandeel, dat is te riskant. Als morgen blijkt dat Coca-Cola kankerverwekkend is, dan zal ook dat aandeel crashen. Zorg daarom dat je je beleggingen spreidt en op lange termijn werkt. Ja, de beurzen zijn volatiel en nu gaat het slecht. Dat is vooral erg voor de gepensioneerden die nu moeten kapitaliseren. Hun pensioengelden zijn nu verdampt. Maar voor wie op de lange termijn werkt, is dat nu niet erg. Als je horizon ver genoeg ligt, heb je sowieso rendement.”

Welk aandeel moeten we zeker in onze portefeuille stoppen?

“Niets is 100 procent veilig, natuurlijk. Al heeft de mens altijd grondstoffen nodig. Die zijn dus wel robuust, maar vandaag de dag ook overpriced. Doe dan maar S&P 500, een tracker van de 500 beste bedrijven van de Verenigde Staten. Die is toch heel betrouwbaar.”

Smart Fact.

Ooit was je een fervent pokerspeler, is die passie er nog?

“Ik speel nog wel, maar enkel als hobby en minder intensief dan vroeger. Toen ik studeerde had ik zelfs een topsportstatuut aan de universiteit. Pokerstars (’s werelds grootste pokersite, nvdr) sponsorde me toen. Ze stuurden me de wereld rond. Ik deed 10 à 20 trips per jaar.

Zij betaalden alles en gaven me een budget om mee te spelen. Maar dat ligt achter me. Mijn vriend is professioneel pokerspeler. Als hij een toernooi heeft op een leuke locatie, durf ik wel eens aan te sluiten. Dan speel ik een kleiner vrouwentoernooi, gewoon voor de fun.”

Aantal jonge beleggers verdrievoudigd

Steeds meer jonge landgenoten trekken met hun spaarcenten naar de beurs. Dat blijkt uit een onderzoek van de FSMA, de toezichthouder op de Belgische financiële markten. Die telde in 2021 namelijk 27.447 beleggers tussen de 18 en 29 jaar oud. Twee jaar eerder waren dat er nog maar 10.299. Die beursnovices hebben daarbij duidelijke voorkeuren. Ze verkiezen volgens de FSMA vooral groene of duurzame beleggingen en beleggingsfondsen.

Herbronning nodig voor duurzaam beleggen?

Hoewel ze aan populariteit winnen, komt er ook kritiek op de ESG-beleggingsfondsen. Ngo’s bestempelen ze al langer als greenwashing voor de financiële sector. Verschillende instanties lijken die vermoedens te delen. Recent is de politie binnengevallen bij de fondsenafdeling van Deutsche Bank. De Amerikaanse beurswaakhond SEC opende dan weer een onderzoek naar de ESG’s van Goldman Sachs. De duurzaamheidscriteria lijken dringend aan herziening toe.

Wil je niet bezig zijn met je aandelen? Koop dan ETF’s. Dat is makkelijker dan een paar schoenen bestellen op Zalando.

Exclusiviteit als businessmodel

Hoe maak je als bedrijf de keuze om ofwel een grote doelgroep aan te spreken of eerder te focussen op een specifieke niche?

Is er nog plaats voor exclusiviteit in een maatschappij die gestuurd wordt door massaproductie?

Om vandaag als individu of als bedrijf op te vallen in de massa is enige originaliteit en expertise vereist. “Massaproductie is vandaag de norm geworden, maar af en toe moet er tegen de stroom in worden gegaan”, zegt Dirk Willems, sales manager voor Landyachting Europe, invoerder van Dembell, dat zich specialiseert in luxemotorhomes. “Het is zeker niet evident om het volledig over een andere boeg te gooien, maar dat maakt het juist nog interessanter. Dembell heeft de keuze gemaakt om zich volledig te richten op het creëren en perfectioneren van luxemotorhomes. Voordien hadden de twee oprichters het gevoel dat er in de branche van de motorhomes nog iets extra mogelijk was. Een luxueuze touch die tot op heden nog niet aanwezig was op de markt. Dit is niet enkel mogelijk in onze branche, er zijn verschillende goederen en diensten waar een luxenichemarkt voor bestaat. Er zijn meer mensen op zoek naar een vijfsterrenervaring dan je zou denken.”

Luxe

De andere weg inslagen is dus zeker mogelijk, maar hoe begin je daaraan? Eerst en vooral is het essentieel om te analyseren hoe je als nieuwe speler verandering in de huidige markt kunt brengen. Waarom zouden mensen geïnteresseerd zijn in jouw product? Wat onderscheidt jou van de concurrentie? “Voor we de beslissing namen om met Dembell in zee te gaan, hebben we grondig

onderzocht wat er volgens ons nog voor verbetering vatbaar was bij de reeds bestaande motorhomes”, aldus Willems. “Luxemotorhomes bestonden al, maar bij Landyachting Europe zagen we dat er nog geen directe speler was die een volledige luxe-ervaring aanbood die net dat stapje verder ging. Zo zagen we onze kans. Hiermee

Persoonlijke aanpak

konden we de eerste vereiste om iets nieuws te brengen op de markt afvinken. Om ons vervolgens te onderscheiden van de concurrentie kozen we radicaal voor luxueuze kwaliteit over heel de lijn. Dembell motorhomes zijn steeds vervaardigd op basis van een ‘Mercedes-Benz Actros GigaSpace’-vrachtwagenchassis. Het interieur is ontworpen door het Italiaanse huis Galeazzi e Minotti, een gevestigde waarde voor het ontwerpen van luxueuze motorjachten. Binnenin wordt dan ook gebruik gemaakt van materialen zoals keramiek, marmer en eikenhout. Voor de keukens kozen we resoluut voor apparatuur van Miele, Elica en Fisher&Paykel.”

Dit alles schreeuwt exclusiviteit. Hoe specifieker het product, hoe kleiner de doelgroep. In tegenstelling tot massaproductie vereist exclusiviteit een persoonlijkere klantenaanpak. Als je de focus legt op een niche spreek je geen honderd klanten per dag. Misschien heb je er maar tien per jaar. Een goede onderlinge relatie en een luxeservice zijn hierbij een vanzelfsprekend onderdeel. “In onze business is het nodig je klanten door en door te kennen”, zegt Willems. “Deze persoonlijke samenwerking zorgt ervoor dat je je klanten na een tijdje als echte individuen leert kennen. Hierbij is het noodzakelijk om op een respectvolle manier steeds jezelf te blijven. Klanten zullen het snel doorhebben wanneer je een bepaalde rol speelt en om succesvol te zijn moet je het toelaten dat ze je leren kennen. Mensen de nodige gemoedsrust geven is ook wat er in een luxebranche als deze verwacht wordt. Als bedrijf moet je bereid zijn om te doen wat de concurrentie niet doet. Als een van je klanten bijvoorbeeld een technisch probleem heeft met zijn motorhome en in de directe regio geen assistentie kan vinden, mag je niet aarzelen om een medewerker op het vliegtuig te zetten om je klant uit de nood te helpen.”

In een wereld waar massaproductie het voortouw neemt is er met andere woorden zeker ook plaats voor exclusiviteit. Met de nodige kennis, durf en de creativiteit om het anders aan te pakken zijn er zeker mogelijkheden om tegen de stroom in te gaan.

De samensmelting van kennis en expertise over motorhomes en hospitality-units onder andere in motorsport, stond in 2019 aan de wieg van Dembell. Het bedrijf tilt de wereld van de motorhomes naar het volgende niveau en staat garant voor een luxueuze ervaring waar kwaliteit en service primeren. Momenteel richt Dembell zich vooral op de Europese markt met Landyachting Europe BV als sales- en servicepartner voor Benelux, Frankrijk en Zwitserland. www.landyachtingeurope.com

Er zijn meer mensen op zoek naar een vijfsterrenervaring dan je zou denken.

Hoe goed vermogensbeheer een gunstige invloed kan hebben op de erfbelasting

De erfbelasting, die verschuldigd is bij het overlijden van een Belgische inwoner, is progressief. Dat betekent dat die waarschijnlijk snel zal oplopen tot 27 procent in de rechte lijn en zelfs tot 55 procent in andere gevallen. Vermogensplanning heeft tot doel zo goed mogelijk de vermogensoverdracht tussen generaties te regelen.

“Elk successiegeval is uniek”, begint Paul Bonroy. Hij is Head of Technical Life Individual Belgium & Netherlands bij Allianz. “Het hangt onder meer af van de aard van het vermogen – roerende of onroerende goederen bijvoorbeeld – en van de nagestreefde doelstellingen. Gaat het om het behoud van het recht om het geschonken vermogen te beheren, wil men blijven genieten van de inkomsten uit dit vermogen, wil men zelf over het vermogen kunnen beschikken en/of de meerwaarde innen in geval van verkoop van de overgedragen activa, enzovoort. Vermogensplanning gecombineerd met een levensverzekering kan een oplossing dan wel een alternatief zijn om hieraan tegemoet te komen.”

Op maat gemaakte oplossingen

In het kader van een vermogensoverdracht zijn er in elk geval verschillende voordelen verbonden aan het levensverzekeringscontract. “Een van de functies is het gebruik van levensverzekeringen als onderdeel van een vermogensoverdracht”, legt Fabrice Heuts, Commercial Director Life & Health, uit. “Het belang ervan wordt gedeeltelijk verklaard door een belastingstelsel waarvan wordt aangenomen dat de overdracht van activa stevig wordt belast, maar evenzeer door de wil tot behoud van de controle over de overgedragen goederen bij leven. Het is ongetwijfeld op dit domein dat professionals op het gebied van verzekeringen, vermogensbeheer en financieel advies de beste set van oplossingen ter hand hebben, wetende dat het uiteindelijke doel is om een op maat van de klant gemaakte regeling te bieden binnen het geldende wettelijk kader.”

Vermogen flexibel beheren

Verder kan een levensverzekering een alternatief vormen voor een testament, en wel om verschillende redenen. “Zo bieden levensverzekeringen een grotere flexibiliteit aan”, verduidelijkt

Paul Bonroy. “Zo kan de begunstigdenclausule met een minimum aan formaliteiten worden gewijzigd, kan de over te maken geldsom al tijdens het leven van de verzekeringnemer ‘opzij’ worden gezet, kunnen extra premies flexibel worden betaald als de verzekeringnemer gaandeweg de ‘schenking’ wil verhogen en kan een gedeeltelijke afkoop worden gedaan indien de verzekeringnemer van plan is het over te dragen bedrag te verminderen.”

Uitstellen naar een latere datum

Maar waarom zou je dan kiezen voor een levensverzekering in de plaats van een schenking? Ook hierop heeft Paul Bonroy een helder antwoord klaar. “In tegenstelling tot traditionele schenkingen maakt een levensverzekering het mogelijk om de effectieve overdracht van het vermogen aan de door de verzekeringnemer aangewezen begunstigde(n) uit te stellen tot een latere datum”, legt hij uit. Hierdoor kan de verzekeringnemer, volgens de voorwaarden van zijn polis, doorgaan met het vrij beschikken over de activa die in de polis zijn gestort en de inkomsten die hierdoor worden gegenereerd. Hij kan ze bovendien tot op zekere hoogte vrij beheren. Verder kan hij de gerealiseerde meerwaarde innen in geval van verkoop van alle of een deel van deze activa. Op elk moment kan hij de identiteit van de begunstigde van de polis wijzigen. Ten slotte kan hij, als de levensverzekering wordt geschonken, voorkomen dat de begiftigde onmiddellijk over het gegeven bedrag kan beschikken, zodat hij zelf nog een regelmatig inkomen kan verdienen – ook al is het geld vooraf geschonken.”

Erfbelasting dekken

Kortom, dankzij de flexibiliteit beantwoordt de levensverzekering aan de meeste doelstellingen die in het kader van vermogensplanning worden nagestreefd. Want uiteindelijk gaat het erom een deel van het erfgoed over te dragen. “De

schenking van roerende goederen is een effectief instrument om het vermogen op een gecontroleerde manier over te dragen”, besluit Paul Bonroy.

“Het afsluiten van een verzekeringscontract kan een uitstekend medium zijn om dit soort schenkingen te realiseren. Maar het kan eveneens ook om de fiscale kosten van een erfenis – als zogenaamde erfbelastingverzekering – te dekken. Een makelaar kan u perfect wegwijs maken in de verschillende oplossingen”, concludeert Fabrice Heuts.

Allianz is een wereldleider in verzekeringen en financiële dienstverlening, met een aanwezigheid in meer dan 70 landen en meer dan 150.000 medewerkers in dienst van 100 miljoen klanten. Allianz Benelux biedt in België oplossingen aan rond beleggingen, vermogensbeheer en pensioenopbouw, met een sterke focus op innovatie en duurzaamheid. Voor de LifeCycle oplossing, een innoverend product rond pensioenplanning, kreeg Allianz in 2022 de Decavi Life Insurance Award voor de categorie Innovatie toegekend.

Fabrice Heuts Commercial Director Life & Health

Paul Bonroy Head of Technical Life Individual Belgium & Netherlands

De verzekeringnemer kan vrij beschikken over de activa die in de polis zijn gestort en de inkomsten die hierdoor worden gegenereerd.

Hoe je een succes maakt van successie

Het is een misverstand dat alleen vermogende mensen zich met successie moeten bezighouden. Iedereen met roerende en onroerende goederen moet zich ervan bewust zijn dat die ooit verdeeld zullen worden onder erfgenamen. Wacht dus niet tot je sterft, of de nabestaanden erven alleen ellende.

Het goede nieuws: mensen zijn zich meer en meer bewust van het belang van een successieplanning, ook al omdat er vaker over wordt bericht in de media. Toch kan het nog altijd beter met die bewustwording, want zolang het goed gaat, blijft successie toch op de achtergrond. Vergeet ook niet dat het niet het gemakkelijkste of dringendste onderwerp is.

Mensen denken vaak dat successieplanning enkel weggelegd is voor de rijken, maar het tegendeel is waar: als het vermo gen eerder beperkt is, is het net belangrijk om de goederen bij een overlijden aan de juiste personen toe te wijzen. “Denk aan een koppel dat beschikt over een bescheiden spaarboekje”, vertelt Dieter Bossuyt, gecertificeerd belas tingadviseur bij Lemon Consult, gespecialiseerd in fiscale en familiale planning. “Als een van de partners overlijdt, zullen deze spaargelden gedeeltelijk toekomen aan de kinderen, wat voor de langstlevende een financiële opdoffer kan betekenen. Het is in zo’n situatie wenselijker dat de spaargelden volle dig aan de langstlevende toekomen en niet aan de kinderen. Om dit te bereiken moet je actie ondernemen.”

“Hiervoor bestaan verschillende technieken: een testament, een huwelijkscontract, een beding van aanwas… Met dergelijke technieken draag je nog geen vermogen over, maar zorg je er wel voor dat het bij een overlijden bij de juiste personen terechtkomt.”

“Het zou goed zijn als mensen regelmatig de denkoefening maken”, aldus Carolien Christiaens, senior advisor legal bij Vandelanotte Accountancy. “Waaruit bestaat mijn vermogen precies? Komt daar nog iets bij in de (nabije) toekomst? Zitten we in de hoogste schijf van de erfbelasting? In rechte lijn kan dit oplopen tot 27 procent. Weinigen hebben een overzicht van de samenstelling van hun vermogen. Het gekozen huwelijksstelsel kan ook een belangrijke impact hebben. In dat opzicht zouden mensen wat meer aandacht aan hun huwelijkscontract mogen besteden: het is een van de belangrijkste documenten van hun leven, maar zo weinig mensen weten wat er effectief in staat.”

Actie ondernemen, als in: niet op de lange baan schuiven. Het noodlot kan helaas bij iedereen toeslaan: een ernstige ziekte of een verkeersongeval spaart ook jonge mensen niet. “Wist je bijvoorbeeld dat je al vanaf je zestiende een geldig testament kunt opmaken?”, aldus Bossuyt. “Bovendien onderschatten mensen vaak hoe vermogend ze zijn bij hun overlijden. Eigenlijk komt het erop aan om bij elke belangrijke fase in je leven jezelf de vraag te stellen: wat als ik kom te overlijden? Deze denkoefening maak je idealiter bij elke belangrijke levensfase: samenwonen, kinderen, pensioen, enzovoort. Die hebben een impact op je vermogen, waardoor het belangrijk is om stil te staan bij de vraag: is alles goed geregeld? Het is met name nuttig om dat via een testament te doen. Op die manier wijs je zelf specifieke goederen toe aan bepaalde erfgenamen en kun je familiale discussies vermijden. Met een testament bepaal je zelf of je de gelijkheid tussen je erfgenamen wil bewaren, of net een van hen wil bevoordelen.”

“Het komt er vooral op aan om voor jezelf gemoedsrust te creëren en je vermogen toe te wijzen aan de juiste personen voor het geval je iets zou overkomen”, legt Bossuyt uit.

“Bezig zijn met successie is heel belangrijk, maar daarnaast wil je zelf niet in de problemen komen op je oude dag”, vult Carolien Christiaens aan. “Je wil absoluut vermijden dat je bij je kinderen moet gaan aankloppen om iets terug te krijgen. Wat de kinderen volgens het principe van ‘gegeven is gegeven’ niet hoeven te doen. Als je geen erfbelasting wil betalen, zou je inderdaad alles kunnen wegschenken. Maar dat kan uiteraard niet de bedoeling zijn als je een comfortabele oude dag wil.”

“Vermogensplanning komt voor ons neer op twee zaken”, besluit Carolien Christiaens. “Enerzijds de erfbelasting proberen drukken en anderzijds je emotionele gemoedsrust garanderen. Daarom hoef je écht niet vermogend te zijn om ermee bezig te zijn.”

Het huwelijkscontract is een van de belangrijkste documenten van je leven, maar er wordt te weinig aandacht aan besteed.

— Carolien Christiaens, Vandelanotte Accountancy

Wist je dat je al vanaf je zestiende een geldig testament kunt opmaken?

— Dieter Bossuyt, Lemon Consult

‘Als het op vermogensplanning aankomt, kun je België bijna een fiscaal paradijs noemen’

Onze nalatenschap: we zijn er niet altijd graag mee bezig, omdat het ons rechtstreeks confronteert met onze eindigheid. En toch. Wie voldoende aandacht heeft voor vermogensplanning, kan niet alleen zichzelf, maar ook zijn nabestaanden heel wat ellende besparen én een mooie(re) toekomst garanderen.

ij vermogensplanning zijn er twee belangrijke elementen”, legt Mark Delboo van DELBOO Advocaten uit. “Eerst ga je na wat je waarom aan wie wil geven, bij overlijden of nog tijdens je leven.

En vervolgens wordt gekeken hoe die planning fiscaal geoptimaliseerd kan worden. Vaak is dat evident en wordt binnen een gezin alles onder de kinderen verdeeld. Maar even vaak ook niet, bijvoorbeeld wanneer je in een tweede huwelijk zit of kinderen uit een vorige relatie hebt. Bovendien is het mogelijk dat ouders in onmin leven met hun kinderen: dan komt de prioriteit te liggen op wie wat (niet) krijgt. Meestal ligt de prioriteit op het vermijden van belastingen – de 27 procent erfbelasting – wat in België trouwens relatief eenvoudig is.”

Het is dus belangrijk om bezig te zijn met vermogensplanning, maar bestaat er ook zoiets als een ideaal moment waarop je daarmee start? “Eigenlijk hangt alles af van je vermogen en de complexiteit daarvan, en niet zozeer van je leeftijd”, legt Delboo uit. “De regel is in elk geval: hoe meer je hebt, hoe vlugger je er idealiter mee start. Maar zonder te overdrijven, je moet er niet mee beginnen als gezonde veertiger. Het overgrote deel van de mensen sterft ook een aangekondigde dood: 96 procent bij de mannen en meer dan 99 procent bij de vrouwen. Tijd genoeg om iets te regelen dus. Dat kan in principe zelfs nog in de laatste minuut voor je overlijden, mét belastingvoordeel.”

Een belangrijke parameter is dat je voldoende overhoudt om comfortabel te kunnen leven. Op die manier vermijd je ook dat je bij leven te veel weggeeft en in een situatie terechtkomt waarbij je bij je kinderen moet aankloppen voor financiële steun, wat uiteraard niet de bedoeling kan zijn. “Enkele jaren

terug was er een grote groep mensen die te snel te veel had weggegeven, toen opeens bleek dat de rentes op beleggingen te laag waren en het voorbehouden vruchtgebruik dus niet voldoende meer opbracht. Daarom wordt er de laatste jaren veel minder met vruchtgebruik gewerkt, en meer met een bepaald percentage van het vermogen dat jaarlijks kan worden teruggevraagd: geef je bijvoorbeeld 1 miljoen euro weg, dan zou je jaarlijks 30.000 euro kunnen terugvragen als een percentage van 3 procent is afgesproken.”

Een vermogen is niet iets statisch en vermogensplanning is bijgevolg een work in progress. Het is niet één keer alles regelen en klaar. “Bovendien verandert niet alleen de samenstelling van het vermogen, maar ook de thuissituatie – kinderen, kleinkinderen … – en de wetgeving”, duidt Mark Delboo. “Dat zijn verschillende parameters waarmee je rekening moet houden. Daarom, en nu gebruik ik even autotermen, adviseren wij jaarlijks een klein onderhoud en een groot onderhoud om de vijf jaar. En misschien nog wat sneller als er pakweg in de wetgeving iets spectaculairs gebeurt. Of in je leven, zoals bijvoorbeeld een scheiding of de dood van een kind.”

Tot slot: we hoorden Delboo iets zeggen over gemakkelijk te vermijden erfbelastingen in België. Zijn we op dat vlak inderdaad een gunstig land? “Als het op vermogensplanning aankomt, kun je België bijna een fiscaal paradijs noemen”, beaamt hij. “De tarieven tussen erf- en schenkbelasting verschillen enorm: als je schenkt, betaal je veel minder. In Frankrijk zijn die tarieven bijvoorbeeld dezelfde, wat trouwens de reden is waarom veel vermogende Fransen naar België komen.”

DELBOO Advocaten is een onafhankelijk advocatenkantoor gespecialiseerd in de begeleiding van vermogende particulieren. Dat gaat onder meer over de planning van het privévermogen, fiscaal advies, bemiddeling en onderhandeling, procedures als erfenissen en echtscheidingen, de structurering van onroerend goed en het beheer van het kunstpatrimonium. Omwille van de onafhankelijke positie kan en zal DELBOO nooit adviseren over specifieke beleggingsproducten. DELBOO heeft kantoren in Brussel, Waregem, Sint-Martens-Latem en Zandhoven.

Om het in autotermen te zeggen: wij adviseren jaarlijks een klein onderhoud en een groot onderhoud om de vijf jaar.

“B

Mark Delboo CEO

Winst voor milieu en portemonnee

Laat de zon in je huis

De zon heeft de voorbije zomer flink zijn werk gedaan, maar kan ons ook buiten die hete maanden een dienst bewijzen. Zonnepanelen zijn zeer geschikt om fors te besparen op de energiefactuur. Tegenwoordig zijn de prijzen scherp en is het aanbod groot. Informeer ook bij je gemeente, provincie of een coöperatieve naar groepsaankopen. Dat kan de prijs nog wat scherper zetten. Tegenover die investering van een paar duizend euro staat een relatief korte terugverdientijd. Zeker in energiecrisistijden rond je die kaap snel. Ten slotte steekt de overheid ook nog een handje toe. Wie zonne panelen installeert kan een eenmalige premie krijgen tot 1500 euro. Voor thuisbatterijen, die je opgewekte stroom opslaan, is er een premie tot 3200 euro.

Warmtepomp

De centraleverwarmingsketel is een grote slokop op je energiefactuur. Zo’n cv-ketel werkt meestal op gas of stookolie. De ketel verwarmt het water de klok rond, heel het jaar door. Dat zorgt dus voor een fors verbruik. De warmtepomp is een duurzaam alternatief. Die werkt op elektriciteit en maakt gebruik van de al aanwezige warmte in een bepaalde bron. Die doet dan dienst als energie om nog meer warmte op te wekken. Er bestaan verschillende types en soorten warmtepompen, ook de prijzen verschillen sterk: ongeveer tussen de 2500 en 20.000 euro, inclusief installatie. Ook de terugverdientijd is variabel. Ga voor dit complexere dossier online best op zoek naar een website die aanbod en prijzen vergelijkt.

Houd de warmte binnen

Hoe beter uw woning de warmte vasthoudt, hoe minder u moet verwarmen, hoe lager uw energiefactuur. Bekijk dus zeker de opties qua woningisolatie. Ook hierin bestaan verschillende types: (zolder)vloerisolatie, dakisolatie, spouwmuurisolatie, isolatie aan de binnen- of buitenkant van je muren… Over het algemeen is dat een minder ingrijpende investering dan bovenstaande opties, maar het heeft wel degelijk effect. Afhankelijk van het soort isolatie en de dikte van het materiaal zit je aan een gemiddelde terugverdientijd van 2 tot 8 jaar. Let wel, isoleren en ventileren gaan hand in hand. Denk ook na over ventilatie-oplossingen, met het oog op de luchtkwaliteit in huis.

Ook ramen renderen

Isolatie is niet enkel een kwestie van vloeren, daken en muren, maar ook van glas. Tegenwoordig zijn de meeste woningen voorzien van dubbelglas, maar het kan nog beter. Bijvoorbeeld met hoogrendementsbeglazing. Dat glas isoleert twee tot drie keer beter dan gewoon dubbel glas en vier tot vijf keer beter dan enkel glas. Als je overweegt je ramen te vervangen, bestudeer dan zeker ook het schrijnwerk van je huis. Als dat nog in goede staat is, is het ook mogelijk om enkel het glas te vervangen. De meeste mensen zijn zich daar niet van bewust en niet elke aannemer zal je daarop wijzen. Dat scheelt nochtans flink in prijs: tot vier keer goedkoper dan een volledige vervanging.

Alle beetjes helpen

Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd. Er zijn in huis talloze quick wins om de energiefactuur mee te drukken. Ledlampen zijn een eerste voorbeeld. Die zijn 75 procent zuiniger dan halogeenlampen en hebben een veel langere levensduur. Houd daarnaast de energiewaarden van je huishoudtoestellen in de gaten. Die krijgen sinds kort een transparante ecoscore van A tot G. Laat wasmachine, droogkast en vaatwasser enkel draaien als ze helemaal vol zijn. Trek de stekker van niet-essentiële elektronica uit wanneer je ze niet gebruikt. Toestellen in sluimerstand verbruiken namelijk ook elektriciteit. Tot slot kan ook een programmeerbare thermostaat helpen om links en rechts energieverlies in te perken.

Wees realistisch

Rome werd niet op één dag gebouwd. Waarschijnlijk geldt hetzelfde voor jouw duurzame plek onder de zon. Aan grote ingrepen als zonnepanelen of warmtepompen hangt een stevig prijskaartje. Die investeringen verdien je op termijn terug, maar vergeet niet wat de volksmond zegt: Je moet ze nog altijd leggen. Wees realistisch in je renovatieplannen. Als je budget beperkt is, stel dan een prioriteitenlijstje op. Houd daarmee ook rekening met de levensduur en kwaliteit van bijvoorbeeld je cv-ketel, ramen, de isolatie in je muren. Kan je cv-ketel nog even mee? Begin dan bijvoorbeeld met nieuwe ramen. En evenzeer belangrijk: informeer je over renovatiepremies van de Vlaamse overheid, tegenwoordig grotendeels gebundeld in het luik ‘Mijn Verbouwpremie’.

Benjamin Van Synghel

Energiefactuur. Het woord wordt vandaag nog meer dan anders met een zucht uitgesproken. De prijzen gaan door het dak, de druk is enorm. Als je daar iets aan wil doen, kom je al snel terecht bij duurzame verbouwingen. Zes tips voor een duurzamer (en voordeliger) huis en leven.

DE OVERHEID HELPT JE HUIS ZUINIGER TE MAKEN

Door je woning te renoveren ga je veel minder energie verbruiken en daardoor daalt de CO2-uitstoot. Zowel je portefeuille als het milieu varen er wel bij. Om de financiële pil van de werken te verzachten zijn er gelukkig ook ondersteuningsmaatregelen door de overheid uitgewerkt. Elisabeth en Janus uit Kessel-Lo maken er al gebruik van.

Toen Elisabeth De Witte en haar vriend Janus De Bondt hun droomhuis kochten in Kessel-Lo, hoorden ze dat de Vlaamse overheid een zeer voordelig renovatiekrediet of rentesubsidie aanbiedt bij de aankoop van de woning. “Hoeveel je extra kunt lenen via je bank, hangt af van hoe ver je wilt gaan om het EPC-label van je woning te verbeteren”, legt Janus uit. “Als je je engageert om de woning naar label A te brengen, kun je tot 60.000 euro renteloos lenen. Voor label B is dat 45.000 euro en voor label C is dat 30.000 euro. Voor appartementen liggen die cijfers iets lager.” Het huis van Elisabeth en Janus heeft nu een F-label, behoorlijk ondermaats dus. Na de werken moet dat een B worden. “We hebben een stevige totaalrenovatie voorzien”, zegt Janus. “Het huis is een bel-étage waarbij we vanachter een uitbouw gaan bijbouwen. We gaan het dak volledig isoleren, driedubbel glas steken, de elektriciteit moderniseren en een warmtepomp plaatsen. En dan willen we ook nog zonnepanelen leggen, als er nog geld overblijft (lacht).” Naast de rentesubsidie, doen Janus en Elisabeth

trouwens ook nog beroep op de nieuwe Mijn VerbouwPremie van de Vlaamse overheid. “In totaal hebben wij voor ongeveer 20.000 euro aan premies en steun gevonden”, zegt Elisabeth. “En daarnaast heeft netbeheerder Fluvius ook nog een EPC-labelpremie in petto voor energiezuinig renoveert. In ons geval was dat 3.750 euro, alweer een stevig slok op de borrel.”

“We laten ons ook begeleiden door een zogenoemde Benovatiecoach van Fluvius”, zegt Janus. “Die expert begeleidt ons van A tot Z, maakt ons wegwijs in de subsidies en kijkt de offertes van leveranciers en bouwbedrijven na. Hij helpt ons dan te vergelijken en de juiste keuze te maken. Dat is natuurlijk een fantastische troef als je zelf geen bouwexpert bent.” Geïnspireerd door het verhaal van Elisabeth en Janus? Het renteloze krediet of rentesubsidie voor renovatiemaatregelen kan ook in 2023 nog afgesloten worden en wordt ook uitgebreid voor wie renoveert tot label D.

Meer info? www.vlaanderen.be/rentesubsidie

NIEUW VANAF 1 SEPTEMBER 2022

Vlaamse overheid start op 1 september 2022 met Mijn VerbouwLening

Veel bestaande eigenaars hebben ook dringend nood aan meer financiële ondersteuning om hun woning of appartement te renoveren. Sinds 1 september 2022 kunnen lage en middeninkomens de renteloze Mijn VerbouwLening tot 60.000 euro aanvragen via het energiehuis. Met deze lening op maximaal 25 jaar kunnen renovaties gefinancierd worden die zowel focussen op woningkwaliteit als op het verbeteren van de energieprestatie.

Meer info op mijnverbouwlening.be

Jong geleerd, oud gedaan

Vreemd hoe kinderen in het onderwijs van alles geleerd wordt over taal en wiskunde, maar nauwelijks over geld. Nochtans is financiële geletterdheid een absolute must om als (jong)volwassene verstandige beslissingen te nemen en er een gezonde ‘huishoudeconomie’ op na te houden.

Philippe Noens Onderzoeker en docent Gezinswetenschappen Hogeschool Odisee

“Psychologe Marilse Eerkens stelt dat ouders hun kinderen moeten opvoeden tot creatieve, empathische, democratische volwassenen. Dat klopt niet. Opvoeden is ‘mensen maken’, met sterke en zwakke kanten. Het is buitengewoon moeilijk om onze verlangens en ons ego te erkennen en te beteugelen, maar het is cruciaal in opgroeien. Ouders willen dat kinderen zich niet ziek eten aan chocolade, geen nachten opblijven om te gamen en dat ze verantwoord omgaan met geld. Neem jonge kinderen mee naar de winkel zodat ze ons monetair systeem ‘aan den lijve’ ervaren: eten kost geld. De kunst is om kinderen te leren omgaan met een beperkt budget, zodat ze later op eigen benen kunnen staan.”

“Een gebrek aan financiële kennis gaat vaak samen met een lage financiële betrokkenheid. Daardoor komt al snel een vicieuze cirkel tot stand: wie minder goed op de hoogte is van zijn financiële zaken houdt zich minder graag bezig met geldkwesties én heeft vaker geldproblemen. Financiële kennis is dan ook cruciaal. Financiële attitudes als leren budgetteren, sparen en verstandige keuzes maken kunnen al op zeer jonge leeftijd worden gevormd en een heel leven lang worden meegedragen. Je kind ondersteunen bij de ontwikkeling van de nodige vaardigheden en het zelfvertrouwen om zich bewust te worden van financiële risico’s en kansen, is van groot belang.”

“Een kind ontwikkelt vanaf zeven jaar al geldgewoontes, dat toonde een studie van de Universiteit van Cambridge aan. De belangrijkste leerperiode valt in de vroege tienerjaren, wanneer je kind zoekt naar het evenwicht tussen de korte en lange termijn als het op geld aankomt. Ook groepsdruk of de drang om erbij te horen zal je kind in die periode sterk beïnvloeden. Daarom is het een goed idee om vroeg genoeg te beginnen, zodat je kind leert vertrouwen op zichzelf. Wij raden daarom aan om vanaf 10 jaar wekelijks met een klein bedrag te beginnen: zakgeld! Zo kunnen ze leren en fouten maken met echt geld, maar geen grote bedragen verspelen.”

“In 2005 vroeg een Zweedse psycholoog aan 150 kleutertjes om hun speelgoedverzameling te laten zien. Vrijwel elk kind had een verbluffende hoeveelheid: gemiddeld 500 stukken speelgoed. Dat zegt iets over de huidige ouder-kindrelatie: wat voor nut heeft het om kinderen zakgeld te geven als ze toch alles krijgen wat ze willen? Maak daarom met kinderen goede afspraken waaraan en wanneer het geld besteed mag worden en stimuleer tieners om wat bij te verdienen. Ouders spannen zich best in om kinderen een juist beeld van de werkelijkheid mee te geven, waarin niet – zoals reclame laat uitschijnen – alles gratis of zonder veel inspanningen beschikbaar is.”

“Leren omgaan met geld kan spelenderwijs beginnen: biljetten en een bankkaart tonen, je kind laten betalen in de winkel en uitleggen waarvoor spaargeld dient. Geef daarna kinderen zakgeld en leer hen hoe ze een budget kunnen beheren en impulsaankopen weerstaan en moedig ze aan om te sparen. Niet enkel het gezin legt de basis voor financiële geletterdheid, ook het onderwijs speelt een sleutelrol. Wat je op school leert, zal ervoor zorgen dat je later in het leven sterker staat met de vergaarde financiële kennis. Het verhogen van financiële kennis bij jongeren is noodzakelijk: financieel weerbare en goed ingelichte jongeren worden volwassenen die later betere financiële beslissingen maken.”

“Al doende. Geld beheren is een levensvaardigheid en je kind leert het pas echt door te doen, net zoals ze leren schrijven, koken of fietsen. Tijdens de eerste stappen naar financiële vrijheid kijk je van dichtbij over je kinds schouder mee. Start bijvoorbeeld met een kleine aankoop waarover ze zelf mogen beslissen. Naarmate ze leren en vertrouwen krijgen, geef je hen beetje bij beetje meer vrijheid. Met een klein bedrag aan zakgeld en duidelijke afspraken kunnen ze grote geldlessen voor het leven leren. Met de RISE-app geven we ouders de kans om een veilige ruimte voor hun kind te creëren waarin ze zelf kunnen beslissen over sparen, een doel najagen of geld uitgeven, binnen limieten.”

“Met geld zijn veel risico’s gemoeid, maar een groeiend probleem zijn in-app-aankopen. Niet alleen blijkt uit onderzoek dat kinderen heel gemakkelijk applicaties voor volwassenen kunnen downloaden op hun tablet of smartphone, maar veel van die advertenties in populaire kinder-apps zijn manipulatief. Het is niet altijd duidelijk dat het gaat over een advertentie. Het grote probleem is dat de digitale wereld ons als ouders heeft voorbijgestoken: we snappen vaak zelf maar half waarmee onze kinderen zich bezighouden. Daarom blijft het belangrijk dat je als ouder elke app die je kind installeert eerst zelf checkt, want voor je het weet zit de tablet of smartphone vol met rotzooi.”

“Tegenwoordig breidt het fenomeen van geldezels zich uit in ons land. Een geldezel laat zijn of haar bankrekening en/of bankkaart en pincode (bewust of onbewust) gebruiken door criminelen om geld wit te wassen. Vooral jongeren worden aangesproken om geldezel te worden. Uit een recent onderzoek blijkt dat 10 procent van de ondervraagde jongeren zelf ooit benaderd is geweest om geldezel te worden. Het is bijgevolg van essentieel belang dat kinderen en jongeren bewust worden gemaakt van de verschillende fraudevormen online, de risico’s ervan en waar zij op moeten letten. Op die manier kunnen zij op een heel bewuste en veilige manier omgaan met geldzaken.”

“Ik hoor van de meeste ouders dat ze een spaarrekening hebben voor hun kind, maar er zijn er nog (te) veel die geen zakgeld geven, om uiteenlopende redenen. Ik raad elke ouder aan om daar toch twee keer over na te denken. Mensen die op jonge leeftijd geen financiële autonomie krijgen, zullen geldbeheer voor de rest van hun leven een uitdaging vinden. In dit geval is jong geleerd écht oud gedaan. Denk dus twee keer na voordat je kiest om beslissingen over geld weg te houden bij je kind. Zelfs met heel kleine bedragen zoals vijf euro per maand kun je jouw kind voorbereiden op zijn of haar financiële toekomst.”

Waarom, hoe en wanneer begin je best aan de financiële bewustmaking van je kinderen?

Wat is uw ultieme tip om dit stapsgewijs aan te pakken?

Wat is het grootste gevaar waar u ouders voor wilt waarschuwen?

Isabelle Marchand Directeur marketing en communicatie Febelfin

Morgan Wirtz CEO Bankingapp RISE

Als je ethisch investeert, verander je de wereld meer dan je denkt

De klimaatverandering treft honderden miljoenen mensen wereldwijd. Bosbranden zien we nu ook dichtbij gebeuren, de boer om de hoek ziet oogsten verloren gaan door droogte en de imker vreest dat zijn bijenkast binnenkort leeg zal zijn. Ook de sociale ongelijkheid en de digitale kloof nemen toe, en armoedecijfers gaan de hoogte in. De roep om structurele verandering komt uit alle hoeken van de samenleving.

Onze globale economie is gebaseerd op extractie en uitbuiting van natuurlijke grondstoffen en mensen. De wegwerpeconomie werkt lineair: ontginnen, verwerken, verkopen en dan weggooien. Winstmaximalisatie staat voorop en sociale en ecologische kosten worden gedragen door de samenleving.

Niet alleen bij ons, maar ook in opkomende economieën.

We hebben een transformatie nodig: een nieuw economisch paradigma dat regeneratief is, dat ecosystemen beter achterlaat dan bij aanvang en waarin waardecreatie ook uitgedrukt wordt in niet-financiële termen zoals gezondheid, biodiversiteit en sociale inclusie.

Dat geldt voor overheden, voor ondernemers en in het bijzonder voor de financiële sector. Geld is dé grote katalysator om veranderingen te brengen in onze wereld.

Via beleggingsfondsen en andere financiële producten die banken en fondsbeheerders aanbieden, bepalen ze of het geld dat ze voor hun klanten beheren naar bedrijven en activiteiten gaat die de noodzakelijke transities waarmaken of dat er geld blijft stromen naar schadelijke activiteiten.

Met Triodos hebben we van bij de oprichting van de bank 40 jaar geleden gekozen voor ethisch bankieren. We waren de eerste bank die een windturbine financierde en besloten om het tarief van een hypothecair krediet te koppelen aan de energie-efficiëntie van de woning. We hebben ons geëngageerd om als bank (inclusief al onze kredieten en fondsbeleggingen) ten laatste tegen 2035 koolstofneutraal te zijn. ‘Transformatieve impact’ is voor ons het weren van schadelijke activiteiten en vooral investeren in regeneratieve ondernemingen.

Een ver-van-mijn-bedshow voor de individuele spaarder en belegger? Nee, je hoeft heus niet Warren Buffet te heten om je geld impactvol te investeren. Als gewone burger heb je de middelen in handen om onze samenleving klimaatpositief en sociaal inclusiever te maken. In je investeringskeuzes kun je duidelijk aangeven in welke activiteiten je wilt investeren – hernieuwbare energie, recyclage, duurzame landbouw en voeding bijvoorbeeld – en in welke niet.

Ik ben er rotsvast van overtuigd dat elke bezorgde burger een bewuste belegger of spaarder kan zijn, die de kloof tussen wat momenteel is en wat in de toekomst nodig is kan verkleinen door verantwoordelijke financiële keuzes te maken. Zelfs met een klein bedrag verander je de wereld meer dan je denkt.

Door Thomas Van Craen Directeur Triodos Bank België

We moeten onze economie terug binnen sociaal en ecologisch leefbare grenzen brengen. Hier ligt een belangrijke rol voor iedereen. Door ethisch te bankieren, investeren we in een betere wereld voor onszelf en vooral voor de toekomstige generaties.

Thomas Van Craen

Als gewone burger heb je de middelen in handen om onze samenleving klimaatpositief en sociaal inclusiever te maken.

Beleggen in klimaatleiders, wat is dat? En is het ook iets voor u?

Bedrijven die op het gebied van uitstootreductie opmerkelijk beter doen dan hun sectorgenoten hebben een voorsprong wanneer de regelgeving verstrengt. En ze helpen ervoor te zorgen dat de klimaatopwarming geen catastrofale gevolgen heeft.

Klimaatverandering is een grote bedreiging voor de mens, maar ook een grote kans. Op dit moment is de wereld niet goed bezig om de opwarming te beperken tot maximaal 1,5°C boven het pre-industri ele niveau. Het Intergovernmental Panel on Climate Change benadrukte eerder dit jaar dat ingrijpen steeds urgenter wordt. Om verdere klimaatopwar ming te stoppen moet de hele wereldeconomie door een transformatie richting minimale uitstoot.

Hernieuwbaar en elektrisch is goed, maar niet genoeg

Heel wat beleggers kiezen daarom voor bedrijven die koolstofreductie rechtstreeks mogelijk maken. Maar met alleen zonnepanelen, windturbines en elektrische auto’s lossen we het klimaatprobleem niet op. Het is minstens even zinvol om te beleggen in bedrijven met ambitieuze doelstellingen, plannen én realisaties wat betreft emissiereductie. En dat soort bedrijven vind je in alle sectoren. Bovendien versterken ze elkaar, want ze verwachten van hun leveranciers dezelfde inspanningen. Dat noemt men het netwerkeffect.

Competitief voordeel

Bedrijven die nu werk maken van forse emissiere ducties moeten daarvoor vaak grote investeringen doen, maar ze zullen binnen tien jaar een competi tief voordeel hebben tegenover bedrijven die niet of te weinig inzetten op een vermindering van hun uitstoot. Zeker wanneer overheden steeds meer inzetten op een verdere daling van de uitstoot en overgaan tot het zwaarder belasten van CO2 en an dere broeikasgassen. Als de CO2-prijs in hun sector oploopt, hebben bedrijven met lagere emissies een kostenvoordeel.

Wat verstaan we precies onder klimaatleiders?

Laten we even duidelijk stellen hoe Schroders klimaatleiders definieert. Het zijn bedrijven met ambitieuze plannen om minder CO2 uit te stoten. Die ambitie moet in lijn zijn met het klimaatverdrag

Belangrijke informatie

van Parijs, dat erop gericht is om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C of minder.

Aan ambities van deze bedrijven moeten ook con crete plannen gekoppeld zijn die bovendien moeten worden opgevolgd. En vervolgens moeten de doel stellingen weer scherper worden gesteld. Het bedrijf moet transparant communiceren over zijn emissie doelstellingen en realisaties.

Opportuniteiten voor beleggers

Voor wie streeft naar een duurzamere wereld zonder verdere klimaatopwarming, is beleggen in klimaatleiders een logische keuze. Maar ook vanuit het streven naar superieur rendement kan het een goede zet zijn. Schroders vergeleek de koersen tussen 2010 en 2021 van bedrijven met een lage CO2-intenstiteit met sectorgenoten met een hoge CO2-intensiteit. Uit de analyse blijkt dat de eer ste bedrijven beter presteerden op de beurs. De verwachting is dat dit verschil in de toekomst alleen maar zal toenemen, omdat overheden en burgers geneigd zijn grote uitstoters te bestraffen en bedrij ven te belonen die bijdragen aan emissiereductie en een leefbaardere planeet.

Kies voor expertise

Schroders is een gespecialiseerde vermogensbeheerder die over een van de grootste wereldwijde netwerken in de branche beschikt. Meer dan 365 portfoliomanagers en analisten richten zich op het ontwikkelen en aanbieden van transparante en klantgerichte beleggingsoplossingen.

Raadpleeg uw beleggingsadviseur voor advies over de beleggingsopportuniteiten in dit domein en om te weten of dit thema bij u past.

Voor meer informatie: www.schroders.be

Beleggen brengt risico’s met zich mee. Het is niet zeker dat u uw inleg terug ontvangt. Marketingmateriaal. Uitgegeven door Schroder Investment Management (Europe) S.A., 5, rue Höhenhof, L-1736 Senningerberg, Luxemburg. R.C.S. Luxembourg: B 37.799.